MASTERPLAN MAASDAL NOORD-LIMBURG 53 landschap. Overigens zijn de wegen die dergelijke beekdalen volgen, ook interessant in toeristisch-recreatief opzicht. Unieke biotiek Wanneer je het watersysteem van het NoordLimburgse stroomgebied van de Maas van bovenaf beziet, doet het met al zijn vertakkingen en subvertakkingen denken aan het menselijk lymfesysteem. En zoals het lymfesysteem van essentieel belang is voor onze lichaamsfuncties, zo is het fi jn vertakte ‘groenblauwe’ watersysteem cruciaal voor de vitaliteit van de Maasvallei. Hoofdgeul, actieve en passieve nevengeulen, kwelkommen, zijrivieren en beken zijn stuk voor stuk onmisbare dragers van de ecologische structuur. Door de talrijke insnijdingen van oude riviergeulstelsels, wemelt het in de Maasvallei van ingesloten laagten en‘gradiënten’, (overgangen tussen hoog en laag, nat en droog) met een grote afwisseling aan bodemsoorten. Die grote geomorfologische verschillen, verspreid over een relatief klein oppervlak, vormen de grondslag voor een unieke zeer gediversifi eerde biotiek. We onderscheiden hierbij ondermeer de natuur van de Maas zelf als leefgebied en trekroute van stromingminnende vissoorten als winde, maar ook weer zeeprik, zeeforel en zalm. Deze vissoorten maken voor hun voortplanting weer steeds meer gebruik van de beken die in de Maas uitmonden. Hieraan ontlenen deze beken dan ook natuurwaarden naast specifi eke fl ora en fauna die zich tot de beken zelf beperken, zoals ondermeer bepaalde libellensoorten, kokerjuff ers en eendagsvliegen. Daarnaast herbergt het maasdal hoge natuurwaarden op het meestentijds droge deel van het dal. Dit varieert van stroomdalfl ora op droge kopjes met ondermeer thijmsoorten en sedums, via glanshaverhooilanden op vochtiger delen tot beekdalgraslanden langs de op het laagterras gelegen beken. In het maasdal komen ook nog autochtone populaties van bijzondere bomen en struiken voor die onze aandacht verdienen. Zeker de genoemde terrestrische natuurwaarden zijn moeilijk te vervangen en daarom gebaat bij behoud op de actuele groeiplaatsen. Bij ingrepen in het gebied dient hiermee rekening te worden gehouden. Met andere woorden: de grote geomorfologische verschillen staan garant voor een opvallend grote biodiversiteit, waarin talloze vaak zeldzame fl ora en fauna hun biotoop vinden. Voeg daarbij de opportunistische mens die eeuwenlang het landschap naar vermogen naar zijn hand heeft gezet en zodoende unieke cultuurlandschappen heeft gecreëerd. Deze van origine kleinschalige ‘natuurlijke’ cultuurlandschappen zijn vaak heel verschillend van karakter, ze vormen levendige habitats voor zeer specifi eke soorten dieren en planten, soorten die nu sterk bedreigd zijn en op de rode lijst staan. Herstel van oorspronkelijke cultuurlandschappen is een hoogwaardige vorm van natuurontwikkeling. Herstel watersysteem cruciaal voor vitale ecologie In de tweede helft van de vorige eeuw heeft de Monding van het Gelderns-Nierskanaal vlakbij de Hamert, Wellerlooi
54 Online Touch Home