0

Het vakblad voor de watersportbranche Jaargang 24, nummer 5, oktober 2017 magazine Comfort aan boord Dometic integreert elektronische apparatuur Hydrauliek voor de jachtbouw Seascape van Hydromar in the picture Vyva Fabrics Stoffen, sparren en stylen Thema: METSTRADE Show 30 jaar E-nnovation LAB nieuwste toevoeging

speciale actieprijs € 119,ex btw. Dopsleutel set ½ en ¼ aansluiting (92 delig, nieuw) bestelcode: 3066622 Levering uitsluitend via de vakhandel Levering uitsluitend via de vakhandel speciale actieprijs € 159,ex btw. Dopsleutel set ½ en ¼ aansluiting (100 delig, nieuw) bestelcode: 3073459 www.gedore.nl GEDORE Technag BV - Flemingweg 7 - 2408 AV Alphen aan den Rijn - T +31 (0)172 42 73 30 Alle aanwezige gereedschappen zijn voor elke professional onmisbaar voor elk onderhoud, en overtuigen door kwaliteit en veelzijdigheid. Een ideale set voor iedere watersport-ondernemer! De perfecte combinatie van nuttig en zinvol.

VOORWOORD Kleur Toen ik voor eerst in aanraking kwam met de watersport, was één van de dingen waarover ik me verbaasde: de eentonige kleurstelling. Alle boten waren wit of blauw en hadden vaak een blauw/ wit accent in het interieur. Zo innovatief als jachtbouwers zijn in het ontwerpen, het toepassen van technieken en gebruiken van materialen, zo traditioneel vond ik ze op het gebied van styling. De laatste jaren is daar gelukkig verandering in gekomen en is de watersport veel gekleurder geworden. Antraciete, zwarte, maar ook oranje en gele rompen zijn geen uitzondering meer. En als het aan de stylisten van Vyva Fabrics ligt, ondergaan ook de interieurs een metamorfose. Zachtroze, wijnrood en metallic kleuren bepalen in de toekomst het interieur van nieuwe jachten. Carol Driessen vertelt op pagina 38 welke trends we nog meer kunnen verwachten. Dit nummer staat traditiegetrouw in het teken van de METSTRADE, die dit jaar voor de 30e keer plaatsvindt. In die 30 jaar is de beurs elk jaar uitgebreid. Zo is dit jaar hal 7 ingeruimd voor het nieuwe E-nnovationLAB. Lees op pagina 24 alles over METSTRADE, een must-visit voor iedereen die in de watersportindustrie werkt. Verderop komen drie toeleveranciers aan het woord die exposant zijn op METS. Als eerste vertelt Rob Montijn van Hydromar Marine Equipment op pagina 28 over de nieuwste hydraulische componenten voor de luxe jachtbouw. Zijn recente uitvinding – het innovatieve zwemplatform Seascape – trekt internationaal veel belangstelling. Slimme technieken verhogen het comfort aan boord. Dat weet Dometic als geen ander. Het Colofon HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA Vereniging. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. bedrijf integreert steeds vaker alle elektronische apparatuur aan boord in één slim systeem. Het maakt het verblijf op jachten aangenamer en de energiehuishouding efficienter. Op pagina 32 legt Thierry Batenburg uit hoe zo’n systeem eruit kan zien. Fijn dat er weer zoveel mensen en bedrijven kleur hebben gegeven aan dit magazine. Nu de cover nog. Liane Jansen Hoofdredacteur P.S. Doe mee met het lezersonderzoek van HISWA Magazine en win een advertentie: www.hiswa.nl/magazine. Uitgever HISWA Vereniging Postbus 37111 1030 AC Amsterdam T 020 - 705 14 00 E communicatie@hiswa.nl I www.hiswa.nl Advertentieverkoop Roskam Media Frank van Gils T 06 - 53 88 82 66 E f.gils@roskammedia.nl Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Vormgeving HMM Exhibitions BV Denise Vork-Dadema Druk Zalsman Zwolle BV Foto cover METS Aan dit nummer werkten mee Hans Buitelaar, Dominique van Dam, Charlotte Leenaers, Wim Lones, Jessica Seijsener, Lisette Vos HISWA MAGAZINE 5 3

AL MEER DAN 35 JAAR UW MAKELAAR EN TAXATEUR VAN RECREATIEBEDRIJVEN Den Bosch 073 6408 888 | Huizen 035 6236 212 | info@maasrbm.nl | www.maasrbm.nl

INHOUD Artikelen METSTRADE Show viert 30e editie De METSTRADE Show is in dertig jaar uitgegroeid tot de grootste vakbeurs ter wereld voor toeleveranciers in de watersportindustrie. De beurs is een must-visit voor exposanten en bezoekers. Ontwikkelingen in hydrauliek voor de jachtbouw Het innovatieve zwemplatform Seascape van Hydromar Marine Equipment trekt de aandacht van Europese jachtwerven. De toekomst van apparatuur aan boord Dometic integreert steeds vaker alle elektronische apparatuur aan boord in één slim systeem. Het maakt het verblijf op jachten aangenamer en de energiehuishouding efficiënter. Trends in interieurs Stylisten bij Vyva Fabrics signaleren de dandy-stijl en andere interieurtrends in de watersport. Het Portret Diana van Wieringen, interieurvormgever en adviseur van scheepsinterieurs bij Neptune Nautisch Comfort. 42 38 32 28 24 Elk nummer Beurzen & evenementen Op stapel Ondernemersnieuws Column Geert Dijks Column Peter Brussel Vraag & Antwoord Beursnieuws Nieuws I Innovatie Nieuws I Mens & Bedrijf HISWA Business Club Nieuws HISWA Business Club Overzicht 6 9 10 23 23 37 40 44 52 58 62 HISWA MAGAZINE 5 5

BEURZEN - EVENEMENTEN - BIJEENKOMSTEN 2017 OKTOBER Hanseboot 28 oktober – 5 november Hamburg, Duitsland www.hanseboot.com NOVEMBER Valencia Boat Show 1 – 5 november Valencia, Spanje www.valenciaboat.com HISWA Workshop RI&E 2 november Perspectief Groep, Heerenveen www.hiswa.nl/agenda Hanseboot Fort Lauderdale International Boat Show 2 – 6 november Fort Lauderdale, Verenigde Staten www.flibs.com Seminar GoedOpKoers 8 november Driebergen www.hiswa.nl/agenda METStrade Show 14 – 16 november Amsterdam RAI www.metstrade.com HISWA Jachthavensymposium 16 november Amsterdam RAI www.hiswa.nl/agenda DECEMBER HISWA Algemene Ledenvergadering 6 december Amsterdam www.hiswa.nl/agenda HISWA Workshop Social media voor dummies 12 december Amsterdam www.hiswa.nl/agenda Nautic 9 - 17 december Parijs, Frankrijk www.salonnautiqueparis.com HISWA-bijeenkomsten Check www.hiswa.nl/agenda voor de data van alle bijeenkomsten, vergaderingen en trainingen die HISWA Vereniging organiseert. De roodgedrukte bijeenkomsten zijn exclusief toegankelijk voor HISWA-leden. 6 HISWA MAGAZINE 5

THE WORLD’S LARGEST MARINE EQUIPMENT TRADE SHOW MEET THE WORLD IN AMSTERDAM The METSTRADE Show is the world’s largest marine equipment trade show and the only truly international B2B exhibition. With excellent networking opportunities, a broad range of showcased innovations and located in one of the most beautiful cities in the world, the METSTRADE Show is an unmissable event for every professional in the marine industry. 1,470 exhibitors 23,700 visitors 107 nationalities The METSTRADE Show is the flagship event of METSTRADE, the world’s leading platform for professionals in the marine equipment industry. ORGANISED BY POWERED BY MEMBER OF OFFICIAL MAGAZINE SYP OFFICIAL MAGAZINE MYP OFFICIAL MAGAZINE

Op stapel Executive 1700 Mk2 De Executive 1700 Mk2 is een nieuw model van Van den Hoven Jachtbouw. Het exterieur is ontworpen door Arnold de Ruijter. Bijzonder is het geoptimaliseerde onderwaterschip waardoor een hogere snelheid mogelijk is met minder vermogen. Het jacht wordt onder CE-keur A gebouwd. Op het jacht bevindt zich een hydraulisch bedienbare radarbeugel. Deze klapt volledig over het dak zodat de toegang via het achterdek via het gangboord niet belemmerd wordt. Op deze radarbeugel is een rvs instrumentenbeugel gemonteerd voorzien van navigatieverlichting en antennes. www.bvandenhovenjachtbouw.nl Lengte over alles 17,30 meter Maximale breedt 5,10 meter Doorvaarthoogte 3,70 meter Diepgang 1,35 meter Aandrijving 2 x Volvo Penta 225 pk HISWA MAGAZINE 5 9

ONDERNEMERSNIEUWS Europese regelgeving voor antifouling? Koperhoudende antifouling is tot op heden in de EU-lidstaten afzonderlijk beoordeeld. Tussen de lidstaten is daardoor veel verschil ontstaan over welke producten wel of niet toegelaten worden. In Nederland wordt de beoordeling en toelating door het CTGB uitgevoerd. Het huidige systeem is onwerkbaar. Middelen die in het ene land niet zijn toegelaten, zijn in het buurland legaal verkrijgbaar. Dit ligt niet in lijn met de open EU-markt. Binnen de EU is gesproken over één toelatingsbeleid. Met name het Nederlandse CTGB heeft zich sterk gemaakt om in alle lidstaten met hetzelfde beoordelingsmodellen te gaan werken. Eén beoordeling voor alle lidstaten is (nog) een brug te ver, maar nu is ‘wederzijdse erkenning’ mogelijk gemaakt. Hierdoor is een geharmoniseerde beoordeling een stapje dichterbij. Op initiatief van het CTGB komt er een voorlopige Europese guidance waarmee de landen van de Europese Unie aangroeiwerende verven (antifouling) op dezelfde manier gaan beoordelen. Aanvragers weten nu bijtijds waar ze aan toe zijn. Het CTGB Op initiatief van het CTGB komt er een voorlopige Europese guidance. heeft zich hiervoor ingespannen omdat de officiële Europese guidance nog niet beschikbaar is en de huidige nationale modellen tekortkomingen hebben. Omdat de indieningsdatum van de dossiers dichterbij komt – ze moeten worden ingediend vóór 1 januari 2018 – nam het CTGB het initiatief tot deze gemeenschappelijke actie van de beoordelingsautoriteiten. De modellen voor de beoordeling van de milieurisico’s van verf voor pleziervaartuigen zijn voorgelegd aan de Europese werkgroep met milieu-experts. Ze worden binnenkort gepubliceerd op de ECHAwebsite. Met deze modellen is het oplossen in het water en de neerslag op de bodem te voorspellen in zoet- en zoutwaterhavens voor de pleziervaart. Plezierjachten varen over het algemeen veel minder dan dat ze stilliggen in de haven. Juist in deze havens is het risico dus het grootst dat stoffen uit aangroeiwerende verf oplossen in het water en neerslaan op de bodem. Het CTGB vroeg het RIVM daarvoor een model te ontwikkelen met zoveel mogelijk realistische gegevens van zoetwaterhavens voor pleziervaartuigen. Het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en Nederland leverden gegevens over hun plezierhavens, bijvoorbeeld hoeveel boten er gemiddeld liggen en hoe groot het onderwateroppervlak van de boten is. Voor pleziervaart op zout water is een soortgelijk model ontwikkeld door het Verenigd Koninkrijk. De modellen zijn ter consultatie voorgelegd in de Europese werkgroep met milieu-experts voordat ze worden ingevoerd. HISWA Vereniging telt 4 nieuwe leden Aira Boats B.V. Finsulate Neko Cruise & Yacht Supply BV SB-Exclusive Ribs B.V. Rotterdam Sneek www.airaboats.nl Hoofddorp www.finsulate.com www.nekoyachts.nl Amsterdam www.sb-exclusiveribs.com 10 HISWA MAGAZINE 5

ONDERNEMERSNIEUWS Internationale journalisten op bezoek Journalisten uit Rusland, Italië, Spanje, Polen, Engeland, Duitsland en Noorwegen waren in september op bezoek in Nederland om proefvaarten te komen maken met Nederlandse jachten. Dit tweedaagse persevenement – georganiseer door HISWA Orange Yachting Group – vond plaats aansluitend op de HISWA te water. De journalisten hadden eerst de mogelijkheid om de beurs te bezoeken. De dag erna maakten ze vanuit Amsterdam Marina een serie proefvaarten waarbij ze een goede indruk kregen van de jachten en hun vaareigenschappen. Vervolgens werd er koers gezet naar Lelystad om op het IJsselmeer te zeilen. De journalisten waren onder de indruk van de kwaliteit van de jachten. Verder stonden er productpresentaties van verschillende toeleveranciers zoals Dometic, Neptune en DMS Holland op het programma. HISWA Orange Yachting Group HISWA Orange Yachting Group is het exportplatform voor jachtwerven actief in het segment < 24 meter en hun toeleveranciers. Met de website www.yachtsholland.com worden consumenten met online acties direct benaderd. Meer informatie: Jan Ybema, j.ybema@hiswa.nl of Michaël Steenhoff: m.steenhoff@hiswa.nl. Informatie brochure HISWA cao HISWA Holland Yachting Group op METS Tijdens de jaarlijkse METSTRADE sponsort HISWA Holland Yachting Group de exclusieve Super Yacht Lounge. Bezoekers en exposanten kunnen hier kennis maken met leden en partners van HISWA Holland Yachting Group. Tien leden en partners zijn vertegenwoordigd op METS. De Super Yacht Lounge is te vinden in het SuperYacht Pavilion (SYP), in de Zuidhal van Amsterdam RAI. Bij dit magazine vinden bedrijven die onder de HISWA cao (kunnen) vallen, een informatiebrochure over de HISWA cao. Daarin leest u over de voordelen van de HISWA cao voor zowel u als werkgever als voor uw werknemers. Zo ontzorgt de HISWA cao op het gebied van personeelszaken. U beschikt automatisch over actuele arbeidsvoorwaarden waar u geen omkijken naar heeft. Verder is de bijbehorende pensioenregeling goedkoper dan een eigen regeling. Meer informatie: www.hiswa.nl/cao. HISWA MAGAZINE 5 11 SPECIAL • HISWA CAO • PENSIOENFONDS • SOCIAAL FONDS HISWA Voorwoord De watersportindustrie heeft een eigen cao, namelijk de CAO voor de Houten- en Kunststoffen Jachtbouw en Waterrecreatieondersteunende activiteiten. Kortweg de HISWA cao. Deze cao voor watersportbedrijven is het visitekaartje waarmee uw bedrijf zich op de arbeidsmarkt onderscheidt. Goede afspraken over werken in uw bedrijf zijn belangrijk. Goede arbeidsvoorwaarden ook. Veel voordelen De HISWA cao biedt veel voordelen. Zo hoeft u zich als ondernemer over veel zaken niet meer druk te maken. De HISWA cao geeft u snel en eenvoudig informatie. Naast basisafspraken over werken met personeel, bevat de HISWA cao omschrijvingen van de belangrijkste functies in de watersportindustrie met daarbij overzichtelijke salaristabellen. Pensioen geregeld In de cao is daarnaast deelname aan een collectieve pensioenregeling geregeld. Pensioenen van de medewerkers zijn ondergebracht in het Bedrijfstak Pensioenfonds voor de Houtverwerkende Industrie en Jachtbouw. Vergoeding vanuit Sociaal Fonds Aan de HISWA cao is het Sociaal Fonds HISWA gekoppeld. Medewerkers kunnen Profiteer van de HISWA cao - De HISWA cao ontzorgt u op het gebied van personeelszaken. - U beschikt automatisch over actuele arbeidsvoorwaarden waar u geen omkijken naar heeft. - De bijbehorende pensioenregeling is goedkoper dan een eigen regeling. www.hiswa.nl/cao 1 Insert CAO HM5 2017 v5.indd 1 gebruik maken van dit fonds voor hun opleiding of bijscholing. Elke medewerker heeft recht op twee dagen scholing per jaar. De werkgever ontvangt een aanzienlijke vergoeding voor elke medewerker die een opleiding of training volgt. HISWA cao is goed voor de werkgever én de werknemers in het bedrijf. In deze special leest u alle informatie over de HISWA cao. Heeft u vragen? Neem dan contact met mij op. HISWA Vereniging Herbert van Oord, Manager Arbeidsmarkt, Training en Opleiding 020 705 14 28 h.van.oord@hiswa.nl www.hiswa.nl/cao

