» Vrienden dienst september 2012 n°10 www.vriendenspoorwegmuseum.nl
» Index Colofon VERENIGING VRIENDEN VAN HET SPOORWEGMUSEUM OPGERICHT 26 MEI 1970 MW. K.M.H. PEIJS VOORZITTER H.B. ROOS VICE-VOORZITTER P.W. VAN DER VLIST SECRETARIS F. HEIJNEN PENNINGMEESTER H.J. EIJSSENS LID H.J.C. PETERS LID F. STORM VAN LEEUWEN LID SECRETARIAAT KAMPERZAND 13 1274 HK HUIZEN SECRETARIS@VRIENDENSPOORWEGMUSEUM.NL LEDENADMINISTRATIE LIBELLEWEIDE 8 3437 VJ NIEUWEGEIN LEDENADMINISTRATEUR@VRIENDENSPOORWEGMUSEUM.NL WWW.VRIENDENSPOORWEGMUSEUM.NL REDACTIE EN FOTOGRAFIE P.W. VAN DER VLIST CONCEPT EN ONTWERP WWW.DIXRECLAMEBUREAU.NL 02
» Van uw redacteur Het tweede nummer van de Vriendendienst in de nieuwe layout ligt voor u. Gelukkig kreeg uw redacteur positieve reacties op de metamorfose. Maar er werden ook kritische kanttekeningen geplaatst zoals men dat dan zegt als eigenlijk wordt bedoeld dat men het resultaat niet mooi vindt. Inderdaad, de foto’s waren te donker afgedrukt en gelukkig heeft onze vormgever dat euvel inmiddels verholpen. Veel mooie foto’s dus in dit nummer. En uiteraard lezenswaardige artikelen. U kunt lezen over de restauratie van de 252 die een nu ook voor het publiek zichtbare fase is ingegaan. Ook over de grootscheepse verhuisplannen in Blerick waar het museummaterieel van de ‘nieuwe’ naar de ‘oude’ loods wordt verplaatst, waarna daar het ‘nieuwe’ museumdepot wordt ingericht. En die verhuizing moet voor ‘oud en nieuw 2012’ zijn afgerond. Na de verjaardag van de 273 kunnen de vrijwilligers van de werkgroepen weer met gebak aan tafel: de 386 is 50 jaar geworden. Trouwens, als u dit leest ondergaat de jarige in Blerick een paar noodzakelijke herstelklussen aan het plamuur- en lakwerk. Dan is er het reisverslag van de mooie excursie met museummaterieel na onze geslaagde jaarvergadering: het is lang geleden dat er in Zandvoort drie elektrische locomotieven tegelijk te zien waren. Complimenten aan ons bestuurslid Hugo Roos voor zijn initiatief en doorzettingsvermogen zijn op zijn plaats bij de totstandkoming van het boekwerk ‘Ondernemen op het Spoor’, u hoorde daarover al in de jaarvergadering. Tijdens een feestelijke bijeenkomst werd op 7 september het eerste exemplaar van dit boek door onze voorzitter, mevrouw Peijs, overhandigd aan mevrouw Van Vroonhoven van de ‘jarige’ NS. Over de inhoud leest u meer in dit nummer van de Vriendendienst. Ook over hoe u in het bezit kunt komen van het boek: zelfs gratis als u een nieuwe Vriend komt aanmelden! Dit keer ontvangt u uw lijfblad en de Dienstmededeling apart en toch samen. Dat heeft alles te maken met de opening van Wereld 5 en het plan om bijgaand nummer van de Dienstmededeling ook ‘los’ te gaan verspreiden. U leest alles over deze fantastische uitbreiding van ons museum, alle reden om weer een bezoek te brengen aan de Maliebaan. Peter van der vlist « VRIENDENDIENST - SEPT. 2012 N° 10 03
» Boekpresentatie ‘Ondernemen op het Sp Ongeveer twee jaar geleden vernam het bestuur van de Vereniging van het plan van het Spoorwegmuseum om aandacht te besteden aan de oprichting van de eerste spoorwegonderneming in ons land, de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij. We vieren dit jaar namelijk het feit dat die koninklijke goedkeuring voor de oprichting 175 jaar geleden plaatsvond en wel op 8 augustus 1837. Het was aanleiding voor het Museum om de Vereniging van Vrienden te verzoeken de restauratie van het eerste aandeel te financieren. Daar stemden wij van harte mee in. Sterker nog, het was voor het bestuur aanleiding om onze plannen voor hulp aan het museum nog verder uit