Noord-Nederland structureel sterker maken 34 voorstellen voor betere bereikbaarheid van Noord-Nederland SPOORWEGEN – AUTOWEGEN – WATERWEGEN – LUCHTVAART Piet Muijzert Inhoud INLEIDING ............................................................................................................................................. 4 SPOORWEGEN ...................................................................................................................................... 6 AUTOWEGEN ...................................................................................................................................... 17 VAARWEGEN/BRUGGEN/AQUADUCTEN/HAVENS/ZEESLUIS DELFZIJL/BOUWDOK EEMSHAVEN...... 29 LUCHTVAART ...................................................................................................................................... 38
Ik werkte 43 jaar (1971 – 2014) als (hoofd)uitvoerder, (hoofd) toezichthouder en projectleider bij grote aannemers, waterschappen, provinciale – en Rijkswaterstaat. Ik werkte onder andere aan de spoorverdubbeling van de Schipholtunnel, de HSL 1 en 4, dijkverzwaringen, ruilverkavelingen, wegenbouw, betonprojecten, spoor- en havenwerken in Nederland en offshore opbouw in de Verenigde Staten. In Noord-Nederland adviseerde ik over de N33-Zuid (Assen – Gieten – Zuidbroek) waarbij mijn adviezen leidden tot besparingen van ca. 60 miljoen euro. Als gepensioneerde heb ik geen zakelijke of persoonlijke belangen bij welk project dan ook; ik geef mijn adviezen louter vanuit mijn betrokkenheid bij Noord-Nederland, en omdat ik verwacht met mijn jarenlange praktijkervaring een nuttige bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit en kostenefficiëntie van nieuwe infrastructurele initiatieven. Ing. (Pieter) C.J. Muijzert IJsbaanlaan 214 9665 LJ Oude Pekela 06 17 29 46 21 pietermuijzert@gmail.com
INLEIDING Onlangs publiceerden de Noordelijke provincie- en grote stadsbestuurders* de 'Bouwstenen voor een Deltaplan voor het Noorden'. Kort samengevat ging het om het aanbod om in Noord-Nederland 220.000 extra woningen te bouwen – als oplossing voor de toenemende woonproblematiek in WestNederland – in combinatie met de aanleg van de Lelylijn, de Nedersaksenlijn en de verbetering/versnelling van het bestaande spoor Groningen/Leeuwarden – Zwolle. In totaal is voor deze drie spoorprojecten 10 tot 13 miljard euro nodig, welk bedrag het Rijk dan beschikbaar zou moeten stellen. Gaat dat geld er ooit komen? In deze notitie laten we zien dat we voor de helft van dat budget Noord-Nederland 34 krachtige impulsen voor structurele versterking kunnen geven. * Provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Flevoland en de gemeenten Groningen, Assen, Emmen en Leeuwarden. Stad Inwoners Provincie Groningen Assen Emmen Inwoners 240.000 Groningen 586.813 68.832 105.000 Drenthe Leeuwarden 106.600 Friesland 474.760 651.459 Overijssel 1.166.478 Noordelijke kwaliteiten in de breedte versterken Als snel na publicatie van de Bouwstenen voor een Deltaplan klonken er – naast waardering voor het energieke initiatief – ook kritische geluiden. Is er in Noord-Nederland wel voldoende ruimte voor zoveel nieuwe woningen? Hoe bewaken we de kwaliteit van onze mooie landschappen? Voor wie zijn die woningen eigenlijk bestemd? Hoe reëel is het te verwachten dat mensen uit de Randstad daadwerkelijk naar Noord-Nederland verhuizen? Alleen om te wonen? Creëren we dan ook extra werkgelegenheid? Heeft Noord-Nederland aan de drie spoorprojecten genoeg om de beoogde integrale verbeterslag te maken of is er meer nodig? Zo wonen de Noorderlingen gemiddeld drie keer zo ver van hun werk als mensen in de rest van Nederland; dat vraagt nadrukkelijk ook om betere verbindingen binnen de eigen regio. En welke keuzes maken we als niet het gehele gevraagde bedrag, maar slechts een deel beschikbaar komt? Vele kleinschalige projecten versterken de totale noordelijke regio beter en hebben meer kans van slagen als drie megaprojecten. Staan we dan weer met lege handen? De vraag is ook hoe we tegen de ontwikkeling van Noord-Nederland aankijken. Positioneren we onze regio als overloopgebied voor de overspannen randstad? Of zetten we in op autonome versterking van onze regio? Vestigen wij onze hoop op uitwijkende Randstedelingen of geven we prioriteit aan het versterken van onze interne economische structuur, aansluitend op de Noordelijke kwaliteiten en onze eigen behoeften en verlangens. 4