ONDERNEMERSNIEUWS Workshops RI&E Vroeger was het voldoende een RI&E te hebben. Nu is het belangrijk om een actuele RI&E te hebben. Daarom ontwikkelden HISWA Vereniging en Perspectief een digitale RI&E speciaal voor alle bedrijven in de watersportindustrie. Hiermee kunt u uw huidige RI&E actualiseren én gemakkelijk actueel houden. HISWA Vereniging ondersteunt u graag bij het invullen en actualiseren van de RI&E. In een workshop van een halve dag maakt u een start met het invullen van de modulen. De Arbeidsinspectie heeft aangegeven strenger te gaan controleren. Het is dus belangrijk om te beschikken over een actuele RI&E. Daarnaast is een RI&E belangrijk vanwege uw verzekeringen. Verzekeringsmaatschappijen gaan namelijk meer eisen stellen. De workshop RI&E is bestemd voor ondernemers en medewerkers van watersportbedrijven. Datum en locatie De workshop vindt plaats op 2 november 2017, van 10.00 tot 14.00 uur bij Perspectief Groep in Heerenveen. Kosten workshop e 125 voor HISWA-leden e 500 voor niet-leden Dit is inclusief koffie, thee en lunch. Het Sociaal Fonds HISWA betaalt een tegemoetkoming van 90 euro per medewerker. Kosten RI&E e 19,95 voor HISWA-leden e 495 voor niet-leden Aanmelden Stuur een e-mail naar Carlijn de Koning: c.de.koning@hiswa.nl. Geslaagde deelname aan Monaco Yacht Show Ruim 38.000 bezoekers, Nederlandse primeurs, 125 superjachten met als grootste jacht ‘Jubilee’ van Oceanco, 590 deelnemers, 1 Holland Pavilion met 19 deelnemers en een positief sentiment op de beurs. Binnen vier dagen zijn er door leden en partners van HISWA Holland Yachting Group concrete en goede zaken gedaan. De centrale hub van de show was het Holland Pavilion: een stand van 300 vierkante meter met 19 exposanten waar de Nederlandse gastvrijheid vanaf spatte. Verder werd het gloednieuwe Think Yachts, Think Holland Magazine gelanceerd. Het 64-pagina tellende magazine heeft een oplage van 10.000 stuks en wordt onder de aandacht gebracht van internationale doelgroepen in zowel het B2B- als B2C-segment gelieerd aan de superjachtbouw. Te denken valt aan eigenaren van superjachten, vakpers en captains & crewleden. Daarnaast was er een actief hunterteam en draaiden er diverse online- en printcampagnes. Dit om de diverse doelgroepen voor de leden en partners te 12 trekken en te informeren. Een rondleiding met de Consul-Generaal, de ontvangst van Prins Albert II en uiteraard het Holland Event met meer dan 250 gasten maakten de succesvolle deelname compleet. Het Holland Event werd mede mogelijk gemaakt door RH Marine. Alle activiteiten waren er op gericht om zorg te dragen dat de export van het Nederlands product bevorderd wordt. Doelgroepen moeten als eerste denken aan Nederland als ze een product willen aanschaffen. HISWA MAGAZINE 5

ERVAAR HET MOBIELE LEVEN Europort - stand 6701 7 - 10 november 2017 - Rotterdam Ahoy METS - stand 07.131 14 - 16 november 2017 - Amsterdam RAI dometic.com

ONDERNEMERSNIEUWS Campagne Welkom op het water scoort met video en beeld bijvoorbeeld het item over sloeproeien nu al meer dan 15.000 views. Watersportagenda Van de pagina’s op de portal welkomophetwater.nl wordt de Watersportagenda het best bekeken. Opvallend is de enorme aandacht voor suppen en kanoën. Deze sporten zijn goed voor meer dan een derde van de aandacht voor waterrecreatie op de portal. De Welkom op het water-campagne draaide deze zomer op volle toeren. De maanden juni, juli, augustus en het begin van september lieten goede resultaten zien. Niet alleen op het eigen platform, maar ook bij bijvoorbeeld de ANWB konden de vaararrangementen rekenen op veel interesse. De campagne beleeft in de zomer het zwaartepunt. Dit jaar is vol ingezet op video en beeld, en met succes. In de zomermaanden kwamen zo’n 30.000 mensen op de site www.welkomophetwater. nl en ook Facebook en Instagram konden rekenen op een gestage stroom bezoekers en views. Gemiddeld was het bereik over de maanden juni–september zo’n 230.000 views op de Facebookpagina. De korte films krijgen de meeste aandacht. Zo heeft De winter in Watersport houdt niet op als het buiten kouder wordt. Ook in de herfst en winter zijn veel mensen op het water te vinden en is het heerlijk om op het water te zijn. Hier wordt de komende maanden actief aandacht aan besteed. Daarbij wordt ingegaan op winterse activiteiten die mensen kunnen doen om in het voorjaar weer snel het water op te kunnen, zoals het halen van een vaarbewijs, het updaten van hun theoretische kennis en voorlichting over verschillende vormen van waterrecreatie als suppen, roeien, kanoën en opstappen bij de chartervaart. Heeft u leuke winteractiviteiten? Meld deze dan aan via communicatie@hiswa.nl. Lezersonderzoek HISWA Magazine HISWA Magazine zoekt constant naar manieren om het blad te verbeteren. Uw mening is voor ons erg waardevol. Daarom waarderen we het als u de moeite neemt onze lezersenquête in te vullen. Uw antwoorden worden volledig anoniem verwerkt. U kunt er ook voor kiezen om na het beantwoorden van de vragen uw gegevens achter te laten zodat u kans maakt op een gratis advertorial of advertentie (naar keuze) in HISWA Magazine ter waarde van € 1.725 en twee gratis toegangskaarten voor de HISWA Amsterdam Boat Show 2018. De enquête vindt u op www.hiswa.nl/magazine. 14 HISWA MAGAZINE 5 Het vakblad voor de watersportbranche Jaargang 24, nummer 5, oktober 2017 magazine MA G A Z I N Comfort aan boord Dometic integreert elektronische apparatuur Hydrauliek voor de jachtbouw Seascape van Hydromar in the picture Vyva Fabrics Stoffen, sparren en stylen Thema: METSTRADE Show 30 jaar E-nnovation LAB nieuwste toevoeging HISWA Magazine 5 2017 170x240 v3.indd 1

ONDERNEMERSNIEUWS Uitslag waterrecreatie-enquête van HISWA en ANWB (28%), waterskiën, wakeboarden of jetskiën (22%), surfen (19%) en recreëren in een huisje aan het water (18%). De groep bootbezitters die een andere watersport of wateractiviteit wil gaan beoefenen is daarmee groot en toont aan dat er een grote potentie is om huidige watersporters meer uren op het water te houden. Water maakt heftige gevoelens los bij ons Nederlanders, zo blijkt uit een onderzoek van ANWB en HISWA Vereniging onder 700 respondenten. Open water staat volgens de deelnemers vooral voor ‘vrijheid’, ‘ontspanning’ en ‘rust’. Maar 30 procent is ook weleens echt bang geweest. Liefde wint van angst Drie van de tien waterliefhebbers geeft aan weleens écht bang te zijn geweest in of op het water, het meest in een boot (62%), gevolgd door zwemmend in het water (17%). En de helft had die angstige ervaring op zee. Toch zegt van deze zelfde groep maar liefst 99 procent van water te houden. Ook op het gebied van water overwint de liefde dus ruimschoots de angst. Iets nieuws proberen Driekwart van de deelnemers aan de enquête heeft een boot. Buiten het varen in een motor- of zeilboot, recreëert 29% van de deelnemers in een huisje aan het HISWA MAGAZINE 5 water, kanoot of roeit (24%) of doet andere dingen zoals vissen en surfen (beiden 15%). Bijna vier van de tien waterliefhebbers zonder eigen boot, zijn erin geïnteresseerd om in de toekomst iets nieuws te gaan doen op watergebied zoals varen met een motorboot (27%), varen met een zeilboot (23%) en surfen (9%). Dit laat zien dat er nog een groot potentieel is aan nieuwe watersporters, die op zoek zijn naar nieuwe leuke ervaringen op het water. Potentieel Van alle wateractiviteiten besteden de bootbezitters de meeste tijd op of aan het water. Zo wordt gemiddeld 45 uur per maand in het seizoen op de zeilboot doorgebracht en 33 uur op de motorboot. Huisjesrecreanten en surfers besteden gemiddeld beiden 21 uur aan hun wateractiviteit per maand. Hoewel ze het nog nooit hebben gedaan, zou driekwart van de booteigenaren graag nog eens iets anders op watergebied willen proberen zoals duiken Meerderheid blijft varen Bijna de helft van de bootbezitters heeft plannen om in de toekomst de boot te verkopen. Meer dan de helft van deze groep wil dan een andere boot kopen en wil dus actief blijven in de watersport. Van de bootbezitters heeft 16% het afgelopen jaar iets gehuurd op waterrecreatiegebied en van de niet-bootbezitters 36%. De open motorboot (37%) is het afgelopen jaar het meest gehuurd, gevolgd door de open zeilboot (23%), een kajuitzeilboot (21%), een kano of kajak (16%), een (surf)plank (13%), duikmateriaal (10%) en een wetsuit (9%). Maar niet alleen in Nederland wordt gehuurd, 43% van de huur heeft plaatsgevonden in het buitenland. De helft van de deelnemers aan dit onderzoek verwacht dat er in de komende vijf jaar veel meer gehuurd gaat worden. Het onderzoek van ANWB en HISWA Vereniging is onder de vlag van de nationale campagne Welkom op het water uitgevoerd door bureau TeraKnowledge. 15

ONDERNEMERSNIEUWS Blauwe Vlag start campagne voor schoon water Al dertig jaar staat de Blauwe Vlag voor veiligheid en duurzaamheid in jachthavens en op stranden. Inmiddels telt Nederland 123 jachthavens waar de Blauwe Vlag wappert. Dit jaar startten de organisaties achter de Blauwe Vlag (HISWA Vereniging, Watersportverbond, Nederland Schoon en Stichting KMVK) gezamenlijk een pilot voor een campagne “Schone wateren, daar houdt iedereen van”. Steeds meer watersporters vinden het leuk en nuttig om bij te dragen aan schoon water. Niet in de laatste plaats komt dit door de aandacht voor de ‘plastic soup’: het fenomeen dat oceanen en zeeën bezaaid zijn met plastic afval en hoe schadelijk dat is voor het ecosysteem. Doel van de pilot is om meer bewustwording te creëren rond de rol die watersporters zelf spelen in het schoon houden van het water in hun omgeving en vaargebied. Volgens Blauwe Vlag-coördinator Erik van Dijk is dat heel goed mogelijk. “We hebben al goede ervaringen met schone stranden, die Blauwe Vlag voeren. Bezoekers houden van een schoon strand. Ik denk dat we dit zo kunnen doortrekken naar de jachthavens. Het gaat dan niet alleen om de jachthaven alleen, maar ook om het vaargebied. Dat we dit samen schoonhouden”. Peukenpalen De Groene Wimpel voor jachthavens, een extra duurzaamheidskeurmerk van de Blauwe Vlag, maakten als een pilot het afgelopen seizoen gebruik van een pakket van Nederland Schoon. Doel van het pakket is de jachthaven de uitstraling te geven van betrokkenheid bij de omgeving en ‘schoon’. Het pakket bestaat uit afvalvoorzieningen (zoals prullenbakken en ‘peukenpalen’), stickers en posters die direct bijdragen aan positief gedrag. Positief aanspreken, maar zonder belerend te zijn. Daarnaast zijn er schepnetjes om uit te lenen aan watersporters om afval op te vissen uit het water in de omgeving van de jachthaven. Ook leuk voor kinderen. Meer informatie: Stijn Boode, s.boode@hiswa.nl. HISWA Vereniging tegen btw-verhoging naar 8% HISWA Vereniging is tegen de plannen van de nieuwe coalitie om het lage btw-tarief te verhogen van 6% naar 8%. De gevolgen zijn nadelig voor de watersport. Met name toeristisch-recreatieve bedrijven als jachthavens, chartervaart, verhuurbedrijven en zeilscholen worden de dupe als de plannen doorgaan. Het verhogen van het lage btw-tarief zal leiden tot een prijsstijging van de dienst of het product, waardoor de groei van de watersportsector wordt belemmerd. In een eerder onderzoek van onafhankelijk onderzoeksinstituut NYFER (2015) in opdracht van Gastvrij Nederland – waar HISWA Vereniging deel van uitmaakt – is verder aangetoond dat verhoging van het verlaagd btw-tarief leidt tot vraaguitval en forse daling van de werkgelegenheid. Stijn Boode, manager recreatie bij HISWA Vereniging: “Wij vinden de plannen voor de btw-verhoging die in het coalitieakkoord staan, geen goed idee. HISWA pleit nadrukkelijk voor behoud van het huidige 6% btw-tarief. In navolging van onze partners VNO-NCWen MKB-Nederland dringen we er met klem op aan het plan te heroverwegen.” 16 HISWA MAGAZINE 5

DOUBLE COAT Beschermt en verfraait DOUBLE COAT is een hoogwaardige twee componenten polyester DD Lak, geschikt voor toepassingen waar hoge eisen gesteld worden aan krasvastheid, kleurechtheid en glansbehoud. Double Coat kenmerkt zich door zijn uitstekende vloei en de gemakkelijke verwerking met kwast, rol of spuit. Voor meer informatie zie: www.doublecoat.nl.

ONDERNEMERSNIEUWS Cijfers en trends watersport 2017: voorzichtig optimisme De groei in de watersportindustrie die in 2016 begon, zet door in 2017. Het eerste half jaar van 2017 zijn de meeste watersportondernemers optimistisch. De omzet in de watersportindustrie groeide in het eerste half jaar van 2017 met ruim een procent ten opzichte van hetzelfde half jaar in 2016. Dat blijkt uit de conjunctuurenquête van HISWA Vereniging, brancheorganisatie van de watersport. Was de groei in het eerste kwartaal nog 0,3%, in het tweede kwartaal noteerden de watersportondernemers een omzetstijging van maar liefst 2,2% ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2016. De opmerkelijkste groei vindt plaats bij de jachthavens: zij lieten een plus zien van 1,5%. Dit terwijl zij in 2016 nog een krimp toonden. De jachtmakelaars verkochten in het eerste kwartaal van 2017 ongeveer 20% minder boten dan in dezelfde periode vorig jaar. Maar in het tweede kwartaal is er weer een stijging zichtbaar. In totaal werden er 10% meer gebruikte boten verkocht dan in het tweede kwartaal van 2016. Trends in de watersport HISWA Vereniging signaleert veel trends in de watersport. Nieuwe klantgroepen De omzet in de watersportindustrie groeide in het eerste half jaar van 2017 met ruim een procent ten opzichte van hetzelfde half jaar in 2016. Verbetering in de sector vanaf 2016 Watersportondernemers zijn al optimistisch vanaf het begin van 2016. Het consumentenvertrouwen en de koopbereidheid stijgen. Dat zien we terug in de watersport. Over heel 2016 laat de watersportsector een verbetering zien. Omzet en brutowinst namen voorzichtig toe, maar bleven nog wel achter bij de algemene Nederlandse ontwikkelingen. Over het algemeen groeide de omzet in de watersportindustrie in 2016 met 1,4%. HISWA Vereniging merkt op dat de bedrijven die op de Nederlandse markt opereren iets minder groei rapporteren dan bedrijven die (ook) op exportmarkten actief zijn. Er is een groot verschil tussen de verschillende bedrijfsgroepen. Jachthavens meldden over 2016 18 De belangstelling voor de watersport- en recreatie neemt toe. Er ontstaan veel nieuwe klantgroepen. De campagne Welkom op het water draagt daar aan bij. Deze nationale watersportcampagne – powered by HISWA en ANWB – heeft als doel: zoveel mogelijk mensen enthousiast maken voor de watersport en meer uren het water op krijgen. Want: watersporten geeft mensen een ander perspectief. Het delen van boten groeit langzaam maar gestaag. Op deze wijze bereikt de watersport ook een nieuwe doelgroep die voorheen niet het water op ging. Elektrisch varen Elektrisch varen mag rekenen op groeiende belangstelling. Steeds meer mensen ontdekken de voordelen van het ‘groen varen’. Het is rustiger, milieuvriendelijker en simpeler varen. De snelheid is eenvoudiger te doseren en manoeuvreren is daardoor makkelijker. Gebruikte boten De vraag naar gebruikte boten neemt toe, waarbij vooral gebruikte motorboten populair zijn. De gemiddelde verkooptijd nam af. HISWA MAGAZINE 5 een omzetkrimp van 0,8%. Andere bedrijfsgroepen noteren een plus. De best presterende bedrijfsgroepen zijn de importeurs van boten, importeurs van motoren en de toeleveranciers. Het verschil tussen de minst presterende bedrijfsgroep (jachthavens) en best presterende bedrijfsgroep (toeleveranciers) is 6,6%. Bovengenoemde cijfers komen uit de conjunctuurenquete, die HISWA Vereniging – brancheorganisatie van de watersport – elk kwartaal onder de aangesloten watersportbedrijven houdt. De percentages zijn zonder inflatiecorrectie weergegeven.

