Monitor Discriminatie 2024 Regio Limburg MONITOR DISCRIMINATIE 2024 REGIO LIMBURG HET JAAR 2024 DE CIJFERS ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL
HET JAAR 2024 Het jaar waarin wij verdergaan als Discriminatie.nl Limburg. Waarin wij bijna twee keer zoveel meldingen registreren en waarin mensen meer dan voorheen tegenover elkaar lijken te staan. Discriminatie.nl Discriminatie.nl Limburg is het punt waar inwoners van Limburg terechtkunnen die discriminatie ervaren. In 2024 heeft de landelijke naam Discriminatie.nl met een gezamenlijke website en gratis 0800-meldnummer bijgedragen aan een grotere herkenbaarheid en betere bereikbaarheid van onze organisatie. Samen met een aantal (landelijke) discriminatie-incidenten die tot veel verontwaardiging leidden, heeft dit gezorgd voor een flinke stijging van het aantal discriminatiemeldingen. Signaal samenleving De landelijke incidenten gaan onder andere over uitspraken van politica Mona Keijzer waardoor moslims zich gediscrimineerd voelen en van Johan Derksen die als racistisch wordt beschouwd richting mensen van kleur. Het feit dat ook inwoners van Limburg deze voorvallen melden, laat volgens ons zien dat mensen een duidelijkere grens trekken als het om discriminatie gaat. Daarnaast is het belangrijk stil te staan bij de gevolgen van publieke uitlatingen. Mensen ervaren bepaalde uitspraken niet alleen als kwetsend voor henzelf of anderen, er spreekt mogelijk ook een groeiende bezorgdheid uit. Want dergelijke uitspraken van publieke figuren kunnen bijdragen aan een sfeer van verdeeldheid, uitsluiting en polarisatie. Een belangrijk signaal dat serieus genomen moet worden.
Slachtoffers, getuigen of mensen die weet hebben van een incident waarbij sprake is van discriminatie, kunnen hiervan aangifte doen bij de politie. De cijfers In 2024 heeft Discriminatie.nl Limburg 848 meldingen ontvangen van inwoners van aangesloten gemeenten. Een stijging van 93% ten opzichte van 2023. Het aantal discriminatievoorvallen dat zich afspeelt in de bij Discriminatie.nl Limburg aangesloten gemeenten is ook gestegen. Namelijk van 390 naar 489 voorvallen, een stijging van 25%. Het aantal door de politie geregistreerde discriminatieincidenten is licht gedaald van 418 incidenten in 2023 naar 400 in 2024, een daling van 4%. Landelijk heeft Discriminatie.nl 14.796 discriminatiemeldingen ontvangen en zijn er 9.613 discriminatie-incidenten door de politie geregistreerd. Respectievelijk een stijging van 133% en 7% vergeleken met 2023. Deze monitor gaat verder over de door Discriminatie.nl Limburg ontvangen meldingen en door de politie geregistreerde discriminatie-incidenten in Limburg. Ook zijn cijfers van het College voor de Rechten van de Mens (CRM) opgenomen over de verzoeken om een oordeel van inwoners van Limburg. “Artikel 1 van de Grondwet vormt voor ons als politie het fundament van een rechtvaardige en integere taakuitoefening. Wij zetten ons voortdurend in voor verbetering en behandelen elke melding van discriminatie met de grootst mogelijke zorg.” Politie Limburg HET JAAR 2024 DE CIJFERS ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL
