2 Kolofon “Grutte Gelf” is it doarpsblêd fan en foar Surhuzum Fjouwerentritichste jiergong, nûmer 9, 8 febrewaris 2022 Redaksje: Djoeke Postma-de Jong, Bonhommestrjitte 2, till. 351767 Meindert Brouwer, De Iennen 8, till. 352201 Auke Elzinga, Bonhommestrjitte 9, till. 365144 Kornelis van Dekken, till. 0513-684467 Kopij-adres: Grutte Gelf p/a Bonhommestrjitte 2 9283 VC Surhuizum E-mail: redactie@gruttegelf.nl Website: www.gruttegelf.nl Utjefte: Fjouwerwykliks Oplage: 480 stiks IBAN: NL27 RABO 0304 2716 91 Besoarging: Fam. Mulder, H.J. v.d. Veenstrjitte 1 T. Linker-IJtsma, till. 351663 Joop en Djoeke Postma, till. 351767 De redaksje behâldt har it rjocht foar om ynlevere kopij te wegerjen of mooglik yn te koartsjen.
3 Nijs fan Pleatslik Belang Bêste Surhúster, Nei Bûtenpost en It Fean komme no ek de oare doarpen yn Achtkarspelen yn oanmerking foar glêsfezel. Wy binne entûsjast en sjogge it as in grutte ferbettering foar ús doarp. Op 27 jannewaris waard Pleatslik Belang ien op ien ynformearre troch de minsken fan Deltafiber. Wy hâlde elkenien op ’e hichte fan it lêste nijs oer glêsfezel fia www.surhuzum.nl, de Facebookside SurhuzumNL en fansels fia de Grutte Gelf. Op it stuit fan dit skriuwen hat de ynformaasjejûn fan Deltafiber fan 2 febrewaris noch net west. Jo binne hjir al oer ynformearre fia de neamde kanalen. Jo sille ek geregeld berjocht krije oer de komst fan it glêsfezelnet fia de post. Surhúster flaggen Der binne noch Surhuster flaggen beskikber. De flaggen kinne ophelle wurde by Gerlof en Aafke Rijpma (mob. 06-25230527) oan de Uterwei 18. Der binne noch grutte (225 x 150 cm) en lytse flaggen (150 x 100 cm). De lytse flaggen kostje € 15,- en de grutte flaggen kostje € 35,- Wolle jo lid wurde fan Pleatslik Belang dan krije jo ienris € 5,- koarting. Wurd lid fan Pleatslik Belang as kom by ús yn it bestjoer Wy binne altyd oan it sykjen nei doarpsbewenners dy’t tegearre mei ús fanút Pleatslik Belang graach wat foar it doarp dwaan wolle. Wa dit leuk liket is fan herte wolkom om in kear by in gearkomst oan te slúten. Wy bliuwe ek op syk nei nije leden. Guon minsken witte net krekt wat Pleatselik Belang docht. Dêrom hawwe wy in moaie flyer meitsje litten. Dizze stiet op de folgjende side. Foar mear ynformaasje oer glêsfezel, Surhúster flaggen as lid wurde fan Pleatslik Belang kinne jo in mailtsje stjoere nei pbsurhuzum@surhuzum.nl Freonlike groetnis, Pleatslik Belang
4
5
6
7 Bericht van werkgroep wonen Surhuzum Sinds april 2021 hebben we ons als werkgroep wonen Surhuzum gericht op de uitdagingen die de huidige woningmarkt ons geeft. Er ligt een flinke opgave. Over de afgelopen maanden hebben we aan de hand van verschillende gesprekken met belanghebbenden en met elkaar als werkgroep een projectplan opgesteld. Hierin zijn zowel de belangen voor Surhuzum uitgewerkt, als bijvoorbeeld mogelijke locaties en type woningen. We hebben verschillende scenario’s besproken met de gemeente. Voor ons zijn het echter de inwoners van Surhuzum die het belangrijkste zijn binnen de gehele opgave. We zouden de Surhuzumers daarom graag op de hoogte willen stellen van de huidige stand van zaken van de plannen. Aan de hand van andermans meningen, nieuwe inzichten en overige input kunnen we het projectplan echt voor de Surhuzumers