te breiden. Het resultaat werd een publicatie met als onderwerp het ‘ondernemen’ in die eerste jaren in een volledig nieuwe technologie, een bijzonder mooi boekwerk dat onder redactie van Hugo Roos en Guus Veenendaal tot stand kwam. Koning willem i ‘Koninklijke belangstelling voor de Haarlemmerweg was er bij de tweede emissie van 1837 toen de Koning inschreef voor 728 aandelen van 1000 gulden’. Een citaat uit het boekwerk waaruit blijkt dat er belangstelling van het Koninklijk Huis was voor investeringen in een toen volledig nieuwe infrastructuur, waarvan de aard en omvang van de risico’s nog maar weinig bekend was. De redactie (en mede-auteurs) Guus Veenendaal en Hugo Roos poseren tevreden met Paul van Vlijmen en de dames van Vroonhoven en Peijs bij het dankzij de Vrienden fraai gerestaureerde eerste aandeel (foto: Harrie Peters De dames van Vroonhoven en Peijs bewonderen het boek ‘Ondernemen op het Spoor’ (foto: Harrie Peters) 04
poor’ op 7 september Natuurlijk staat Koning Willem I bekend als de ‘kanalenkoning’ en de handelsbevorderende koning. Dat waren investeringen met min of meer bekende risico’s. Maar bij zijn investeringen in spoorwegen lag dat anders. Daar kon nauwelijks worden gesteund op eerder opgebouwde ervaring anders dan de Engelse. Een uniek nieuwsfeit, omdat tot nu toe werd aangenomen dat de Koning nauwelijks financiële belangstelling had voor spoorwegen: in de eerste registers komt zijn naam niet voor. versChillende auteurs over de risiCo’s Het inventariseren van die risico’s waarvoor de eerste ondernemers zich waarschijnlijk gesteld hebben geweten is de rode draad geworden die door de bundel essays loopt. Guus Veenendaal behandelt het ondernemen in algemene zin en daarin speelt de Koninklijke belangstelling een interessante rol. Jacq van der Meer heeft het over de technische risico’s. Daarbij komt aan de orde hoe belangrijk ook de aard van de inrichting is van de interne organisatie bij een technisch ingewikkeld systeem als spoorwegexploitatie. Gerrit Nieuwenhuis heeft het over de belangstelling van de overheid als regelgever bij het bouwproces en de exploitatie. Het heeft geleid tot een afname van de bevoegdheden van lagere overheidsorganen en een toename van de invloed van het Rijk op allerlei terreinen van vervoerswetgeving tot en met onteigening. Jan Schulten behandelt het aspect van de militaire belangstelling. Enerzijds zouden militairen kunnen zorgen voor een afname van de risico’s omdat de krijgsmacht als grote klant zou willen optreden, anderzijds lag er ook een risico indien de steden om militair-strategische redenen zich teweer zouden hebben willen stellen tegen de komst van de spoorwegen. Hugo Roos tenslotte onderzocht welke steun kon worden gevonden in ‘het concurrentiemotief’ van landen onderling en in welke mate de grafische vormgeving van aandelen iets toe- of af kon doen aan de aantrekkelijkheid van Spoorwegaandelen zelf. Dat laatste aspect leidde tot een helder antwoord: het speelde geen enkele rol. Het eerste motief speelde wel degelijk een rol. Duitse en Belgische initiatieven spoorden menig vaderlander aan om ‘mee te doen’. steun van struKton rail, Keyrail en ns Met hulp van Strukton Rail en Keyrail kon het eerste financiële risico van de uitgave van ‘ons’ boekwerk worden gedekt en met hulp van NS is het stadium bereikt van een mogelijkheid tot uitbreiding van de hulp voor het Spoorwegmuseum, het ultieme doel van ons bestaan. oude aandelenbezit Het bestuur hechtte er ook aan om het museum te helpen met het inventariseren en catalogiseren van het oude aandelenbezit in zijn