0

3e Jaargang • nr. 1 • februari 2022 Bouwen in Gelderland 01 Nieuwbouw Saba Dinxperlo leidt tot WOW-gevoel Geslaagd renovatieproject Triada Wonen en Ter Steege Bouw Vastgoed in Heerde Pagina 06 //////////////////////////////// Multifunctioneel centrum De Roef Harderwijk kent straks veel gebruikers Janssen de Jong nu ook in Arnhem gevestigd

In dit magazine Inhoudsopgave 06 12 20 01 32 05 Voorwoord: Voordeel van de twijfel 06 Bouwopgave regio Arnhem vraagt om creatief en innovatief denken en doen Renovatieproject Triada en Ter Steege Bouw Vastgoed in Heerde 12 Geslaagd renovatieproject in Heerde 19 Renovatiespecialist Kramer Epe blikt tevreden terug op project Triada Nieuwbouw mulftifunctioneel gebouw De Roef Harderwijk 20 De Roef wordt gebouw met veel gebruikers 22 De Roef, bewerkelijk en uitdagend tegelijk 27 Prominente rol Van Werven bij De Roef 37 Arturo gaat voor een duurzamere toekomst 38 Column Danny van Hal: “Goed nieuws: kickstart voor 2022” Bouwen in Gelderland 03 Nieuwbouw Saba Dinxperlo 32 Bouwkundige uitdagingen leiden tot “wow-gevoel” 35 Nieuwbouw Saba wordt echte landmark 29 Column KienhuisHoving “Huurprijsvermindering voor 290-bedrijfsruimte wegens de coronapandemie”

4 Bouwen in Gelderland

Voorwoord Voorwoord Het voordeel van de twijfel Hugo de Jonge is begonnen met de volgende fase in zijn politieke carrière. Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in plaats van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De kwalificaties die hem vanuit de social media ten deel vielen zijn niet echt vleiend. Minister Bloemschoen, Clowntje Clusterfuck, Bejaarden Killer, het zijn slechts voorbeelden van de bagger die hij over zich heen kreeg. Desalniettemin startte hij goedgemutst aan zijn nieuwe job en was hij al snel op een bouwplaats te vinden, in dit geval bij het project De Schoone Ley in Den Haag, waar hij vergezeld van Koninklijke Bouwend Nederland voorzitter Maxime Verhagen, Marcel Simons van Heijmans Bouw, Wouter Riedijk van ontwikkelingsplatform VIKTOR en de Haagse wethouder Martijn Balster enigszins wegwijs werd gemaakt in onze sector. Leuke plaatjes voor de bühne met onder andere gestileerde bouwlaarzen. Natuurlijk waren er diverse scherpslijpers bereid om de snoeimessen ter hand te nemen en werden er direct conclusies getrokken over de nakende rampspoed die ons te wachten zou staan. Haagse analisten, maar ook politici, legden een link tussen het leiden van VWS en VRO en dan begeef je je al snel op glad ijs, zelfs in een zachte winter. Je kunt ervoor kiezen om puur op de man te spelen, maar dat, meestal opportunistische en polariserende, spel wordt al teveel gehanteerd. Voor een pas beëdigde minister is afserveren binnen een week niet terecht, ongeacht zijn eventuele falen in een vorig politiek leven. Een minister mag dan wel het boegbeeld zijn van zijn ministerie, het beleid wordt in grote mate bepaald door andere interne en exogene factoren. Alleen al over het stikstofdebat zijn er nog vier andere bewindslieden die het beleid mede vorm moeten gaan geven. Ik weet dat in de huidige politieke constellatie andere wetten gelden, maar nog niet eens zo lang geleden werd mensen het voordeel van de twijfel gegeven als men iets nieuws ging doen. En, toegegeven, twijfels zijn er meer dan genoeg. Tegenwoordig moet er echter gescoord worden en bij voorkeur elke dag. Daarvoor is de praktijk in de bouw te weerbarstig. Zullen we 1 juli eens aanhouden voor een voorlopig rapportcijfer? Door: Gerard van Leeuwen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Op de cover Senior Ontwikkelingsmanager Khalid Zerkani van Janssen de Jong Projectontwikkeling (l) en Alkin Kemperman, directeur Janssen de Jong Bouw Oost hebben een mooie ambitie voor de regio Arnhem. Colofon Bouwen in Gelderland Uitgever: Bouwen in de regio v.o.f. Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d, Sneek Tel.: (0515) 429 429 Web: www.bouweningelderland.nl E-mail: redactie@bouweningelderland.nl Redactie: Gerard van Leeuwen en Jolanda Groothuis Eindredactie: Joeri van Leeuwen Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Accountmanagement: Digna Schoonen (06 - 442 099 10), Erik Kuipers (06 -196 859 76) en Rob van Luit (06 - 184 483 55) Vormgeving & opmaak: Hannique de Jong Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Post.nl Bouwen in Gelderland 05

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Reinout Burgers / Foto’s: Gerard Burgers Fotografie Khalid Zerkani “We hebben een mooie ambitie voor de regio Arnhem” Alkin Kemperman 06 Bouwen in Gelderland

Uitgelicht Janssen de Jong “Je moet losmaakbaar gaan bouwen ofwel remontabel. In feite bouwen zoals met Lego” Janssen de Jong zet in op ambitie van circulair bouwen ‘Bouwopgave regio Arnhem vraagt om creatief en innovatief denken en doen’ Circulair bouwen. Het klinkt als een nieuw containerbegrip, maar Janssen de Jong Bouw en Janssen de Jong Projectontwikkeling zien hierin juist een kans om de geweldige uitdaging van meer woningbouw met veel passie en creativiteit aan te pakken en circulair bouwen concreet te maken. Het is in feite hun bedrijfsambitie geworden. Sinds kort hebben ze in Arnhem een nieuwe vestiging, uiteraard volgens de circulaire gedachte ingericht, om hun maatschappelijke en duurzame bijdrage te leveren aan de bouwopgave van meer dan 35.000 woningen in deze regio. Janssen de Jong Bouw en Janssen de Jong Projectontwikkeling hebben heel specifiek gekozen om met een eigen kantoor in Arnhem aanwezig te zijn. “We hebben een mooie ambitie voor deze regio”, vertelt Khalid Zerkani, senior ontwikkelingsmanager bij Janssen de Jong Projectontwikkeling. Deze onderneming richt zich vooral op de projectontwikkeling van woningbouw, zorggebouwen en bedrijfshuisvesting. “Kijk naar het gebied tussen Arnhem en Nijmegen. In deze dichtbebouwde regio met weinig bouwlocaties moeten zo’n 35.000 woningen bij komen. Dat vraagt om innovatieve oplossingen. En laat dat nou één van onze krachten zijn!” Alkin Kemperman, directeur Janssen de Jong Bouw Oost, voegt toe: „In feite is het puur ondernemerschap. Kansen zien en deze oppakken.” Bouwen in Gelderland 07

Vanuit die gedachte ontwikkelen én bouwen wij woningbouwprojecten. We inspireren graag met onze frisse, toekomstbestendige ideeën. Laten zien dat duurzaam, design, comfort en betaalbaar prima samen gaan. Woningen realiseren waar bewoners zich thuisvoelen én gelukkig zijn. Dat is onze ambitie. Meester B.M. Teldersstraat 7, Arnhem www.jjpo.nl www.janssendejongbouw.nl Bouwen in het Oosten voor alle professionals in de bouw Is Overijssel zakelijk interessant voor uw bedrijf? Bouwen in het Oosten werd in 1992 als titel Wilt u Bouwen in het Oosten kosteloos ontvangen? Meldt u zich dan aan via onze website www.bouweninhetoosten.nl >> contact Of stuur een mail naar info@bouweninhetoosten.nl geïntroduceerd en heeft inmiddels een toonaangevende positie in de Overijsselse bouwen installatiewereld veroverd. www.bouweninhetoosten.nl redactie@bouweninhetoosten.nl 08 Bouwen in Gelderland