De indruk is dat er voor deze laatste strategie in Noord-Nederland een breed draagvlak is. Dat blijkt althans uit de vele gesprekken die ik in de afgelopen jaren en weken met vele Noordelijke gemeenteen provinciebestuurders en organisaties in Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel heb gevoerd. Ca. 6 miljard voor ruim 34 versterkende (deel)projecten In Noord-Nederland zijn er tientallen infrastructurele knel- en verbeterpunten die om een oplossing vragen en die stuk voor stuk bijdragen aan het versterken van de bereikbaarheid en economische potentie van Noord-Nederland. Verder zijn er ook alternatieve plannen die (deels) oplossingen bieden voor dezelfde problematiek als waar de drie voorstellen uit de Bouwstenen zich op richten: snellere spoorverbindingen met West-Nederland, een tweede spoorontsluiting van Noord-Nederland (vanwege de kwetsbaarheid van knooppunt Zwolle) en betere spoorverbindingen tussen Oost- en Noord-Nederland; alternatieve voorstellen die eenvoudiger en goedkoper zijn te realiseren. In deze notitie presenteer ik meer dan dertig voorstellen voor structuurversterkende infra-projecten in Noord-Nederland; deels betreft het al langer bestaande wensen, deels zijn het nieuwe initiatieven; deels door mij zelf bedacht, deels voorgedragen door mijn lokale en/of provinciale gesprekspartners (zowel overheid als bedrijfsleven). Hiervoor hoeft het Noorden zich niet aan te bieden als overloopgebied voor woningzoekenden uit het Westen als wisselgeld voor spoorlijnen. Het zijn stuk voor stuk projecten die de economische kracht van Noord-Nederland kunnen versterken. Een globale kostenraming leert dat al deze projecten met ongeveer de helft van het nu gevraagde budget zijn te realiseren. Naar een gezamenlijke en breed gedragen strategie De projecten op de volgende pagina's zijn bedoeld als alternatief voor de Bouwstenen voor het Deltaplan; om de discussie over de meest kansrijke strategie voor een sterker Noord-Nederland breder te trekken en de conclusies die eruit getrokken worden een steviger draagvlak te geven. Vandaar dat deze notitie tegelijk een oproep is aan alle Noordelijke bestuurders en andere betrokkenen om te reageren op de hier gepresenteerde voorstellen, aanvullende wensen en ideeën te uiten, en om vervolgens gezamenlijk een breed gedragen strategie te ontwikkelen voor evenwichtige groei in een sterk en leefbaar Noord-Nederland. email: pietermuijzert@gmail.com mobiel: 06 17 29 46 21 5
SPOORWEGEN……………. • Betere, betrouwbaarder en snellere verbinding met Randstad; • Verbinden Noord- en Oost-Nederland; • Aansluiten Emmen op intercitynet; • Aantrekkelijk (veel goedkoper) alternatief voor Lelylijn/Nedersaksenlijn; • Oplossen knelpunt OV Zernike (Stad Groningen) 6
1. Nieuwe spoorlijn Dalen – Hoogeveen en Hoogeveen – Kampen-Zuid Aanleg van een nieuwe intercity spoorlijn (140/160 km/u) van Dalen naar Hoogeveen en verder naar Kampen-Zuid, Leeuwarden en Groningen (200 km/u). In Kampen Zuid sluit de nieuwe lijn aan op de bestaande Hanzelijn. Nieuwe bocht bij Meppel Oost (zie hieronder de huidige en de nieuwe situatie). In dit nieuwe spoor komt bij Staphorst een koppeling met bestaand spoor Zwolle – Meppel. Links de huidige situatie bij Meppel Oost. Rechts twee opties voor de nieuwe bocht • Emmen krijgt aansluiting op intercitynet; snelle spoorverbindingen met Groningen, Leeuwarden en Randstad (reistijd Emmen – Groningen ca 50 minuten; thans ruim 2 uur per trein en ruim 1 uur met bus) • Hoogeveen weer intercitystation • Tweede spoorontsluiting Noord-Nederland, niet via kwetsbare knooppunt Zwolle • Bij Staphorst kruising/knooppunt met oude spoor (viaducten/tunnels) • Bij Hoogeveen ruimere bochten (hogere snelheid) naar Noorden en Zuiden maken Kosten 2.000.000.000 7
2. Spoor Leeuwarden en Groningen – Zwolle Bestaand spoor versnellen tot 200 km/u. Hiervoor moeten de sporen verder uit elkaar worden gelegd; tevens alle huidige 55 overwegen ongelijkvloers (tunnel, viaduct) maken. Leeuwarden – Meppel wordt 2-sporig (uit elkaar geschoven), Groningen – Hoogeveen wordt 3-sporig. • Reistijdwinst Noord-Nederland – Westelijke Randstad >30 minuten) • Jarenlange werkgelegenheid voor regionale aannemers Hierover met alle betrokkenen afspraken maken over meerjarige uitvoeringsplanning en één en ander in convenant vastleggen Foto ProRail Kosten 1.000.000.000 8
