Beschermingsmiddelen De lijst van vitale bedrijven zou de komende tijd best eens kunnen groeien. Want waar we het een half jaar geleden nog een prima idee vonden om beschermingsmiddelen in lagelonenlanden te laten maken, zien we nu in dat we in staat moeten zijn om onze eigen broek op te houden. Afhankelijkheid door globalisering werd nooit zo duidelijk geïllustreerd als nu. Mondkapjes en beschermingspakken zijn (op termijn) relatief makkelijk in Nederland te produceren, maar het verhuizen van een Philips fabriek waar beademingsapparatuur wordt gemaakt, is een ander verhaal. Harari Dan komen we toch weer terug op de globalisering: is dat an sich nu echt een slecht idee? In het geval van de beademingsapparatuur van Philips zou je kunnen stellen dat die fabriek daar kennelijk het meest kosteneffectief kan produceren en dat is op zich prima, als de productie vervolgens eerlijk verdeeld wordt. Maar in tijden als deze worden decennia oude wetten opgeduikeld die overheden toestaan om ‘vitale goederen’ binnen de landsgrenzen te houden. Zo kan Trump beslag leggen op de beademingsapparatuur en confisqueerden de Duitsers onlangs een partij luchtfilters die Sitech had besteld voor de doorlevering aan een lokaal ziekenhuis. Filosoof en schrijver Yuval Noah Harari (auteur van Sapiens, Homo Deus etc) omschrijft het probleem uitstekend in The Financial Times in het artikel ‘The world after coronavirus’. Volgens Harari wordt de wereld nu voor de keuze gesteld: ofwel men kiest voor nationale isolatie (autonomie), of men kiest voor mondiale solidariteit. Volgens Harari is er eigenlijk maar één oplossing mogelijk: solidariteit. Solidariteit is echter alleen mogelijk door vertrouwen. Harari geeft een duidelijk voorbeeld: om de crisis te bestrijden is kennis nodig. Wat een arts ‘s ochtends in Italië ontdekt, Ofwel men kiest voor nationale isolatie (autonomie), of men kiest voor mondiale solidariteit... kan ‘s avonds een leven redden in Iran. Maar dan moet die kennis wel gedeeld worden. Een mondiaal gecoördineerde poging om het virus te bestrijden, levert volgens de filosoof netto meer mensenlevens op dan wanneer landen voor zichzelf gaan ‘hamsteren’. Land A zit dan namelijk met grondstoffen en onderdelen van levensreddende producten, terwijl land B, dat daar normaliter de eindproducten van maakt, met grote hoeveelheden apparaten zit die net niet af kunnen worden gemaakt. Een mondiaal gecoördineerde aanpak blijft echter vooralsnog uit. En waar in voorgaande crisissen de VS de rol van leider op zich nam, maakt Trump zich volgens Harari op dit moment drukker om ‘The greatness of the USA’ dan de toekomst van de mensheid. Bipolair Schenk vindt Harari in het genoemde artikel echter nogal ‘bipolair’ uit de hoek komen. “Je kunt in de wereldeconomie niet zeggen dat er of wel, of geen vertrouwen is. Er speelt veel meer dan dat. Bovendien is het beroep van Harari op vertrouwen wat mij betreft een futiel beroep, want we zien nu al om ons heen dat vertrouwen nooit gegarandeerd is. Je kunt dus niet zomaar stellen dat je voor mondiale solidariteit of nationale isolatie gaat. In de werkelijkheid zijn er allerlei tussenvormen.” Waar Harari wellicht een bijna utopisch marktmodel schetst, meent Schenk dat de weerbarstige praktijk juist in deze tijd aantoont dat het onbegrensde vertrouwen in de mondiale samenwerking niet gegrond is. Herstel De grootte van de schade in de industrie zal worden bepaald door de duur van de crisis. Schattingen lopen enorm uiteen. In een gunstig scenario krimpt de economie dit jaar met 1% en is er volgend jaar alweer herstel. In een minder gunstig scenario loopt de krimp op tot 7, of misschien wel 8% en is de hersteltijd nog langer. Bedrijven die zich nu onmisbaar en crisisproof weten te profileren, hebben ineens een voorsprong op bedrijven die dat niet kunnen. 33
34 Online Touch Home