Uitgelicht Janssen de Jong Janssen de Jong Bouw is actief in de nieuwbouw van woningbouwprojecten voor overheden, orporaties, zorginstellingen en ontwikkelaars. Zerkani vervolgt: “We gaan altijd voor de beste oplossing voor het betreffende vraagstuk. Hierbij dagen we elkaar zowel intern als extern uit om buiten de gebaande paden te denken als dat nodig is. Er zijn steeds minder uitbreidingslocaties en de projecten worden complexer. Dat vraagt om een andere aanpak. Kansen zien in plaats van onmogelijkheden. Creatief en innovatief denken en doen.” Veranderen van bouwwijze Naar de mening van Kemperman moet de bouwwijze veranderen zodat materialen gemakkelijk hergebruikt kunnen worden: “Het huidige vastgoed bestaat vooral uit steenachtige materialen die met chemische verbindingen vervaardigd zijn. Totaal logisch, omdat dit stevige materialen zijn die in Nederland volop voorhanden zijn. Deze bouwmethode heeft geresulteerd in een gezamenlijk gedachtengoed; ‘Een huis van steen is goed, comfortabel en veilig, punt!’. Wat wij ons minder gerealiseerd hebben, is dat wij hiermee eigenlijk een ongewenste erfenis voor toekomstige generaties hebben neergezet. Het huidige vastgoed is heel moeilijk weer uit elkaar te halen. De les die we hieruit leren, is dat we moeten investeren in toekomstgericht vastgoed. Je moet losmaakbaar gaan bouwen ofwel remontabel. In feite bouwen zoals met Lego. Dat is de allerbeste vergelijking die er is.” “Bij Janssen de Jong onderzoeken we hoe je toekomstgericht en toekomstbestendig kunt bouwen. Niet alleen energieneutraal, maar vooral kijken hoe je huizen met recyclebare materialen kunt bouwen en ook materialen die je eenvoudig weer kunt oogsten en hergebruiken. Dat noemen we circulair bouwen. We deduceren het huidig vastgoed tot basisgrondstoffen die we blijvend kunnen hergebruiken. Materialen die niet meer binnen de sector te gebruiken zijn, proberen we te re-/upcyclen buiten de sector. Nieuwe Bouwen in Gelderland 09

Nieuwbouw multifunctioneel centrum De Roef / Harderwijk “Een wijk demonteren en elders weer opbouwen. Dat is absoluut het ideaalplaatje” elementen produceren we zó dat ze een lage of zelfs negatieve CO2-footprint hebben. En we richten ons op materialen die mogelijk een positieve impact hebben op de gezondheid van mens en milieu.” Demontabele wijk Als er volgens deze bouwwijze nu een wijk wordt gebouwd, kan men dan over 20 jaar als de woonbehoefte of bestemming van een gebied verandert, zo’n wijk demonteren en elders weer opbouwen? Kemperman: “Dat is absoluut het ideaalplaatje en daar moeten we voor gaan. Of de productontwikkeling al zover is om dat nu al te kunnen doen, dat denk ik nog niet. Daar moeten nog stappen in gemaakt worden. Maar die ideologie moeten we nastreven. Stel dat over decennia de woningbehoefte afneemt, we zo’n wijk kunnen demonteren en elders weer kunnen opbouwen als een kantoor. Dat zou prachtig zijn.” Het kantoor van Janssen de Jong Bouw en Janssen de Jong Projectontwikkeling in Arnhem is ingericht met gerecyclede materialen van onder meer hout of prachtige lampen die uit oude ijzeren onderdelen zijn gefabriceerd. Ook deze ruimte is zó ingericht dat het eenvoudig te veranderen en opnieuw in te delen is, als daar in de toekomst behoefte aan is. Het hele kantoor ademt de sfeer van circulariteit en comfort uit. “Met het kantoor laten we zien dat je oude materialen eenvoudig op een doeltreffende manier kunt verwerken en hergebruiken”, aldus Zerkani: “Een van onze zusterbedrijven is New Horizon. Dit bedrijf sloopt geen gebouwen, maar oogst ze. Uiteraard maken we bij onze projecten gebruik van hun ‘knowhow’. Wat betekent dit concreet? Daar waar je ziet dat 70 tot 80 procent van de oude materialen wordt vergruisd en als ondergrond voor wegen wordt gebruikt, zie je dat wij 60 tot 70 procent van het beton kunnen recyclen wat tot 63 procent CO2-reductie leidt. Uitgelicht Janssen de Jong 10 Bouwen in Gelderland

Dat is echt uniek, geen enkel bedrijf in Nederland heeft deze techniek. Dit gaan we ook doen met bakstenen en daken. We zijn hier serieus mee bezig en voorloper op dit gebied. We willen ook in die kopgroep blijven. Dit is namelijk de toekomst.” Duurzaamheidsambities in Arnhem Welke potentie ligt er in Arnhem voor Janssen de Jong? “In andere delen van Nederland zijn we al goed bekend, maar hier in Arnhem nog relatief jong”, vertelt Zerkani. “Op dit moment hebben we in Arnhem twee projecten lopen van bijna vijfhonderd woningen. De doelstelling is om dit aantal op jaarbasis te realiseren in deze regio.” Een van die bouwprojecten is Olympuskwartier in Arnhem-Zuid, een ‘vergeten’ hoekje dat grenst aan een natuurgebied. Hier ligt de //////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Internationaal actief Janssen de Jong Bouw en Janssen de Jong Projectontwikkeling, beide deel uitmakend van Janssen de Jong Groep, zijn gevestigd in Hengelo (Ov.), Hardenberg, Son en Breugel, Utrecht en Arnhem. Janssen de Jong Groep, opgericht in 1941, behoort tot de top 15 van bouwbedrijven in Nederland en werkt internationaal met dochterondernemingen in het Caribisch gebied en Polen. Ze zijn met 32 zelfstandig opererende ondernemingen actief in alle fasen van de vastgoedcyclus: nieuwbouw, onderhoud, restauratie & renovatie en herontwikkeling. In totaal heeft Janssen de Jong Groep zo’n 1.000 werknemers in dienst. deel van de binnen- en buitengevels willen we uitvoeren als groene gevels. En er komen grote daktuinen, plantenbakken en een aantal bomen in de volle grond die de ruimte krijgen om straks volledig te begroeien en waar planten en dieren zich kunnen nestelen. Zo integreren we als het ware de natuur in het gebouw en zorgen we ervoor hebben de hoop dat als ze hun visie en missie goed en geïnspireerd kunnen uitdragen en laten zien, gemeenten mee willen gaan met hun filosofie van circulair bouwen. En dat ook andere bouwbedrijven hun voorbeeld zullen volgen en op die manier hun steentje bijdragen aan een circulaire toekomst en vooral ook aan de leefbare stad. intentie om zo veel als mogelijk duurzaam te bouwen. “We onderzoeken de toepassing van duurzaam hout en Cross Laminated Timber (CLT) in het project en willen circulair beton toepassen. Naast het gebruik van circulaire materialen vinden we het belangrijk om groene, gezonde en toekomstbestendige gebouwen voor mens en dier te creëren. Een dat er een gezonde en duurzame leefomgeving ontstaat.” “Bij de totstandkoming van duurzaamheidsambities ga je nooit precies krijgen wat je eigenlijk het liefste nastreeft”, vult Kemperman aan. “Je moet dus die overtreffende trap najagen om daar te komen waar je naar toe wilt.” Beiden Bouwen in Gelderland 11

