0

NUMMER JAARGANG 17 - DECEMBER 2021 € 12,50 7 Drinkwater bedreigd door circulaire economie? De grofzandbarrière: innovatie in waterveiligheid Aquathermie wacht op grootschalige doorbraak Den Haag worstelt met landbouw en waterkwaliteit

Industriële Cybersecurity Wij zijn dé netwerkspecialisten, die IT en OT betrouwbaar, kwalitatief en veilig weten te verbinden. Waarom MODELEC? Gedegen advies en ondersteuning bij: • Netwerk ontwerpen    • Afname FAT/SAT • Ondersteuning op locatie • Trainingen Industriële Netwerktechnologie IIoT platform 4G & 5G Protocol oplossingen MODELEC Data-Industrie B.V. Email: contact@modelec.nl Gateways & Converters

Inhoudsopgave Vuilniszakken     13 De politieke stroomversnelling                            21 32 37 17                                             Hobbels voor TEO en TEA                                    Verder in dit nummer Nieuws 6 - Personalia 11 - Fotoreportage Aquatech 24       27     31 - HAUS Europe ontzorgt klanten 42   46 WATERFORUM DECEMBER 2021 3

Wij begrijpen de uitdaging van het vinden van        BALANCEREN   U bereikt de juiste waterkwaliteit en reduceert tegelijkertijd uw kosten. Verminder de complexiteit van processen met onze nieuwe innovaties. Network Insights Netilion Water Network Insights Netilion Water Liquiphant FWR30: Radarniveaumeting op afstand, gecombineerd met volledige gegevenstransparantie - op ieder moment en vanaf iedere locatie. FieldXpert SMT50: Industriële tablet voor mobiel plant asset management en een minder   Visualisatie van het drinkwaterof afvalwaternetwerk, waarbij alle meetpunten zijn opgenomen in een dashboard. Meer informatie vindt u op onze speciale website: www.eh.digital/2STGM4K

Een demissionaire minister en de waterkwaliteit                                                                                                                                                                                                                                                                                 kwaliteit!            Coverfoto                                                       Colofon WaterForum     Uitgever                    Bladmanagement en advertentieverkoop           Abonnementenadministratie           €             Disclaimer                                                                Redactie Hoofdredactie     Eindredactie   Redacteuren              Vormgeving   © AcquiMedia 2021                               www.waterforum.net WATERFORUM DECEMBER 2021 5

Nieuws                                                                                                                                                                                     Veilig hergebruik                                                                                                           Hergebruik spoelwater belemmerd door lage lozingstarieven                                                                                                                                                                                          WATERFORUM NR 7

                                                                                                                                                                                                  Klimaatverandering                                                                                                                   WATERFORUM DECEMBER 2021 7

Nieuws                                                                                                                                                                                                                                                              ozoninstallatie Houten gestart                                                                                                                                                                                                                                                                         Meer over de implementatie van aquathermie in Nederland op pagina 32 e.v.  WATERFORUM NR 7

        Nieuws    PFAS-rapporten                                                                                                                                                                                                                                                         WATERFORUM DECEMBER 2021 

Nieuws                                                                                                                                                                                                                        en terugwinning                                                                                                                                                      WATERFORUM NR 7

Personalia Chrit Wolfhagen                    Har Frenken                                                                                                          Jan Verhoeven                                                                                                                     Marion Koopmans                                                                              Arnold                Mark Strolenberg                                        Stefanie Strubbé                                                                                                       Dorenda Gerts                                                                                      Marc Luttikhuis                                                                       Hein Pieper                                                              Meer personaliaberichten op www.waterforum.net/personalia WATERFORUM   11

15, 16 & 17 MAART 2022 EVENEMENTENHAL GORINCHEM DRINK WATER PROCES WATER AFVAL WATER STEDELIJK WATER & RIOOLBEHEER WWW.AQUANEDERLAND.NL TWITTER.COM/AQUA_RIO_EH WWW.LINKEDIN.COM/COMPANY/AQUA-EN-RIO BOEK UW STAND

                              De politieke                                                        WATERFORUM   13

                                                                                                                    Twee keer uitstel                                                                                                          WATERFORUM                                                                                                                                                                De derde ronde                                                                                                                                                                                                                                        