geheel. Er werd contact gelegd met de Vereniging van Verzamelaars van Oude Fondsen en samen met hen is een begin gemaakt van die catalogisering en bij de presentatie op 7 september kon een eerste resultaat worden getoond. Het Spoorwegmuseum beschikt nog niet over een volledige verzameling van aandelen en obligaties van de hier te lande werkzaam geweest zijnde spoorwegondernemingen. Gelukkig zijn er particulieren die op dit punt al een heel eind gevorderd zijn. Met hulp van de heer Baas van genoemde Vereniging is die catalogisering nu een heel eind op weg geraakt. overhandiging eerste exemplaar Op 7 september kon door onze voorzitter mevrouw Peijs het eerste exemplaar van het boek worden overhandigd aan Mevrouw van Vroonhoven, lid van de Raad van Bestuur van NS en voorzitter van de Raad van Toezicht van het Spoorwegmuseum. Dit gebeurde in aanwezigheid van genodigden uit de spoorse en (oude) fondsenwereld in de wachtkamer derde klasse in het Spoorwegmuseum. Ook de Vrienden kunnen in het bezit komen van het mooie boekwerk: zoals u elders in dit nummer kunt lezen hoeft u slechts een nieuw lid van de Vereniging aan te melden om het boek gratis thuis gestuurd te krijgen. « VRIENDENDIENST - SEPT. 2012 N° 10 05
06
» Onze 386 is 50 jaar Weer een jarige in het materieelbestand van het Museum. Na de 273 is het nu de 386 die zijn verjaardag als museumstel kan vieren, weliswaar in Blerick, maar dat doet niets af aan het feit dat de 386 Abraham ziet, zoals dat wordt gezegd als je 50 wordt. De bij Werkspoor gebouwde 386 wordt namelijk op 15 september 1962 in dienst gesteld, komt in eerste instantie in onderhoud in Leidschendam, maar verhuist per 28 september 1964 naar de lijnwerkplaats Amsterdam. Dit overigens samen met de andere tweetjes uit de serie 371-393, de wat oudere 354-365 en de viertjes 780-786. De 386 kreeg in april 1965 ATB ingebouwd en was daartoe weer bij Werkspoor. In oktober 1969 keerde het treinstel nog een keer terug op haar ‘geboortegrond’ en wel voor de constructiewijziging in het kader van de ‘modernisering’ van mat’54. Dit oersterke materieel zou namelijk de ruggengraat gaan worden van het met Spoorslag ’70 geïntroduceerde Intercitynetwerk. In maart 1971 wordt het derde frontsein aangebracht. De eerste grote revisie vindt plaats in 1977, waarna de 386 op 17 mei in de gele kleur de werkplaats verlaat. In 1981 loopt de 386 de eerste vermeldenswaardige schade op en het is ook meteen raak: met de ABDk botst het stel tussen Onnen en Assen op een tractor. Het herstel duurt drie maanden en vindt plaats in de Hoofdwerkplaats Haarlem. Eind oktober 1984 komt de 386 eerst voor herstel van daklekkage naar Haarlem, maar meteen aansluitend hierop krijgt het stel de eerste H2-revisie. Om de ellende bij het koppelen tijdens de winter te voorkomen kreeg het materieel ’54 verwarmde koppelingen en ook onze 386 wordt in 1985 van deze relatieve luxe voorzien. De volgende (en laatste) schade krijgt de 386 op tweede kerstdag 1987 op het opstelterrein Binckhorst: daar raakt de 1711 zijdelings de kop van de Bk 386. Gelukkig valt de schade mee en het herstel duurt nu geen drie maanden, maar drie weken. Op 3 september 1990 komt de 386 in de hoofdwerkplaats voor het ondergaan van een proefrevisie, met als oogmerk een aantal ’54-ers nog enige jaren in dienst te kunnen houden Als er op 19 juni 1995 weer 5 tweetjes en 5 vieren van de ‘hoge’ nummers terzijde worden gesteld bevindt onze 386 zich gelukkig bij het dan nog overblijvende groepje ‘overlevenden’ van materieel ’54. Op 14 oktober dat jaar wordt de 386 nog gebruikt bij de Stibans-rit Utrecht-Beverwijk (Hoogovens). VRIENDENDIENST - SEPT. 2012 N° 10 07 De 386 op 17 december 2008 bij een stationnement aan de zuidzijde van Utrecht CS met daarachter de 1902 en de 273. De 388, soortgenoot van onze 386, vertrekt op 26 mei 1978 voorop in de Intercity naar Arnhem uit Utrecht CS
