wing). Er zijn twee lichtbronnen: daglicht door het glas van de kas en kunstlicht via de SON-T lampen die bovenin de kas hangen. Beide soorten licht kunnen gestuurd worden. Waar de lampen uiteraard aan of uit kunnen worden gezet, kan het daglicht afgeschermd worden met een soort gordijn bovenin de kas: ‘schermen’ noemt men dat in de kas. fingerspitzengefühl De temperatuur kan worden beïnvloed door ‘de buis’ aan te zetten. Door het hele gewas loopt vlak boven de teeltvloer een buisje in het gaas waar de chrysanten in groeien, waar warm water doorheen loopt. Hoger in de kas loopt nog een buis die voor verwarming kan worden ingezet. Tenslotte geven de SON-T lampen ook nog eens een bepaalde hoeveelheid warmte af. Bij teveel warmte in de zomer kunnen de ramen in het kasdek worden geopend en door ramen te openen of juist te sluiten, kan er ook op de RV (relatieve vochtigheid) gestuurd worden. Alle variabelen grijpen ook nog eens op elkaar in. Zo gebruiken veel tuinders de buis om even de RV te verlagen en wordt het scherm bovenin de kas ook gebruikt om koudeval tegen te gaan. Een goede teler (of zoals men in de glastuinbouw zegt: tuinder) heeft een sterk ontwikkeld fingerspitzengefühl waarmee hij zijn klimaat zo kan sturen dat zijn planten optimaal groeien. iSii en IIVO Maar in een kas van 5 hectare met 15 miljoen chrysanten en tien man personeel red je het niet meer met alleen fingerspitzengefühl. Moderne kassen zijn daarom uitgerust met sterk geautomatiseerde klimaatregelingen met sensoren in de kas, besturingskasten in Jonge plantjes hebben een ander klimaat nodig dan volwassen planten. De nieuwe klimaatcomputer met controller van WAGO zorgt daar automatisch voor. de schuur, servomotoren die ramen open en dicht zetten, het scherm op een kiertje zetten en de buis aansturen als het nodig is. Bovendien sturen klimaatcomputers, het brein dat alle klimaatprocessen aanstuurt, ook nog eens de watergift aan. “We zijn drie maanden geleden overgestapt naar een nieuwe klimaatcomputer”, vertelt Edwin Huisman, mede-eigenaar van Huisman Chrysanten. “We gebruikten eerst Hoogendoorn iSii (spreek uit: easy, red.) en sinds kort IIVO (spreek uit: aivo, red.), ook van Hoogendoorn.” Hoogendoorn is gespecialiseerd in automatiseringsoplossingen voor de glastuinbouw. Onder hetzelfde moederbedrijf valt JB-systems: een bedrijf dat zich toelegt op industriële automatisering. “We waren toe aan een update van onze klimaatcomputer”, vervolgt Huisman. “We konden opnieuw voor de iSii kiezen, maar Hoogendoorn heeft nu ook een nieuwe klimaatcomputer in het assortiment: de IIVO. Wat ons betreft leek die laatste keuze het meest toekomstbestendig, dus we hebben daarvoor gekozen.” Verder automatiseren De toekomstbestendigheid van het nieuwe systeem was niet de enige reden voor Huisman om voor de IIVO te kiezen. “Met deze nieuwe klimaatcomputer kunnen we het kasklimaat verder automatiseren dan met het voorgaande systeem. Chrysanten worden in onze kas in negen weken van een klein plantje een volwassen plant met een aantal takken met een bloem. Als je dat proces optimaal wilt laten verlopen, moet je het kasklimaat aanpassen op de levensfase van de plant. Dat betekent in de praktijk dat een klein plantje om andere klimaatparameters vraagt dan een volwassen plant. Van links naar rechts: Richard de Jonge, Edwin Huisman en Ron de Bruijn. 27
28 Online Touch Home