38 MASTERPLAN MAASDAL NOORD-LIMBURG het faciliteren van natuurvriendelijke oevers. Bij dat laatste zullen door de extra ruwheid hoegenaamd geen nadelige morfologische eff ecten optreden. Verder is zomerbedverbreding erg ingrijpend, omdat de vaak waardevolle oeverzones rigoureus worden weggenomen. Met zomerbedverbreding ontstaat als het ware een soort ‘watersnelweg’, die het water nog sneller afvoert. Toepassing van deze maatregel vraagt om een uitgekiend ontwerp i.v.m. de systeemgeometrie en de benedenstroomse eff ecten van de versnelde afvoer. • Weerdverlaging (uiterwaardverlaging) Weerdverlaging is een veel toegepaste rivierverruimingsmaatregel. Weerdverlaging is eff ectief voor het verlagen van de hoogwaterstanden. De maatregel heeft daarbij minder morfologische risico’s dan de hiervoor genoemde maatregelen. Weerdverlaging kan vlaksgewijs plaatsvinden, maar ook ‘profi elvolgend’ worden uitgevoerd. Het laatste heeft vanuit landschappelijk oogpunt de voorkeur. • Wegnemen obstakels (dwarsbedijkingen, veerstoepen, landhoofden bruggen) In het winterbed van de Maas bevinden zich obstakels die een opstuwend eff ect hebben, bijvoorbeeld (landbouw)wegen die soms als het ware dwarsbedijkingen vormen, in de stroom liggende veerstoepen en de landhoofden van enkele bruggen. Het wegnemen van landhoofden van bruggen, zeker wanneer deze het stroomprofi el robuust frustreren, kan zeer eff ectief zijn en heeft weinig nadelige morfologische eff ecten. • Meestromende nevengeul Bij rivierverruiming worden ook vaak parallelle geulen aangelegd, doorgaans met ‘nevengeulen’ aangeduid. Deze kunnen ‘tweezijdig aangetakt’ zijn met de hoofdgeul en daarmee permanent of nagenoeg permanent meestromend worden gemaakt. Ze zijn vaak landschappelijk en ecologisch zeer attractief, maar minder eff ectief voor hoogwaterstanddaling, tenzij ze worden gecombineerd met een bredere strook weerdverlaging, bijvoorbeeld in de vorm van het zogenaamde ‘accoladeprofi el’. • Hoogwatergeul Een hoogwatergeul is een niet permanent meestromende geul en wordt ook wel eens als ‘groene’ geul aangeduid, omdat de geul of een deel ervan gewoon kan begroeien en alleen tijdens hoogwater overstroomt. Vaak wordt een hoogwatergeul gecombineerd met het reactiveren van een oude strang of laagte in de uiterwaard. Globale analyse eerder onderzoek en eerste berekeningen De tot dusverre uitgevoerde studies laten zien dat er zeer grootschalige ruimtelijke maatregelen nodig zijn om op termijn aan de taakstelling te kunnen voldoen. De onderzochte maatregelen bestaan noodzakelijkerwijs voor een groot deel uit grootschalige uiterwaardverlaging. Eerder is al aangegeven dat de benodigde waterstandsdaling snel vanuit het benedenstroomse (noordelijke) deel van het plangebied wordt opgebouwd. Dit wijst op een nauw gedeelte in de rivier in de huidige situatie. In het bijzonder dáár zal een oplossing moeten worden gezocht door ook de Brabantse zijde te betrekken en zelfs dan kan daar moeilijk aan de taakstelling worden voldaan. Op het middelste deel van het plangebied lijkt de speelruimte groter, omdat het eff ect van rivierverruiming in bovenstroomse richting doorwerkt en de taakstelling daar vrij constant is. Verder bovenstrooms ligt een minder grote opgave, mede vanwege de gunstige doorwerking van een aantal grote (aanstaande) autonome projecten (Ooijen-Wanssum aan de westelijke kant en Maaspark Well aan de oostelijke kant). Rekengereedschap Ten behoeve van deze studie is een Maptable model gemaakt van het plangebied. Maptable is een interactieve digitale ontwerptafel, gebaseerd op het rekenmodel WAQUA. Van meet af aan was duidelijk dat Maptable een betrouwbaar en eff ectief rekeninstrumentarium is. Door vereenvoudigingen kunnen de eff ecten van gemaakte ontwerpen op waterstanden binnen circa 10 minuten worden doorgerekend met een nauwkeurigheid die voldoende bleek voor dit Masterplan. Uit de simulaties met Maptable kwam ook naar voren dat er goede mogelijkheden zijn voor een ruimtelijke invulling met respect voor behoud van de landschappelijke kwaliteiten.
39 Online Touch Home