Van de laatste dagen in NS-dienst zijn vermeldenswaard het (met de 388) op 11 en 12 januari 1996 rijden van een paar plan V-diensten en op 12 januari in de avondspits ook nog een slag Arnhem-Zevenaar. Eigenlijk is het Spoorwegmuseumtijdperk dan al begonnen: op 26 januari 1996 arriveert de 386 in de loods van de werkplaats Amersfoort voor een schilder- en opknapbeurt, waarvoor de 770 de benodigde onderdelen levert. Wegens plaatsgebrek in Amersfoort wordt de 386 achter de 273 naar de Watergraafsmeer overgebracht. Daar blijft het stel een paar maanden en op 29 augustus komt het met de 765 van de Meer naar Blerick. Met het transport komen overigens ook het Plan K-rijtuig 38 061, de Plan W 21 37 462 en de Plan E C 6703 die kant op. Het duurt tot 4 april 1999 als de 386 met ander museummaterieel achter de 2215 van Blerick naar de Meer wordt teruggebracht omdat de loodsen in Blerick met sloop worden bedreigd. In juli ontstaat het plan de 386 met de 273 in de HTMU te parkeren maar als de treinstellen daadwerkelijk bij de loods van de voormalige lijnwerkplaats arriveren blijkt dat het er helaas niet allemaal in past, waardoor men genoodzaakt is de 386 terug te sturen naar de Watergraafsmeer. Op 3 juni 2001 gaat een sleep van De 386 steekt op 27 juli 2010 bij Blauwkapel de hoofdbaan over en gaat de Maliebaansporen op. Het is de eerste dag dat de nieuwe route wordt gebruikt om met de trein van Utrecht CS naar het Museum te komen. minstens dezelfde omvang als in 1999 retour van de Meer naar Blerick waar de loods inmiddels gered is en verhuurd wordt aan het Spoorwegmuseum. De 386 is daar andermaal bij en kan nu overdekt worden opgeborgen. In 2004 is geld beschikbaar voor een opknapbeurt van het treinstel dat daartoe naar Tilburg wordt overgebracht waar het in het kader van het project ‘tROM in een (toch wel iets te lichte) grasgroene kleur wordt overgeschilderd. In de werkplaats Zaanstraat worden de bakken vervolgens ontkoppeld en vanaf 16 mei 2005 wordt de ABDk in het vernieuwde Spoorwegmuseum tentoongesteld. De Bk wordt voorlopig opgeborgen in de loods van de HTMU in Utrecht, een op dat moment merkwaardige gang van zaken voor een rijvaardig museumtreinstel. Maar we weten hoe het verder is gegaan: de bakken zijn weer gecombineerd en uiteindelijk in de werkplaats Leidschendam voorzien van ontbrekende onderdelen waarna na een opknapbeurt en technische controle het treinstel in het Spoorwegmuseum beschikbaar kwam voor o.a. de Heimwee Expres. In 2011 werd de 386 voorzien van ATB-vv en voldeed wat dat betreft helemaal aan de huidige ATB-eisen. En dan dit jaar de verhuizing naar Blerick voor een schilderherstelbeurt, waarbij ook de slechte plekken op de neus en in de raamhoeken worden hersteld. Ondanks zijn leeftijd zal onze 386 er straks dus weer keurig verzorgd bij staan aan de Maliebaan. 08 Nog een keer de 388 die net als de 386 bij Werkspoor bivakkeerde voor de modernisering. Naast dit ‘oudje’ staat de gloednieuwe 474 die wordt afgewerkt voor indienststelling; 20 februari 1970 «