3. Spoor Groningen – Leeuwarden Spoorlijn Groningen – Leeuwarden geheel dubbelspoors en spoorwegvrij maken én elektrificeren. Aandachtspunten: Enkelspoors brug bij Noordhorn vervangen door dubbelspoors brug en de enkelspoors brug hergebruiken voor het nieuw spoor Zernike – Sauwerd De huidige enkelspoors brug over het Van Starkenborghkanaal bij Noordhorn Hierboven de enkelspoors spoorbrug bij Noordhorn. Deze enkele spoorbrug kan er uit gehaald worden en moet dan worden vervangen door een dubbele spoorbrug. Deze enkele spoorbrug kan worden hergebruikt en verhuist dan via het Van Starkenborghkanaal richting Zernike waar de brug dienst kan doen als spoorbrug over het Van Starkenborghkanaal voor de lijn Zernike – Sauwerd. • Betere en frequentere verbinding twee provinciehoofdsteden • Verkorten reistijd, verminderen kwetsbaarheid, verhogen comfort Kosten: 300.000.000 9
4. Nieuw spoor Stad Groningen 'Rondje Zernike' Aanleg van een nieuw enkelspoor naast nieuwe ruime westelijke ringweg; hiermee ontstaat een rondje Hoofdstation – Hoogkerk – Zernike – Hoofdstation. Deze worden gereden door de treinen vanuit de richtingen Winschoten en Veendam. Indien volledig geëlektrificeerd dan kan ook de shuttletrein vanuit Assen deze route rijden. • Duurzaam en relatief goedkoop oplossen van knelpunten OV naar Zernike • Door een eenrichtingsrondje ruimte voor hoge frequentie • Eventuele nieuwe haltes voor Hoogkerk, De Held • Station Hoogkerk overstapstation voor reizigers uit Friesland naar Zernike • Spoor Hoofdstation – Hoogkerk-West en Hoofdstation – Noorderstation verdubbelen Extra optie: Aftakking vanaf Zernike naar Sauwerd; hiervoor huidige spoorbrug bij Noordhorn te gebruiken Kosten: 100.000.000 10
5. Spoor Zuidbroek – Winschoten Bestaand spoor verdubbelen • Verhogen capaciteit, verminderen kwetsbaarheid • Brug over A.G. Wildervanckkanaal moet 2 à 3 meter omhoog Links op de foto de spoorbrug over het A.G.Wildervanckkanaal, rechts de spoorbrug over de N33 Op bovenstaande foto is te zien dat de brug reeds in twee sporen is verbreed, maar om klasse-5 schepen tot 3500 ton er onder door te laten varen is het nodig de brug 3 à 3,5 meter te verhogen. Ook het viaduct over de N33 zal daardoor hoger moeten. Dat laatste viaduct ligt los met rubberen blokken op de steunmuren. De steunmuren staan weer los op een betonfundament. Bij het verhogen moet het viaduct omhoog worden getild en de oude steunmuren worden vervangen met hogere muren. Daarna kan het viaduct weer op z’n plek gelegd worden. Uitvoerbaar in een weekend. De spoorbanen oost en west moeten ook omhoog en het spoorbed moet geheel verbreed worden voor dubbel spoor. De provincie wil Scheemda – Winschoten (4 kilometer) verdubbelen, want dat zijn minder kosten. Scheemda – Zuidbroek strandt op de hoogte van de bestaande bruggen. Kosten: 80.000.000 11
6. Spoor Groningen – Leer – Oldenburg Geen nieuwe Friesenbrucke, maar tweesporige spoortunnel onder de Eems De Friesenbrücke in volle glorie, vóór de aanvaring Een voorbeeld van een tweesporige spoortunnel • 400 meter van dijk tot dijk • Te financieren samen met Duitsland Kosten: 500.000.000 12
7. Spoor Veendam – Eemshaven Nieuw enkel vrachtspoor vanaf Veendam langs de N33 Midden/Noord naar de Eemshaven • Aanzienlijke verbetering bereikbaarheid van Eemshaven per spoor • Impuls voor verdere ontwikkeling Eemshaven • Spoor gaat ook onder aquaduct Eemskanaal/Damsterdiep Ringwegaquaduct bij Roelofarendsveen, links de HSL en rechts de A4. Kosten: 100.000.000 13
8. Spoor Almelo – Marienberg Bestaand spoor verdubbelen en elektrificeren • Intercityverbinding Enschede – Noord-Nederland • Reistijdwinst Groningen/Leeuwarden – Enschede 55 minuten Kosten: 100.000.000 9. Spoor Gramsbergen – Dalen Nieuwe spoor naast het bestaande spoor (10 km) ook elektrificeren (bestaande spoor is al elektrisch) • Intercityverbinding Enschede – Noord-Nederland • Reistijdwinst Groningen/Leeuwarden – Enschede 55 minuten Kosten: 60.000.000 14
9.a Extra spoor - Enkelspoor Kampen-Zuid – Emmeloord //N50 Naast de te verdubbelen N50 > A50 komt naast de autoweg een derde baan voor enkel spoor en bij de twee omcirkelde bruggen een derde baan voor enkel spoor. De bruggen in de blauwe cirkels zullen moeten worden vervangen (door 2 x 2 rijbanen én aan de westzijde een nieuwe brug voor het spoor). Kosten: 110.000.000 9.b Extra spoor - Enkelspoor Heerenveen tot Drachten //A7 Kosten: 125.000.000 15
EXTRA! De spoorbrug over de IJssel zuidzijde Hierboven de huidige situatie waarbij de rode boogbrug over de IJssel een bottleneck vormt voor het treinverkeer. Treinen staan op dit moment op elkaar te wachten. De brug moet vervangen worden door een boogbrug met 4 sporen. De huidige brug kan worden gebruikt voor het spoor bij Kampen voor aftakking Hanze Spoorlijn > Hoogeveen over de IJssel. TOTALE KOSTEN SPOOR IS EEN RAMING IN MILJOENEN EURO’S . DE RAMINGEN ZIJN GEBASEERD OP GEMETEN LENGTES x GANGBARE EENHEIDSPRIJZEN. Totale kosten spoor 4.435.000.000 16
