‘Hoe langer je wacht hoe groter het probleem wordt’ Vroeger kreeg je het advies om thuis te blijven met een burn-out. Tegenwoordig zijn er centra die je met kortlopende therapie in een paar maanden weer op de been helpen. Op welk manier kun je herstellen? “Door aan de ene kant aan jezelf te werken: leer andere doelen stellen, probeer minder perfectionistisch te zijn, wees assertiever. Maar ga ook met je werkplek aan de gang. Als iemand geleerd heeft om ‘nee’ te zeggen, maar nog steeds veel te veel werk heeft, zal hij dus te veel druk ervaren. Dan helpt aan jezelf werken wel een beetje, maar niet genoeg. En aan de andere kant, als je alleen aan de werkplek sleutelt dan zullen de perfectionisten nog steeds te veel tijd en energie besteden aan details, waardoor ze weer in moeilijkheden kunnen komen.” Is er blijvende schade? “Uit onderzoek is gebleken dat mensen die ernstige, langdurige burn-outklachten hebben gehad, nog tot anderhalf na twee jaar significant slechter waren op tests voor cognitieve vermogens, zoals concentratie en geheugen, dan de normgroep.” De perceptie leeft dat je na een burn-out minder kan hebben. Klopt dat, is ‘de rek er uit’ of kun je sterker uit een burn-out komen? “De indruk bestaat dat mensen toch wel wat kwetsbaarder zijn na een burn-out. Het is aan de ene kant ingesleten gedrag, maar het zijn ook persoonlijkheidskenmerken die moeilijk te veranderen zijn. Ben je qua aanleg wat minder emotioneel stabiel en wat sneller uit het lood geslagen als dingen niet helemaal goed gaan, dan is veranderen best moeilijk. Maar naar recidive is eigenlijk nog geen goed wetenschappelijk onderzoek gedaan. We zien ook mensen die een ‘posttraumatische’ groei doormaken. Ze realiseren zich dat wat ze jarenlang gedaan hebben, helemaal verkeerd is en nemen dan een radicale beslissing en veranderen bijvoorbeeld van baan en voelen zich beter.” Hoe kun je voorkomen dat je niet (opnieuw) in een burn-out situatie belandt? Heeft het voorkomen van burn-out alleen te maken met het aangeven van grenzen of komen er meer aspecten bij kijken? “Mensen met burn-out stellen vaak hoge eisen aan zichzelf en vinden het vaak ook heel moeilijk om te accepteren dat ze burn-outklachten hebben. Die stap moeten ze overwinnen. Een van de kenmerken van een burn-out is dat mensen zich veel te laat melden met klachten. Omdat ze denken dat ze met een beetje meer inzet of extra uren overwerk het dan wel redden. Het tegenovergestelde van wat ze eigenlijk moeten doen.” “Maar blijf ook nadenken over wat werk voor je betekent. Wil ik dit nog wel, zijn er alternatieven, kan ik er met mijn baas over praten, kan ik een cursus volgen. Organisaties hebben ook een verantwoordelijkheid. Het is van belang dat er een cultuur heerst waarin het gerespecteerd wordt wanneer je aangeeft dat je het moeilijk hebt en dat je even uit de wind moet worden gehouden. Uitval is duur en vervelend, je kunt beter zorgen dat dat voorkomen wordt.” Stel: je voelt dat het niet goed gaat met je en je bent niet bij machte om het roer om te gooien, omdat je in een soort draaimolen zit die niet ophoudt, wat adviseert u dan om te doen? “Als je aanvoelt dat je uitgeput raakt, duw dat gevoel niet weg en denk niet dat het vanzelf over gaat. Onderzoek welke onderdelen van je werk je energie geven en welke taken je energie kosten en ga op zoek naar een balans. De disbalans is het probleem. Blok tijd in je agenda voor de werkzaamheden die je leuk vindt om te doen en neem op tijd maatregelen, het is belangrijk om
7 Online Touch Home