BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 39 | 2021 SPECIAL 45 steden tegen te gaan. Dat de andere VNG-gemeenten hier destijds niet op reageerden, komt volgens Heijkoop doordat het toen om een eenmalige financiële bijdrage ging. In hun manifest van 2020 wezen de vijftien burgemeesters op het rapport van de Tijdelijke Werkgroep Sociale Impact onder leiding van de Amsterdamse burgemeester Halsema, die de sociale gevolgen van de coronacrisis analyseerde. In dit rapport staat dat de coronacrisis tot meer sociale problemen leidt. Oplopende schulden kunnen leiden tot andere problemen zoals stress, eenzaamheid, huiselijk geweld, leerachterstanden of zelfs dakloosheid, aldus de Tijdelijke Werkgroep. KWETSBARE WIJKEN Inmiddels is het bijna anderhalf jaar later. Heeft corona de maatschappelijke tweedeling versterkt? Johan Hamster (CU), wethouder in Stadskanaal en Beste Lokale Bestuurder van 2020, heeft die indruk niet. ‘Bij ons niet. Misschien heeft corona in individuele gevallen de problemen vergroot, maar in onze regio is het voor veel mensen sowieso al lastig om de eindjes aan elkaar te knopen.’ Schuiling ziet de verscherpte tweedeling wel. ‘In Groningen ligt de vaccinatiegraad in kwetsbare wijken 6 procent lager dan in de rest van de stad, dat zegt wel wat.’ Ook Lamers signaleert dat de tweedeling is toegenomen. ‘Kwetsbare Schiedammers worden harder geraakt door de gevolgen van corona dan andere Schiedammers, zowel sociaal en economisch.’ Als voorbeeld noemt hij de kinderen die tijdens de lockdown niet naar school konden. Schiedamse basisschoolleerlingen kunnen de beschikking krijgen over een computer, maar toch heeft in de praktijk niet iedereen een computer in huis en niet alle ouders zijn in staat om hun kinderen te helpen. Lamers: ‘Een deel van de kinderen verdween van de radar, de leerkracht kon geen contact met hen krijgen. Dus kinderen die het sowieso al moeilijk hadden, staan nog meer op achterstand.’ Hamming zegt: ‘In Zaanstad raken we op een aantal fronten nog verder achterop. Jeugdproblematiek, huiselijk geweld, werkloosheid, armoede. Mensen in de wijkteams, onderwijspersoneel en politie zien dat gebeuren.’ ‘Gemeenten kunnen veel, maar niet alles’, zegt Lamers. ‘Er zijn problemen die we niet meer zelf aan kunnen.’ De bestuurders hopen op een regeerakkoord dat hen helpt om de problemen aan te pakken. ‘Het is een slechte zaak dat de formatie zo lang duurt’, vindt Hamster. ‘We hebben meer middelen nodig. Investeren is nagenoeg onmogelijk. We zouden graag een impuls willen geven aan de samenleving in plaats van weer te moeten bezuinigen.’ Vorig jaar weigerde Stadskanaal verdere bezuinigingen en koos de gemeente ervoor geen sluitende begroting in te dienen. Begin 2021 stelde de provincie de gemeente onder financieel toezicht. ‘De begroting sluitend krijgen gaat wederom niet lukken’, verwacht Hamster. Ten Heuw mailt: ‘Er zijn meerdere dossiers waarbij we als gemeenten moeten beschikken over toenemende budgetten, zoals jeugdhulp en WMO.’ Hamster: ‘Geef gemeenten de ruimte om te doen waar ze goed in zijn, namelijk de inwoners bedienen.’ LANGE ADEM Hamming benadrukt dat behalve geld ook ‘ontschotting’ nodig is. ‘We sluiten pacten met partijen in de kwetsbare wijken om het tij te keren. Dat kan niet zonder het rijk. Voor een sociaal offensief is het noodzakelijk om de verkokering te doorbreken tussen beleidsterreinen als onderwijs, werk, hulpverlening, wonen en ondermijning.’ Heijkoop zegt: ‘Gemeenten hebben een grote rol bij onderwijsachterstand, schuldenproblematiek en leefbaarheid in de wijken. Maar het is belangrijk dat er ook een link gelegd wordt met criminaliteit en veiligheid. Wijken gaan ook achteruit doordat de ondermijnende criminaliteit er een vinger achter de deur krijgt.’ Ten Heuw benadrukt dat de aanpak meerjarig moet zijn. ‘We hebben het over problemen die je niet van vandaag op morgen opgelost hebt. Er is langere tijd commitment en budget nodig.’ Hamming noemt zelfs een termijn van 20 jaar. ‘Dit is een zaak van lange adem. Je moet niet afhankelijk zijn van collegeperiodes of verkiezingen.’ Heijkoop zegt: ‘Daarom moet dit ook geen project worden, maar een nationaal programma.’ Hij is optimistisch over de afspraken die in het regeerakkoord gemaakt zullen worden. Het belang van een gebiedsgerichte integrale aanpak werd genoemd in de voorstellen van Rutte en Kaag en in de notitie van informateur Hamer. ‘Ik hoor links en rechts dat de partijen die gaan formeren veel aandacht hebben voor de kwetsbare wijken. De beleidsmakers in Den Haag hebben de urgentie goed op het netvlies. Iedereen beseft dat dit zo’n massieve opgave is, dat rijk en gemeente hier schouder aan schouder moeten staan.’
46 Online Touch Home