watersport seizoenspecial 2021 € 6,95 NEDERLAND INSIDE 100 PAGINA’S VOL INFO KIJK BINNEN BIJ NEDERLANDSE JACHTBOUWERS ONTWERP | BOUW | UITRUSTING | VOORTSTUWING | INNOVATIE | PRIMEURS
INHOUDSOPGAVE JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021 06 Vanquish Yachts scoort in de VS 11 Noviteiten elektrisch varen bij De Stille Boot NIEUWE TECHNOLOGIE 13 Technische innovaties waterstof 13 Hagoort Sails: membraamzeilen zonder Mylar film 06 15 Strenge certificering essentieel bij duikboten U-Boat Worx 16 Webasto: het gevoel van comfort 18 Toonaangevende Nederlandse ontwerpers: Schone lijnen, Made in Holland 18 54 De Voogt Naval Architects, René van der Velden, Willem Nieland, Peter Bosgraaf, Simonis Voogd, Trimm Design, Dick Koopmans jr., Dick Boon/Vripack, Gerard Dijkstra, Mulder Design, Kees van de Stadt, Olivier van Meer, Piet van Oossanen, Guido de Groot, Cor D Rover, André Hoek, Diana Yacht Design, Frank Laupman (Omega Architects), Menno van Dijk (Studio Delta), Theo Werner KORT NIEUWS 25 OctoPower van WhisperPower: plug & play Land & Marine Group: PowerModule en satellietcommunicatie 27 Technautic – Vesper Cortex waarschuwt voor aanvaring ASA: BOS-accu en Victron GlobalLink 29 Delta Watersport: Williams EvoJet 70 meer dan een superjachttender 29 Neptune: ‘Niet bezuinigen op matrassen’ 4 JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021
watersport seizoenspecial 2021 €6,95 30 YANMAR biedt steeds breder palet 32 Saffier Yachts: ‘Kwaliteit leveren is de norm’ 38 Goed gevuld orderboek Crown Yachts 40 Harken: Voorsprong door ervaring 43 Linssen Yachts houdt koers vast 48 WhisperPower: Enjoy Green Energy 51 KNRM vernieuwt reddingvloot 54 Raymarine, doorlopende innovatie 56 HISWA te water met nieuw elan 58 Vetus ziet grote toekomst in 48 volt 60 AkzoNobel Yacht Paints: Unieke wetenschap in blik 62 Paul Dijkstra Composites: ‘Wij zouden graag een Imoca 60 bouwen’ NEDERLAND INSIDE 100 PAGINA’S VOL INFO KIJK BINNEN BIJ NEDERLANDSE JACHTBOUWERS ONTWERP | BOUW | UITRUSTING | VOORTSTUWING | INNOVATIE | PRIMEURS 66 Kuiper Verzekeringen: aanbouwverzekering voor nieuwe boot geeft zekerheid 69 Vedette Jachtbouw: van staalplaat naar varend jacht SPECIAL VAN JACHTBOUW NEDERLAND NIEUWS VAN NEDERLANDSE JACHTWERVEN 75 Van den Hoven bouwt Voyager 50 en 80 76 Veel orders Aquanaut Dutch Craftmanship Hutting Yachts: refit Truly Classic 77 Van der Valk bundelt kennis in expeditiejacht 79 Rainbow II: van schoener naar sloep Drie schepen op stapel bij North-Line 80 De dikke orderportefeuille van Heesen Yachts 83 Royal Huisman bouwt grootste sportvisjacht ter wereld Altena Yachting bouwt Doggersbank 66 84 KM Yachts: Bestevaer motorjachten/ expeditiezeiljacht te water 85 Deep Water Yachts breidt Korvet-serie uit 86 Huisfit krijgt award voor refit Vagrant 87 Domani X26 elektrisch ‘Sports Utility Yacht’ 89 Zes orders voor Damarin Jachtbouw Koopmans Kaskobouw levert ‘515’ op 90 De discrete wereld van de superjachtbouw 91 Nieuwe modellen van Aquatec Industries 93 Vri-Jon introduceert Contessa 42 Cabrio Steeler brengt ode aan Charles Bronson WORD OOK ABONNEE! Blijf op de hoogte van de Nederlandse jachtbouw en het nieuws van de (internationale) toeleveranciers. Ontvang nu 6 x 52 pagina’s Jachtbouw Nederland voor € 28,61 (incl. btw en eenmalige 25% korting). Aanmelden kan via www.jachtbouwnederland.nl/actiepagina. Jachtbouw Nederland geeft zijn lezers elke twee maanden actuele en betrouwbare informatie over een