                                               Hoe zit de politiek erin?                                                                                                                             e nitraatactiepro                                               Europese complimenten en aanbevelingen In september 2019 gaf de Europese Commissie een formele reactie aan alle lidstaten op de tweede generatie stroomgebiedbeheerplannen. Nederland kreeg van Brussel complimenten over de integrale aanpak van de waterkwaliteit en de betrokkenheid van belangenorganisaties. Verder gaf de Commissie een aantal aanbevelingen voor betere rapportage op enkele technische aspecten, zoals het karakteriseren van de waterlichamen en het rapporteren over meer prioritaire stoffen. De Commissie meldde onvoldoende inzicht te hebben in de mate van inspanning van Nederland om de milieudruk op de waterlichamen weg te             aan te geven. In de algemene aanbevelingen gaf de Commissie aan dat                    wat het verwacht van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer.                                                                                                                                                                                                                                                                   WATERFORUM   15

                        Hoe heet is de soep? Essay gebiedsgerichte aanpak nitraat Begin november stuurde landbouwminister Schouten een essay naar de Tweede Kamer dat drie Wageningse onderzoekers voor haar hebben geschreven over een gebiedsgerichte aanpak van de nitraatemissies. De onderzoekers kwamen met een idee om de natuur en de landbouw in Nederland sterker te concentreren in vier zones: •      - landbouwgebieden met agrarische productie als hoofdfunctie, te realiseren met een duurzame, emissiearme kringlooplandbouw met (inter)nationale perspectieven.                                                                                                                                                                                                 •    - gebieden waar de omstandigheden voor                   natuur, recreëren en wonen. •    - zoals veenweidengebieden en buf          beperkingen gelden vanwege grote nationale opgaven, zoals de reductie      bieden en de aanpak van bodemdaling in veenweidegebieden. •     - natuurgebieden, te beschermen en          maatregelen gericht op verbetering van grondwateraanvulling, herstel van kwelstromen, beekherstel, nutriëntenhuishouding, connectiviteit en permeabiliteit.                  zich nu heel erg op het kunnen aanto                                                                                                WATERFORUM                                                                                                          

                                                                             WATERFORUM   17

                                                                                                                                                                                                     Kuilnet                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   Verborgen                                                                  Frank Collas                                           WATERFORUM  

                                                                                                                                  Vuurwerk                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      Het lot van zwerfplastic in rivieren en op rivierbodems is helder: het valt langzaam uiteen in steeds kleinere fragmenten. Na decennia tot honderden jaren      deeltjes kleiner dan een micrometer. “Welke effecten die kleinste deeltjes hebben op het leven, weten we nog niet”, zegt Dick Vethaak, expert water                                           detecteren is, wordt in kleine hoeveelheden aangetroffen in bodemdieren, in schelpdieren, in vissen, en ook in uitwerpselen van mensen. Vooralsnog zegt dat niets          meeste plastic dat nu in zeeën en rivieren dwarrelt of op de bodem ligt, is nog niet gefragmenteerd, maar dat                 De concentraties micro- en nanoplastic in het milieu zullen derhalve de komende decennia oplopen. En dus           gebeuren in de oceanen en de diepzee, ook havens en                  baar is voor onze drinkwatervoorziening.”                    allereerst goede meetmethoden nodig, stelt Vethaak. Binnen een aantal grote Europese onderzoeksprojecten en ook het Nederlands onderzoeksconsortium Momentum wordt daaraan gewerkt. Het gaat om optische technieken (microscopie en spectrometrie), aangevuld met massapectrometrie, waarmee nanoplastic gedetecteerd kan worden. De grote vraag die vervolgens beantwoord kan worden, is of het nanoplastic zich ophoopt in dier en mens, en zo ja, wat dat dan precies betekent voor de gezondheid.         waterorganismen, maar dan gaat het vaak om hogere concentraties dan nu realistisch is. Bovendien is vaak relatief nieuw plastic gebruikt, geen materiaal dat in het water heeft gelegen, verweerd is en begroeid geraakt met bacteriën en algen, zoals in de natuur gebeurt. Er is dus ook grote behoefte aan semi-veldexperimenten waar we het effect van reële blootstelling kunnen bepalen.” WATERFORUM   

