Download gemeente cijfers monitor discriminatie 2023 oost-Brabant het jaar 2023 discriminatiecijfers analyse-gronden analyse-terreinen mijn verhaal discriminatie.nl
HET JAAR 2023 Deze Monitor geeft een overzicht van meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s), door de politie geregistreerde discriminatieincidenten en de cijfers van het College voor de Rechten van de Mens. DISCRIMINATIE Discriminatie is het ongelijk behandelen van mensen op basis van kenmerken die er in de situatie niet toe doen, zoals herkomst, leeftijd of geslacht. Deze kenmerken worden discriminatiegronden genoemd. Mensen die discriminatie hebben ervaren of waargenomen kunnen dit melden bij een ADV of via discriminatie.nl. De ADV’s in de politie-eenheid Oost-Brabant zijn RADAR, Vizier, het Meldpunt Discriminatie van de LEVgroep en het Meldpunt Discriminatie Heusden van ContourdeTwern. Afhankelijk van de situatie kunnen mensen ook terecht bij de politie of het College voor de Rechten van de Mens. ADV’S EN POLITIE In 2023 hebben de ADV’s 358 meldingen ontvangen van discriminatie in Oost-Brabant. Dit is 59 procent meer dan het jaar ervoor. De meeste meldingen gaan over de discriminatiegrond herkomst of huidskleur, waarover 134 meldingen meer werden gedaan dan in 2022. Ook het aantal meldingen met de gronden handicap/chronische ziekte en seksuele gerichtheid is toegenomen, met respectievelijk 12 en 10 meldingen. Zowel het aantal meldingen van discriminatie op grond van nationaliteit als het aantal meldingen van discriminatie op grond van geslacht is afgenomen met 16. Het grootste aantal
Zowel bij de ADV’s als bij de politie is het aantal discriminatiemeldingen en registraties in 2023 toegenomen. meldingen gaat over discriminatie op de arbeidsmarkt. Dat aantal meldingen is nagenoeg gelijk gebleven in vergelijking met 2022 (-2). Ruim de helft van de meldingen gaat over vijandige bejegening. Ook omstreden behandeling is veel gemeld. De politie heeft in 2023 618 discriminatie-incidenten geregistreerd, dit is een toename van 246 registraties. De meeste politieregistraties gaan over discriminatie op grond van herkomst en seksuele gerichtheid. COLLEGE VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS Het College voor de Rechten van de Mens heeft uit OostBrabant 36 verzoeken om een oordeel ontvangen, 4 minder dan in 2022. De verzoeken gaan het vaakst over discriminatie op grond van herkomst, gevolgd door handicap/chronische ziekte en nationaliteit. In 2023 gingen verzoeken vooral over arbeidsomstandigheden en over het terrein van goederen en diensten. Op basis van de gelijkebehandelingswetgeving kan het College beoordelen of er sprake was van discriminatie. Het College bracht in 2023 over 11 zaken een oordeel uit, waarbij in 3 gevallen verboden onderscheid is vastgesteld. Topje van de ijsberg Er is sprake van onderrapportage aangezien niet iedereen die discriminatie ervaart of waarneemt dit ook meldt. Slechts 3 procent van de discriminatie-ervaringen wordt gemeld bij een instantie die discriminatie registreert. Mensen vinden het namelijk lastig om discriminatie te herkennen, te benoemen en te melden. HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
DISCRIMINATIECIJFERS ADV’S Totaal meldingen: 358 185 x vijandige bejegening TOP 5 Discriminatiegrond ADV’s 1 Herkomst/huidskleur 2 Handicap/chronische ziekte 3 Seksuele gerichtheid 4 Geslacht 5 Niet-wettelijke gronden Herkomst/huidskleur +134 Handicap/ziekte Nationaliteit +12 -16 TOP 5 Discriminatieterrein ADV’s 1 Arbeidsmarkt & Collectieve voorzieningen 2 Publieke/politieke opinie 3 Huisvesting & Commerciële dienstverlening 4 Openbare ruimte 5 Onderwijs Collectieve voorzieningen +37 Publieke/politieke opinie +62 Openbare ruimte +17