De mensen die druk bezig zijn met het herstel van de 252 zijn op zoek naar twee dubbele manometers voor in de cabines van het treinstel. Deze waren in 1980 helaas al uit de cabines verdwenen en kennelijk ooit nooit meer ergens verworven. In de voormalige Stibans voorraad zijn deze meters niet meer aanwezig, maar ze zijn uiteraard wel nodig. Hoewel de kans klein is zou het zo maar kunnen dat technisch geïnteresseerde Vrienden ooit in het bezit zijn gekomen van deze bijna historische componenten. Heel begrijpelijk dat men daar dan trots op is, maar misschien geeft het een nog beter gevoel als zo’n manometer weer wordt gebruikt, en dan ook nog in onze 252. Vandaar de oproep aan de lezers en andere geïnteresseerden om informatie over elders verblijvende manometers door te geven aan de redactie van de Vriendendienst. Wie weet kunnen de Vrienden door het beschikbaar stellen van deze apparatuur ook op deze wijze bijdragen aan het rijvaardig maken van de 252. « Gratis boek ‘Ondernemen op het spoor’ lees verder op pagina 16! VRIENDENDIENST - SEPT. 2012 N° 10 « 09
» Vriendendag 2012 door: Henk Eijssens Nadat door bestuurslid Harrie Peters in de ledenvergadering al was toegelicht hoe het programma van deze Vriendendag met veel improvisatie tot stand was gekomen en de voorzitter met gezwinde spoed de agenda verder had afgewerkt sloot zij op exact het afgesproken moment de vergadering. Om 12.28 zou onze speciale trein vertrekken, maar voorafgaand aan het vertrek was wat tijd gereserveerd om de vrienden de gelegenheid te geven nog even het museum in te gaan. Bijvoorbeeld om te gaan kijken naar de 252 die in haar ‘Stibans-leven’ nog een cascorevisie had ondergaan. Voor de verdere restauratie van deze overgebleven vertegenwoordiger van materieel ’36 heeft onze vereniging al de nodige bijdragen geleverd en gehoopt wordt dat het treinstel in 2014 op eigen kracht op de Nederlandse rails zal kunnen terugkeren. De fotostop in Schagen. Een trotse 1312 voor de excursietrein in Schagen. lunChpaKKetten De Vrienden kregen overigens meer dan de geplande tijd voor het museumbezoek en konden zich alvast tegoed doen aan de inmiddels uitgereikte lunchpakketten omdat onze trein met een flinke vertraging zou binnenkomen. Onze voorzitter, die door verplichtingen elders niet met de trein mee zou kunnen gaan, wilde ons in ieder geval toch uitzwaaien en het wachten gaf de vrienden die geen kans hadden gezien om iets aan de orde te stellen tijdens de vergadering nu wel de gelegenheid op het perron nog even met de voorzitter van gedachten te wisselen. Bijna een half uur te laat kwam de 1202 met de rijtuigen AB 7376, B 4118 en C 6703 en daarachter de 1312 langs het museumperron tot stilstand. Ongeveer een half uur later dan gepland vertrok de bijzondere combinatie uit het museum op weg naar Veenendaal Centrum, de eerste fotostop. Om de geplande dienstregeling niet verder in de war te gooien moest tot teleurstelling van de fotografen de daar geplande fotostop vervallen. Niemand mocht de trein uit en alleen de enkele fotograaf die op het station aanwezig was en die niet met de trein meeging kon er een plaatje schieten. almere, sChagen en zandvoort Onmiddellijk na het vertrek van de tegentrein werd koers gezet naar Almere, de volgende fotostop. Na flink doorrijden kwamen we daar met nog nauwelijks enige vertraging aan, konden de vele fotografen er 10