Normec Kalsbeek: Dé specialist in waterbehandeling, legionella en VGM Wij creëren waardevol water Van proceswater tot zwembadwater en van water voor koeltorens tot stoomketels. Water vervult in bijna elke sector een belangrijke rol. Voor probleemloos gebruik moeten zowel het water als de installaties aan verschillende eisen voldoen. Normec Kalsbeek kan u hierin volledig ontzorgen. Voor elke toepassing de beste oplossing Met ruim 70 jaar ervaring op alle gebieden van waterbehandeling hebben wij voor elke toepassing de juiste oplossing. Wij zetten onze kennis en ervaring in door te analyseren. Op basis van de resultaten geven wij advies. Daarbij kunnen wij u ook helpen met de implementatie hiervan. Waar kunnen onze experts u bij helpen? Waterbehandeling Legionellapreventie Veiligheid, gezondheid en milieu Waarom kiezen voor Normec Kalsbeek? Ruim 70 jaar ervaring in waterbehandeling Expert in legionellapreventie Duidelijke analyses en uitgebreid advies Zelf ontwikkelde, gebruiksvriendelijke software en apparatuur normeckalsbeek.nl | +31 592 350 000 Improve Quality. Reduce Risk.

                                                                                                                                                                                                           ‘Safe by Design’                                                    

                                                              stoffen                                                                                     Bescherming drinkwaterbronnen                                                                                                  22 WATERFORUM                   Waterkwaliteit verbeteren                                                                                         Materiaalpaspoort Volgens Frentz zou in een circulaire                                                                                      PFAS-onderzoek                                                                                                                                   Thermisch Gereinigde Grond                                                                                                   Bedreigingen                                             

 Watersector produceert zelf ook ‘nieuwe’ grondstoffen                   het terugwinnen van reststoffen uit riool- en drinkwater.                 vermarkten. Dit najaar organiseerden Vewin en de Unie van                informeerden Waternet, AquaMinerals en de Energie- en Grondstoffenfabriek europarlementariër Jan Huitema over           geregeld voordat de reststoffen uit de watersector daad     In de Europese en nationale wet- en regelgeving is het lang                                              neoalginaat Kaumera in beton te verwerken. Tot op heden worden ze niet gezien als een volwaardige leverancier. Waterschap Amstel, Gooi en Vecht is al ruim vier jaar bezig          het wint op rwzi Amsterdam West.                                                   Agentschap voor chemische stoffen (ECHA). Daardoor          er tientallen toepassingen ontwikkeld, van glasproductie tot cosmetica. De onzekerheid over de juridische status maakt het echter lastig om afnemers te vinden. Huitema wil dat secundaire grondstoffen uit rioolwater geen          niets doen. De lidstaten gaan immers zelf over hun nationaal                                                 

   schittert op Aquatech                                                                                                                                                                                                                              WATERFORUM  

                                                                                                                                                                                                                                WATERFORUM   25

Ongelimiteerde prestatie in compacte ruimtes AF-E 400 – Best-in-class elektromagnetische flowmeter • Uniek ultra compact, robuust ontwerp voor compacte ruimtes en parallelle installatie (tot 2 mm afstand) • Best-in-class temperatuurbereik, nauwkeurigheid, drukverlies en flowbereik • 4…20 mA, puls, frequentie; IO-link of Modbus • Kosteneffectieve geïntegreerde temperatuurmeting • Toepassingen: o.a. meting van leidingwater, chemische dosering en watermonitoring cmp.krohne.com/afe400 produits solutions services LUCHTGEDREVEN MEMBRAANPOMPEN VERDERAIR De meest efficiënte membraanpomp BEZOEK ONZE WEBSITE VERDER is fabrikant van VERDERAIR® VERDER B.V. Tel.: +31 (0)50-549 59 00 pompen sales@verder.nl www.verder.nl

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     WATERFORUM   27

                                    LoL ziingsseissenn                                                              2                                                                                                                                                                                                    LoL kale afnnemmerers                                                                                                                                  VeV rrrasssennd hoogge ttraannsmmisssies                                                                                                                                     WATERFORUM  