Download cijfers van de regio POLITIE COLLEGE Totaal incidenten: 618 379 x Verzoeken om een oordeel: 36 COLLEGE VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS uitlating TOP 5 Discriminatiegrond Politie 1 Herkomst/huidskleur 2 Seksuele gerichtheid 3 Onbekend/overig 4 Antisemitisme 5 Godsdienst Seksuele gerichtheid +76 Herkomst/huidskleur +135 Antisemitisme +24 Stijging/daling t.o.v. 2022 HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
Download gemeente cijfers CIJFERS 16 17 1 Asten A 2 B 0 2 Bergeijk A 3 B 1 3 Bernheze A 5 B 6 4 Best A 3 B 1 5 Bladel A 2 B 0 6 Boekel A 3 B 3 7 Boxtel A 4 B 2 9 Deurne A 4 B 1 10 Eersel A 1 B 5 C 2 C 0 C 6 C 11 C 4 C 2 C 11 8 Cranendonck A 6 B 2 C 9 C 12 C 5 11 Eindhoven A 122 B 140 C 219 12 Geldrop-Mierlo A 6 B 4 C 13 13 Gemert-Bakel A 2 B 0 C 5 14 Heeze-Leende A 1 B 1 C 3 15 Helmond A 21 B 11 C 47 16 ’s-Hertogenbosch A 114 B 114 C 111 17 Heusden A 6 B 7 C 6 18 Laarbeek A 1 B 0 C 5 19 Land van Cuijk A 15 B 11 C 18 20 Maashorst A 12 B 9 21 Meierijstad A 15 B 9 28 Son en Breugel A 2 B 3 C 2 29 Valkenswaard A 2 B 1 30 Veldhoven A 7 B 4 31 Vught A 3 B 3 32 Waalre A 1 B 1 C 24 23 C 10 22 Nuenen, Gerwen en Nederwetten A 3 B 3 C 3 23 Oirschot A 1 B 1 C 1 24 Oss A 15 B 11 C 39 25 Reusel-De Mierden A 2 B 1 C 3 26 Sint-Michielsgestel A 3 B 1 C 8 27 Someren A 1 B 0 C 1 A Meldingen door inwoner van de gemeente bij ADV B Meldingen over voorval in de gemeente bij een van de ADV’s C Geregistreerde discriminatie-incidenten bij de politie 2 25 5 10 30 C 10 C 21 C 4 C 3 4 7 31 26
24 LANDELIJKE CIJFERS www.discriminatie.nl MEER INFORMATIE info@radar.nl www.radar.nl www.politie.nl 3 20 19 6 21 13 18 28 22 11 9 12 HET JAAR 2023 32 14 27 1 29 8 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL 15
ANALYSE – GRONDEN De meest voorkomende discriminatiegronden en opvallende ontwikkelingen uit 2023 worden hieronder beschreven. HERKOMST/HUIDSKLEUR De grond herkomst/huidskleur is net als vorige jaren de meest voorkomende discriminatiegrond bij zowel de ADV’s als bij de politie. 68 procent van de meldingen bij ADV’s gaat over deze grond. Ten opzichte van 2022 is de grond herkomst/ huidskleur het meest gestegen (+134). Dit is een relatief grote stijging dankzij een groot aantal meldingen over een landelijke postercampagne van de overheid aangaande woondiscriminatie en een groot aantal meldingen over uitspraken van de burgemeester van Den Bosch over mensen met een Marokkaanse achtergrond. Melders voelden zich door de burgemeester gediscrimineerd, gestereotypeerd, vernederd of weggezet als criminelen. Bij de politie is het aandeel herkomst/ huidskleur 46 procent en is een toename zichtbaar van 135 incidenten. Bij het College voor de Rechten van de Mens gaan 10 van de 36 verzoeken om discriminatie op grond van herkomst/huidskleur. SEKSUELE GERICHTHEID Bij de politie is seksuele gerichtheid met ruim 32 procent na herkomst/ huidskleur de meest geregistreerde discriminatiegrond. Het gaat hierbij vaak om schelden met ‘homo’ tegen personen met een publieke taak, zoals agenten en boa’s. Bij de ADV’s is er een toename zichtbaar van 10 meldingen. Het gaat veelal om
Ten opzichte van 2022 is het aantal meldingen over de grond herkomst/ huidskleur het meest gestegen. vijandige bejegeningen en bedreigingen in de openbare ruimte gericht tegen LHBTIQA+ personen. Zo werd een homoseksuele man na de Pride Walk in Eindhoven uitgescholden voor ‘k-homo’ omdat hij een regenboogshirt droeg. Ook kwamen er meerdere meldingen van diefstal van regenboogvlaggen en vernieling van gebouwen. Bij een klein deel van de meldingen voelden melders zich niet meer veilig op straat of in de eigen buurt door continu gepest en getreiter. ANTISEMITISME Antisemitisme is met 7 procent de derde grond bij de politie. In veel gevallen gaat het om schelden met het woord ‘jood’ naar politieagenten. Maar er zijn ook registraties van uitingen met antisemitische leuzen, bekladdingen en hakenkruizen. Bij de ADV’s kwamen er opvallend genoeg geen meldingen binnen over antisemitisme, net als vorig jaar. Een groot deel van de politieregistraties over de discriminatiegronden seksuele gerichtheid en antisemitisme betreft het uitschelden van agenten en andere handhavers met ‘homo’ of ‘jood’. In veel van deze gevallen speelden hun (vermeende) seksuele gerichtheid of achtergrond vermoedelijk geen rol. HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN Lees verder op de volgende pagina MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
