HISWA magazine magazine voor 05 | oktober 2025 | jaargang 32 de watersportbranche Metstrade Metstrade: grootste one stop shop voor professionals Hoe zorg voor je de veiligste werkplek? Vetus: ‘Regeldruk remt concurrentiekracht van Europa’
The global platform for the leisure marine industry In 2025, Metstrade continues to expand, offering enhanced space and valuable opportunities to connect across the leisure marine industry. As the world’s leading platform for leisure marine equipment, technology and services, it serves as the central hub where innovation meets industry advancements. Join thousands of marine professionals to explore cutting-edge technology and sustainable design. Discover the latest products, engage with the people driving innovation, and connect with decision-makers moving the industry forward. Secure your tickets now to be part of Metstrade 2025. Get your free ticket 17 → 18 November 2025 The Superyacht Forum 18 → 20 November 2025 Metstrade RAI Amsterdam organised by powered by endorsed by flagship event member of strategic partner
colofon voorwoord HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA-RECRON. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. Uitgever HISWA-RECRON Storkstraat 24 3833 LB Leusden 033 - 303 97 00 communicatie@hiswarecron.nl Advertentieverkoop Dock35 Media Martijn Penning 0314 - 355 826 martijn@dock35media.nl Aan dit nummer werkten mee Hans Buitelaar, Jeroen van den Heuvel, Michaël Steenhoff, Robert Wielaard Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Redactiesecretariaat Rianne Hartog Foto cover Metstrade Vormgeving Dock35 Media B.V. Druk Senefelder Misset Doetinchem Partners in business Liane Jansen Hoofdredacteur Inspiratie Mijn oma: haar tijd ver vooruit. Naast de zorg voor een groot katholiek gezin, werkte ze (halverwege de vorige eeuw een bijzonderheid voor vrouwen), studeerde ze in haar vrije tijd en experimenteerde ze met ‘exotische’ gerechten zoals nasi, macaroni en kaasfondue (in de tijd dat een AGV’tje de standaard maaltijd in Nederland was). Voor mij is ze nog steeds een bron van inspiratie. Qua koken, nieuwe dingen uitproberen en maling hebben aan de mainstream. Inspiratie heeft iedereen nodig, privé of zakelijk. Zonder die vonk die creativiteit aanwakkert, zouden we vooral herhalen wat al bestaat en kan geen innovatie ontstaan. Daarom is het maar wat fijn dat de Metstrade bestaat. ‘s Werelds grootste beurs voor de nieuwste producten, technieken en inzichten voor de watersport- en jachtbouwsector staat bol van de inspiratie en innovatie. Netwerken en nieuwe ideeën opdoen: dat is waar het dit jaar ook weer om draait. Op pagina 12 vertellen we er alles over. Vaste exposant op de beurs is Vetus. Distributeurs, dealers en inkopers ontmoeten elkaar in de bekende Vetus Lounge. Wij interviewden CEO Marcel Borsboom over hoe hij de toekomst ziet van zijn bedrijf én de markt. “Er hangt al een paar jaar een vermoeden van een recessie boven de markt. Maar die teruggang is er nog niet. Er worden nog boten gebouwd en er wordt aan boten gewerkt.” Lees zijn complete visie op pagina 16. Kennispartners Wie ook continu bezig is om te vernieuwen, is Adel Composites. Directeur Arvid de Lange zegt op pagina 20. “We investeren in innovatie, met een duidelijke focus op veiligheid en verdere automatisering.” Deze ontwikkeling inspireerde hem om een nieuwe, robotgestuurde productielocatie te bouwen. We sluiten dit nummer af met een verhaal over hoe je veiligheid op de werkvloer kunt vergroten. Laat je inspireren! 05 2025 | HISWA MAGAZINE 3
inhoud Artikelen Elk nummer 12 Metstrade 2025 wordt grootste editie ooit Metstrade - ‘s werelds grootste beurs voor de nieuwste producten, technieken en inzichten voor de watersport- en jachtbouwsector – is van 18 tot en met 20 november 2025. 16 Interview met Marcel Borsboom van Vetus Borsboom ziet een stabiele toekomst voor het Nederlandse bedrijf ondanks onvoorspelbare wereldhandel en een onzekere watersportmarkt. 20 Het Portret Dit keer: Arvid de Lange van Adel Composites. 24 Zorg voor een veilige werkplek Wat kun je doen om de veiligheid op jouw bedrijf te vergroten? De Arbeidsinspectie gaat meer handhaven, ook bij kleinere jachtwerven. 07 Op Stapel 08 Ondernemersnieuws 19 Vraag & Antwoord 19 Column Jeroen van den Heuvel 27 Nieuws I Mens & Bedrijf 31 Nieuws I Innovatie kalender Overzicht van bijeenkomsten, evenementen, workshops, trainingen en vergaderingen van HISWA-RECRON. November Tweedaagse training Natuurinclusieve jachthavens 12 november en 2 december Jachthaven Marnemoende, IJsselstein www.hiswarecron.nl/agenda Training AI in de watersportsector 13 november Kantoor HISWA-RECRON, Leusden www.hiswarecron.nl/agenda Metstrade Show 18 t/m 20 november RAI Amsterdam www.metstrade.com Jachthavensymposium 20 november RAI Amsterdam www.hiswarecron.nl/agenda Training Keuren van gasinstallaties Basis: 20 en 21 november Herhaling: 28 november Kantoor HISWA-RECRON, Leusden www.hiswarecron.nl/agenda Algemene Ledenvergadering HISWA-RECRON 27 november InnStyle, Maarssen www.hiswarecron.nl/agenda Mestrade. Meer bijeenkomsten Houd www.hiswarecron.nl/agenda in de gaten voor een actueel overzicht van evenementen, trainingen, vergaderingen en andere bijeenkomsten. 05 2025 | HISWA MAGAZINE 5
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
uitgelicht Op Stapel Puffin 42 Op Stapel www.vmgyachtbuilders.nl Specificaties Lengte: ............................................... 15,55 m Breedte: ............................................... 4,45 m Diepgang: ..................................... 1,30–2,70 m Materiaal: ...................................... aluminium Motor: .......................Volvo Penta D2-75 (75 pk) CE-categorie: .................................. A (oceaan) VMG Yachtbuilders in Enkhuizen werkt aan een nieuwe Puffin 42. De aluminium romp is gebouwd door SDH, onderdeel van de VMG Group. Die blijft onbehandeld voor een stoer, blank uiterlijk, terwijl het dek is gespoten. De volgende stap is de technische installatie en de opbouw van het interieur. Zoals elke Puffin is ook dit jacht ontworpen door Olivier van Meer en volledig afgestemd op de wensen van de eigenaar. Een van de meest in het oog springende kenmerken is de zonneboog die zich over de hele kuip uitstrekt. Deze constructie levert stroom en biedt schaduw, en doet tevens dienst als bimini. De Puffin 42 is uitgerust met een midzwaard en een stuurhuis. De indeling is gericht op comfort tijdens langere tochten en verblijf aan boord. 05 2025 | HISWA MAGAZINE 7
nieuws Ondernemersnieuws HISWA-RECRON verwelkomt 2 nieuwe leden 1. Stalmijnboot.nl www.stalmijnboot.nl 2. Camping de Couwenberg www.decouwenberg.nl Modelovereenkomst vrije vervanging vervalt De cao voor bedrijven in de watersportindustrie en -recreatie (de HISWA-cao) is per 13 juni 2025 algemeen verbindend verklaard. Dit betekent dat de cao nu ook geldt voor niet- leden van HISWARECRON. Voor leden van HISWA-RECRON gold de cao al op grond van het lidmaatschap. Toepassing van de cao is niet vrijblijvend. Werkgevers passen de cao soms niet of onvolledig toe, bijvoorbeeld bij beloning of deelname aan de pensioenregeling voor de jachtbouw en waterrecreatie. Dit kan leiden tot forse financiële gevolgen. Zo kunnen pensioenfondsen met terugwerkende kracht premies eisen, en werknemers kunnen loonvorderingen indienen. Twijfel je of de HISWA-cao van toepassing is op jouw bedrijf? In artikel 2 van de cao staat de werkingssfeer. HISWA-RECRON adviseert ondernemers om dit goed te checken. Meer informatie bij Martin Merks, manager sociaal beleid: m.merks@hiswarecron.nl. www.hiswarecron.nl/kennisbank/cao Plaats je botenaanbod op hiswa.nl Voor veel watersporters is hiswa.nl het vertrekpunt bij de zoektocht naar een boot. Het botenaanbod is altijd groot en actueel. Als lid van HISWA-RECRON kun je kosteloos jouw boten plaatsen op dit platform. Dat gaat snel en eenvoudig via YachtShift, de onafhankelijke botenmodule van HISWA-RECRON. Werk je met een ander systeem? Dan kan aanlevering via een XML-feed geregeld worden. Er is dus geen extra handmatig werk nodig. Neem contact op met Michaël Steenhoff, Manager Jachtbouw & Jachtservice: m.steenhoff@hiswarecron.nl. 8 HISWA MAGAZINE | 05 2025