Goede informatie en minimale overlast voor de bewoners. “Renovatie is en blijft een specialisme” De opdracht van Triada was eigenlijk simpel: een toekomstbestendige renovatie die een logische stap is in de energietransitie. Én een optimale begeleiding van de bewoners tijdens de voorbereiding en realisatie van dit project. Daar zijn we met alle betrokken partijen goed in geslaagd”, vertelt Wastenecker. “In dit soort projecten heb je te maken met een harde en een zachte component. De harde kant is de bouwkundige en installatietechnische uitvoering, de zachte kant is het overtuigen van de bewoners om in te stemmen met de verduurzaming Ook de sociale aspecten zijn daarbij niet vergeten. Oog- en maatwerk voor kwetsbare bewoners en ook hebben we een opruimactie gevoerd door middel van het gratis beschikbaar stellen van een container. Al deze aspecten zijn bij Ter Steege in kundige handen. Dat wisten we vanuit diverse projecten uit het recente verleden en ook nu heeft dat uitstekend uitgepakt. We zijn zeer tevreden, maar wat nog belangrijker is: dat geldt ook voor de bewoners.” Om de overlast voor bewoners zoveel mogelijk te beperken nam Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen een aantal beslissingen. Jan-Harmen Rook: “We hebben partners bij het project betrokken waarvan we weten wat we eraan hebben. Renovatie is en blijft een specialisme. Daarnaast hebben we ervoor gekozen om met twee bouwstromen te werken. Dat levert voor de planning van medewerkers wel wat uitdagingen met zich mee, maar het zorgt er tegelijkertijd voor dat je de gewenste Bouwen in Gelderland 13

Tekst nog te doen De Singel 14, 7722 RR Dalfsen, Telefoon 0529 - 431207 E-mail: info@kalshovendalfsen.nl Website: www.kalshovendalfsen.nl 14 Bouwen in Gelderland

Renovatieproject 52 woningen / Heerde “De woningen hebben nu allemaal een A-label en komen af van een C-, D- of E-label” Uitvoerder Rikus Braakman en woonconsulent Jocelyn Rolleman-Boerman snelheid kunt garanderen. Triada wilde graag het complete project nog voor de kerst afronden. Daarin zijn we geslaagd. In week 38 startten we de bouw en in week 49 hebben we het project opgeleverd. Elke maandag van de week namen we acht nieuwe woningen onderhanden en dat straffe tempo hebben we kunnen volhouden. Hier en daar liepen we wel eens tegen een kleine vertraging aan, maar we hebben dat altijd door extra capaciteit in te zetten binnen de termijn kunnen oplossen. Je hebt de weersomstandigheden nu eenmaal niet in de hand en bij bijvoorbeeld asbestsanering heb je nu eenmaal te maken met onwerkbare dagen door regen. Omdat er installatietechnisch ook de nodige verduurzamingen aan de orde waren, hebben we gekozen voor een installateur uit de directe omgeving. Deze installateur verzorgt hier ook het dagelijks onderhoud en kent dus de woningen (en de bewoners) goed. Dat heeft zeker voordelen gehad.” Communicatie Volgens Johan Wastenecker verliep de communicatie naar de bewoners op soepele wijze. “Ter Steege heeft voor de project twee eigen woonbegeleiders ingezet. Zij hebben de communicatie met de bewoners tijdens het renovatieproject begeleid. Vroeger deden we dat als woningcorporatie zelf maar tegenwoordig besteden we dat uit aan de aannemer. Ook wat dat betreft zijn we echt ontzorgd. Om te zorgen dat we bewoners maar één keer hoefden lastig te vallen, hebben we twee projecten gecombineerd. De periodieke renovatie van de badkamers, keukens en toiletten hebben we als het ware naar voren gehaald en gecombineerd met de verduurzamingsslag. De woningen hebben nu allemaal een A-label en komen af van een C-, D- of E-label. Dat is een substantiële winst. Ik heb een aantal woningen bezocht voor en na de renovatie en het wooncomfort is sterk verbeterd. Zaken als stankoverlast, luchtkwaliteit en tocht zijn succesvol aangepakt. Precies zoals we het in ons plan hadden verwoord. Het mooie is dat er een duidelijke win-win situatie is bewerkstelligd. Voor de huurders geldt dat ze meer comfort hebben zonder meerkosten als je de energiekosten en de kleine huurverhoging tegen elkaar wegstreept. Er zit zelfs een klein plusje in. En wij hebben als corporatie een concrete stap gezet in Bouwen in Gelderland 15 A-label

Tekst nog te doen 16 Bouwen in Gelderland

Renovatieproject 52 woningen / Heerde onze ambities op het gebied van CO2-reductie en verduurzaming.” Jan-Harmen Rook: “Bouwkundig gezien is er veel gebeurd. Het isoleren van de gevels en het volledig vernieuwen van het dak, tot en met het aanbrengen van vloerisolatie en het vervangen van de cv-ketels waar nodig. Ook hebben we hybride warmtepompen geplaatst in combinatie met warmteterugwin-units voor ventilatie. Het aanwezige asbest is gesaneerd, voornamelijk dakbeschot en ontluchtingskanalen. Het schilderonderhoud is ook gedaan en we hebben HR++beglazing aangebracht. Een leuke bijzonderheid zijn de prefab-schoorstenen met vides voor vogels en vleermuizen. En dat alles met een doorlooptijd van twee tot drie weken, afhankelijk van werkzaamheden per woning. Niet bij iedere woning hebben we overigens precies dezelfde werkzaamheden uitgevoerd.” Wastenecker vult aan: Die hybride ketels plus WTW-units hebben we toegepast bij elf woningen. Er zijn meerdere manieren om een energierenovatie uit te voeren, dit is er één van. In Vaasen loopt ook een project waar we een en ander op dezelfde wijze aanvliegen. We gaan met hetzelfde gedreven en succesvolle projectteam als in Heerde na de zomervakantie 91 woningen renoveren. In Heerde is gebleken dat we aan een half woord genoeg hebben om elkaar te begrijpen. Een mooie basis voor samenwerking. Niet klaar Voorlopig zal de verduurzaming van het woningbezit de nodige investeringen blijven vergen van Triada. Wastenecker: “We passen ook op andere plaatsen innovatieve technieken toe, onder andere in Vaassen.” Ook Ter Steege hoeft zich volgen Rook de komende tijd niet te vervelen. “Renovatie en nieuwbouw verlopen bij ons parallel aan elkaar. Er lopen onder meer projecten in Wierden en Vriezenveen waar we tientallen woningen verduurzamen en nul-op-de-meter wooneenheden realiseren, onder andere in opdracht van de woningcorporaties Reggewoon en Mijande Wonen. Voordeel van renovatieprojecten is dat je relatief weinig risico’s loopt qua inkoop van materialen omdat de planvorming en de realisatie veel korter op elkaar zitten dan bij nieuwbouwprojecten waar je van tevoren een heel proces moet doorlopen. Met de prijsfluctuaties die tegenwoordig aan de orde zijn komen sommige projecten te staan voor behoorlijke prijsverhogingen. Maar dat we ondanks alles mogen spreken van een booming markt is eveneens duidelijk.” Bouwen in Gelderland 17