DE CIJFERS DISCRIMINATIE.NL LIMBURG Totaal meldingen: 848 Download hier alle cijfers 310 keer vijandige bejegening TOP 5 Discriminatiegrond ADV’s 1 Herkomst, huidskleur 2 Handicap/chronische ziekte 3 Geslacht 4 Godsdienst 5 Seksuele gerichtheid Stijging/daling t.o.v. 2023 Handicap/chronische ziekte +2% Godsdienst Nationaliteit Stijging/daling ten opzichte van 2023 Handicap/chronische ziekte +2% Godsdienst +2% Nationaliteit -2% +2% -2% Buurt/wijk TOP 5 Discriminatieterrein ADV’s 1 Collectieve voorzieningen 2 Arbeidsmarkt 3 Buurt/wijk 4 Commerciële dienstverlening 5 Openbare ruimte Stijging/daling t.o.v. 2023 +3% Collectieve voorzieningen -5% Arbeidsmarkt +2% Stijging/daling ten opzichte van 2023 Buurt/wijk +3% Arbeidsmarkt +2% Collectieve voorzieningen-5%
Download hier alle cijfers POLITIE Totaal incidenten: 400 COLLEGE Verzoeken om een oordeel: 34 262 keer uitlating TOP 5 Discriminatiegrond Politie 1 Herkomst, huidskleur 2 Seksuele gerichtheid 3 Onbekend/overig 4 Godsdienst 5 Antisemitisme Godsdienst Stijging/daling t.o.v. 2023 +2% Seksuele gerichtheid Antisemitisme Stijging/daling ten opzichte van 2023 Godsdienst +2% Seksuele gerichtheid +2% Antisemitisme -2% +2% -2% De cijfers van Discriminatie.nl Limburg gaan over 489 meldingen van discriminatievoorvallen in een van de bij Discriminatie.nl Limburg aangesloten gemeenten. In totaal ontving Discriminatie.nl Limburg 848 meldingen van inwoners uit deze gemeenten. Er is een overlap tussen deze twee cijfers. VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL
Mook en Middelaar > Download hier alle cijfers DE CIJFERS 1 Beek A 15 B 7 C 1 2 Beekdaelen A 35 B 16 C 10 3 Beesel A 11 B 3 C 4 4 Bergen A 6 B 1 C 1 5 Brunssum A 20 B 11 C 5 6 Echt-Susteren A 19 B 14 C 13 7 Eijsden-Margraten A 19 B 8 C 8 8 Gulpen-Wittem A 6 B 4 C 2 9 Heerlen A 101 B 81 C 74 10 Kerkrade A 55 B 19 C 18 11 Landgraaf A 24 B 15 C 11 12 Leudal A 18 B 7 C 4 13 Maasgouw A 9 B 3 C 2 14 Maastricht A 149 B 102 C 64 15 Meerssen A 7 B 5 C 3 16 Nederweert A 8 B 10 C 2 17 Peel en Maas A 20 B 10 C 5 18 Roerdalen A 16 B 8 C 7 19 Roermond A 54 B 30 C 36 20 Simpelveld A 6 B 2 C 0 21 Sittard-Geleen A 75 B 33 C 30 22 Stein A 12 B 9 C 5 23 Vaals A 12 B 3 C 3 24 Valkenburg aan de Geul A 9 B 8 C 4 25 Venlo A 82 B 52 C 56 26 Voerendaal A 6 B 2 C 2 27 Weert A 52 B 26 C 30 21 22 1 15 A Meldingen door inwoners van de gemeente B Meldingen over voorvallen in de gemeente C Geregistreerde discriminatie-incidenten bij de politie 24 14 7 27 16 Download hier alle cijfers 13
Gennep 4 2 Venray 2 2 LANDELIJKE CIJFERS www.discriminatie.nl CONTACT T 043 321 84 89 E limburg@discriminatie.nl www.discriminatie.nl/limburg www.politie.nl Discriminatie.nlLimburg Horst aan de Maas 25 17 3 12 19 18 6 HET JAAR 2024 DE CIJFERS 2 5 9 26 20 8 23 11 10 ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL De gemeenten Gennep, Horst aan de Maas, Mook en Middelaar en Venray zijn niet aangesloten bij Discriminatie.nl Limburg.