ONDERNEMERSNIEUWS SUPpen is tegenwoordig erg hot. Duurzaamheid De aandacht die watersportbedrijven voor duurzaamheid tonen, blijft onverminderd groot. Elk jaar worden er meer Blauwe Vlaggen uitgereikt. De Blauwe Vlag is een keurmerk voor schone en veilige jachthavens (en stranden). Er zijn ook jachthavens met een Groene Wimpel; zij onderscheiden zich door aanvullende eisen voor duurzaamheid. Verder noteert HISWA Vereniging veel deelname aan duurzaamheidsprojecten bijvoorbeeld op het gebied van duurzame inzetbaarheid van personeel. Actieve watersporten Actieve watersporten trekken steeds meer deelnemers. Waterskiën en kitesurfen zijn vooral populair onder jongeren. Maar SUPpen is helemaal hot. ‘Het nieuwe surfen’ kent inmiddels veel gebruikers en toepassingen, bijvoorbeeld yoga of waterpolo op een SUP. Zeilcruises Zeilcruises worden populairder voor consumenten en bedrijven. De traditionele chartervloot – die onlangs aansloot bij HISWA Vereniging – professionaliseert en ondergaat een imagoverandering. HISWA MAGAZINE 5 Save the date: ALV op 6 december Noteer in uw agenda: woensdagmiddag 6 december 2017 is de Algemene Ledenvergadering van HISWA Vereniging. Alle HISWA-leden zijn van harte uitgenodigd voor deze jaarlijkse bijeenkomst waarbij teruggeblikt en vooruitgekeken wordt. Zeilcursussen Zeilscholen die bij HISWA zijn aangesloten, noteren nog steeds groeiend aantal cursisten, ook voor jeugdzeilen. Steeds meer zeilscholen ontwikkelen cursussen buiten de traditionele zomervakantieweken. Er komen cursussen door de weeks en in het weekend waarbij zeilscholen bijvoorbeeld samenwerken met buitenschoolse opvang. Zeilen wordt daarmee een leuk en goed alternatief voor teamsporten. 19

ONDERNEMERSNIEUWS Training Mentor Watersportindustrie Mentor Watersportindustrie aan. Tijdens de training komen alle praktische zaken rondom het begeleiden van een leerling-medewerker uitgebreid aan bod. Hiermee krijgt u een gemotiveerde opleidingsmentor in huis die uw leerling-medewerkers professioneel al hun taken kan leren verrichten. Om leerling-medewerkers een goede opleidingsplaats te kunnen bieden, dient in uw bedrijf een ervaren opleidingsmentor aanwezig te zijn. Hiervoor biedt HISWA Vereniging de training Erkenning door SBB SBB erkent formeel alle opleidingsbedrijven in Nederland voor het MBO. Alleen erkende opleidingsbedrijven mogen leerling-medewerkers opleiden. Om voor erkenning in aanmerking te komen dient elk opleidingsbedrijf te beschikken over een ervaren opleidingsmentor. SBB erkent de HISWA-training Mentor Watersportindustrie. Hiermee komt uw bedrijf direct in aanmerking voor erkenning van SBB als opleidingsbedrijf. Data De training duurt anderhalve dag en is gepland op 23 november 2017 (09.30 – 17.00 uur) en 11 januari 2018 (09.30 – 12.30 uur). Locatie: nog niet bekend. Kosten 710 euro voor HISWA-leden, inclusief verblijfskosten en lesmateriaal 799 euro voor niet-leden, inclusief verblijfskosten en lesmateriaal Het Sociaal Fonds HISWA betaalt een tegemoetkoming van 320 euro per medewerker. Aanmelden Stuur een e-mail naar Carlijn de Koning: c.de.koning@hiswa.nl. Vertalingen ISO-normen De normcommissie Jachtbouw binnen het NEN zorgt voor de Nederlandse inbreng in internationale en eventueel Europese normalisatie op het gebied van jachten. Dit betreft in belangrijke mate - maar niet alleen - veiligheidseisen en beproevingsmethoden voor jachten. De normen geven invulling aan de eisen in de Wet Pleziervaartuigen 2016 en internationale standaarden voor jachten boven de 24 meter. HISWA Vereniging is lid van deze normcommissie. Door middel van dit lidmaatschap en de deelname aan de ICOMIA Technical Committee worden de belangen van de Nederlandse jachtbouw goed geborgd. De normen worden standaard in het Engels geschreven. Het is de normcommissie bekend dat het ‘lezen en begrijpen’ van de normen hierdoor soms lastig kan zijn. In de normcommissievergadering van september is besloten om financiering te zoeken om belangrijke normen die op de werkvloer worden toegepast, te vertalen. Normen voor bijvoorbeeld de gasinstallatie, elektra en brandveiligheid. HISWA Vereniging ondersteunt het project om de vertalingen te verkrijgen. Echter HISWA Vereniging blijft van mening dat de ISO-normen gratis beschikbaar moeten zijn. 20 HISWA MAGAZINE 5

ONDERNEMERSNIEUWS Succesvolle handelsmissie Zuid-Frankrijk van de handelsmissie was exportbevordering van de Nederlandse producten die deze toeleveranciers leveren. Elk bedrijfsbezoek bestond uit een gedetailleerde presentatie van het bedrijf, een bezoek aan de werf en een one-to-one sessies tussen de inkopers/salesmanagers en de leden. Afgelopen september organiseerde HISWA Holland Yachting Group een handelsmissie naar Zuid-Frankrijk. Deelnemende leden waren Cramm Yachting Systems, Hydromar Marine Equipment, DMS Holland, Van Berge Henegouwen, Maxwell Marine, Struik & Hamerslag, Rondal, Naiad Dynamics Holland en Kuiper Holland. Zij bezochten vijf relevante Franse bedrijven zoals refitlocaties en jachtbouwers. Het doel Verder op het programma stond een netwerkevent Meet & Greet, mede mogelijk gemaakt door het NBSO Lyon (Nederlands Business Support Office). Hier konden de ondernemers van de Franse jachtwerven, een medewerker van het NBSO, de Consul Honoraire van de Nederlandse Ambassade en de deelnemende leden met elkaar netwerken. Aansluitend op de handelsmissie werd een bezoek gebracht aan het Cannes Yachting Festival. Workshop ‘Sociale media voor dummies’ Op dinsdagochtend 12 december 2017 organiseert HISWA Vereniging een workshop Sociale media voor dummies, exclusief voor HISWA-leden. Sociale media spelen een steeds belangrijkere rol in uw marketing- en salesactiviteiten. En om maximaal profijt te halen uit bijvoorbeeld de campagne Welkom op het water, is het raadzaam dat u actief bent op sociale media. In deze workshop maken de marketing- en communicatie-experts van HISWA Vereniging (Liane Jansen) en de campagne Welkom op het water (Dominique van Dam) deelnemers wegwijs in ‘de wereld die sociale media heet’. Zij helpen nieuwkomers op sociale media stap voor stap op weg als ze met hun watersportbedrijf willen starten met Facebook, Twitter, Instagram of LinkedIn. Daarnaast maken deelnemers kennis met een aantal andere populaire sociale netwerken, zoals YouTube en Snapchat. In de workshop worden alle mogelijkheden besproken die deze sociale media platforms kunnen bieden. Deelnemers gaan naar huis met handige tips, trucs, waarschuwingen en anekdotes over recente apps, platforms en gadgets. De centrale onderwerpen in deze workshop zijn: - Welke sociale media zijn geschikt? - Waar zitten klanten op sociale media? - Wat voor soort content is relevant? Voor deze workshop is een voorbereiding vereist. Een week van tevoren ontvangen de deelnemers per email nadere instructies. Onder andere voor het aanmaken van sociale media accounts. Aanmelden: www.hiswa.nl/agenda. 21

COLUMN Dat blaadje van jullie Een paar jaar geleden is HISWA Magazine vernieuwd en ontstond dit tabletformaat. Het wijkt duidelijk af van andere magazines dus dat viel wel op. Sinds die tijd hoor ik wel eens ondernemers die met mij spreken over een onderwerp dat in ‘dat blaadje van jullie stond’. Dat blaadje van ons is niet zomaar een blaadje. Het is het enige magazine met actualiteiten en achtergrondinformatie over de volle breedte van de watersportindustrie. HISWA vindt het belangrijk dat deze informatie terecht komt bij ondernemers, werknemers, onderwijsinstellingen, ambtenaren, bestuurders, politici, banken en natuurlijk de pers. Niet voor niets ontvangen maar liefst 6.000 adressen HISWA Magazine. En wordt het gelezen door circa 18.000 relevante relaties van HISWA en van haar leden die van belang zijn voor de watersportindustrie en jachtbouw. Ze hoeven er ook nog niet eens voor te betalen want de out-ofpocket kosten zijn dekkend door onze trouwe groep adverteerders. HISWA Magazine is onmisbaar voor het behartigen van de belangen van ondernemers in de watersport. HISWA Magazine is goed, maar misschien kan het beter. Daarvoor vraag ik om uw hulp. Doe mee met het lezersonderzoek (ga naar www.hiswa.nl/ magazine) en maak het magazine nog beter en belangrijker. Dan mag u het van mij best een blaadje noemen. Geert Dijks Directeur HISWA Vereniging P.S. Bent u HISWA-lid en heeft u een relatie die van belang is voor de watersportindustrie? Stuur een mail naar communicatie@hiswa.nl en wij regelen een gratis abonnement namens u. Inspiratie en solidariteit Bij het verschijnen van dit nummer is het nog enkele weken voor de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Dat is niet zomaar een vergadering. Het is een fotomoment van de stand van zaken van uw vereniging. Het bestuur legt verantwoording af voor het gevoerde beleid en we maken u deelgenoot van de koers die we gaan varen op korte en langere termijn. Een jaarlijkse bijeenkomst vol inspiratie en solidariteit. Al ruim 85 jaar is HISWA actief in de watersportindustrie en wordt daardoor gezien en gewaardeerd als de autoriteit op dit gebied. Op veel terreinen zijn we actief en met “we” bedoel ik naast het HISWA MAGAZINE 5 secretariaat ook de vele bestuursleden die zich inzetten voor HISWA. Ondernemers die naast het runnen van hun eigen bedrijf het belang zien van een vitale en moderne brancheorganisatie. Op die manier wordt de koers bepaald door mensen die zelf iedere dag aan het roer staan. Met elkaar werken we aan een agenda in een tijd waarin veel zaken in hoog tempo veranderen. Arbeidsmarkt, milieu, wetgeving, infrastructuur en informatievoorziening: allemaal zaken waar we als HISWA dagelijks mee te maken hebben. Daarnaast moeten we ook nadenken over de koers voor komende jaren. Dat alles komt aan bod op de Algemene Ledenvergadering op 6 december 2017. Nieuwe leden, waaronder de net toegetreden chartervloot, ontmoeten bestaande leden en bestuursleden. Om met elkaar te praten over het gevoerde beleid en over de toekomst van onze mooie industrie. HISWA van, voor en door de leden. Kom daarom op 6 december naar het belangrijkste jaarlijkse moment van uw vereniging. Een goede opkomst is een belangrijke steun in de rug voor alle mensen die actief zijn binnen HISWA. Peter Brussel Algemeen voorzitter HISWA Vereniging 23

METSTRADE Show viert 30e editie Groot, groter, De METSTRADE Show is in dertig jaar uitgegroeid tot de grootste vakbeurs ter wereld voor toeleveranciers in de watersportindustrie. De beurs, een must-visit voor exposanten en bezoekers, vraagt om een goede voorbereiding. “Je moet een plan trekken, anders word je duizelig.” Tekst: Lisette Vos ASA Boot Electro, technische groothandel in de maritieme sector met meer dan vijfduizend artikelen in het portfolio, staat al vanaf de eerste editie van METS in 1986 op de beursvloer. Het bedrijf heeft de enorme groei van de vakbeurs van dichtbij meege24 maakt. Directeur Twan Bogert was er in 1986 nog niet bij – hij bezocht METS in 1996 voor het eerst als verkoper bij ASA Boot Electro - maar hij kent van zijn collega’s de verhalen uit de begintijd. “In het eerste jaar waren er nog niet zoveel exposanten. De stands waren diagonaal opgesteld, zodat de beursvloer beter gevuld was.” In onze achtertuin Voor ASA Boot Electro is de METSTRADE Show dé beurs van het jaar, al dertig jaar. Het team van de technische groothandel doet zaken met toeleveranciers waarvan zij de producten via de groothandel aanbieden én met klanten die de producten afnemen. “Het is voor ons de belangrijkste contactbeurs. Een must-visit”, stelt directeur Bogert. “Nergens ter wereld zien HISWA MAGAZINE 5

METSTRADE Show in cijfers De METSTRADE Show is ‘s werelds grootste vakbeurs voor de pleziervaartindustrie, zo blijkt uit de cijfers (2016). Aantal exposanten: 1.471 Aantal bezoekers: 23.702 Aantal bedrijven aanwezig (exposanten en bezoekers): 11.091 Nationaliteiten bezoekers: 107 64% bezoekers is internationaal Aantal landen met eigen paviljoen: 19 Manager maritiem bij RAI Amsterdam Irene Dros. Directeur Twan Bogert van ASA Boot Electro. grootst bezoekers zo’n brede afspiegeling van alle producten en innovaties die zijn ontwikkeld. Wij komen op veel andere beurzen, maar hierin onderscheidt METS zich echt. Bijkomend voordeel: de beurs is in onze achtertuin.” Volgens Bogert heeft ASA Boot Electro in de beginjaren de B2B-beurs gepromoot onder de toeleveranciers. “We hebben nooit kunnen bevroeden dat de beurs zo groot zou worden. We lieten in het begin op onze eigen stand producten van fabrikanten HISWA MAGAZINE 5 Kennisprogramma: van seminars tot pitches Een vast onderdeel van de METSTRADE Show is het uitgebreide kennisprogramma. Nieuw dit jaar: het Global Marina Institute houdt op het Marina & Yard Pavilion een seminar. Op het podium van Innovation LAB zijn – zoals ieder jaar – dagelijks kennissessies, onder meer over duurzaamheid en innovaties in materialen. Verder zijn er onder meer pitches van de winnaars van de DAME Design Awards. In het Theatre for Innovation Pitches geven exposanten pitches over hun innovatieve producten. Ook geeft National Marine Electronics Association (NMEA) seminars en vinden – zoals ieder jaar - het Superyacht Forum en het HISWA Jachthavensymposium plaats. Kijk voor het complete programma op: www.metstrade.com > programme 25

Het model Interboat Intender 820 waarin namaakteak is verwerkt. zien. Later kozen toeleveranciers vaker voor een eigen stand, zij stonden om ons heen. Nu de beurs zo gegroeid is, staan de fabrikanten waarmee wij zaken doen versnipperd over de beurs. Jammer? Dat is inherent aan het succes van METS. Omdat het totale aanbod te zien is, trekt de beurs steeds meer bezoekers. Dat is voor iedereen een goede zaak.” Van Europees naar wereldwijd Achter de schermen werkt een groot team onder aanvoering van Irene Dros, manager maritiem bij RAI Amsterdam, aan de jubileumeditie van de METSTRADE Show. Dros loopt al vanaf 2001 mee in de organisatie, sinds 2005 als manager maritiem en ze heeft de beurs in al die jaren alleen maar zien groeien. De METSTRADE Show had in het begin vooral een Europees karakter, maar de exposanten komen tegenwoordig uit alle werelddelen. Dros: “Neem China. We begonnen met 10 Chinese exposanten, nu zijn het er 160. Australië hetzelfde verhaal. Begonnen met 6, nu staan er 30 toeleveranciers uit dat land op de beurs.” Volgens Dros is het geheim van 26 De METSTRADE Show is vooral een contactbeurs. het succes de samenwerking met (internationale) partners, zoals ICOMIA (International Council of Marine Industry Associations) en IBI (International Boat Industry). Ook gaat METSTRADE steeds nieuwe partnerschappen aan. De samenwerking met het wereldwijde platform op het terrein van innovatiematerialen – Materia – is daarvan een goed voorbeeld. Op het Construction Material Pavilion, het derde paviljoen na het SuperYacht Pavilion en het Marina & Yard Pavilion, stonden vorig jaar 45 exposanten, een kwart meer dan het jaar daarvoor. Bij de Material Xperience worden dit jaar 125 nieuwe materialen gepresenteerd. Vergelijken Directeur Jerry Schuiten van sloepenbouwer Interboat uit Loosdrecht volgt de innovaties – ook op het terrein van materialen Voorbereiding bezoek METSTRADE Show Een bezoek aan de beurs (van 14 tot en met 16 november in RAI Amsterdam) vraagt om een goede voorbereiding. Aanmelding is gratis tot en met 6 november. Vanaf 7 november tot en met de beursdagen kost online aanmelding 70 euro. Tijdens de beurs aan de deur: 200 euro. De organisatie heeft voor de bezoekers vier routes uitgezet: New entry route: langs de nieuwe exposanten DAME route: langs de genomineerde producten en winnaars DAME Design Award E-nnovation route: langs exposanten elektrische en hybride technologie SYP-route: langs exposanten superjachtbouw Op de website van METSTRADE is een plattegrond van de beurs te downloaden en kunnen bezoekers hun bezoek voorbereiden en routes plannen op basis van productcategorieën. Ook is er een app, inclusief plattegrond, programma, nieuws en een overzicht nieuwe producten. Kijk voor meer informatie op www.metstrade.com. HISWA MAGAZINE 5