maken. We willen jullie dan ook van harte uitnodigen voor een informatieavond op donderdag 3 maart in MFC de Delfeart. In verband met de huidige omstandigheden wat betreft het coronavirus hebben we twee rondes voor het geven van informatie gepland. De rondes zijn op de volgende tijdstippen: Ronde 1: 19.00-20.00 uur Ronde 2: 20.30-21.30 uur Aanmelden voor een van de rondes kan door een email te sturen naar pbsurhuzum@surhuzum.nl. Vermeld hierin uw naam, het aantal personen met wie u komt en uw voorkeur wat betreft de ronde. Mocht u vooraf nog vragen en/of overige opmerkingen hebben kunt u contact opnemen met Klaas Pool, 06 42885066 (voorzitter Plaatselijk Belang Surhuzum) of Arnout de Haan, 06 10940888 (voorzitter werkgroep wonen Surhuzum). Wij hopen u op donderdag 3 maart te zien in MFC de Delfeart. Oant sjen! Werkgroep wonen Surhuzum Better let as net Tidens de krystperioade ha ik nochal wat kaarten krigen. Ik wol jim hjir noch hertlik foar betankje al is it wat oan de lette kant. Ek winskje ik jim allegear in protte sûnens ta yn dit nije jier. Willy Veenstra, Haersmahiem Keamer 138 Bûtenpost
8
9 Realisatie zonnedaken Surhuizum en Augustinusga, doet u mee? Enerzjy Kooperaasje De Harkema e.o. (EKDH), waar ook de energiewerkgroep Augustinusga een onderdeel van is, zet zich al jaren in om een bijdrage te leveren aan het verduurzamen van de gemeente Achtkarspelen. Dit doen wij onder andere door middel van het realiseren van collectieve zonnedaken via de postcoderoos-regeling (SCE-regeling). Momenteel zijn wij bezig met het realiseren van twee zonnedaken in Augustinusga en Surhuizum. Wat is een collectief zonnedak? In totaal plaatst de coöperatie 430 zonnepanelen op de daken in Augustinusga en Surhuizum. Inwoners van deze beide dorpen en alle omringende postcodegebieden kunnen meedoen en investeren in deze zonnedaken. U kunt deelnemen als u woont in een gebied met één van de volgende postcodes. 9231, 9233, 9261, 9281, 9283, 9284, 9285, 9288, 9289, 9872 en 9873. De zonnepanelen worden niet bij u zelf op het dak geplaatst maar gezamenlijk op beide grote daken. Of u wel of geen zonnepanelen heeft, dat maakt niks uit. Deelname aan dit project is een financiële deelname. Ideaal wanneer u zelf geen zonnepanelen op uw dak kunt of wilt plaatsen, maar wel wilt bijdragen aan het verduurzamen van onze mooie gemeente Achtkarspelen! Hoe doet u mee? U kunt meedoen door één of meerdere participaties van 100 euro per stuk te kopen van de coöperatie. Met het opgehaalde geld wordt de zonnepaneleninstallatie aangelegd. Door uw deelname wordt daarmee duurzame stroom opgewekt. De coöperatie ontvangt 15 jaar subsidie- en stroominkomsten. Uit deze inkomsten ontvangt u jaarlijks 3,5 % rente plus aflossing. In totaal zijn er maximaal 1496 participaties beschikbaar. 609 voor het dak in Augustinusga en 860 voor het dak in Surhuizum. Woont u in één van de bovengenoemde postcode gebieden en wilt u meedoen of meer informatie? Aanmelden kan via info@ekdh.frl. Inschrijven kan tot en met 28 februari. U wordt uiteraard van de voortgang op de hoogte gehouden. Indien mogelijk vindt er binnenkort ook een informatiebijeenkomst plaats. Voor meer info, mailt u naar info@ekdh.frl of belt u met Otto Veenstra (0615016842) of André Weening (06-24222591).
