Waarom rouwen bij mensen met NAH anders verloopt Roel formuleert zeven aandachtspunten die helpen om beter te begrijpen waarom rouwen bij mensen met NAH anders gaat dan bij mensen zonder hersenletsel: 1 Beperkt of wisselend zelfinzicht Mensen met NAH hebben soms minder inzicht in hun eigen situatie of beperkingen. Dit komt door schade aan hersengebieden die zorgen voor zelfreflectie en -bewustzijn. Wanneer iemand zich (nog) niet volledig bewust is van wat er veranderd is, kan het rouwproces moeilijk op gang komen. Rouw begint vaak bij het erkennen van verlies. En dat is ingewikkeld als je niet goed aanvoelt wat er precies verloren is gegaan. Het betekent niet dat er geen verdriet is, maar dat het soms moeilijker te benoemen of te doorvoelen is. 2 Hersenen verwerken informatie anders Door NAH verwerken de hersenen informatie en prikkels anders dan voorheen. Dit leidt tot overprikkeling, verwarring of sterke emotionele reacties. Gevoelens van verdriet zijn hierdoor moeilijk herkenbaar en verwarrend. 3 Vertraagd en langdurig rouwproces (‘traag treuren’) Het beseffen van verlies gebeurt niet in één keer. Verdriet komt pas later of duikt steeds weer opnieuw op, soms bij kleine dagelijkse dingen. Het rouwproces gaat langzaam, stap voor stap. 4 ‘Levend verlies’ Bij NAH ervaren mensen ‘levend verlies’: het voortdurend ervaren van verlies dat niet afsluitbaar is. Ze rouwen om wat ze kwijt zijn: werk, rollen, relaties of hun oude zelf. Dit verlies blijft dagelijks aanwezig. lees verder op de volgende pagina >> 23 5 Rouwtaken zijn zwaarder Rouwen vraagt veel mentale energie. Voor mensen met NAH is dit extra moeilijk door problemen met geheugen, aandacht of stemming. 6 Steun van anderen is nodig Het lukt mensen met NAH zelden om alleen te rouwen. Hun omgeving moet goed luisteren en opletten op signalen. Herhaald gedrag, stemmingswisselingen of stil verdriet kunnen signalen zijn van een innerlijk rouwproces. Geduld en dichtbij zijn maken een groot verschil. 7 Verschillende beleving De persoon met NAH en naasten beleven rouw vaak anders. Dit leidt soms tot misverstanden. Elkaar begrijpen vraagt openheid en voortdurende inzet van beide kanten. Roel: “Rouw bij NAH is complex en uniek. Herkenning van deze andere vorm van rouwen helpt zowel de persoon met NAH als naasten om beter met het verlies om te gaan. De vraag is altijd hoe je kunt luisteren, ook naar wat er niet gezegd wordt.”
24 Online Touch Home