Brocacef| Amsterdam Osdorp | Investeerder: GLP| Architect: Heembouw Architecten| Realisatie: Heembouw | Duurzame stadsdistributie Rinus Verhey: “Dit DC is ontwikkeld met hoge duurzaamheidsambities, zowel van de kant van opdrachtgever Brocacef, als van ons. Het ontwerp is gestoeld op de drie pijlers duurzame bedrijfsvoering, groene kavelinrichting en een natuur inclusieve parkeergarage.” De impact op het ontwikkeltempo is voelbaar. Zachariasse: “Het duurt allemaal langer, en de businesscases zijn moeilijker rond te krijgen.” Verhey beaamt dat: “We sturen projecten soms terug omdat ze niet meer haalbaar zijn.” Duurzaamheid: meer dan techniek Duurzaamheid is allang geen niche meer. Verhey noemt houtbouw, koudgewalste profielen en biobased materialen als manieren om de CO₂-footprint te verlagen. “We zijn een ontwerpende bouwer met een eigen architectenbureau en kunnen dus actief sturen op deze thema’s.” Toch gaat het volgens Zachariasse niet alleen om techniek. “De uitdaging zit hem in de risico’s, zoals onderhoud op de langere termijn. Sommige zaken zijn ook niet in geld uit te drukken, zoals esthetiek of gezonde lucht. Maar investeren draait om rendement en risico. En dat laatste is lastig kwantificeerbaar.” Ook de keuze tussen nieuwbouw en herontwikkeling wordt steeds vaker in duurzaamheidstermen bekeken. “We hebben de CO₂-footprint van bijna-circulaire distributiecentra met BREEAM Excellent-certificering laten doorrekenen,” zegt Zachariasse. “De resultaten zijn schokkend. Je moet echt goed nadenken waar je mee bezig bent.” Fleminks sluit zich daarbij aan. “Herontwikkeling is aantrekkelijk. Bovendien liggen oude locaties vaak op logistiek sterke plekken.” 8 - Logistiekvastgoed 2025 Last-mile blijft lastig Het thema last-mile logistiek blijft actueel. Hoekstra ziet wel dat de grootste druk van de ketel is, maar geschikte locaties vinden blijft een uitdaging. “Je hebt ruimte nodig, een stroomaansluiting én je moet vervoersbewegingen kunnen maken.” Verhey merkt op dat er kleine hubs van zo’n twee hectare ontstaan, vaak elektrisch en stikstofarm. “Die zijn relatief goed inpasbaar.” Maar bij schaalvergroting wordt het lastiger, waarschuwt Hoekstra. Zachariasse ziet dat ook: “Stadsdistributie laat zich lastig combineren met hoge grondprijzen. Toch zijn er ook succesvoorbeelden, aldus Hoekstra, denk aan CTP Park Amsterdam City, waar inmiddels bijna 60% verhuurd is. Fleminks noemt het een kip-ei-verhaal: zonder massa geen rendement, maar zonder rendement geen massa. Zachariasse: “De nood is hoog, zeker aan de randen van steden, maar de realisatie blijft complex.” Herbestemming van bestaande gebouwen aan ringwegen kan volgens Fleminks uitkomst bieden. Investeringsklimaat onder druk De onzekerheid op geopolitiek, economisch en politiek vlak maakt beleggers kopschuw, zegt Fleminks. “Beleggers willen duidelijkheid. Die is er nu niet.” Hij ziet dat alleen beleggers met eigen vermogen nog ruimte hebben om kansen te pakken. “Zij kunnen hun rendement zelf doorrekenen.” Zachariasse verwacht op korte
9 Online Touch Home