“CULTUUR IS NIET STATISCH, MAAR DYNAMISCH. WIJ MENSEN CONSTRUEREN EN RECONSTRUEREN CULTUUR DOOR HOE WE MET ELKAAR OMGAAN” “Bedrijven zijn een afspiegeling van de maatschappij, en dus is samenwerking tussen mensen uit verschillende culturen eerder regel dan uitzondering,” begint Rena. “Gelukkig maar, want hoe meer diversiteit in referentiekaders je in huis hebt, hoe beter je als organisatie het hele plaatje kunt zien.” DIVERSITEITSBELEID “Zeker bij brainstorming, creatieve processen en ingewikkelde zaken komt een brede blik van pas,” vervolgt Rena. “Door een diversiteitsbeleid te voeren, creëer je gelijke kansen, krijg je toegang tot nieuwe markten en schep je mogelijkheden voor wederzijds leren. En hoe beter de integratie op de werkvloer, hoe meer werkplezier, tevredenheid en sociaal vertrouwen.” Mensen uit verschillende culturen laten samenwerken kan echter ook voor uitdagingen in de communicatie zorgen. “Cultuur is ons eigen aangeleerde referentiekader,” legt Rena uit. “Mensen hebben de neiging cultuur te linken aan landen. Belgen doen zus, Duitsers doen zo; dat idee. Cultuur is echter breder dan herkomst, ook zaken als opvoeding en opleiding tellen mee. Daarbij is cultuur niet statisch, maar dynamisch. Wij mensen construeren en reconstrueren cultuur door hoe we met elkaar omgaan.” DE NEDERLANDSE CULTUUR Wetende dat cultuur een breder begrip is dan afkomst en ons realiserende dat we als mens vaak vooroordelen hebben, zijn er toch gemene delers te onderscheiden voor verschillende culturen en stereotypen die voor veel mensen herkenbaar zijn. “Zo staan Nederlanders bijvoorbeeld bekend om hun directheid, eerlijkheid en nuchterheid. Het is typisch Nederlands om snel ter zake te komen en – in tegenstelling tot sommige andere culturen waarin dat als agressief wordt beschouwd – we kijken elkaar recht in de ogen aan. De meeste Hollanders houden niet van poespas en zijn minder op de relatie gericht. Dat komt voor mensen uit andere culturen soms kil of afstandelijk over.” Zelf komt Rena uit Azerbeidzjan. “Van huis uit leerde ik indirect te communiceren. Ik zal niet snel zeggen dat iemands jurk niet zo goed staat. En als ik zin heb in een kopje thee, vraag ik aan mijn man ‘wil je een kopje thee?’. Toch gaat de samenwerking met mijn Nederlandse collega’s uitstekend. Dit is omdat onze academische context hetzelfde is. We hebben weliswaar een andere achtergrond, maar geen ander frame of reference, zoals dat heet.” BEKENDE CULTUURVERSCHILLEN Als samenwerking niet soepel loopt, is dat vaak een combinatie van verschillende normen, waarden en persoonlijkheid. Die dus deels voortkomt uit iemands culturele afkomst. “Een mooi voorbeeld is de interculturele situatie die de Belgische taalkundige Jan Blommaert beschreef over een werkmeeting met een collega uit Senegal. Blommaert stelde voor een kop koffie te halen, waarop zijn Senegalese collega antwoordde dat hij nog geen honger had. Dit riep natuurlijk verbazing en verwondering op bij de Vlaming. Na wat heen en weer gepraat werd duidelijk dat koffie in Senegal bij een eetmoment hoort, terwijl het voor de Belg een drankje is.” 6 &GO magazine
7 Online Touch Home