Juridische vraag? HISWA-RECRON lost het sneller op HISWA-RECRON kan aangesloten leden voortaan sneller en beter ondersteunen met helder en betrouwbaar juridisch advies. Dankzij Legal Mind: een AI-module die juridisch advies geeft op basis van actuele wetgeving, rechterlijke uitspraken én jouw eigen documenten. Dat maakt onze analyses sneller én betrouwbaarder. Gebruik je zelf weleens een gratis AI-tool zoals ChatGPT voor een juridische vraag? Dan is het goed om te weten waar de risico’s zitten, zeker als het gaat om contracten of grote financiële belangen. Omdat Legal Mind Jachthavensymposium op 20 november Tijdens de Metstrade vindt weer het Jachthavensymposium van HISWA-RECRON plaats. Op donderdag 20 november van 10:00 tot 12:30 uur is zaal L103 van RAI Amsterdam het toneel van de nieuwste trends en ontwikkelingen voor jachthavens. Centraal staan thema’s zoals de nieuwe richtlijn (PGS-37-2) voor de opslag van lithiumaccu’s en de kansen rondom energiedeling. Daarnaast wordt nader ingegaan op de mogelijkheden voor het benutten van overtollige zonne-energie. Aanmelden en meer informatie: Paul van Well, manager waterrecreatie, p.vanwell@hiswarecron.nl. de antwoorden baseert op actuele en geverifieerde bronnen, vergroot dit de betrouwbaarheid. Gecombineerd met onze eigen kennis van de branche en van de wet- en regelgeving, leidt dit tot heldere analyses en duidelijke adviezen. De juridische afdeling van HISWARECRON is bereikbaar via info@hiswarecron.nl. Nieuw: training Professional Boating Samen met Vaarplezier lanceert HISWA-RECRON de training Professional Boating om varen met kleine boten arbo-proof te maken. De training is bedoeld voor iedereen die bedrijfsmatig in een boot vaart. Veel medewerkers varen regelmatig voor hun beroep met een pleziervaartuig of een werkboot, bijvoorbeeld bij een proefvaart, het omleggen, het omvaren voor zomer- en winterstalling of het uitvoeren van werkzaamheden aan kades en steigers. Volgens arbowetgeving moet je dan verplicht ‘terzake kundig onderricht’ hebben gehad. De Arbeidsinspectie en verzekeringmaatschappijen kijken bij een ongeval of schade altijd of aan deze instructie-eis is voldaan. In deze praktijktraining leer je hoe je veilig met een vaartuig kunt varen op de motor en voldoe je aantoonbaar aan de eisen uit de arbo-wet. De inhoud bestaat uit het voorbereiden van de veiligheid aan boord, het uitvoeren van de Last Minute Control, uitvaren, varen met en zonder passagiers, manoeuvreren, afmeren en vastleggen, reflecteren op vaargedrag en omgaan met calamiteiten: motorstoring, brand, aanvaring en mens overboord. De training duurt twee dagen, beide dagen bestaan uit 6 les uren. Data en locatie: in overleg. Meer informatie: www.hiswarecron.nl/ opleidingenwatersport 05 2025 | HISWA MAGAZINE 9
LEISURE TAXATEURS NEDERLAND UW TAXATIE SPECIALIST IN LEISURE Leisure Taxateurs Nederland is gespecialiseerd in het taxeren van recreatie- en watersportbedrijven. Wij taxeren recreatievastgoed in heel Nederland. www.leisuretaxateursnederland.nl +31 (0)85 488 35 80 info@leisuretaxateursnederland.nl DOUBLE COAT Dubbel UV HOOGSTE GLANS DOUBLE COAT DUBBEL UV geeft meer glans, meer bescherming en een hoger rendement. Gebruik Double Coat Dubbel UV wanneer hout een vernis met hoge glans en duurzame bescherming vraagt. De eenvoudige applicatie eigenschappen van Double Coat Dubbel UV leiden direct tot een professioneel resultaat. Voor meer informatie zie: www.doublecoat.nl.
nieuws HISWA op HISWA te water Tijdens de afgelopen HISWA te water in de Bataviahaven in Lelystad was uiteraard het HISWA-merk present op de beurs. Dit jaar met een stand in de entreetent waarin alles draaide om de boodschap: HISWA er niet alleen met de beurs, maar 365 dagen per jaar voor jou als watersporter. Namelijk online via www.hiswa.nl en fysiek, bij de HISWA Erkende Bedrijven door heel Nederland. Een enthousiast promotieteam attendeerde bezoekers daarop en deelde leuke giveaways uit. Een fraaie activatie van het HISWAmerk waarbij veel watersporters bereikt werden. Tip! Elk bedrijf in de watersport- of jachtbouwsector dat lid is, is een HISWA Erkend Bedrijf en staat op www.hiswa.nl/ bedrijven. Check of jouw bedrijf er ook goed op staat: je kunt zelf je bedrijfsprofiel verrijken met informatie, foto’s of video’s. Daarvoor log je in bij www.mijnhiswarecron.nl. Beluister de podcast over waterrecreatie van Gerdina Krijger, regiomanager bij HISWA-RECRON Hoe ziet de toekomst van de waterrecreatie eruit? In een nieuwe aflevering van LeisureTalk - podcast over toerisme, recreatie en vrije tijd - vertelt Gerdina Krijger, regiomanager Noord-Holland en Flevoland bij HISWA-RECRON, over uitdagingen en kansen voor ondernemers in de watersport en recreatie. Van waterplanten in het IJsselmeer tot onderhoud van bruggen en sluizen, en van de populariteit van sloepen tot de transitie naar elektrisch varen: Gerdina deelt inzichten uit haar jarenlange ervaring als belangenbehartiger voor de sector. De podcast beluister je op Spotify. Het bestuur van HISWA-RECRON: wie zit er eigenlijk in? Met de komst van Henry Meijdam als nieuwe voorzitter van het bestuur van HISWA-RECRON, is het tijd om alle bestuursleden eens opnieuw voor te stellen. Met fraaie, nieuwe foto’s en de toevoeging van introductieteksten is de bestuurspagina flink opgefrist. Wil je weten wie er nu in ons bestuur zitten en wat hen hiertoe beweegt? Neem dan een kijkje op www.hiswarecron.nl/over-ons/bestuur. 05 2025 | HISWA MAGAZINE 11
column thema: Metstrade Show Metstrade 2025 Grootste editie ooit Metstrade - ‘s werelds grootste beurs voor de nieuwste producten, technieken en inzichten voor de watersport- en jachtbouwsector – trek elk jaar meer exposanten aan. Aanbieders van dekken, navigatiestations, beddengoed, uitlaatsystemen, veiligheidsuitrustingen, coatings en nog veel meer. Ze maken van Metstrade de grootste one stop shop voor professionals in de watersport en jachtbouw. Van 18 tot en met 20 november 2025 zijn vrijwel alle hallen van de RAI Amsterdam in gebruik. Dit wordt de grootste Metstrade ooit. Tekst: Robert Wielaard Metstrade verwelkomt dit jaar zo’n 1.600 exposanten en circa 34.000 bezoekers. Met uitstekende netwerkmogelijkheden en een grote verscheidenheid aan innovaties, is dit evenement de place to be voor iedereen die werkt in de watersport of jachtbouw. Metstrade presteert uitzonderlijk goed omdat de wereldwijde watersportsector bloeit. De marktomvang in 2023 was $9,4 miljard. De markt zal naar verwachting met ongeveer 5% per jaar groeien van 2024 tot 2030. Uitgebreide Construction Materials Zone Beursdirecteur Niels Klarenbeek noemt de 2025-editie van zijn show ‘de meest boeiende Metstrade tot nu toe’. Met nieuwe zones en conferenties kan iedereen in de watersporten jachtbouwindustrie inspiratie en kennis vinden. In de uitgebreide Construction Materials Zone in hal 11 zijn de nieuwste innovaties en geavanceerde materialen voor de jachtbouw te zien. Deze zone biedt ook een waardevolle kans om in contact te komen met brancheleiders en om zinvolle relaties op te bouwen met potentiële partners. De Construction Materials Zone betreft een samenwerking met Met nieuwe zones en conferenties kan iedereen in de watersport- en jachtbouwsector inspiratie en kennis vinden. JEC Composites, een non-profit organisatie uit Paris die zich inzet voor composiettoepassingen in grote industrieën zoals de luchtvaart, automotive en (jacht)bouw. JEC Composites verzorgt ook twee sessies op de Metstrade Stage (hal 13). Een sessie gaat over toekomstige composietinnovaties. In de andere sessie – in samenwerking met de European Composites Industry Association (EUCIA) – staat het bevorderen van circulaire strategieën voor composieten centraal. CEO Eric Pierrejean: “Ons doel is het bewustzijn vergroten over hoe composieten kunnen bijdragen aan lichtere, sterkere en duurzamere oplossingen. Metstrade is daarvoor een niet te missen evenement. Het biedt professionals de kans om nieuwe technologieën, markttrends en groeikansen te ontdekken.” Jachthavensymposium HISWA-RECRON Op donderdag 20 november van 10:00 tot 12:30 uur is zaal L103 van RAI Amsterdam het toneel van het Jachthavensymposium. Centraal staan thema’s zoals de nieuwe richtlijn (PGS-37-2) voor de opslag van lithiumaccu’s en de kansen rondom energiedeling. Aanmelden en meer informatie: Paul van Well, manager waterrecreatie, p.vanwell@hiswarecron.nl. 18 HISWA MAGAZINE | 05 2025