Tekst nog te doen Bouwen in Is Gelderland zakelijk interessant voor uw bedrijf? Wilt u Bouwen in Gelderland kosteloos ontvangen? Meldt u zich dan aan via onze website www.bouweningelderland.nl >> contact Of stuur een mail naar info@bouweningelderland.nl Bouwen in Gelderland is in 2020 als nieuwe titel geïntroduceerd. De verwachting is, dat het magazine een vergelijkbare toonaangevende positie in de Gelderse bouw- en installatiewereld gaat veroveren als Bouwen in het Oosten in deze regio. Het blad richt zich op de professionals in de bouw, zowel opdrachtgevers als uitvoerende, adviserende en controlerende bedrijven. Grutto 37, 7462 ZH Rijssen, Telefoon 06 28810821 www.bouweningelderland.nl redactie@bouweningelderland.nl Gelderland voor alle professionals in de bouw 18 Bouwen in Gelderland

Renovatieproject 52 woningen / Heerde Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto’s: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Renovatiespecialist Kramer Epe blikt tevreden terug op project Triada Een belangrijke rol in het renovatieproject van de 52 woningen van woningcorporatie Triada in Heerde was weggelegd voor Loodgietersbedrijf M. Kramer uit Epe. Volgens directeur Maurice Kramer paste de opdracht perfect binnen de werkzaamheden waar zijn bedrijf zich dagelijks mee bezighoudt. Maurice Kramer: “Eigenlijk zijn we helemaal gericht op renovatieprojecten. De ene keer is dat direct in opdracht van een woningbouwvereniging, de andere keer werken we in opdracht van aannemers. In Heerde was dat laatste aan de orde. We zijn namelijk bij het project betrokken geraakt via Ter Steege Bouw, waar wij regelmatig mee samenwerken als men in deze regio vergelijkbare opdrachten uitvoert. Ons werkgebied is grotendeels binnen de driehoek Apeldoorn-Zwolle-Deventer.” Kramer, dat een werkkring biedt aan vijftig medewerkers, kon een behoorlijk aantal disciplines van haar bedrijf inzetten in Heerde. Maurice Kramer: “Het was een divers geheel. Alle elektrotechnische en werktuigbouwkundige werkzaamheden vielen onder onze portefeuille. Van het vervangen van dakgoten en het verbeteren van de hemelwaterafvoeren tot het plaatsen van hybride warmtepompen en het vervangen van elektrotechnische installaties. “Een geslaagd project” De grootste uitdaging zat niet in de technische sfeer maar voornamelijk in de planning en het regelwerk dat daar nu eenmaal omheen zit. De bewoners waren tijdens de renovatie gewoon aanwezig en dat houdt in dat je veel moet communiceren. Nu de klus afgerond is kunnen we vaststellen dat alles een soepel verloop heeft gekend. We hebben in de vorige winter wel wat hinder ondervonden van de weersomstandigheden, maar dat heeft gelukkig niet geleid tot vertragingen. Ik denk dat alle betrokken partijen tevreden terug kunnen blikken op een geslaagd project.” Tot de bouwvak vol Loodgietersbedrijf Kramer mag zich verheugen op een goed gevulde orderportefeuille. Maurice Kramer: “Eigenlijk kunnen we stellen dat we tot de bouwvak vrijwel vol zitten. We zijn de komende maanden onder andere betrokken bij een grote renovatieopdracht van honderd woningen voor Van Wijnen in Apeldoorn en, eveneens voor Triada Wonen, met de verduurzaming twee flats in Vaassen. Meest in het oog springend is echter de bouw van een nieuwe bedrijfskeuken in stadion De Adelaarshorst van Go Ahead Eagles in Deventer. Je werkt niet elk jaar in een voetbalstadion. Het is een mooi werk.” Bouwen in Gelderland 19

Nieuwbouw multifunctioneel centrum De Roef / Harderwijk Tekst: Gerard van Leeuwen / Artist impression: studioMAEK ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// De Roef wordt gebouw met veel gebruikers “Ontwerp op ENG-niveau” 20 Bouwen in Gelderland

In Harderwijk wordt hard gewerkt aan de nieuwbouw van De Roef. Waar eens een wijkcentrum stond verrijst nu een moderne multifunctionele accommodatie. Job Ike is projectleider namens opdrachtgever, de gemeente Harderwijk, en geeft in Bouwen in Gelderland een korte toelichting. Opdrachtgever: gemeente Harderwijk Architectuur: studioMAEK Interieur: NwA architecten BNA “De Roef wordt een mulifunctioneel (bedrijfsverzamel)gebouw om vanuit het perspectief van Positieve Gezondheid de bewoners van de wijk Stadsweide zo goed mogelijk te faciliteren bij welzijn, gezondheid en ontmoeten”, vertelt Job Ike. “De huisartsen zijn de grootste huurders. Andere huurders zijn: Zorgdat, enkele psychotherapeuten, verloskundigen, fysiotherapeuten, een diëtist en een podotherapeut. Daarnaast zijn er ongeveer 35 verenigingen die structureel, de meeste op wekelijkse basis, gebruik maken van de zalen van de Roef. En zijn er nog bijna 100 verenigingen, organisaties en particulieren die incidenteel gebruik maken van de Roef. De Roef zal dus voorzien in de huisvestingsbehoeften van een brede schakering aan gebruikers.” De Roef is ontwerpen op ENG-niveau waarbij een totaal afgestemd integraal concept met bouwkundige en installatietechnische maatregelen worden geïmplementeerd. Van de duurzaamheidsthema’s klimaatadaptatie en circulariteit uit het rapport van adviesbureau Merosch worden de volgende maatregelen gerealiseerd: Water en klimaatadaptatie a. Waterbesparende toiletten en kranen b. Berging HWA op perceel door middel van infiltratiekratten Biodiversiteit/ natuurinclusief bouwen: realiseren dierenhotel (€ 15.000) en Circulariteit: waar mogelijk hergebruik van materiaal Ruwbouw en afbouw gescheiden Job Ike vertelt dat het proces om beide segmenten te scheiden mede werd ingegeven door de factor tijd. “Vanuit de visie dat binnen het OT/BT in een behoorlijk kort tijdsbestek het casco moest worden ontworpen om zo binnen de planning de aanvraag omgevingsvergunning te kunnen blijven en zo spoedig mogelijk in te dienen, was die gedachtegang leidend. Na indienen heeft de “hoofdbouwteam bouwer” gedurende de proceduretijd voor de omgevingsvergunning (dertien weken) tijd besteed aan het uitwerken van het uitvoering gereed ontwerp om direct na vergunning verlening te kunnen starten met de bouwwerkzaamheden van het casco. De gedetailleerde inrichtingsplannen kon daaropvolgend opgepakt worden. Vanuit een Agile benadering zouden veel van de interieurelementen pas de tweede helft van de bouwfase te hoeven worden uitgevoerd. Hiermee ontstond er dus voldoende tijd om, op basis van alle co-creatie processen, de afbouw uit te werken en aan te besteden. Dat is eind vorig jaar ingevuld.” Bouwen in Gelderland 21

Nieuwbouw multifunctioneel centrum De Roef / Harderwijk Tekst: Gerard van Leeuwen / Foto’s: Burgland Bouw B.V / Artist impression: studioMAEK ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// De Roef, bewerkelijk en uitdagend tegelijk 22 Bouwen in Gelderland

In Harderwijk wordt er momenteel hard gewerkt aan de realisatie van een nieuw multifunctioneel centrum. De Roef komt op de locatie waar, onder dezelfde naam, eerst een wijkcentrum was gevestigd. Het nieuwe gebouw, dat een energieneutraal karakter krijgt, kent een bruto vloeroppervlakte van 2.600 m², verdeeld over drie bouwlagen. Burgland Bouw B.V. is één van de leden van het bouwteam en levert in de loop van het voorjaar van 2022 het gebouw casco op, waarna de afbouw door een andere partij ter hand wordt genomen. Projectcoördinator Gerhard Stunnenberg blikt terug én vooruit op het project dat tegelijkertijd bewerkelijk en uitdagend genoemd mag worden. - Gerhard Stunnenberg, Projectcoördinator - “De puntjes moeten nog op de “i” worden gezet” Bouwen in Gelderland 23

