medi j oor nen “Hiv voorkomen begint bij Rusland bieden keuzevrijheid” (en zo draag j ij daaraan bij!) Waarom we niet langer hiv-zorg in st den aalba uel a: ener aanr
COLUMN Samen sterk Terwijl ik dit schrijf zijn de voorbereidingen voor Wereldaidsdag in volle gang. Al sinds 1988 staat 1 december wereldwijd in het teken van de strijd tegen hiv en aids. En dat niet alleen. Op deze dag willen we, nog meer dan anders, laten zien dat we er zijn voor mensen met hiv en aids. In Nederland en ver daarbuiten. Wereldaidsdag ademt de sfeer van solidariteit van ruim veertig jaar geleden, toen Aidsfonds werd opgericht. Dat begon met een empathische inzamelingsactie van een groep homomannen in Amsterdam. Ze konden niet langer aanzien dat veel van hun vrienden stierven aan aids. Met deze impactvolle actie lieten ze zien dat niemand vergeten of uitgesloten mag worden. En zo werken we nog steeds. Juist nu is omkijken naar elkaar van – letterlijk – levensbelang. We hebben te maken met abrupte bezuinigingen, zoals het stopzetten van het aidsbestrijdingsprogramma PEPFAR. En met anti-rechtenbewegingen die overal de kop opsteken. Terwijl hiv-bestrijding juist hand in hand gaat met gelijke rechten en keuzevrijheid. Lees het inspirerende verhaal op pagina 7 maar, over preventiemiddelen voor vrouwen. Al die beperkende maatregelen leiden ertoe dat miljoenen mensen met hiv of kwetsbaar voor hiv in levensgevaar komen. Met deze impactvolle actie lieten ze zien dat niemand vergeten of uitgesloten mag worden. En zo werken we nog steeds. Gelukkig zijn we, mede dankzij jouw steun, al ontzettend ver gekomen. We beschikken over de meest effectieve behandel- en preventiemiddelen ooit. Het eind van aids gloort aan de horizon. Om die reden zetten we alle zeilen bij. Dat doen we onder andere door te onderzoeken hoe we krachten kunnen bundelen. Bijvoorbeeld met stichting Rutgers. Want samen staan we sterker. Maar dat is voor jou als donateur natuurlijk bekend. Jouw solidariteit maakt dat we ons werk kunnen blijven doen. Juist nu. Heel veel dank daarvoor! Mark Vermeulen Directeur Aidsfonds COLOFON Red ribbon is een uitgave van Aidsfonds en verschijnt 3 keer per jaar. Jaargang 8, editie 3, 2025. Coverbeeld: Jeroen van Loon Redactie: Resi Lankester Vormgeving: De Handlangers Magazine liever digitaal ontvangen? aidsfonds.nl/magazine 2 Red ribbon Vraag of opmerking voor de redactie? Mail ons op redactie@aidsfonds.nl Een andere vraag of een wijziging doorgeven? Mail naar donateurs@aidsfonds.nl Of bel 020-344 63 81 (ma t/m vr 7 - 21 uur, za 9 - 17 uur) Meer weten over nalaten aan Aidsfonds? Neem dan contact op met Noud Rietman (nrietman@aidsfonds.nl) of kijk op aidsfonds.nl/nalaten Dit magazine wordt mede mogelijk gemaakt door: Fotografie: Elizabeth Wattimena
NIEUWS Niet langer welkom Aidsfonds heeft afgelopen zomer de aanduiding ‘ongewenst’ gekregen van het Russische Openbaar Ministerie. Daardoor moesten we per direct de steun aan mensen met hiv of kwetsbaar voor hiv stoppen. Rusland kampt met één van de grootste en snelst groeiende hivepidemieën in de regio. Een van de oorzaken – naast oorlog en een gebrek aan zorg en medicijnen – is de stigmatiserende wet- en regelgeving in dat land. Zo hebben wetten tegen ‘homopropaganda’ ervoor gezorgd dat voorlichting geven aan lhbt+’ers illegaal is. Dat leidt er ook toe dat mensen uit de lhbt+-gemeenschap met hiv zorginstellingen mijden. Ook andere mensen met hiv worden stigmatiserend behandeld. Daardoor komt de hiv-bestrijding in gevaar, want deze mensen wordt regelmatig toegang tot zorg geweigerd. Mede dankzij jouw steun konden we tot voor kort, via lokale partners ter plekke, toch de juiste hiv-zorg bieden. En hopelijk kan dat snel