Inspiratiesessies op de Metstrade Stage De main stage – de Metstrade Stage – biedt elk uur van elke dag inspiratiesessies. De International Council of Marine Industry Associations (ICOMIA) verzorgt in samenwerking met partners zoals de National Marine Manufacturers Association (NMMA) en European Boating Industry (EBI) presentaties over ‘Global Market Conditions & Collaborations’, ‘Tariffs & Regulations’, ‘Global LCA Regulations’ en ‘Navigating the Regulatory Landscape: A Technical Guide’. Op 18 november organiseert het Marine Impact Lab ‘Turning Insights into Action’, een sessie over hoe duurzaamheid in de bedrijfsvoering kan worden geïntegreerd. En hoe je deel kunt uitmaken van een groeiend industriecollectief dat zich inzet voor het samen stimuleren van duurzame oplossingen. Op 19 november staat MARIN op het podium om te vertellen over hoe AI kan worden gebruikt voor scheepsontwerp, be slissings - ondersteuning aan boord en een revolutie teweegbrengt in elke fase, van het eerste concept tot de ontmanteling. Coating Conference De tweejaarlijkse Superyacht Coating Conference op 18 en 19 november moet coatingfabrikanten verbinden met de wereldwijde superjachtindustrie. Metstrade organiseert dit in samenwerking met ICOMIA en de Superyacht Builders Association (SYBAss). Klarenbeek: “Superjachtcoatings blijven een van de grootste uitdagingen voor nieuwbouw- en refitwerven. De Superyacht Coating Conference biedt een uitstekende kans om kennis en expertise te delen.” De nieuwste ontwikkelingen en onderzoeken op het gebied van wetgeving, ISO-normen en duurzaamheid passeren de revue. Vol programma Dit is nog maar een klein deel van het programma. De Metstrade kent een enorm aanbod van speciale zones, netwerkbijeenkomsten en presentaties op diverse podia. Verder worden in veel landenpaviljoens op woensdag 19 november borrels georganiseerd, die een ontspannen setting bieden voor informeel netwerken. Bekijk het volledige programma op www.metstrade.com/programme. 05 2025 | HISWA MAGAZINE 19
UW HAVEN, ONZE SLIMME OPLOSSINGEN Geef uw jachthaven een voorsprong met slimme energiemanagement en toegangscontrole systemen die comfort en gemak vanzelfsprekend maken. Kies uit SEP-card, AanUit.net, SenTrance met SenPay of een koppeling met i-Marina en maak uw haven klaar voor de toekomst. Een plek waar gasten graag terugkomen. seijsener.com Nautische advocaten legal support in stormy times Van Emstede & Slager Advocaten nautical lawyers | HISWA-RECRON Kennispartner Emmalaan 9, 1075AT Amsterdam +31 (0)20 675 94 94 | edwin@vanemstedeslager.nl www.nautische-advocaten.nl Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten én incasso. Vele leden van HISWA-RECRON en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Slager Advocaten reeds als hun huisadvocaat.
sleipnergroup.com Unma Meet Sleipner wher maneuv marinas or t our t for a smooth and saf Sleipner – f Opt for the best in marine tech. Our eVision thrusters deliver the reliability you expect and the performance your clients deserve. Choose Sleipner. Dutch distributor: Asa Boot Electro asabootelectro.nl sleipnergroup.com
column toelevering Vetus: “Regeldruk remt concurrentiekracht van Europa” Distributeurs, dealers en mensen van de productiefaciliteiten in het buitenland van Vetus ontmoeten elkaar in de Vetus Lounge tijdens de Metstrade. Het bedrijf floreert met een nieuw hoofdkantoor en magazijn in Schiedam. CEO Marcel Borsboom ziet een stabiele toekomst voor het Nederlandse bedrijf ondanks onvoorspelbare wereldhandel en een onzekere watersportmarkt. Tekst: Hans Buitelaar “Mensen zullen altijd aan boten blijven klussen, werven zullen altijd boten blijven bouwen.” Marcel Borsboom, CEO bij Vetus, maakt zich geen zorgen over het voortbestaan van bedrijf. Het aanbod van accessoires en onderdelen voor de pleziervaart en kleine beroepsvaart is in 60 jaar uitgegroeid tot een assortiment waarbij voor een complete boot naast het casco bijna geen andere leverancier meer nodig is. Oprichter Willem den Ouden († 2008) heeft een bedrijf nagelaten dat een begrip is in de watersport en dat staat als een huis. Eigen productontwikkling Het bedrijf zit sinds eind 2024 in een nieuw gebouw, drie kilometer van de vorige locatie in Schiedam. Vetus is nu gevestigd aan het water, naast een zijtak van de Maas met een jachthaven. Het gebouw wekt met zonnepanelen de eigen energie op. Als bij weinig zonneschijn toch elektriciteit wordt ingekocht, is die opgewekt door windmolens of waterkracht. Daarmee is het gebouw CO2 - neutraal. Vetus groeide aan alle kanten uit het oude gebouw. De nieuwbouw is ruim opgezet. Het belangrijkste is de verbetering van de logistiek. Het magazijn waarin een voorraad aan bootonderdelen en installaties klaar ligt voor de distributeurs, werven Prototypes worden in het research lab met een 3D-printer gemaakt. en dealers, is zo ingericht dat voor verschillende productgroepen altijd de benodigde onderdelen snel bij elkaar zijn te vinden. Vetus levert motoren, boegschroeven, ankerlieren, onderdelen rondom de motor, uitlaatsystemen, elektrische apparatuur, meters, filters, tanks en meer. Voor de motoren zijn er samenwerkingsverbanden met verschillende fabrikanten die ook in de automobielindustrie actief zijn, zoals Mitsubishi, maar ook met een scheepsmotorenfabrikant als Yanmar, het moederbedrijf van Vetus. Koelingen, keerkoppelingen of brandstof systemen bij ‘kale’ motoren ontwerpt Vetus zelf en laat dat in fabrieken over de hele wereld maken. Prototypes printen ze voor tests in Schiedam in het ‘research lab’ met een 3D-printer. Dankzij die eigen productontwikkeling kan Vetus de kwaliteit van onderdelen voor boten in de pleziervaart en kleine beroepsvaart hoog houden. Landelijke verschillen “We hebben mensen in dienst in 17 landen. Over de hele wereld zijn distributeurs en dealers voor ons bedrijf actief”, vertelt Borsboom. “We hebben grote vestigingen in Baltimore in de Verenigde Staten en in Brisbane in Australië. De productie van onze spullen is voor een groot deel in Europa, een ander deel wordt gefabriceerd in onder andere India en Taiwan. We leveren aan 12.000 vaste afnemers wereldwijd. We zien daarbij verschillen per land. Onze vestiging in Polen levert veel aan botenbouwers. In Nieuw-Zeeland is ons merk Maxwell in trek, dat ankerlieren en andere kwalitatieve producten biedt voor heel grote jachten.” Marecel Borsboom, CEO Vetus. Onzekerheid Als bedrijf met wereldwijde operaties is Vetus onderhevig aan de grillen van de wereldeconomie en de ontwikkelingen van de watersport. “De enorme opleving ten tijde van de corona16 HISWA MAGAZINE | 05 2025
