En de ûnderdûkers wierne beide ek molkboer, mar de Hagenees mocht net de streek op, die moest molkbontjes plakke. Gereformeerde minsken, mar wol dreage molke forkeapje foar folle molke, mar doe ha ik sein, dat ik dat thús ek net die en dat ik hjir ek net die. En der is ek net wer oerpraten. Ik tink wol, dat ik er in feans jier west ha, Mem hat ek nog ris in nacht by my west, die wie mei de trein kommen oan Emmen ta en doe mei de bus nei Klazienaveen, mar se hat it rêdden. Mar it wie yn ienen gebeurd mei de rust, ik leau, dat er in Dúts gezinde burgemeester formoarde is en dat moast straft wurde. De Hagenees en ik mochten nachts net mear yn hûs sliepe, dat wy gongen jouns beddtyd achterhûs it lân yn en sliepten ûnder de rogge strûken. En doe praten de Hagenees en ik ôf. Wy gean nei hûs, it wurd my hier te link syn myn collega. En te mear hie ek wat mei makke, dat ik net sa bot waardearje koe. Ik wie hjir en der al wat ynburgere, dat ik krige steeds mear opdrachten en putsjes. Undermear nei it Molkfabriek yn Schoonebeek op Freed met de kêdde en wein. Ik tink dat ik wol 30 bussen molke op de wein hie. En om thús te kommen moast ik altyd oer de brêge die oer it kanaal lei. En ik kaam moai op tyd oan, goed tolve ûre en ik forwondere me oer de greate eagen fan de beide broers, wer mei se my oan seagen. ,,Gjin moelijkheden bij de brêge hant, bist net oanhâlden troch de Dútse soldaten?” Ik ha net in mins sjoen, ik koe der gewoan troch ride mei de molkwein. Ik tocht by my sels, sy hawwe in goedkeape kracht foar kost en ynwenning, mar dizze man giet wer nei Mantgum en dan kin de undergrûnse wol sizze, dat ik der yn Mantgum gefaarlyk is mar hjir yn Klazienaveen doocht it ek lang net. De oare deis ha ik ôfskie nommmen en bin nei de koffie wer richting Mantgum fietst, de greate plakken sa folle mogelyk mijje en bin letter wer op myn eigen bakfiets mei houten tsjillen en izeren hoepen by myn klanten lâns gien. Einde ûnderdrûken, mar oorlog en bezetting giene troch, it iten waard krapper en ientoniger, ierappels genoch, maar it bolleguod lyke nergens op. Ik sutele hast iedere wike mei fleis út de noodslachting, die ôfdieling siet wol goed mei ús. Maar toch de Canadezen kamen stadich oan ús kanten op en it wie op in Sneintemiddei dat Jouke de Groot en ik yn de deize klean ús melde moasten yn Baayum yn in boarkery. Der ha wy in oerke wachte en der wierne mear minsken en letter binne wy by twaeën nei Dronryp gien en kamen yn de R.K. skoalle te lânne. En even letter stiene Sietse Grouwstra en ik op wacht by de greate brêge yn Dronryp en we mochten net ien troch litte. En der hiene we ek al in gewear om`e nekke. Doe kaam it bericht dat de Canadezen al troch Ljouwert wierne en richting Frentsjer gongen, dus Dronryp waard ek oandien. Wy wierne doe wer by de skoalle dat de earste Canadezen der oan kamen en alles wat er wie song it Wilhelmus en dat giet er toch wat troch je hinne, dat je der daadwerkelyk by binne. Tusken haakjes, ik koe mar net betinke, wat namme as wy hierne. Nou sjit it my te binnen. Wy wierne de Binnenlanse strijdkrachten wn dat stie dan ek op bân die wy om de earm hierne. Leuke taferelen hierne we der by de brêge, jonge ûnderdukers die nei harren faam woene, dan seagen Mantgum 2014 fertelsels troch Jan Bijlsma 61
62 Online Touch Home