weer. Tot die tijd zetten we met jouw hulp ons werk voort in andere landen in de regio, zoals Oekraïne. Tip: belastingvoordeel Wist je dat je voordeliger kunt doneren als je kiest voor periodiek geven? Dat werkt zo: je zet je donatie om in een periodieke gift. Daarmee steun je Aidsfonds voor minimaal vijf jaar. Handig, want daar heb je dan geen omkijken meer naar. Daarbij levert het geld op, want periodieke giften zijn aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Daardoor kun je jaarlijks tot 37% terugkrijgen van de Belastingdienst. Dat geld kun je natuurlijk óók doneren, waardoor jij nog meer mensen kunt helpen! Snel je voordeel berekenen? Ga naar aidsfonds.nl/ schenken of scan de QR-code met je telefoon. Of bel ons op 020-344 63 81. Mailen kan ook: periodiekegift@aidsfonds.nl. Stap dan zaterdag 20 juni 2026 op de pedalen voor de derde editie van de Rainbow Ride! Edities één en twee waren een groot succes, dus we verwachten veel van deze volgende kleurrijke sponsortocht! Iedereen is welkom: solo of in een team, in strak wielertenue of gewoon op je stadsfi ets. De start en fi nish zijn in Amsterdam. Fotografie: Chilo Oostergetel Meld je aan vóór 1 februari 2026 en ontvang 15 euro korting op je inschrijving met kortingscode UFWDN5GX3Y. Ga naar rainbowride.nl of scan de QR-code met je telefoon. Fiets mee! Ben je gek op fi etsen en wil je als donateur nóg meer doen in de strijd tegen hiv en aids? Red ribbon 3 Fotografie: Sean Valerio Fotografie: Chris de Bode
“Zorgverleners willen mij niet aanraken” In Kenia is homoseksualiteit strafbaar. Dat leidt tot discriminatie van mensen die vallen op iemand van hetzelfde geslacht. Ook in zorginstellingen. Voor Ruele, zelf levend met hiv, reden om zich in zijn land in te zetten tegen stigma en uitsluiting. 4 Red ribbon
BEHANDELEN Het is bijna niet voor te stellen: gevangenisstraf krijgen omdat je je liefde voor een ander mens uit. Toch is het in Kenia bij wet zo geregeld: voor homoseksuele handelingen kun je veertien jaar celstraf krijgen. Voor de Keniaanse Ruele is dat een realiteit waar hij mee moet leven. Hij ontdekt op jonge leeftijd al dat het in zijn land als verkeerd wordt gezien om op mannen te vallen. Op de middelbare school voelt hij zich daarom ontzettend eenzaam. “De jongens hadden het over meisjes die ze leuk vonden. Ik wist dat ze mijn homoseksuele gevoelens zouden afkeuren, dus ik zonderde ik me zoveel mogelijk af. Want het lukte me niet om wat ik voelde te onderdrukken.” Dakloos Ondanks alle eenzaamheid op school behaalt Ruele zijn diploma en krijgt hij een baan. Ook krijgt hij een relatie met een man, uiteraard in het diepste geheim. Zijn leven wordt er helaas niet makkelijker op. Zodra zijn werkgever erachter komt dat hij op mannen valt, wordt Ruele ontslagen. Ook zijn naaste omgeving en zijn familie kijken hem steeds meer met de nek aan. Hij herinnert zich het moment dat zijn ouders hem confronteren met zijn homoseksualiteit. Hij woont op dat moment nog bij hen in. “Mijn moeder onderwierp me aan een kruisverhoor en bleef herhalen dat ze geen homoseksuele zoon heeft.” De spanning loopt zo hoog op dat Ruele het huis uit moet en dakloos wordt. Heftig nieuws Er breekt een zware tijd aan voor Ruele. Hij heeft geen huis en is werkloos. Gelukkig lukt het hem om via via in contact te komen met een van de weinig lhbt+vriendelijke klinieken van het land en daar een baan te vinden. Hij huurt een eigen appartement en krijgt zijn leven weer op de rit. Maar dan komt er heftig nieuws: hij ontdekt dat hij hiv heeft. “Dat was een klap in mijn gezicht.” Opnieuw belandt Ruele in een emotionele achtbaan. Het kostte hem jaren tot hij, vertelt hij nu, zijn hiv-status kon accepteren. Op