Het is lang geleden dat er drie elektrische locomotieven tegelijkertijd in Zandvoort aanwezig waren. In Almere Centrum wordt de 1202 door vele Vrienden ‘vastgelegd’. Foto: Henk Eijssens eindelijk hun unieke foto’s maken en werd op tijd richting Schagen vertrokken. De trekkende 1200 liet zich van zijn beste kant zien en vooral de doorkomst in Amsterdam Sloterdijk ging gepaard met fraaie geluidseffecten. Wat zijn die 1200en toch een indrukwekkende machines, gelukkig is een flink aantal exemplaren bewaard gebleven! Helaas moest later op het traject naar Schagen ook een stuk langzaam gereden worden omdat wij achter een ‘gewone’ trein terechtgekomen waren. Na de ook geslaagde fotostop in Schagen ging de reis naar Zandvoort, een bestemming die bij de mooie rondrit t.g.v. de 80-jarige NVBS in november vorig jaar ook in de planning was opgenomen maar toen niet bereikt werd om een opgelopen vertraging in te halen. Deze keer was dat niet nodig en nu kon in Zandvoort onze bijzondere combinatie wederom uitgebreid gefotografeerd worden. En het is lang geleden dat we drie eloc’n tegelijk langs het perron in Zandvoort konden zien! bedanKt…! Vanuit Zandvoort ging de reis via Haarlem en Het stationnement in Almere: de 1202 neemt het van de 1312 over. Amsterdam CS naar Utrecht CS, het eindpunt van onze excursie. We kwamen er keurig op tijd aan. De vrienden moesten daar de trein verlaten en konden bij het vertrek van de trein richting Driebergen alleen nog maar naar de sluitseinen kijken van de 1202. Wij kunnen terugkijken op een heel mooie dag met een geslaagd ‘verrassingsprogramma’, niet in de laatste plaats door het mooie weer – toch een zeldzaamheid in de zomer van 2012. In overleg met de dienstregelingplanners van NS was een mooie dienstregeling voor onze ongebruikelijke route ontworpen en in combinatie met het door ‘ons’ Spoorwegmuseum beschikbaar gestelde bijzondere materieel – kwam een zeer interessante excursie tot stand. Een bedankje voor alle betrokkenen is hier zeker op zijn plaats! « VRIENDENDIENST - SEPT. 2012 N° 10 11
» Voortgang herstel treinstel 252 De voortgang van dit project begint nu ook voor de buitenwacht zichtbaar te worden. In de afgelopen periode is er veel achter de schermen gewerkt en voorbereidend werk verricht. Zoals in de vorige Vriendendienst al werd toegelicht is het ‘project 252’ voor een groot deel in handen van Strukton. Medio augustus werd begonnen met het aanleggen van de hoogspanningskabels op het dak van het treinstel, vanaf de stroomafnemers naar het punt waar de kabels “naar beneden” gaan. Om het werk goed te kunnen uitvoeren werden er twee rolsteigers naast de 252 geplaatst. Aansluitend hierop zal Strukton in Wereld 4 van het museum de elektrische apparatenkasten gaan opbouwen en zodra een kast gereed is die direct op zijn definitieve plek onder het treinstel monteren. terugKeer Componenten De verwachting is dat binnenkort de gereviseerde compressoren, ventilatoren en motorgenerator terug komen die dan met hulp van de vrijwilligers ook snel onder de 252 gemonteerd gaan worden. De relaiskast, schakelaarkast en één apparatenkast waren te ver heen om nog te repareren, daar worden nieuwe voor gemaakt met hergebruik van enkele onderdelen. Van alle kasten is het demontagewerk klaar en de nieuwbouw is al een flink eind opgeschoten. De gekeurde luchttanks zijn op 3 september aangekomen in het Museum de hoofdreservoirs zijn besteld (de oude waren volledige afgekeurd) en voor elke bak wordt een uitermate ingewikkeld luchtkanaal verdeelstuk (in de wandelgangen de spinnenkop genoemd) gemaakt. Zodra deze componenten geplaatst zijn zal Strukton ook hier aan de slag gaan met het aanbrengen van alle kabels en ook het luchttechnische aansluitwerk verrichten. Het mag duidelijk zijn dat het herstel van de 252 voortvarend wordt aangepakt. Zeker al we kunnen 12 De houten raamlijsten uit de oude 440, bestemd voor de 252. Na grondige behandeling uiteraard... (foto: Spoorwegmuseum)