STAALBOUW-BARNEVELD.NL Jeurissen Schilderwerken is al meer dan 50 jaar een begrip in Huissen en omstreken. Met een groot team van eigen vaklieden werken we zowel voor particulieren als bedrijven en overheidsinstellingen. Door de combinatie van diensten zoals glasplaatsen, wandafwerking en projectinrichting kunnen we uw huis of bedrijfspand volledig afwerken, van schilderwerk en glas. Wij zijn een allround staalconstructiebedrijf. Of het nu gaat om nieuwbouw, verbouw of uitbreiding van uw bedrijfshal, kantoor, school of agrarisch project. U bent bij ons op het juiste adres voor klein- en grootschalige projecten. Staalbouw Barneveld B.V. is gevestigd in Renswoude. In onze werkwijze zijn wij gericht op kwaliteit, service en afspraken nakomen. STAALBOUW BARNEVELD. B.V. Groot Overeem 4 I 3927 GH Renswoude Tel: 0318 - 57 5- 70 Mail: info@staalbouw-barneveld.nl VOLG ONS OP FACEBOOK

Nieuwbouw multifunctioneel centrum De Roef / Harderwijk Het nieuwe gebouw krijgt een multifunctioneel karakter. Naast een ontmoetingscentrum voor de wijk Stadsweiden met onder andere een aantal zalen voor speciale doelgroepen, zoals een dansschool, is er ook ruimte gereserveerd voor gezondheidsorganisaties zoals huisartsenpraktijken, een fysiopraktijk en Zorgdat. “En je begrijpt dat met een dergelijke diversiteit er veel gevergd wordt van alle betrokken partijen”, vertelt Gerhard Stunnenberg. “Denk alleen maar aan de akoestiek. Als er gedanst wordt moet een huisarts daar tijdens een consult geen last van hebben. Dat is overigens niet de enige uitdaging van De Roef. De architect heeft er iets speciaals van gemaakt met veel schuine uitingsvormen en bouwkundige vertalingen daarvan. Echt een project waar we onze aanwezige kennis en ervaring prima in kwijt kunnen.” De gemeente Harderwijk, een opdrachtgever waarvoor Burgland Bouw ook in het (recente) verleden projecten uitvoerde, koos ervoor om de cascobouw los te koppelen van de afbouw. Stunnenberg: “Dat is een bewuste keus geweest omdat men bij aanvang van het proces snelheid wilde maken, maar ook wilden ze zoveel mogelijk lokaal aanbesteden. De aanbesteding van de afbouw is eind vorig jaar afgerond. Voor ons betekent het dat we over een maand of drie klaar zijn en dan het project overdragen, terwijl we veelal tot en met de aflevering van een gebouw aanwezig zijn. Voor een deel moet de puntjes Bouwen in Gelderland 25

Nieuwbouw multifunctioneel centrum De Roef / Harderwijk nog op de ‘i’ worden gezet en daar is het wachten op. Dat zou nog een beetje spannend kunnen worden, want voor zaken als aluminium puien kan je momenteel rekenen op een levertijd van een week of veertien.” In het afgelopen half jaar, de bouw startte direct na de vakantie van vorig jaar nadat onder het oude gebouw boorpalen benodigd waren. De asbestverwijdering leverde geen tijdverlies op omdat er een kleine pauze voorzien was tussen de sloop en de start van de bouw. De palen hebben ons een stagnatie opgeleverd van een week of vier of vijf. De grootste uitdaging waarmee we in het bouwteam In het bouwteam komen we er in gezamenlijkheid altijd uit. Maar je wijst elkaar wel transparant op de gevolgen van beslissingen. Veel schuine vormen impliceert bijvoorbeeld veel zaagverlies bij de kanaalplaatvloeren. In grote lijnen kunnen we gelukkig vaststellen dat de gemeente Harderwijk waar voor haar geld krijgt en dat de oorspronkelijke de sloop al begin juni was begonnen, kwamen er enkele onverwachte wendingen aan de oppervlakte. Stunnenberg: “Twee aspecten staken er wat dat betreft bovenuit. Bij de sloop kwam er beduidend meer asbest tevoorschijn dan waarop was gerekend. Een fenomeen wat je veel aantreft in gebouwen uit de jaren zeventig/ tachtig van de vorige eeuw. Ook bleek er na sonderingen 26 Bouwen in Gelderland geconfronteerd worden is dat er tijdens de realisatie toch wel sprake is van relatief veel tussentijdse aanpassingen die op basis van voortschrijdend inzicht aan bod komen. Dat is weleens passen en meten. Dat is bewerkelijk maar anderzijds ook uitdagend. Voordeel is wel dat we vanaf de vertaling van het VO bij het project betrokken zijn en ons kunnen inleven in bepaalde keuzes. ideeën van de architect gehandhaafd blijven. Kortom: de uitdaging wint het wat ons betreft van de bewerkelijkheid onderweg.” “Relatief veel tussentijdse aanpassingen”

Nieuwbouw multifunctioneel centrum De Roef / Harderwijk Tekst: Gerard van Leeuwen ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Prominente rol Van Werven bij De Roef Specialist in infra en recycling Van Werven uit Oldebroek speelt een prominente rol in het project De Roef in Harderwijk. Het oude wijkcentrum ondergaat momenteel na de sloop een metamorfose tot een multifunctionele accommodatie. Van Werven was verantwoordelijk voor de sloopwerkzaamheden en andere infrastructurele taken. Hoofd Bedrijfsbureau Beerd van de Beek vertelt dat het werk “precies in het straatje past van ons bedrijf.” “We doen echt veel van dergelijke projecten”, vertelt Van de Beek. “Met Van Werven bestrijken we het hele spectrum in de infra- en recyclingbranche. Van het verhuur van afvalcontainers tot machines en van asbestsanering tot recycling in de breedste zin van het woord. Vanuit Oldebroek en Ouderkerk aan de Amstel plus diverse steunpunten werken we vrijwel landelijk en Europees zijn we op het gebied van kunststofrecycling een grote speler. Het project in Harderwijk kwam al vroeg in beeld via Burgland Bouw. Na de nodige onderhandelingen werden we het eens en konden we starten met de werkzaamheden. We werken nu twee, drie jaar met enige regelmaat samen in diverse opdrachten. De opdracht behelsde in principe puur het sloopwerk en de daarmee gepaard gaande asbestverwijdering. Later kwam daar één op één het grondwerk rond de kelder en het gebouw bij. Het sloopwerk kende niet al teveel verrassingen. Qua asbest kom je in gebouwen die dateren van een jaar of vijftig jaar geleden op de meest vreemde plaatsen tegen, maar bij De Roef was vrijwel alles zoals was gerapporteerd. Op het gebied van het grondwerk hebben we circa vijfduizend kuub zand afgevoerd en weer aangevuld. Vijfduizend kuub correspondeert met ongeveer “Het plaatsen van de damwanden was ook een precisiewerkje” tweehonderd vrachtwagens. Een complicatie was de nogal krappe bouwplaats. We hadden de kraan in de put staan om een beetje uit de voeten te kunnen. Het plaatsen van de damwanden was ook een precisiewerkje. Gelukkig hebben we ruime ervaring opgedaan in het binnenstedelijk bouwen waar je vaak geconfronteerd wordt met slechts beperkte manoeuvreerruimte.” Bouwen in Gelderland 27 het werk past “precies in het straatje van ons bedrijf”

