Boekbespreking De zeven vinkjes van Joris Luyendijk Mannen zoals ik spelen de baas Redactielid van Coach. Rob de Ruiter las in het kader van het thema interculturaliteit en intersectionaliteit het boek De zeven vinkjes van Joris Luyendijk. Hoewel hij het boek minder inzichtgevend vond dan de andere boeken van Joris Luyendijk, beveelt hij het boek toch van harte aan: ‘Alles wat helpt om discussie over onrecht door verborgen discriminatie en voorkeuren op gang te brengen, is de moeite waard’. Tekst: Rob de Ruiter Mijn eerste beweging om het boek te lezen was: niet eerst te duiken in alle discussies en de commotie rondom het boek en de persoon Joris Luyendijk. Ik wilde me er niet te veel door laten leiden, hoewel ik weet dat die commotie er is en dat die me natuurlijk al beïnvloedt, maar dan ben ik me in ieder geval bewust van een mogelijke bias. Een andere bias had ik ook al. Ik heb eerdere boeken gelezen van Luyendijk en vond die interessant en inzichtgevend, dus ik had een positieve bril op ten aanzien van zijn persoon en de perspectieven die hij biedt. Maar goed, als je redelijk wat boeken leest is het onmogelijk om geen mening of gevoel te hebben bij bepaalde schrijvers. De zeven vinkjes Luyendijk schrijft over ‘mensen zoals hij’. Mensen die door uiterlijk, lichaam en achtergrond gemeen hebben dat ze altijd tot de dominante(re) groep behoren in Nederland. Deze witte hoogopgeleide mensen kunnen niet weten hoe het is om afhankelijk te zijn van anderen, gediscrimineerd te worden en zijn in het leven vaak niet echt op de proef gesteld. Het is een groep waar geen naam voor is, juist omdat het een groep is die goed vertegenwoordigd en behoorlijk onaantastbaar is, de ‘onzichtbare norm’. Deze groep bekleedt vaak ook de belangrijkste functies in organisaties en bij de overheid en helpt elkaar om deze functies ook in te nemen. Soort zoekt soort. Luyendijk heeft zeven kenmerken van deze groep benoemd die niet uitputtend, maar wel bepalend zijn om deze groep te kunnen duiden, de ‘zeven vinkjes’ (P. 91): • Je hebt minstens één hoogopgeleide en/of welgestelde ouder die je de weg kan wijzen in het onderwijssysteem; • Je hebt minstens één in Nederland geboren ouder of verzorger die je de cultuur van de meerderheid kan meegeven; • Je bent een man; • Je bent hetero; • Je bent wit; • Je hebt gymnasium of VWO afgerond; • Je hebt de universiteit gedaan. Mensen met zes of alle zeven vinkjes hebben een dusdanige voorsprong dat het ze vaak aan bewust-zijn of reflectie ontbreekt over wat anderen, minder bedeelden meemaken. ‘De witte onschuld’, zoals ik later zal beschrijven. Ik was na het lezen van De zeven vinkjes minder onder de indruk dan van Luyendijks vorige boeken, hoewel het thema me erg aanspreekt. Ik kan me vinden in hoe hij de zeven vinkjes plaatst en de effecten ervan die hij beschrijft. Maar de opsomming van de vele namen van mensen op hoge posities vond ik minder interessant. 7
8 Online Touch Home