melden dat in de komende periode ook de eerste activiteiten worden ondernomen om de twee stuurtafels weer op te bouwen: de oude Knorr remkranen zijn al opgediept uit de voorraad in Blerick! Een tevreden Hoofd Collecties van het museum met de twee Knorr-remkranen, afkomstig uit de Stibans-verzameling. interieur In 2013 zal geleidelijk het interieur teruggeplaatst gaan worden. Veel interieurdelen uit de 252 zijn sinds 1968 niet meer aangeraakt en nu behoorlijk vervuild of door het vocht aangetast, zoals bijvoorbeeld de teakhouten raamlatten. Het houtwerk moet allemaal geschuurd en opnieuw in de lak gezet worden. Dit zijn weliswaar arbeidsintensieve klussen maar ze kunnen nu al uitgevoerd worden en het voordeel is dat ze niet in Blerick hoeven plaats te vinden. Maar het zijn allemaal klussen die zijn gericht op het weer opbouwen van onze 252. We houden u op de hoogte van het vervolg! « VRIENDENDIENST - SEPT. 2012 N° 10 13
Een buitenaanzicht van de mooie voormalige wagenwerkplaats Blerick, het toekomstige museumdepot. » opruimen en verhuizen in Blerick Op 10 oktober 2012 krijgt het Museum de sleutels van de andere loods te Blerick, de oude wagenmakerij, die daarmee het nieuwe depot wordt. Op dat moment is de verbouwing en renovatie weliswaar nog niet afgerond maar de aannemer is dan al wel zover dat er kan worden verhuisd. Wie kent de werkplaats in Blerick niet: wagenwerkplaats tot 1968, onderhoud van koelwagens, steunpunt en onderhoud van rangeerlocomotieven serie 600, parkeerplaats voor caravans in de winterperiode, stallingruimte voor museummaterieel, maar ook voor NS-locomotieven in de motteballenvloot. Maar geleidelijk aan is ‘Blerick’ meer en meer een begrip geworden in de wereld van het Spoorwegmuseum. Misschien moet straks, na de opening van Wereld 5 aan de Maliebaan, de loods in Blerick misschien wel Wereld 6 gaan heten. verloedering “Er is een periode geweest dat de zaak echt verloederde, na het sluiten van de schildersloods was de bemoeienis van NS beëindigd, het toezicht was weg en wat je bijvoorbeeld zag dat er houseparty’s werden georganiseerd”, aldus Peter-Paul de Winter. Hij is Hoofd Collecties van het Spoorwegmuseum en kijkt reikhalzend uit naar die sleuteloverdracht. “Het oude gebouw ademt nostalgie uit, is een industrieel monument en het wordt prachtig als straks ons materieel daar kan worden opgesteld. En er ook nog aan kan worden gewerkt”. De sporen zijn klaar, de vloer is deels vernieuwd, het toilet functioneert weer en de verlichting doet het. En dat is wel anders geweest: “Toen de loods was verlaten zagen buitenstaanders hun kans schoon en gebeurde er van alles dat niet door de beugel kan”. De wat de ‘nieuwe’ loods wordt genoemd in Blerick werd door NS aan het Museum verhuurd waarna het materieelpark dat in Amsterdam Watergraafsmeer was gestald in een imposante sleep naar Blerick kon terugkeren. Daarbij was ook de 252, toen nog eigendom van de Stibans. “Tja, ik herinner me goed dat de Stibans toen overlegde met NS Vastgoed om in de ‘oude’ loods als een soort kraakwacht te kunnen functioneren, het was in de periode dat de Stibans 25 jaar bestond”. werKen aan de toeKomst Over de toekomstige status is het Hoofd Collecties duidelijk: “Blerick wordt de pilaar onder de museumcollectie, de stallingruimte voor het materieel dat deel uitmaakt van de ‘wisselcollectie’ of dat nog niet geëxposeerd kan worden. Bijvoorbeeld onze Plan V: hoewel de kans steeds kleiner wordt kan het nog maar zo gebeuren dat de bezoekers met een Plan V-treinstel naar het museum zijn gekomen en dan zien ze onze Plan V in het museum, het treinstel heeft nu nog geen echte museumwaarde”. In Amersfoort staat nu ook nog museummaterieel. “Klopt, het stuurstandrijtuig Benelux, de DE3 27 en het slaaprijtuig, moeten allemaal naar Blerick, we worden nog druk de komende maanden”. En dan doelt Peter-Paul niet alleen op de verplaatsing van het materieel. Er is nog wel meer te doen: “De hele inventaris van de loods die we nu gebruiken 14