school was ik eenzaam, ik kon niet mee in de gesprekken over meisjes. Ruele (25) Helaas verandert dat niks aan de manier waarop er in Kenia naar mensen met hiv wordt gekeken. “Als ik in een overheidskliniek vertel dat ik op mannen val, dan krijg ik van zorgverleners religieuze verhalen te horen waarin homoseksualiteit wordt veroordeeld.” Ook vertelt Ruele dat zorgverleners vaak letterlijk afstand van hem nemen en hem liever niet aanraken. Dat soort gedrag staat het afnemen van een hiv-test natuurlijk fl ink in de weg. En dan is er nog, bovenop de stigmatiserende en discriminerende behandeling, de altijd aanwezige angst dat een dokter hem aangeeft en hij naar de gevangenis moet. Hiv-activist Door alles wat Ruele heeft meegemaakt is hij daadkrachtiger dan ooit. Hij zet zich als hiv-activist in voor de lhbt+-gemeenschap en strijdt tegen stigma en uitsluiting in zijn land. De gevolgen van het stopzetten van PEPFAR (het aidsbestrijdingsprogramma van de VS) merkt hij momenteel vooral doordat hij niet meer voor zes maanden medicatie kan krijgen. Er is door de maatregelen niet genoeg voorradig. Daardoor moet hij elke maand opnieuw de lange reis naar de kliniek ondernemen. Podcast Strijden doet hij onder andere via een podcast waarin hij informatie geeft over de hiv-preventiepil PrEP en over hiv-behandeling, maar ook over discriminatie. “In een land als Kenia is er weinig informatie te vinden over deze onderwerpen. Terwijl het zo belangrijk is dat mensen voorgelicht worden.” Het leidt tot veel haatberichten, maar dat weerhoudt hem er niet van door te gaan. Om het risico op problemen met de politie zo veel mogelijk te beperken leidt hij een teruggetrokken leven buiten de stad, waar maar weinig mensen toegang hebben tot internet. Hij hoopt dat zijn strijd er op een dag toe leidt dat de wetgeving in Kenia wordt aangepast, zodat liefde tussen homomannen niet meer strafbaar is. Hier draag jij aan bij Dankzij jouw hulp kan Aidsfonds ook in landen als Kenia zorgen voor lhbt+-vriendelijke klinieken. Plekken waar mensen als Ruele zichzelf kunnen zijn en geholpen worden met hiv-tests, voorlichting en behandeling. Klinieken waar ze niet worden gediscrimineerd, uitgescholden of weggestuurd. In Kenia zijn nu nog veel te weinig van deze klinieken. Veel mensen met hiv uit de lhbt+-gemeenschap lopen daardoor levensreddende adviezen en behandelingen mis. Dat heeft vaak grote gevolgen: velen van hen overlijden. Met jouw steun brengen we hier verandering in! Red ribbon 5 Fotografie: Jeroen van Loon
Fotografie: Ukranian Bar Association BEHANDELEN Strijden voor een betaalbaar medicijn Meer dan 9 miljoen mensen met hiv krijgen geen levensreddende medicijnen. Een van de oorzaken: prijzen worden kunstmatig hooggehouden door farmaceutische bedrijven. Daarom strijdt Aidsfonds voor betaalbare medicijnen, samen met lokale activisten. Zoals Veronika Koichubei en Anastasia Homeniuk uit Oekraïne. “Oorlogsprofi teurs!”, vindt Anastasia, coördinator van een Aidsfondsproject voor betaalbare medicatie. Ze heeft het over farmaceuten die gebruikmaken van de ‘oorlogswet’ in Oekraïne. Die wet maakt het mogelijk om de introductie van goedkopere varianten van medicijnen te blokkeren. Dat geldt onder andere voor een medicijn dat veel wordt gebruikt door mensen met vergevorderde hiv. “Dat is nu een van de duurste medicijnen in Oekraïne”, weet juridisch expert Veronika. Zo worden honderdduizenden euro’s te veel besteed aan medicijnen, waardoor er minder ingekocht kan worden. En dat terwijl er al een enorm tekort is in Oekraïne. De laatste cijfers uit 2021 wijzen uit dat 41% van de mensen met hiv niet op behandeling is, mede doordat er niet genoeg medicijnen in het land zijn