fascinerende bedrijfstak, die wereldwijd hoog aangeschreven staat en bruist van de activiteit. Deze speciale uitgave van 100 pagina’s, Jachtbouw Nederland Inside, is gericht op de bootbezitter en watersporter, en biedt een staalkaart van wat ons vaktijdschrift het jaar door te bieden heeft. De omvang van Jachtbouw Nederland is doorgaans 52 pagina’s. De redactie gaat op bezoek bij de bouwers van casco’s, sloepen, tenders, zeiljachten, motorjachten, sportboten en superjachten, die ons een exclusief kijkje achter de schermen bieden. Ontwerpers vertellen over hun inspiratie en geven inzicht in technische details. Toeleveranciers presenteren hun nieuwste producten en technische innovaties: motoren, navigatieapparatuur, verf, uitrusting, etc. In de rubriek Nieuws van Nederlandse jachtwerven vertellen we meer over de orders die onophoudelijk worden geboekt, want het gaat bijzonder goed in de branche! JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021 5
WORD OOK ABONNEE! Blijf op de hoogte van de Nederlandse jachtbouw en het nieuws van de (internationale) toeleveranciers. Ontvang nu 6 x 52 pagina’s Jachtbouw Nederland voor € 28,61 (incl. btw en eenmalige 25% korting) Aanmelden kan via www.jachtbouwnederland.nl/actiepagina. Jachtbouw Nederland is het vakblad voor professionele bouwers van jachten en pleziervaartuigen, toeleveranciers, watersportbedrijven, vakgerichte opleidingen en -organisaties etc. Gastschrijvers en kennispartners uit de branche onderschrijven met hun bijdrage de onafhankelijke formule van het vakblad. Persberichten, kennisbijdragen, reacties graag richten aan redactie@jachtbouwnederland.nl. Deze worden niet automatisch geplaatst. Jachtbouw Nederland INSIDE is een seizoensspecial gericht op de watersporter en booteigenaar met een extra verspreiding via dealer- en relatienetwerken van deelnemende bedrijven. Het voornemen is om ook in 2022 een special uit te brengen. Voor meer informatie kunt u mailen naar thila@acquimedia.nl. REDACTIE Laurens van Zijp & Rens Groenendijk Hoofdredactie: Henk van der Brugge T 00 31 (0)184 48 10 40 E redactie@jachtbouwnederland.nl www.jachtbouwnederland.nl VORMGEVING Donkervoort Communicatie Art director: Karin van Zanten UITGEVER Jachtbouw Nederland wordt onder licentie uitgegeven en verspreid door AcquiMedia, Henk van der Brugge Amstelwijckweg 15, 3316BB Dordrecht www.acquimedia.nl ADVERTENTIEVERKOOP EN BLADMANAGEMENT AcquiMedia, Thila Mos T 0184 48 10 43 E thila@acquimedia.nl Abonnement € 35,- excl. BTW per jaar AANMELDINGEN & MUTATIES thila@acquimedia.nl MEDIAVORMEN Jachtbouw Nederland verschijnt 6 x per jaar in print en digitaal en biedt met de websites en nieuwsbrieven van digitale (internationale) mediapartners en social media een crossmediaal platform. MEDIAPARTNERS www.jachtbouwactueel.nl en www.dutchyachtbuilding.com Disclaimer: AcquiMedia heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. AcquiMedia, (hoofd)redactie en auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever, (hoofd)redactie en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave. Copyright: Het is niet toegestaan om zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever foto’s of (gedeelten van) teksten uit deze uitgave over te nemen. Ook met toestemming is bronvermelding verplicht. JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021 97 COLOFON 6x per jaar het vakblad nu met 25% korting Abonneer en verras een watersportvriend met een gratis special!
