Open Jacqueline Rutjens: “Wat zo goed is aan het Actieplan Open Overheid, is dat het in samenspraak met maatschappelijke organisaties is gemaakt.” beeld: anp/bart maat Overheid Kwartiermaker Jacqueline Rutjens ‘Een responsieve overheid is Z tiek mogelijk is en je veilig je mening kunt uiten”, legt Rutjens uit. “Ik hoorde een verhaal van een journalist uit Jemen. Als reactie op een informatieverzoek aan de overheid ontving hij een autobom. Als het niet veilig is om vragen te stellen aan de overheid, dan heb je geen gezonde democratische rechtsstaat. Nu lijkt dit voorbeeld misschien ver van ons af te staan, maar we halen hier wel een belangrijk principe uit: je mag en kunt nooit topdown zeggen dat je een open overheid bent. Dat moet je altijd doen in samenspraak met journalisten, burgers en maatschappelijke organisaties.” Leren van andere landen Toen Nederland zich aansloot bij het OGP was corruptie à la het autobomvoorbeeld daarvoor niet de drijfveer, maar er bleek evengoed werk aan de winkel. “De verhalen van andere landen lieten me inzien hoe relevant het onderwerp is. We kunnen veel van elkaar leren. Zo kwam India erachter dat meisjes vaker hun opleiding afronden wanneer er aparte toiletten zijn in het schoolgebouw. Als je data slim combineert kun je tot beter voor maatschappelijke ij schreef in die rol van kwartiermaker aan het meerjarenplan waarin de term responsieve overheid verscheen. Dit plan werd onlangs aan de Tweede Kamer gestuurd. Een responsieve overheid werkt voor burgers en bedrijven vanuit openheid. Jacqueline Rutjens: “We hebben het hier over een grote veranderopgave. Mijn taak als kwartiermaker is om meer realisatiekracht te mobiliseren. Iedereen vindt het nu te traag gaan.” Rutjens heeft vooral affiniteit met de technische kant van informatiehuishouding. Doordat ze ook zelf in de uitvoering zit, is ze een begripvolle en tegelijk stevige gesprekspartner voor organisaties die aanlopen tegen problemen. Die verbindende kwaliteiten leverden haar in 2023 een nominatie op als Ambtenaar en Overheidsmanager van het Jaar. Rutjens neemt ons mee in haar herinneringen aan een bijeenkomst van het Open Government Partnership (OGP) in Washington, tien jaar geleden. Het OGP is in 2011 opgericht door Barack Obama, de toenmalige president van de VS. Dit internationale VN-samenwerkingsverband zet zich in voor een open overheid. “Het gaat erom dat er onafhankelijke journalis20
21 Online Touch Home