een woning te maken, maar als deze niet bewoonbaar is zal de toekomstwaarde snel dalen. Als de toekomstwaarde daalt, zullen de materialen snel in andere systemen terecht komen. Dit op zich is geen probleem in een volledig circulaire economie, maar daar zijn we op dit moment nog niet. Het is daarom weldegelijk van belang om goed na te denken over het ontwerp in combinatie met de materialen die gebruikt gaan worden. Toekomstbestendigheid De grondoppervlaktecapaciteit in Nederland is eindig, afgezien van de mogelijkheid van het droog leggen van polders of het opspuiten van gebieden zal er in Nederland niet veel ruimte bij komen. Onze grond kunnen we dus zien als een schaarsgoed welke we maar sporadisch kunnen uitgeven. Maar niet 100% van de grondoppervlakte in Nederland is bestemd voor woningen: de andere complexe vraagstukken dienen ook - ruimte te krijgen binnen de leefomgeving van Nederland. Er zijn legio voorbeelden waarin bebouwing wordt behouden omdat het van culturele, historische en/of maatschappelijke betekenis is. Zowel in grote steden als Amsterdam of Den Haag, maar ook in de kleinste dorpscentra. Deze panden hebben de tand des tijds doorstaan en zijn mee geëvolueerd met de leefomgeving, het ene pand beter als het andere. Op het moment dat een ontwikkelaar 50 besluit iets te realiseren zal dit voor een onbepaalde tijd in de toekomst een voetdruk achter laten, waarbij omkeerbaarheid verlies betekent en kosten met zich meebrengt. In rekenmethodieken staat de levensduur nu op 75-100 jaar Elsemieke Juffer: “Als we blijven bouwen zoals we dat altijd gedaan hebben, zullen we over 50 jaar oogsten wat we nu oogsten.” voor woningen. Wellicht kent u bebouwing die deze leeftijdsgrens is gepasseerd, denk aan de boerderij net buiten de stad of dorp, of de wijk met jaren ’30 woningen. We moeten ons dus realiseren dat wat wij nu bedenken en verwezenlijken ook voor langere tijd vaststaat. Daarom is het van belang dat ondanks dat de bebouwing semi-statisch is van de buitenkant, deze flexibel is aan de binnenkant. Zodat het vraagstuk van de woningnood eenvoudiger getackeld kan worden. Waar op gelet moet worden is dat de opzet dusdanig gekozen wordt dat deze tijdens de exploitatieperiode op een vrij simpele manier, tegen relatief lage kosten meerdere keren te wijzigen is. Op dat moment zal de woning beter aan kunnen sluiten bij de veranderende vraag van de gebruiker(s) in de toekomst. Dit is van belang omdat hiermee relatief minder vaak gesloopt hoeft te worden, en iets behouden of niet maken is altijd beter dan iets wel maken. Ontwerpen voor toekomstbestendigheid en circulariteit Wat maakt een woning dan toekomstbestendig in het licht van circulariteit? Om die vraag te beantwoorden hoeven we niet het wiel opnieuw uit te vinden. Er is legio onderzoek gedaan naar welke aspecten mensen als prettig ervaren als het gaat om hun woning. Er is ook genoeg onderzoek te Bouwen in het Oosten
51 Online Touch Home