10
11 Skutelbank In memoriam Anje Bouma-Loonstra Voorheen Surhuizum Overleden 13 januari 2022 Leeftijd 86 jaar Gerke Holthuis Voorheen Surhuizum Overleden 31 januari 2022 Leefdijd 50 jaar Geboren : 4 januari; Tys, zoontje van Fokke van Duinen en Maaike Wijma. Doarpsstrjitte 24. 12 januari; Matthys Thomas, zoontje van Pier en Gerry Soepboer en broertje van Djurre. De Iennen 6.
12
13 Jubileum : Op 21 januari jl. mochten Joop en Djoeke Postma, Bonhommestrjitte 2, hun gouden huwelijksjubileum vieren. Op 24 januari jl. Verhuisd : hebben Aize Vonk en Anneke Vonk-Geertsma, It Mienskar 14, hun 25 jarig huwelijksdag gevierd. De familie Wassink is verhuisd van Mûnefinne 4 naar Pûsterwei 12. Berichten voor de Skûtelbank kunt u mailen naar: redactie@gruttegelf.nl
14
15 Bijzondere berichten uit de media Grutte Gelf seit... Oars wurdt er fêst troch syn frou wer werom fluite!
16
17 Grutte Gelf woordzoeker Zoek het woord bij het bijzondere bericht uit de media
18
19 Talentenwerkplaats In januari kwam de bus van stichting Talentenwerkplaats langs bij de Johannes Looijengaskoalle. De Talentenwerkplaats is een omgebouwde voormalige SRV-wagen, waarin kinderen uit Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel hun talenten kunnen ontdekken. Het doel van de Talentenwerkplaats is om kinderen te inspireren en te interesseren in Technologie en Wetenschap. Meester Coen kwam bij ons op school langs en gaf een inspirerende les aan alle vier klassen bij ons op school. Groep 1/2 Donderdagochtend kregen we bezoek van meester Coen. Meester kwam met de talenten werkplaats-bus op school. “Techniek doen met meester Coen”. We kregen de vraag: wat kun je vastmaken? En hoe kun je dit vastmaken? Samen hebben we allerlei ideeën bedacht.
20
21 Meester Coen had een probleem... Zijn gereedschapskist was tijdens het rijden omgevallen in de bus. We hebben een kijkje genomen in de bus, de gereedschapskist meegenomen naar de klas en samen alle spijkers en schroeven bekeken. Wat is het? En hoe maak je het vast? Vervolgens hebben we alles gesorteerd voor meester Coen! Ook hebben we nog mooie kunstwerken gebouwd. Het was een geslaagde techniek-ochtend! Groep 3/4 Eerst mochten we even een bezoekje brengen aan de bus. Meester Coen vertelde ons veel over verbindingen, wat is een verbinding en kunnen we deze ook vinden om ons heen? Vervolgens gingen we aan de slag met het maken van een boomhut. Hoe precies? Dat mochten we zelf onderzoeken en ontdekken. Ook mochten we stiekem (alleen deze keer) bij elkaar afkijken. We hebben een leuke middag gehad en kunnen nu alles vertellen over verbindingen! Groep 5/6 Meester Coen liet ons eerst ervaren dat je elke dag techniek nodig hebt en je het overal terug kunt vinden, bijvoorbeeld in de bril die je op hebt, het brood dat je eet en het boek dat je leest. Hierna gingen we in de bus verschillende spijkers, schroeven en gereedschap bekijken. Eenmaal terug in de klas was het tijd om creatief aan de slag te gaan. De leerlingen mochten met karton een boomhut bouwen, maar hierbij geen lijm of plakband gebruiken. We begonnen met ‘de heerlijke 5 minuten’, waarin je niks aan de meester/juf mocht vragen maar eerst zelf moest nadenken over een oplossing voor je probleem. En dat lukte! Er zijn prachtige boomhutten gebouwd. Komende weken gaan we in de klas verder met het project. Groep 7/8 De kinderen hebben gaandeweg ontdekt dat techniek in alles te vinden is; in je kleding, je boeken, je tafel en zelfs in het brood dat je eet. Na een leuke introductie en bezoek aan de Talentenbus gingen de kinderen zelf aan de slag. Door het toepassen van verbindingen en technieken hebben ze allemaal een uniek vogelhuis gemaakt. En super hoe ze elkaar helpen en van elkaar willen leren!
