Impact hebben wil tegenwoordig bijna iedereen. Ambtenaren tot 35 jaar met wie redacteuren van dit magazine spraken, noemen dit opvallend vaak als drijfveer om te werken bij een gemeente, net zoals medewerkers van andere overheidsorganisaties. A&O fonds Gemeenten, de partner van gemeenten bij organisatievraagstukken en zaken op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, kwam het woord ‘impact’ ook regelmatig tegen in onderzoeken en gesprekken en besloot erop door te (laten) vragen. ‘I mpact’ blijkt een wat diffuus begrip. Is het sexy newspeak voor wat vroeger ‘de wereld verbeteren’ heette (op welke schaal dan ook)? Wie je het ook vraagt, bijna iedereen geeft er een eigen invulling aan. Als de invloed/het effect van een actie/persoon op iets of iemand anders. Wat specifieker, bij de overheid: op de samenleving, de inwoners van een gemeente, een bepaalde doelgroep, een wijk, het leven van of de belangen van individuele burgers, of de eigen collega’s en/of organisatie. INVLOED OP BELEIDSNIVEAU Volgens het recent verschenen Jong@Gemeenten, een onderzoek naar de werkbeleving van jonge gemeenteambtenaren, blijkt impact hebben een belangrijke reden te zijn om voor een gemeente te werken. Tegelijk wringt het daar. Circa een vijfde van de jonge ambtenaren geeft aan dat de invloed die zij hebben op beleidsniveau niet naar verwachting is. Deze teleurstelling is er ook bij de verwachte impact op het dagelijkse leven van burgers en op collega’s. Juist ruimte geven aan impact is kennelijk belangrijk om jonge ambtenaren te binden. Volgens het onderzoek heeft zo’n een op de vijf van de ondervraagde jonge ambtenaren echt een keus gemaakt om te werken bij een gemeente. Een derde koos voor een baan bij de overheid, waarbij een gemeente op het lijstje stond. En bijna de helft was helemaal niet gericht op zoek. Het aantal ‘maatschappijbewuste ontplooiers’ was sterk vertegenwoordigd: jonge ambtenaren die hun eigen ontwikkeling én die van de wereld om hen heen belangrijk vinden. Samen vormen ze ruim 40 procent van de jonge ambtenaren. Tegenover krap 15 procent onder hun generatiegenoten. Maar liefst 18 procent van de ondervraagden gaf aan dat een gebrek aan invloed een reden is om te vertrekken. Daar tegenover staat dat een derde van de ondervraagden zegt in de huidige baan te willen blijven, juist vanwége invloed op de eigen gemeente. En andersom geeft een vijfde aan dat een gebrek aan invloed een reden zou zijn om naar iets anders uit te kijken. Jonge ambtenaren die hun werk(omgeving) toch al minder zien zitten, geven vaker aan dat de invloed die zij hebben op het werk en/of het functioneren van collega’s, tegenvalt. 9 SERIEUS PROBLEEM Nu lijkt 18 procent potentiële jonge vertrekkers (niet elke jonge gemeenteambtenaar zal de daad bij het woord voegen) als percentage mee te vallen, maar zo’n dreigende uitstroom vormt wel degelijk een serieus probleem voor gemeentelijke organisaties. Die vergrijzen en willen alleen al vanuit een naderende of al spelende vervangingsvraag verjongen. Van de jonge ambtenaren stroomde in 2018 11 procent uit; ongeveer een op de negen. Probeer die vacatures maar weer eens opgevuld te krijgen in een krappe arbeidsmarkt, waarin overheden bij het werven en behouden van medewerkers moeten opboksen tegen de marktsector. Twee derde van de werknemers in de publieke ’Je kunt leren omgaan met het systeem en tóch je doelen bereiken’ sector is hoog opgeleid, en juist daar zal de vraag naar hoger opgeleiden het aanbod overtreffen, zodat grote knelpunten te verwachten zijn. Hoe ben en blijf je als werkgever aantrekkelijk voor deze gewilde jonge werknemersgroep, waar bedrijven ook op azen? En waarmee jaag je jonge talenten de deur van het gemeentehuis (of het provinciehuis of ministerie) uit? Voor gemeenten zijn dat belangrijke vragen. Omdat ze niet scherp op het netvlies hebben wat de achterliggende oorzaken zijn, hielden ze het op aannames en generalisaties. Voor A&O fonds Gemeenten en het jonge ambtenarennetwerk FUTUR aanleiding om te pogen hier meer inzicht in te krijgen. Door het de jongeren zélf te vragen in het onderzoek Jong@Gemeenten.
10 Online Touch Home