De ‘stalen D’ is bijna klaar na de schilderbeurt en zal weer terugkeren naar de Maliebaan. De Blauwe Engel DE1 41 wordt grondig onderhanden genomen in Blerick. De nu nog kale hal van de ‘oude’ loods van Blerick waar binnenkort het museum haar ‘depot’ zal gaan inrichten. moet worden verplaatst naar de oude loods, de stellingen moeten worden afgebroken en weer opgebouwd en de voorraad reserveonderdelen moet kritisch worden bekeken op wat er kan worden weggedaan”. Er staan nog goederenwagens in Blerick met inventaris die er in 2005 ten tijde van de verhuizing in zijn neergelegd. “ Ook dat moet allemaal worden geïnventariseerd en wat dat betreft zijn we blij dat de wagens met onderdelen van en voor de 252 indertijd al keurig zijn geordend” nieuwe bewoners Op 1 januari 2013 moet de huidige gebruikte hal volledig leeg zijn en teruggegeven worden aan BOEi. Deze stichting is in gesprek met HRN (Historisch Railvervoer Nederland) om te proberen de nu vrijkomende sporen te verhuren. Het gaat om zo’n 300 meter spoor en naar wij vernamen zijn er serieuze gegadigden onder de (vele) clubs in Nederland met een of meer rijtuigen maar zonder ‘vaste’ standplaats. Wie weet staan er straks nog meer spectaculaire verhuizingen van museummaterieel naar Blerick op het programma. Wordt vervolgd. « VRIENDENDIENST - SEPT. 2012 N° 10 15
» Ledenwerfactie: ‘ondernemen op het spoor’ Op 7 september is het boek ‘Ondernemen op het spoor’, onder redactie van Hugo Roos en Guus Veenendaal, aangeboden aan mevrouw M. van Vroonhoven, directielid van de NS en voorzitter van de Raad van Toezicht van het Spoorwegmuseum. Elders in deze Vriendendienst leest u meer over deze bijeenkomst. Zoals bij de Ledenvergadering op 2 juni al werd medegedeeld zal dit boek de premie zijn in onze ledenwerfactie die nu is gestart. We roepen alle Vrienden op om één of meer nieuwe Vrienden te werven. Als beloning krijgt u het boek gratis toegestuurd, echter met een maximum van één boek. De Vriend die u opgeeft, krijgt als welkomstgeschenk het boek ook thuisgestuurd. De verzending van de boeken zal geschieden vanaf medio november en uiteraard pas nadat de contributie van het nieuwe lid is ontvangen. Op uw persoonlijke pagina op onze website staat een opgaveformulier dat u kunt printen. Op dit formulier noteert u behalve uw eigen gegevens de persoonsgegevens van de nieuwe Vriend. Wij vragen u het formulier aan de Ledenadministrateur te sturen, hij schrijft de nieuwe Vrienden in en draagt zorg voor de verzending van het boek naar zowel de nieuwe Vriend als naar degene die hem/haar heeft opgegeven. Vrienden die niet over internet beschikken en dus niet op onze website kunnen kijken, kunnen het formulier (in onbeperkte aantallen) opvragen bij de Ledenadministrateur. Ledenadministrateur De heer Frans Storm van Leeuwen Libelleweide 8 3437 VJ Nieuwegein Bellen kan ook, maar dan wel graag na 17.30 uur op 030 - 604 07 64. Onderzocht wordt de mogelijkheid het boek voor leden aan te bieden via de Vereniging. En dat dan uiteraard tegen een gereduceerde prijs. Zodra we hier meer over weten zullen de nadere bijzonderheden over de wijze van bestellen worden gemeld via de website van de vereniging: www.vriendenspoorwegmuseum.nl Gratis boek voor iedereen die een lid aanbrengt! « 16
1 Online Touch