– op de voet. Schuiten die dit jaar METSTRADE Show weer bezoekt noemt als voorbeeld namaakteak dat een grote vlucht in de jachtbouw heeft genomen. “Met dit materiaal is de boot onderhoudsvriendelijker. Dát is wat de klant wil. Er zijn veel toeleveranciers die een vervanger van teak presenteren. Het is heel handig om op de beurs op één dag het brede aanbod te kunnen vergelijken.” Jerry Schuiten maakt ieder jaar een dag vrij om de beurs te bezoeken, om rond te snuffelen en op zoek te gaan naar dat ene onderdeel dat hij mogelijk in zijn sloep wil vervangen. In vakbladen heeft hij vaak al gelezen over innovatieve producten die hij op de beurs voor het eerst kan bekijken. Met het enorme aanbod van exposanten is het wél zaak een bezoek goed voor te bereiden. “Je moet je plan trekken, anders word je duizelig”, lacht Schuiten. “Ik heb mijn lijstje nu nog niet opgesteld. We hebben net HISWA te water achter de rug, ik bel nu vanaf de Southampton Boat Show. Daarna ga ik eens over METS nadenken.” Online matchmaking Om de bezoekers zo goed mogelijk door het enorme aanbod in de hallen van RAI Amsterdam te leiden, heeft de organisatie diverse routes uitgezet (zie kader). Nieuw dit jaar is de pilot online matchmaking, een tool voor exposanten en bezoekers in de categorieën boat & yacht builders en marina professionals. Zij kunnen vooraf online een afspraak maken en deze voorbereiden door HISWA MAGAZINE 5 DAME Design Award Tijdens de komende editie van de METSTRADE Show wordt voor de 28e keer de DAME Design Award uitgereikt. Volgens Kim Hollamby, secretaris van de jury, neemt de kwaliteit van de inzendingen ieder jaar toe. De jury let bij de beoordeling op het design in de breedste zin van het woord. Het gaat niet alleen om de functie van een product, maar ook om de vormgeving en het gebruiksgemak. Zelfs de verpakking en de handleiding tellen mee in het juryoordeel. Hollamby en de overige juryleden zijn ieder jaar verbaasd dat fabrikanten ook de meest traditionele producten weer enorm weten te verbeteren. “We zeggen vaak tegen elkaar ‘waarom heeft iemand dit niet eerder bedacht?’” Kijk voor meer informatie op: www.metstrade.com > awards via de tool onderling informatie uit te wisselen. Volgens manager Irene Dros zijn er online steeds meer mogelijkheden om zakelijke relaties te onderhouden, maar blijft persoonlijk contact op de beurs van grote waarde. “Ik geloof echt dat het voor handel nog steeds nodig is om elkaar te ontmoeten.” METSTRADE levert als het lanceerplatform van innovatie ook nieuwe klanten op. Zo heeft groothandel ASA Boot Electro bijvoorbeeld profijt gehad van de uitreiking van de DAME Design Award in 2013 aan Side Power met het product Vector Fin Stabilizers. Directeur Twan Bogert: “De publiciteit van de award voor Side Power zorgde voor extra traffic naar onze stand. We konden nieuwe contracten afsluiten. We zijn geen producent, maar werken wel samen met fabrikanten om te blijven innoveren. METSTRADE is hét introductiemoment van nieuwe producten.” E-nnovation LAB Ook METSTRADE zelf blijft vernieuwen. Vorig jaar is vanwege de toenemende groei Hal 7 aan de beurs toegevoegd. Daar wordt dit jaar een nieuw initiatief gelanceerd: het E-nnovation LAB. Volgens Irene Dros gaan duurzaamheid en innovatie in de maritieme industrie hand in hand. “We laten in het lab producten en technologieën zien die bijdragen aan een schonere en duurzame industrie. Dat gaat van sloepen in Amsterdam die steeds vaker op een elektrische of hybride motor varen tot superjachtbouwers die een jacht bouwen met een hybride voorstuwing. Ook na 30 jaar METSTRADE blijven we vooruitkijken.” 27

Hydromar heeft Rob Montijn

wind in de zeilen Aan de vooravond van het 90-jarig bestaan, timmert Hydromar Marine Equipment uit Leeuwarden flink aan de weg. De producent en toeleverancier van hoogwaardige hydraulische componenten voor de luxe jachtbouw is huisleverancier van diverse Nederlandse jachtbouwers maar weet ook steeds meer buitenlandse jachtbouwers aan zich te binden. Het innovatieve zwemplatform Seascape trekt de aandacht van Europese jachtwerven en opent belangrijke deuren voor het Friese bedrijf. Tekst: Charlotte Leenaers Passerelles die met een druk op de knop uitschuiven naar de kade, side-boarding-ladders die gecontroleerd uitklappen, garagedeuren die toegang geven tot een tendergarage aan boord, kranen die crewtenders in en uit het water tillen en de nieuwste zwemplatforms die jetski’s toegang geven tot het water. Het zijn moderne hydraulische accessoires en ze zijn niet meer weg te denken uit moderne superjachten. “Hydraulische systemen zijn sterk, betrouwbaar en goed bestand tegen zout zeewater. Ze passen om die reden goed bij de hoge kwaliteitseisen die eigenaren stellen. Vrijwel ieder superjacht heeft een heel pakket van hydraulische componenten aan boord”, vertelt directeur Rob Montijn. “Wij leveren een uitgebreid scala van dergelijke producten en we richten ons daarbij op jachten tussen de 30 en 85 meter.” Werken met basisoplossingen In het twee jaar geleden gemoderniseerde pand van Hydromar HISWA MAGAZINE 5 werkt een twintigkoppig team van engineers en monteurs aan de ontwikkeling en montage van de hydraulische componenten. ‘Op maat gemaakte apparatuur op basis van standaardoplossingen’ is het motto van Hydromar. “Dat is componenten net iets beter en kan flink bespaard worden. Onze opdrachtgevers zien dat inmiddels als een belangrijk voordeel van onze aanpak.” Een project waar Hydromar recent hoge ogen mee gooide, is het vlaggenschip van Heesen Yachts: het 74 meter lange superjacht Galactica Super Nova. Een opvallend kenmerk van dit jacht is de tendergarage in de voorsteven over de hele breedte van het schip. Twee acht-en-eenhalve meter brede huiddeuren die naar boven openklappen, geven toegang tot de garage waarin een crewtender en een reddingsboot Zwemplatform Seascape is een innovatie die ons veel gebracht heeft. meteen ook het antwoord op de vraag hoe het ons lukt om met een relatief kleine werkplaats, een hoge productie te realiseren. We werken veel met standaardoplossingen waardoor we snel kunnen werken. Het begrip standaard nemen we overigens niet heel strikt. Grootte, breedte, kleuren en teaksoort kunnen we eenvoudig aanpassen.” Deze werkwijze vereist dat Hydromar al tijdens het ontwerp betrokken wordt bij de bouw van een superjacht. In die fase van het project kunnen kleine aanpassingen in het ontwerp grote besparingen opleveren op de hydraulische installatie. “Door details soms iets anders te ontwerpen, passen de standaardgestald zijn. Montijn: “Al tijdens het ontwerp dachten we mee over het ontwerp van die garagedeuren en het bijbehorende hydraulische systeem. Tijdens de bouw heeft de werf een groot gat in de romp vrijgelaten en hebben wij de rest gedaan: het kozijn, de aluminium deuren, de cilinders, de scharnieren en de hele hydrauliek van de garage. Het was een grote en uitdagende klus en eigenlijk te groot voor onze werkplaats. Dat het toch gelukt is, hebben we te danken aan het feit dat we onderdeel zijn van de SMI-groep. De productie van de aluminium onderdelen van de deuren konden we uitbesteden aan de werkplaats van ons moederbedrijf SMI in Dokkum.” 29

Slimme cilinder als succesfactor Een van de speerpunten in de werkwijze van Hydromar is de continue innovatie en verbetering van producten. Een recent voorbeeld daarvan is de ontwikkeling van het zwemplatform Seascape. Dit zwemplatform aan de achterzijde van een jacht is een doorontwikkeling van een bestaand apparaat. Het bestaat uit een zwemladder met een platform dat in zijn geheel ingeklapt kan worden. Bij eerdere versies bleek het technische ontwerp voor verbetering vatbaar. Op verzoek van enkele West-Europese jachtwerven nam Hydromar de ontwikkeling van een hydraulisch bedieningssysteem ter hand. “We werkten aan een oplossing waarbij draaicilinders de trap met het platform laten draaien. De trap draait helemaal door naar een ruimte onder het dek, terwijl het platform als een luik deze ruimte afsluit. Het bleek een succesvol product te zijn en de Seascape voegden we toe aan ons leveringsprogramma.” Maar het project kreeg een onverwacht vervolg. Van een cruiseschipbouwer in Noorwegen kreeg Hydromar de vraag of ze een zwemplatform konden leveren Seascape dat vier keer zo zwaar belast kan worden. “Onze engineers gingen aan het werk en de conclusie was al snel dat de draaicilinders doorontwikkeld moesten worden. Uiteindelijk vervingen we de dure draaicilinders door een veel steviger krukas-drijfstangsysteem met twee cilinders die, net als bij een locomotief, iets uit fase ronddraaien om hun as. In de werkplaats van SMI zijn we nu bezig met de montage van dit systeem markt zit niet veel ruimte en het geeft nauwelijks mogelijkheden tot groei voor ons bedrijf. Daarom zijn we een aantal jaren geleden op zoek gegaan naar werven buiten Nederland. De Seascape, die ook internationaal veel aandacht trekt, bleek daarbij een effectieve binnenkomer. Hoewel buitenlandse werven niet gewend zijn aan leveranciers die al tijdens het ontwerp betrokken willen zijn, hebben we inmiddels diverse opdrachtgevers in Italië, Hydraulische systemen passen goed bij de hoge kwaliteitseisen van de luxe jachtbouw. in het grote zwemplatform voor de Noorse cruiseschepen. Het leerde ons dat het drijfstangsysteem ook een goede oplossing is voor de standaard zwemplatforms. De nieuwe modellen worden nu uitgerust met dit nieuw ontwikkelde aandrijfmechanisme. Een mooi voorbeeld van hoe innovatie zorgt voor continue verbetering van onze standaardcomponenten”, vertelt Montijn trots. Over de grenzen De Nederlandse markt voor leveranciers van hydraulische componenten ligt grotendeels vast. Zo werkt Hydromar van oudsher als designated supplier voor onder andere Heesen Yachts. “In die Griekenland, Frankrijk en Turkije. Tijdens de komende Monaco Yacht Show en tijdens de METSTRADE in Amsterdam ontmoeten wij deze opdrachtgevers en neem ik de tijd om met hen face-to-face nieuwe projecten door te nemen. Het zijn belangrijke evenementen waar we commerciële trajecten een flinke zet in de goede richting kunnen geven”, besluit Montijn. Dit jaar staat Hydromar tijdens de METSTRADE in hal 11 (stand 11.609) tegenover de bar van HISWA Holland Yachting Group. Bezoekers kunnen naast passerelles, side-boarding-ladders en kranen een opengewerkt, werkend model van de Seascape zien. Huiddeur van de tendergarage op de Galactica Super Nova. 30 HISWA MAGAZINE 5

Het zál maar gebeuren... Onderneem op zeker Onze watersportdesk adviseert u graag. Postbus 116 8440 AC Heerenveen Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513) 62 37 42 info@kuiperverzekeringen.nl www.kuiperverzekeringen.nl

Domotica biedt Integratie van alle elektronische apparatuur aan boord in een slim systeem maakt het verblijf op jachten aangenamer en de energiehuishouding efficiënter. Comfortverhogende apparatuur van vele fabrikanten zijn sinds dit jaar verenigd in het merk Dometic, waardoor gekoppelde installatie naadloos past. Tekst: Hans Buitelaar “Jachtbouwers, jachtservicebedrijven en hun klanten willen apparatuur aan boord die hetzelfde gemak biedt als de keuken, de badkamer en de verwarming thuis. Sanitair, koelkasten en bedieningspanelen wensen schippers bovendien het liefst van slim en oogstrelend design.” Verkoopmanager Thierry Batenburg van Dometic ziet de vraag naar uitgebreide apparatuur op jachten verder groeien. Scheeps vernuft De vraag naar comfort en gemak aan boord laat al een aantal jaren een duidelijke groei zien. Deze trend wordt door veel jachtwerven en toeleveranciers opgepakt en zij besteden inmiddels veel aandacht aan comfort en gebruiksgemak van (huishoudelijke) installaties aan boord van jachten. De slimme en doeltreffende oplossingen waar een boot vol mee zit, is een al bijna traditioneel gegeven waar veel beginnende watersporters plezier aan beleven. Meer ervaren booteigenaren beginnen de handige scheepse trucjes gewoon te vinden, maar de smaak voor design blijft. Want handige oplossingen, met een verrassende werking en ook nog eens mooi vormgegeven, dat is precies wat design biedt. Op het vlak van domotica* wordt de toon in de jachtbouw gezet door superjachten. Vanuit die voorhoede is een slimme koppeling van elektronica aan boord doorgedrongen in jachten van bescheidener afmetingen. Een centraal paneel voor het inschakelen van verlichting, het regelen van de temperatuur in verschillende ruimtes via verwarming Een kombuis met geïntegreerde keukenmachines op het jacht H2OME van schipper Ken Kreisler (foto: K.Kreisler)

efficiënt comfort of airconditioning is op veel jachten vanaf een meter of twaalf lengte al geen uitzondering meer. Meer is mogelijk. Muziek en films kunnen op een centrale computer worden opgeslagen en vanuit elk van de ruimtes individueel worden opgeroepen met een afstandsbediening – of vanuit het centrale paneel als achtergrondmuziek door het hele jacht worden aangezet. De verlichting in elk van de verschillende ruimtes kan worden aan- en uitgezet of zelfs worden gedimd met dezelfde afstandsbedieningen in elke ruimte of via het centrale paneel. Bussysteem Een integrale aanpak van installaties is cruciaal. Systeemintegratie kan ook de aansturing van motoren, navigatie- en communicatieapparatuur omvatten. Voor de jachtbouw wordt hierbij vaak gebruik gemaakt van CAN-busnetwerken. Dit is een soort ringleiding of ruggengraat van stroomvoorziening voor alle apparatuur, gekoppeld aan software die kan herkennen welke apparatuur is aangesloten en welke actief is. NMEA 2000, het netwerk om verschillende navigatie-instrumenten te koppelen, is een voorbeeld van zo’n CAN-bussysteem. Meer op de stroomvoorziening en koppeling van comfortverhogende apparatuur in het interieur gericht, is het systeem van Capi2. Klanten willen apparatuur aan boord die hetzelfde gemak biedt als de keuken, de badkamer en de verwarming thuis. Energie Met een tablet kunnen alle systemen aan boord op afstand worden bediend, zoals op het Italiaanse jacht EVO 43. (foto: EVO Yachts) “Als je het verschil kunt maken in energie- en dus brandstofverbruik, kun je op de professionele markt een positie veroveren,” constateert Batenburg. Dometic is de merknaam waaronder veel fabrikanten, voorheen specialisten op het gebied van airconditioning, toiletsystemen of keukenapparatuur, nu zijn gebundeld in een wereldwijd bedrijf dat een heel breed scala aan producten levert voor mobiele accommodaties. “Voor de pleziervaart telt brandstofbesparing minder, maar laag energieverbruik betekent aan boord van jachten het comfort van stilte.” De compressor van een goed geïsoleerde koelkast springt minder vaak aan. Dat voorkomt het gezoem daarvan, maar op termijn ook het aanspringen van de generator.” Als alle apparatuur, airconditioning, waterdrukpompen, verlichting, vuilwaterpompen en keukenapparatuur energiezuinig is, wordt er veel energie bespaard. Zuiniger apparaten kunnen met een kleinere en dus lichtere elektromotor worden uitgerust. Er is minder accucapaciteit nodig. De apparatuur zelf neemt minder ruimte in beslag. Aan boord van jachten zijn dat zaken die tellen: ruimte aan boord is altijd beperkt. Gewicht beperken betekent dat minder energie nodig is voor voortstuwing. Als minder accucapaciteit nodig is, spaart dat veel gewicht. * Domotica is een samentrekking van het Latijnse ‘domus’ (huis) en telematica: gekoppelde en onderling communicerende elektronische installaties. 33

