Watergebonden locaties en de circulaire economie De transitie naar een circulaire economie (CE) is een urgent beleidsdoel op alle niveaus, maar gaat nog erg langzaam. Nu ruimte creëren voor circulaire bedrijvigheid is dus cruciaal om dit maatschappelijke doel te bereiken. Anders dreigt in de ruimtelijke ordening eenzelfde blinde vlek als bij de energietransitie. Wienerberger steen productielocatie Kijfwaard. Foto: wienerberger.nl B ij het creëren van ruimte voor bedrijven gaat het niet alleen om de kwantiteit maar ook om de kwaliteit van het aanbod. Circulaire activiteiten hebben – nog meer dan de ons bekende economische activiteiten – specifieke locatiekenmerken nodig. Eind 2024 publiceerden het Erasmus Centre for Urban Port & Transport Economics in samenwerking met Rienstra Beleidsonderzoek en de ministeries VRO, IenW en EZ een rapport over deze locatiekenmerken. Locatiekenmerken van circulaire activiteiten zijn hierin op twee verschillende manieren getoetst: ten eerste door in een data-analyse de huidige bedrijfslocaties van circulaire activiteiten te relateren aan deze locatiekenmerken en ten tweede door bedrijven met circulaire activiteiten en verenigingen en lokale overheden expliciet te vragen naar wat zij op hun locatie nodig hebben in een survey. Het onderzoek verdeelt circulaire activiteiten volgens het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) onder in vier hoofdstrategieën: 58 - Havenlocaties 2025 - Vermindering van grondstofverbruik (bijvoorbeeld door verhuur van apparatuur in de bouw) - Substitutie door alternatieve grondstoffen (bijvoorbeeld suikerbieten i.p.v. olie voor bioplastic) - Levensduurverlenging van producten (bijvoorbeeld refurbishing van PC’s en telefoons) - Hoogwaardige verwerking van materialen (bijvoorbeeld metaalrecycling) “Onze steenfabrieken liggen vaak aan de rivier in een regio met andere producenten, toeleveranciers en afnemers in deze sector. We zouden meer transport over het water willen doen, maar het maken of verbeteren van havens is lastig. Een materiaalhub voor onze sector in een gebied zou ook heel veel opslagruimte schelen en uitwisseling makkelijker maken. Ook bij grote klanten zou dat interessant zijn, bijvoorbeeld een gemeentehub waar we straatstenen kunnen leveren via het water.” bedrijf Wienerberger Locatiekenmerken circulaire bedrijvigheid Circulaire activiteiten maken momenteel nog slechts 4 à 6 procent uit van de economie. Circulaire activiteiten vinden veelal plaats tussen of als onderdeel van de reguliere bedrijvigheid. Daardoor is er in de praktijk een grote overlap in locatiekenmerken van circulaire en reguliere activiteiten. Het vanuit bestaand onderzoek verwachte belang van bereikbaarheid via de weg als locatiekenmerk is duidelijk terug te zien in de resultaten van de door ons uitgevoerde data-analyse en ook van de resultaten uit de survey (zie grafiek). ‘Nabijheid van andere producenten’ en ‘vaardig personeel’ zijn eveneens belangrijke locatie kenmerken voor circulaire bedrijven. Padaf hankelijkheid is net als bij andere activiteiten ook groot bij CE-bedrijvigheid. Eenmaal aanwezige CE-activiteiten en de daarmee samenhangende infrastructuur, alsmede de lokale arbeidsmarkt, faciliteren en vergroten het potentieel van nieuwe circulaire ontwikkelingen. Ook het belang van
59 Online Touch Home