Is reflectie iets wat je kunt aanleren of moet het er van nature al inzitten? “Er zijn mensen die al jong gestimuleerd zijn tot reflectie, terwijl dat bij anderen minder het geval is. Opvoeding en onderwijs spelen hierbij een belangrijk rol. Het maakt uit of je al van jongs af aan gewend bent om te reflecteren op je ervaringen. Ook vinden sommige mensen reflecteren interessanter dan anderen. Je hebt nu eenmaal denkers en doeners. In mijn promotieonderzoek naar reflectie in de opleiding van leraren kwamen die verschillen duidelijk naar voren. We zagen wel dat iedereen kan opschuiven: iedereen kan leren om meer systematiek en verdieping aan te brengen in de eigen reflecties. Maar zoals op vele gebieden in het leven geldt ook hier dat wie er al goed in is, er sneller beter in wordt dan wie wat zwakker is. En je hebt natuurlijk de mensen die alles wel best vinden en die geen belangstelling hebben voor reflectie, maar die worden dan meestal geen coach ...” Hoe goed zijn coaches eigenlijk in het reflecteren op hun eigen doen en laten? Waar liggen nog kansen volgens u? “Het is lastig om die vraag in het algemeen te beantwoorden. In de cursussen die wij aan coaches geven, is het vaak mooi om te zien hoezeer coaches hun best doen om een goede coach te zijn. Ze gáán ervoor, maar ze hebben vaak van alles aangeleerd dat niet zo handig is en daarvan zijn ze zich soms niet bewust. Daarom is reflectie zo belangrijk voor coaches, liefst in wisselwerking met stukjes theorie, nieuwe inzichten uit de psychologie en hersenonderzoek. Een voorbeeld van zo’n inzicht is dat het goed werkt om de aandacht te verleggen van een probleem naar iemands ideaal en wat die bij dat ideaal voelt. Daarnaast werkt het goed om stil te staan bij succeservaringen en bij de vraag welke persoonlijke kwaliteiten daarbij een rol spelen. Als je iemands potentieel als uitgangspunt neemt, wordt ook snel duidelijk hoe iemand zichzelf belemmert om vanuit dit potentieel te handelen. Dat leidt tot het besef een keuze te hebben: blijf ik in het problematische kader denken of ga ik voor mijn ideaal en gebruik ik daarbij mijn kwaliteiten? De reflectie gaat zo sneller naar de kern van wie iemand is en is ook veel effectiever. Daar liggen dus kansen om reflecties te versterken. We noemen dit kernreflectie en we hebben daarvoor een aangepast reflectiemodel ontwikkeld. Bij kernreflectie ligt de aandacht vooral op de persoon in het werk en diens kwaliteiten. Je ziet mensen daardoor opbloeien, creatief worden en effectiever worden. Bovenal leren ze om zich veel meer in het hier-en-nu gewaar te zijn van de keuzemogelijkheden die hebben in hun werk, in hun hele leven. Het mes snijdt aan twee kanten: het kunnen bevorderen van kernreflectie bij cliënten vergroot de opbrengsten van coaching, maar kernreflectie is ook belangrijk voor je eigen persoonlijke ontwikkeling als coach.” Wat heeft reflectie u op persoonlijk vlak gebracht? “Ik heb verschillende therapeutische opleidingen gevolgd, waarbij je voortdurend zelf als persoon in het geding bent. Ik zag de grote effecten op mijn eigen persoonlijke groei en ik was verrast door de talloze inzichten en krachtige technieken uit verschillende benaderingen die naar mijn idee direct bruikbaar waren voor het gebied van reflectie en coaching. Ik heb er vervolgens mijn levenswerk van gemaakt om therapeutische kennis te ‘vertalen’ naar het gebied van reflectie, coaching en professionele groei.” ‘Het reflectiemodel is bedoeld als hulpmiddel en niet als keurslijf’
7 Online Touch Home