Ruimte voor nuance, bescheidenheid en brede perspectieven DOOR: EVELINE AAN DE WIEL Als we iets lezen wat onze ideeën bevestigt, dan komt er een shotje van het geluksstofje dopamine vrij in ons brein. We zijn dus letterlijk verslaafd aan ons eigen gelijk, zegt filosoof Lammert Kamphuis. Daardoor lopen we het risico dat we vergeten serieus te nemen dat er ook goede ideeën buiten onze opvattingen liggen. Hoe voorkom je blinde vlekken in je denken? We zien vooral datgene wat ons denken bevestigt, merkt Lammert. Laatst betrapte de filosoof zichzelf erop dat hij zó verslaafd is aan zijn eigen gelijk, dat hij zijn weegschaal alleen maar vertrouwt als die een gewicht laat zien dat hem aanstaat. “Als ik op de weegschaal ga staan en het gewicht bevalt, dan denk ik: nou, dat ding werkt goed! Maar als ik erop ga staan en het gewicht valt tegen, dan is mijn eerste gedachte: wat is er met dat ding aan de hand? Moeten er misschien nieuwe batterijen in?” ECHOKAMER We hebben de neiging om vanuit een tunnelvisie naar de wereld te kijken. “Het wordt steeds makkelijker om je terug te trekken in je eigen gelijk,” zegt Lammert. “Ook in de samenleving lopen we daar tegenaan. Online zitten we in onze eigen ‘filterbubbel’: door algoritmes krijg je op internet vooral berichten te zien waar je het al mee eens bent. En offline worden onze vriendenkringen steeds homogener: we gaan steeds meer om met mensen die hetzelfde zijn als wij; die dezelfde boeken lezen of podcasts luisteren.” Lammert Kamphuis Lammert gebruikt de term ‘echokamer’. “De mensen met wie je omgaat, hoor je dingen zeggen die je net daarvoor zelf al zei of dacht. Dan denk je: wat toevallig! Maar dat is geen toeval, dat komt omdat jullie gisteren allebei naar Lubach hebben gekeken en bijvoorbeeld niet naar een programma van Ongehoord Nederland.” 18 &GO magazine
19 Online Touch Home