ANALYSE GRONDEN Discriminatie gaat om het ongelijk behandelen van mensen op gronden van kenmerken die er in die situatie niet toe doen, zoals leeftijd, herkomst of politieke voorkeur. Deze kenmerken noemen we discriminatiegronden. Discriminatiegronden Een melding kan over meerdere gronden gaan. Zowel over gronden die zijn vastgelegd in de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) of in het strafrecht, als over gronden die niet in de wet zijn opgenomen. Wij toetsen alle meldingen aan wetgeving, maar ook als er juridisch mogelijk geen sprake is van discriminatie, is het onze opdracht mensen bij te staan met als doel de discriminatie te laten stoppen. Wij doen dat in opdracht van 27 Limburgse gemeenten. De cijfers hierna gaan over de 489 gemelde voorvallen in die gemeenten. Herkomst, huidskleur Meer dan de helft van de meldingen in 2024 gaat over herkomst/huidskleur. Mensen voelen zich buitengesloten of negatiever behandeld door collega’s, leidinggevenden, buurtgenoten, leveranciers van goederen en diensten of zo maar voorbijgangers, vanwege hun (vermeende) herkomst of (niet-) witte huidskleur. En dat gaat van schelden, het toepassen van andere (arbeids)voorwaarden, weigeren aan de deur, etnisch profileren, uitsterfbeleid met betrekking tot woonwagenbewoners tot aan pesten en intimidatie. Beperking Handicap/chronische ziekte is de tweede meest gemelde grond. Het aandeel meldingen hierover is van 15% in 2023 gestegen naar 17% in
“Mijn zoontje mocht met de buurkinderen meespelen als hij hun drankje (water met zand) zou drinken, want dan zou hij wit worden net als zij.” 2024. Zo is er een vrouw die vanwege haar rolstoel geen kleine kamer kan boeken in een hotel en vervolgens in eerste instantie zelf de meerkosten moet betalen voor een grotere kamer. Ook zijn er meerdere meldingen over toegang tot commerciële dienstverlening of bepaalde regelingen. Vaak gaat het om gevraagde, noodzakelijke aanpassingen waaraan geen gehoor wordt gegeven en waarbij het slachtoffer onvriendelijk of grof behandeld wordt. Gender Als derde, gaat 12% van gemelde discriminatie in Limburg over de grond geslacht, 1% meer dan in 2023. In absolute aantallen gaat het om respectievelijk 60 en 42 meldingen. De helft van de meldingen gaat over discriminatie van trans personen, een stijging van 5% ten opzichte van afgelopen jaar. Voorbeelden hiervan zijn mensen die niet geaccepteerd worden door hun buren, winkelmedewerkers of collega’s. Ze worden stelselmatig lastiggevallen en uitgescholden. Ook zijn er meldingen van geweld tegen trans personen in de openbare ruimte. De gronden van door de politie geregistreerde discriminatieincidenten zijn in 2024 ten opzichte van 2023 als volgt gedaald of gestegen: antisemitisme -2%; geslacht +1%; godsdienst +2%; handicap onveranderd; herkomst -0,33%; seksuele gerichtheid +2%; onbekend/overig -3%. VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL
ANALYSE TERREINEN Mensen kunnen op verschillende terreinen in hun leven discriminatie ervaren: bij het winkelen, op het werk, in de buurt, op school, enzovoort. Bij elke melding wordt het terrein geregistreerd. De politie registreert geen terreinen. Collectieve voorzieningen De meeste meldingen gaan over het terrein collectieve voorzieningen. Vergeleken met 2023 is dit aantal met 5% gedaald naar 20%. Het gaat hierbij het vaakste over discriminatie op grond van herkomst/huidskleur, gevolgd door handicap/ chronische ziekte. Een voorbeeld van het eerste zijn meldingen van woonwagenbewoners over het tekort aan standplaatsen of slecht beheer van hun woonwagens. Bij handicap/chronische ziekte kan gedacht worden aan mensen die een discriminerende werking of toepassing van regels ervaren. Daarnaast voelen meerdere mensen zich discriminerend behandeld door medewerkers van collectieve voorzieningen. Arbeidsmarkt Het tweede meest gemelde terrein is arbeidsmarkt: met 19% is er sprake van een stijging van 2% ten opzichte van 2023. Ook hier gaan de meeste meldingen over herkomst/ huidskleur en daarna over geslacht en godsdienst. Zo ervaren diverse trans personen discriminatie door collega’s of klanten, worden er ook in 2024 gevallen van zwangerschapsdiscriminatie gemeld en voelt een aantal vrouwen zich geïntimideerd op de werkvloer. Vormen van (seksuele) intimidatie kunnen discriminatie zijn. Op grond van godsdienst is er onder andere een tweetal meldingen over stagediscriminatie: studenten mogen geen stage lopen als zij niet hun hoofddoek afdoen.