Voor verwarming werkt Dometic samen met Kabola. Een gecombineerde verwarmings- en airconditioningsinstallatie kan er uitzien als op deze tekening. De verschillende onderdelen: 1. Kabola verwarming 2. Dometic Chiller-unit 3. Buiten waterpomp 4. Circulatiepomp 5. Eén leidingsysteem 6. Air handler eigenaarshut 7. Air handler gastenhut 8. Air handler salon 9. Eén bedieningspaneel voor verwarmen en koelen Merknaam Bekende producten als Waeco, MarineAir, Cruisair en tal van andere merken van apparatuur aan boord, worden vanaf dit jaar op de markt gebracht onder de merknaam Dometic. Het Zweedse bedrijf kocht de afgelopen jaren veel fabrikanten op waarmee al intensief werd samengewerkt. Dometic begon in 1968 als de vrijetijdstak van huishoudapparatuurfabrikant Electrolux. De toen nog nieuwe markt van apparatuur in caravans, boten, vrachtwagens werd bediend met mobiele versies van de apparaten die in keukens en woonkamers verschenen. In 2001 werd Dometic een zelfstandig bedrijf, gericht op voorzieningen voor mobiele onderkomens. Er kwam een internationale verkoop- en serviceorganisatie en toeleveranciers werden bij het bedrijf ingelijfd. Vanaf dit jaar worden veel bekende merken niet meer onder hun oude naam verkocht, maar is Dometic de merknaam voor alle comfortapparatuur. Ontwerpfase Kant-en-klare pakketten voor airconditioning, koelkasten en kooktoestellen voor zelf klussende schippers levert Dometic aan watersportwinkels. Een groot deel van de producten bouwen jachtservicebedrijven en werven in. “Er is steeds meer aandacht voor styling van het interieur,” meldt Batenburg. “Bij het tekenen van een jacht komt tegenwoordig meer 34 kijken dan het inpassen van de gewenste apparatuur. Deuren van koelkasten, de plaatsing van een fornuis of oven, de vorm en kleur van uitblaasopeningen van airco of verwarming: het moet allemaal in een gestileerde betimmering passen. Wij zorgen daarom ervoor dat zoveel mogelijk informatie over onze apparaten beschikbaar is: maten, variaties in opstelling en afwerking zodat de spullen al in de ontwerpfase netjes ingepast kunnen worden. Het is voor ons zaak zo vroeg mogelijk Een integrale aanpak van installaties is cruciaal. in het bouwproces van een jacht in beeld te komen. Dat verzekert ons van afname van de spullen en het is voor de ontwerpers makkelijk om alles in te passen.” Goede registratie van alle geleverde apparatuur op jachten zorgt ervoor dat het wereldwijde servicenetwerk steeds de nodige informatie paraat heeft. Een schipper die tijdens een lange reis met bijvoorbeeld een defecte airconditioning een servicepunt opbelt, kan zo op maat worden geholpen. Aan de hand van de scheepsnaam zoekt de monteur in het systeem op welke installaties exact aan boord zijn geplaatst, zodat hij al met de juiste onderdelen op de kade kan staan als het jacht de haven binnenvaart. Dometic staat op METS, standnummer 07.131. HISWA MAGAZINE 5

HABA Uw partner in bootaccessoires Elektra - Verlichting - Pompen Waterslangen - Boothaken Bezoek ons tijdens de Mets Trade 02.114 Haba Oud camp 9 3155 DL Maasland info@haba.nl www.haba.nl YouTube/Hababv

De slimme manier naar meer vaarplezier e Al 40 jaar uw recreatiespecialist in héél Nederland! Van de Loosdrecht Recreatie Bedrijfsmakelaars: dé makelaar met landelijke dekking! Neem vrijblijvend contact op met Adri Mijnheer, Henk-Jan Kruidenier, Rianne Jansen of Kirsten Smidt F.A. Molijnlaan 28 Postbus 8 • 8070 AA Nunspeet T (0341) 25 23 63 E info@vandeloosdrechtrbm.nl www.vandeloosdrechtrbm.nl De nieuwe Volvo Penta D8 combineert hoge prestaties en laag brandstofverbruik. Een hoge pk-gewichtsverhouding en betrouwbaarheid maakt dat de D8-motor ideaal is voor snelle acceleratie en hoge snelheid. D h E b id h In combinatie met de Volvo Penta Joystick voor binnenboord motoren heeft u alles binnen bereik. Vingertop bediening met een perfecte precisie maakt afmeren en manoeuvreren eenvoudig, zelfs leuk. Vergeet ingewikkelde manoeuvres in overvolle jachthavens – de slimme manier naar meer vaarplezier. J Meer informatie op: www.volvopenta.com D8 en Joystick d e a i g a r e c c r e r a t s i f j e l • v r b i e r e t • w a e t r e u r s i s p o r • t l e • Groter in vraag & aanbod!

Vraag & Antwoord Ik heb zaken gedaan met een Duitse klant. Er is een geschil ontstaan en ik word nu gedagvaard in Duitsland. Hoe zit dat? Antwoord Binnen de EU - met uitzondering van Denemarken - geldt de EEX-verordening (nr. 1215/2012) waarin is bepaald wanneer welke rechtbank bevoegd is. De hoofdregel daarbij is dat de rechtbank van de lidstaat waar de gedaagde woont, bevoegd is. Er is echter een aantal situaties waarin wordt afgeweken van deze hoofdregel. Zo is bij een geschil over een overeenkomst, ook het gerecht van de plaats waar de overeenkomst is uitgevoerd, bevoegd. Bij een koopovereenkomst is de rechtbank van de plaats waar het jacht wordt geleverd dus ook bevoegd. Het gaat hier om een geschil uit een koopovereenkomst waarbij is bepaald dat het jacht in Duitsland wordt geleverd, dus is de rechtbank in Duitsland bevoegd. Er zijn meer afwijkingen van de hoofdregel. De EEX-verordening geeft de consument bij bepaalde B2C-overeenkomsten extra bescherming, onder andere als de ondernemer zijn bedrijfsactiviteiten op de lidstaat van de consument richt. Wanneer dit zo is, hangt af van de situatie. Alle omstandigheden spelen een rol en het is niet noodzakelijk dat de overeenkomst is gesloten naar aanleiding van die op de lidstaat gerichte activiteit. Het enkele feit dat een website kan worden geraadpleegd in de lidstaat waar de consument woont is echter onvoldoende. Er is meer voor nodig om te kunnen zeggen dat een ondernemer zijn activiteiten richt op een andere lidstaat. Er wordt onder gekekeken of er: • een internationaal karakter zit aan de activiteiten HISWA MAGAZINE 5 • er een routebeschrijving op de website staat vanuit een andere lidstaat naar de ondernemer • de website (ook) in een andere taal is geschreven en of er een ander munteenheid wordt gebruikt • het voor de consument mogelijk is om in zijn eigen (vreemde) taal een boeking te verrichten en te bevestigen • er een telefoonnummer met internationaal kengetal wordt vermeld • er gebruik gemaakt wordt van een zoekmachineadvertentiedienst om een consument die in andere lidstaat woont gemakkelijker toegang te verlenen tot de site van de ondernemer • er gebruik gemaakt wordt van een andere topleveldomeinnaam dan die van de lidstaat waar de ondernemer gevestigd is • er verwezen wordt naar klanten die in verschillende andere lidstaten wonen. Is de conclusie bij een B2C-overeenkomst dat de ondernemer zijn activiteiten richt op de lidstaat waar de consument woont, dan mag de consument de ondernemer dagvaarden voor de rechtbank waar de ondernemer gevestigd is óf voor de rechtbank waar hij (de consument dus) woont. De ondernemer mag in het omgekeerde geval de consument enkel dagvaarden voor het gerecht van de woonplaats van de consument. Dit antwoord kwam tot stand met medewerking van Scheepsrecht Advocaten (HISWA Supplier). 37 Vraag van een HISWA-lid

VYVA Fabrics: stoffen, Zachtroze, wijnrood, metallic accenten, technische stoffen en de dandy-stijl: dat zijn de trendvoorspellingen die Carol Driessen en Patrick in ’t Veld doen op het gebied van interieurstyling in de watersport. En, de kleur blauw komt terug. Die ene kleur blauw die je een paar decennia geleden in elke boot vond. Tekst: Dominique van Dam Driessen en In ’t Veld kunnen het weten. Als directeur en productontwikkelaar bij Vyva Fabrics adviseren ze zo’n 95% van de (Nederlandse) werven, architecten en bouwers op het gebied van interieurstyling. En dat al meer dan 25 jaar. ‘We bijvoorbeeld bij de eigenaar van de boot thuis langs te gaan. ‘We kijken wat de klant mooi vindt, hoe hij leeft. We kijken natuurlijk naar de opbouw van de boot en welke details er zijn’, legt In ’t Veld uit. ‘Daarnaast zien we veel. We willen dat de beleving van thuis aan boord komt. De boot customizen is ons doel. delen knowhow’, zegt Driessen. ‘We komen bij werven, groot en klein, en werken samen met eigenaren, architecten en bouwers van boten, sloepen, superjachten en motorboten. Eigenlijk is er bij de bouw van een boot relatief nog weinig aandacht voor het interieur. Wij maken een boot eigen.’ Dat ‘eigen maken’ van de boot doen ze bij Vyva Fabrics door We komen op zoveel plekken, in zoveel jachten. We doen inspiratie op in Monaco, op Boot Düsseldorf, maar ook in modestad Milaan.’ Beleving aan boord ‘Bij de klant sparren we veel, we denken mee. We willen dat de beleving van thuis aan boord komt. De boot “customizen”, dat is ons doel en onze taak. We Groei bij Vyva Fabrics ‘We werken met 16 mensen in dit bedrijf elke dag aan interieurstyling’, zegt In ’t Veld. Vroeger deed Vyva Fabrics dat vooral voor de watersportindustrie, inmiddels is het bedrijf op veel meer vlakken actief. Zo’n 75% van de projecten is buiten de watersport, maar het bedrijf heeft nog net zoveel klanten en projecten in de watersportbranche als voorheen. Vyva Fabrics is daarom heel hard gegroeid. ‘We zijn van buiten naar binnen gaan werken. De collectie is breder, maar onze bijzondere materialen die we altijd al hadden, kunnen we op veel plekken inzetten.’ HISWA MAGAZINE 5

sparren en stylen hebben veel kleuren, grote keus en er zijn meer mogelijkheden in materialen. Vroeger had je ankertjes, beige, blauw. Dat kan natuurlijk nog steeds, maar als iemand het interieur heel basic wil, dan bedenken wij er wel wat geks bij’, lacht Driessen. ‘Accessoires kunnen daar een rol in spelen: daarmee kunnen we een basic interieur mooi en goed aankleden. Snel wisselen en aanpassen aan het seizoen of de trend van het jaar is daarmee goed mogelijk.’ Bouwproces Het liefst denken Driessen en In ’t Veld al mee in het bouwproces. Als voorbeeld noemt In ’t Veld de jaloezieën of shutters voor de ramen aan boord. ‘Wij zien die het liefst weggewerkt in een bak, iets wat de ontwerper prima kan meenemen in het ontwerp van een boot.’ Waar nog een wereld te winnen is, is het materialengebruik. ‘Neem bijvoorbeeld kussens’, zegt Driessen. ‘We moeten toch stikken, dus we kunnen net zo goed twee materialen aan elkaar naaien. Dat is iets wat in de watersportbranche nog veel te weinig gebeurt, combinaties maken. Stoffen hebben verschillende toepassingsmogelijkheden. Zo kunnen we tegenwoordig werken met stof die zo sterk is dat deze zon- en waterbestendig is. Als we het dan vullen met schuim dat blijft drijven kunnen watersporters HISWA MAGAZINE 5 er zelfs mee zwemmen en is het zo weer droog. Verder hebben we stoffen die op de wand kunnen en dashboardbekleding die net even anders oogt dan de standaard.’ Driessen en In ’t Veld merken dat er meer en meer aandacht komt voor interieurstyling aan boord, bij de klant, maar zeker ook bij de werven. ‘Uiteindelijk levert het ook gewoon geld op. Als er net wat meer aandacht is besteed aan het interieur is een boot meer waard en verkoopt de boot sneller en beter. En dat is toch zeker de moeite waard.’ Vyva Fabrics staat op METS, standnummer 12.002.

HISWA te water De HISWA te water 2017 trok bijna 22.000 bezoekers tijdens de laatste Amsterdamse editie. Het publiek was zeer serieus en toonde een hoge koopbereidheid. Vanaf volgend jaar vindt de in-water bootshow plaats in Lelystad. Tekst: Jessica Seijsener-Zandbergen Van 29 augustus tot en met 3 september toonde de HISWA te water circa 250 boten, honderden watersportartikelen en een grote diversiteit aan activiteiten. Beursmanager Michelle Jonker: “Al de eerste beursdag verkochten exposanten boten. Daarnaast zijn er diverse proefvaarten geboekt en offertes opgevraagd. De verwachting is dat exposanten komende maanden meer verkopen zullen realiseren. “ HISWA MAGAZINE 5

positief verlopen Verkopen Veel exposanten toonden zich positief. Bas Lengers van Lengers Yachts: “We hebben een zeer goede beurs gehad en veel nieuwe contacten opgedaan. Ik weet zeker dat er meerdere transacties uit komen.” Nieuwkomer op de beurs AdmiralsTender kon de eerste beursdag al direct een boot verkopen aan een nieuwe klant. Een tweede boot volgde later in de week. Foppe-Jan Smit: “Ik weet zeker dat de sfeer van de HISWA te water bijgedragen heeft aan de verkoop.” De Catamaran Fontaine Pajot van Newpoint Moverbo trok veel bekijks. Hans Bouwens: “Meer mensen hebben interesse in catamarans, dat zien wij hier ook. We hebben veel mensen gesproken waaronder een aantal zeer geïnteresseerden.” HISWA te water in Lelystad Vanaf 2018 verhuist de HISWA te water naar de evenementenhaven Bataviahaven in Lelystad. Aan het roer Arjen Rahusen, die op 1 oktober in dienst trad als directeur van HMM Exhibitions. Rahusen heeft erg veel zin in zijn nieuwe baan: “Na vele jaren actief te zijn geweest in de sport- en leisuremarketing neem ik graag de uitdaging aan om leiding te geven aan de nieuwe beurs die vanaf 2018 in Lelystad plaatsvindt. Samen met het ervaren team van de HISWA te water ga ik er alles aan doen om een mooie bootHISWA MAGAZINE 5 show in Lelystad neer te zetten.” Volgens Rahusen heeft Lelystad vele voordelen: • Makkelijk bereikbaar over de weg en het water • Veel en vooral betaalbare parkeergelegenheden • Zowel in de haven als op de kade uitgebreide faciliteiten en mogelijkheden tot groei • Mogelijkheid tot (snel)varen • Zeer enthousiaste en mee werkende overheid • En ‘last but not least’: aantrekkelijkere tarieven voor exposanten De HISWA te water zal volgend jaar haar 35e editie beleven. Rahusen: “Al jarenlang trekt de beurs duizenden bezoekers Arjen Rahusen en ook afgelopen editie bleek dat er veel boten en producten daadwerkelijk verkocht worden. In Lelystad borduren we voort op dat succes, maar de beurs is ook toe aan vernieuwing, en die gaan wij uitwerken.” HISWA te water Racevillage Van 12 tot en met 20 juli 2018 organiseren HISWA te water en The Hague Offshore Sailing World Championship 2018 de HISWA te water Racevillage tijdens het Wereldkampioenschap Zeilen. Langs de kade van de haven van Scheveningen zal van alles te beleven zijn. Tijdens het WK gaan 150 jachten van 9 tot 20 meter de strijd aan om het kampioenschap. www.offshoresailingworlds2018.com 41

Het Portret Diana van Wieringen In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is. Dit keer: Diana van Wieringen, interieurvormgever bij Neptune Nautisch Comfort. Neptune is ruim 25 jaar expert op het gebied van bootmatrassen, bootkussens & scheepsstoffering. Tekst: drs. Liane Jansen 42 HISWA MAGAZINE 5

