Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Voorwoord Voor u ligt het bestuursverslag van Stichting Opmaat. Met dit bestuursverslag leg ik als voorzitter College van Bestuur (CvB) van Stichting Opmaat verantwoording af aan het Ministerie van Onderwijs, de Raad van Toezicht, de medewerkers, de medezeggenschapsraden, de gemeente Tilburg, Oisterwijk, Hilvarenbeek en Baarle Nassau, de samenwerkingsverbanden waarbinnen de stichting opereert, de ouders en andere belanghebbenden. Met dit verslag: • stralen we onze trots uit met wat we hebben bereikt in 2018; • leggen we onze verantwoording af; • informeren we op de hoofdlijnen het uitgevoerde beleid. Als bestuurder kan ik stellen dat we met de juiste zaken bezig zijn in het belang van kinderen. We doen het op veel plaatsen goed maar willen altijd beter. Waar we trots op zijn: Samenwerken als randvoorwaarde en succesvol zijn waar we geslaagde oplossingen hebben bedacht voor kinderen. Onze kritische grondhouding om het steeds beter te willen doen; • kinderen vragen meer • ouders willen meer • leerkrachten kunnen meer Dat we de handen ineengeslagen hebben: om samen binnen de organisatie op weg te gaan naar beter presterende scholen als antwoord op de behoefte van onze kinderen. Dat we steeds betere samenwerking op locatie organiseren De samenwerking binnen de PU en gericht op fusie per 01-01-2020. Hierna gaan we voor integratie als laatste stap in onze bestuurlijke slagkracht. De stichtingen Opmaat en Jan Lighartgroep zijn betrouwbare partners bij bestuurlijke samenwerking binnen T Primair en Plein 013. Alles is gericht op integrale aanpak voor onze kinderen thuisnabij. Alle Tilburgse scholen van beide stichtingen gebruiken een Integraal locatieplan. Door op domeinen personeel, onderwijs en bedrijfsvoering de juiste keuzes te maken zien we dat er resultaten behaald worden. In de genoemde hoofdstukken over deze onderwerpen verantwoorden wij ons. In 2018 is een boek uitgegeven over de geschiedenis van het openbaar en bijzonder neutraal onderwijs in Tilburg. Het boek, “Onderwijs met eenheid in verscheidenheid”, geeft blijk van historisch besef en wat we kunnen leren vanuit het verleden. Het geeft ons ook een toekomstperspectief. Onderwijs zal meer en meer van de juiste samenwerkingen moeten hebben om onze kinderen de juiste ontwikkeling te kunnen bieden. Leerling krimp, ouderbetrokkenheid en het vinden van goed personeel zal ons uitdagingen geven. Voorzitter College van Bestuur Marius Liebregts Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 3
Leeswijzer Hoofdstuk 1 beschrijft de missie, de visie en de doelen voor 2018 van onze organisatie. Hoofdstuk 2 licht de formele structuur van de stichting toe. Hoofdstuk 3 omschrijft relevante onderwijskundige ontwikkelingen waarmee de stichting te maken heeft. Hoofdstuk 4 betreft het personeelsbeleid. Hoofdstuk 5 beschrijft wat er is gerealiseerd op het gebied van bedrijfsvoering en huisvesting. Hoofdstuk 6 geeft het financiële verhaal van Opmaat weer. Hoofdstuk 7 staat in het teken van de verslaglegging van de Raad van Toezicht over 2018. pagina 4 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Hoofstuk 1. Visie en missie, doelen 2018 Visie Stichting Opmaat is een organisatie van scholen die zich profileert met een eigen onderwijsconcept. Hiermee voldoet zij aan de gestelde eisen vanuit de overheid. Er is een goed evenwicht tussen de leeropbrengsten en de sociaal emotionele-creatieve ontwikkeling van het kind. Een Opmaatschool staat voor: • Kwalitatief goed en opbrengstgericht onderwijs; • Inspelen en anticiperen op maatschappelijke ontwikkelingen; • Ieder kind telt; • Een goede relatie tussen school, ouders en maatschappij; • Goede professionals die plezier in hun werk hebben en uitstralen. Missie Stichting Opmaat is een organisatie voor openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs. De kernopdracht is verbonden aan kernwaarden. Deze kernwaarden zijn zowel sturend als kaderstellend voor de verdere inrichting van de besturing. De waarden die wij belangrijk vinden voor ons onderwijs verwoorden wij in ons kompas. Het omvat de vier kernthema’s waarop wij ons richten om onze gedroomde toekomst te realiseren. Het kompas geeft ons de mogelijkheid om onze weg gericht te vinden en op koers te blijven. Besturing Stichting Opmaat is een organisatie van openbaar basisonderwijs in Midden-Brabant bestaande uit vijftien openbare basisscholen gelegen in de gemeenten Tilburg, Oisterwijk, Hilvarenbeek en Baarle-Nassau. Ook is er een AZC-school aangesloten bij de Stichting, via OBS Darwin in Oisterwijk. Kompas Stichting Opmaat ontstond naar aanleiding van de eerste bestuurlijke fusie tussen de openbare basisscholen van de gemeenten Tilburg, Oisterwijk en Hilvarenbeek. De laatste school die zich aansloot, was OBS De Regenboog uit Baarle-Nassau in januari 2008. Bovengenoemde bestuurlijke fusie was een gevolg van het beleid van het Ministerie van Onderwijs om scholen meer vrijheid en dus ook meer verantwoordelijkheid te geven. Een bestuurlijke fusie was bij het openbaar onderwijs wat ingewikkelder dan bij bijvoorbeeld katholieke scholen, omdat de lokale overheid een verantwoordelijkheid had bij de instandhouding van openbare scholen. Kernopdracht Bij Stichting Opmaat: • Is iedereen welkom • Bieden we kansen aan ieders talent • Richten wij ons onderwijs vanuit en voor de samenleving in • Geven we boeiend en vernieuwend onderwijs • Creëren we een veilige leer en werkomgeving Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 5 V e R r n e a s t n d l w r t o a a o w t d r n g e e b i l K i k j e e e n n r e a a e u d
Sinds de invoering van het Raad van Toezichtmodel per 1 januari 2011 is de rol van de gemeenteraden verder gewijzigd. Hun invloed beperkt zich nu tot het benoemen van de leden van de Raad van Toezicht en het jaarlijks kennisnemen van het strategisch beleidsplan, het bestuursverslag en de jaarrekening. In feite hebben de gemeenteraden hun toezichthoudende taak grotendeels aan de Raad van Toezicht gedelegeerd. Besturingsfilosofie De scholen vormen de kern van de organisatie. Zij zorgen voor de uitvoering van het onderwijs in de gemeenten Tilburg, Oisterwijk, Hilvarenbeek en Baarle-Nassau. Zij hebben een relatieve autonomie, vooral onderwijskundig, binnen de gemeenschappelijke beleidskaders. De decentrale uitvoering in de scholen wordt op centraal niveau ondersteund door het College van Bestuur en het Servicebureau. Het Servicebureau ondersteunt het College van Bestuur en de scholen met hun kwaliteitszorg, het personeelsbeleid, het financiële beleid, de planning en control, ICT, huisvesting en facilitaire zaken. Fullserviced, alles in eigen beheer. Het Servicebureau is gehuisvest in het voormalige gebouw van de Rijks HBS aan de Ringbaan Noord 240 te Tilburg. Een huurlocatie waar ook meerdere samenwerkende partners zijn gehuisvest. Stichting Opmaat kent sinds 1 januari 2011 een Raad van Toezichtmodel met een stichtingsbestuur. Dit toezichthoudend model heeft geleid tot een duidelijker scheiding tussen toezicht houden, besturen en directievoering. Het stichtingsbestuur is omgevormd tot toezichthouder volgens de beginselen van ‘good educational governance’. Het College van Bestuur is het bevoegd gezag van de scholen. De directievoering ligt bij de scholen. Servicebureau Ringbaan-Oost De besturingsfilosofie luidt samengevat: ‘ruimte binnen heldere kaders’. Het model van besturen op hoofdlijnen door middel van kaders wordt doorgevoerd op alle niveaus van de organisatie. Een hoger niveau stelt kaders vast voor lagere niveaus. Onder de besturingskaders verstaan wij: beleids- en uitvoeringsplannen volgens vaste formats, contracten met resultaatafspraken, verantwoordingsrapportages en managementstatuut. pagina 6 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Koers & Ambities 2015-2019 Het onderwijsveld is volop in ontwikkeling. De markt is concurrerend en de ambities van Opmaat zijn hoog. In het strategische beleidsplan 2015-2019 is uitgewerkt op welke wijze we invulling geven aan het waarmaken van onze ambities. Hiertoe werken de scholen van Opmaat gedurende deze beleidsperiode aan vier kernwaarden: • Brede ontwikkeling voor iedereen • Een leven lang leren • Partnerschap • Autonomie en eigenaarschap Met de beleidsdoelstellingen zoals beschreven in het strategisch beleidsplan, werken we actief aan het realiseren van de gewenste richting. Doelstellingen waarmee opmaat in 2018 onder meer volop aan de slag is gegaan zijn: ‘iedere leerling van een Opmaat-school wordt toegerust voor het leven’ ‘Stichting Opmaat werkt, samen met partners in de regio, vanuit een passende organisatiestructuur voor de toekomst’ ‘Iedere locatie van Stichting Opmaat beschikt over een integraal locatieplan en werkt conform dit plan.’ De beleidsdoelstellingen zijn aan het einde van schooljaar 2017-2018 geëvalueerd binnen het team van directeuren en Management Team en waar nodig aangescherpt voor schooljaar 2018-2019. Expeditie HPO In 2018 is ook de start gemaakt voor de nieuwe planperiode, waarin we ons richten op verdere professionalisering van het onderwijs. We gaan voor een onderwijsaanbod wat aantoonbaar en wetenschappelijk onderbouwd tot betere resultaten leidt. De term die we hierbij tegen is HPO/HPS; hoog presenterende organisatie/hoog presterende scholen. Iedereen binnen de hele organisatie zal hiermee bezig zijn. Een grote beweging met een mooi resultaat wat onze kinderen nog beter op weg zal helpen naar de verdere toekomst. En daar doen we het voor! Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 7
pagina 8 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Hoofdstuk 2 De organisatie Het College van Bestuur legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht onder voorzitterschap van de heer H. Kivits. Taken en verantwoordelijkheden van de Raad van Toezicht, College van Bestuur en schooldirecteuren staan beschreven in het managementstatuut. Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht verwijzen wij u naar het jaarverslag van de Raad van Toezicht. Opmaat is lid van de brancheorganisatie voor het primair onderwijs, de PO Raad. Zoals alle leden van de PO Raad, heeft de stichting de Code Goed Onderwijsbestuur Primair Onderwijs conform vastgesteld. In deze code zijn basisprincipes vastgelegd omtrent professionaliteit van bestuurders en managers in het primair onderwijs. Medezeggenschap Elke school kent een medezeggenschapsraad (MR) waarin personeel en ouders evenredig vertegenwoordigd zijn. Daarnaast bestaat er een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). De GMR bestaat uit vertegenwoordigers van ouders en leerkrachten van verschillende scholen van Opmaat. De GMR is een directe gesprekspartner voor het College van Bestuur, bespreekt de bovenschoolse ontwikkelingen en is betrokken bij de totstandkoming van beleid. De leden van de GMR geven instemming of advies aan de beleidskeuzes. De GMR maakt een eigen jaarverslag. Door de samenstelling proberen wij binnen Opmaat als stichting voldoende “oren en ogen” te hebben op de scholen. Juridische structuur De rechtsvorm van de organisatie is een Stichting. Op 1 augustus 2006 vond de oprichting van Stichting Opmaat plaats. Stichting Opmaat staat ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel Brabant onder nummer 18083945. Organogram De organisatie is opgezet volgens het standaard inrichtingsprincipe van lijn en staf. De staf (servicebureau) is zo klein als mogelijk en ondersteunt de gehele organisatie. De directeurenverdeling kent een drieledige opzet: directeur voor een enkele school; directeur voor een school met meerdere locaties en een meerschoolse directeur. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 9
Personele Unie; fusie In 2016 zijn de stichtingen Opmaat en de Jan Ligthartgroep Tilburg samengegaan in de Personele Unie. Met als stip op de horizon een fusie. De gedachte achter de Personele Unie is om méér uit de samenwerking te halen waar ouders en kinderen direct van profiteren en scholen meer elkaar kunnen ondersteunen in de intensieve samenwerking. Een eerste logische stap hierin was de oprichting van Kindercampus Oculus (2017): vanuit locatiegedachte twee scholen van beide stichtingen met een scholenfusie optimaal laten samengaan en samenwonen. Een tweede logische stap is ook weer vanuit de locatiegedachte de doorontwikkeling van de samenwerking in een vernieuwd gebouw voor OBS De Heerevelden en de Jan Ligthartschool Huibeven in het huidige pand van Huibeven (realisatie augustus 2019). Een derde logische en tevens laatste stap is de optimale samenwerking tussen alle scholen (realisatie januari 2020) van beide stichtingen door met behoud van entiteit op te gaan in een administratieve besturenfusie en daarmee maximaal te kunnen profiteren van de samenwerkingsvoordelen. Met deze 3e en tevens laatste stap volgt een kroon op het gehele proces wat mede door intensieve samenwerking met de medezeggenschap op een zorgvuldige wijze zal worden gerealiseerd. Voor de school de Mussenacker in Udenhout, is een intentieverklaring getekend met het Bestuur van Stichting Tangent om in augustus 2019 samen te gaan. Dit vanwege de schoolomvang in relatie tot het belang voor de kinderen, de ouders en de locatie. Samenwerkingsverbanden Opmaat is bij uitstek dé organisatie die samenwerken hoog in het vaandel heeft staan. Integrale initiatieven ten behoeve van de kinderen en het beste aanbod wat door samenwerking kan worden verkregen. Tilburg: Stichting Opmaat / Stichting Jan Ligthartgroep in de Personele Unie Alle onderwijsbesturen werken samen via de coöperatie T-Primair. Hier zijn inmiddels ook enkele omliggende gemeenten aangesloten. Oisterwijk en Moergestel: Samen met Stichting Boom voor een integraal onderwijsaanbod Hilvarenbeek: Baarle Nassau: Algemeen: Via de federatie Samenwijs; onderwijs, opvang gezamenlijk Samen met Stichting het Groene Lint Op vrijwel alle scholen is er een samenwerking met kinderopvang Basisgegevens Opmaat scholen 10VR AZC Oisterwijk, Kievitsblekweg 4, 5062 SV Oisterwijk, tel. 088-7151220 23ZJ Bibit, Millingenstraat 8, 5045 JA Tilburg, tel. 013-5711055 23CG De Bienekebolders, Kloosterlaan 26, 5066 AN Moergestel, tel. 013-5136228 12DS De Blaak, Grebbe 42, 5032 RT Tilburg, tel. 013-4689466 10VR Darwin, Lavendel 1, 5061 WB Oisterwijk, tel. 013-5230850 21NP De Driehoek, Wagenmaker 1, 5081 ER Hilvarenbeek, tel. 013-5052761 12UV De Fonkel, Bemmelstraat 6, 5043 BE Tilburg, tel. 013-5721427 23DY De Heerevelden, Giekerkstraat 57, 5043 MX Tilburg, tel. 013-5720913 10EF De Kikkenduut, Burg. Verwielstraat 65, 5062 GC Oisterwijk, tel. 013-5230270 27CA Koolhoven, Koolhovenlaan 1A, 5036 TK Tilburg, tel. 013-4565680 pagina 10 Dhr. M. Huijgens/Mw. C. de Jong Mw. N. Clemens Dhr. P. Ketelaars Dhr. R. Meeuwsen Mw. S. van Duijnen Montijn Mw. G. Lukkien-Boerefijn Dhr. M. Huijgens Mw. J. Oonk Dhr. P. Ketelaars Dhr. R. de Haan Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
22JJ De Mussenacker, Korte Voren 2, 5071 AD Udenhout, tel. 013-5113733 23ZH Oculus, Bankastraat 2, 5014 BW Tilburg, tel. 013-5434643 22JM Panta Rhei, Galjoenstraat 50, 5017 CN Tilburg, tel. 013-5437241 21DL De Regenboog, Schoolstraat 8, 5111 XP Baarle-Nassau, tel. 013-5079146 12MT De Sleutel, Eilenbergstraat 256, 5011 EC Tilburg, tel. 013-4553905 21OQ De Vuurvogel, Eikstraat 11, 5038 ML Tilburg, tel. 013-5423767 Dhr. P. van Hees Mw. M. Mathijssen Dhr. J. Vliegenthart Mw. H. Hoogendoorn Dhr. B. Boek Mw. B. IJpelaar Aantal leerlingen (teldatum 01.10.2018) De telling van het aantal leerlingen op 1 oktober 2018, bepalend voor de bekostiging voor het schooljaar 2018-2019, is 3570 leerlingen. Ten opzichte van 1 oktober 2017 (3634 lln.) hebben we te maken met een daling van 64 leerlingen. Dit sluit aan bij de algemene landelijke tendens. Vertrouwenspersonen In overeenstemming met de klachtenprocedure beschikt stichting Opmaat over een externe vertrouwenspersoon die bij klachten functioneert als aanspreekpunt. De vertrouwenspersoon gaat na of door bemiddeling tot een oplossing kan worden gekomen. De vertrouwenspersoon begeleidt degene met een klacht desgewenst bij de verdere procedure en verwijst in voorkomende gevallen naar andere instanties. De externe contactpersoon van stichting Opmaat in 2018 is mevrouw I. van Hezewijk (medewerker van Vertrouwenswerk.nl). Klachten en klachtafhandeling Binnen het werk van de interne contactpersonen en de externe vertrouwenspersoon wordt een onderscheid