In deze column wordt op kritische wijze een beeld geschetst van ontwikkelingen en gebeurtenissen in het werkveld. Meer flexibiliteit, minder risico. Dit vereist een andere mindset, wel graag vanuit een holistische blik. gevolgen daarvan kunnen enorm groot zijn. Gevolg: extreem grote risico’s met een zeer kleine kans van optreden doen hun intrede in het risicodossier. Zo had de aannemer van de Afsluitdijk ineens failliet kunnen gaan als er geen compromis was bereikt met de opdrachtgever. Hoewel de opdrachtgever erkende dat de aangeleverde informatie aan de aannemer onvolledig was, beschuldigde de opdrachtgever de aannemer ervan dat die uit de kwestie een slaatje probeerde te slaan. Met als gevolg dat ook niet-omstreden betalingen uitbleven, waardoor de cashflow van de aannemer onderuit ging. De werkelijkheid is vele male complexer dan ik hier beschrijf en daarmee voer voor juristen. En vervolgens gaat het over het proces en niet meer over de inhoud. Tel uit je winst. De zakken van de opdrachtgever, de overheid, zijn in dit soort gevallen vele malen dieper dan die van de aannemer. De schaalvergroting is ons boven het hoofd gegroeid. Projecten zijn zo complex geworden dat niemand meer echt overzicht heeft. Dit al helemaal niet als er ‘bestuurders’ of ‘managers’ aan het roer staan die gepokt en gemazeld zijn in het besturen van het proces, maar inhoudelijk van toeten nog blazen weten. Waardoor ze bijvoorbeeld technische consequenties van besluiten niet kunnen overzien. Recent stapte Shula Rijxman na acht maanden op als wethouder zorg en ICT in Amsterdam. Haar journalistieke achtergrond en ervaring als bestuursvoorzitter van de NPO blijken toch niet de juiste bagage. Het siert haar dat zij dit zelf zag en dat ze de eer aan zichzelf heeft gehouden. Het zit in onze genen, polderen, inclusiviteit: de wens om alles aan elkaar te knopen. Dat is niet hoe het in de natuur is geregeld. Die bestaat uit oneindig veel autonome kleine eenheden die goed samenwerken. System Engineering is op dit principe gebaseerd. Definieer onderdeel A, beschrijf de interface met de omliggende onderdelen en vervolgens heb je volledige ont werp - vrijheid voor onderdeel A binnen deze grenzen. De crux is dat je het aantal interfaces beperkt! Hier gaat het mis wanneer de verschillende interfaces álle ontwerpvariabelen van onderdeel A bepalen. De drang naar het meest efficiënte totaalontwerp (lees: het meest goedkope) prevaleert. Zoals ik eerder al aangaf, openbaren de kosten en risico’s zich veel later en veel groter dan was voorzien. Kies voor een ontwerp met zo min mogelijk interfaces. Het ontwerp van onderdeel A kan vervolgens geoptimaliseerd worden. Het totaal van alle onderdelen (het totaalontwerp) zal op het eerste gezicht, door de beperking van het aantal interfaces, minder optimaal zijn (lees: de totale kosten zullen hoger zijn). Echter, niet of minder functionerende delen of ontwerpwijzigingen van één specifiek onderdeel werken niet door in andere onderdelen, in het totaal. Dit reduceert niet alleen het aantal risico’s, maar ook de omvang van de risico’s. Tevens kan het totaalontwerp eenvoudiger worden bijgestuurd als de omgeving of omstandigheden veranderen. Meer flexibiliteit, minder risico. Dit vereist een andere mindset, wel graag vanuit een holistische blik. Ik zou willen afsluiten met de woorden van de Duitse filosoof, schrijver en dichter Goethe: ‘In de beperking toont zich de meester’. Fry Zinnig 00:33
34 Online Touch Home