Je werkt bij Neptune, een bedrijf voor bootkussens en scheepsstoffering. Welke ontwikkelingen signaleer je? “Klanten vinden een comfortabel leven aan boord steeds belangrijker. En geven daar meer geld aan uit dan vroeger. Verder merk ik dat watersporters vaker kiezen voor duurzame en tijdloze kwaliteit.” Wat is hot op het gebied van bootinterieurs momenteel? “Trends vanuit de woningbranche “Met de klant stellen we een wensenprofiel samen, waarbij zijn smaak en voorkeuren vastgelegd worden. Aan de hand van monsters van bijvoorbeeld wanden en vloeren kiest de klant de kleuren en materialen. Het inrichtingsadvies dat ik geef, moet passen bij het jachtontwerp, de kleurstelling van de romp en de betimmering. Het moet smaakvol èn praktisch zijn. Bij elk advies probeer ik me zo goed mogelijk in te leven aan boord en test ik vooral de bruikbaarheid Het interieur van boten is steeds vaker modern en strak, waarbij een combinatie van hout en naturel kleuren trendy is. sijpelen door in bootinterieurs. Het interieur van boten is steeds vaker modern en strak, waarbij een combinatie van hout en naturel kleuren trendy is. Plafond- en wandpanelen worden tegenwoordig vaak bespannen met vinyl, dat de uitstraling van textiel heeft. De kleurstelling is veelal naturel met een vleug grijs of poederwit. Hoogglans is ook hip: veel watersporters maken een combinatie van mat hout en hoogglanslak. Qua stoffen signaleer ik veel combinaties van structuren in één kleur. Maar ook leder en velvet stoffen zijn in opkomst. Soms kom ik uitschieters tegen, waarbij bootbezitters kiezen voor exotische houtsoorten, meerkleurige stofcombinaties of glanzende accessoires.” Hoe komt een ontwerp bij Neptune tot stand? HISWA MAGAZINE 5 van de materialen. Comfort aan boord is naar mijn mening net zo belangrijk als comfort in huis en verdient daarom veel aandacht en zorgvuldigheid.“ Hoe ziet het productieproces eruit? “Bij Neptune zijn alle producten op het gebied van slaap- en zitcomfort handmade. We streven naar duurzaamheid en hoogBiografie Diana van Wieringen volgde een studie binnenhuisarchitectuur en werkt als zelfstandig interieurvormgever. Ze adviseert klanten in de woningbranche en de detailhandel. Een groot deel van haar tijd werkt ze bij Neptune Nautisch Comfort als interieurvormgever en adviseur van scheepsinterieurs. Ze is een ervaren watersporter. naar de wensen van de klant. Ons team kent goed opgeleide vakmensen die ambachtelijk en uniek handwerk leveren.” Op welke innovatieve oplossing ben je het meest trots? “Dan denk ik aan slaap- en zitcomfort met een uitzonderlijke vorm. Bijvoorbeeld rugleuningen die weggeschoven kunnen worden of wat betreft hun rondingen extreem gevormd zijn. Maar ik ben ook trots op onze innovatieve opklapbare systemen met een dubbele functie en items die op een bijzondere manier bekleed zijn. Allemaal oplossingen die onze Het inrichtingsadvies moet passen bij het jacht ontwerp, de kleurstelling van de romp en de betimmering. waardig comfort. Een grote groep watersporters brengt veel tijd door aan boord en wil langdurig genot hebben van zijn boot. Ruwe grondstoffen bewerken we in onze eigen fabriek en werken we af tot eindproduct. Dat betekent dat elk matras en elk zit- of ligkussen op maat wordt gemaakt: alles wordt geleverd vakmensen bedenken, ook als ze bijna onmogelijk lijken.” Neptune staat op METS, standnummer 11.710. 43

NIEUWSINNOVATIE Coolblack Coolblack is een tweecomponentenlak die wordt aangebracht op een witte onderlaag. Door het speciale pigment absorbeert Coolblack 65 procent minder warmte dan andere zwarte lakken. Donkere composieten structuren worden hierdoor beter en langer beschermd. Zwarte jachten behouden de voordelen van fysieke isolatiemaatregelen en hoeven minder gebruik te maken van de airconditioning. METSTRADE - Stand: 01.621 www.nautix.com Jefa elektrisch sturen Jefa ontwikkelde het Electric Steering System voor motorboten en catamarans. Het systeem is lichter en eenvoudiger te installeren dan vergelijkbare stuurinrichtingen. Jefa past hierbij ook stuurbekrachtiging toe. Er is maar een omwenteling van het stuurwiel nodig om de volledige stuuruitslag te behalen. Door de eenvoudige techniek is Electric Steering zeer geschikt voor zeiljachten. Het systeem is verder in staat om meerdere aandrijvingen aan te sturen. Dat past goed op boten met dubbele roeren. METSTRADE - Stand: 12.340 www.jefa.com 44 Tweehandige gashendel Mercury Marine introduceert een nieuwe gashendel voor buitenboordmotoren. De bediening om de buitenboordmotor in voor- of achteruit te schakelen zit boven op het gashendel en niet aan de zijkant van de motor. De bediening is daardoor gemakkelijker voor zowel links- als rechtshandigen. METSTRADE - Stand: 12.309 www.mercurymarine.com Inschuifbare hard-top Het Italiaanse Opac ontwikkelde en produceerde een volautomatisch inschuifbare hard-top. Het is een wereldprimeur. De hardtop bestaat uit een aantal lamellen die in gesloten toestand horizontaal liggen. Om de hardtop te openen kantelen de lamellen verticaal en schuiven ze tegen elkaar aan tot een klein pakketje. In gesloten toestand vormen ze een waterdicht dak. Het schuifdak is voorzien van waterafvoer tussen de lamellen en in de volledige omtrek van het dak. METSTRADE - Stand: 11.409 www.opacgroup.com RePaint RePaint is een flexibele coating die hecht op pvc. Het wordt geleverd in een spuitbus, als spray. Daarmee is het mogelijk om bekleding en luifels van pvc over te spuiten. Repaint ontwikkelde het product speciaal voor de doe-het-zelver. METSTRADE - Stand: 07.525 www.repaintweb.com HISWA MAGAZINE 5

VISIT US AT THE METS AMSTERDAM STAND NO. 05.407 “Seven minutes and twenty-eight seconds” www.roodberg.com € 550,- ex BTW € 350,- ex BTW Prijzen zijn geldig tot 30 november 2017

Wij zijn op zoek naar een enthousiaste servicemedewerker voor onze jachtservice afdeling op Jachthaven Wemeldinge. Kijk voor meer informatie op www.vdrest.nl U kunt ook bellen 0113-600270 of mailen naar adrienne@vdrest.nl

NIEUWSINNOVATIE PowerDock Blue Isles Moorings bracht een mooring met laadpaal op de markt. Dit PowerDock is een drijvende ankerplaats en het heeft ook een zonnepaneel, een accu en een stroomaansluiting. Het is mogelijk om de accucapaciteit uit te breiden. Ook het vermogen van de elektrische aansluiting is aanpasbaar. METSTRADE - Stand: 12.536 www.blue-isles.com 3Di NORDAC North Sails introduceert 3Di NORDAC, een innovatief polyester zeil. North Sails combineert daarvoor traditioneel materiaal met de slimme 3Di-techniek. 3Di Nordac is bedoeld voor toerzeilers. Met 3Di NORDAC biedt North Sails een betaalbaar zeil met een lange levensduur en grote vormvastheid. METSTRADE - Stand: 07.155 www.northsails.com Seabin V5 De Seabin V5 verwerkt drijvend afval tot een grootte van twee millimeter. De drijvende afvalverzamelaar werkt met behulp van een elektrische pomp. Die pomp zuigt het water aan het oppervlak naast de Seabin aan. De Seabin V5 verwerkt zo’n 25.000 liter water per uur. Het elektriciteitsverbruik is bescheiden. Seabin meldt verbruikskosten van minder dan een euro per dag. Een Seabin verzamelt ongeveer vijfhonderd kilo afval per jaar. METSTRADE - Stand: 05.506 www.seabinproject.com Aanpasbare vin Humphree levert een innovatieve vin voor stabilisatoren. De vin is gemakkelijk aan te passen aan de vorm van de romp van een jacht. Dat voorkomt dat de vin die romp raakt tijdens het stabiliseren. Bij deze vin van Humphree is het na het wegsnijden niet meer nodig om een laag op de snede te lamineren. Na het passend maken van het dunne deel van deze vin is het aanbrengen van een laag epoxy voldoende. METSTRADE - Stand: 12.004 www.humphree.com HISWA MAGAZINE 5 47

NIEUWSINNOVATIE Karver KSO8 Karver Systems presenteert een nieuwe flexibele organiser, de KS08. Die bestaat uit losse onderdelen die als schakels aan elkaar passen. Het is daardoor mogelijk om de componenten in een bocht te plaatsen. De KJ2 en KJ3 schootklemmen van Karver passen boven op de KS08. METSTRADE - Stand: 12.113 www.karver-systems.com Blue Water Runner Elvstrøm ontwikkelde een drie-in-een zeil, de Blue Water Runner. De Runner bestaat uit twee zeilen die samen oprollen op een furler. Het zeil werkt als een gennaker op ruime koersen en als een echte fok op een aandewindse koers. De zeilen liggen dan tegen elkaar over hetzelfde boord. Voor de wind zeilend rollen de zeilen tegengesteld over beide boorden naar buiten. De Blue Water Runner fungeert dan als spinnaker. Mobiele afvalwaterbehandeling Het Franse CarenEcolo patenteerde een mobiel systeem voor de behandeling van afvalwater met antifoulingresten. Het systeem verzamelt en reinigt afvalwater dat overblijft na het schoonspuiten van een jacht. CarenEcolo werkt met een opvangzeil met opstaande randen en een verrijdbare filterinstallatie. Daar zorgen zeven filters ervoor dat het afvalwater wordt gezuiverd van olie, verfresten, lood, koper, biociden en andere schadelijke materialen. METSTRADE - Stand: 05.510 www.carenecolo.fr METSTRADE - Stand: 02.219 www.elvstromsails.com Diesel Dipper De Diesel Dipper van Marship is een stand-alone reiniger voor dieseltanks. De Diesel Dipper werkt met een elektrische spanning van twaalf Volt. De Dipper zuigt brandstof vanaf de bodem van de tank, ver onder het niveau waar de normale aanvoer naar de motor zit. Via een bypass stroomt de brandstof door de Dipper en wordt daar ontdaan van water. Dat haalt de voedingsbodem voor bacteriën weg. De brandstof blijft daardoor bacterievrij. METSTRADE - Stand: 03.332 www.marship.eu 48 HISWA MAGAZINE 5

NIEUWSINNOVATIE MacGlide Folieproducent Mactac ontwikkelde met MacGlide een alternatief voor bestaande antifoulings. De klevende folie heeft een afstotende werking tegen aangroei. De folie verspreidt daarbij geen giftige stoffen in het water. Een spons of zachte borstel is genoeg om de romp weer schoon te krijgen. Bij een bootsnelheid boven vijf knopen is de folie zelfreinigend. De folie houdt zijn afstotende werking gedurende vijf jaar. METSTRADE - Stand: 07.416 www.mactacgraphics.eu deckWatch De smartAIS-ontvangers WatchMate Vision XB-9000 en XB-8000 van Vesper Marine communiceren via WiFi met Android Wear 2 smartwatches. Met de gratis deckWatch App ziet de gebruiker vervolgens de veiligheidsgegevens uit de AIS-ontvangers op zijn of haar pols. Die gegevens bestaan niet alleen uit AIS-data en informatie over MOB-situaties. Een ankeralarm en een waarschuwing bij een dreigende aanvaring hoort daar ook bij. Het is ook mogelijk om de AIS vanaf het slimme horloge te bedienen. METSTRADE - Stand: 07.558 www.vespermarine.com Small Boat Network Actisense bracht Small Boat Network (SBN-1) op de markt. Het is een eenvoudig te installeren alternatief voor de bekende startset van een NMEA2000-netwerk. Een SBN-1 is het equivalent van vier aaneengeschakelde T-stukken. De gebruikelijke eindweerstanden zijn ingebouwd. Het enige wat nog moet gebeuren is het aansluiten van de kabel van de SBN-1 op het twaalfvolts elektriciteitsnetwerk. METSTRADE - Stand: 03.132 www.actisense.com Scanstrut Para Sailing System De Scanstrut Venture Connect Conversion Kit past op een standaard RS boot. Met de Scanstrut Kit verandert de RS in een zeilboot die geschikt is voor het zeilen met of door gehandicapten. Het is een pasklaar systeem inclusief een lier voor het grootzeil en joystick-bediening. Het vergt minder dan een half uur om de conversiekit te installeren. METSTRADE - Stand: 03.510 www.scanstrut.com 49

NIEUWSINNOVATIE Stamskin One Serge Ferrari ontwikkelde een bekleding die is gebaseerd op elastomeren. De stof is daardoor zacht en zeer eenvoudig te reinigen. Stamskin One is ook bestand tegen zonnebrandmiddelen. METSTRADE - Stand: 10.118 www.sergeferrari.fr Twaron Filmless zeilen Hagoort Sails komt met een nieuwe techniek voor zeilen: Twarom Filmless. Hiermee is het bedrijf in staat om lichtere membraan zeilen te maken, ondanks het gebruik van twee taffetas aan beide zijden van het membraan. Eerder zorgde deze taffetas voor duurzame, maar ook zware zeilen. Door gesprekken met toeleveranciers en een verbeterproces is Hagoort Sails erin geslaagd om deze taffetas lichter te maken (een reductie van 50% op de taffetas). Het gebruik van de mylar film, waarop vroeger de garens gelijmd werden, is weggelaten. De garens worden nu rechtstreeks tussen de nieuwe, lichtere taffetas gelijmd. Hierdoor realiseerde Hagoort Sails een totale gewichtsafname van circa 25%. Hagoort Sails is in Nederland de enige aanbieder van deze membraan techniek, die samen met leverancier Powerplast in Italië de zeilen op de markt brengt. www.hagoortsails.nl KB-Ecoline Hybrid Kabola Heating Systems introduceert met de KB-Ecoline de eerste hybride boiler ter wereld. De Ecoline Hybrid werkt zowel op elektriciteit als diesel. Het totale energieverbruik is daardoor dertig procent lager, het brandstofverbruik aan boord daalt ook behoorlijk. Het rendement van de Ecoline Hybrid is 94 procent. METSTRADE - Stand: 07.420 www.kabolaheaters.nl MARIN en team AkzoNobel Tijdens haar onderzoek naar de emissieloze schepen van de toekomst kreeg MARIN een unieke kans. Het instituut kon rekenen, testen en meten aan de Volvo Ocean 65 (VO65) van schipper Simeon Tienpont van team AkzoNobel. MARIN bouwde een schaalmodel van de VO65 en voerde daarmee proeven uit in golven. Het volledige onderzoeksprogramma voor de VO65 bestaat uit computerberekeningen, modelproeven en praktijkmetingen aan boord van de VO65. Het doel is om de prestaties van de VO65 in wind en golven te optimaliseren. Het onderzoek geeft namelijk inzicht in de extra weerstand van de VO65 in zeegang. De navigator is dan in staat om in de race de snelste route nog beter te bepalen. www.marin.nl www.teamakzonobel.com 50 HISWA MAGAZINE 5

In een paar minuten inzicht in uw arbobeleid met de gratis online Goed geregeld check. TERNATIONA MARINE CERTIFICATION MARINE C M IN TIONA TIFI INSTI INSTITTU NSTITUTE Ga naar: www.arboned.nl/goedgeregeldcheck en ontdek: • Of u voldoet aan de wettelijke verplichtingen. • Welke risico’s u loopt. • Wat u moet regelen als uw werknemers ziek worden. Put your trust in IMCI‘s experience and expertise... more than 2600 o m ompanies worldwide have! IMCI Rue Abbé Cuypers 3 1040 Brussels (BE) Phone: +32 2 741 68 36 Fax: +32 2 741 24 18 info@imci.org www.imci.org Internationaal ondernemen begint bij HISWA Weten wat het consumentenvertrouwen in Duitsland is? Of de economische groei in Azië? Hoe uw kansen liggen in Kroatië? Hoe het internationaal geregeld is met BTW? Alle exportinformatie die u zoekt, vindt u bij HISWA. Van marktcijfers tot en met Engelstalige algemene voorwaarden. Onze exportinformatie is gratis en exclusief toegankelijk voor HISWA-leden. Nog geen HISWA-lid? Bel dan 020 705 14 02 voor meer informatie. WWW.HISWA.NL/EXPORT booth 01.201