AUTOWEGEN………………………. • Knelpunten oplossen; • Bevorderen bereikbaarheid van en binnen Noord-Nederland; • Stimuleren economie; • In de uitvoering jarenlang veel werkgelegenheid voor Noordelijke aannemers 17
10. N33 - Zuidbroek-Eemshaven Verdubbelen rijbanen; vervangen brug door aquaduct Eemskanaal bij Appingedam In de huidige plannen is sprake van drie deelprojecten: 1. Zuidbroek – aquaduct; 2. Aquaduct bij Appingedam; 3. Appingedam – Eemshaven. Voor deelproject 1 is alternatief tracé waarmee ca. 40 miljoen kan worden bespaard. • Verbeteren ontsluiting Eemshaven; • Uitvoering geven aan reeds lang bestaande voornemens Advies: aquaduct het eerst bouwen en in gebruik nemen. Bij afbraak huidige brug komt veel zand vrij, dat weer gebruikt kan worden bij de verdubbeling van de N33. Kosten alle deelprojecten samen: 180.000.000 18
11. N34 Gieten - Fly-over over de rotonde en N33 • De N34 over vier kilometer lengte verdubbelen 2x2 > oplossen knelpunt • Plaatsing geluidsschermen d.m.v. zonnepanelen > verminderen geluidsoverlast Fly-over N34 bij rotonde Gieten Kosten 20.000.000 19
12. N34 vanaf N386 Zuidlaren tot A28 naar 2 x 2 De Punt tot A28 naar 2 x 3 rijbanen Verdubbelen; Nieuw ruimer spoorviaduct i.v.m. versnellen spoor Groningen-Zwolle (200 km/u) • Oplossen knelpunt Kosten: 20.000.000 20
13. N366 Nieuwe Pekela - Alteveer - Stadskanaal - Musselkanaal - Ter Apel Verdubbelen van 2x1 naar 2x2; breder viaduct over de Pekelder Diep. De brug over het Pekelder Diep moet aan beide kanten er een rijbaan bij krijgen. • Verbetering doorstroming Kosten: 60.000.000 21
14. N391 Ter Apel – Emmen Capaciteit bestaande weg vergroten (verdubbelen); Aanleg nieuwe noordelijke ringweg Emmen, deels verdiept met een aantal deksels van 250 meter; aansluiten op N34; N34 > Frieslandroute: 2 km zuidwaarts verdubbelen 2 x 2 baans. • Verbetering doorstroming, géén verkeer meer door Emmen Kosten: 70.000.000 15. N381 Emmen-Drachten (Friesland-route) Emmen – Beilen – Oosterwolde verdubbelen (Tracé in Friesland is al verdubbeld) • Verbetering doorstroming Kosten: 60.000.000 22
16. N50 Hattemerbroek – Emmeloord Geheel verdubbelen; 2x2 (is nu maar deels verdubbeld); In deze weg zitten twee bruggen, over de IJssel en Zwarte Meer. Optie: vervangen bruggen door nieuwe bruggen of door twee aquaducten (+ 600 miljoen euro) • Verbetering doorstroming Kosten: 60.000.000 17. Stad Groningen Kruising Griffeweg/Sontweg in Europaweg Kruispunt ongelijkvloers maken, Europaweg omhoog • Oplossen knelpunt Kosten: 10.000.000 23
18. Stad Groningen Kruising Europaweg – Damsterdiep Kruispunt met viaduct ongelijkvloers maken • Oplossen knelpunt; ongehinderde toegankelijkheid UMCG Kosten: 10.000.000 Situatie toegangsweg Europaweg UMCG (projecten 17 + 18) De Europaweg is de toegangsweg naar het UMCG, alwaar 12.000 mensen werkzaam zijn. Op deze Europaweg liggen de twee drukste kruispunten van de hele stad Groningen. In de rode cirkels de twee kruisingen, die ongelijkvloers worden gemaakt 24
19. A28 De Punt – Julianaplein Groningen Verbreden tot 2 x 3 rijbanen • Verbetering doorstroming Kosten: 25.000.000 25
20. A28 Meppel – Hoogeveen Verbreden tot 2 x 3 rijbanen (heeft nog geen prioriteit) • Verbetering doorstroming Kosten: 50.000.000 21. N35 Zwolle – Wierden Verdubbelen 35 km, van 2x1 naar 2x2 • Verbetering doorstroming – de viaducten zitten in het MIRT van 2020! Kosten: 80.000.000 (voor alléén de weggedeelten, zonder de viaducten) 26
22 A7-N361 Ruime westelijke ringweg om de stad Groningen Nieuwe ringweg vanaf A7, westelijk om de stad Nieuwe brug over Van Starkenborghkanaal en aansluiten op Eemshavenweg en Oostelijke ringweg • Verbetering doorstroming; • Ontlasten Zuidelijke Ringweg met 33.000 voertuigen en ál het vrachtverkeer. • Combineren met spoor Zernike Kosten: 200.000.000 23. A7/N7/N28 Ring Zuid Behoud diverse afritten in de stad Groningen (in combinatie met ruime Westelijke ring) • Behoud ontsluiting stadswijken; • Verminderen sluipverkeer Op de foto de afslag Hereweg, die alsnog aangelegd moet worden voor ontlasting woonwijken. Kosten: 5.000.000 27
Een kijkje in de bouwput van de Zuidelijke Ringweg van Groningen -------------------------------------------------------------------------TOTALE KOSTEN WEGEN ZIJN EEN GLOBALE RAMING VAN DE KOSTEN DIE GEBASEERD ZIJN OP GEMETEN LENGTES x GANGBARE EENHEIDSPRIJZEN. TOTALE KOSTEN WEGEN CIRCA 855 MILJOEN 28