Goede samenwerking Beerd van de Beek roemt de samenwerking tussen Burgland Bouw en Van Werven. “Ik denk dat zoiets vooral te maken heeft met de aard van de bedrijven. Beide zijn we een familiebedrijf dat recht toe recht aan werkt en communiceert. Die bedrijfscultuur heerst binnen alle geledingen van het bedrijf. Wie A zegt moet ook B zeggen, dat idee. Als we eens een foutje maken, dan kijken we altijd eerst naar onszelf met de vraag “hadden we dit zelf kunnen weten?” Zo ja, dan hoort men niets van ons. En bij het antwoord “nee”, gaan we op een oplossingsgerichte wijze het gesprek aan. Maar wél in deze volgorde. Ons werk valt is in de meeste gevallen in twee delen op te splitsen, te weten aan het begin van het project en aan het einde. In het begin heb je het over sloop- en/of grondwerk en bouwrijp maken, aan het eind is het de bestrating, de aanleg van parkeervoorzieningen en degelijke. Op dit moment weten we nog niet of we ingeschakeld worden voor de tweede fase omdat de gemeente Harderwijk de ruwbouw en afbouw heeft losgekoppeld.” Nog nooit zo druk gehad Het Hoofd Bedrijfsbureau vertelt dat het bedrijf prima “in het werk zit”. “Met een crisis van deze omvang verwacht je nou niet direct een hoogconjunctuur, maar ik kan je melden dat we het nog nooit zo druk hebben gehad als nu. Onze verwachting is dat dit nog wel even aanhoudt. De vraag naar woningen is en blijft de komende jaren nog torenhoog. Daarbij komt dat opdrachtgevers een steeds zwaarder accent leggen op duurzaamheid en milieuvriendelijkheid. Wij investeren daar al een aantal jaren fors in. Inmiddels hebben we de beschikking over elektrische shovels en kranen. Die zetten we zelf in, maar we verhuren ze ook. Ook passen we de zogenaamde NOX-filters toe die qua uitstoot een CO2reductie garanderen van maar liefst negentig procent. Het is duidelijk dat we de toekomst positief tegemoet kunnen zien.” 28 Bouwen in Gelderland

KienhuisHoving informeert Huurprijsvermindering voor 290-bedrijfsruimte wegens de coronapandemie Op 24 december 2021 heeft de Hoge Raad een belangrijk arrest gewezen over de mogelijkheid van huurprijsvermindering in verband met de coronapandemie. Veel ondernemers hebben het afgelopen jaar grotendeels hun bedrijfsvoering moeten staken als gevolg van de overheidsmaatregelen. Daardoor hebben zij hun gehuurde bedrijfsruimte niet of beperkt kunnen exploiteren met als gevolg een keldering van hun omzet. Met beantwoording van de prejudiciële vragen die aan de Hoge Raad zijn gesteld, heeft de Hoge Raad een duidelijk kader gegeven wanneer aanspraak bestaat op huurprijsvermindering. Onvoorziene omstandigheid Naar het oordeel van de Hoge Raad kwalificeert de omstandigheid dat een huurder die voor zijn omzet afhankelijk is van de komst van publiek en die ten gevolge van de overheidsmaatregelen in verband met de coronapandemie de gehuurde bedrijfsruimte niet of beperkt kan exploiteren als onvoorziene omstandigheid. Althans voor huurovereenkomsten die zijn gesloten vóór 15 maart 2020, de datum dat het gros van de ondernemers haar deuren moest sluiten. Voor die overeenkomsten moet, behoudens concrete aanwijzingen van het tegendeel, worden aangenomen dat deze omstandigheid niet is verdisconteerd in de overeenkomst. Op voorgaande grond kan de rechter de overeenkomst aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden. Bijvoorbeeld door een huurprijsvermindering toe te passen. Berekening huurprijsvermindering Het gaat hier om een omstandigheid die de waardeverhouding van de wederzijdse prestaties tussen de verhuurder en de huurder ernstig verstoord. Het geleden nadeel valt noch in de risicosfeer van de huurder, nog in die van de verhuurder. Dit leidt ertoe dat het redelijk is om het nadeel – voor zover dat niet wordt gecompenseerd door financiële steun van de overheid (TVL) – in evenredigheid te verdelen over de huurder en de verhuurder. Gelet op het grote aantal gevallen dat te maken heeft met de bedoelde omstandigheid geeft de Hoge Raad een model die een handvat kan bieden voor partijen. De verdeling kan worden berekend volgens de vastelastenmethode. De toepassing daarvan leidt tot een percentage waarmee de contractueel verschuldigde huurprijs wordt verminderd. Dit percentage wordt als volgt berekend: (overeengekomen huurprijs – gedeelte van de TVL dat Deze column is geschreven door: Elske Veenstra, advocaat bouwrecht en aanbestedingsrecht. Haar e-mailadres is elske.veenstra@kienhuishoving.nl, haar telefoonnummer is 088 - 480 40 30. Bouwen in Gelderland 21 29 aan de huur wordt toegerekend) x percentage omzetvermindering x 50%. De redelijkheid en billijkheid kunnen meebrengen dat wordt afgeweken van deze gelijke verdeling. Bijvoorbeeld wanneer de financiële positie of de hoedanigheid van de huurder of verhuurder daartoe aanleiding geeft. Huurovereenkomsten gesloten na 15 maart 2020 en nieuwe huurovereenkomsten Voor huurovereenkomsten die zijn gesloten na 15 maart 2020 dient per geval te worden beoordeeld of de overheidsmaatregelen wegens de coronapandemie kwalificeren als een onvoorziene omstandigheid. In dat verband is van belang of partijen de mogelijke gevolgen van de coronapandemie hebben laten meewegen bij de huurovereenkomst. Voor nieuwe huurovereenkomsten kan het raadzaam zijn om afspraken te maken over de gevolgen van de coronapandemie.

Nieuwbouw productielocatie Saba ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen Bouwkundige uitdagingen leiden tot “wow-gevoel” “Een echte thuiswedstrijd. Zo mag je het wel noemen. Vanuit ons kantoor kan ik zo op de bouwplaats kijken.” Aan het woord is projectleider Koen van Hal van De KlaassenGroep. De Dinxperlose bouwer, die ook een Arnhemse vestiging kent, is verantwoordelijk voor het bouwkundige deel en de coördinatie van de nieuwbouw voor een moderne en duurzame productielocatie van lijm- en kitfabrikant SABA Dinxperlo BV. De relatie tussen opdrachtgever en aannemer bestaat reeds decennia lang. De samenwerking verloopt goed en Van Hal verwacht dat bij de oplevering, medio april, een gevoel van trots de boventoon zal voeren. 32 Bouwen in Gelderland

De KlaassenGroep kwam, volgens Koen van Hal, mede in beeld vanwege de grondpositie die zijn bedrijf had. “We zijn buren en toen Saba besloot om op de huidige locatie nieuwbouw te realiseren, kwamen we eigenlijk automatisch in beeld. De aanbesteding is regulier verlopen volgens de U.A.V. In een vroeg stadium hebben we een bouwteam samengesteld. We hebben in de voorbereiding onze input ingebracht en hetzelfde geldt ook voor de installateurs. Er moesten de nodige aanpassingen worden doorgevoerd om binnen het budget te blijven. Het was een hele uitdaging, maar we zijn er met z’n allen in geslaagd, zonder dat het geweld deed aan het ontwerp van Te Kiefte Architecten uit Borne. De uitstraling bleef in grote lijnen ongewijzigd. Het is uiteindelijk een markant, prachtig gebouw dat een upgrading vormt voor het bedrijventerrein hier. Een echte landmark.” Uitdaging Bouwkundig gezien is het project uitdagend. “En dat is nog zachtjes uitgedrukt”, lacht Van Hal. “Er is ruim baan gegeven aan het duurzaamheidsaspect dat zich naast een moderne installatie voornamelijk vertaalt in de toepassing van heel veel hout. Daarnaast is werkelijk alles rond, schuin of bol. Of je het nu hebt over de totale aanblik of je pikt er onderdelen uit zoals vloeren, liggers of andere elementen. Wat dat betreft is een compliment aan De Groot Vroomshoop wel op zijn plaats. Zij hebben het houten casco geleverd en gemonteerd. De fabriekshal is gebaseerd op een staalconstructie. Onder het magazijn hebben we een betonnen kelder gerealiseerd ten behoeve van de sprinklerinstallatie. In de kelder is inmiddels ruim één miljoen liter water gepompt en is reeds in bedrijf ter vervanging van de oorspronkelijke reinwater silo. Het bassin dient tegelijkertijd als warmte- en koudeopslag voor de energie voorziening, een mooi voorbeeld van duurzaamheid dat is toegepast. “Het is uiteindelijk een markant, prachtig gebouw dat een upgrading vormt voor het bedrijventerrein hier” - Koen van Hal - Bouwen in Gelderland 33