ANALYSE – GRONDEN De meest voorkomende discriminatiegronden en opvallende ontwikkelingen uit 2023 worden hieronder beschreven. HANDICAP/CHRONISCHE ZIEKTE Handicap/chronische ziekte is de tweede meest gemelde grond bij ADV’s. Het aantal meldingen is met 12 gestegen ten opzichte van 2022. Ook bij het College voor de Rechten van de Mens is handicap/chronische ziekte de tweede grond waarover verzoeken om een oordeel zijn ingediend, namelijk 9. Bij de politie is een kleine toename zichtbaar van 3 registraties. Het merendeel van de meldingen bij ADV’s gaat over discriminatie op de arbeidsmarkt, waarbij melders worden afgewezen tijdens een sollicitatieprocedure of wier contracten niet worden verlengd. Ook blijkt dat hulphonden nog niet overal worden toegelaten wanneer het gaat om commerciële dienstverlening. GESLACHT In 2023 is het aantal meldingen met 16 afgenomen in vergelijking met 2022. Bij de politie is het aantal registraties gelijk gebleven met 7. De meeste meldingen over discriminatie op grond van geslacht gaan over het terrein arbeidsmarkt. Zo gaat een groot deel van de meldingen bij ADV’s over vrouwen die vanwege hun zwangerschap worden afgewezen voor een baan of van wie een (tijdelijk) contract niet wordt verlengd. Ook is een transgender man in het openbaar vervoer uitgescholden voor ‘k-homo’. Transgender personen worden vaak in één adem genoemd met homoseksuelen, lesbiennes en biseksuelen, al heeft je genderidentiteit (of je je
Een groot deel van de meldingen gaat over vrouwen die vanwege hun zwangerschap worden afgewezen voor een baan. man, vrouw of geen van beide voelt) niets te maken met je seksuele gerichtheid (tot wie je je aangetrokken voelt). Daarom valt discriminatie van transgender personen onder de grond ‘geslacht’. GODSDIENST Zowel bij de politie als bij de ADV’s is een toename zichtbaar van respectievelijk 10 en 4 registraties en meldingen. De overgrote meerderheid van deze meldingen gaat over discriminatie van moslims. Uit de meldingen van ADV’s blijkt dat een groot deel van de meldingen gaat over moslimvrouwen die op straat gediscrimineerd worden vanwege het dragen van een hoofddoek. Maar er zijn ook meldingen binnengekomen van moslima’s die in winkels gecontroleerd werden door het winkelpersoneel, zonder dat daar een directe aanleiding toe was. Discriminatie komt voor in veel verschillende vormen. Ruim de helft van de meldingen bij de ADV’s betreft vijandige bejegening, zoals beledigingen, uitschelden en pesten. Bij de politie gaat meer dan de helft van de meldingen over discriminerende uitlatingen, vaak in combinatie met geweld. HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
ANALYSE – TERREINEN De ADV’s registreren het maatschappelijke terrein waarop een discriminatievoorval zich afspeelde. De politie registreert geen terreinen. Deze pagina’s belichten de meest gemelde terreinen bij ADV’s. ARBEIDSMARKT Iets meer dan een kwart van de meldingen bij ADV’s speelt zich af op de arbeidsmarkt. Het gaat hierbij vaak om het niet verlengen van contracten, afwijzingen tijdens een sollicitatieprocedure, discriminatie bij doorstroom en ontslag. In de meeste gevallen was herkomst/huidskleur de gemelde discriminatiegrond, maar er zijn ook meldingen van seksuele gerichtheid, geslacht en handicap/ chronische ziekte. Vaak ging het om pesterijen op de werkvloer, maar er zijn ook andere voorbeelden. Zo wilde een meldster die vanwege haar