In 2024 is het aantal discriminerende voorvallen tussen buren of buurtgenoten waarbij sprake is van bedreiging, bijna verdubbeld ten opzichte van 2023. Een zorgelijke ontwikkeling. Buurt/wijk Anders dan het voorgaande jaar, is buurt/wijk in 2024 het derde meest gemelde terrein met 13% van de meldingen. Dat is 3% meer dan in 2023. Deze meldingen gaan grotendeels over discriminatie op grond van herkomst/huidskleur. Dat is voor mensen aanleiding hun buren racistisch uit te schelden, te treiteren en/of te bedreigen. Het zijn vaak schrijnende situaties, zoals een buurvrouw die de kinderen van onze melder uitscheldt voor zwarte aapjes en vaak zegt dat ze terug moeten naar hun eigen land. Samenvattend Kortom, de top 3 van meest gemelde terreinen is veranderd vergeleken met 2023. De daling van meldingen over collectieve voorzieningen valt op, maar ook de stijging van voorvallen in buurten en wijken. Verder gaat net als in 2023, 9% van de meldingen over voorvallen in de openbare ruimte; 45 keer ten opzichte van 35 keer in 2023. “Discriminatie begint waar begrip eindigt. In een samenleving die steeds verder polariseert, lijkt vrijheid van meningsuiting een vrijbrief geworden om mensen te kwetsen. Tegelijkertijd lijkt de politiek meer op uitsluiting dan verbinding gericht. Allemaal zorgelijke tendensen. Wij streven onverminderd naar een samenleving waarin inclusie en gelijkwaardigheid voorop staan.” C. van Keulen, directeur Discriminatie.nl Limburg HET JAAR 2024 DE CIJFERS ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL
VOORBIJ DE CIJFERS De cijfers laten zien dat discriminatie een groot probleem is in onze samenleving. Het is daarom essentieel actief, met preventie en beleid, bij te dragen aan de aanpak en het voorkomen van discriminatie. Discriminatie.nl Limburg Het is een goede ontwikkeling dat steeds meer Limburgse gemeenten een Lokale Inclusie Agenda (LIA) hebben of daaraan werken. Deze is verplicht vanuit het VN-verdrag Handicap en gaat over hoe een gemeente toegankelijker wordt voor mensen met een beperking en hoe nieuw beleid aansluit bij het verdrag. Wij willen gemeenten oproepen hieraan nadrukkelijk ook antidiscriminatiebeleid toe te voegen. Want discriminatie raakt veel meer groepen mensen. Iedereen kan ermee te maken krijgen, juist ook op terreinen waarvoor gemeenten verantwoordelijk zijn of waarop zij invloed hebben. Daarom is het belangrijk om een plan van aanpak te maken om discriminatie te bestrijden én te voorkomen. Aarzel niet om Discriminatie.nl Limburg hierbij te betrekken. Alleen door zichtbaar iets te doen en uit te dragen dat discriminatie onacceptabel is, verminderen we de kans op discriminatie. Politie Limburg In een tijd van constante ontwikkeling en verandering, zowel lokaal als wereldwijd, ervaren mensen steeds meer onzekerheden. Dit zorgt voor uitdagingen zoals geopolitieke spanningen, economische fluctuaties en sociale vraagstukken die invloed hebben op onze dagelijkse realiteit. Deze onzekerheden kunnen gevoelens van onveiligheid en angst voor het onbekende oproepen, wat een
“Als ik geen hulp had gevraagd, had ik misschien mezelf pijn gedaan of was ik gestopt met de opleiding. Hartelijk dank voor alle hulp!” potentiële voedingsbodem voor discriminatie vormt. Mensen proberen vaak duidelijkheid en vastigheid te vinden door zich af te zetten tegen anderen die zij als oorzaak van deze onzekerheden beschouwen. In reactie hierop heeft de politie onder andere dialoogavonden georganiseerd, waarin burgers de kans kregen om openlijk in gesprek te gaan over zowel positieve aspecten als verbeterpunten in de samenleving. Een belangrijk onderwerp tijdens deze avonden was discriminatie, waarbij het streven was om wederzijds begrip te bevorderen en de verbinding tussen de politie en de burgers te versterken. Door ruimte te bieden voor eerlijke en open gesprekken, werd niet alleen de sociale cohesie versterkt, maar werd ook bijgedragen aan het creëren van een inclusievere en rechtvaardigere samenleving. Deze dialoogavonden zijn en blijven een belangrijke stap in het bevorderen van een samenleving waarin wederkerigheid, respect en begrip centraal staan. De Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme heeft een discriminatietoets voor publieke dienstverlening ontwikkeld. Een belangrijke conclusie is dat discriminatie hierbij benaderd moet worden als een institutioneel probleem in plaats van een individueel probleem. Een toets om risico’s op discriminatie bij beleidsontwikkeling te identificeren volgt nog. Voortgangsrapportage Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme, februari 2025 HET JAAR 2024 DE CIJFERS ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL
MIJN VERHAAL Bang en alleen Maaike lijdt aan epilepsie en krijgt een aanval op school. Haar medeleerlingen vinden het eng en helpen haar niet, maar sluiten haar buiten. Ook docenten weigeren mee te denken over wat te doen als het weer gebeurt. Bijvoorbeeld een ruimte beschikbaar stellen als ze een aanval voelt aankomen. Maaike voelt zich angstig en in de steek gelaten. Bij ons vindt ze een luisterend oor en krijgt ze concreet advies waarmee zij een moeilijk gesprek op school voert. En met resultaat: met onze steun en advies durft Maaike weer naar school te gaan. Ze geeft aan dat ze echt wanhopig was en dankzij ons toch de kracht vond om door te gaan. Betalingsverschil Amina is een Marokkaanse hoofddoekdragende moslima. Ze gaat de stad in en wil bij de parkeergarage naar het toilet. Helaas lukt dat niet, want ze mag niet contant betalen. De week erna mag een witte man wel contant betalen bij dezelfde toiletdame. Zij zegt dat Amina dat niet mag omdat er ooit niet is betaald door Turkse mensen. Amina denkt dat haar herkomst en religie de oorzaak zijn en belt ons. Wij starten een wederhoorprocedure met de werkgever van de toiletmedewerker. In een gesprek wordt het gevoel van Amina bevestigd. Deze erkenning is belangrijker dan de excuses die volgen. Amina is tevreden met de afhandeling. Burenruzie Voormalig vluchtelingen Ivan en Penka wonen al meer dan 30 jaar in Nederland. Helaas belanden ze in een jarenlange strijd met hun buren. Over en weer zijn er problemen. Discriminatie lijkt de oorspronkelijke oorzaak te zijn: hun buren zien ‘die vieze Bulgaren’ liever vertrekken ‘naar waar ze thuishoren’. Pesterijen, treiterijen, scheldpartijen, maar
“Mijn geduld was op. Ik kon óf me verlagen tot hetzelfde niveau van mijn belagers, met kans op escalatie tot geweld óf vertrouwen hebben in het systeem en hopen op een snelle, correcte oplossing.’’ Melden helpt! ook fysieke intimidatie en vandalisme komen voorbij. Onder andere gemeente en politie raken erbij betrokken en iedereen is het erover eens dat het een flink geëscaleerde burenruzie is, maar men lijkt het discriminatie-aspect niet te (h)erkennen. Bij een civiele procedure worden uiteindelijk afspraken gemaakt over hoe partijen zich moeten gedragen, op straffe van dwangsommen. Helaas stopt de discriminatie niet en Ivan en Penka benaderen ons in 2024 opnieuw omdat het niet lukt hiervan aangifte te doen bij de politie. Ook niet met onze informatie met betrekking tot relevante strafartikelen. Daarom overleggen wij de zaak met de netwerkpartners bij politie en OM. Na onderling overleg concluderen zij dat aangifte van discriminatie in dezen wel degelijk zinvol is. Onze consulent gaat mee naar een nieuwe aangifteafspraak en nu gaat het goed. Hij informeert de aanwezige agent over strafbare discriminatie, zodat deze kennis ook op lokaal bureauniveau meer aanwezig is. Zo draagt deze zaak hopelijk bij aan de bewustwording van agenten bij wie slachtoffers van discriminatie zich melden. De zaak van Ivan en Penka loopt nog. BEKIJK HET INTERVIEW HET JAAR 2024 DE CIJFERS ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL
COLOFON Monitor Discriminatie 2024 Limburg Tekst: Camila van Keulen Portretten: Discriminatie.nl Vormgeving: Go Puck UITGAVE April 2025 Deze monitor is een uitgave van Discriminatie.nl Limburg (Antidiscriminatievoorziening Limburg) en politie-eenheid Limburg die hierin hun cijfers op eenheidsniveau publiceren. De Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar gesteld. De Monitor Discriminatie 2024 Limburg is een van de regionale uitgaven behorend bij het landelijk rapport Discriminatiecijfers in 2024 dat gelijktijdig verschijnt. De rapporten zijn te vinden op de website van de landelijke vereniging www.discriminatie.nl. HET JAAR 2024 DE CIJFERS ANALYSE VOORBIJ DE CIJFERS MIJN VERHAAL
1 Online Touch