gemaakt tussen melding, klacht en formele klacht. Er is sprake van een melding wanneer er ongerustheid is over een situatie die anderen dan de melder betreft. Er is sprake van een klacht wanneer er sprake is van ongenoegen dat de klager zelf betreft. Er is sprake van een formele officiële klacht wanneer een derde partij als de externe vertrouwenspersoon, het bevoegd gezag of de klachtencommissie worden ingeschakeld, omdat men er op schoolniveau niet uit komt. Op alle Opmaat scholen wordt actief gewerkt aan het schoolveiligheidsbeleid. De interne klachtenregeling is op de websites van alle Opmaat scholen goed vindbaar. Op alle Opmaatscholen is een aanspreekpunt aanwezig voor de concrete pestgevallen en wordt er gewerkt aan het monitoren van het welbevinden van de leerlingen. In de verslagperiode 2018: We hebben in 2018 zeven formele klachten gehad, waarvan er vijf na interventie door het bestuur zijn opgelost. Twee formele klachten hebben de klachtencommissie bereikt, waarvan er één ongegrond en één gedeeltelijk gegrond is verklaard. (Communicatie had beter gekund). Daarnaast is er een signaal bij de inspectie binnengekomen en opgelost en was er één veiligheidsissue, waarbij een ouder de toegang tot de school is ontzegd. Afgesloten contracten In augustus is een contract afgesloten met de CBE Groep voor de begeleiding naar een Hoog Presterende Organisatie. Het contract heeft een reikwijdte van 2 ½ jaar en een totaal financieel belang van maximaal 550.000€, buiten de aanvullende extra opdrachten. Het financiële verloop wordt gerapporteerd in de kwartaalverslagen. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 11
Aanbesteding Hardware In 2017 is samen met een collega Bestuur gestart met de aanbesteding van ICT – Hardware. Na een mislukte aanbesteding van ruim een jaar (geen interesse vanuit de markt) is er een extra initiatief ingezet wat niet meer heeft geleid tot een succesvolle aanbesteding. Omdat scholen verder moesten in hun aanschaf, is er een “best deal” gemaakt met een leverancier op basis van een vaste korting. De deal komt voort uit de specs uit de aanbesteding en de afgestemde tarieven die via een specifiek hiervoor ingerichte webshop worden aangeboden. Uitrol nieuw netwerk en netwerkbeheer In 2018 heeft de uitrol van de nieuwe digitale omgeving na een succesvolle aanbesteding plaatsgevonden. De gehele organisatie is eveneens overgezet naar de office 365 omgeving en daarmee tijd en plaats onafhankelijker geworden. Alle lokale servers op de scholen zijn of worden uitgefaseerd. De ondersteuning is naar een hoger niveau gebracht. pagina 12 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Hoofdstuk 3 Onderwijs & Kwaliteit De Opmaatscholen bieden kwalitatief hoogwaardig onderwijs om de kansen van al onze leerlingen in het vervolgonderwijs en hun deelname aan de samenleving te maximaliseren Of we dit doel behaald hebben meten we aan de hand van de volgende indicatoren: • De Opmaatscholen presteren tenminste op het gemiddelde niveau van hun schoolgroep • Op Opmaatscholen voelen ouders, kinderen en werknemers zich veilig • Tenminste 75% van uitgestroomde leerlingen naar het Voortgezet Onderwijs zit na drie jaar op het niveau van het schooladvies We maken een keuze voor inrichting Professionele Leergemeenschap op schoolniveau en bestuursniveau Er is onderzoek gedaan (praktijk en studie) naar de mogelijkheden om door te groeien naar een lerende organisatie. Dit heeft geresulteerd in onze ambitie om ons onderwijs op een onderbouwde manier te versterken en de wijze waarop we ons onderwijs nu wordt georganiseerd te transformeren naar een organisatie die meerwaarde creëert voor alle betrokkenen. Om dit te bereiken hebben we een traject ingezet om te transformeren naar een Hoog Presterende Organisatie (HPO) met Hoog Presterende Scholen (HPS) (gebaseerd op onderzoeken Van der Waal, Senge, Hargreaves en Laker). De professionele leergemeenschap is de spil in een hoog presterende school. Het traject is uitgewerkt in de beleidsnotitie ‘Expeditie HPO” en ingezet. Alle scholen beschikken over een teamfoto Van alle ‘losse’ documenten is een samenhangend geheel gemaakt: “Mijn school in beeld”. In dit document zijn alle zaken opgenomen die de basis vormen van het juiste onderwijs op de juiste plek. Het document wordt jaarlijks voor de herfstvakantie geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Dit subdoel is gerealiseerd, maar vraagt wel een vervolg in implementatie en borging. We gaan het dashboard doorontwikkelen met accent op gebruik van het dashboard voor monitor en audit; rekenschap. Nieuwe inzichten door een onderzoek heeft ertoe geleid dat we dit breder opgaan pakken: Hoe organiseren we rekenschap op basis van de criteria van het “Huis van verandering”? (Onderzoek Hargreaves en Laker). Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 13
Analyse eindopbrengsten Onze ambitie is dat elke Opmaat school ten minste op het gemiddelde van de schoolgroep scoort. Hiernaast een tabel van de eindopbrengsten van de laatste 3 schooljaren: Conclusie n.a.v. eindopbrengsten Alle scholen hebben een basisarrangement van de inspectie. 47% van onze scholen gebruikt de centrale eindtoets, 47% gebruikt IEP en 6% van de scholen gebruikt Route 8 om de eindopbrengsten te verantwoorden Er is sprake van een zeer licht stijgende trend. 20% van de scholen heeft in schooljaar 2017-2018 onvoldoende eindopbrengsten gehaald als we de inspectie ondergrens hanteren: Darwin, De Mussenacker en Oculus. Zoemen we in op de groei van de kinderen in deze groepen dan zien we dat de groei voldoende is. 40% van de scholen heeft onze Scholen Kikkenduut Darwin AZC Oisterwijk Blaak Sleutel Fonkel Regenboog Driehoek Vuurvogel Mussenacker Panta Rhei Bienekebolders Yore Heerevelden Oculus Bibit Koolhoven 15-16 V O Nvt V V V O O V V V V V O V V bestuursambitie behaald: de Blaak, de Sleutel, de Fonkel, Bibit, Koolhoven en de Regenboog. Op basis van deze resultaten zijn wij uiteraard nog niet tevreden. Het ingezette verandertraject “Expeditie HPO” gaat de benodigde verbeteringen opleveren. Bent u benieuwd naar de separate resultaten van de scholen, ga dan naar: www.scholenopdekaart.nl Analyse Sociale veiligheid Om dit te meten hanteren we de sociale veiligheidsonderzoeken in Vensters PO. Onze ambitie is dat kinderen een 8 of hoger scoren en dat werknemers een 7 of hoger scoren. Conclusie n.a.v. analyse sociale veiligheid 100% van de kinderen behaalt onze bestuursambitie 94% van de ouders behaalt onze bestuursambitie 92% van de werknemers behaalt onze bestuursambitie Op basis van deze resultaten zijn wij nog niet tevreden. We streven natuurlijk naar 100% voor alle groepen. Wel zien we een stijgende lijn in vergelijking met de uitkomsten van de vorige afname. 16-17 V V Nvt V O V V V V V V V O O O V 17-18 V O Nvt V V V V V V O V V - V O V V pagina 14 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Analyse Vervolgsucces Om het vervolgsucces te bepalen voor onze kinderen maken we gebruik van de gegevens uit Vensters PO. Onze ambitie is, dat ten minste 75% van de uitgestroomde leerlingen na 3 jaar op het niveau van het schooladvies presteert. We nemen Darwin AZC niet mee in deze analyse aangezien de doelgroep die deze school bezoekt (kinderen van asielzoekers) sterk wisselt. Conclusie n.a.v. vervolgsucces 20% van de scholen behaalt de bestuursambitie Bij 60% van de scholen is de groep opstroom groter dan de groep afstroom Bij 34% van de scholen is de groep afstroom groter dan de groep opstroom Bij 6% van de scholen is de afstroom en opstroom gelijk Opvallend is dat er meer kinderen opstromen dan afstromen Op basis van deze resultaten zijn wij uiteraard niet tevreden. Scholen en bestuur gaan een grondige analyse maken van deze cijfers en daarop actie ondernemen. Passend onderwijs Binnen ons samenwerkingsverband Plein 013 hebben de scholen invulling gegeven aan hun schoolondersteuningsplan. De beschikbare gelden worden gebruikt om: • Teamactiviteiten om passend onderwijs nog beter vorm te kunnen geven • Groepsgebonden extra ondersteuning te kunnen bieden • Arrangementen voor individuele leerlingen te kunnen bieden • Verwijzingen van leerlingen te bekostigen Op al onze scholen zijn leerlingen met een arrangement. Dat wil niet zeggen dat alle leerlingen binnen Opmaat een passende plek hebben. Er blijft een leerlingenstroom naar het speciaal (basis)onderwijs. De gelden van passend onderwijs worden op leerlingenaantal aan de scholen toegekend. Opmaat doet onderzoek naar een betere verdeling van de gelden, waarbij we ons laten leiden door het principe: Het geld volgt het kind. We zullen dus meer moeten kijken naar de schoolpopulatie en specifieke behoefte van kinderen om ervoor te zorgen dat we goed passend onderwijs kunnen verzorgen. De Intern Begeleiders zijn de spil in het vormgeven van passend onderwijs binnen de school en dus ook in ons ingezette veranderingstraject. Daartoe zijn de volgende acties ingezet: • Opleiding intern begeleider binnen een HPO-organisatie • Afstemming en duidelijkheid betreffende kun taken Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 15