NIEUWSMENS&BEDRIJF Jubileum Gebroeders van Enkhuizen Het Makkummer Gebroeders van Enkhuizen vierde in september het vijfentwintigjarig bestaan. ontwikkelde zich in die tijd van jachtservice- en jachtinstallatiebedrijf tot een breed watersportbedrijf. In 1999 zorgde de overname van Jachtwerf Smits in Makkum voor de eerste stappen als bouwer van jachten. Dat werden Noordkaper zeiljachten. Later kwamen daar Sossego motorjachten bij. Het bedrijf zelf speelt in op deze trends, onder andere door de innovaties in de nieuwe lijn Enk-Yachts. De ferryboeg op de Enk-Craft Makkum bijvoorbeeld, zorgt voor veel gemak bij het het op- en afstappen. Eigenaar Ronald van Enkhuizen is tevens voorzitter van het Bestuur Jachtbouw van HISWA Vereniging. Binnen dat bestuur staan veranderende marktwensen vaak op de agenda. De ontwikkeling van de HISWA Boatshare Overeenkomst is daarvan een goed voorbeeld. In september hield het bedrijf een open dag om het jubileum te vieren. Daar werd ook de net gebouwde Noordkaper 43 ‘Mabetica’ gedoopt. www.gebrvanenkhuizen.nl Country Manager Mercury Marine Bram Dreschler is met ingang van 1 september 2017 Country Manager voor Mercury Marine. Hij leidt alle verkoop-, distributie- en service-activiteiten binnen de Benelux. Het is de bedoeling dat hij de marktpositie voor alle Mercury Marine producten versterkt en verder uitbouwt. Dreschler is niet nieuw in de watersportindustrie. Hij heeft een commerciële achtergrond en twintig jaar ervaring bij Volvo, Honda en Cummins. Hij werkte daar in de verkoop, ontwikkeling van verkoopkanalen en algemeen management. www.brunswick.com Overname Waterspoor Prins Watersport nam het Friese Waterspoor over. Waterspoor produceert al vijftien jaar hoogwaardige, luxe sloepen en tenders. De verkoop van Waterspoor sloepen en tenders blijft na de overname ook vanuit Koudum plaatsvinden. Dirk-Jan Visser en Rainaldo Prins, directeuren van Prins Watersport: “Waterspoor is in alle opzichten een toevoeging aan ons bedrijf. Het geeft toegang tot het hogere segment van luxe sloepen en tenders en is een aanvulling op ons aanbod. Wij zullen de kwaliteit van deze sloepen en tenders op hoog niveau houden en zeer zorgvuldig in de Nederlandse markt plaatsen. Dat doen we met medewerking van enkele gerenommeerde dealers.” www.prinswatersport.nl www.waterspoor.com

NIEUWSMENS&BEDRIJF DAME Design Award Charity Sailing Kids en VOKK (Vereniging Ouders, Kinderen & Kanker) werden verkozen tot het goede doel van de DAME Design Award Charity. Deze award is een onderdeel van Metstrade. De beursorganisatie kiest elk jaar een goed doel dat een relatie heeft met watersport. De gekozen organisatie krijgt de opbrengsten uit de inschrijfgelden voor de DAME Design Award en de donaties van de beursdeelnemers. Sailing Kids en VOKK gebruiken het geld om gezamenlijk zeiltochten te organiseren. De tochten zijn bedoeld voor jonge kankerpatiënten en overlevenden van kinderkanker of andere ziekten. www.sailingkids.eu www.vokk.nl Distributeur Pardo Yachts Orange Yachting werd de officiële distributeur voor Pardo Yachts in de Benelux. Deze Italiaanse werf bouwt exclusieve boten voor mensen met oog voor kwaliteit, comfort en snelheid. De jachten kenmerken zich door het gebruik van geavanceerde technologie. Andere kenschetsen zijn design, elegantie, kwaliteit en innovatie. Een voorbeeld is de Pardo 43. Het is een motorjacht voor grote gezelschappen. Een van de belangrijkste kenmerken van het dek is de zogenaamde walk-around. Die biedt veel ruimte en veiligheid wanneer er meerdere gasten aan boord zijn. Het dek blijft droger en de sundecks en het ankergebied zijn toegankelijker. www.orangeyachting.com HISWA MAGAZINE 5 Seminar GoedOpKoers Jachtmakelaars en experts organiseren op 8 november het seminar GoedOpKoers. Het is de bedoeling om een toekomstvisie voor de periode tot 2050 te ontwikkelen. Daarbij willen ze gebruik maken van de inspraak van alle betrokkenen. Het seminar is daarvoor het startpunt. Die nieuwe visie is noodzakelijk door de gewijzigde economische orde na de recente financiële crisis. Verder verandert het consumentengedrag en vergrijst de bevolking. De nieuwe visie vormt ook de basis voor de verdere ontwikkeling van het bestaande kwaliteitssysteem. Dat bestaat uit opleiding & training, examinering, registratie & certificering, klachtrecht en permanente opleiding. Verder zoekt de organisatie naar een betere aansluiting bij de huidige en toekomstige eisen en verwachtingen van de markt. Die bestaat uit kopers, verkopers en doelgroepen als jachtbouwers, banken en verzekeraars. De organisaties die betrokken zijn bij het seminar zijn, onder andere HISWA Vereniging, EMCI Register, IVA Driebergen Business School, NBMS, NJI, overheden en YachtFocus. www.goedopkoers.nl 53

NIEUWSMENS&BEDRIJF Solar Sport Zonnebootrace De veertigste Wereldhavendagen in Rotterdam vormden het decor voor de vaartuigen van de Solar Sport Zonnebootrace. Die bewegen zich enkel voort door gebruikt te maken van zonne-energie. De wedstrijden omvatten vier onderdelen. Dat waren Endurance, Timed Sprints, Speed Duels en Speed Records. Chief Solar Officer Marcelien Bos-de Koning (voormalig Olympisch zeilster) is zeer tevreden over het verloop van het evenement. Haar analyse: “Op vrijdag hadden sommige teams moeite om hun boot drijvend te houden. Een wolkbreuk boven de Rotterdamse haven maakte het tot een ware uitdaging om de elektrische systemen te laten werken.” De Koninklijke Marine won de V20-klasse. Het Clafis Victron Energy Solar Boat Team won alle onderdelen van hun wedstrijd en was winnaar in de Topklasse. Het HAN Solar Boat Team werd de winnaar in de A-klasse. The Young Solar Challenge vormt de talentklasse voor deelnemers van veertien tot zeventien jaar. Door het samenvallen van de wedstrijden met het begin van het schooljaar streden hier slechts twee boten om de overwinning. www.solarsportone.org 54 Nieuwe hoofdredacteur Motorboot Yvonne Zwaan is de nieuwe hoofdredacteur van het watersportmagazine Motorboot. Zwaan volgt Hans Papenburg op die op 3 augustus op 56-jarige leeftijd plotseling kwam te overlijden. Papenburg was de afgelopen twaalf jaar hoofdredacteur van Motorboot. Papenburg en Zwaan werkten al elf jaar samen. Ook Bas Hoekstra kreeg een nieuwe functie. Hij is nu adjunct uitgever en blijft verantwoordelijk voor de contentregie. www.motorboot.com Opleiding Medewerker Watersportindustrie succesvol ROC Friese Poort ging dit schooljaar succesvol van start. Maar liefst 73 studenten meldden zich aan voor de mbo-opleidingen Medewerker Watersportindustrie en Maritieme Techniek. Dat is een behoorlijke stijging in vergelijking met vorig jaar. De studenten begonnen het leerjaar met een dag waterskiën en een dag zeilen in Valkjes. Volgens Meinte Visser van het ROC zijn bovengenoemde getallen nog niet definitief: “De aanmeldingen van de opleidingen druppelen nog steeds binnen. Niet alleen zijn de aantallen studenten gestegen, maar ook de vraag naar studenten vanuit de watersportbedrijven. Ongeveer twaalf bedrijven hebben nog een vacature voor een leerling-medewerker of een stagiair.” Volgens Herbert van Oord van HISWA Vereniging is de vraag van bedrijven naar studenten groter dan het aanbod: “De verwachting is dat deze trend zich de komende jaren voortzet. De economie trekt immers aan. Bedrijven zitten te springen om technisch opgeleid personeel.” ROC Friese Poort en HISWA Vereniging besteden het komende jaar meer aandacht aan de promotie van de watersportindustrie. De nadruk ligt daarbij op de watersport als aantrekkelijke branche om in te leren én in te werken. www.rocfriesepoort.nl HISWA MAGAZINE 5

NIEUWSMENS&BEDRIJF Pon neemt RH Marine over Torqeedo naar Azië De Duitse fabrikant van elektrische aandrijvingen opende een kantoor in Bangkok, Thailand. De nieuwe vestiging past bij de snelle groei van Torqeedo in Azië en de landen rond de Pacific (APAC). In die regio ligt steeds meer nadruk op het behoud van maritieme gebieden en duurzaam toerisme. De producten van Torqeedo zijn ook interessant door de toegenomen aandacht voor ecologisch verantwoord vissen. Verder voorzien de Duitsers steeds meer commerciële vaartuigen van elektromotoren. In de APAC-regio stijgen ook de investeringen in duurzaam openbaar vervoer. Torqeedo breidt haar activiteiten ook in deze sector verder uit. www.torqeedo.com On Deck: Official Supplier team AkzoNobel On Deck is Official Supplier van team AkzoNobel. Het zeilteam van Simeon Tienpont neemt deel aan de Volvo Ocean Race die eind juni 2018 in Scheveningen finisht. On Deck levert lieren van Harken aan het team. Om de bemanning alle kennis van de producten te geven, verbleef het bedrijf uit Weteringbrug in de voorbereiding meerdere malen aan boord. Op deze manier is het team tijdens de race in staat om zelf het nodige onderhoud te verrichten. On Deck levert verder reservemateriaal voor de twee rondreizende containers van team AkzoNobel. www.on-deck.nl Pon Holdings maakte de overname bekend van RH Marine B.V. RH Marine is een innovatieve speler op het gebied van elektrische- en automatiseringssystemen in de maritieme industrie. Het bedrijf is onder meer actief in de sectoren defensie en jachtbouw. Als onafhankelijke systeemintegrator in de maritieme industrie voorziet RH Marine boten van elektrische- en automatiseringssystemen. Het bedrijf combineert deze systemen tot een geheel, waardoor boten en platforms beter kunnen opereren en communiceren. De dienstverlening van RH Marine is complementair aan die van Pon-dochter Bakker Sliedrecht. Dat richt zich vooral op baggeractiviteiten en offshore. Met beide ondernemingen samen biedt Pon een breed productenen serviceportfolio. Zowel RH Marine als Bakker Sliedrecht blijven zelfstandig opereren binnen de Pon-organisatie. Bij de bekendmaking was de transactie nog onderhevig aan de gebruikelijke goedkeuring van de mededingingsautoriteiten. www.pon.com HISWA MAGAZINE 5 55

NIEUWSMENS&BEDRIJF Overname Lankhorst Taselaar Brunswick Corporation nam in september Lankhorst Taselaar over. Het Nederlandse bedrijf wordt geïntegreerd in Brunswick Marine. Lankhorst Taselaar blijft na de overname de bestaande, eigen activiteiten uitvoeren. Daarnaast gaat het bedrijf een rol spelen in de uitbreiding van Mercury Marine in Europa. Dat betreft de levering van onderdelen en accessoires van de motorbouwer. Mark Schwabero is Chairman en Chief Executive Officer van Brunswick. Hij zegt: “Lankhorst Taselaar versterkt en verstevigt de distributietak van onze maritieme P&A-activiteiten in Europa. Lankhorst Taselaar zal ons bereik vergroten en onze klantgerichtheid verhogen op de mondiale markt van de pleziervaart, en ons een grotere afzetmarkt bieden waarop we in Europa verder kunnen bouwen.” De geplande verhuizing van Lankhorst Taselaar naar de nieuwe locatie in Heerenveen gaat gewoon door. Het bedrijf telt ongeveer vijftig medewerkers. www.brunswick.com www.lankhorst-taselaar.nl Programmamanager YBA De vacature van programmamanager bij de Yacht Builders Academy is vervuld. Meine Scheweer nam de rol over van Igor van Rooij. Scheweer is hoofd van de dienst onderwijs en kwaliteit in de vestiging Drachten van ROC Friese Poort. Daar heeft hij voor het gehele ROC de domeinen techniek en bouw/infra in beheer. www.yachtbuildersacademy.com Hoekipa Dijk Nederland is een nieuwe kitesurfspot rijker. Hoekipa Dijk ligt aan het Markermeer bij Lelystad en werd eind september feestelijk geopend. De kitesurfzone kwam voort uit een burgerinitiatief. De Stichting Hoekipa Dijk zorgde uiteindelijk voor de realisatie van de watersportlocatie voor met name kite- en windsurfers. Er ligt nu een vier meter brede asfalthelling tussen de basaltblokken van de bestaande strekdam. Daardoor is de locatie op dit moment alleen geschikt voor (ver)gevorderde kitesurfers. In 2019 komt er bij de Markerwaarddijk ook een watersportstrand. Dat biedt mogelijkheden voor een bredere groep aan kitesurfers en andere watersporters. www.hoekipadijk.nl Nieuw lid ICOMIA Messe Düsseldorf GmbH werd lid van ICOMIA (International Council of Marine Industry Associations). Messe is de organisator van Boot Düsseldorf. ICOMIA vertegenwoordigt wereldwijd de watersportindustrie. De organisatie bestaat sinds 1966. HISWA Vereniging is lid en één van de oprichters van ICOMIA. www.icomia.org www.boot.de 56 HISWA MAGAZINE 5

18.000 professionals in de watersportindustrie bereiken? Adverteer in HISWA Magazine. Meer informatie: Frank van Gils f.gils@roskammedia.nl 0653 888 266 Het vakblad voor de watersportbranche Jaargang 24, nummer 5, oktober 2017 magazine MA G A Z I NE Comfort aan boord Dometic integreert elektronische apparatuur Hydrauliek voor de jachtbouw Seascape van Hydromar in the picture Vyva Fabrics Stoffen, sparren en stylen Thema: METSTRADE Show 30 jaar E-nnovation LAB nieuwste toevoeging WA Magazine 5 2017 170x240 v3.indd 1 10-10-17 16:14

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS IN DE RUBRIEK HBC NIEUWS LEEST U NIEUWS VAN DE LEDEN VAN DE HISWA BUSINESS CLUB. Wilt u ook lid worden van de HISWA Business Club? Bekijk de exclusieve voordelen op www.hiswa.nl > Voor bedrijven. Quality Boats Holland 2018 van start Veel Nederlandse jachtwerven leven van export. Zij kunnen voor hun exportpromotie een beroep doen op de campagne Quality Boats Holland, een initiatief van YachtFocus Media (HISWA Supplier). Quality Boats Holland combineert print, beurzen en internet in één totaalaanpak. De campagne voor 2018 ging afgelopen september van start. Centraal staat het jaarboek dat in een oplage van 10.000 exemplaren gratis wordt uitgedeeld aan de bezoekers van negen boat shows in Duitsland (Interboot Friedrichshafen), Frankrijk (Cannes Yachting Festival), Scandinavië en België. Het boek bevat een fraai overzicht van Nederlandse jachtwerven en toeleveranciers. Op de website QualityBoatsHolland.com is het boek ook online beschikbaar. Wilt u een fysiek exemplaar ontvangen? Stuur dan een mail naar office@yachtfocus.com. www.yachtfocus.com Workshop RI&E: 2 november 2017 Vroeger was het voldoende om een RI&E te hebben. Nu is het belangrijk om een actuele R&IE te hebben. De Arbeidsinspectie gaat strenger controleren. Daarnaast gaan verzekeringsmaatschappijen meer eisen stellen. Perspectief (HISWA Supplier) ontwikkelde samen met HISWA Vereniging een nieuwe RI&E, speciaal voor watersportbedrijven. Dit instrument is volledig digitaal en helpt u om uw huidige RI&E te actualiseren. Tijdens de HISWA Workshop RI&E maakt u onder begeleiding een specialist (veiligheidskundige of arbeidshygiënist van Perspectief) een start met het invullen van de vijf algemene modules voor alle bedrijven. Daarna kiest u de keuzemodules, die passen bij de activiteiten van uw bedrijf. Uiteraard komen wet- en regelgeving aan bod en leert u hoe u aan de slag kunt met het plan van aanpak. De workshop is voor ondernemers en medewerkers van watersportbedrijven en vindt plaats op 2 november 2017 in Heerenveen van 10.00 tot 14.00 uur. De kosten voor deelname (incl. lunch) zijn 125 euro p.p. voor HISWA-leden, en 500 euro p.p. voor niet-leden. U kunt zich aanmelden door een mail te sturen naar: c.de.koning@hiswa.nl. www.perspectief.eu/hiswa 58 HISWA MAGAZINE 5