22
23 Berber Dorhout uit Surhuizum promoveert op leefstijl en gezondheidsbevordering in Wageningen De mens wordt steeds ouder en daarmee groeit ook de vergrijzing. Om te kunnen genieten van een hoge leeftijd en de zorg niet over te belasten is het belangrijk dat senioren gezond ouder worden. Beweging en juiste voeding kunnen daarbij helpen, hoewel er verschillen zijn in werkzaamheid in verschillende groepen en settings. Op 21 januari promoveerde de 29-jarige Berber Dorhout van It Noard tot doctor op dit onderwerp. Haar specialisatie is leefstijl en gezondheidsbevordering. Nadat ze op de Universiteit van Wageningen haar master had behaald op dit gebied, was de vraag wat ze zou doen. Werken of een PhD halen? (Een PhD is de afkorting van Doctor of Philosophy. Dat heeft niets met filosofie te maken, het is de hoogste academische graad die je kunt halen - red.). Het werd dus het laatste en het onderzoek dat ze daarvoor deed, resulteerde in een prachtig boekwerk met de titel “Improving muscle health later in life – Te wider benefits of adapting lifestyle interventions. Zoals haar vader Bertus daarover opmerkte: “gelukkig is er een Nederlandse samenvatting!”. Uit dat proefschrift blijkt heeft onderzocht hoe het leefstijlprogramma ProMuscle kan bijdragen aan de gezondheid van ouderen die thuis wonen én wie de grootste effecten behalen. Wat houdt ProMuscle in? Het bestaat uit krachttraining in combinatie met eiwitrijke voeding, onder begeleiding van fysiotherapeuten en diëtisten. De bedoeling daarvan is om spiermassa, spierkracht en fysiek functioneren van ouderen te verbeteren. En dat blijkt inderdaad te werken. Berber zegt daarover het volgende: “Ouderen voelden zich fitter, vitaler en gaven aan dat dagelijkse activiteiten zoals traplopen en fietsen makkelijker gingen dan voorheen.” dat Berber
24
25 Daarnaast heeft Berber een aantal verdiepende onderzoeken gedaan. Zo liet het onderzoek ook zien dat ouderen jonger dan 75 jaar een grotere toename in spiermassa hadden na het 12-weekse programma dan oudere senioren. Berber: ‘Dit wijst erop dat het belangrijk is om zo vroeg mogelijk met het programma te beginnen.’ Een aantal mooie conclusies dus, die Berber tijdens de verdediging van haar proefschrift deelde met de aanwezigen. Daaronder natuurlijk de nodige bekenden en familie en uiteraard haar ouders. Zij zijn natuurlijk bijzonder trots op hun dochter, maar zoals Bertus Dorhout daarover opmerkte: “Ik ben net zo trots op mijn andere kinderen hoor”. Wij vonden het in ieder geval bijzonder genoeg om er ook in ons dorpsblad Grutte Gelf aandacht aan te besteden. En wat nu verder? Na haar promotie zal Berber zich blijven bezighouden met ProMuscle. Het project zal worden uitgerold zodat ook andere fysiotherapeuten en diëtisten ermee aan de slag kunnen. Berber werkt inmiddels als onderzoeker op de Universiteit van Wageningen en op de Hogeschool in Utrecht.
26
27 Spreuken Land van Eén Als je het voor Surhústers beroemde blok om de Koai maakt, kom je langs het Land van Eén. En zij zorgen ervoor dat je zo nu en dan weer wordt verrast door een mooie spreuk, tweetalig ook nog. Hieronder twee spreuken die we de afgelopen tijd tegenkwamen:
28
29 Uit de oude doos Toen wij als redactie vroegen of er misschien ook nog een duidelijkere foto beschikbaar was, vertelde Jelle dat deze foto 70 jaar oud is en dat ook hij moeite had om dit schrijven te ontcijferen. Dat past eigenlijk ook wel weer bij iets dat uit de oude doos komt. Wij wensen u succes met het lezen van deze tekst!
