Bij elk instrument keken we naast naar wat ze kunnen, ook naar wat ze uitstralen. Zo is een saxofoon een specifiek westers instrument en kun je slagwerk als Japans instrument inzetten. Maar we gingen nog veel verder dan dat. Zonder er een te technisch verhaal van te maken, wordt er in Azië geen gebruik gemaakt van leidtonen en dat zorgt voor een hele specifieke klank. Een oosterse klank. Puccini maakte daar al geniaal gebruik van. Ook hij liet de westerse en oosterse invloeden in elkaar over gaan. Alleen ik moest het vervolgens ook nog met een klein ensemble - met veel minder instrumenten - voor elkaar zien te krijgen. Samen met Enrico zocht ik de oplossingen in tonen, kleuren, klanken en contrasten. Een ingrijpende bewerking. En alsof dat nog niet genoeg was keken we ook naar het visuele aspect. Zo spelen er in het stuk grote Japanse trommels een rol, die je niet alleen hoort, maar ook op het podium te zien krijgt. Het mooie was dat Enrico deze opera op zijn duimpje kende en het voor mij relatief nieuw werk was. Ik startte met de grote partituur en bekeek hoe ik kon reduceren. Uiteraard haalde Enrico foutjes uit mijn eerste concepten, maar kon me ook aangeven wat hij precies waar wilde horen. Klanken die schrijnend klinken, verrassende effecten en nieuwe kleuren. Het zit er allemaal in.” HOE GAAT HET VERDER ALS HET ARRANGEMENT KLAAR IS? “Bij de repetities loop ik hoogstens één keer binnen, want ik heb in al die jaren geleerd dat als ik mijn werk aflever, het aan de dirigent en de musici is om het te spelen. Ik schrijf de noten, maar zij moeten het briljant maken. Bij grote projecten met Enrico houden we na afloop altijd een soort ‘afterparty’ met ons tweetjes. Dan kijken en luisteren we samen naar de uiteindelijke uitvoering en geeft hij me aan waar hij aanpassingen heeft gedaan en waarom dat juist beter werkte. Die pas ik dan vervolgens weer aan in de partituur. Het is namelijk altijd mijn bedoeling dat mijn arrangementen achteraf op mijn website komen te staan. Al loop ik daar regelmatig hopeloos mee achter. Maar er is nu eenmaal behoefte aan repertoire dat met kleinere bezettingen ten gehore gebracht kan worden. De samenwerking met Sybrand is me in dit hele proces heel goed bevallen, hij heeft eenzelfde soort out of the box mentaliteit als ik. En eerlijk is eerlijk, als het een dertien in een dozijn vraag was geweest had ik nee gezegd. Ik nam de opdracht aan omdat het mijn vakmanschap uitdaagde. De inhoud van Madama Butterfly is intact gebleven, ook met een kleine bezetting. Uiteraard hebben we het stuk grondig bewerkt, maar met keuzes die niet over één nacht ijs gingen. Puccini zelf herschreef het stuk immers ook vijf keer, alleen dat al toont aan dat je met het originele materiaal heel veel kunt doen, zonder afbreuk te doen aan wat er op het podium gebeurt.” “ We zochten oplossingen in tonen, kleuren, klanken en contrasten 11
12 Online Touch Home