VAARWEGEN………………………. AQUADUCTEN EN HAVENS Het nieuwe zeeschip, de Arklow Arrow had dit jaar niet veel ruimte over bij het passeren van de Sontbrug Foto: Joey Lameris (112Groningen) • Alle hoofdvaarwegen bevaarbaar maken voor grotere en zwaardere schepen (3.500 ton; 1-12 m breed); • Herstel (vracht)vaarroutes; aanleg containerterminals. • Duurzamer, zuiniger, alternatief voor langeafstand vrachtverkeer (Rotterdam, Amsterdam) over de weg; • Impuls voor Noordelijke scheepsbouw, hoogwaardige werkgelegenheid 29
24. A7 Kruising Ring Zuid – Noord-Willemskanaal A7 via aquaduct tunnel onder NW-kanaal en Julianaplein door; In de bochten Assen > Drachten en Drachten > Assen een klapbrug plaatsen • Behoud mastvaart; • Bevaarbaar voor zwaardere schepen • Herstel vrachtvaart Groningen – Assen Kosten: 90.000.000 25 A28 Kruising NoordWillems-kanaal – A28 Twee bruggen of aquaduct (+20 miljoen); evt hergebruik bruggen uit de stad • Herstel vrachtvaart Groningen – Assen Kosten: 20.000.000 30
26 N7 Kruising Ring Zuid/Osloweg – Winschoterdiep Lage en hoge brug vervangen door aquaduct • Bevaarbaar voor grotere schepen Kosten: 40.000.000 27 Gideonbrug Brug in de oude ringweg vervangen door aquaduct • Bevaarbaar voor grotere schepen Bovenste foto de huidige situatie, op de onderste foto een impressie met een aquaduct. Kosten: 40.000.000 31
28 Kruising Oostelijke Ring – Eemskanaal (afrit Delfzijl) Brug vervangen door aquaduct • Bevaarbaar voor grotere schepen Links de huidge situatie, rechts is de brug in de N46 vervangen door een aquaduct. Kosten 40.000.000 29 Eemskanaal De bruggen van het Eemskanaal gaan 68 - 83 keer per 24 uur open en dicht. Alle vijf huidige bruggen vervangen door 2 aquaducten (N33 en N46) en 3 nieuwe draaibruggen met draaipunt in de dijk (buiten de vaarroute) • Doorvaartbreedte overal naar 27 meter • Geschikt voor schepen van 3500 ton (norm voor hoofdvaarwegen; Lemmer-Delfzijl) • Impuls voor duurzaam en goedkoop transport De Borgbrug bij Ruischerbrug Kosten: 135.000.000 32
29 Eemskanaal (vervolg) De Bloemhofbrug bij Ten Post De Woldbrug bij Appingedam Bovenste foto: De Eelwerderbrug in de N33 staat open, daaronder impressie nieuwe N33-aquaduct. 33
30 Zeesluis Delfzijl Vernieuwen en verbreden (+ 15 meter) • Inlossen al vele jaren staande belofte. De zeesluis staat al enkele jaren on-hold in het MIRT. De huidige zeesluis bij Farmsum Impressie van de vergrote zeesluis met aan weerszijden van de weg grote schuifdeuren. Kosten: 75.000.000 34
31 Winschoterdiep Alle vijf klapbruggen vervangen door draaibruggen met draaipunt in de dijk (Groningen tot en met brug Foxhol). Waar nodig kanaal verdiepen/uitbaggeren en doorvaartbreedte overal naar 20 - 25 m en te verdiepen met 120 cm. Zo kunnen klasse 5 schepen tot 3500 ton, die ook op de vaarroute Lemmer – Delfzijl varen ook het Winschoterdiep in. Hierdoor gaan de kosten 5 euro per ton naar beneden. Waar nu een containerschip, waar maximaal 110 zeecontainers op worden vervoerd kan varen, kan dan een containerschip met 330 containers komen. • In plaats van via de weg, kan nu een containerschip schoner en goedkoper vervoeren. Niet alleen wordt er 8000 liter dieselolie bespaard, er is ook minder verkeer op de weg. • Voor de 6 scheepswerven tot en met de Foxholsterbrug de bruggen vervangen door draaibruggen met draaipunt in de dijk van het kanaal. • Geschikt voor schepen van 3500 ton (norm voor hoofdvaarwegen; Lemmer-Delfzijl) • Impuls voor scheepswerven! = nieuw en extra werk Hierboven de Sontbrug, met een grotere doorvaarbreedte kunnen ook grotere schepen de brug passeren. Kosten: 25.000.000 (Inclusief uitbaggeren A.G. Wildervanckkanaal) 35
32 Werkhaven/droogdok Eemshaven Aanleg van een insteekhaven met sluisdeuren; afm. 50m breed, 500 m lang en 15-20 m diep. • Werkhaven / droogdok voor scheepsonderhoud -sloop en laden/lossen; • geschikt voor afbouw/onderhoud schepen Meyerwerft Papenburg • geschikt om zinktunnel-elementen voor de aquaducten te bouwen, die dan drijvend naar de locatie kunnen worden getransporteerd en voor afbraak schepen en onderhoud schepen. Boven de huidige Eemshaven, onder impressie van de Eemshaven uitgebreid met 3 extra insteekhavens Kosten: 200.000.000 36
33 Aduarderdiep Uitbaggeren vanaf het Van Starkenborghkanaal tot aan suikerfabriek Hoogkerk; • Twee bruggen verhogen (of vervangen door klapbruggen – bijv. bruggen Ring Zuid Groningen) • Grotere schepen naar Suikerfabriek (klasse-5 = 3500 ton) Met aanleg zwaaikom ontstaat ruimte voor schepen Klasse 5 tot 3500 ton Kosten: 10.000.000 TOTALE KOSTEN WEGEN ZIJN EEN GLOBALE RAMING VAN DE KOSTEN DIE GEBASEERD ZIJN OP GEMETEN LENGTES x GANGBARE EENHEIDSPRIJZEN. TOTALE KOSTEN VAARWEGEN CIRCA: 675.000.000 37
