Lente betekent nieuw leven! Bomen beginnen schoorvoetend blaadjes aan te maken, bloesems bloeien, bijtjes worden terug actief, de eerste wilde planten steken de kop op. De vastenperiode, waar Christenen soberheid prediken, wordt sinds mensenheugenis ook gebruikt als zuiveringsperiode. Ook vandaag de dag heeft het lichaam echt nood aan een purge na een periode van feesten en recepties. Moeder natuur verstrekt ons hiervoor heel wat middelen, maar eentje steekt er met kop en schouders bovenuit: Ruwe berk of Betula pendula Naamgeving, synoniemen en herkomst Ruwe berk, gewone berk, witte berk, zilverberk, treurberk, … ‘Betula’ is vermoedelijk afgeleid van het Keltische ‘betu’ dat staat voor ‘slaan’ en refereert naar het Scandinavische gebruik om met berkentakjes te slaan om de bloedsomloop te stimuleren na het nemen van een sauna. ‘Pendula’ is Latijn voor ‘hangend’ en wijst op het feit dat de berk vooral hangende takken heeft. De berk komt algemeen voor in het noordelijk halfrond in Europa, Azië en Noord-Amerika, behalve rond de Middellandse Zee. Er zijn tientallen soorten hybriden, die spontaan ontstaan in de natuur. De berk verdraagt zeer goed winterse omstandigheden en kon zo overleven op Groenland en IJsland. Naast de wilg is het eveneens een pioniersboom, wat betekent dat hij op verstoorde grond één van de eerste loofbomen is die er spontaan verschijnen. Johan Dezutter Geschiedenis, traditioneel gebruik In verschillende mythen en sagen wordt de berk beschreven als symbool van vernieuwing, als bron van nieuw leven, zuiverend voor lichaam en geest. Hildegard von Bingen wees op de wond-helende werking van de bloemen. Toegepast in de volksgeneeskunde sinds de twaalfde eeuw. Zowel het blad, bast en sap werden gebruikt als remedie tegen reumatische klachten, bij bloedzuivering en vocht ophouden. In de volksgeneeskunde had het berkensap de reputatie de haargroei te stimuleren en preventief te werken bij nier- en blaasstenen. Gebruikte delen Vooral het jonge blad, geplukt in mei/juni. Soms de bast of de knoppen. Het sap, in de lente afgetapt. Inhoudsstoffen Flavonoïden, quercitine, flavonolen, catechine, etherische olie, butelinol, saponinen, looistoffen, febolzuren, betulinezuur, bitterstoffen en andere. Inwendige toepassingen: werking, indicaties Vochtafdrijvend, reinigt de urinewegen en de blaas, antibacterieel, stimuleert de uitscheiding van urinezuur, bloedreinigend, werkt ontzurend, werkt gunstig bij reumatische aandoeningen en bij huidklachten. Gebruiken bij blaasontsteking, vervuiling van bloed en/ of lichaamsvochten, huidaandoeningen (acné, eczeem, psoriasis,…), nierklachten, nierstenen, niergruis, ontsteking van de urinewegen, plasproblemen, reinigingskuur, reumatische aandoeningen (artritis, artrose, jicht,…), vochtophoping, oedeem. 1
2 Online Touch Home