onderbuikgevoelens kosten miljoenen In mijn dagelijks leven als RCA Facilitator heb ik niet zoveel met onderbuikgevoelens. Die leiden zomaar tot verkeerde aannames, meningen en andersoortige nare zaken. Tijdens een project, de dagelijkse operatie of onderhoud worden continu aannames gedaan. Meestal goed, maar soms gaat het goed mis. Dan stapelen de aannames zich op naast de hoop van problemen en dan heb je opeens een turnaround die twee weken uitloopt, een compressor die na onderhoud vastloopt of een ontplofte tankwagen. Auteur: Bart Smit werkt als trainer en facilitator bij CoThink waar ze gespecialiseerd zijn het oplossen en voorkomen van problemen met Root Cause Analysis (RCA), in industriële en IT-omgevingen. RCA is een set van methoden die je helpt om de grondoorzaak van het probleem te vinden zodat je acties kunt nemen om het op te lossen en structureel te voorkomen. ven wat context: ik beweeg mij als trainer en facilitator in het vakgebied van problem solving of root cause analyse. Het geven van trainingen geeft mij de kans om deelnemers meer rationele vaardigheden mee te geven. De RCA facilitaties voer ik uit op verzoek van een klant wanneer de problemen te complex zijn of als er behoefte is aan een externe facilitator. E Ontwikkel je rationele vaardigheden Hoe kun je nu voorkomen dat je net de verkeerde aanname maakt of beslissing neemt? Het antwoord is eenvoudig: door je rationele vaardigheden te ontwikkelen. Dat is kort door de bocht maar raakt wel de kern. Het is alleen niet makkelijk en vergt veel energie. De oorzaak van een verkeerde beslissing of aanname is meestal jumping to conclusions. Dat is heel effectief en efficiënt mits je naar de goede conclusie springt. Dat gaat ook vaak heel goed maar aan die resterende 20% zullen we vast 80% van onze tijd besteden. En als het misgaat, dan gaat het goed mis. Dan struikel je van de ene valkuil naar de andere. Combineer dat met een complexe omgeving als bijvoorbeeld een industriële omgeving en je hebt een accident waiting to happen. En in al die valkuilen stappen, dat is toch heel logisch. In 2002, toen Daniel Kahneman [1] de Nobelprijs won voor economie, heeft hij samen met Tversky twee systemen benoemd voor onze denkpatronen: Systeem 1 is snel, heeft weinig energie nodig en staat vooraan als het gaat om dingen te doen, ontzettend efficiënt en snel (ook wel het intuïtieve denken genoemd). Systeem 2 is traag, kost veel energie om in beweging te komen en heeft echt concentratie nodig om te blijven werken (ook wel het cognitieve denken genoemd). Eén keer raden met welk systeem je jumping to conclusions toepast... Wat doe je als iemand met een probleem komt, vraag je dan door of kom je meteen met advies? Doorvragen is hier de essentie. Dat is niet alleen tijdens een RCA belangrijk maar juist ook daarvoor. Stel vragen Maar we zijn beter in het geven van antwoorden en vinden vragenstellers vaak maar lastig. En dan blijkt dat hoe minder we weten des te stelliger we zijn over onze mening (Dunning & Kruger-effect [2]). Maar er is hoop, want vragenstellers hebben de toekomst. In het WEF-rapport Future of jobs [3], komen steevast Critical thinking and analysis en Complex Problem Solving terug in de top drie van de benodigde vaardigheden in de 21st eeuw. Het stellen van vragen is een essentiële vaardigheid in deze snel veranderende omgeving. Het helpt problemen te voorkomen en op te lossen en het is eenvoudig te leren. Hoe dan precies? Door het stellen van open vragen. Vragen die beginnen met wat, wanneer waar en hoe. Het maakt de communicatie een stuk aangenamer. In plaats van: “Heb je nou weer...?” Kun je ook vragen: “Vertel eens, wat is er precies gebeurd?” Dan laat je de onderbuikgevoelens even met rust en geef je de ander de gelegenheid om te vertellen. Mag ik dan afsluiten met een mooie open vraag? Wat ga jij morgen doen om een beter resultaat te behalen? Links [1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Daniel_Kahneman [2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Dunning-krugereffect [3] https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020 00: 11
12 Online Touch Home