VOORDAT EEN VEDETTE -HIER EEN COMFORT LINE- VAART, ZIJN ER DIVERSE STADIA GEPASSEERD. DE KETENPRODUCTIE VAN VEDETTE JACHTBOUW Van staalplaat naar varend jacht Rechthoekige platte platen worden uiteindelijk gevormd tot een prachtig gelijnd jacht. De bouw van een casco en de afbouw ervan blijft een bijzonder proces, waarbij veel vakmanschap komt kijken. Jachtbouw is een ketenproductie; de bouw van een boot gaat stap voor stap. Directeur Hans van Veen van Vedette Jachtbouw in Ter Aar geeft een kijkje achter de schermen hoe dat proces bij zijn werf verloopt. “De klant bepaalt wat wij bouwen”, zegt Van Veen, “we inventariseren wensen en gebruikerservaringen.” Met een lach voegt hij eraan toe: “Als ik een A4-tje vol heb, weet ik dat ik een nieuw model moet gaan bouwen.” Voordat de bouw kan starten, moet er eerst een ontwerp worden gemaakt. De Vedettes worden ontworpen door Reinder Posthuma, in nauwe samenwerking met Hans van Veen. Mastership in Eindhoven verzorgt de digitalisering van het lijnenplan en ‘vertaalt’ die in een snij-file. Het efficiënt indelen van de onderdelen op de staalplaten, ‘nesting’ genoemd, is belangrijk om de plaat zo optimaal mogelijk te benutten. JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021 69
DIT SNIJPAKKET MOET UITGROEIEN TOT CASCO. DE PLATEN HEBBEN VORM GEKREGEN; HIER HET CASCO VAN EEN VEDETTE NAVIGATOR. NIEUWE LIJN De Vedette Comfort Line is een voorbeeld van een recente nieuwe lijn. Er was een klant die graag een Vedette wilde kopen, maar dan wel een met een overhangende steven. Niet met het terugvallende boeisel op de boeg, tot dan een stijlkenmerk van Vedette. Van Veen: “Alleen die boeg doorstroken was voor ons niet genoeg. We hebben verscheidene punten aangepakt, waardoor echt een nieuw model ontstond. Om bij de kleinste afmeting, de 9.30 Comfort Line, voorin een vrijstaand bed te kunnen plaatsen hebben we meer volume/breedte gemaakt door sprayrails toe te voegen. Dan moet je wel de stabiliteit compenseren en dat hebben we voornamelijk in het achterschip gedaan. Het hele onderwaterschip is geoptimaliseerd, waardoor het model (koers)stabiel is en met weinig vermogen al vlot vaart. De voordelen van een kleinere motor, afgezien van de prijs: minder verbruik, minder uitstoot, minder geluid. Pas je toch een flinke motor toe, dan is een relatief hoge snelheid ook een gunstig resultaat. Het nieuwe onderwaterschip passen we voortaan toe op alle Vedettemodellen.” Als een klant een schip heeft besteld, wordt er een ‘kick-off-meeting’ gehouden, waarin alle wensen en keuzes voor zijn of haar toekomstig bezit worden besproken en vastgelegd. SNIJPAKKET EN CASCOBOUW Voor een nieuw te bouwen schip moet eerst een staalpakket worden gemaakt. De snij-bestanden gaan naar de ‘snijder’, 70 JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021 Nauta in Sneek in dit geval, die platen scheepsbouwstaal betrekt van stadsgenoot Douma Staal. De kwaliteit van de staalplaten moet goed zijn; een schone, gestraalde plaat laat zich namelijk het beste lassen. Eenmaal uitgesneden en gevormd gaat het staalpakket naar de vaste cascobouwer van Vedette, de Falcon-werf in Alphen aan den Rijn. Het lassen is een vak apart; het casco moet zo strak mogelijk worden. Dat scheelt later plamuur. Bovendien moeten de lassen vakkundig worden gelegd, dat wil zeggen strak en schoon, zonder slakken of insluiting van lucht. Het schip moet bovendien zo gebouwd zijn dat er later nergens water op dek of dak blijft staan. In het casco moeten de benodigde frames, gaten en steunen al worden aangebracht, zodat er naderhand niks meer hoeft te worden gelast. Als een casco klaar is om naar de schilder te gaan, gaat die logistieke estafette van start. De vrachtwagen van transporteur Walinga maakt een rondje; van Falcon gaat het casco naar het jachtschilderbedrijf Van Benthem & Zwiers in Marknesse. Daar staat een geschilderd casco klaar, dat wordt opgeladen en naar het timmerbedrijf PJ in Woudsend wordt vervoerd. Dat heeft dan een afgetimmerde Vedette klaar staan, die op zijn beurt naar de werf in Ter Aar wordt gebracht om te worden afgebouwd. De carrousel is een uitgekiende logistieke opzet LOGISTIEKE CARROUSEL Sommige werven doen alle werk in eigen huis, anderen brengen delen van het bouwproces onder bij specialisten. Vedette hanteert ook die laatste werkwijze en heeft daartoe een uitgekiende logistiek opgezet. ‘Een carrousel’ noemt Van Veen het. HET CONSERVEREN EN SCHILDEREN GEBEURT ZORGVULDIG VOLGENS SPECIFICATIES.