Vetus Lounge op Metstrade. pandemie, waarin mensen een boot kochten om ondanks de beperkingen in vrijheid vakantie te vieren, die komt niet terug”, constateert Borsboom. “We hadden op een gegeven moment een orderlijst die bijna zo groot was als onze halve jaaromzet. Dat zette wel veel druk op de productie en levering. Die werden door diezelfde beperkingen ook bemoeilijkt. Nu hangt er al een paar jaar een vermoeden van een recessie boven de markt. Maar die teruggang is er nog niet. Er worden nog boten gebouwd en er wordt aan boten gewerkt. Importtarieven zijn er altijd al geweest, maar door de huidige regering in de Verenigde Staten ontstaat veel onzekerheid. Onzekerheid is nooit goed voor internationaal ondernemen. Afnemers twijfelen om bestellingen te plaatsen als de financiële randvoorwaarden morgen kunnen veranderen. Op de langere termijn ben ik bang dat de EU aan concurrentiekracht verliest door teveel aan regels. Tijdens productie veroorzaakte uitstoot wordt Van een teruggang is geen sprake. Er worden nog boten gebouwd en er wordt aan boten gewerkt. belast. Ook voor de productie buiten de EU wordt een berekening gemaakt van CO2-uitstoot en ook daar wordt een heffing op toegepast. Andere landen doen dat niet. Het is goed als Europa innoveert en voorloopt in duurzaamheid, maar we moeten niet ons verdienmodel om zeep helpen.” Elektrificeren Vetus heeft veel geïnvesteerd in elektrificatie. Borsboom: “Op jachten staat vaak een dieselmotor van 20 of 30 jaar oud. Als die aan vervanging toe is, denken watersporters toch na over het simpelweg vervangen van die motor of kiezen voor elektrisch varen. We kunnen nu volledig elektrische en hybride oplossingen bieden. Belangrijk nadeel is dat de hoeveelheid laadpunten langs vaarroutes nog niet op orde is.” Vetus Lounge op Metstrade Tijdens de Metstrade heeft Vetus een grote stand: de Vetus Lounge (standnummer 01.34). In de lounge worden relaties ontvangen, maar er zijn ook lezingen, workshops en presentaties. Daarnaast vinden tijdens de beurs dealerbijeenkomsten plaats in een aparte ruimte van de RAI. Nieuw pand Vetus. 05 2025 | HISWA MAGAZINE 17
ICY Marina Management Draadloos beheer van uw jachthaven • Per plaats: - Ampèrelimiet instellen - Energieverbruik uitlezen - Stroom aan/uit op basis van boeking - Prepaid tegoed instellen • Koppeling met uw reserveringsysteem • Bediening via desktop applicatie en app • Vorst- en CV-drukalarm in sanitair gebouwen Meer weten? Scan de QR. www.icy.nl Een IVA-stagiair in uw bedrijf? IVA Business School biedt de opleiding Nautisch Business Management op hbo- en mboniveau aan. Studenten krijgen een unieke combinatie van commerciële, technische en managementgerichte vakken. Voor de koppeling met het nautische bedrijfsleven zijn wij op zoek naar stageplaatsen. Heeft u interesse in een IVA-stagiair in uw bedrijf? Ga naar www.iva.nl/voor-bedrijven, vul uw gegevens in en meld uw bedrijf aan als stagebedrijf. U kunt ook contact met ons opnemen via +31 (0)343-51 27 80 of info@iva.nl Informeer naar onze jachthavenzuilen en tapautomaten
vraag & antwoord column Vraag van een lid van HISWA-RECRON Ik heb een product op de markt gebracht, maar een concurrent beweert dat het teveel lijkt op zijn product en dreigt met juridische stappen; wat nu? Jeroen van den Heuvel Antwoord van HISWA-RECRON De eerste vraag is of de concurrent zijn product heeft geregistreerd en beschermd als model of octrooi. Registratie is slechts mogelijk als het product nieuw was en een eigen karakter heeft. De bekendheid in de relevante beroepskring is doorslaggevend voor de beoordeling van de nieuwheid. Het eigen karakter vereist dat de algemene indruk die het product bij de gebruiker wekt, verschilt van die van al bekende producten. Bescherming wordt ook uitgesloten voor uiterlijke kenmerken die uitsluitend door een technische functie zijn bepaald. De lat voor het kunnen inschrijven van een nieuw product ligt daarmee vrij hoog. Echter, ook als een registratie ontbreekt, kun je niet zomaar een product van een concurrent kopiëren. Nabootsing van een product mag namelijk niet nodeloos verwarring bij het publiek veroorzaken. Je hebt de verplichting om, waar mogelijk en zonder afbreuk te doen aan de deugdelijkheid of bruikbaarheid van het product, voldoende onderscheid aan te brengen om verwarringsgevaar te voorkomen. Als het gekopieerde product echt niet of nauwelijks te onderscheiden is van soortgelijke productenechter, staat nabootsing vrij. Ook is nabootsing toegestaan als de vormgeving van het product uitsluitend door technische functies is bepaald. Wel heb je dan de verplichting om, waar mogelijk, voor een andere vormgeving te kiezen om verwarring te voorkomen. Tenzij die andere vormgeving ten koste zou gaan van de technische functionaliteit of bruikbaarheid. Ter illustratie: de vormgeving van een stekker kan niet zodanig worden aangepast dat hij niet meer aansluit op een stopcontact; die moet nu eenmaal een bepaalde vorm hebben. Los van discussie over het product zelf, kan ook eventuele vergelijkende reclame leiden tot verwarring. Zo is het uiteraard niet toegestaan om met je product ‘mee te liften’ op de merk- of handelsnaam van de concurrent. Wil je weten of een product of merk is geregistreerd? Check de website van het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom: www.boip.int. Houd er rekening mee dat er vaak over producten of merken geprocedeerd wordt en dat de kosten vaak hoog zijn. Zoek dus tijdig (juridische) ondersteuning. Adjunct-directeur Jachtbouw en Watersport Serieus? Deze column wordt getypt tussen de HISWA te water en de Metstrade in. We kijken vooruit naar de Metstrade, de beurs die bij voorbaat al een succes wordt. Als resultaten uit het verleden iets zeggen over de toekomst. En we kijken terug op een fraaie editie van de HISWA te water in Lelystad. Een mooi en gevarieerd aanbod in de haven en op de wal, enthousiaste exposanten en medewerkers, blije bezoekers en terecht een trotse organisatie. Tijdens de HISWA te water presenteerde Waterrecreatie Nederland de highlights uit het Nationaal Watersport Onderzoek. Het onderzoek, mede mogelijk gemaakt door HISWA-RECRON, laat zien dat de watersport in Nederland verschuift van de kajuitboot naar de dagboot en van zeilboot naar motorboot. We zien dat ook terug in andere data, bijvoorbeeld in de statistieken van de jachtmakelaardij. De openmotorbootvaarder en de sportieve zeiler zijn de basis voor verdere groei van de watersport. Wie verder kijkt, ziet echter ook de schaduwzijde van watersportervaringen. Want: de overheden staan met hun rug naar de watersport. Alle betrokkenen bij de watersportbranche kunnen zo enthousiast zijn als maximaal mogelijk, voor een goede watersportervaring zijn we ook afhankelijk van overheden. We worden als branche geconfronteerd met extreme waterplantengroei die het enthousiasme van de (toekomstige) watersporter, zwemmend bij de schroef met een mes in de hand, ernstig doet afnemen. En daarmee de sector onder druk zet. Je zou verwachten dat een overheid het initiatief neemt om daar iets aan te doen, maar HISWA-RECRON loopt de zolen dun om een paar hectare te mogen maaien. We worden ook geconfronteerd met lukraak gesloten bruggen en sluizen waardoor het gebruik van pleziervaartuigen flink daalt. De Staande Mast Route is voorlopig alleen te gebruiken door zeilboten met gestreken mast, waardoor vaargebieden van elkaar worden gescheiden. Je zou verwachten dat Rijkswaterstaat het initiatief neemt om deze hinder te verminderen maar HISWA-RECRON loopt de zolen dun om Rijkswaterstaat te bewegen mee te denken. We worden geconfronteerd met meer en meer lokale eisen en tolgelden. Naast een pinautomaat aan een vishengel van een brugwachter moet je je voortaan als watersporter eerst zeker stellen dat jouw boot met zijn lengte, snelheid of aandrijving wel een gracht, sloot of zone op mag. Integraal overleg? Nee, geen samenwerkende overheden op dit terrein. De watersport is vooral te mooi en te waardevol om door de overheid te laten verprutsen. In de Troonrede 2025 pleitte de Koning voor minder polarisatie. Geen overheden versus enthousiaste watersportondernemers dus. Ik pleit daarom voor HISWA-RECRON als Nationaal Coördinatiecentrum Watersport. 05 2025 | HISWA MAGAZINE 19