LUCHTVAART………………………. 34 Luchthaven Eelde Geschikt maken voor vrachtvluchten; Aanleg vrachtplatform; vrachthal; Verlengen landingsbaan met 600 m tot 3.100 m • Impuls voor regionale economie en werkgelegenheid • Creëren van betere basis voor economisch gezonde exploitatie • Versterken positie/betekenis bloemenveiling Eelde en glastuinbouw • Nieuwe kansen verbonden bedrijvigheid in de omgeving (transport, post, hotels, opleidingen enz.); investeringen omgeving ca 25 miljoen • Kansen voor opleidingen vliegtuigtechniek; op alle niveaus (voormalig LTS - HTS) > 50 miljoen Kosten: 25.000.000 TOTAAL LUCHTVAART ca. 75.000.000 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SPOORWEGEN AUTOWEGEN WATERWEGEN LUCHTVAART circa 4200 circa 855 circa 675 circa 75 TOTALE KOSTEN GEHELE PLAN CIRCA: 6 MILJARD EURO 38
OVERZICHTSLIJST PLANNEN 39
PROJECT MOTIVATIE/VOORDELEN SPOOR Betere, betrouwbaarder en snellere verbinding met Randstad; verbinden Noord- en Oost-Nederland; aansluiten Emmen op intercitynet; aantrekkelijk (veel goedkoper) alternatief voor Lelylijn/Nedersaksenlijn; oplossen knelpunt OV Zernike (Stad Gr) 1 Nieuwe spoorlijn Dalen – Hoogeveen en Hoogeveen – Kampen-Zuid Aanleg van een nieuwe intercity spoorlijn (140/160 km/u) van Dalen naar Hoogeveen en verder naar Kampen-Zuid, Leeuwarden en Groningen. In Kampen Zuid sluit de nieuwe lijn aan op de bestaande Hanzelijn (200 km/u). • Emmen krijgt aansluiting op intercitynet; snelle spoorverbindingen met Groningen, Leeuwarden en Randstad (reistijd Emmen – Groningen ca 50 minuten; thans ruim 2 uur per trein en ruim 1 uur met bus) • Hoogeveen weer intercitystation • Tweede spoorontsluiting Noord-Nederland, niet via kwetsbare knooppunt Zwolle 2 Spoor Leeuwarden en Groningen – Zwolle Bestaand spoor versnellen tot 200 km/u; hiervoor moeten de sporen verder uit elkaar worden gelegd; tevens alle huidige 55 overwegen ongelijkvloers (tunnel, viaduct) maken. 3 Spoor Groningen – Leeuwarden Spoorlijn Groningen – Leeuwarden geheel dubbelspoors maken en elektrificeren Aandachtspunten – Enkelspoors brug bij Noordhorn vervangen door dubbelspoors brug; enkelspoors brug hergebruiken voor nieuw spoor Zernike – Sauwerd • Reistijdwinst Noord-Nederland – Westelijke Randstad >30 minuten) • Jarenlange werkgelegenheid voor regionale aannemers Hierover met alle betrokkenen een afspraken maken over meerjarige uitvoeringsplanning enz; en e.e.a. in convenant vastleggen • Betere en frequentere verbinding twee provinciehoofdsteden • Verkorten reistijd, verminderen kwetsbaarheid, verhogen comfort 1.000 Bij Staphorst kruising/knooppunt met oude spoor (viaducten/tunnels) Bij Hoogeveen ruimere bochten (hogere snelheid) naar Noorden en Zuiden maken OPMERKINGEN/ TOELICHTING miljoen € 2.000 300
4 Nieuw spoor 'Rondje Zernike' Aanleg van een nieuw enkelspoor naast nieuwe ruime westelijke ringweg; hiermee ontstaat een rondje Hoofdstation – Hoogkerk – Zernike – Hoofdstation. • Duurzaam en relatief goedkoop oplossen van knelpunten OV naar Zernike • Door een eenrichtingsrondje ruimte voor hoge frequentie • Eventuele nieuwe haltes voor Hoogkerk, De Held • Station Hoogkerk overstapstation voor reizigers uit Friesland naar Zernike 5 Spoor Zuidbroek – Winschoten Bestaand spoor verdubbelen 6 Spoor Groningen – Leer – Oldenburg Geen nieuwe Friesenbrücke, maar tweesporige spoortunnel onder de Eems 7 Spoor Veendam – Eemshaven Nieuw enkel vrachtspoor vanaf Veendam langs de N33 Midden/Noord naar de Eemshaven 8 Spoor Almelo – Mariënberg Bestaand spoor verdubbelen en elektrificeren • Aanzienlijke verbetering bereikbaarheid van Eemshaven per spoor • Impuls voor verdere ontwikkeling Eemshaven • Intercityverbinding Enschede – Noord-Nederland • Reistijdwinst Groningen/Leeuwarden – Enschede 55 minuten 9 Spoor Gramsbergen – Coevorden – Dalen Bestaand spoor (10 km) verdubbelen en elektrificeren • Intercityverbinding Enschede – Noord-Nederland • Reistijdwinst Groningen/Leeuwarden – Enschede 55 minuten 60 100 • Verhogen capaciteit, verminderen kwetsbaarheid Spoor Hoofdstation – Hoogkerk-West en Hoofdstation – Noorderstation verdubbelen Extra optie Aftakking vanaf Zernike naar Sauwerd; hiervoor huidige spoorbrug bij Noordhorn te gebruiken Brug over A.G. Wildervanckkanaal moet 2 meter omhoog Te financieren samen met Duitsland 100 50 500 Spoor gaat ook onder aquaduct Eemskanaal/ Damsterdiep 100 TOTAAL SPOOR ca 4.200 Kostenraming: globaal in miljoenen euro's. De ramingen zijn gebaseerd op gemeten lengtes x gangbare eenheidsprijzen. A. Spoorbrug over de IJssel zuidzijde Zwolle van 2 naar 4 sporen. De uitkomende brug gaat richting Kampen in de aftakking Hanzelijn.