geloof een hoofddoek draagt graag doorstromen naar een leidinggevende functie. Zij had dezelfde cursus gevolgd als haar collega’s. Al haar collega’s werden uitgenodigd voor een gesprek, maar meldster werd voorafgaand aan de gesprekken al afgewezen. COLLECTIEVE VOORZIENINGEN 66 meldingen gaan over collectieve voorzieningen, bijvoorbeeld overheidsinstanties of zorginstellingen. Veelal gaat het hierbij om omstreden behandeling vanwege herkomst/huidskleur, maar ook op grond van handicap/ chronische ziekte. Er zijn veel meldingen binnengekomen over de poster ‘Erik en Annemarie krijgen morgen de sleutel. Omar en Samira niet’ van de landelijke overheidscampagne over discriminatie op de woningmarkt. Velen vonden dit kwetsend, omdat
Door de woningbouwvereniging werd geen passende oplossing geboden voor een bewoonster met een beperking om in haar huis te kunnen blijven wonen. zij als mensen met een Nederlandse afkomst ook al lang op wachtlijsten voor een nieuwe woning stonden, of werden afgewezen voor een woning. Verder was er een meldster met een migratieachtergrond die vond dat de poster juist voor verdeeldheid zorgde. HUISVESTING De poster heeft ook gezorgd voor een toename van meldingen op het gebied van huisvesting. Het bewustzijn werd door de poster aangewakkerd, waardoor mensen bereid waren om een melding te maken. Er zijn ook meldingen op grond van handicap/chronische ziekte. Zo werd er door de woningbouwvereniging geen passende oplossing geboden voor een bewoonster met een beperking om in haar huis te kunnen blijven wonen en werd er ook geen alternatief geboden in de vorm van een nieuwe woning. Ook voelde een jongen zich gediscrimineerd, omdat hij als werkende zestienjarige niet kan reageren op woningen, omdat hiervoor een minimumleeftijd geldt van 18 jaar. Woningmarktdiscriminatie Op 1 juli 2023 is de Wet goed verhuurderschap in werking getreden, met als doel huurmisstanden als woondiscriminatie te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat er sprake is van ongelijke behandeling bij woningverhuur. Mensen met een niet-Nederlands klinkende naam worden minder vaak uitgenodigd voor de bezichtiging van een huurwoning. HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
MIJN VERHAAL MILO: ‘Ik woon met mijn partner in een klein dorpje. Door mijn buren word ik gepest vanwege mijn seksuele geaardheid. Mijn buren accepteren mijn levenswijze niet. Ik ben veelvuldig uitgemaakt voor ‘vieze homo’ en er zijn bedreigingen geuit als ‘we pakken je nog wel’. Er werd afval in onze tuin gegooid en de voordeur werd vernield. Ik voelde mij niet meer veilig. Bij de ADV heb ik een melding gemaakt en samen hebben we contact opgenomen met de politie. De buren hebben een officiële waarschuwing gekregen en de situatie is momenteel rustig.’ LIZ: ‘Ik werk als winkelmedewerker in een sportwinkel. Vanaf 7 weken zwangerschap had ik ernstige vermoeidheidsklachten. Ik wilde het daarom wat rustiger aan doen. Op de website van de Rijksoverheid vond ik een regeling voor zwangere werknemers met de mogelijkheid om de werk- en rusttijden aan te passen. Ook was het mogelijk om de werkzaamheden aan te passen. Tijdens een gesprek met HR, waarin ik dit bespreekbaar maakte, werd dit verzoek afgewezen. Er was nog nooit eerder, zo vroeg in de zwangerschap, iemand geweest met deze klachten. Ik heb daarom contact opgenomen met de ADV, zij hebben de HR-medewerker geïnformeerd en erop gewezen dat de duur van de zwangerschap hierin geen rol speelt. Ik ben nu onder behandeling bij de bedrijfsarts en mijn werktijden zijn aangepast.’ HASNA: ‘Ik werk als doktersassistente bij een huisartsenpraktijk. Op een dag kwam er een patiënt in de praktijk die niet door mij geholpen wilde worden. Dit was vanwege het feit dat ik een hoofddoek draag. Mijn collega wees mij erop dat ik dit kon melden bij de ADV. Mijn werkgever stond gelukkig volledig achter mij.