het portret rubriek Arvid de Lange In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is of verband houdt met het thema. In dit nummer is dat Arvid de Lange, directeur van Adel Composites. Tekst: Liane Jansen Is met de naamsverandering van Adel Polyester naar Adel Composites ook jullie dienstverlening veranderd? “De naam is gewijzigd omdat alleen polyester de lading niet dekt. Wij bouwen producten van composiet. Daaronder wordt ook vinylester, injectiehars en dergelijke verstaan. Vandaar de naam Adel Composites. Niet alleen in grondstoffen hebben wij verder uitgebreid maar ook ons afzetgebied is vergroot; onze producten gaan de hele wereld over. Des te meer reden om onze bedrijfsnaam Engels te maken. Daarnaast lanceerden we een nieuwe website, zodat onze innovatie en kwaliteit nog beter online zichtbaar is. In de afgelopen jaren optimaliseerden we al onze processen en technologieën om de hoogste standaarden in de composietenindustrie te behalen. Vanwege onze ervaring, in combinatie met een scherp oog voor detail, worden we gezien als een pionier op het gebied van geavanceerde composietmaterialen.” Hoe ziet jullie marketing en sales eruit? “Onze marketing verloopt voor een groot deel via mond-tot-mondreclame. In de jachtbouwsector is vertrouwen erg belangrijk. En tevreden klanten zijn onze beste ambassaJachtwerven vragen steeds vaker om lichte, sterke materialen die veel details in het design mogelijk maken. deurs. Veel van onze opdrachten komen binnen via bestaande relaties of via aanbevelingen binnen het netwerk. Daarnaast zijn we de laatste jaren actiever geworden op social media, met name op LinkedIn. Daar delen we regelmatig updates over lopende projecten, nieuwe producten en innovaties. Op die manier blijven we zichtbaar voor zowel bestaande als potentiële klanten.” Wat is het bijzonderste project dat je ooit onder handen hebt genomen? “Elke project is voor ons bijzonder! We vinden het enorm interessant om bij een project van begin tot eind mee te denken. Het begint bij de designer, dan de constructeur totdat het product klaar is voor transport.” Hoe zie jij de toekomst van de markt? “De toekomst van composieten in de jachtbouw ziet er positief uit. Jachtwerven vragen steeds vaker om lichte, sterke materia20 HISWA MAGAZINE | 05 2025
len die veel details in het design mogelijk maken. Met composiet kun je bijna alle vormen realiseren, en dat geeft werven enorm veel vrijheid. Het voordeel van ons bedrijf is dat we een grote productiefaciliteit hebben: hierdoor kunnen we efficiënt produceren en grotere projecten aan. Steeds meer klanten maken gebruik van onze eigen engineering zodat we al vroeg kunnen meedenken in complexe ontwerpen.” Welke plannen heb je nog met het bedrijf? “We staan er sterk voor met een hechte en ervaren productiegroep. We investeren in innovatie, met een duidelijke focus op veiligheid en verdere automatisering. Dat laatste om doorlooptijden te verkorten en minder productie-uren nodig te hebben. Verder richten we ons steeds meer op het luxesegment, denk aan kleine superjachten, een spa of andere onderdelen voor superjachten. Om deze ontwikkeling te ondersteunen, werken we aan een nieuwe productielocatie. Deze wordt deels robotgestuurd en we maken daar gebruik van duurzame energie voor verwarming van de nieuwe spuitcabines. Technologische vooruitgang en duurzaamheid gaan zo prima hand in hand.” Biografie Directeur van Adel Composites, Arvid de Lange (1977), is een man van de praktijk. Hij volgde praktijkonderwijs en begon in 1997 als zelfstandige met het produceren van tuinbeelden in een schuur bij zijn ouders. Daarna kocht hij een halletje en bouwde dit uiteindelijk uit naar een groot terrein waar nu Adel Composites is gevestigd. Arvid geeft leiding aan een team van circa 70 mensen. 05 2025 | HISWA MAGAZINE 21
- ADVERTORIAL - SUZUKI MARINE: AL 60 JAAR VOORUITGANG OP HET WATER Suzuki Marine viert in 2025 haar 60-jarig jubileum. Zes decennia geleden begon het allemaal met de introductie van de D55, de eerste buitenboordmotor van Suzuki. Sindsdien verrijkt het merk de maritieme wereld met innovaties die telkens de standaard verleggen. Rijke traditie van innovatie Al in 1977 introduceerde Suzuki de DT5, een compacte motor die door zijn tweecilinder-opbouw krachtiger en betrouwbaarder was dan de concurrentie. Het bleek de voorbode van de reeks technologische mijlpalen die Suzuki vandaag de dag wereldwijd zo’n sterke reputatie geven. In de jaren negentig volgden de DF9.9 en DF15, de eerste 4-takt buitenboordmotoren van Suzuki. In 1997 zette het merk een grote stap vooruit met de DF60 en DF70: de eerste 4-takt motoren met Electronic Fuel Injection. Beide werden direct bekroond met de NMMA Innovation Award. Nog geen tien jaar later schreef Suzuki opnieuw geschiedenis met de DF300: de eerste 300 pk sterke V6 4-takt buitenboordmotor ter wereld, voorzien van de brandstofbesparende Lean Burn-technologie bij lagere toerentallen en elektronische afstandsbediening. Het zijn slechts enkele voorbeelden uit een rijke traditie van innovatie. Het succes van Suzuki Marine komt voort uit een consequente filosofie: altijd innoveren, nooit concessies doen aan betrouwbaarheid.
- ADVERTORIAL - Al 16 jaar marktleider in Nederland ‘Suzuki Marine is niet voor niets al zestien jaar marktleider in buitenboordmotoren in Nederland. Jaar na jaar kiezen watersporters, professionals en bedrijven voor de betrouwbaarheid, efficiëntie en innovatieve technologie van Suzuki. Dit is het resultaat van een duidelijke strategie: blijven investeren in productontwikkeling, luisteren naar de markt en service net zo belangrijk maken als techniek’, zegt Geordy Bloem, Algemeen Directeur Suzuki Nederland. ‘Met in Nederland de 6 jaar garantie op al onze producten, benadrukken we onze kwaliteit en geven we klanten het vertrouwen om jarenlang zorgeloos te genieten op het water. En dit is nog maar het begin!’ Suzuki Marine op METStrade 'Blijven investeren in productontwikkeling, luisteren naar de markt en service net zo belangrijk maken als techniek' Recente innovaties In 2024 presenteerde Suzuki Marine de Stealth Line: een nieuwe line-up van viercilinder- en V6-buitenboordmotoren met vermogens van 115 tot 350 pk. Ze blinken uit door hun toonaangevende efficiency, krachtige prestaties en moderne design. Ook op het gebied van connectiviteit zet Suzuki stappen, onder meer dankzij nauwe samenwerking met Raymarine-navigatiesystemen. Klanten kunnen hierdoor rekenen op een intuïtieve bediening en geavanceerde dataintegratie. Suzuki zet zich daarnaast in voor het milieu, onder meer met inspanningen rondom het Suzuki Clean Ocean-project en de introductie van een innovatief microplastic-filter. Inspelen op nieuwe eisen De toekomst van de maritieme sector vraagt om motoren die niet alleen krachtig maar ook comfortabel en gebruiksvriendelijk zijn. Suzuki Marine speelt hierop in met innovatieve oplossingen zoals Drive-by-Wire-technologie, al beschikbaar in buitenboordmotoren vanaf 115 pk. Daarmee loopt Suzuki voorop: deze technologie is in dit segment uniek. Voor gebruikers betekent Drive-by-Wire meer precisie, een betere vaarervaring en een duidelijke focus op gemak. Ook de groeiende vraag naar hogere vermogens en duurzame technologie wordt door Suzuki beantwoord. Op METStrade 2025 nodigt Suzuki Marine booteigenaren, zakelijke partners en geïnteresseerden uit om kennis te maken met de nieuwste innovaties. Bezoekers vinden Suzuki in Hal 6, stand 06.102. Het evenement biedt de mogelijkheid om Suzuki's gerenommeerde vlaggenschip de krachtige DF350 Stealth Line tot in detail te bekijken en in gesprek te gaan over de rol die Suzuki Marine kan spelen in toekomstige samen werkingen. ‘We introduceren binnenkort ook een nieuw flagship-model, waarover we bijzonder enthousiast zijn. Dat geeft ons het volste vertrouwen om onze positie als meest gewaardeerde en bestverkochte buitenboordmotormerk te continueren en zelfs te versterken, samen met onze partners in business’, zegt Carlo van Boven, Commercieel Manager Suzuki Marine Nederland. Suzuki Marine, Serious About Fun.