Kindcentra Alle Opmaatscholen zijn een Kindcentrum (waar dat mogelijk is integraal) Alle Opmaatscholen werken samen met de voorschoolse opvang om een ononderbroken ontwikkeling van kinderen te garanderen. De kinderen, pedagogisch medewerkers en leerkrachten ontmoeten elkaar steeds structureler en werken met zelfde themá, regels en afspraken. Een aantal van onze scholen werkt zeer intensief samen met de voorschoolse opvang: de Vuurvogel, de Driehoek, Oculus, de Fonkel en Panta Rhei. Op de Vuurvogel is een peuterkleutergroep opgestart. Er is (nog) geen Integraal Kindcentum binnen onze stichting. Ontwikkeling & Innovatie Ontwikkelacademie Om het hoofddoel van Onderwijs & Kwaliteit te kunnen realiseren, is het van belang dat we voldoende gekwalificeerd personeel hebben. Medewerkers van opmaat worden gestimuleerd en gefaciliteerd om zich voortdurend te ontwikkelen. Dit gebeurt op verschillende niveaus: 1. Regionaal 2. Bestuur 3. School 4. Individueel De directeuren maken op schoolniveau een nascholingsplan (aan de hand van het document ‘Mijn School in Beeld) wordt de ontwikkelbehoefte in kaart gebracht en het nascholingsplan gemaakt. Aan de hand van alle nascholingsplannen wordt gekeken naar de gezamenlijke ontwikkelbehoefte. Dit vormt de basis van het aanbod via De Ontwikkelacademie. Daarnaast wordt ook ingezet op ontwikkelpunten vanuit de organisatie en op innovatie. Op alle niveaus wordt er via De Ontwikkelacademie aanbod gedaan om de medewerkers te, ondersteunen in hun ontwikkeling. Het aanbod is gericht op drie domeinen: Inspiratie, inzetbaarheid en professionalisering. Deze domeinen hebben indirect en direct invloed op elkaar. Voor iedere medewerker is er de keuze om zich middels een of meerdere domeinen te ontwikkelen. Deze drie domeinen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. pagina 16 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Iedere medewerker van Opmaat krijgt de kans zich te ontwikkelen Naast de professionalisering die op teamniveau gebeurt binnen de school, heeft iedere medewerker de mogelijkheid zich verder te professionaliseren. Dit kan via geplande scholing die in het nascholingsplan is opgenomen of via De Ontwikkelacademie. In 2018 is er 471 keer scholing gevolgd via De Ontwikkelacademie door medewerkers van Opmaat. Er zijn 194 ‘events’ aangeboden. Van losse inspiratiesessies tot modules van de Master En. Hiernaast is een overzicht per school te zien van het aantal medewerkers dat scholing heeft gevolgd via De Ontwikkelacademie. Er wordt een professioneel coachingsnetwerk opgezet binnen Opmaat Er is gestart met het opzetten van een eigen coachingsnetwerk. Hiervoor is een projectplan geschreven en een externe coach aangetrokken om dit binnen twee jaar te kunnen realiseren. We liggen nog op koers volgens planning. Toekomstige leerkrachten lopen stage op een school die is toegetreden tot het partnerschap Opleiden In School Volgens het verdelingsvoorstel van deze regio, mogen er vanuit Opmaat acht scholen actief opleidingsschool zijn. Voor Opmaat zijn er acht scholen toegetreden. (Blaak, Bibit, Darwin, Driehoek, Kikkenduut, Koolhoven, Panta Rhei en Vuurvogel) Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 17
pagina 18 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Hoofdstuk 4 Personeel In ons streven naar kwalitatief goed personeel, zijn in het strategisch beleidsplan 2015-2019 op het domein ‘Personeel’ de volgende doelstellingen omschreven: • Stichting Opmaat bevordert duurzame inzetbaarheid van haar medewerkers • Alle medewerkers werken planmatig aan de eigen professionalisering • Stichting Opmaat heeft een gemiddeld verzuimpercentage dat lager is dan het landelijk gemiddelde Deze doelstellingen staan in het verlengde van de missie en visie van Stichting Opmaat en zijn uitgewerkt in het jaarplan. Duurzame inzetbaarheid van medewerkers De dialoog over duurzame inzetbaarheid wordt frequent gevoerd en minimaal éénmaal per jaar schriftelijk vastgelegd (en geborgd). Vanuit de werkdrukmiddelen heeft elke school de ruimte gekregen om dit zo efficiënt mogelijk in te zetten. In 2019 wordt dit voor geëvalueerd en wordt bekeken of het beoogde resultaat behaald is. Afgestemd aanbod in de Ontwikkelacademie De Arbozorg is gericht op een andere aanpak; de duurzame inzetbaarheid van medewerkers staat centraal. Planmatig werken aan de eigen professionalisering • Borgen in de gesprekkencyclus • Borgen in de het nascholingsplan • Borgen in het de scholingstrajecten vanuit HPO • Facilitering via de Ontwikkelacademie Lager dan gemiddeld verzuimpercentage • Frequente agenderen in de Directeuren Leerkringen • Actieve monitoring vanuit het servicebureau • Verzuim is een succesindicator in het dashboard • Andere inrichting van de Arbo zorg > gericht op duurzame inzetbaarheid van medewerkers. • Focus op de preventieve kant Verzuimcijfers Het gemiddelde verzuimpercentage is met 5.5% in 2018 gelijk gebleven aan 2017. De meldingsfrequentie was in 2018 0,88 en deze is iets gestegen ten opzichte van 2017 (0,81). Opmaat heeft voornamelijk te maken met langdurig verzuim (veelal psychisch, soms puur medisch en niet of beperkt beïnvloedbaar). De verschillen tussen de scholen zijn aanzienlijk. 55% van de medewerkers was in 2018 niet ziek. Dit is een hoog percentage. Het verzuimpercentage en de meldingsfrequentie liggen onder het branchegemiddelde van respectievelijk 5,9% en 0,9 . Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 19
Verzuimonderzoek PO en VO (Ministerie van OCW/ DUO) In het dashboard worden de verzuimontwikkelingen gemonitord en leggen directeuren verantwoording af. Belangrijkste activiteiten in 2018 Onderstaande activiteiten en ingezette ontwikkelingen hebben, direct of indirect, een bijdrage leveren aan de realisatie van bovenstaande doelen: • Aanbesteding Arbozorg primair gericht op de duurzame Inzetbaarheid van medewerkers; • Voorbereiding fusie JLG Huibeven – OBS De Heerevelden per 01-08-2019; • Doorontwikkeling digitale gesprekkencyclus; • Opstart zijinstroomtraject; • Verfijning gebruik normjaartaakinstrument Cupella; • Ontwikkeling en implementatie beleid ‘ontwikkelperspectief directeuren van DB naar DC’; • Accreditatieprocedure L10-L11; • Mobiliteit. Doelen voor 2019 Het behouden en aantrekken van kwalitatief goed personeel voor alle scholen. Dit doen we onder andere door het zijstroomtraject verder uit te bouwen en te borgen in onze organisatie. Tevens zetten we in op een flexibel en gebalanceerd functiehuis. HPO-traject; het duurzaam verhogen van de kwaliteit van ons onderwijs en investering in de professionele rol van de medewerkers; Het gemiddelde verzuimpercentage daalt verder en komt daarmee onder de 5,5%. Afstemming aanbod Ontwikkelacademie en HPO-ontwikkeling. Het verder harmoniseren, afstemmen en gezamenlijk ontwikkelen van beleid tussen de 2 organisaties van de Personele Unie. Dit in voorbereiding op de voorgenomen fusie tussen Stichting Opmaat en de Jan Ligthartgroep Tilburg per 01-01-2020; Het voldoen aan alle wettelijke verplichting die de Cao PO stelt op het domein van ‘Personeel en Organisatie’ zoals de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren en het werkverdelingsplan. pagina 20 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
