Een mal moet zo strak zijn omdat werven als eerste laag gelcoat in de mal aanbrengen. Boten hoeven dan niet meer te worden geschilderd. Nedcam doet al ruime tijd ervaring op met 3D printen. Hol opwerken Zou je die plugfase kunnen overslaan en de robotgestuurde freesmachine rechtstreeks een mal kunnen laten frezen? Als een frees een bolle vorm, wat ook wel het positieve (male) deel wordt genoemd, met zoveel precisie kan frezen, dan zou dat met een holle vorm, de negatieve (female) kant van het verhaal, toch ook moeten kunnen? Van Maaren: “Soms doen we dit al. Voor kleinere onderdelen maken we wel eens rechtstreeks een mal, of voor onderdelen van windmolens. Maar voor een scheepsromp is dat op dit moment nog niet mogelijk. ‘Hol opwerken’ wilden we 15 jaar geleden al. Maar de techniek is nog steeds niet zo ver. En een mal moet echt heel strak zijn. Daarom wordt elke plug met de hand afgewerkt. Omdat de mal van hetzelfde materiaal moet zijn als het eindproduct, vanwege de uitzettingsfactor, zou je bovendien in het composiet moeten freezen. Maar daarvoor is het helemaal niet geschikt. Dat wordt niet mooi.” 3D-printen Toch zien we in de hal ook een luchtdichte, stofvrije ruimte met daarin een robot die gestaag sliertjes vloeibaar printmateriaal op elkaar legt. Nedcam experimenteert al ruime tijd met een 3D-printer. Van Maaren: “We verwachten dat hier voor het eind van het jaar nog zo’n portaalfrees als deze komt te staan. Eentje van twaalf bij vier en tweeënhalf meter hoog. Die heeft dan twee koppen, een extruder om mee te printen én een freeskop om het meteen glad te maken.” Van Maaren laat een paar printexperimenten zien. Het ruwe printmateriaal is meteen herkenbaar aan het grove oppervlak met spaghettistructuur. Een glad gefreesd gedeelte oogt al veel gladder. “Op deze manier kunnen we veel sneller pluggen bouwen. Wij moeten de pluggen nu bovendien weggooien. Maar als die uit de 3D-printer komen kan het materiaal opnieuw worden gebruikt voor een nieuwe plug. Misschien kunnen we er ook direct mallen mee printen, dus zonder plug. We zitten in de fase van veel en uitgebreid experimenteren en testen. Kijk, dit gepolijste stuk uit de printer vertoonde nog kleine streepjes. Dat hebben we inmiddels opgelost. We zijn goed op weg en met de nieuwe machine zetten we weer een grote stap in de juiste richting.” De toekomst zal het uitwijzen. Op dit moment worden de pluggen nog gewoon gemaakt van EPS met een laagje epoxy. Maar heel lang zal dat niet meer duren. Het is in elk geval mooi om te zien dat bedrijven als Nedcam bezig zijn met het circulair produceren van pluggen en mallen. We zitten in de fase van veel en uitgebreid experimenteren en testen. Van een ruwe 3D-printstructuur naar een gepolijst oppervlak. 05 2022 | HISWA MAGAZINE 19
20 Online Touch Home