veiligheid Zorg voor een veilige werkplek Arbeidsinspectie op bezoek bij jachtwerven De Arbeidsinspectie (NLA) inspecteerde afgelopen jaren enkele grote jachtwerven. Daarbij werd vooral de nadruk gelegd op veiligheid, gevaarlijke stoffen en samenwerking. Vanaf dit voorjaar is meer ingezet op handhaving en kijkt de Arbeidsinspectie ook naar kleinere jachtwerven. Wat zijn de geleerde lessen tot nu toe en wat kun je doen om de veiligheid op jouw bedrijf te vergroten? Tekst: Michaël Steenhoff De inspectie die tot nu toe is gedaan bij een aantal werven, leverde een aantal belangrijke aandachtspunten op: • Valgevaar • Onveilige werkplekken • Machine-onveiligheid • Blootstelling aan gevaarlijke stoffen • Onduidelijke afspraken met onderaannemers De kans op vallen en struikelen blijkt vooral een risico te zijn in motorruimtes waar een vloer ontbreekt en medewerkers met (wankele) looppaden te maken hebben. Ook trof de Arbeidsinspectie trapjes aan op wankele constructies. De orde en netheid van de werkplaats is een volgend punt van aandacht. Veel werkplekken bleken geen of onvoldoende werkoppervlak te hebben. Een ander belangrijk aspect is het werken in kleine (besloten) ruimtes. Dan gaat het om ruimtes medewerker oog, oor en aandacht heeft voor veilig werken.n. Het is van groot belang dat iedere waar een gevaar is op verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie. Vaak wordt er een te enge definitie gehanteerd; het begrip besloten ruimte is in de praktijk breder. Wat verder veel voorkwam, is het ontbreken of borgen van veiligheidsvoorzieningen bij machines. De registratie van gevaarlijke stoffen kost veel tijd. Ondernemers hebben behoefte aan een eenvoudig registratiesysteem dat aansluit bij overheidssystemen. De Arbeidsinspectie gaf aan dat er gezondere alternatieven zijn voor stoffen die worden gebruikt. Een opdrachtgever van een De eendaagse training veilig rijden en heffen met een vorkheftruck vindt op jouw eigen bedrijf plaats. Bij het lassen van aluminium is er vaak onvoldoende aandacht voor bronaanpak. 24 HISWA MAGAZINE | 05 2025
Zorg voor de juiste Persoonlijke Beschermingsmiddelen. klus kan hierbij wel beperkend zijn. Denk aan de toepassing van coatings en lakken waar een klant bepaalde prestatie eisen aan stelt. Aanpak bij de bron Bij lassen moeten de risico’s beoordeeld zijn en zijn medewerkers verplicht de juiste Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) te dragen. Vooral bij het lassen van aluminium concludeerde de Arbeidsinspectie dat er onvoldoende aandacht is voor bronaanpak. Bronaanpak wil zeggen: het wegnemen van gevaren door bijvoorbeeld vervanging zodat er veiliger gewerkt wordt. Verschillende werkzaamheden worden soms naast en boven elkaar gedaan. Daardoor kan de blootstelling hoger zijn dan bij individueel werk. Er worden dan te weinig maatregelen getroffen en de medewerkers dragen onvoldoende beschermingsmiddelen. Veilig werken voor en door iedereen Los van alle regels en wetten die er gelden voor de arbeidsomstandigheden, is het van groot belang dat iedere medewerker binnen een bedrijf oog, oor en aandacht heeft voor veilig werken. Het moet vanzelfspreken zijn om veiligheid voor iedereen voorop te stellen. Dit betreft ook de bedrijven die in jouw bedrijf opdrachten uitvoeren. Ook dan heb je als opdrachtgever de verantwoordelijkheid te zorgen voor een veilige werkomgeving. Leg vast wat de afspraken zijn tussen jou en deze bedrijven over risico’s en verantwoordelijkheden. Vaak gebeurt dit mondeling, maar leg de afspraken bij voorkeur schriftelijk vast. Volg vooral nieuwe ontwikkelingen en onderzoek bij toepassing van nieuwe materialen of technieken zodat je weet wat de mogelijke veiligheidsrisico’s zijn. Hoe helpt HISWA-RECRON jou om veilig te kunnen werken? • Maak gebruik van de speciale Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) voor de watersport en maak een plan van aanpak. Een RIE is bijna altijd verplicht en het ontbreken ervan levert meteen een boete op in het kader van lik-op-stuk beleid. • Gebruik de Checklist Watersportbedrijven. Hierin staan praktische tips en trucs om de veiligheid én verzekerbaarheid van jouw bedrijf op niveau te houden. • Lees alles over werken met polyurethaan houdende producten. De RIE, de checklist en het artikel over polyurethaan staan allemaal in de Kennisbank: www.hiswarecron.nl/kennisbank. • Volg een opleiding of training. Er zijn bijvoorbeeld trainingen op het gebied van veilig hijsen, veilig rijden met vorkheftruck, BHV of veilig varen met kleine boten. Bekijk het aanbod op www.hiswarecron.nl/ opleidingenwatersport. 05 2025 | HISWA MAGAZINE 25
Meld je hier aan! Stand: 05.801 ONTMOET ONS OP krachtig in roosters (038) 303 03 15 • info@w2support.com • www.w2support.com
nieuws NIEUWSMENS&BEDRIJF Milieukeurmerken jubileren Stichting KMVK (Keurmerk voor Milieu, Veiligheid en Kwaliteit) wil bedrijven in de gastvrijheidssector blijven stimuleren om duurzaam en maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Dat moet ook wel, want de nationale en Europese wetgeving rond mens- en milieubewust ondernemen wordt voortdurend aangescherpt. Tijdens het 25-jarig jubileum van KMVK op forteiland Pampus keken de stichting en betrokken ondernemers vooruit. De stichting is een samenwerkingsverband van HISWA-RECRON, ANWB en Koninklijke Horeca Nederlaand met als doel de gastvrijheidssector te verduurzamen. Milieuvriendelijke bedrijfsvoering wordt gecertificeerd en beloond met keurmerken Green Key, Duurzaam Gastvrij of de Blauwe Vlag. In Nederland zijn ruim 800 bedrijven die de Green Key voeren en de Blauwe Vlag wappert op ruim 200 locaties. Voorzitter Erik van Dijk van KMVK constateert: “Gelukkig hebben veel deelnemende ondernemers een intrinsieke motivatie om hun bedrijfsvoering te verduurzamen.” www.stichtingkmvk.nl Transport Partners sluit aan bij Peters & May De Nederlandse aanbieder van transport van jachten aan boord van zeeschepen Transport Partners gaat verder onder de naam Peter & May Netherlands. Het Nederlandse bedrijf was al in 2017 aangekocht door het Britse bedrijf in jachttransport, maar opereerde nog onder de oude eigen naam. De expertise van het Nederlandse kantoor in het transporteren van jachten tussen de EU-landen en het Verenigd Koninkrijk is een waardevolle toevoeging aan het moederbedrijf, meldt directeur Simon Judson. www.petersandmay.com Aangroeiwerende folie aanbevolen De aangroeiwerende folie Finsulate wordt voortaan aanbevolen door de financieringsmaatschappij Sealease uit België. Klanten die een leasecontract willen afsluiten, krijgen de anti-aangroeimethode van Finsulate onder de aandacht. Door een folie met micro-haartjes onder de waterlijn op de romp van een boot te plakken, wordt het voor organismen in het water moeilijk om zich aan de romp te hechten. Hiermee zijn geen gifstoffen gemoeid. Relevant voor financiering: de terugverdientijd van Finsulate is twee jaar, daarna levert het besparing op door geen antifouling te hoeven smeren. Ieder jaar nieuwe aangroeiwerende giftige verf aanbrengen is niet meer nodig. Directeur Reinier van Herel van Sealease en Rik Breur van Finsulate tekenden een contract daarover tijdens de bootbeurs van Cannes, aan boord van een catamaran van de Nederlandse botenbouwer Vaan Yachts. www.finsulate.com Waterwegenwacht tijdens SAIL Amsterdam De Waterwegenwacht verleende tijdens SAIL pechhulp aan watersporters die temidden van de enorme drukte op het IJ of in de grachten in de problemen kwamen. De Waterwegenwacht werd uitgevoerd door Vaarplezier en Botenwacht Nederland in opdracht van Port of Amsterdam. Vanuit een ponton in het IJ boden zij hulp. Stilgevallen vaartuigen werden naar dat ponton gesleept en ter plekke gerepareerd. De aanwezige monteurs werkten gratis, alleen de benodigde onderdelen werden in rekening gebracht. Brandstofgerelateerde storingen bleken de grootste veroorzaker van problemen met plezierboten — verstopte filters, kapotte pompen — maar ook problemen met koelwater, lege accu’s of lege tanks kwamen veel voor. In de avonden bleek niet-werkende navigatieverlichting vaak een probleem. Vervangende lampjes waren op het ponton verkrijgbaar. In totaal werden tijdens de vier dagen van SAIL 100 boten ter plekke gerepareerd en konden 50 boten die niet meteen te repareren waren veilig worden weggesleept. www.botenwacht.nl 05 2025 | HISWA MAGAZINE 26