PROJECT MOTIVATIE/VOORDELEN WEGEN Knelpunten oplossen; bevorderen bereikbaarheid van en binnen Noord-Nederland; stimuleren economie; in de uitvoering jarenlang veel werkgelegenheid voor Noordelijke aannemers 10 N33 Zuidbroek-Eemshaven Verdubbelen rijbanen; vervangen brug door aquaduct Eemskanaal bij Appingedam In de huidige plannen is sprake van drie deelprojecten : 1: Zuidbroek – aquaduct; 2: Aquaduct bij Appingedam; 3: Appingedam – Eemshaven. Voor deelproject 1 is alternatief tracé waarmee ca. 40 miljoen kan worden bespaard. 11 N34 Gieten Fly-over over de rotonde en N33; plaatsing geluidsschermen N34 - 4 km verdubbelen 2x2 12 12a N386 N34 A28 Kruispunt Tynaarlo/Zuidlaren tot A28 naar 2 x 2 De Punt naar Groningen tot A28 naar 2 x 3 rijbanen Verdubbelen; nieuw ruimer spoorviaduct i.v.m. versnellen spoor Groningen-Zwolle (200 km/u) 13 N366 Nieuwe Pekela – Alteveer – Stadskanaal – Musselkanaal – Ter Apel Verdubbelen van 2x1 naar 2x2; breder viaduct over Pekelder A 14 N381 Emmen-Drachten (Frieslandroute) Emmen – Beilen – Oosterwolde verdubbelen (Tracé in Friesland is al verdubbeld) • Verbetering doorstroming • Verbeteren ontsluiting Eemshaven; uitvoering geven aan reeds lang bestaande voornemens Advies: aquaduct het eerst bouwen en in gebruik nemen. Bij afbraak huidige brug komt veel zand vrij OPMERKINGEN/ TOELICHTING miljoen € 180 • Oplossen knelpunt; verminderen geluidsoverlast 20 • Oplossen knelpunt 20 35 60 • Verbetering doorstroming 60
PROJECT 15 N391 Ter Apel – Emmen Capaciteit bestaande weg vergroten (verdubbelen); 15a Aanleg nieuwe noordelijke ringweg Emmen deels verdiept met 250m deksel, aansluiten op N34; N34 > Frieslandroute: 2 km zuidwaarts verdubbelen 2x2 16 N50 Hattemerbroek – Emmeloord Geheel verdubbelen; 2x2 (is nu deels) In deze weg zitten twee bruggen, over IJssel en Zwarte Meer. Optie: vervangen bruggen door aquaducten: + 600 milj. euro 17 Stad Gr. Kruising Griffeweg/Sontweg in Europaweg Kruispunt ongelijkvloers maken, Europaweg omhoog 18 Kruising Europaweg – Damsterdiep Kruispunt met viaduct ongelijkvloers maken 19 A28 Assen – De Punt – Julianaplein Groningen Verbreden tot 2 x 3 rijbanen 20 A28 Meppel – Hoogeveen Verbreden tot 2 x 3 rijbanen 21 N35 Zwolle – Wierden Verdubbelen 35 km, van 2x1 naar 2x2 22 A7-N7 Ruime westelijke ringweg om de stad Groningen Nieuwe ringweg vanaf A7, westelijk om de stad, met nieuwe brug over Van Starkenborghkanaal, aansluiten op Eemshavenweg en Oostelijke ringweg • Verbetering doorstroming 60 MOTIVATIE/VOORDELEN • Verbetering doorstroming OPMERKINGEN/ TOELICHTING miljoen € 70 • Oplossen knelpunt 10 • Oplossen knelpunt; ongehinderde toegankelijkheid UMCG 10 • Verbetering doorstroming • Verbetering doorstroming • 25 50 80 • Verbetering doorstroming; ontlasten Zuidelijke Ringweg 200 • Combineren met spoor Zernike
PROJECT MOTIVATIE/VOORDELEN 23 A7/N7 /N28 Ring Zuid Behoud diverse afritten in de stad Groningen (in combinatie met ruime Westelijke ring) • Behoud ontsluiting stadswijken; verminderen sluipverkeer OPMERKINGEN/ TOELICHTING miljoen € 5 TOTAAL WEGEN; ca. 855 Kostenraming: globaal in miljoenen euro's. De ramingen zijn gebaseerd op gemeten lengtes x gangbare eenheidsprijzen.
