Binnenhavenmonitor 2019: binnenhavens als logistieke hotspots ‘boomen’ Auteurs: Martijn Streng en Bart Kuipers, Erasmus centre for Urban, Port and Transport economics Maatschappelijke dynamiek heeft zijn weerslag in de economische prestaties van de binnenhavens. In 2018 zijn de containerbinnenhavens in ons land sterk gegroeid door vooral de komst van internetgedreven XXL-distributiecentra – dit ondanks de sterke congestie in de afhandeling van de binnenvaart in de Rotterdamse haven. Het jaar 2018 was bijzonder want het jaar waarin de binnenvaart geteisterd werd door laagwater, duidelijk voelbaar in havens als Deventer of Arnhem. In dit artikel geven wij weer wat speelt in de binnenhavens en wat de economische prestaties van de binnenhavens in 2018 zijn zoals vastgelegd in de Binnenhavenmonitor 20191 , door ons opgesteld voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens. Binnenhavens spelen een cruciale rol in maatschappelijke ontwikkelingen De binnenhavens in ons land spelen een belangrijke rol bij verschillende actuele maatschappelijke discussies, zoals PFAS, de stikstofproblematiek, de overgang naar een circulaire economie, de energietransitie en de dozendiscussie. Het economisch presteren van de binnenhavens kan daardoor negatief maar ook positief worden beïnvloed. Denk bij negatieve impact aan de stikstof- en PFAS-dossiers op de bouwsector – dossiers die als bekend voor de lezer worden verondersteld –, waarvoor de binnenhavens een cruciale rol spelen. De vestiging van Dupont – nu Chemours – in Dordrecht is een belangrijke speler in de PFAS-discussie door de (legale) lozing van PFAS-gerelateerde afvalstoffen. Ook dit bedrijf is in een binnenhaven gevestigd en was jarenlang hét gezicht van de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens doordat het op de voorpagina van de eerste Binnenhavenmonitor stond. Ook de stikstofproblematiek kan negatieve gevolgen voor de binnenhavens hebben door de functie van deze havens voor de bouw en de landbouw. Bij de landbouw gaat het om de rol van overslagcentrum van grondstoffen, veevoeders en landbouwproducten en als centrum voor de voedingsmiddelenindustrie. Daarnaast gaat de circulaire economie grote effecten hebben: van circulaire landbouw tot recycling en de rol van de haven voor circulaire bouwlogistiek. Hier zijn de gevolgen zowel negatief als positief voor de binnenhavens. Dit is ook het geval bij de energietransitie. Nieuwe grondstoffen nemen de rol van bestaande fossiele grondstoffen in, zoals bio40 - Havenlocaties 2020 brandstoffen en op termijn waterstof en CO2. Dit betekent dat ook aanzienlijke nieuwe investeringen in de binnenhavens gaan plaats vinden. Tenslotte de maatschappelijke discussie rond de vele dozen in ons land. Deze dozen, doorgaans omvangrijke XXL-distributiecentra, kennen nadelen zoals de barrièrewerking of hun onaantrekkelijke uiterlijk, maar zijn bij uitstek in binnenhavens gevestigd, zoals in de havens van Waalwijk, Tilburg of Venlo. De vestiging van distributiecentra in de binnenhavens is spectaculaire gegroeid in de afgelopen periode. Deze ‘boom’ is de belangrijkste economische prestatie van de binnenhavens in 2018, het jaar dat centraal staat in de Binnenhavenmonitor 2019. Vooral de containerhavens met ‘dozen’ (XXL-distributiecentra) zijn verantwoordelijk voor groei van de economische impact van de binnenhavens. Hier Tilburg met op de achtergrond de contouren van de binnenvaartcontainerterminal
41 Online Touch Home