Nieuwbouw productielocatie Saba Naast de bouwkundige uitdagingen is er ook een beroep gedaan op de flexibiliteit van onze organisatie en die van onze onderaannemers. Tot op de dag van vandaag zijn er de nodige tussentijdse aanpassingen of wijzigingen, een gevolg van voortschrijdend inzicht en/of verandering in de markt. Als maar oplopende levertijden, beschikbaarheid van materialen vraagt dat het soms passen en meten is als het op goed plannen aankomt.” Covid Het bouw startte rond de kerst van 2020. Koen van Hal: “We hadden de aanneemovereenkomst kort daarvoor vastgelegd met de opdrachtgever. Achteraf gezien was dat niet de meest geschikte datum. Kort daarna explodeerden de inkoopprijzen en dat heeft ons tot op de dag van vandaag achtervolgd. Dat geldt voor vrijwel alle segmenten. Of het nu hout, staal, beton of isolatiemateriaal is, deze ontwikkeling hebben we nog nooit gezien. Kostte een panlat eerst twintig cent, nu betaal je bijna een euro. Echt niet normaal. Daarnaast is ook de leveringszekerheid zwaar onder druk gekomen. En als klap op de vuurpijl hadden we bij de aanvang te maken met een echte winter inclusief veel sneeuwval. Al met al hebben we met vereende krachten de uitloop kunnen beperken tot enkele weken. En dat met Covid-19 en een krapte op de arbeidsmarkt waar ook onze onderaannemers mee worden geconfronteerd. Desondanks overheerst bij ons het “wow-gevoel” wel degelijk. Saba zal een mooie prominente plaats krijgen op onze referentielijst.” ////////////////////////////////////////// Goed in het werk Koen van Hal toont zich content met de orderportefeuille van De KlaassenGroep. “Dat stemt inderdaad tot tevredenheid. We hebben zelfs doorlopende projecten tot in 2023 en 2024. In de regio zijn we onder andere werkzaam aan De Bettekamp in Varsseveld, een nieuwbouwlocatie van Azora. In Doetinchem en Duiven zijn we in eigen ontwikkeling woningbouw projecten aan het voorbereiden. Ook vanuit onze vestiging in Arnhem zijn volop werken in uitvoering en voorbereiding. Zo zijn we met een aantal scholen te vinden in bijvoorbeeld Utrecht. De perspectieven zijn goed. We hopen echter op een stabilisatie van de bouwstoffen. Maar dat geldt voor de hele sector. Daarin staan we niet alleen.” “Saba wordt een echt landmark” 34 Bouwen in Gelderland

Nieuwbouw productielocatie Saba ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Tekst: Gerard van Leeuwen Keuze tussen Verenigde Staten en Dinxperlo valt positief uit voor de regio Nieuwbouw Saba wordt echte landmark De mondiaal opererende lijm- en kitproducent Saba, dat zich richt op specifieke business to business markten, zal in de loop van april haar nieuwbouw officieel in gebruik nemen. Er komt dan een succesvol einde aan een proces dat in totaal ongeveer zeven jaar in beslag nam. CEO Wybren de Zwart is trots op hetgeen bereikt is. De noodzaak om tot nieuwbouw te komen ligt in de stormachtige groei die Saba de laatste jaren heeft doorgemaakt. “In een decennium zijn we qua omzet verdrievoudigd. Meer volume, meer mensen, meer vervoersbewegingen…. Het was duidelijk dat we een slag moesten maken. Zo’n 95 procent van onze lijmen en kitten worden geëxporteerd all over the world. Naast onze hoofdvestiging hier in Dinxperlo hebben we vestigingen in Duitsland, de Verenigde Staten, Polen, Roemenië, Australië en China. Met name in NoordAmerika zijn we hard gegroeid de laatste jaren en we hebben er serieus over nagedacht om daar de nieuwbouw te laten plaatsvinden, maar de keus is toch op Dinxperlo gevallen. We weten hier wat we aan elkaar hebben. De loyaliteit van onze medewerkers is groot en ook konden we ons niet permitteren dat er kennis zou “weglekken” door een internationale verhuizing. Ook hadden we een langgekoesterde wens om iets verder van het centrum te zitten. Door de nieuwbouw back-to-back te situeren naast onze bestaande vestiging konden we twee vliegen in een klap slaan en zitten we nu op één locatie. Bouwen in Gelderland 35

Nieuwbouw productielocatie Saba De nieuw gebouwde hal zal ook volledig met nieuwe productieapparatuur worden ingericht. We kunnen nu duidelijk vooruit en onze 160 medewerkers, fifty-fifty verdeeld over productie en ondersteunende diensten, in- en verkoop en magazijn, hebben een werkplek die voldoet aan de meest geavanceerde normen. Dat is ons veel waard. We zijn een “kleine familie multinational” die aantrekkelijk wil blijven voor zowel de reeds aanwezige als potentiële nieuwe medewerkers, want ook wij hebben te maken met de krapte op de arbeidsmarkt. Sterker nog, we zijn daar dagelijks mee bezig. Gelukkig merken we wel dat er een tendens is bij mensen om te werken in een familiebedrijf waar de lijnen korter zijn en er nog persoonlijke aandacht is.” Speciaal De Zwart vertelt enthousiast over de intentie om er echts is moois en opvallends van te maken. “En daarin is Te Kiefte uitstekend geslaagd. Overigens verdienen alle leden van het bouwteam een pluim. De Klaassen Groep levert een puik stuk werk af en ook over installateur Klein Poelhuis ben ik zeer te spreken. Overigens is het altijd het beleid bij ons geweest om, waar mogelijk, lokale partijen in te schakelen bij onze werkzaamheden. Of het nu een aannemer is of de leveranciers van de bedrijfskantine maakt dan niets uit. Qua verkoop zijn we een echte multinational, maar we willen graag dat ook de regio meeprofiteert. Qua ontwerp wilden we een landmark realiseren. Een markante plek. Duurzaam ook; representatief, maar ook weer niet te protserig. Ik denk dat we daar met z’n allen in slagen. Duurzaam is onze nieuwe vestiging zeker. Energetisch, maar ook qua materiaalkeuze. Het pand is uit hout opgetrokken, wat de duurzaamheid sterk ten positieve beïnvloedt. Als we met Pasen openen dan zullen we echt een soort “wow gevoel” hebben. Daar ben ik van overtuigd.” “We zijn een “kleine familie multinational” - Wybren de Zwart - 36 Bouwen in Gelderland