We blijven sturen op en investeren in een ‘organisatieklimaat’ waarbij de werknemer de verantwoordelijkheid kan en wil nemen voor de eigen duurzame inzetbaarheid en professionalisering; de sleutel hiertoe ligt bij hen zelf. Naheffing WW-uitkeringen door Participatiefonds De vuistregel is dat Opmaat als onderwijsorganisatie de kosten van een werkloosheidsuitkering draagt als zij de laatste werkgever is voordat de werknemer werkloos raakt én als de werknemer recht heeft op een werkloosheidsuitkering. Met andere woorden: wij zijn ‘verplicht eigen risicodrager’ voor WW- en WOPO-uitkeringen. Hieromtrent zijn de navolgende beleidsafspraken vastgelegd in de notitie ‘naheffingen WW’: • Waar mogelijk tijdelijke dienstverbanden beperken tot minder dan 26 weken; • Indien van toepassing: instroomtoets participatiefonds succesvol doorlopen; • Anticiperen op kosten voorvloeiend uit WW-aanspraken; • Uitwerken van gerichte inzet van leerkrachten met WW-aanspraken via het RTC; • Controleren van de inhoudingen en of de verrekende uitkeringskosten op de correcte gronden wordt verrekend. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 21
pagina 22 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Hoofdstuk 5 Bedrijfsvoering & Huisvesting Speerpunten uit het jaarplan • PDCA-cyclus in een geolied proces PDC loopt goed; alle informatie wordt verzameld, van conclusies en initiatieven voorzien. Opnieuw wordt dit een speerpunt voor komend jaar om verder te verbeteren. • Financiële data verzamelen wordt eenvoudiger voor alle gebruikers. • Er is een nieuw systeem (viewer) geïntroduceerd wat steeds meer door de gebruikers wordt ontdekt en ingezet. Ook het in eigen beheer ontwikkelde dashboard krijgt een steeds centralere plaats in de besturing. • Organisatie optimalisatie via een uitgebreid programma “mindmap” Alle doelgroepen (RvT, Bestuur, directeuren, stafmedewerkers, GMR,..) hebben meegewerkt aan het in kaart brengen van 34 organisatieverbeterpunten. Via deelprojecten is het vrijwel geheel opgepakt/ opgelost. • Werken vanuit incidenten ombuigen naar meer structuur, rust, overzicht. • Procesgericht werken begint zijn intrede te doen. Er wordt gestart met “scrummen”. Er ontstaat enthousiasme wat past in het programma “Expeditie HPO”, een veranderprogramma om de organisatie op alle onderdelen te helpen de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Huisvesting algemeen: In het ideale geval biedt een schoolgebouw niet alleen een optimale ondersteuning aan het leerproces van kinderen. Het schoolgebouw moet ook passen binnen de bredere ruimtelijke structuurvisie van de gemeente. De tijdshorizon voor onderwijskundige ontwikkelingen is vrij kort in vergelijking tot de levensduur van een schoolgebouw. Idealiter is een schoolgebouw dan ook in de toekomst aanpasbaar aan andere (onderwijs)functies. Het schoolgebouw van de toekomst is duurzaam, flexibel in gebruik (verschillende onderwijsconcepten, maar ook bijvoorbeeld ICT-toepassingen), flexibel in omvang (groei, krimp en medegebruik door anderen), flexibel naar de toekomst en multifunctioneel (meerdere functies binnen één gebouw, al dan niet gelijktijdig). Helaas hebben we onze scholen niet kunnen bouwen in het licht van die gedroomde toekomst; waar verbouwing of aanpassing aan de orde was hebben hier wel rekening mee gehouden. De juiste functionaliteit op de juiste plaats op het juiste moment: MIHP+ We hebben te maken met leerlingendaling, aangepaste onderwijsvormen en heel soms ook met groei. Scholen staan op een verkeerde plek of hebben niet de juiste capaciteit. Ook kennen we niet exact de locatiebehoefte in samenhang met de onderwijspartners, kinderopvang en zorg. Om het Tilburgse huisvestingsplan te verrijken zodat we ook stedelijk te maken krijgen met de beste keuzes gezien vanuit de locaties, is een werkgroep gestart om alle locatiebehoeften in beeld te brengen. Dit als input voor het Meerjarig Integraal Huisvestingsplan van de Gemeente Tilburg. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 23
Nieuwbouw, renovatie, onderhoud Nieuwbouw en renovatie zijn toebedeeld aan de Gemeente. Omtrent het begrip renovatie is nog steeds veel verwarring. Niet alleen bij ons, maar landelijk. Voor renovatie zijn afwegingsmodellen die een richting aangeven. Renovatie is (“vermoedelijk”) aan de orde als de technische levensduur van 40 jaar is bereikt. Er zijn scholen die in delen zijn gebouwd waarbij het oudste bouwdeel boven de 40 jaar gaat. Maar ook tussentijdse aanpassingen die de levensduur verlengd hebben. In principe investeert een schoolbestuur niet in het gebouw, maar om praktische redenen, gecombineerd met onderhoud, kan er wél geïnvesteerd worden. Dit is gedaan bij Oculus en zal ook gebeuren bij Huibeven. Voor onderhoud houden we drie categorieën aan: maximaal, gemiddeld, minimaal. Veiligheid is de belangrijkste waarde en geldt voor alle categorieën. Klimaat is eveneens belangrijk en moet voldoen aan minimaal de standaardeisen. Uitstraling zit met name in de bovenste categorie. Om dit planmatig te kunnen doen, is er een uitgebreid meerjaren onderhoudsplan per school. Kosten zijn zoveel mogelijk gespreid om per jaar op een gemiddeld bedrag uit te komen. Ook zijn de landelijke normen afgestemd met de kosten waar we op een juist niveau zitten. Alle scholen staan er netjes bij. Het gehele proces van onderhoudsbeheer verloopt goed. Energiemanagement Energiemanagement is een onderwerp vanuit het klimaatakkoord maar waar we ook zelf aan willen werken. We hebben een pilot gestart met intensieve metingen en verbeterplannen op twee van onze scholen. Dit willen we gaan uitrollen over alle scholen. Waar mogelijk hebben we via het gezamenlijke scholenproject meegedaan met zonnepanelen op de Tilburgse scholen. Waar vervanging aan de orde is passen we duurzame en energiezuinige voorzieningen toe zoals ledverlichting. pagina 24 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Hoofdstuk 6 Financiën en Risicomanagement Treasurystatuut (april 2018) Het treasurybeleid maakt deel uit van het financiële beleid van Stichting Opmaat Openbaar onderwijs & Stichting Jan Ligthartgroep. Het vindt plaats binnen de kaders van de Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 6 juni 2016 met kenmerk WJZ/800938, houdende regels over het uitzetten van gelden, het aangaan van leningen en het aangaan van verbintenissen voor financiële derivaten (Regeling beleggen, lenen en derivaten OCW 2016 RBLD 2016)). De regeling heeft betrekking op de publieke middelen van Stichting Opmaat Openbaar onderwijs & Stichting Jan Ligthartgroep. De Stichting maakt gebruik van twee banken om de (financiële) risico’s te spreiden: het actieve verkeer gebeurt via de Rabobank; de spaartegoeden staan gestald bij de ABN-AMRO. Financiële besturing Het strategisch beleid is de aanleiding van de uitvoerende plannen (schoolplan, jaarplan, begroting). Het dashboard per school geeft op alle onderdelen aan waar de school in dat kwartaal staat. De conclusies en de aanvullende teksten komen terug in het kwartaalverslag. Daarnaast is er een nieuw systeem in de lucht gebracht wat alle onderliggende personele en financiële informatie middels een viewer in beeld brengt. Aldus is de cirkel rond en kan een goede opvolging van de gemaakte plannen worden geborgd. Begroting 2019 Voor 2019 en verder is een strategische keuze gemaakt die te maken hebben met onderstaande uitgangspunten: • financiële ruimte die ontstond in de afgelopen jaren door late nabetalingen die niet meer kon worden ingezet voor dat schooljaar worden alsnog ingezet; • ruime positie van het eigen vermogen wat we willen inzetten ten behoeve van het onderwijs; • opvangen van negatieve financiële effecten door té kleine scholen die tegen of onder de opheffingsnorm zitten; • ondersteunen van scholen die kampen met elkaar versterkende financiële factoren: daling leer-lingenaantallen in combinatie met té hoge of té dure formatie. De begroting laat bij ongewijzigd beleid de effecten op de langere termijn zien. Hier wordt proactief op gestuurd. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 25