voor iedereen met hiv. Impact Het kostte jaren, maar de tomeloze strijd van Veronika en Anastasia voor betaalbare medicatie heeft effect. Want door onophoudelijk actievoeren is er nu een 6 Red ribbon wetsvoorstel goedgekeurd door de Oekraïense veiligheidsraad. De volgende stap is in principe dat de huidige wet, die de medicijnprijzen in oorlogstijd kunstmatig hooghoudt, wordt veranderd. En door die wetswijziging kunnen ook nieuwe patentaanvragen sneller en effectiever worden aangevochten. Sluw Hiv-remmer Rilpivirine is een voorbeeld van zo’n patentaanvraag die Veronika nu aanvecht. “Dit hiv-medicijn is al lang op de markt, maar de fabrikant heeft tóch een nieuwe patentaanvraag gedaan. Het enige verschil is de dosering, omdat het is gericht op kinderen. Als deze aanvraag wordt goedgekeurd loopt het alleenrecht op de productie tot 2041 in plaats van 2031.” ‘Evergreening’, wordt dit genoemd: een sluwe manier om een patent te verlengen. Daarbij vraagt de fabrikant een nieuw patent aan met slechts een kleine aanpassing op een bestaand medicijn. Hervorming Ondertussen is na ruim zes jaar strijd door Anastasia en Veronika ook de patentwet zelf hervormd. Voorheen werden de eigenaren van patenten, zoals farmaceuten, volop beschermd. “Maar sinds de hervorming van de wet zien we steeds vaker dat patentaanvragen die kunnen leiden tot een verlenging, worden afgewezen. Dat is goed nieuws natuurlijk”, vinden de twee. Want door meer en snellere Anastasia Homeniuk uit Oekraïne beschikbaarheid van merkloze medicijnen kan een overheid voor hetzelfde geld meer mensen een levensreddende behandeling bieden. Zo komen we steeds een stapje dichter bij het einde van aids. Dit doen we met jouw hulp Met de steun van donateurs zoals jij vechten lokale activisten, advocaten en mensen met hiv voor betaalbare medicijnen. En met succes! In onder andere Georgië, Kazachstan, Moldavië en Peru ging de prijs van hiv-medicijnen al drastisch omlaag. En ook in Oekraïne lukte het om van één specifieke hiv-remmer (van de tientallen) de prijs te verlagen van € 4,90 naar € 2,45 per pil. Dat betekent dus dat er voor datzelfde geld twee keer zo veel mensen levensreddende medicijnen kunnen krijgen.
In the picture Wereldwijd lopen dubbel zoveel jonge vrouwen als jonge mannen hiv op. Omdat ze te maken hebben met seksueel geweld, vrijheidsbeperkende wetten en ongelijkheid. Hiv-activisten Jerop (27, Kenia) en Glory (24, Tanzania) strijden hiertegen. Onder andere door in Kenia te zorgen voor een gratis preventiemiddel speciaal voor vrouwen: een ring die je vaginaal inbrengt en die een hiv-preventiemiddel afgeeft. Zo kan elke vrouw zelf kiezen voor bescherming, zonder afhankelijk te zijn van bijvoorbeeld condoomgebruik. Jerop: “Hiv voorkomen begint bij keuzevrijheid.” Met jouw steun helpen we hivactivisten zoals Jerop en Glory met hun strijd. Bedankt namens alle jonge vrouwen! Red ribbon 7 Fotografie: Myrthe Hoekstra
Boot met een boodschap Bedankt voor je steun! Bekijk het filmpje van onze prijswinnende boot: scan de QR-code met je telefoon. Geen feestboot afgelopen augustus tijdens de Canal Parade in Amsterdam. Wel een krachtige boodschap: Trump’s actions kill. Love saves lives. Met deze boot spraken we ons uit tegen het verwoestende bezuinigingsbeleid van president Trump, dat inmiddels al tienduizenden aidsslachtoffers heeft gemaakt en tot nog miljoenen aidsdoden kan leiden. En dat bleef niet onopgemerkt: we wonnen de eerste prijs voor beste statement. Het sterkt ons in ons doel: levensreddende hiv-zorg voor iedereen, wie je ook bent, van wie je ook houdt en waar je ook woont. Om dat doel te bereiken is jouw steun onmisbaar. Dank je wel! Fotografie: Myrthe Hoekstra
1 Online Touch