Algemeen Arturo gaat voor een duurzamere toekomst Arturo maakt een nieuwe stap. Een stap richting een duurzamere toekomst. Als Arturo, maar ook als merk van Uzin Utz uit Haaksbergen. Met de nieuwe herpositionering en campagne haalt Arturo de natuur naar binnen. Stap voor stap. Vloer voor vloer. Arturo. Floors for change. gedurende de volledige levenscyclus van het product wordt beoordeeld. Met de nieuwe campagne Arturo. Floors for change blijft Arturo doen wat ze doen; een ruimte met hun gietvloeren aankleden zodat de vloer kan doen wat hij moet doen; rust geven, energie creëren of veiligheid bieden. Met mooie designs en kleuren gebaseerd op de natuur. Op die manier brengen de vloeren van Arturo verandering op gang. Maar aan de andere kant veranderen ze ook. Duurzaamheid is en blijft een van hun belangrijkste speerpunten voor hun groene karakter. Dat betekent veel werk voor de product- en productieontwikkeling want hoe zorgt Arturo voor nog duurzamere vloeren? Cradle to Cradle Certified® Met de groene weg is Arturo al even bezig. Zo is het hen afgelopen jaar gelukt om met de Arturo PU2030 Gietvloer als eerste gietvloer ooit het Cradle to Cradle Certified® Silver certificaat te behalen. Het certificaat is het resultaat van ruim drie jaar onderzoek, intensieve leverancierssamenwerkingen en duurzame, doordachte productontwikkelingen. Cradle to Cradle Certified® is een wereldwijd erkende maatstaaf voor veiligere, duurzamere producten, die zijn gemaakt voor de circulaire economie en waarbij de duurzaamheid Duurzaam geproduceerd Bij Arturo word gewerkt en geleefd in het nu en voor de generaties van morgen. Als je de toekomst omarmt moet je eerst terug, naar de natuur. Daarom zijn de vloeren van Arturo en de manier waarop ze de vloeren maken zo duurzaam mogelijk. Arturo komt uit één grote groene fabriek, met een groen dak, CO2-neutrale productie en een ‘smart’ gebouw. Bij Arturo staan ze niet stil, er wordt continu gewerkt aan verbetering en verduurzaming van het productieproces, de producten en hun toepassing. Manifest De wereld draait door en verandert voortdurend. Arturo heeft daar een scherp oog voor en kijkt met een frisse blik naar ontwikkelingen. Door innovaties en vernieuwende productietechnieken maakt Arturo dingen mogelijk die eerder onwaarschijnlijk leken. Bouwen in Gelderland 37

Goed nieuws: kickstart voor 2022 Nu nog éénduidigheid vanuit het kabinet Elke ondernemer kent dat gave gevoel als het nieuwe boekjaar start met een stevige portefeuille aan werk. Echter, door corona en allerlei andere belemmerende factoren in de bouw, maakte Haldu Groep de laatste jaren mee wat ook bij veel collega-bedrijven in de bouw gebeurde: een voorzichtige start van het nieuwe werkjaar. Maar dit keer treft u mij in een prima stemming! Januari 2022 gaat voor Haldu de boeken in als de beste eerste maand van het jaar sinds 2018. Loyale buitenlandse vakkrachten Er is volop werk vanuit onze opdrachtgevers maar vooral: onze buitenlandse vakkrachten bleven loyaal aan ons. U moet zich voorstellen: voor de kerst en oud en nieuw reizen zij naar hun thuisland, sinds lange tijd herenigd met hun familie. En na al die huiselijkheid met de feestdagen wacht hen begin januari weer de reis naar het grijze Nederland, ver van huis en haard. Ik heb er mateloos veel respect voor dat al die buitenlandse vakmensen toch maar weer die reis maken om er op uw bouwprojecten vol tegenaan te gaan. Hun trouw en loyaliteit zegt waarschijnlijk ook iets over hoe Haldu Groep deze gewaardeerde groep buitenlandse vakmensen al jarenlang behandelt: met respect én een prima plek om te verblijven tijdens hun Nederlandse werk. Achter de schermen steekt Haldu Groep daar 38 Bouwen in Gelderland heel veel energie in, zodat er op úw bouwwerk goed uitgeruste en goedgemutste vakmensen verschijnen. Uitdaging voor nieuw kabinet: knopen doorhakken Ook ben ik verheugd over het nieuwe kabinet. Christianne van der Wal is sinds 10 januari 2022 minister voor Natuur en Stikstof in het kabinetRutte IV. Uit de interviews die ik met haar zag, maak ik op dat zij uit het goede (bouw)hout is gesneden. Wat ik verwacht, is dat zij een eerlijke afweging maakt met haar beleid tussen maatschappelijke, milieutechnische én economische belangen in kwesties als COVID19 en PFAS. Als ik zie uit welke partij Christianne afkomst is, heb ik er goede hoop op dat in haar beleid op deze gevoelige portefeuilles de economie veel aandacht krijgt en er in al die nijpende kwesties eenduidigheid komt. Bouwbeleid vergt doortastendheid Eenduidigheid voor de langere termijn, en niet allerlei noodverbanden, kán ook bijna niet anders als je ziet welke bouwambitie het kabinet heeft. De bedoeling is dat tenminste twee derde van de voorgenomen 100.000 nieuw te bouwen woningen per jaar een betaalbare huur- of koopwoning wordt. De afgelopen jaren was het streefcijfer 75.000. Deze woonplannen moeten in goede banen geleid worden door onze nieuwe minister voor Volkshuisvesting & Ruimtelijke ordening. De vraag is of dit allemaal gaat lukken. Het tekort aan personeel staat het snel bouwen van extra woningen in de weg, waarschuwde informateur Wouter Koolmees bij het aanbieden van het akkoord. Ik kan niet anders dan het met hem eens zijn. Mijn urgente aanbeveling aan het nieuwe kabinet is om de trajecten voor af te geven bouwvergunningen

Column te evalueren en te kijken waar het sneller kan. De stroperigheid van die procedures helpt ons niet echt om de gezamenlijke bouwambities te realiseren, ook binnen de infra. Werving en selectie steeds meer in eigen beheer nemen In 2020 kregen we er door de bedrijfsovername van DeGraaf ook het uitzendspecialisme in de techniek bij. Naast bouwprofielen staat Haldu Groep sindsdien ook bekend als specialist in de technische profielen. Graag levert Haldu Groep haar bijdrage aan de eerdergenoemde hoge bouwambitie door maximaal vakmensen in het buitenland te werven, zowel in de bouw als techniek. Niet op afstand met een appje, maar door er daadwerkelijk heen te gaan, kantoren te openen en collega’s aan het werven en selecteren te laten slaan. Kortom, in 2022 investeert Haldu Groep nog meer in buitenlandse aanwezigheid op het terrein van werving en selectie. Vanaf januari 2022 hebben we voor werving en selectie een dependance in Roemenië en bouwen we het team op het bestaande kantoor in Polen, samen met onze moeder IMPACT, verder uit. Doel van deze bewuste bewegingen? Werving en selectie steeds meer in eigen beheer nemen. Per 1 februari 2022 hebben we een International Business Developer aangenomen. Deze gaat per land uitspitten waar de mogelijkheden en contacten liggen en eventueel openen we ook in die landen een eigen kantoor voor werving en selectie om ook hier steeds minder afhankelijk te zijn van derden. Het resultaat van die geïntensiveerde inzet op onze buitenlandse werving? Wekelijks mogen we nu tussen de 20 en 25 nieuwe vakmensen op ons kantoor in Groesbeek ontvangen, ook nog eens eersteklas professionals. Dus, beste kabinet, aan Haldu Groep zal het niet liggen! De kop is eraf, 2022 is van start en hoé! Laten we na al die jaren van tegenwind met elkaar van 2022 een fantastisch succes maken! Danny van Hal Bouwen in Gelderland 39

1 Online Touch

Index

Home