                                                                                    MeM mmbrraanncoonnccenntraaat                                                                               VeV rvvolggonnderzzooekk                         Deel 3 van een drieluik             zuivering extra te zuiveren met een gecombineerde nano       heldere waterstroom die door tuinders en industrie gebruikt kan worden als alternatief voor grondwater. WaterForum sprak in het eerste deel van dit drieluik (november 2020) met de directeuren van de betrokken       tweede deel (december 2020) bespraken twee experts          oplossingen. In dit derde en laatste deel de eerste resultaten van een pilot met deze gecombineerde nazuivering op rwzi Asten.                                                                                                                                                                                                                                        2                                                            WATERFORUM   

                                                                                       Sensoren voor waterbehandeling                                                                            Automatisering voor waterbehandeling                                                                                 ®          WATERFORUM NR 7            Totaalleverancier                                                                                      Meer info: verkoop.nl@jumo.net

                                 2                                                                                                                                                                                                                                             Creativiteit voorop                                                                                                                                                                                        WATERFORUM   31                                                                          Het echte probleem                                                                                                                                  

                                                      why not                                                                                                                                                                                                        Maatwerk                                                                                                                                                                                 TEO en TEA                                                                                                          32 WATERFORUM  

                                                                                                                                                                                                 NAT                                                               2 -uit                                                                                                                                                                    WATERFORUM   33

                                                                                                                                           WARES                                                                                                                                                                                                                    Investeren                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             WATERFORUM  

                                      Aquathermie: extra warmte voor de wko Ruim drieduizend ziekenhuizen, kantoren, winkelcentra en appartementencomplexen in ons land hebben een systeem voor warmtekoudeopslag (wko). In de utiliteitsbouw levert dit duurzame klimaatsysteem doorsnee een CO2 -reductie van 50 procent op vergeleken met de conventionele gasketel. Een wko onttrekt in de zomer grondwater uit ondergrondse zandlagen om gebouwen te koelen. Het opgewarmde water gaat naar een andere grondwaterlaag, als warmtereservoir voor in de winter. De warmtevraag is echter groter dan de koudevraag, waardoor bronnen in een wko in onbalans raken. De wko heeft extra warmte nodig om goed te kunnen functioneren. Een systeem voor aquathermie kan de helpende hand           extra CO2 -reductie.                leveren aan de nieuwe wko van het stadhuis. Dit historische                   maken. De vraag naar het aquathermische systeem kwam eind vorig jaar van betrokken installateur BRI Klimaattechniek. De gracht in de omgeving van het stadhuis vormt een geschikte warmtebron. “De inzet van energie uit oppervlaktewater zorgt ervoor dat de warme bron in de WKO minder snel uitgeput raakt. Doe je dat niet, dan kan zo’n bron zomaar in                   “Het alternatief is dat je dan toch op aardgas over moet. En dat wil je juist niet.”          Skid’ (HTES) gegeven, een kant-en-klaar gebouwde compacte                                   aan. “Het ontwerp staat en de gewenste capaciteit is in uiteenlopende ranges te leveren. Bovendien is de unit                                             systemen komen “Je wilt niet dat er allerlei spelers op deze markt afkomen die per project installaties gaan ontwikkelen,            volledig uitgedacht en samengevat in een standaardontwerp. We kunnen het systeem in uiteenlopende standaardgroottes                 voor het HTES-systeem, niet alleen in de utiliteitsbouw, maar                     waarde van aquathermiesystemen inzien. We kunnen nu samen met de hoofdinstallateur laten zien hoe je zo’n systeem in het hele gebouwbeheersysteem opneemt. Dat is essentieel om voor deze techniek terrein te winnen.” WATERFORUM   35

                                                                             •                    ®                                                 •                                        •                                                    WATERFORUM NR 7                 •                                             •                                                                                                                Meer informatie: www.envirochemie.nl sales-benelux@envirochemie.com

                                                                                                                                                                                                                             Besparingen                                                                   WATERFORUM   37

                                                                                                                                                    De grofzandbarrière                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    WATERFORUM  