PROJECT MOTIVATIE/VOORDELEN VAARWEGEN/AQUADUCTEN/HAVENS Alle hoofdvaarwegen bevaarbaar maken voor grotere en zwaardere schepen (3.500 ton; 1-12 m breed); herstel (vracht)vaarroutes; aanleg containerterminals. Duurzamer, zuiniger, alternatief voor lange-afstands vrachtverkeer (Rotterdam, Amsterdam) over de weg; impuls voor Noordelijke scheepsbouw, hoogwaardige werkgelegenheid 24 A7 Kruising Ring Zuid – NoordWillemskanaal A7 via aquaduct tunnel onder NWkanaal en Julianaplein door; In de bochten Assen > Drachten en Drachten > Assen een klapbrug plaatsen • Behoud mastvaart; bevaarbaar voor zwaardere schepen; Herstel vrachtvaart Groningen – Assen 25 A28 Kruising NW-kanaal – A28 Twee bruggen of aquaduct (+20 milj); evt hergebruik bruggen uit de stad (zie punt 20) 26 N7 Kruising Ring Zuid/Osloweg – Winschoterdiep Lage en hoge brug vervangen door aquaduct 27 Gideonbrug Brug in de oude ringweg vervangen door aquaduct 28 Kruising Oostelijke Ring – Eemskanaal (afrit Delfzijl) Brug vervangen door aquaduct 29 Eemskanaal Alle vijf huidige bruggen vervangen door 2 aquaducten (N33 en N46) en 3 draaibruggen met draaipunt in de dijk (buiten de vaarroute) 30 Zeesluis Delfzijl Vernieuwen en verbreden (+ 15 meter) • Herstel vrachtvaart Groningen – Assen OPMERKINGEN/ TOELICHTING miljoen € 90 20 • Bevaarbaar voor grotere schepen 40 • Bevaarbaar voor grotere schepen • Bevaarbaar voor grotere schepen • Doorvaartbreedte overal naar 27 m • Geschikt voor schepen van 3500 ton (norm voor hoofdvaarwegen; Lemmer-Delfzijl) • Impuls voor duurzaam en goedkoop transport • Inlossen al vele jaren staande belofte 75 40 40 135
PROJECT MOTIVATIE/VOORDELEN 31 Winschoterdiep Alle vijf klapbruggen vervangen door draaibruggen met draaipunt in de dijk; 31a Waar nodig kanaal verdiepen/uitbaggeren 32 Werkhaven/droogdok Eemshaven Aanleg van een insteekhaven met sluisdeuren; afm. 50m breed, 500 m lang, >10,5 m diep. • Doorvaartbreedte overal naar 27 m • Geschikt voor schepen van 3500 ton (norm voor hoofdvaarwegen; LemmerDelfzijl) • Impuls voor scheepswerven! = nieuw en extra werk • Werkhaven / droogdok voor scheepsonderhoud -sloop en laden/lossen; enz.; ook geschikt voor afbouw/onderhoud schepen Meyerwerft Papenburg 33 Aduarderdiep Uitbaggeren vanaf Van Starkenborghkanaal tot suikerfabriek Hoogkerk; twee bruggen verhogen • Grotere schepen naar Suikerfabriek Ook prima geschikt om zinktunnel-elementen voor de aquaducten te bouwen, die dan drijvend naar de locatie kunnen worden getransporteerd Met aanleg zwaaikom ontstaat ruimte voor schepen Kl 5 tot 3500 ton 200 OPMERKINGEN/ TOELICHTING Inclusief uitbaggeren A.G. Wildervanckkanaal miljoen € 25 10 TOTAAL VAARWEGEN 675 Kostenraming: globaal in miljoenen euro's. De ramingen zijn gebaseerd op gemeten lengtes x gangbare eenheidsprijzen.
PROJECT MOTIVATIE/VOORDELEN OPMERKINGEN/ TOELICHTING LUCHTVAART Airport Eelde focus verleggen naar vracht; sluit beter aan aan bij kernkwaliteiten van de regio 34 Luchthaven Eelde Geschikt maken voor vrachtvluchten; Aanleg vrachtplatform; vrachthal; Verlengen landingsbaan met 500 m tot 3.000 m • Impuls voor regionale economie en werkgelegenheid • Creëren van betere basis voor economisch gezonde exploitatie • Versterken positie/betekenis bloemenveiling Eelde en glastuinbouw • Nieuwe kansen verbonden bedrijvigheid in de omgeving (transport, post (TNT/ DHL/ UPS), hotels, opleidingen enz.); investeringen omgeving ca 25 miljoen. TOTAAL LUCHTVAART ca miljoen € Kansen voor opleidingen vliegtuigtechniek; op alle niveaus (voormalig LTS-HTS) 50 25 75 TOTAAL GENERAAL ca 6 miljard euro spoor, ca wegen, ca water, ca lucht, ca 4200 855 675 75 5.805 Kostenraming: globaal in miljoenen euro's. De ramingen zijn gebaseerd op gemeten lengtes x gangbare eenheidsprijzen. Samenstelling: PIET MUIJZERT – Vormgeving: ROSEBUD MEDIA
1 Online Touch