nieuws Vliegend zeilen leren Zeilschool Aquavitesse in Bruinisse organiseert sinds afgelopen zomer zeilkampen voor jongeren in de Foiling Nikki. Deze boot is speciaal ontworpen om jonge zeilers op een veilige en uitdagende manier kennis te laten maken met zeilen boven het water op draagvleugels. Het jeugdzeilkamp biedt plezier, techniek en snelheid. Nog niet eerder werd in Nederland een jeugdzeilkamp aangeboden speciaal gericht op draagvleugelzeilen. www.aquavitesse.nl Softwaremiljardair koopt Oceanco en Alewijnse Megajachtenwerf Oceanco uit Alblasserdam en elektrotechnisch installateur Alewijnse zijn samengebracht onder de nieuwe eigenaar van beide bedrijven: Gabe Newell. Deze ondernemer, eigenaar van gamingsoftwarebedrijf Valve en gamingplatform Steam, kocht de werf en de leverancier van integrale besturings-, navigatie- en domoticasystemen aan boord van jachten afgelopen juli. De Amerikaanse rijkaard wil de maritieme bedrijven uit Nederland verder ontwikkelen. Hij gelooft in kruisbestuivingen: wat gebeurt er als jachtbouwers gaan werken met programmeurs van computergames? De bedoeling is om mensen – het personeel – op de eerste plaats te zetten en het experiment de ruimte te geven. www.oceancoyacht.com De Stille Boot is distributeur Molabo De Duitse fabrikant van elektromotoren gaat scheepsmotoren in Nederland verkopen via De Stille Boot uit Heeg. Molabo levert elektrische aandrijving voor vrachtwagens, auto’s en boten die werken op 48 Volt met vermogens van 30 tot 50 kW. Dat maakt ze in de jachtbouw geschikt voor sloepen, stalen motorjachten en zeilschepen. De Stille Boot verkoopt niet alleen elektromotoren maar is ook specialist in het begeleiden van werven bij de elektrificatie van jachten. www.destilleboot.nl Ben Grigg nieuwe programme director bij ICOMIA ICOMIA, de internationale koepel van watersportbrancheorganisaties, stelde Ben Grigg als programme director aan. Deze ervaren adviseur van vele bekende merken in de watersport gaat speciale campagnes en samenwerkingsverbanden initiëren op het gebied van innovatie, duurzaamheid en winstgevendheid van de watersportsector wereldwijd. www.icomia.org Hanna Ljungqvist nieuwe Head of Volvo Penta Hanna Ljungqvist werkt al haar hele carrière voor de Volvo Group. Aanvankelijk in een graduate program vanuit de Chalmers University, later voor Volvo Trucks in diverse rollen en vanaf 2014 12 jaar lang voor de bootmotoren van Volvo Penta in verschillende functies. Na een buitenlandse periode voor Volvo Trucks in Indonesië en India is ze nu terug bij Volvo Penta als directeur. www.volvopenta.com 27 HISWA MAGAZINE | 05 2025
Hugo Ferlay nieuwe Vetus-manager in Frankrijk Vetus hoopt met de aanstelling van Hugo Ferlay de aanwezigheid in Frankrijk te versterken. Ferlay werkt eerst nog samen met Allain Caillet, die hij zal opvolgen. Caillet was de afgelopen 12 jaar de vertegenwoordiger in Frankrijk. www.vetus.com Norbert Leifeld nieuwe CEO van Bavaria Yachts Norbert Leifeld volgt Michael Müller op die sinds 2019 de botenbouwer uit Giebelstadt leidde. Leifeld was eerder Président van Nautitech Catamarans en COO bij dde Bavaria Group. Bavaria kondigt aan dat het door middel van onder andere elektrificatie van de vloot op zoek gaat naar een volgende generatie klanten. www.bavariayachts.com Inspiratiedag recreatievaart en kleine beroepsvaart Voor alle professionals in de recreatievaart en de kleine beroepsvaart organiseert Vaarplezier een inspiratiedag, op 6 januari 2026 in Hilversum. Eigenaren en medewerkers van jachthavens, jachtwerven, verhuurders, watersportwinkels en handhavers zijn welkom. Er zijn presentaties over onder andere: • Arbo-wetgeving • Duurzaam varen: van HVO tot elektrisch en waterstof • Het toenemend belang van marketing en voorlichting Debatten zijn er over onder andere: • Vaarbewijzen • Handhaving Toeleveranciers tonen hun nieuwe producten en uiteraard is er aan het einde een netwerkborrel. www.vaarplezier.nl/inspiratiedag Jeroen van der Meer: nieuwe CEO van Heesen Yachts Jeroen van der Meer was eerder CEO EMEA (directeur Europa, Midden Oosten en Azië) bij Scholle IPN. Niet geheel toevallig is dat dat bedrijf dat in 2022 werd verkocht door Laurens Last. Deze Nederlandse ondernemer kocht in april de werf Heesen Yachts. Het lijkt erop dat eigenaar Last en directeur Van der Meer een prettige samenwerking hadden bij voedselverpakkingsbedrijf Scholle IPN. Een herstructurering van de werf is al begonnen vanwege de altijd krappe winstmarges in de jachtbouw bij een momenteel afkoelende markt voor grote motorjachten. www.heesenyachts.com Prijzen Boot van het Jaar uitgereikt Voorafgaand aan de HISWA te water zijn de Boot van het Jaar 2025 prijzen uitgereikt. Dit jaar selecteerde de jury prijswinnaars in zes categorieën: • Open motorboten: Intender 750 van Interboat • Elektroboten: Eagle 25 S T van Navisol/Eagle Yachts • Motorjachten: Thomasz 40 cabrio van Thomasz Yachts • Zeiljachten: XR 41 van X-Yachts Benelux • Oeuvre award: Dorus Wajer • Startup award: Greenleaf Surface Blasting www.bootvanhetjaar.nl 05 2025 | HISWA MAGAZINE 28
GEDREVEN DOOR OPLOSSINGEN DRIJVENDE STEIGERS & JACHTHAVENBOUW SINDS 1986 ■ Uw partner voor duurzame drijvende steigers ■ Complete jachthavenbouw: van ontwerp tot realisatie ■ Maatwerkoplossingen voor iedere locatie ■ Deskundig advies en begeleiding in alle projectfases ■ Eigen fabricage en snelle installatie ■ Duurzame materialen, direct uit voorraad ■ Tijdelijke of permanente steigers Neem contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek! 078 67 77 000 Sikkel 3 3274 KK Heinenoord Scan, vul in en wij nemen contact met u op. Altijd geheel vrijblijvend! www.interboatmarinas.nl METSTRADE stand 05.728