 Omgevingsmanagement                                                                                                                                                                                                  Klaar voor de markt? “De grofzandbarrière zit nu in de gereedschapskist, maar wie pakt hem er de volgende keer uit?”, vraagt projectmanager Bastiaan Heutink (Waterschap                      proberen we de bekendheid van deze innovatie te bevorderen.” Volgens Heutink is het streven om te klimmen op de ladder van de Technology              te geven in welke fase de ontwikkeling van een nieuwe technologie zit. Voor veel Europese en nationale subsidies wordt dit model gebruikt om te duiden              levels, verdeeld over vier fasen van het innovatietraject. Hoe hoger het level,                                               niveau zeven staan.”                     Gevoelige werkzaamheden                                                                                                                                                        WATERFORUM   

                                                                                                     Assetmanagement                                                                                                                                                                                         Gekleurd zand                                                                                                                                              WATERFORUM  

Landustrie Sneek BV                                                     Waterzuivering                                                             Waterbeheer                                                                                       Pompinstallaties                                                  Service                                           Productiefaciliteiten                                                  Meer informatie: info@landustrie.nl www.landustrie.nl WATERFORUM DECEMBER 2021 

                                                                                                                                                                                         Centraal in het                               WATERFORUM  

                                                                   Focus op industrie                                                                                                                                                            Onwerkbare voorwaarden                                                                                                                  Industrie                                                                                                               Cruiseschepen                                                               WATERFORUM   

                                                                                                                                Uitgebreide service                                                                                               Renovatie                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              HAUS Europe reduceert CO2 -voetafdruk             Zo legt de onderneming volgend jaar in Ridderkerk zonnepanelen op het dak om zelf energie op te wekken. Ook komt er een warmtepomp. Verder is overal ledverlichting aangebracht “Zo proberen we onze CO2 -        director Harold Paagman.  WATERFORUM  

                                                                                  •       •             •              •                     Drinkwaterveiligheid                                                                    Services van Endress+Hauser: •    •   •   •  •    Meer informatie: www.nl.endress.com info.nl@endress.com Afvalwaterbehandeling                                                                              Services                                       WATERFORUM   

 C-mark B.V.               Deltares               Endress+Hauser BV                EnviroChemie BV                Festo BV               Hiller GmbH               Keller Nederland Leeghwaterstraat 25            Krohne Nederland B.V.               Landustrie Sneek B.V.               LANXESS NV               Logisticon Water Treatment B.V.                Modelec                                NWP (Netherlands Water Partnership)                PROCENTEC Nederland              SUEZ Water NV                VEGA Meet- en Regeltechniek              Watson-Marlow BV                WATERFORUM NR 7

SLIMME DRIEHOEK … GOED VOOR UW KASBOEK U wilt uw (afval)water hergebruiken of uw ‘water-footprint’ verkleinen? U streeft naar een verlaging van chemische en biologische verontreinigingen? U wenst, ondanks de strengere lozingseisen, een lagere TCO? En u zoekt een (semi)permanente, mobiele of pilot-oplossing voor koop, lease, huur of volledige outsourcing? Logisticon: al 30 jaar uw bewezen partner voor heldere oplossingen. Bel of mail voor een antwoord op al uw watervragen, een TCO-berekening of een vrijblijvende waterscan. U wordt direct geholpen. Logisticon Water Treatment B.V. Logisticon Verhuur B.V. Energieweg 2 2964 LE Groot-Ammers, Nederland T +31 (0)184 60 82 60 E water@logisticon.com W www.logisticon.com

1 Online Touch

Index

  1. 1
  2. 2
  3. 3
  4. 4
  5. 5
  6. 6
  7. 7
  8. 8
  9. 9
  10. 10
  11. 11
  12. 12
  13. 13
  14. 14
  15. 15
  16. 16
  17. 17
  18. 18
  19. 19
  20. 20
  21. 21
  22. 22
  23. 23
  24. 24
  25. 25
  26. 26
  27. 27
  28. 28
  29. 29
  30. 30
  31. 31
  32. 32
  33. 33
  34. 34
  35. 35
  36. 36
  37. 37
  38. 38
  39. 39
  40. 40
  41. 41
  42. 42
  43. 43
  44. 44
  45. 45
  46. 46
  47. 47
  48. 48
Home


You need flash player to view this online publication