eigen verantwoordelijkheid. Daarmee proberen wij ook de verantwoordelijkheid intern, naar de klant toe, te bevorderen. Het is daarmee een heel andere manier van werken.’ Bij Xerox krijgen mensen zelf de verantwoordelijkheid om met projecten en zichzelf aan de slag te gaan. ‘Mensen ontdekken bij ons dat zij veel meer kunnen dan ze denken dat ze kunnen,’ aldus Feld. Daarmee wordt aanspraak gedaan op het pakken van autonomie en verantwoordelijkheid, wat ook door Smithuis en Van den Boorn wordt aangemerkt als een van de belangrijkste elementen van intern ondernemerschap. Smithuis daarover: ‘Je persoonlijke ontwikkeling bepaalt je carrièreontwikkeling. En heel veel mensen zijn, zeker in het verleden, altijd bezig geweest met carrièreontwikkeling. Maar persoonlijke ontwikkeling is het fundament. Wie ben je? Wat kan ik? Wat wil ik?’ ‘Je vraagt bij ons altijd om vergiffenis, nooit om toestemming.’ – Charles van Goch de reis & het resultaat We zijn het bijna allemaal met elkaar eens: het gaat zowel om de reis als om het resultaat. Het een kan niet zonder het ander. Egmond voegt daaraan toe dat er wel een richting moet zijn. ‘Je moet wel weten welke bergen je gaat beklimmen, anders sta je straks op de verkeerde top.’ Erik Smithuis vindt het mooi te zien dat veel mensen óverschatten wat ze in een jaar kunnen bereiken en dat ze ónderschatten wat ze in tien jaar kunnen bereiken. En als je eenmaal op het pad komt waar je wilt zijn en je kijkt met die horizon, dan kun je ontzettend veel realiseren in zeven tot tien jaar. Maar in één jaar? Veel mensen zijn ongeduldig, zo van: in een jaar moet alles anders zijn. Dat werkt volgens mij niet zo.’ Van den Boorn plaatst nog een kanttekening: ‘Je kunt eindeloos reizen. Als je echter op bepaalde tussenstations geen realiteitscheck hebt ingebouwd, houdt de reis ergens op. Het gaat om de reis én het resultaat; je persoonlijke ontwikkeling én de commerciële doelstellingen van de organisatie.’ fouten maken moet Van der Vliet geeft aan dat we niet alles kunnen weten. Dat we feedback mogen zoeken en vaker tegen elkaar moeten kunnen zeggen: ‘Hoe kijk jij daar tegenaan? Ik kom er niet uit.’ Fouten maken en kwetsbaar zijn, zijn eigenschappen die bijdragen aan verbindend leiderschap. ‘Ik huil mee als het mis is gegaan. Natuurlijk is het klote, maar ik ben erbij. Ik heb ook angst om te falen of afgewezen te worden, dus als iets fout gaat ben ik er voor de ander,’ aldus Joop Egmond. Charles van Goch is er kort over: ‘Ja, dingen floppen, en dat is prima.’ Bij Ziggo neemt Dedi Veldhuis als zaken niet goed lopen, de feedback van collega’s zeer serieus. ‘Op het moment dat collega’s met uitspraken komen als “Ik baal toch wel een beetje van dit of dat,” dan nodig ik hen uit met mij in gesprek te gaan zodat ik inspiratie op kan doen. Ik wil graag met mensen delen.’ Concreet uit zich dat in werkgroepen die zich bezighouden met 120
122 Online Touch Home