nieuws NIEUWSINNOVATIE Motorprestaties op plotterscherm Buitenboordmotoren van 40 pk of meer van fabrikant Suzuki worden voortaan voorzien van software waarmee de gegevens van het motormanagementsysteem zichtbaar worden op de schermen van Raymarine Axiom kaartplotters. De motoren zijn voorzien van een NMEA-aansluiting die dit mogelijk maakt. Suzuki en Raymarine gingen een samenwerking aan om een app te ontwikkelen met verbeterde grafische weergave op de Axiomplotters. Watersporters met een buitenboordmotor van Suzuki en een plotter van Raymarine kunnen deze downloaden en daarmee op het scherm van de kaartplotter motorgegevens aflezen en de ‘trolling mode’ activeren. www.raymarine.com Gifvrije bio-hars Michelin ResiCare is de scheikundige afdeling van de bandenfabrikant die onder meer harsen ontwikkelt. Het concern presenteert zijn nieuwste innovatie Resi 4C/C, een hars die kan worden gebruikt in de vliegtuigbouw, jachtbouw en voor het lijmen van multiplex houten panelen. Deze hars is gemaakt van biologische componenten in plaats van aardolie en bevat geen gifstoffen. De hars is ontwikkeld door BioImpulse, een samenwerkingsverband van Franse bedrijven, universiteiten en overheidsinstellingen. www.bioimpulse.fr Ligplaatsoverkapping laadt boot en huis Smartdock is een drijvend boothuis met zonnepanelen op het dak. Daarmee kan een sloep of andere type boot met een elektromotor worden opgeladen zonder gebruik te hoeven maken van stroomleveranciers. Dankzij een koppeling met de elektriciteit in huis, kan het boothuis ook elektriciteit leveren aan het huishouden. Ideaal voor watersporters die zo’n overdekte aanlegplaats in het water bij het huis hebben. Het accupakket van de boot kan in zo’n geval ook dienen als thuisbatterij, waarmee niet alleen kosten van het laden van de elektroboot worden vermeden, maar ook de kosten van huishoudelijk stroomverbruik verminderen. Smartdock drijft op aluminium buizen, heeft een constructie van aluminium balken en is bekleed met hout. De boothuizen worden met een modulair systeem op maat gemaakt, met of zonder terras aan het water. www.smart-dock.nl Toiletwater gezuiverd overboord Het Friese bedrijf Nautic Waterloo presenteerde in Dokkum de waterzuiveringsinstallatie Waterloo One. Dit is een gecertificeerd systeem dat het ‘zwarte’ water van toiletspoelingen reinigt zodat het zonder vervuiling – en dus zonder boete – overboord kan worden gepompt. Terwijl de Rijksoverheid de verplichting wil invoeren om vuilwatertanks aan boord te verzegelen, zodat geen zwart water meer kan worden geloosd, zijn er nog veel te weinig vuilwaterstations. De uitvoerbaarheid van de zegelverplichting is nog niet onderbouwd, zodat de invoering ervan vooralsnog wordt uitgesteld. Nautic Waterloo heeft de oplossing die watersporters niet met volle vuilwatertanks opzadelt. De laboratorium tests met het vuilwaterreiniginssysteem laten zien dat de Waterloo One aan de richtlijnen voor waterlozing voldoet die het ministerie stelt. www.nauticwaterloo.nl 05 2025 | HISWA MAGAZINE 31
NEEM DE WIND IN DE ZEILEN MET DE JUISTE BEDRIJFSMAKELAAR De markt beweegt. De wind draait. Bent u klaar om koers te zetten richting groei? DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR vandeloosdrechtrbm.nl De keuze van professionals www.roodberg.com The Original
nieuws Molenwieken herbruikt in boten Een team ontwikkelaars van de Canadese werf Tern Boatworks is erin geslaagd om grote delen van glasweefsel en hars gemaakte laminaten te ‘deconstrueren’, voor hergebruik van de losse materialen die in zulk composiet zijn verwerkt. Het proces heet ‘ReceTT’, waarbij een soort omgekeerde versie van het injecteren van vezels met hars wordt toegepast. De bootbouwers van Tern laten een speciaal zuur langs het laminaat lopen waarmee de hars oplost en alle in het composiet verwerkte materialen worden gescheiden voor hergebruik. Ze gebruikten delen van oude glasvezelpolyester boten en deden hetzelfde met oude wieken van windmolens. Alle materialen uit deze composieten worden zo schoon van elkaar gescheiden zodat ze geschikt zijn voor hergebruik. De glasvezels, kernmaterialen als balsa hout of schuim en de hars. Die is opgelost in het zure oplosmiddel, maar kan met harders weer worden hergebruikt. Het product dat met de hergebruikte materialen wordt gebouwd, is getest door de Universiteit van British Columbia. De buigzaamheid en breeksterkte van het hergebruikte materiaal is zo’n 10 procent minder dan de materialen in eerste gebruik. Door daar in het bouwproces rekening mee te houden, is hergebruik zeker mogelijk. Oude windmolenwieken en verouderde polyester jachten belanden nu niet meer op de vuilnisbelt, maar zijn een bron van herbruikbaar materiaal. www.resolvecomposites.com/recett Onverwoestbaar uit de printer Boten tot 12 meter lengte worden in één stuk geprint door de rijdende 3D-printers in het Maritime Application Centre (MAC) van CEAD. Dit bedrijf bouwt grote 3D-printers en richt zich met MAC op de scheepsbouw. Naast printers ontwikkelt het Delftse bedrijf ook de thermoplastics die gebruikt worden in de 3D-printers. Hun nieuwste product is HDPro, plastic korrels van High Density Poly Ethyleen die in de 3D printer worden gesmolten en die een onverwoestbare scheepshuid opleveren. CEAD gaat in opdracht van Damen Shipyards HDPro werkboten bouwen. Het materiaal voor deze boten is erg sterk en kan grote klappen absorberen zonder te deuken of breken. Het weert aangroei, waardoor antifouling niet meer nodig is. HDPro is volledig herbruikbaar. www.ceadgroup.com Spiegelbolide Tien cilinders in een V-opstelling die samen 425 paardenkrachten opleveren is indrukwekkend in een vrachtauto of snelle personenauto, laat staan aan de spiegel. De Amerikaanse fabrikant Mercury ontwikkelde het nieuwste model uit de Verado-lijn met bovenstaande specificaties. De motor bereikt het topvermogen op 6600 toeren. De cilinderinhoud is 5,7 liter en het gewicht aan de spiegel bedraagt 316 kilogram. De dynamo lever 15 ampère stroom, zodat het boordelektranet sneller wordt geladen en meer apparatuur kan voeden. De motor wordt elektronisch aangestuurd (throttle by wire) en is voorbereid voor joystick controle. www.mercurymarine.com NeuBoat integreert AI Het Koreaanse bedrijf Avikus, een dochterbedrijf van scheepsbouwconcern Hyundai HD dat zich richt op autonome schepen, introduceert NeuBoat. De apparatuur omvat Dock II, Navi en Control. Een door kunstmatige intelligentie aangestuurd systeem is uitgerust met sensoren, camera’s en de navigatie-instrumenten plus waterkaarten en een internetverbinding om de meest recente vaarweginformatie te verkrijgen. Een computer verwerkt alle informatie die door de sensoren en apparatuur is verkregen en is verbonden met de motoren en het roer. Daarmee kan NeuBoat Dock II het jacht in en uit een box of aanlegplaats manoeuvreren, NeuBoat Navi een route bepalen en volgen en Neuboot Control het toerental van de motoren en de trim van de schroeven regelen. Allemaal automatisch. Het verkoopkantoor is gevestigd in Florida, USA maar het moederbedrijf in Seoel. Er zijn op het moment alleen dealers in de Verenigde Staten, het bedrijf zoekt nog Nederlandse importeurs of dealers. www.avikus.us 05 2025 | HISWA MAGAZINE 33
Wij weten veel van boten, omdat we zelf ook varen. HISWA magazine magazine voor 04 | augustus 2025 | jaargang 32 de watersportbranche PLAATS UW VACATURE IN HISWA MAGAZINE Jachtbouw AI in jachtontwerp: hoe ver is de sector? Watersportonderzoek: 4,6 miljoen watersporters in 2024 Activatie HISWA-merk op HISWA te water 08-08-2025 11:47 Neem contact op met Martijn Penning T +31 (0)314 - 355 826 E martijn@dock35media.nl I www.dock35media.nl
YEAH, FEELS LIKE THAT. Exclusive Distributor of Benelux +31 78 632 6611 rdwijs@kvt.nl Seakeeper eliminates up to 95% of roll to keep your boat stable in virtually any seas.
Samen het watersportseizoen aftrappen! 11 t/m 15 maart 2026 WTC EXPO Leeuwarden www.boot-holland.nl
1 Online Touch