Op een dag kwam er een patiënt in de praktijk die niet door mij geholpen wilde worden omdat ik een hoofddoek draag. Mijn collega wees mij erop dat ik dit kon melden bij de ADV. Met hulp van de ADV heeft hij een brief gestuurd aan de patiënt, met het dringende verzoek een andere huisarts te zoeken, als patiënt mij niet als doktersassistent zou accepteren. Daarnaast heb ik een melding gemaakt bij de politie.’ RYAN: ‘Toen ik mijn hond wilde inschrijven bij een dierenkliniek, heb ik aangegeven dat ik vanwege mijn slechtziendheid niet ter plekke kan pinnen. Als oplossing stelde ik voor dat ik een factuur meekrijg, die ik dan thuis direct kan betalen. De medewerker van de dierenkliniek weigerde dit. Ik heb dit gemeld bij de ADV en zij hebben contact opgenomen met de kliniek. In een situatie als deze zal er in het vervolg een uitzondering gemaakt worden. Zij gingen na contact met de ADV akkoord met mijn oplossing.’ Verschillende redenen Om verschillende redenen nemen mensen contact op met de ADV’s of de politie. Bij discriminerende scheldpartijen op straat of mishandeling, gaat men vaak naar de politie, terwijl voorvallen op het werk bij de ADV’s gemeld worden. Consulenten discriminatiezaken informeren en adviseren en zoeken naar een oplossing. HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
DISCRIMINATIE.NL Sinds 1 januari 2024 behandelen de Nederlandse antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) discriminatiemeldingen onder de gezamenlijke naam Discriminatie.nl. Hier beschrijven we wat de samenwerking van ADV’s inhoudt en wat dit betekent voor de Wgataken en de gemeenten. SAMENWERKING Discriminatie.nl is een samenwerkingsverband van 19 ADV’s. Op dit moment is meer dan 90 procent van de Nederlandse gemeenten aangesloten bij deze 19 ADV’s, die samen de branchevereniging Discriminatie.nl vormen. Deze ADV’s hanteren een uniforme werkwijze en registreren meldingen in een landelijk registratiesysteem. Ze werken samen aan een gezamenlijk doel: discriminatie voorkomen en een inclusieve samenleving bevorderen. TOEGANKELIJK MELDEN Ruim een kwart van de inwoners in Nederland krijgt namelijk te maken met discriminatie, maar slechts 3 procent meldt dat bij een instantie die discriminatie registreert, zoals ADV of politie. Hierdoor geven de binnengekomen meldingen geen representatief beeld van de werkelijk ervaren discriminatie. Het gezamenlijke landelijke meldpunt moet het melden van discriminatie gemakkelijker en toegankelijker maken, zodat inwoners die discriminatie ervaren passende ondersteuning krijgen.
Het landelijke meldpunt moet het melden van discriminatie gemakkelijker en toegankelijker maken, zodat inwoners die discriminatie ervaren passende ondersteuning krijgen. Deze samenwerking maakt het ook mogelijk dat de ADV’s gezamenlijk publiciteitscampagnes kunnen voeren en de kwaliteit van de dienstverlening kunnen optimaliseren. PREVENTIE VAN DISCRIMINATIE Het bestrijden van discriminatie beperkt zich niet tot de behandeling van meldingen van discriminatie door het landelijke meldpunt. ADV’s verrichten in opdracht van diverse gemeenten ook preventieve activiteiten om discriminatie tegen te gaan. ADV’s zetten in op educatie en bewustwording, beleidsadvies en voeren preventieprojecten uit op thema’s als stagediscriminatie, discriminatie in de sport en woningmarktdiscriminatie. Voor nadere informatie en advies over preventieve activiteiten kun je terecht bij Discriminatie.nl. Naast de landelijke samenwerking blijft de regionale aanwezigheid en expertise van de ADV’s behouden. Zo bieden regionale bureaus verschillende voorlichtingen, projecten en onderzoeken aan die bijdragen aan de preventie van discriminatie op lokaal niveau. Wga staat voor de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen. De wet schrijft voor dat het college van burgemeester en wethouders inwoners toegang biedt tot een ADV. De ADV verleent in het kader van deze wet onafhankelijke bijstand aan mensen die discriminatie hebben ervaren en registreert de meldingen. HET JAAR 2023 DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
Bronnen * Andriessen, I. (2017). Discriminatie herkennen, benoemen en melden. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. * Andriessen, I., Hoegen Dijkhof, J., Torre, A. van der, Berg, E. van den, Pulles, I., Iedema, J. en de Voogd-Hamelink, M. (2020). Ervaren discriminatie in Nederland II. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Powered by COLOFON Tekst: Sophie van der Spek Portretten: Discriminatie.nl Illustratie: Shutterstock/melitas Vormgeving: Go Puck HET JAAR 2023 UITGAVE April 2024 Dit is een gezamenlijke uitgave van de politieeenheid Oost-Brabant en RADAR. De politie, het College voor de Rechten van de Mens en de antidiscriminatievoorzieningen van Vizier, het Meldpunt Discriminatie van de LEVgroep en het Meldpunt Discriminatie Heusden van ContourdeTwern hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar gesteld. DISCRIMINATIECIJFERS ANALYSE-GRONDEN ANALYSE-TERREINEN MIJN VERHAAL DISCRIMINATIE.NL
1 Online Touch