Het Stationsgebied in 2007 en 2020 - Rob van der Lingen De ontwikkeling van het Utrechtse Stationsgebied loopt vijftien jaar. Daarom is het tijd voor een beschouwing op één van de grootste stedelijke ontwikkelingen in een Nederlands centrum. Het project maakt snelle vorderingen, het oude station werd vernieuwd en klaargemaakt voor de toekomst. Ook is Hoog Catharijne weer fris en aantrekkelijk. In de laatste fase krijgt het gebied rond Jaarbeurs Utrecht nog een stevige facelift en dan is het centrum van Utrecht af, of toch niet? D e Domstad is altijd een voorloper geweest bij de ontwikkeling van het stationsgebied. In de jaren zestig waren er ambitieuze plannen, de oude stationsbuurt moest plaatsmaken voor Hoog Catharijne, het eerste grote overdekte winkelcentrum van Europa. Het Centraal Station werd geïntegreerd in het plan, net als kantoortorens en leisure, zoals een bioscoop en een sporthal. Terugkijkend zijn er destijds fouten gemaakt. Een deel van de Utrechtse singel werd ge dempt ten faveure van de kortste snelweg van Nederland, die liep van niets naar nergens maar was op enig punt wel tien rijbanen breed. Ook sneuvelden waardevolle panden, zoals het jugendstil pand van verzekeringsmaatschappij De Utrecht. En niet in de laatste plaats bleek Hoog Catharijne vooral in zichzelf gekeerd, de plinten waren verwaarloosd. Efteling-principe Albert Hutschemaekers was de eerste gemeentelijke projectleider van de ontwikkeling die Leen de Wit (l) en Albert Hutschemaekers (r) bij de maquette in het Infocentrum van CU2030 in Utrecht kortweg ‘Stationsgebied’ wordt genoemd. Hutschemaekers is bouwkundig ingenieur en kritisch op het oorspronkelijk ontwerp uit de jaren zestig: “Hoog Catharijne was gebouwd met het Efteling-principe: je haalt mensen binnen, en binnen moeten ze spenderen.” In de jaren negentig bleek HC sleets. Het project was toen nog niet eens af, en is ook nooit helemaal afgebouwd. Onbedoeld kreeg het complex een groep bewoners, die je liever niet hebt: daklozen en ernstig verslaafden. Op het dieptepunt bewoonden vele tientallen en soms honderden ernstig verslaafden de expeditiestraten onder het complex, daklozen sliepen in het winkelcentrum. Hutschemaekers: “Hoog Catharijne functioneerde goed als economisch winkelcentrum, als sociaal gebied was het een ramp, met al die verslaafden.” Daarnaast barste het station uit zijn voegen. Het rijk was bereid de portemonnee te trekken, onder de noemer Nationale Sleutelprojecten. Ook buurman Jaarbeurs had grootse plannen. Alle ingrediënten waren aanwezig om het centrum van Utrecht grootschalig op de schop te nemen. Een eerste poging daartoe, halverwege de jaren negentig, kreeg de naam UCP, Utrecht City Project en later Utrecht Centrum Plan. Onder aanvoering van de toen nog onbekende wethouder Jan van Zanen (VVD) werden plannen opgesteld, samen met onder andere NS, ProRail, Corio, Jaarbeurs Utrecht en de gemeente Utrecht. Eén mandje Die plannen strandden jammerlijk. Hutschemaekers legt uit: “Dat kwam omdat men dacht dat men gezamenlijk één project ging maken. Alle kosten en alle opbrengsten werden in één mandje gegooid. En dat werd geprobeerd te verdelen. Dan moet je ook risico’s gaan verdelen. Waar men tegenaan liep was niet de inhoud van de plannen, want die was goed, maar de risicobeheersing, niet elke partij kon en durfde dezelfde hoeveelheid risico aan te gaan.” Stationslocaties 2022/2023 - 15
16 Online Touch Home