De zomer is voor veel mensen een gelegenheid om met vakantie te gaan. Wie kiest voor het Middellandse Zeegebied, maakt kennis met de rijke smaken van de lokale keuken. De mediterrane keuken is sinds eeuwen gekend als één van de gezondste ter wereld. Het is overduidelijk dat mensen die deze voedingsstijl aanhouden, zelden slachtoffer worden van hart- en vaatziekten. Ook het percentage zwaarlijvige mensen ligt er beduidend lager dan bij ons. In dit nummer zullen we een aantal van die kruiden bekijken, niet tot in detail, maar ter informatie om te weten wat elk van die kruiden voor uw gezondheid kunnen betekenen. Johan Dezutter Basilicum Algemeen Wereldwijd zijn er zeker 40 soorten basilicum. Basilicum zoals wij hier kennen, is de algemeen gebruikte benaming van Ocimum basilicum en is oorspronkelijk afkomstig uit India. Eeuwen geleden is basilicum na een lange reis aangekomen in de Italiaanse regio Liguria. De inwoners van Liguria hebben dit kruid direct omarmd en niet meer losgelaten. Nu is basilicum de belangrijkste hoofdrolspeler in Pesto alla Genovese. Ook wordt basilicum veel gebruikt om tomatensaus met smaak te verrijken en niet te vergeten: de wereldberoemde Salade Caprese van Mozzarella, tomaat en basilicum. Geneeskracht In de oudheid werd de olie van basilicum gebruikt om koningen te zalven. Een aftreksel van basilicum versterkt de zenuwen, verlicht hoofdpijn, bestrijdt koorts, hoest en braken. Het helpt ook uitstekend bij zwangerschapsmisselijkheid. Nuttige tip Basilicum heeft de eigenschap vliegen te verjagen. Wie enkele bloempotten met basilicum verspreid rond zijn terras zet, zal maar zelden meer door vliegen geplaagd worden! Het proberen waard! Oregano of wilde Marjolein Algemeen Het kruid dat wij kennen als oregano en veel gebruiken in tomatensaus en/of op pizza, heet eigenlijk Wilde Marjolein en komt ook bij ons in het wild voor. Dit kruidje gedijt ook in het Mediterrane klimaat met veel zon en voldoende vocht. In de keuken wordt oregano zowel vers als gedroogd gebruikt. Gedroogd geeft het echter de meeste smaak. Wel is het zo dat de smaak van oregano (of Wilde Marjolein) kan verschillen onder invloed van het klimaat, het seizoen, maar ook de bodemsamenstelling van de ondergrond waarop het kruidje wordt verbouwd, speelt hierin een heel belangrijke rol. Geneeskracht en andere weetjes Bij de Egyptenaren werd gedroogde marjolein gebruikt als strooi- en badmiddel, in parfum en af en toe als keukenkruid. Toen er in de lage landen bier gebrouwd werd, was het oorspronkelijk ‘bierkruid’ geen hop, maar marjolein of een ander geurend kruid. Nu moet onze linnen was superwit zijn. Vroeger echter was de ‘Isabelbruine’ kleur ‘in’ en oregano was dan het ideale kleurmiddel. Ook bij garenververijen werd dit gebruikt. Marjolein is een verwarmend kruid en kan als kruidenkussen hulp bieden bij reuma. Het helpt ook bij ontsteking van de luchtwegen, stimuleert de leverfunctie en bevordert de spijsvertering. Wanneer je de thee in de neusholte verstuift, helpt het ook om de symptomen van hooikoorts sterk te verminderen! Rozemarijn Algemeen Rozemarijn is bij uitstek te gebruiken bij robuuste gerechten, vol van smaak. Lamsvlees bijvoorbeeld. Dat heeft een heel eigen smaak, die prima samengaat met de sterke aromati1
sche geur van rozemarijn. Het kruid ruikt naar eucalyptus, naaldhout, hars en salie. Ook wild, varkensvlees, aardappelgerechten, oven- en braadschotels en marinades gaan prima samen met dit robuuste kruid. Geneeskracht en volkswijsheid In het oude Engeland was men van mening dat rozemarijn heel goed gedijde waar een pantoffelheld in huis was. Ik ga zelf ook wat moeten ‘e-vrouw-ciperen’, want bij ons groeit de rozemarijn als kool. Bij huwelijksfeesten in de Balkan was een rozemarijntwijgje op de hoed een teken van geloof in de trouwe liefde van de jonggehuwden. Rozemarijn is een plant met heel wat stimulerende eigenschappen. Het is aan te bevelen bij reumalijders. Bij ADHD verbetert het de concentratie. Het helpt bij duizelingen en nerveuze ademhalingsstoornissen. Het versterkt zwakke ledematen, regelt de bloeddruk, stimuleert lever- en galfunctie en kan worden aangewend tegen de hoest. Rozemarijn kan ook uitstekend worden gebruikt in lotions en badextracten. Tijm Algemeen Tijm (Thymus) is een geslacht uit de lipbloemenfamilie. Het omvat kruidachtige of houtachtige planten met een zeer aromatische geur, die tot 30 cm hoog worden en in schijnkransen bloeien. De planten komen algemeen voor in het Middellandse Zeegebied en in Azië. Een drietal soorten komt ook in België en Nederland voor. Na het drogen kunt u best de blaadjes verkruimelen en deze in een afgesloten bokaal doen. De Romeinen en de Grieken zorgden ervoor dat er veel tijm dicht bij de bijenkolonies groeide, dit om overheerlijke honing te bekomen. Geneeskracht Het werkt ontsmettend en is een natuurlijk antibioticum. De etherische olie bestaat hoofdzakelijk uit thymol en heeft een genezende werking bij verkoudheid en hoest, indigestie, brengt verlichting bij krampen en verdrijft duizeligheid en hoofdpijn. Door zijn slijmoplossende werking worden de longen en de luchtwegen gezuiverd. Tijm kan ook aan badwater toegevoegd worden als zenuwversterkend middel en ter behandeling van huidaandoeningen, door zijn ontsmettende werking. Salie Geneeskracht en volksgeloof Salie maakt zware spijzen lichter verteerbaar en is dus een uitstekend kruid voor de maag! Salie is bekend om zijn geneeskrachtige werking. Het werkt ontsmettend en wordt gebruikt tegen ontstekingen van de slijmvliezen. Daarom wordt het vaak in tandpasta's verwerkt. Sterke saliethee wordt gebruikt om te gorgelen en te spoelen bij ontstoken tandvlees of bij keelontsteking. Salie is net als tijm een natuurlijk antibioticum. Het doodt ziektekiemen maar laat nuttige bacteriën onaangeroerd. Hogere concentraties salie kunnen echter giftig zijn bij inname, maar door de enigszins bittere smaak is het risico om er teveel van te gebruiken heel beperkt. Traditioneel wordt salie onder meer gebruikt om de melkproductie bij borstvoeding te verminderen, er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat dit gebruik ondersteunt of ontkracht. Witte Salie wordt door sommigen gezien als ‘Heilig Kruid”. Er wordt gezegd dat de geur van verbrande salie gevreesd wordt door slechte geesten. Daarom worden huizen soms gezuiverd met behulp van brandende salietakken. Ik wens iedereen een deugddoende vakantie, thuis of op reis … voorzichtig onderweg en geniet ervan! Johan Dezutter, Herborist - Fytotherapeut Uitbater tweedehands boekenwinkel ‘t Ezelsoortje - Wulveringemstraat 14 - Beauvoorde Bronnen: Wikipedia, Kruidige tuin, kruidige keuken (RdV raadgever) © bron foto’s - wikipedia 2
1 Online Touch