niemand daar meer in. Swart: “Het plan van de overheid was om de economie als het ware even te bevriezen en middels de NOWregeling werkgelegenheid te behouden en faillissementen te voorkomen. Nu echter blijkt dat het niet bij twee maanden zal blijven, maar dat je misschien wel een jaar of langer allerlei beperkende maatregelen houdt die op de economie drukken, is die V-vorm niet meer realistisch.” voor? voor de complete wereld. Dan zie je toch andere problemen dan die we in de laatste financiële crisis zagen. Het ontregeld raken van complete productieketens is illustratief.” In de industrie worden uitstaande orders zoveel mogelijk verwerkt en afgeleverd. “Als bedrijven nog de onderdelen of grondstoffen in huis hebben, kunnen ze daar nog heel even mee vooruit. Maar er komen nauwelijks nieuwe orders bij en daar zit hem het probleem.” V-vorm Economieën worden langzaam maar zeker weer opgestart. Waar tot voor kort economen nog een V-vormig model voorspelden - een abrupte daling, snel gevolgd door een sterke stijging van omzetten -, gelooft bijna Dubbele dip Bij ABN AMRO werd het vanaf het begin van de coronacrisis al rekening gehouden met een zogenaamde dubbele dip. “Dan zou je een korte opleving in de zomer moeten zien, waarbij het derde kwartaal beter is dan het tweede kwartaal, maar in het vierde kwartaal een nieuwe dip door sterk afnemende werkgelegenheid, een toename van faillissementen en een lagere koopkracht.” Volgens Swart is de NOW-regeling, ondanks het feit dat de coronacrisis waarschijnlijk langer gaat duren dan verwacht, toch een goede investering geweest. “Er is veel werkgelegenheid behouden. Er zijn in april weliswaar 80.000 werklozen bijgekomen, maar de NOW heeft voor 1,8 miljoen werknemers baanbehoud gerealiseerd.” De NOW is voor seizoensarbeid en voor laatcyclische bedrijven echter niet reddend. “Die seizoensarbeid is voor de horeca en de landbouw relevant. Bij laat-cyclische bedrijven denken mensen vaak meteen aan de bouw, maar bepaalde bedrijven in de industrie vallen daar ook onder. Als je nu nog wat orders in je orderboek hebt staan, heb je nu nog wel omzet, en dus geen regeling, maar over enkele maanden kom je in de problemen als het orderboek leeg is.” Nevi Het kabinet heeft bovendien al gewaarschuwd dat de NOW-2 regeling minder royaal zal zijn dan de eerste NOW regeling. Economie draait voor een groot deel om vertrouwen. “Als de werkloosheid hoog is en consumenten weinig geld uitgeven, ga jij niet investeren in een nieuwe machine die producten voor die consumenten maakt. Je investeert alleen als je verwacht dat er een bepaalde vraag is naar producten. Neem de luchtvaart: die is ingestort. Luchtvaartmaatschappijen kopen dus geen nieuwe vliegtuigen. Rolls Royce, producent van onder andere vliegtuigmotoren schrapt vervolgens 9.000 banen. Ook in Nederland zitten toeleveranciers van de vliegtuigindustrie.” Dat lage producentenvertrouwen wordt pijnlijk duidelijk in de meest recente Neviindex: de inkoopmanagersindex daalde in april naar een historisch lage 41,3 punten, in mei naar 40,5, terwijl die in maart nog 50,5 was. Beschermen Investeringen worden meestal gedaan omdat er geld mee kan worden verdiend. Bij de investeringen die moeten leiden tot een lagere CO2 -uitstoot is dat anders: die moeten gedaan worden om hogere kosten aan gas en belastingen te voorkomen. “Ik vermoed dat bedrijven die echt in de problemen komen, zullen proberen om dit soort investeringen uit te stellen. Als de nood aan de man is, heb je gewoon cash nodig. Dat probeer je dan op alle mogelijke manieren te beschermen.” Aan de andere kant zijn de grootste uitstoters in Nederland in de regel de grotere bedrijven die vaak al midden in verduurzamingstrajecten zitten. “Als er in die trajecten dan ook nog overheidsgeld zit, wordt daar niet zomaar de stekker uit getrokken.” Personeel “Bedrijven zullen hoe dan ook kijken of ze banen moeten schrappen”, weet Swart. “Dat is begrijpelijk, als je er van uitgaat dat deze crisis een tot twee jaar gaat duren. Aan de andere kant wil je niet teveel personeel laten gaan, vooral omdat er al een tekort was aan technische mensen. In de praktijk zal je zien dat de uitzendkrachten als eerste hun baan verliezen, gevolgd door de mensen met de minste ervaring. De beste mensen houdt men dan zo lang mogelijk vast.” Toch is Swart niet heel bang dat, tegen de tijd dat de economie weer aantrekt, er geen technische mensen meer te krijgen zijn, omdat die zich massaal zouden hebben laten omscholen. “Die omscholingstrajecten zijn vaak best langdurig en de Nederlandse overheid heeft een bijzonder slecht track record als het om omscholen gaat. Ik verwacht niet dat het kabinet nu ineens wel succesvol een hele beroepsgroep weet om te scholen. Wél is het zo dat bedrijven die het nu nog steeds goed doen en behoefte hebben aan technisch personeel, nu makAls er in die verduurzamingstrajecten dan ook nog overheidsgeld zit, wordt daar niet zomaar de stekker uit getrokken 7
8 Online Touch Home