ZIntUIGlIjKe prIKKelGevOelIGheId en hOOGSenSItIvIteIt opvallend veel mensen met Ad(H)d en Ass vragen zich af of ze ook iets van hoogsensitiviteit hebben. maar wat ís dat nu precies? en hoe weet je of jij dit hebt? Wij vroegen het aan een expert. Zij werkt met haar onderzoeksteam aan verbeterde diagnostiek voor hoogsensitiviteit. teKst: dr. VéronIQue de GucHt, unIVersItAIr HooFddocent GeZondHeIds- en medIscHe psycHoloGIe, unIVersIteIt leIden I 14 I&W mAGAZIne nr 2 - 2023 n het alledaagse taalgebruik heeft de term gevoeligheid meerdere betekenissen, zoals het makkelijk van streek raken door dingen die mensen zeggen of doen, het vermogen om kleine veranderingen te registreren, algemene zintuiglijke gevoeligheid, maar ook gevoeligheid voor de behoeften van anderen (begrijpen wat andere mensen nodig hebben). de vraag is hoe deze betekenissen van ‘gevoeligheid’ zich verhouden tot de begrippen zintuiglijke prikkelgevoeligheid en hoogsensitiviteit. Zintuiglijke prikkelgevoeligheid en hoogsensitiviteit Zintuiglijke prikkelgevoeligheid wordt beschouwd als een temperaments- of persoonlijkheidskenmerk. Het verwijst naar iemands gevoeligheid voor subtiele omgevingsprikkels, de diepte en intensiteit waarmee deze prikkels worden verwerkt, en de impact die dit heeft. bijvoorbeeld de mate waarin iemand snel verstoord raakt door drukte en chaotische toestanden en de daarmee samenhangende behoefte om zich terug te trekken. een hoogsensitief persoon is iemand die zich kenmerkt door een (sterk) verhoogde mate van zintuiglijke prikkelgevoeligheid. twee dimensies van hoogsensitiviteit Wanneer je kijkt naar de verschillende kenmerken van zintuiglijke prikkelgevoeligheid wordt duidelijk dat sommige aspecten eerder ‘positief’ zijn (bijv. een verhoogde gevoeligheid voor het subtiele) terwijl andere aspecten eerder ‘negatief’ zijn (bijv. het snel verstoord raken door drukte en de behoefte om zich terug te trekken). de vraag of beide aspecten onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, of dat ze ook los van elkaar kunnen bestaan, is vaak gesteld maar nooit afdoende beantwoord. Vragenlijsten zoals de Highly sensitive person scale (Aron & Aron, 1997) bestaan grotendeels uit items die de negatieve gevol
15 Online Touch PRIKKELGEVOELINGHEID Home