Risico management Stichting Opmaat is een professionele organisatie die zich bewust wil zijn van de lopende risico’s in de organisatie. Daar waar risico’s groot zijn, moeten mitigerende maatregelen worden ingezet. Risicomanagement is het continue proces van opstellen en analyseren van risico’s binnen de organisatie en vervolgens het ontwerpen en implementeren van maatregelen om de kans van optreden van deze risico’s te verminderen. Volgens de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving is het verplicht om verantwoording af te legen over het gevoerde beleid ten aanzien van risicomanagement. In overeenstemming met de Code Goed Bestuur dient het College van Bestuur in het jaarverslag te kunnen verklaren dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen adequaat en effectief zijn. Het interne systeem maakt per onderwerp inzichtelijk wat het risico zou kunnen zijn, voegt daar een waarde voor kans en een waarde voor effect aan toe. Het product hiervan geeft de mate van het te lopen risico: laag, middel, hoog. Voor alle risico’s zijn maatregelen beschreven: voor hoge risico’s zijn extra maatregelen opgenomen. In de laatste opzet is hieraan ook een financiële waarde toegekend van in totaal 1.830.000€. Grote posten hierin zijn bijvoorbeeld leerlingendaling, in/ uitstroom, schoolambities, kwaliteit personeel. De monitor wordt 2x per jaar beoordeeld. In Control Statement De checklist ‘Bestuursverslag en de Richtlijn op de Jaarrekening’ geeft aan dat het in control statement nog facultatief is voor alle onderwijssectoren. Los van deze vereisten is het voor het Bestuur en de toezichthouder van groot belang te weten wat de status is van het interne beheersings- en controlesysteem. Om uiteindelijk jaarlijks een onderbouwd ‘in control statement’ af te kunnen geven als college van bestuur is het nodig om een goed opgezet en werkend ‘in control framework te hebben. Dit betekent dat er eerst een normenkader (framework) moet worden opgesteld door OPMAAT. Dit normenkader is een concrete uitwerking van wanneer OPMAAT ‘in control’ is. Vanaf ultimo 2018 is gestart met het opzetten van het framework. We trekken hier een langere periode voor uit om dit te realiseren. Effect 0 -10 Hoog Gemiddeld risico Laag Kans 0 -10 pagina 26 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Balans per 31 december 2018 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 27
Analyse van de balans Materiële vaste activa (2.929.286) De investeringen zijn opgenomen tegen de aanschafwaarde, afschrijvingen vinden plaats in de maand na aanschaf middels lineaire afschrijving en vaste criteria. Investeringen < 3.000 worden ten laste gebracht van de staat van baten en lasten in het jaar van aanschaf. Vlottende activa (6.957.925) De vlottende activa bestaan uit vorderingen en liquide middelen. De vorderingen zijn als volgt opgebouwd: Eigen Vermogen (6.423.192) De publieke bestemmingsreserve is een bestemmingsreserve voor toekomstige verplichtingen betreffende opnames van BAPO. Deze reserve is gevormd in 2013. De private bestemmingsreserve is opgebouwd van acties uit voorgaande jaren die op schoolniveau worden beheerd. Voorzieningen (996.591) De voorzieningen worden gevormd door de in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. pagina 28 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichting vergoedt en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen. Voor de uitgaven voor groot onderhoud wordt een voorziening gevormd om de lasten gelijkmatig te verdelen over een aantal boekjaren. Voorziening jubilea (184.693) De voorziening jubilea wordt opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitkeringen gedurende het dienstverband, rekening houdend met een blijfkans. Bij de berekening van de voorziening is geen rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen. Voorziening langdurig zieken (247.621) Volgens de richtlijnen van RJ660 dient er een voorziening te worden opgenomen voor langdurig zieken waarbij de verwachting is dat deze niet meer terugkeren in het arbeidsproces tot het moment waarop aanspraak gemaakt wordt op een IVA-uitkering. Voorziening groot onderhoud (564.277) De hoogte van de voorziening en de dotatie wordt bepaald op basis van de te verwachten kosten voor de komende 10 jaar om de lasten van onderhoud gelijkmatig te verdelen. De gemaakte kosten worden ten laste gebracht van de voorziening. De meerjarenonderhoudsplanning is in 2015 vastgesteld. Langlopende schulden De opgebouwde recht aan spaarverlof is in 2018 opgenomen. De gehele verplichting is derhalve komen te vervallen. Kortlopende schulden (2.467.428) Het saldo van de crediteuren ultimo 2017 was eenmalig hoger door de afwikkeling van een verbouwing. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 29
Staat van Baten en lasten Analyse baten en lasten Het resultaat is 342.000 hoger dan begroot over 2018. pagina 30 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Baten: Specificatie toename Rijksbijdragen Specificatie toename Gemeentelijke bijdragen De bijdrage van de gemeente voor projecten (447.000) is niet begroot in 2018. Vanaf 2019 zijn we gestart om deze bijdrage in de begroting op te nemen. De projectbaten bestaan uit het inzetten van medewerkers ter vervanging aan andere onderwijsinstellingen (274.000), en door het inzetten van extra budget afkomstig van het Samenwerkingsverband uit hun middelen 2016 (70.000). Op schoolniveau zijn investeringen verricht ter verbetering van de onderwijsprestaties. Ook zijn hier baten opgenomen voor de vergroening van schoolpleinen (90.000). Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 31
Lasten: Toelichting stijging Personele lasten 2018 Per augustus 2018 is een nieuwe CAO PO ingevoerd. Op landelijk niveau is 70 miljoen extra toegevoegd aan de lerarensalarissen. Daarnaast is voor alle medewerkers een marktconforme salarisverhoging toegekend van 2,5% per 1 september. Ook is in de maand oktober een eenmalige uitkering voor leraren verricht en een eenmalige uitkering voor alle medewerkers. Voor Opmaat betekent de nieuwe CAO dat de salarissen hoger zijn dan begroot. Daarnaast is door de invoering met ingang van augustus voor de verlaging van de werkdruk geïnvesteerd in extra fte’s. Toelichting afname afschrijvingen 2018 Bij het opstellen van de begroting voor 2018 was nog niet bekend dat door het buiten gebruik stellen van activa ultimo 2017 de afschrijvingen ten laste van 2018 lager uitvallen. Toelichting toename Huisvestingslasten 2018 De uitgaven voor onderhoud zijn ruim 100k hoger dan begroot. Ook de uitgaven voor de investering in groene schoolpleinen zijn onder onderhoud verwerkt (90k). De kosten voor zowel energie (46k) als schoonmaak (65k) zijn gestegen zowel ten opzichte van de begroting als 2017. De hogere kosten voor huur (120k) zien we terugkomen in hogere opbrengsten voor verhuur. Toelichting stijging overige instellingslasten 2018 De kosten voor administratie en beheer vallen hoger uit door met name de uitgaven voor inhuur expertise op het gebied van fusie, huisvesting, financiën en arbeidsrecht. Onder de stijging voor inventaris, apparatuur en leermiddelen vallen de hoger uitgaven voor ICT (33k) en de uitgaven voor de media, en bibliotheek (51k) op. Door het inzetten van gemeentelijke subsidies voor diverse ambities zijn deze kosten gestegen. De lagere inzet in de overige lasten wordt veroorzaakt door hogere uitgaven aan bestuurlijke contributies (25k). De uitgaven voor de prestatiebox blijven achter op de begroting. pagina 32 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Toelichting buitengewone baten en lasten 2018 In 2018 heeft de gemeente Tilburg over de periode 2015 tot en met 2017 betaalde huur voor de BSO bij De Blaak en Bibit terugbetaald (157k). Om een eerste aanzet te geven aan de verlaging van de werkdruk heeft het College van Bestuur in 2018 besloten om per school een interne impuls beschikbaar te stellen (101k). Per augustus vormt werkdrukvermindering een onderdeel van de subsidie voor personeel en arbeidsmarkt. De investering HPO in 2018 maakt onderdeel uit van de meerjareninvestering van de Personele Unie (PU) met als doel te komen tot een hogere kwaliteit van personeel en hogere opbrengsten in het onderwijs. Dit programma loopt tot medio 2021. Kengetallen Continuïteit paragraaf en toekomstige ontwikkelingen Het wordt steeds belangrijker om toekomstgericht te denken over de financiële effecten van het te voeren beleid. Het is niet voor niets vanaf 2013 een verplicht onderdeel geworden van de verslaglegging. Risico‘s, onzekerheden: we benoemen ze waar mogelijk, leggen ze vast in verslagen (begrotingen, Bestuur Formatie Plan, Risicomonitor, Dashboard…). We borgen ze in controles (zoveel mogelijk binnen de gebruikte systemen). We hanteren een handboek AO / IC wat periodiek geüpdatet wordt. Het blijft een uitdaging om te voorspellen maar het helpt ons ook om vooruit te blijven kijken, te anticiperen en het niet te laten overkomen. Doel van de Stichting Doel van de Stichting is het in stand houden van Openbaar Onderwijs in de vier gemeenten. Hierbij zijn het locatiebeleid, de leerlingenkrimp (zeker in de kleinere gemeenten), de status van de gebouwen en middelen en de mogelijkheden tot samenwerking bepalend. Vanuit een goede solvabiliteit (ruim tweemaal de norm) is er voldoende financiële zekerheid. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 33