30
31 Dit is de envelop die bij deze brief hoort, waarop u als u goed leest het adres Rijslaan 69 B kunt lezen. Het is goed om te weten dat dit nu Bartemerwei 16 is, zodat u zich een juist beeld kunt vormen. Jelle de Vries In “gouden” dei Op 21 jannewaris jl. mochten Joop en ik ús 50-jierrige troudei fiere mei ús bern, bernsbern en skoansoannen.No dat ha we witten. Der kamen safolle kaarten, selsmakke kaarten, blommen, blomstikjes, tillefoantsjes by ús dat wy der hielendal oerémis fan wiene. Ek fia Facebook en Whatsapp kamen tsientallen lokwinsken by ús binnen. Sels kaam de pleatselike fotograaf lâns om stikem foto’s te nimmmen. It fielde dan ek dat der in waarme tekken om ús hinne lein waard. Wy wolle jim allegear hertlik tank hjir foar sizze. Troch jim en natuerlik ús bern is dit in dei foar ús wurden dy’t wy nea wer ferjitte. Joop en Djoeke Postma, Bonhommestrjitte 2
32 Zoekplaatje Zoals u al eerder heeft kunnen lezen, gaat het zoekplaatje er mee stoppen met ingang van het nieuwe seizoen. Het seizoen loopt altijd t/m nummer 12 in mei, dus tot dan zijn er nog 3 plaatjes. Mocht u nog een plaatje hebben dat in de lange reeks van foto’s die we hebben geplaatst niet mag ontbreken, dan is dit dus nog uw kans. Er zijn nog genoeg voorwerpen in ons mooie dorp die als zoekplaatje kunnen dienen, maar op een gegeven moment is het genoeg geweest en wordt het tijd voor wat anders. Mocht u nu een geweldig idee hebben voor een rubriek die in de plaats van het zoekplaatje kan komen, dan horen we dat natuurlijk heel graag. U kunt uw suggesties altijd doorgeven aan de redactie, waarvan de gegevens ook onderaan dit stukje staan. Het mooie van het volgende zoekplaatje, schreven we de vorige keer, was dat Jelle op pad werd gestuurd door zijn eigen zoon. Henri de Vries stuurde namelijk een foto waarvan hij heel erg benieuwd was wie er in zou slagen dit plaatje zo te vinden. We schreven erbij dat dat ook voor ons gold en dat we u geen extra hint gaven en dat u zichzelf uit de nesten moest helpen deze keer. Henri schreef er nog bij toen hij zijn platje inzond, dat hij het eigenlijk als grapje bedoelde, want dit plaatje was zo natuurlijk nooit meer te vinden? Zeker niet zoals op dat moment, want dat was eenmalig. Jacob en Maike hadden dat ook in de gaten: “Dit ooievaarsnest staat in het hertenkamp aan de Treaskes. Maar de ooievaar is weggevlogen. Waarheen is een raadsel!” Dat zal het ook wel blijven. De vogel is gevlogen, zoals men dan zegt. En er is ook het gezegde: de ooievaar nakijken. Dat betekent: je tijd verdoen. We hopen dat niet voor u geldt, nu u deze rubriek leest en mocht u dat idee toch krijgen, dan schotelen wij u nu de zeer lezenswaardige bijdrage van Jelle de Vries voor: “Het beoogde zoekplaatje is zoek, de vogel is gevlogen. Dit is vrij logisch natuurlijk, want de betreffende vogel behoort tot de trekvogels. Hoop wel dat deze “moerasganger” regelmatig terugkomt, anders ontstaat er een probleem in onze woonplaatst, want deze vogelsoort is wel het symbool van de geboorte.