HET GESCHILDERDE CASCO, INCLUSIEF RVS-WERK, GAAT OP WEG NAAR DE SCHEEPSTIMMERMAN. OOIT VLIEGTUIGBOUWER BIJ FOKKER, NU WERFEIGENAAR MET KIJK OP TECHNIEK: HANS VAN VEEN. verschillende lagen aangebracht, waarbij geen lucht ingesloten mag worden, en die tussentijds worden terug geschuurd. Een arbeidsintensief karwei. Vervolgens gaat met de kraan van de firma Westdijk gelijk een boot te water. Deze carrousel is een optimale en dus efficiënte benutting van de vervoerscapaciteit. CONSERVEREN VOLGENS HET BOEKJE Bij de schilder wordt het binnengekomen casco allereerst schoongespoten, zodat alle transportverontreiniging eraf is, en gedroogd. Vervolgens wordt het schip geleidelijk op temperatuur gebracht in een geconditioneerde omgeving. De temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid worden met regelmaat gemeten en genoteerd in een logboek. Aan de hand daarvan kan de verffabrikant, in dit geval Akzo Nobel, nagaan of de juiste procedures zijn gevolgd voor de geleverde Awlgrip verfsystemen. hechting van de eerste laag primer. Dikwijls is dat een epoxyprimer, Interprime 820. De laagdikte daarvan wordt tijdens het aanbrengen gemeten en moet tussen de 80 en 150 mu liggen. Een te dunne laag is een te schrale basis; bij een te dikke laag duurt het te lang voordat het oplosmiddel is uitgedampt. Het hele conserveringsproces luistert nauw en moet letterlijk volgens het boekje worden gedaan, dat wil zeggen volgens de specificaties van de verffabrikant. Het geldt eveneens voor het verwerken van plamuur; dat moet correct worden gemengd en aangebracht. Strak plamuren vergt wederom vakmanschap. Er worden Als de basis van het verfsysteem is aangebracht, kan de schilder het schip afwerken. De eindlak is een verf op polyurethaan basis, omdat die een harde laag oplevert. Voordat het Vedette-model naar de scheepstimmerman verhuist en voordat de aflak wordt gespoten, komt TBS RVS uit het Friese Sijbrandaburen alle roestvrijstalen onderdelen monteren, zoals bolders, beslag en reling. MONTAGEWERK EN BETIMMERING Het geschilderde schip gaat naar PJ Jachtbetimmering in Woudsend. Daar wordt het schip waterpas neergezet en wordt de staat gecontroleerd. Vanaf dat moment is de timmerman Jachtbouw is een maakindustrie met een ketenproductie. Het casco wordt dan gestraald met een Corund-korrel en aansluitend ontdaan van alle stof. Een volgende stap is het controleren van het ‘straalbeeld’, volgens een ISO-norm; het oppervlak moet een bepaalde ruigheid hebben voor een goede VOORBEELD VAN VAKKUNDIGE AFTIMMERING. JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021 71
IN TER AAR VINDT DE ASSEMBLAGE PLAATS EN WORDEN DE JACHTEN VAARKLAAR GEMAAKT. immers verantwoordelijk voor eventuele beschadigingen. Hans van Veen: “Voordat de timmerman begint, komen technici van onze werf langs, om de bekabeling aan te leggen. We kunnen immers nu nog makkelijk bij alle techniek, van de boegschroef tot boven de plafonds. Vooraf zijn overal schema’s voor gemaakt; elektriciteit, hydrauliek, sanitair, brandstof, noem maar op.” Vedette besteedt veel aandacht aan de warmte- en geluidsisolatie. Soms wordt schuim gebruikt, maar ook steenwol in een harde persing wordt toegepast. Van Veen: “Om geluid te dempen heb je impedantie nodig. Lage tonen moet je afleiden naar massa; we maken de motorfundatie daarvoor zwaar genoeg, maar zorgen er wel voor dat die niet vastzit aan het machinekamerschot, zodat geluid daar niet wordt doorgegeven. Hogere tonen moeten worden geabsorbeerd, bijvoorbeeld met Phonisorb isolatie.” Het standaardinterieur van de Vedette Comfort Line wordt voorgefabriceerd en kan dus snel worden geplaatst. Wel zo efficiënt, wat iets anders is dan