Samenwerking Opmaat is een middelgrote stichting en heeft baat bij een goede samenwerking. Zowel op bestuurlijk niveau als op uitvoeringsniveau wordt veel energie gestoken in het samen doen of het samen gaan. In de krimpgebieden wordt veel samengewerkt met andere scholen en toekomstgerichte oplossingen onderzocht. Samen sterker als motto. Maar ook in groeiomgevingen worden krachten gebundeld. Besturen trekken meer met elkaar op en delen onderling kennis. Specifieke aandacht gaat uit naar onze kleine scholen: we zoeken naar een optimum waarbij het kind centraal staat. Samen met Onderwijscoöperatie T-Primair, de overkoepelende organisatie van het Samenwerkingsverband Tilburg Plein 013 en de gemeente, wordt goed locatiebeleid ontwikkeld. Voorspelbare bewegingen op die locatie in de komende jaren geeft zicht op de meest passende oplossingen die samen genomen kunnen worden. Zowel voor de gebouwen als de wijze waarop invulling aan het onderwijs kan worden gegeven. En dat samenwerken noodzakelijk is, blijkt ook uit de wens en noodzaak om een regionaal transfercentrum (RTC) in te richten met elkaar om vervangingen te kunnen regelen. Dit is in 2016 gerealiseerd. Contractactiviteiten en derde geldstromen Stichting Opmaat faciliteert contractactiviteiten en derde geldstroomactiviteiten indien de activiteiten een waardevolle toevoeging opleveren voor het onderwijs, de kwaliteit van het personeel en de leerlingen. Gedurende de periode 2016 tot en met 2018 leveren wij een bijdrage aan het project POINT, Pilot werkplaatsen Onderwijsonderzoek Primair Onderwijs. Deze opdracht is afkomstig van het NRO (Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek). Beleggen en belenen Ook is aangeven dat Opmaat vanuit financieel perspectief solide is en met voldoende vertrouwen de toekomst in kan. Gelden worden zorgvuldig beheerd in overleg met de treasurycommissie. Er worden geen risicoposities genomen. Personeelsverloop Personeelsverloop naar extern is vrijwel niet aan de orde. Interne mobiliteit wordt uitnodigend aangeboden om flexibiliteit te behouden. Voor de toekomst leeft het grote vraagstuk het lerarentekort. Inmiddels is dit samen met alle andere besturen opgepakt via T-Primair. De overheid schetst in 2020 een tekort van 4.000 FTE en in 2025 10.000 FTE. We zullen dus moeten investeren in alternatieve oplossingen. Vervangingsbeleid Inventaris wordt vervangen als het de economische levensduur heeft bereikt, of zoveel eerder (technisch) en zeker daar waar risico’s kunnen ontstaan door gevaarlijke situaties. Speeltoestellen vormen hierin een belangrijke factor: de aanschaf wordt vaak gedaan door sponsoring of oudergelden, het onderhoud pas als blijkt na keuring (jaarlijks) dat dit aan de orde is. Dit willen we voorblijven. De toestellen worden tijdig vervangen bij ernstige slijtage of wanneer er risico’s kunnen aandienen. pagina 34 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Personele Unie en fusies In 2016 is de Personele Unie met de Jan Ligthartgroep Tilburg een feit geworden. We maken gebruik van elkaars kennis en krachten. Indien er aanleiding is om méér te doen dan enkel samenwerken, zoals de fusie in 2017 tussen de Eerste Jan Ligthartschool en OBS Yore, zal die keuze in goed overleg worden gemaakt. Zo zal in 2019 Heerevelden met Huibeven fuseren, en in 2020 de beide Stichtingen volledig in elkaar opgaan in de nieuwe Stichting. Ook zal in 2019 een kleine school in Udenhout fuseren met een ander Bestuur, om de continuïteit van de school te kunnen vasthouden. Belastingen Fiscaal is er in 2016 overeenstemming bereikt met de Belastingdienst over het verlenen van service (administratief) aan zowel de Jan Ligthartgroep als aan de Federatie Samenwijs. Hierdoor is samenwerken zonder extra kostenverhoging mogelijk geworden. Meerjarenbegroting Conclusie Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 35
pagina 36 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Voor de komende jaren wordt vanuit de reserves van Opmaat ingezet op kwaliteit. De negatieve begroting voor 2017, 2018 en 2019 laten zien dat de organisatie vanuit eigen middelen wil investeren in de kwaliteit op de scholen. Voor scholen zijn er (financiële) verbeterplannen. Stichting Opmaat blijft een financieel stabiele, solide organisatie die ook gericht naar de toekomst aan alle voorwaarden kan blijven voldoen om kwaliteit te kunnen leveren. Door beheerst om te gaan met de inzet van de financiële middelen is er voldoende eigen vermogen. Naast de vaste middelen zullen we blijvend op zoek gaan naar nieuwe inkomstenbronnen om hierdoor extra toe te kunnen voegen. Daar waar scholen té klein worden om zelfstandig te kunnen blijven bestaan wordt intensief ingezet op samenwerking / samengaan. De ondersteuning vanuit de gemeente is daarbij van groot belang. We ervaren op dit moment in alle vier gemeentes waar we werkzaam zijn een goede samenwerking. De opdracht Vanuit de missie en visie wordt strategisch beleid geformuleerd. Hieruit volgen de schoolplannen en de jaarplannen. Deze plannen zijn opgezet vanuit de behoefte om kwalitatief onderwijs te kunnen geven. De financiële middelen die hiervoor nodig zijn worden zo goed als mogelijk ingezet. We koersen in principe qua resultaat op de nullijn, maar als het nodig is en de reserves het toe laten is een negatief resultaat passend. Zo ook voor 2019 waarin enerzijds de zeer kleine scholen financieel geholpen moeten worden (krimp) en anderzijds scholen steunen die nieuwe initiatieven toevoegen aan het onderwijs waar eenmalige extra middelen voor worden gevraagd. Het prijspeil in de begroting 2019, 2020 en 2021 is het prijspeil van 2019. Dit betekent dat zowel in de Personeelslasten een mogelijke stijging van salarissen in 2020 en 2021 t.g.v. cao afspraken als de compensatie hiervoor in extra vergoeding lumpsum personeel (onderdeel van Rijksbijdragen) niet zijn opgenomen. Ontwikkeling leerlingenaantal Stichting Opmaat gaat uit van een redelijk stabiel aantal leerlingen. We blijven actief inzetten op de werving van leerlingen door o.a. een professionele en aansprekende website, goed kwalitatief onderwijs en medewerkers die trots en passie uitstralen. De personele bekostiging (onderdeel van de Rijksbijdragen) gebaseerd op het aantal leerlingen bepaalt voor een groot deel de omvang van de formatie. Het leerlingenaantal zal de komende jaren naar verwachting gemiddeld blijven op circa 3.500 leerlingen. In onderstaand overzicht zijn de werkelijke leerlingaantallen en prognoses van onze totale organisatie per 1 oktober vermeld. De prognoses zijn door de directeuren gemaakt op basis van huidige uitstroom en verwachte instroom. Personele lasten Er wordt jaarlijks bekeken hoe om te gaan met het al dan niet verlengen van tijdelijke aanstellingen of het omzetten naar vaste aanstelling. Voor de gedetailleerde sturing hierop beschikt de stichting over een Bestuur Formatieplan. Hieronder wordt de formatie in fte weergegeven (peildatum 01-10 van het genoemd schooljaar) De OP-formatie neemt in 2019 toe, door de plannen om de werkdruk te verminderen. Bij het opstellen van de meerjarenbegroting is nog geen rekening gehouden met de mogelijke fusie tussen Huibeven en Heerevelden per 1 augustus 2019. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 37
