Op het niveau van de samenleving, worden de contouren wel zichtbaarder. In krantenartikelen uiten deskundigen bijvoorbeeld steeds vaker hun teleurstelling tegen over gemiste kansen. Waar in het begin van de pandemie vaak werd gezegd never waste a good crisis’ vragen zij zich af of er op het niveau van de samenleving voldoende met de inzichten uit de crisis wordt gedaan. Wat zou het voor onze samenleving kunnen betekenen wanneer de verbinding zou worden gezocht met de zingevingsvragen die mensen zichzelf stelden en de perspectieven die zij ontwikkelden - juist in een tijd waarin ingrijpende, sociale, ecologische en energie-transformaties nodig zijn? Zou dat bijvoorbeeld kunnen bijdragen aan momentum voor gedragsveranderingen die deze transformaties van ons vragen? Het is op z´n minst interessant je af te vragen of bekendheid en verbinding met wat mensen bezighield tijdens de eerste lockdown en hoe deze hen zelf in beweging zette, gedragsverandering ten gunste van de andere crisis zou kunnen vergemakkelijken . De toegevoegde waarde van narratief onderzoek Met dit onderzoek wilden we ook verkennen of/hoe de storylisteningmethode die wij al ruim 10 jaar in de context van organisaties hanteren, ook breder bruikbaar is voor onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken. 7 In z’n algemeenheid is ons antwoord op deze vraag: ja. Verhalen maken concreet en zichtbaar hoe mensen een situatie beleven, welke ervaringen zij daarin opdoen, welke emoties dat bij hen oproept, welke betekenis zij daaraan toekennen en of/hoe dat leidt tot handelingsperspectief. Het voordeel van verhalen is dat ze wat abstract is, concreet en voorstelbaar maken. Als we bijvoorbeeld constateren dat vertellers uit de middenleeftijd zich existentiële vragen stelt, dan maakt een verhaal als dit zeer zichtbaar wat dat is en hoe dat eruit ziet. We zien in veel narratief onderzoek dat er geworsteld wordt met drie vragen: wat is een verhaal, hoe haal je verhalen naar boven vanuit het referentiekader van de verteller in plaats van dat van de onderzoeker en hoe voorkom je al te subjectieve duiding van de data? De storylisteningmethode heeft daar drie heldere antwoorden op, die in dit onderzoek zeer waardevol bleken. De werkwijze is arbeidsintensief. Die tijdsinvestering kan worden afgezet tegen de inhoudelijke meerwaarde van de conclusies: de verbrede blik en de concreetheid van de data. Binnen organisaties zeggen we over dit type onderzoek altijd: het voegt een blik in de onderstroom toe en geeft betekenis aan wat zichtbaar is in de bovenstroom – de cijfers, de rationele informatie. Dat geldt hier eveneens.
8 Online Touch Home