goedkoop. Vedette verwerkt alleen kwaliteit. Dat blijkt onder andere uit het feit dat alle kopse kanten van het houtwerk massief zijn afgewerkt. En het multiplex heeft een dubbele fineerlaag met aan elke kant een eigen kleur. Alle bouwbestanden van het interieur staan in de computer, dus timmerman Jelle Sinnema kan snel de gewenste pakketten bestellen bij Van Stijn in Hazerswoude, zodra bekend is voor welk schip. In dit stadium van de betimmering kan de klant komen kijken en nog wensen kenbaar maken. AFBOUW EN VAARKLAAR MAKEN Is het schip ingetimmerd, dan gaat het opnieuw op transport, richting Ter Aar, om daar te worden afgebouwd. Van Veen somt de werkzaamheden die dan volgen op: “We maken een afspraak met de klant, zodat hij erbij kan zijn als zijn boot bij ons binnenkomt. Het schip wordt in onze afbouwhal met de achtersteven tegen het werkbordes geplaatst en onze mensen beginnen meteen met het afdekken DE MOTOR WORDT PAS IN EEN LAAT STADIUM GEPLAATST. 72 JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021
en afplakken van kwetsbare delen. Het windscherm wordt geplaatst, of de ramen, als het een Salon-uitvoering betreft, waardoor een eventuele kap kan worden ingemeten. Ondertussen worden alle interieurdelen geschuurd en in onze verfhal afgelakt. Wij werken de boot van voor naar achteren helemaal af, zodat alle techniek erin zit en werkt. We borgen de kabels op de ladderbanen; belangrijk; er mag niks schavielen! De stuurcilinder, hekschroefmotor, hydrauliekslangen, schroefas, stuwdruklager, afdichting, schroef, en noem maar op, worden geplaatst. Als laatste installeren we de motor, omdat die anders in de weg staat tijdens alle werkzaamheden. Dan vullen we alle systemen af en testen ze 24 uur onder druk. Vervolgens gaat het schip het water in voor verdere tests. Eerst voor de kant liggend en tenslotte met een proefvaart. Zo zijn we per schip pakweg drieënhalve week bezig met drie, vier man, afhankelijk van de grootte van het schip.” OVERDRACHT Van Veen legt uit dat als alles in orde is, er nog een belangrijke stap volgt: “De boot wordt van binnen en buiten stralend schoongemaakt. Elk krasje of andere onvolkomenheid komt op een spot repair lijst. Er gaat bij ons geen enkele boot weg met een verborgen gebrek. Dan maken NA ALLE BOUWWERKZAAMHEDEN KAN DE EIGENAAR IN VOLLE VAART GENIETEN. we een afspraak met de klant voor de oplevering. Daar maken we altijd iets feestelijks van, inclusief rode loper. De klant krijgt uitleg over de werking van alles aan boord. Daarna doet hij een schouwing en als alles in orde is, wordt de overdracht getekend. Vanaf dat moment is de nieuwe eigenaar verantwoordelijk voor zijn schip.” Voor de werf begint dan de fase van ‘after sales’. De nieuwe boot heeft een projectnummer, waaronder alle gegevens digitaal worden gearchiveerd in de cloud; van alle onderdelen zijn barcodes vastgelegd. Mocht zich onverhoopt een storing voordoen aan boord, - het blijft techniek -, dan kan de werf snel de juiste informatie terugvinden en actie ondernemen. Indien nodig kan een monteur het probleem op locatie verhelpen. Na oplevering service bieden is belangrijk om klanten tevreden te houden. Het voorgaande geeft inzicht hoezeer de jachtbouw een maakindustrie is met een ketenproductie, waarin handvaardigheid en vakmanschap nog tellen. Het blijft fascinerend hoe platte staalplaten een metamorfose ondergaan tot prachtig varend jacht, waar de trotse eigenaar jaren plezier aan beleeft. Nederland is een jachtbouwland en dat is iets om trots op te zijn... TEKST LAURENS VAN ZIJP HET MODERNE HOOFDKWARTIER IN TER AAR. EN WEER GAAT ER EEN VEDETTE MET DE KRAAN TE WATER ... JACHTBOUW NEDERLAND INSIDE 2021 73
1 Online Touch