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS Nieuwe deelnemer HISWA Energie Jachthaven Kortenhoef neemt voortaan ook deel aan HISWA Energie en gaat zo’n 4.000 euro per jaar besparen op de gas- en elektriciteitsrekening. Met de overstap naar HISWA Energie bespaart Jachthaven Kortenhoef ruim 50 procent op de kosten voor elektriciteit en ruim 31 procent op de gasrekening. “De tarieven waarvoor Energy Proof (HISWA Supplier) heeft ingekocht, zijn echt heel scherp”, aldus eigenaar Van der Laan. www.hiswaenergie.nl Goed geregeld check voor beter arbobeleid Ondernemen is kansen zien en kansen pakken. Hoe kansrijk is uw eigen onderneming als het gaat om uw arbobeleid? Weet u of u voldoet aan alle wettelijke verplichtingen, welke risico’s u loopt en wat u moet regelen als uw werknemers ziek worden? Speciaal voor ondernemers biedt ArboNed (HISWA Supplier) de gratis Goed geregeld check. In een paar minuten vult u de online vragenlijst in. U ontvangt direct advies hoe u uw arbobeleid nog beter kunt regelen. Belangrijk om te weten, want een actief arbobeleid levert veel op: het verlaagt uw bedrijfskosten, verhoogt de gezondheid en productiviteit van uw mensen en verkleint financiële risico’s. Als u de wettelijke verplichte zaken niet goed geregeld heeft, loopt u bij controles zelfs het risico op boetes of het stilleggen van uw bedrijf. Meer informatie: 030 299 62 77 of salessupport@arboned.nl. www.arboned.nl/ goed-geregeld-check IVA Driebergen: beste kleine hogeschool IVA Driebergen (HISWA Supplier) is opnieuw verkozen tot ‘beste kleine hogeschool’ van Nederland. Deze lijst van Keuzegids HBO is gebaseerd op een jaarlijkse beoordeling van alle studenten in het hoger onderwijs in Nederland. Vooral de richtingen Automotive Business Management en Nautisch Business Management scoren erg goed. Al meer dan 85 jaar blijkt het persoonlijke, kleinschalige onderwijs garant te staan voor een sterke opleiding. De grote focus op het bedrijfsleven zorgt ervoor dat studenten altijd een uitstekende werkplek verwerven. www.iva-driebergen.nl HISWA MAGAZINE 5 59

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS Watersportjuristen in concessie Mr. Ivo van Emstede (HISWA Partner in Business) gaat zijn werk afbouwen. Hij vond een opvolger in mr. Edwin Slager. Van Emstede introduceert hem bij zijn relaties de komende tijd. “Hoe langer ik hier op de beurs rondkijk en contact maak met de ondernemers in de watersport, hoe meer ik er achter kom dat ik een band heb met boten en watersport. Meer dan ik dacht.” Op de HISWA te water kijkt advocaat Edwin Slager zijn ogen uit. Hij wordt overal geïntroduceerd als opvolger van Van Emstede die vanaf 1 januari 2018 in drie jaren wil afbouwen. Het netwerk en de klantenkring die hij in 30 jaar opbouwde als nautisch advocaat, draagt Van Emstede over aan Slager. “De watersport, jachtbouw, jachtonderhoud en de geschillen die in dit vakgebied kunnen spelen, vormen een interessant specialisme”, blikt de aanstormend nautisch advocaat vooruit. “Als advocaat leer je iedere dag. Me verder verdiepen in deze specifieke sector is een heel mooie manier om te zien hoe de juridische kant van een kwestie zich verhoudt tot de praktische gang van zaken.” Van Emstede wil de bijzondere juridische praktijk die hij heeft opgebouwd “niet als een adoptiekindje weggeven”. “Dat is een afspraak die ik met HISWA Vereniging heb gemaakt. De praktijk moet goed worden overgedragen. Slager gaat ook door met de praktijk onder de naam Van Emstede en Partners.” Slager valt bij: “Ik wil alle kennis over de bedrijven en hun zaken tot me nemen. Als ik zomaar begin zonder uitgebreide overdracht is dat niet goed. In de ogen van HISWA-leden zou ik anders kunnen overkomen als een wijsneus die zonder kennis van de sector de zaken puur juridisch bekijkt.” Auteur van HISWA Algemene Voorwaarden “Het zijn jarenlange relaties,” benadrukt Van Emstede nog eens. Met een deel van mijn cliënten werk ik al ruim 20 jaar samen.” De betrokkenheid van Van Emstede bij de watersportbranche begon in augustus 1987, toen de advocaat werd uitgenodigd om te spreken op een bijeenkomst van HISWA-leden in Motel Akersloot. Hij besprak toen de mogelijkheden van incasso in kort geding. Al snel leidde dat tot klanten: 60 ondernemers in de watersportbranche die aanklopten voor hulp bij het innen van openstaande rekeningen en het oplossen van geschillen over geleverde diensten en producten. Ook HISWA Vereniging ontging het optreden van Van Emstede in de branche niet en dat leidde tot de opdracht aan Van Emstede om de diverse HISWA Algemene Voorwaarden aan te passen aan de regels van het nieuw Burgerlijk Wetboek van 1992. Mediation Veel van de geschillen tussen watersportondernemers en hun klanten of toeleveranciers leiden niet tot rechtszaken. “De afgelopen jaren is het ondershands oplossen van conflicten in zwang geraakt onder de term ‘mediation’”, lacht Van Emstede. “Ik werkte al lang zo, nog voordat het mediation werd genoemd. Het is namelijk logisch om met een scherpe blik de voorwaarden in contracten en onderliggende documenten te bekijken, die naast de gang van zaken te leggen, de lezing van beide partijen aan te horen en op basis van de wederzijdse verantwoordelijkheden een realistisch voorstel op te stellen. Dat scheelt de partijen proceskosten en veel energie. Uiteindelijk is dat wat de rechter ook doet.” “Het doel is niet om een tweede Ivo van Emstede te worden. Dat kan niet. Maar ik ga, in het begin onder begeleiding van Ivo, wel verder met het bijstaan van zijn cliënten op dezelfde realistische manier en met kennis van de sector, zoals Ivo het ook gedaan zou hebben”, besluit Slager. www.vanemstede.nl HISWA MAGAZINE 5

HISWABUSINESSCLUBNIEUWS Nieuwe HISWA Partners in Yachtbuilding HISWA Holland Yachting Group verwelkomt twee nieuwe Partners in Yachtbuilding. De eerste is Tuuci. Het bedrijf maakt innovatieve en stijlvolle parasols onder andere voor de jachtbouw. Het bedrijf besteedt veel aandacht aan details. Frames worden gemaakt met ‘marine grade’ aluminium componenten. De doeken worden getest in een eigen windtunnel om er zeker van te zijn dat deze elke stormvlaag aan kunnen. Momenteel is er een lijn van drie parasols die vaak voor installaties op jachten worden gebruikt. De Ocean Master Classic heeft een klassiek design in combinatie met een innovatieve techniek. De Ocean Master Classic is ook in een MAX-versie beschikbaar: dit betekent grotere afmetingen en nog sterker materiaal. Ten slotte is er de Ocean Master MAX Cantilever, een parasol met een vrijhangend doek. www.tuuci.com De andere Partner in Yachtbuilding is Port of Amsterdam. Tijdens het jaarlijkse zomerevent van HISWA Holland Yachting Group bij Royal van Lent in Kaag presenteerde het havenbedrijf zich aan de leden. Royal van Lent is voor het havenbedrijf geen onbekende partij: Royal van Lent koos onlangs voor het Amsterdamse havengebied om hier een geheel nieuwe werf te bouwen. De vestiging van Royal van Lent was voor Port of Amsterdam aanleiding om zich meer in de superjachtindustrie te verdiepen. Het bedrijf wil jachtbouwers en toeleveranciers meer binden aan Amsterdam, naast de ambitie om Amsterdam als bestemming te profileren. Superjachtwerven willen makkelijk toegang hebben tot open zee en voldoende ruimte op het land en het voorliggende (diepe) water. Ook een aantrekkelijke stad met een internationale luchthaven om de hoek is erg belangrijk voor hun doelgroep (eigenaren, captains en crew). Het Amsterdamse havengebied kan zich om deze redenen uitstekend profileren als vestigingslocatie voor deze business. www.portofamsterdam.com Seijsener introduceert onderhoudscontract Jachthavenbeheerders die hun routinematige taken graag willen uitbesteden, kunnen een beroep doen op het onderhoudscontract van Seijsener Rekreatietechniek (HISWA Partner in Business). Hieronder vallen de controle en het onderhoud van uw technische installaties. Het onberispelijk functioneren van uw servicezuilen, watertappunten en toegangscontrole is een belangrijk element bij de beoordeling door uw klanten. Bij een onderhoudscontract loopt Seijsener uw toegangscontrolesysteem en elektrische- en waterinstallaties volgens een duidelijk protocol jaarlijks na en herstelt deze zonodig. Hierdoor vermindert het risico op storingen. Voor een vast jaarlijks bedrag bent u verzekerd van een optimaal functionerende voorzieningen. Meer informatie? Bel 075-6810 600 of stuur een mail naar helpdesk@seijsener.nl. www.seijsener.nl HISWA MAGAZINE 5 61

HISWA BUSINESS CLUB De HISWA Business Club bestaat uit bedrijven die diensten of producten leveren aan de watersportindustrie, maar zelf niet tot de sector behoren. Ze zijn specialist in hun vakgebied, hebben aantoonbare ervaring in de branche. Door dit criterium ontstaat binnen de HISWA Business Club een groep van professionals, die niet alleen toegevoegde waarde aan HISWA-bedrijven kunnen bieden, maar ook aan elkaar. Inmiddels heeft de HISWA Business Club circa veertig deelnemers als Partner HISWA te water, HISWA Partner in Business, HISWA Partner in Yacht building of Supplier HISWA Vereniging. Wilt u ook lid worden van de HISWA Business Club? Bekijk de exclusieve voordelen op www.hiswa.nl > Voor bedrijven. SUPPLIERS HISWA VERENIGING Arboned T 030 299 64 444 E claudia.sedney@arboned.nl BlueWater App T 06 52 84 74 74 E info@bluewaterapp.nl DHK Tax Lawyers T 010 205 36 10 E dijkstra@dhk-taxandlegal.nl Endurance Partners in Hospitality B.V. T 033 450 83 33 E info@endurance.nl EnergyProof T 020 233 38 21 E info@energyproof.nl Hilversum Mediation T 035 203 00 00 E info@mediationhilversum.nl HR Groep T 070 399 85 11 E info@hrgroep.nl PARTNERS HISWA TE WATER Delta Lloyd Verzekeringen T 020 5949111 E joost_zuure@deltalloyd.nl Land Rover T 0345 688859 E vbraam@jaguarlandrover.com Infra Trading B.V. T 038 385 95 59 E info@infratrading.com Inter Boat Marinas T 078 677 70 00 E info@interboatmarinas.nl IVA Driebergen Nautisch Business Management T 0343 51 27 80 E info@iva-driebergen.nl Jachthaven.nl B.V. T 070 34 62 283 E info@jachthaven.nl JLD Contracting T 0299 622396 E info@jldinternational.nl Kraaijeveld’s Aannemingsbedrijf B.V. T 0180 613 522 E info@kraaijeveld-barendrecht.nl Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij (vestiging Den Bosch) T 073 640 88 88 E info@maasrbm.nl Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij (vestiging Huizen) T 035 623 62 12 E info@maasrbm.nl Meijer Mediation T 0546 53 84 26 E wim@meijer-mediation.nl Mobile Miles T 020 820 83 38 E jvanvoorst@mobilemiles.nl Muller Makelaardij/Mediation T 0515 43 06 23 E info@mullermakelaardij.nl Perspectief Groep B.V. T 0341 438 700 E info@perspectief.eu Projectbureau Vrolijks T 076 533 98 50 E info@vrolijks.nl Rho Adviseurs B.V. T 0118 68 90 10 E info@rho.nl Scheepsrecht Advocaten T 085 87 70 945 E secretariaat@ scheepsrechtadvocaten.nl Schulte Mediation T 06 14 31 58 10 E info@awschulte.nl Van de Loosdrecht Recreatie Bedrijfsmakelaars T 0341 25 23 63 E info@vandeloosdrechtrbm.nl Venntiv Group B.V. T 055 843 48 15 E siegfried.doetjes@venntiv.com YachtFocus T 020 456 09 95 E info@yachtfocus.com Zuurzoet HR advisering T 06 14 89 83 88 E HISWA-HR@zuurzoet.nl Van Emstede & Partners Advocaten Advocatenkantoor Van Emstede & Partners Advocaten te Amsterdam geeft gespecialiseerd juridisch advies in kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche wordt geconfronteerd. Contactpersoon: mr. Ivo M.F. van Emstede Prins Hendriklaan 29 • 1075 AZ Amsterdam T 020 675 94 94 F 020 675 96 30 E imf@vanemstede.nl I www.vanemstede.nl adVocatEn Van EmstEdE & PartnErs Kuiper Verzekeringen Kuiper Verzekeringen ontwikkelt unieke verzekeringsproducten voor de pleziervaart. Het bedrijf heeft een grote portefeuille in het verzekeren van eigenaren van pleziervaartuigen maar biedt ook speciale verzekeringen voor watersportbedrijven aan. Zoals een aansprakelijkheidsverzekering voor watersportbedrijven, jachtwerf- en dealerverzekeringen, charterverzekeringen en transportverzekeringen. Contactpersoon: Jacco Kuiper Breedpad 21 l 8442 AA Heerenveen T 0513 61 44 44 F 0513 62 37 42 E info@kuiperverzekeringen.nl I www.kuiperverzekeringen.nl PARTNERS IN BUSINESS Eileen op het water Eileen is een telefoniste die 24 uur per dag en 7 dagen per week gebeld kan worden voor hulp, tips en praktische informatie onderweg. Onderweg in de auto, in de trein, in het buitenland of op de boot; Eileen is altijd bereikbaar. Water sporters kunnen bij Eileen terecht voor bijvoorbeeld de weersverwachting, pech, informatie over bruggen en sluizen of de dichtstbijzijnde haven. Contactpersoon: Lars Schotanus Postbus 132 • 1200 AC Hilversum T 035 677 72 80 • F 035 677 72 81 E info@eileen.nl I www.eileen.nl Meeùs PARTNERS IN YACHTBUILDING ATPI Yachting T +31 (0)20 201 12 95 E jochem.hemink@atpi.com Lanka Marble Interiors T +31 (0)297 76 17 97 E maaike@lankamarble.nl Pon Power B.V. (Caterpillar Holland) T +31 (0)78 642 05 51 E power.nl@pon-cat.com Port of Amsterdam T +31(0)20 620 98 21 E alma.prins@portofamsterdam Seijsener Rekreatietechniek Seijsener Rekreatietechniek is een kwaliteit en service gerichte organisatie, al 40 jaar gespecialiseerd in het ontwerpen en inrichten van kampeerterreinen, bungalow parken en jachthavens. De marktleider op het gebied van technische infrastructuur voor de recreatie. Contactpersoon: Bas Durieux Tuuci T +31 13 522 0471 E jborremans@tuuci.eu Van Gogh Museum T +31 (0)20 570 52 00 E abdul-harkema@ vangoghmuseum.nl Van Steenderen Mainport Lawyers T +31 (0)10 266 78 66 E info@mainportlawyers.com Noorder IJ- en Zeeweg 11 • 1505 HG Zaandam • T 075 681 06 10 F 075 612 32 76 E bas.durieux@seijsener.nl I www.seijsener.nl Meeùs is één van de grootste landelijke dienstverleners in ver zekeringen, hypotheken en onroerend goed. In samenwerking met HISWA Vereniging, Delta Lloyd en ArboNed heeft Meeùs een ziekteverzuimverzekering met arbodienstverlening ontwikkeld. Een uniek product dat de verplichte administratie rondom ziekteverzuim en wet Poortwachter gemakkelijker en sneller maakt. Contactpersoon: Pieter van der Horst Rijnsburgersingel 61 • 2316 XX Leiden T 071 568 56 85 F 071 522 35 39 E p.vander.horst@meeus.com I www.meeus.com/hiswa

Watersportbedrijf verkopen of taxeren? Koers op zeker! Sinds 1997 dé makelaar voor bemiddeling in nautische bedrijven in heel Nederland Ook voor Verkoop/verhuur nautisch onroerend goed Aankoopbegeleiding Mediation Bedrijfsadvies MULLER MAKEL AARDI J Voor actueel bedrijfsaanbod: www.mullermakelaardij.nl 0515 43 06 23 R Register-Taxateur

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64

Home