WATERSCHAPPEN Ook belastingherziening raakt aan geborgde belangen Water Natuurlijk en de Algemene Waterschapspartij (AWP) willen de oneerlijke verdeling van de waterschapslasten aanpakken. Aanpassing van het belastingstelsel is echter een stroperig onderwerp binnen de waterschappen. Het advies dat de Commissie Aanpassing Belastingstelsel (CAB) in 2018 aan het bestuur van de Unie van Waterschappen uitbracht, maakte zoveel verhitte meningen los dat de herziening ‘on hold’ werd gezet. Maar minister Van Nieuwenhuizen wil dat er eind dit jaar toch een advies ligt. Dat moet nu komen van een stuurgroep met de portefeuillehouders financiën van de waterschappen en de Unie, onder voorzitterschap van ex-staatssecretaris Menno Snel. Van een integrale herziening is echter geen sprake, stellen Jan Nieuwenhuis en Hans Middendorp, die het proces namens Water Natuurlijk en de AWP volgen in de begeleidingsgroep voor stakeholders. Dat was indertijd de opdracht aan de CAB, ingegeven door een OESO-rapport uit 2014 over de gebrekkige financiering van het Nederlandse waterbeheer: landbouw en bedrijfsleven als grootste watergebruikers betalen het minst en strijken het meeste profijt op. “De discussie gaat alleen over knelpunten”, zegt Nieuwenhuis, die de belastingwerkgroep van Water Natuurlijk leidt en voor zijn partij lid is van het algemeen bestuur van Waterschap Zuiderzeeland. “Alles is erop gericht de lastenverschuiving beperkt te houden”, vult Middendorp aan, fractievoorzitter van de AWP in het Hoogheemraadschap van Delfland. “De stuurgroep heeft een overduidelijke ‘landbouw- en bedrijfslevensignatuur’. Het is onwaarschijnlijk dat zij de eigen bloedgroep tegenspreken, en ze zitten in de stuurgroep vanwege hun eigen achterban en die zal zich op alle mogelijke manieren verzetten tegen een herverdeling van de waterschapslasten.” Een wezenlijk knelpunt voor de boeren is ‘de weeffout’. Bij de wijziging van de Waterschapswet in 2009 kwamen landbouw en infrastructuur in één belastingcategorie terecht. Met het ‘Wegenarrest’ van de Hoge Raad uit 2018 werd een flink oppervlak van de weginfrastructuur, zoals wegbermen, als landbouwgrond berekend. Boeren moeten nu extra betalen. Met ronkende trekkers voor de poorten van menig waterschapskantoor wisten de agrariërs tariefverhogingen terug te draaien, maar er moet een structurele oplossing komen. Zegt ook Trienke Elshof van LTO Nederland. “Een nieuwe weg of spoorweg, aangelegd in het algemeen belang komt voor een belangrijk deel ten laste van de landbouw. De weeffout trekt de kostenverdeling volledig scheef en is onrechtvaardig.” “Het is beslist niet zo dat we als landbouwsector altijd zo min mogelijk willen betalen. Grote tariefwijzigingen zijn in elk geval niet nodig en ook niet wenselijk”, stelt Elshof. Met het verwijt van een duidelijke landbouw- en bedrijfsleven-signatuur van de stuurgroep, kan Elshof niet zoveel. “Het was immers aan de waterschappen zelf hun vertegenwoordiger aan te wijzen.” Nieuwenhuis en Middendorp zien de bui al hangen. “De oplossing voor de weeffout is door de Unie tot criterium verheven. Het advies moet daar straks aan voldoen. Dat zet een echte belastingherziening op slot. Aan de kostenverdeling zelf zal weinig gebeuren”, zegt Middendorp. Nieuwenhuis voorziet dat het eindresultaat zo mager is dat het afbreukrisico van de waterschappen richting de minister groot is. “Dus zal juist gebeuren waar men zo bang voor is, namelijk dat de Tweede Kamer zelf aan de waterschapsbelasting gaat morrelen. Want er moet echt iets gebeuren. Alles kan niet bij het oude blijven.” Brede discussie Voorzitter Snoeren van Water Natuurlijk is blij met de aanwezigheid van Van Erkelens in de commissie. “Het is goed om vooraf te weten welke meningen er rondzoemen. Dat staat garant voor een brede discussie. Ik verwacht dat het advies vooral de voors en tegens zal duiden. Dan kunnen we vanuit de inhoud reageren.” AWPvoorzitter Van Megen voorspelt een fundamenteel be schouwend advies, gezien de zware samenstelling met bestuursrechtelijke deskundigen en een Staatsraad. “Onduidelijk is hoe de commissie informatie inwint. Er is in elk geval geen rondje langs alle groeperingen in de waterschapsbesturen gedaan. Wel hebben we gezien dat het bedrijfsleven, de natuurbeheerders en LTO bij de commissie zijn geweest. De meningsvorming zal ongetwijfeld bij de Kamerbehandeling aan bod zal komen.” 32 WATERFORUM NR 3 Elshof van LTO Nederland is vooralsnog zeer kritisch. “De uitspraken van ouddijkgraaf Van Erkelens stellen ons niet gerust over de onafhankelijkheid van deze commissie. Het waterschap is een functionele belangendemocratie. Een vergelijking met de gemeente of provincie zou onterecht zijn. Daarin schuilt weer het gevaar dat bij een volgende stap het instituut waterschap geheel wordt afgeschaft en de taken naar de provincie gaan. Neem het standpunt van Boelhouwer in 2006. Het is van belang dat deze commissie duidelijk maakt aan de buitenwereld en aan de politiek, dat elke vergelijking met de algemene democratie mank gaat. Als wel voor die route gekozen wordt, raakt het landbouwbelang voor een belangrijk deel ondergesneeuwd, doordat straks via politieke lijsten verkozen burgers wel over de boeren praten maar veelal niet met de boeren, met alle gevolgen voor de besluitvorming.”
33 Online Touch Home