VOORKOMEN | BEHANDELEN van levensreddende hulp wereldwijd klinieken gesloten, raken hiv-remmers op, en verliezen hulpverleners hun werk. Vooral in Afrika– het werelddeel met de meeste hiv-gevallen ter wereld – is de chaos direct voelbaar. Terug in de tijd Elita begeleidde sekswerkers met hiv in Zimbabwe. Op een dinsdag in januari kreeg ze te horen dat haar baan per direct ophield te bestaan. Sindsdien werkt ze vrijwillig verder, zonder inkomen. Haar zoontje moest ze naar haar moeder brengen – ze kon hem niet meer onderhouden. De sekswerkers heeft ze niets meer te bieden, behalve morele steun. Er is geen condoom meer te vinden in Zimbabwe. Emanuel weet hoe het was vóór de hulp kwam. Toen waren er nog geen medicijnen in Nigeria. Hij zag mensen sterven. Hij vocht als activist voor toegang tot zorg – en won, dankzij PEPFAR. Maar nu voelt hij de dreiging opnieuw. De hiv-zorgstructuur in veel landen leunt zwaar op internationale steun. In Zuid-Afrika, Zimbabwe en Nigeria betaalde PEPFAR bijvoorbeeld voor klinieken die mensen bereiken die anders buiten de boot vallen: homoseksuele mannen, sekswerkers, migranten. Nu hangen op die deuren briefjes: “Wegens gebrek aan financiering gesloten.” Bezuinigingen op onderzoek Niet alleen in de zorg voelt men de gevolgen van de bezuinigingen, maar ook in de wetenschap komen de bezuinigingen hard aan. Belangrijke data verdwijnen, samenwerken met wetenschappers in de VS wordt steeds lastiger. De bezuinigingen Sama (36) en dochter Amah (14) uit Nigeria Ze vraagt me soms: mama, ga ik dood? Sama (36) uit Nigeria: “Amah werd geboren met hiv. Ze kreeg het van mij. Toen ik haar baarde, was ze al ziek. Zolang er gratis medicijnen waren, bleef er hoop. Nu is dat gestopt. Laatst kreeg ik bij het ziekenhuis nummer 312. Dat betekende dat er 311 mensen vóór mij waren. Ik heb zeven uur gewacht. Alles om gratis medicijnen te bemachtigen. Maar nu zijn ze op en moet ik ervoor gaan betalen. Dat geld heb ik niet. Amah is veertien. Ze is zo stil geworden. Ze zegt dat ze zich anders voelt dan haar leeftijdsgenoten, alsof ze er niet bij hoort. Ze wil niet naar school. Ik zie de angst in haar ogen. Ze zegt het niet vaak hardop, maar als het donker wordt, als het stil is in huis, dan komt die ene vraag: “Mama… ga ik dood?” Wat moet ik dan zeggen? Ik zeg dat het goedkomt, dat ze moet blijven geloven. Ik hou haar vast, streel haar haren. Maar diep vanbinnen breek ik. Ik weet het antwoord niet. Ik weet niet of ik morgen medicijnen kan kopen, of zij een kans heeft op een toekomst. Ik moet sterk blijven. Want als ik het opgeef, wie houdt haar dan vast?” zetten de internationale gezondheidsinfrastructuur die nodig is voor onderzoek onder druk. PEPFAR financierde ziekenhuizen, laboratoria en netwerken waarin ook klinisch onderzoek naar hiv en aids wordt uitgevoerd, en trials naar genezing plaatsvinden. Voor genezingsonderzoek zijn dit soort stabiele zorgnetwerken en betrouwbare toegang tot patiënten cruciaal. Nu vallen veel van deze netwerken weg en daardoor stagneert innovatie. Mokerslag Dat Trump geen voorstander was van ontwikkelingssamenwerking wisten we al. Maar dat hij in één klap vrijwel alle Amerikaanse hulp aan aidsbestrijding introk, kwam als een mokerslag. Niet alleen vanwege het bedrag – miljarden dollars die levens redden – maar vooral vanwege de snelheid. Landen kregen geen tijd om alternatieven te vinden, om hun zorgsystemen zelfstandig op te bouwen. Red ribbon 9 Fotografie: Adeokun Adesegun
10 Online Touch Home