33 Dus dit earrebarrenêst moet wel in de “Bistepôle” gehandhaafd blijven. Gezegde! Deze keer een Chinees gezegde: Dat piekervogels over je hoofd vliegen, kun je niet veranderen. Je kunt wel verhinderen dat ze er nesten bouwen.” Nou, met die geboortes zit het nog wel goed in Surhuizum, zoals u ook elders in deze Grutte Gelf kunt zien, maar Jelle heeft natuurlijk helemaal gelijk. Voor het voortbestaan van de Surhuister bevolking hopen we de ooievaar nog vaak te zien vliegen. Over ze zien vliegen gesproken. Toen wij de elders in deze Gelf ook al genoemde beroemde wandeling “blok om de Koai” maakten, zagen we op de Koaiwei het volgende beeld. U had dus eventueel de keuze gehad uit nog een “earrebarrenêst”, met maar liefst twee ooievaars. En het mooie van deze ooievaars is, dat ze blijven zitten. Dat hopen we ook van het volgende zoekplaatje. We hopen dat het figuur daarop niet zúlke rare sprongen maakt, dat het is verdwenen als u begint te zoeken. Wij raden u daarbij aan uw aandacht op Oostelijk Surhuizum te richten, maar kijk wel uit bij het oversteken! Mocht u de oplossing vinden, geef die dan door aan Meindert Brouwer, de Iennen 8, tel. 0512 352201 (sms of whatsapp: 06 11249922) of één van de andere redactieleden. Mailen kan naar redactie@gruttegelf.nl of de.brouwers@hotmail.com. Heeft u ook een zoekplaatje? Stuur het in! Veel succes en tot de volgende Gelf.
34 Servicerubriek Alarmnummers Politie, buurtagent Hendrik de Haan, tel. 0900-8844 Misdaad Anoniem, tel. 0800-7000 Alarmnummer, tel. 112 Dorpsbibliotheek Surhuizum Openingstijden: dinsdagochtend van 10.00-12.00 uur en iedere eerste donderdag van de maand van 19.00-20.00 uur. Dorpenteam Achtkarspelen Inloopmiddag ieder tweede dinsdag van de maand van 15.00-17.00 uur in De Delfeart. Klachten openbare ruimte Geeft het door aan de gemeente Achtkarspelen via email: gemeente@achtkarspelen.nl of tel. 140511. Plaatselijk Belang Klaas Pool, voorzitter Abdoul van der Meer, secretaris, email pbsurhuzum@surhuzum.nl Gerrit de Jong, penningmeester Cora Groenhof Aafke Rijpma MFC De Delfeart Marten Kloosterman, secretaris Baukje Boekema, waarn. voorz. en penningmeester Jan Rodenhuis Dennis Kolthof Informatie, vragen en reserveringen: Email info@delfeartsurhuizum.nl Begrafenisvereniging “De Laatste Eer” Voorzitter Jurjen Dijkstra, onderhoud begraafplaats, tel. 351872, info@de-laatste-eer-surhuizum.nl. Uitvaartverzorgster: Hiltsje van der Brug, tel. 06-10542628. Kijk voor meer informatie op www.surhuzum.nl/verenigingen
35 Wurklist 13 februari 19 februari 3 maart 5 maart 19 maart 9.30 uur 9.45-10.45 uur 19.00-20.00 uur 20.30-21.30 uur 9.45-10.45 uur 9.45-10.45 uur Evangelisatiedienst in de Doarpstsjerke. Thema van de dienst: “Liefde is...” Kangoeroeklup in De Delfeart. Informatieavondvan de Werkgroep wonen Surhuzum in De Delfeart. Meer info elders in deze Gelf. Kangoeroeklup in De Delfeart. Kangoeroeklup in De Delfeart. Iedere dinsdagavond om 19.30 uur schilderclub in ‘De Delfeart’. Info: Annemarie Groendijk, tel. 06-25443523. Iedere donderdag om 9.30 uur gezellige koffieochtend in ‘De Delfeart’. Iedere donderdagavond van 20.00-22.00 uur repeteert Popkoor Akkoord in ‘De Delfeart’. Info: popkoor-akkoord.webs.com. Spreuk van de maand Dat het weer niet mee zit, is nog altijd beter dan dat het wéér niet mee zit. Oplossing Grutte Gelf woordzoeker Antwoord: fluiten Kopijsluiting Nieuwe kopij kunt u tot maandag 28 februari 2022 inleveren bij: Djoeke Postma-de Jong, Bonhommestrjitte 2 (zie ook kolofon) of telefonisch doorgeven op nummer 351767 of mailen naar: redactie@gruttegelf.nl óók online op www.gruttegelf.nl
1 Online Touch