ESSAY 31 voedingsbodem kan ontstaan voor het voltrekken van de ramp na de ramp. De Bijlmerramp (1992) heeft getoond waar desillusie toe kan leiden. Door gebrek aan adequate nazorg in samenhang met sociale problemen en het ontbreken van monitoring, kon de ‘ramp na de ramp’ niet goed worden bestreden. Een tekortschietende overheid leed groot verlies aan vertrouwen. Dit mondde uit in een parlementaire enquête (1999) en in kostbare, twijfelachtige achteraf-onderzoeken in een poging alsnog het vertrouwen van de burgers terug te winnen. Bij de vuurwerkramp in Enschede (2000) besefte de overheid dat ze het vertrouwen van de inwoners moest behouden. Het Informatie en Advies Centrum verschafte gedurende drie jaar na de ramp tijdig en voortdurend betrouwbare informatie. Zorg, gekoppeld aan sociale en financiële hulp, werd afgestemd op gemeenschapsprocessen zoals wederopbouw, monumenten en herdenking. Van deze ervaringen is bij de Volendamramp (2001) gebruik gemaakt en later in de vorm van een digitaal Informatie en Verwijs Centrum (IVC) bij daaropvolgende rampen (Tsunami, 2004; Turkish airlines, 2009; Tripoli, 2013; MH17, 2014). Ook voor de huidige pandemie is een IVC door het ministerie van VWS opgezet in samenwerking met ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. PRIMAIRE SLACHTOFFERS Het grote gevaar in de desillusiefase is een splijting in de samenleving tussen verschillende groepen. Politici komen wellicht in de verleiding om zich meer te richten op bepaalde getroffenen, ten nadele van anderen. In deze fase wordt een enorm beroep gedaan op leidende personen in de samenleving om oog te hebben voor die verschillen. Bij groeiende spanning ontstaat het risico dat groepen recht tegenover elkaar komen te staan en/of het vertrouwen in de overheid opzeggen. De ‘primaire slachtoffers’ van deze pandemie zijn degenen die besmet zijn, ziek zijn geworden, gestorven zijn, en zij die blijvende ‘ Er dreigt een leedhiërarchie’ BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 28 | 2020
32 Online Touch Home