Een hartstilstand zet veelal aan tot een ander leven, soms noodgedwongen, maar soms ook uit vrije wil. Dat kan zelfs gelukkiger maken, zoals bijvoorbeeld het geval is bij Remmelt Mastebroek (1961), die een zware hartaanval overleefde. Hij zegt daarover: “Ik heb veel moeten inleveren: carrière, inkomen, gezondheid, energie en duizend dingen meer. Daarvoor in de plaats komen: tijd, besef, liefde, dankbaarheid, rust en aandacht voor de wereld om me heen. Mijn leven is honderd procent beter geworden.” Het kan ook wat minder uitgesproken, maar dat maakt de uitspraak niet minder belangrijk. Sanne van Etten (1987), die al op haar negentiende een hartstilstand kreeg, concludeert: “Sociale contacten vind ik belangrijker dan presteren.” Voor deze vrouw van begin dertig is dat een les voor het leven. Die voorbeelden van bewustwording, de positieve kanten van een hartstilstand, vormen een tegenwicht voor de meer verdrietige verhalen. Het verlies van kennis en vaardigheden blijkt voor een flink aantal slachtoffers helaas een levenslang gevolg. “Geestelijk voel ik me een wrak,” zegt de vijftiger Rob Lelieveld (1964). “Ik ben de hoofdrolspeler in mijn eigen slechte film,” constateert Patrick Leeuwenburgh (1957). De intieme foto’s van Janita Sassen gaan dit leed bepaald niet uit de weg. Zijn de mensen op deze foto’s daarmee ook pechvogels? De buitenwereld ziet ze vermoedelijk zo, maar daar valt ook anders tegenaan te kijken. Van de circa 17.000 mensen die jaarlijks in Nederland buiten het ziekenhuis een hartstilstand krijgen, overleeft volgens de Hartstichting inmiddels één op de vier het (dankzij de aedkastjes, want nog niet zo lang geleden was het maar één op de tien) – de echte pechvogels zijn dus de ruim 12.000 Nederlanders per jaar die het niet na kunnen vertellen. Hoe de overlevenden, de ‘geluksvogels’, met hun lot omgaan is even divers als het leven zelf. Terwijl de een zich “nog meer een einzelgänger” noemt, beschrijft de ander zich als “liever en zachter”. Hoe staat het met Janita en haar Bert? Zijn hartstilstanden onderbraken ruw zijn drukke bestaan als organisatieadviseur, vader en sporter. Zijn verhaal, opgenomen in dit boek, bevat elementen die herkenbaar zullen zijn voor veel medeslachtoffers: het verlangen terug te keren naar het oude leven, het onvermogen daartoe, de acceptatie van de nieuwe situatie en vervolgens het vermogen ook daar weer lichtpuntjes in te ontdekken. Tot dat laatste blijkt gelukkig vrijwel iedereen in staat – dat is het hartverwarmende aan dit boek. De veerkracht die maakt dat de mens altijd weer iets positiefs weet te ontdekken in ogenschijnlijk inktzwarte omstandigheden, is ook bij Janita in ruime mate voorhanden gebleken. Zij werd niet alleen geconfronteerd met haar verdriet over wat Bert overkwam en de andere gezinsverhoudingen die daaruit voortvloeiden, maar zag zich ook gedwongen zowel mantelzorger als kostwinner te worden. Wanneer overleven de eerste opdracht is, is het toekomen aan het verdriet allerminst eenvoudig. Het getuigt van uitzonderlijke kracht en kwaliteit dat zij in staat is geweest haar gevoelens kunstzinnig te vertalen in de ontroerende foto’s die u in dit boek aantreft. _Fokke Obbema 7
8 Online Touch Home