pagina 38 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Kwaliteit van het onderwijs wordt beter in een Hoog Presterende Organisatie Algemeen thema binnen het onderwijs is het aansluiten bij hedendaagse eisen en wensen om kinderen zoveel mogelijk bagage mee te kunnen geven in hun verdere doorgroei. Door uitgebreid (wetenschappelijk) onderzoek zijn we uitgekomen op een meerjarig programma wat alles en iedereen raakt in de organisatie. We zijn gestart met opleidingen en begeleiding voor iedereen. De doorloop van het programma is 2 ½ jaar. Uiteindelijk zal dit ook in de structuur van de organisatie zichtbaar worden. Iedereen wordt meegenomen, in informatie en besluitvorming. Kleine scholen en de toekomst Kleine scholen in stand houden, die op of onder de opheffingsnorm zitten, vragen speciale aandacht. We hebben hier verschillende opties: • de scholen zijn klein, maar kunnen nog steeds in stand worden gehouden (organisatorisch, opbrengstgericht, financieel); • de scholen zijn klein maar kunnen niet meer verantwoord worden aangehouden. Opties hierbij zijn • intensief samenwerken met partners op locatie; • fuseren • overdragen/ opheffen De eerste keuze is Openbaar Onderwijs faciliteren en in stand te houden. Energieaccoord versus frisse scholen Soms zijn er dilemma’s: het energieaccoord kan strijdig zijn met de norm frisse scholen. Met het steeds wisselender en veranderende klimaat wordt er meer verwacht van een gebouw en de installatie. Het is steeds afwegen wat het optimum is. Gemeentes hebben de plicht om te gaan handhaven en dat willen we voorblijven. We zullen steeds proberen verantwoorde keuzes te blijven maken. Eigenvermogen zoveel als mogelijk inzetten voor het onderwijs Landelijk gaat de discussie over té hoge eigen vermogens. Bij ons speelt dit beperkt; we hebben zicht op wat we minimaal nodig hebben en zetten het overige steeds in waar nodig. De kosten houden we zo laag als mogelijk, besparingen blijven we zoeken. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 39
pagina 40 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Hoofdstuk 7 VERSLAGLEGGING RAAD VAN TOEZICHT Toezicht De Raad van Toezicht (verder RvT) van Stichting Opmaat en de Stichting Jan Ligthartgroep bestaat uit dezelfde personen (personele unie) en houdt intern toezicht conform de code “Goed Onderwijsbestuur Primair Onderwijs”. Bij het uitvoeren van haar toezichthoudende, adviserende en werkgeverstaak staat voor de RvT de kwaliteit van onderwijs en de (financiële) continuïteit van de onderwijsinstellingen centraal. Om de kwaliteit van het onderwijs voor alle kinderen te waarborgen is de RvT voorstander van een wijkgerichte aanpak. Zowel in Tilburg als in de regio loopt het aantal schoolgaande kinderen terug. Oplossingen daarvoor moeten niet langer binnen één schoolbestuur worden gezocht maar in samenwerking met alle relevante stakeholders. De RvT is daarom voorstander van het inrichten van een regionaal en/of Tilburgs platform waarin alle schoolbesturen een gezamenlijk visie ontwikkelen op de vernieuwing van het primair onderwijs met haar grote dynamiek. Om een betere verbinding op het niveau van bestuurders te realiseren is het noodzakelijk ook de betreffende Raden van Toezicht meer te laten samenwerken. Het waarborgen van continuïteit en kwaliteit van onderwijs vergt niet alleen externe maatregelen maar vraagt ook om interne aanpassingen. Nu een wetswijziging dat mogelijk maakt is in 2018 de voorbereiding begonnen om de huidige personele unie per 1 januari 2020 om te zetten in een gefuseerde organisatie. Daarnaast verwacht de RvT een duidelijke kwaliteitsimpuls van het in 2018 gestarte traject rondom om de High Performance Organisatie (HPO). De taken en bevoegdheden van de RvT liggen vast in de statuten en het reglement RvT. De agenda van de RvT en haar commissies wordt ingevuld op basis van deze taakstelling enerzijds en het toetsingskader van het toezichthoudend orgaan anderzijds. De RvT volgt de adviesregeling ‘Honorering van Raden van Toezicht van onderwijsinstellingen’ van de VTOI. Daarop gebaseerd zijn de leden van de RvT in 2018 met een bedrag ad € 4.803 (voorzitter) en € 3.202 (lid) gehonoreerd. In 2018 is besloten om na een jaar van zelfevaluatie onder externe begeleiding te kiezen voor een zelfevaluatie in interne kring. De uitkomsten hiervan zijn in de RvT vergadering besproken en gedeeld met de bestuurder. Belangrijke conclusie daaruit was dat de RVT nog meer de focus wil leggen op strategische toetsing, waardoor verdere grip op sturing wordt verkregen. De RvT is in 2018 zeven keer in een formele, reguliere vergadering bijeen geweest, waarvan eenmaal met de accountant. Zij kent een jaarlijkse vergadercyclus met als vaste onderwerpen de behandeling van de strategische koers, de kwartaalrapportages, het jaarplan met de (meerjaren)begroting en het jaarverslag met de jaarrekening. Daarnaast zijn specifieke onderwerpen als de onderwijsopbrengsten, de strategische positie inclusief de samenwerking in Plein 013 en T-Primair, de juridische fusie en ontwikkelingen ten aanzien van bestuur en bedrijfsvoering aan de orde geweest. Waar nodig zijn onderwerpen eerst in de audit commissie of remuneratie commissie besproken, waarna dit tot een advies voor de voltallige raad heeft geleid. Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 41
Daarnaast hebben de volgende bijeenkomsten plaatsgevonden: • Bijeenkomst met alle raden van toezicht/bestuurders van schoolbesturen T-Primair (onderwerp: gelijke kansen) • Bijeenkomsten met de GMR • Bijeenkomst met de gemeenten waar de Stichting Opmaat actief is • Bijeenkomst met de beleidsmedewerkers en directeuren (onderwerp: stand van zaken onderwijskwaliteit in relatie tot het HPO-traject en de richting van het Koersplan voor de komende jaren, 2019 en verder) Gesprek met de Gemeenschappelijk Medezeggenschapsraad (GMR) In 2018 zijn er twee bijeenkomsten geweest van de RvT met de GMR’en van beide stichtingen. Daarnaast is in nauwe samenwerking met de GMR een nieuw lid van de RvT benoemd. Tijdens de tweede bijeenkomst in november is uitvoerig over inhoud en invoering van het HPO-traject gesproken op basis van presentaties van de bestuurder en de projectleider van CBE en de ervaring van een ander schoolbestuur met de invoering van het HPO-traject. Vervolgens zijn GMR en RvT in subgroepen uiteengegaan om met elkaar in gesprek te gaan en gedachten/overwegingen uit te wisselen. Overleg met de gemeente In september hebben de Raad van Toezicht en de bestuurder een constructieve bijeenkomst gehad met de wethouders en beleidsmedewerkers Onderwijs van de vier gemeenten waar de Opmaatscholen zich bevinden. Gespreksonderwerpen waren o.a. het HPOtraject (Hoog Presterende Organisatie) en de voorgenomen fusie van Opmaat en Jan Ligthartgroep met ingang van 1 januari 2020. Zowel gemeenten, bestuur als RvT erkennen het belang van een integrale aanpak in het belang van kinderen. Daarover heeft een vruchtbare discussie plaats gevonden en hebben de gemeenten vanuit het eigen perspectief input gegeven voor de nieuwe strategische koers van de stichting (2019-2023). Samenstelling Raad van Toezicht in 2018 In 2018 hebben enkele wijzigingen plaatsgevonden in de samenstelling van de RvT. De heer T. van Velzen en mevrouw J. Vermaas zijn per 1 augustus afgetreden. Mevrouw A. de Ruiter is per 1 september aangesteld als lid van de RvT. In 2018 was de RvT als volgt samengesteld: De heer T. van Velzen (voorzitter tot 1 augustus) De heer H. Kivits (vicevoorzitter tot 1 augustus, daarna voorzitter) Mevrouw E. Kroese (vicevoorzitter vanaf 1 augustus) De heer J. van Balveren De heer W. Meuwissen Mevrouw J. Vermaas (tot 1 augustus) Mevrouw A. de Ruiter (sinds 1 september) Voorzitter RvT: Dhr H. Kivits De leden van de Raad van Toezicht van Stichting Opmaat worden na vooroverleg benoemd en herbenoemd door de gemeenteraden van de gemeenten waarin Stichting Opmaat opereert. Voorzitter RvT: Dhr H. Kivits pagina 42 Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat
Jaarverslag 2018 Stichting Opmaat pagina 43
Stichting Opmaat Ringbaan-Oost 240 • 5018 HC Tilburg Postbus 5142 • 5004 EC Tilburg Tel: 013 - 210 0108 www.opmaat-scholen.nl servicebureau@opmaat-scholen.nl
1 Online Touch