0

magaZine 2022 zeilen • varen • fietsen • wandelen • winkelen • eten & drinken • uitgaan gratis mee te nemen!

BBQ all-in pakket - 5 soorten vlees p.p. - Gesneden stokbrood - Opgemaakte salades - 3 soorten saus - Kruidenboter Per persoon 10,9512,95 Adriaan Raap Gedempte haven 5 - 0566 623763 info@raap.uw-slager.nl Vers - eigen moestuin- zon terras - lunch - diner - borrel NIEUWE KADE 10, GROU T 0566-65 32 79 WWW.DEKADEGROU.NL 450+ whisky's 400+ wijnen Bezorgdienst Webshop Lokale producten Friese bieren www.silersshop.nl 0566-842181 Hoofdstraat 86 DE KADE RESTAURANT AAN HET WATER Technische Scheepsservice Bert de Jong Verkoop diverse merken scheeps- en buitenboordmotoren rubberboten Familie herberg Kano en SUP verhuur Zeillessen Terras aan het water Raadhuisstraat 18 9001 AG Grou www.herbergoerthout.nl scheepssaccessoires Onderhoud reparatie scheeps- en buitenboordmotoren botenlift- 20 ton (staande mast) binnen- en buiten winterstalling jachthaven Garde Jagersweg 14 - 9001 ZP Grou T 0566 - 62 32 34 • info@ttsbertdejong.nl www.tssbertdejong.nl Inhouds Welkom Welkom in Grou Grou heeft het! Het InformatiePunt Grou 5 9 11 Grou-cadeaubon 11 Algemeen 20e editie van het G Ons dorp Horeca Grou Winkelen Plaetslik Belang Grou Business Club Grou Grou Breed Grou Mobyl! MS Markol Cultuur en Historie Grou van oudsher Het Dorpsarchief Kunst staat op Straat It Beaken van Grou De schuilkerk 13 15 15 17 17 18 19 Het Wapen van Gro De feestelijke Friese Wist je dat...? Het Grouster Skûts De Lieren man Visuele verhalenver watersport Haveninformatie Vaarroutes Grou 21 25 26 De Bunker - Commandopost Grou 29 De historie van ‘Het Sint Piterfeest’ 30 Sint Piterkerk 34 36 39 Watersport voor ied ‘Varen doe je samen Verkeersborden & brugseinen De Watersport App KWV Frisia Zeilen is vrijheid! GWS = Grouster Wa Grou leert Grou zeil Grouster Roeisloep Stichting Valkenring

sopgave Grou en Meer Elts mei graach ris fiskje IJszeilen Kaatsvereniging It Wetterlân Het Wilhelminapark Grou Fûgelwacht Grou Handwerkcafé Grou e.o. met de kinderen De Speeltuinen en Play Skate Court Grou Grou Magazine 41 ou se vlag sje erteller 71 41 42 42 43 44 45 Jeugdkeatsen & Kabouterkeatsen 72 Jeugdzeilen bij KWV Frisia GWS jeudzeilen Doe tips! Skipkesilen Fietsen en Wandelen Pontjesroute De 8 van Grou Pontinformatie en vaartijden Wandelen in Grou dereen en’ p WaterSport ilen p Vereniging ng Grou 47 52 54 56 57 59 61 63 64 67 68 69 Wandelen met de hond Verder wandelen 73 73 74 77 De omgeving van Grou 79 82 85 86 87 Historische oorlogsroute in Fryslân 97 Nationaal Park De Alde Feanen 98 Serene stilte SUPclean-up De Marrekrite Wetterskip Fryslân Ga toch zwerven MuZiek in Grou Apollo Brassband Damesakkoord De Pikbroeken De Band Volk Just for Fun 101 103 104 106 107 89 90 91 92 93 95 Mingd Koar Grou Sjonge Jonge 113 114 Sjongnocht 115 THC Oostergoo 115 Activiteiten / festiviteiten Merenloop Vrolijke vrijmarkt Opening Watersportseizoen De Roeisloepenrace Grou Skûtsjewike SKS Skûtsjesilen FFF Grou Grouster Zeilmarathon Het Sint Piterfeest Sint Piterfroulju Praktische informatie AED’s Grou Nuttige Adressen Praktische informatie Openbaar vervoer Watersportvoorzieningen 117 118 119 121 124 129 130 131 133 Zeillessen Zeilmakerij 122 Watersportservice bedrijven Overnachten Eten & drinken Colofon 135 135 136 136 137 Bootverhuur 137 Rondvaarten met schipper 138 138 138 139 140 140 Winkels 140 Plattegrond Grou 142 144 109 110 111 112 112

• Welkom in Grou • Grou heeft het! • Het InformatiePunt Grou • Grou-cadeaubon 4 Welkom

Welkom in Grou De Burgemeester heet u welkom Welkom in Grou, het mooiste watersportdorp in het absolute hart van Friesland. Het dorp kent een eeuwenoude geschiedenis en dat verleden gaat hand in hand met het moderne heden. Karakteristieke geveltjes zijn stille getuigen van vroegere tijden. Gezellige terrassen, originele winkeltjes en moderne jachthavens zijn toevoegingen uit het heden. Vele investeringen doen het dorp opbloeien zonder de authenticiteit in gevaar te brengen. Grou heeft als watersportcentrum bij het Pikmeer, de Wijde Ee en de Alde Feanen een naam opgebouwd die als een paal boven water staat. Van heinde en ver weten bezoekers het pittoreske plaatsje te vinden. Grou is dan ook zowel over het water, de weg als het spoor gemakkelijk te bereiken. En de Grousters blijven zich natuurlijk onverminderd inzetten om de aantrekkelijkheid en gastvrijheid van ‘hun’ dorp voor toeristen en recreanten verder te vergroten. Grou maakt deel uit van de gemeente Leeuwarden, waardoor veel mogelijk is. In dit magazine leest u vooral wat Grou u deze zomer te bieden heeft. Maar bedenk ook dat Grou niet op zichzelf staat. Het is een prominent onderdeel van het uitgestrekte Friese merengebied en het is de poort naar de cultuurrijke Friese hoofdstad. Maar ook het nabijgelegen Nationaal Park de Alde Feanen maakt in wezen deel uit van Grou. Dit waterrijke natuurgebied geldt als één van de verborgen schatten die Fryslân rijk is en dat maakt het een ontdekkingstocht meer dan waard. In Grou komen alle ingrediënten voor een geslaagde vakantie, een weekendje weg of een heerlijk dagje uit bij elkaar. Samen te stellen naar eigen keuze en voorkeur. Grou heet u oprecht van harte welkom. Sybrand van Haersma Buma Burgemeester gemeente Leeuwarden 5 WELKOM

Wolkom yn Grou De Boargemaster hjit jo wolkom Wolkom yn Grou, it moaiste wettersportdoarp yn it absolute hert fan Fryslân. It doarp hat in iuwenâlde skiednis en dat ferline giet hân yn hân mei it moderne heden. Karakteristike geveltsjes binne stille tsjûgen fan eartiids. Smûke terrassen, orizjinele winkeltsjes en moderne jachthavens binne tafoegingen fan no. In protte ynvestearrings soargje derfoar dat it doarp opbloeit sûnder it autentike yn gefaar te bringen. Grou hat as wettersportsintrum by de Pikmar, de Wide Ie en De Alde Feanen in namme opboud, dy ’t as in peal boppe wetter stiet. Fan hein en fier witte besikers it pittoreske plakje te finen. Grou is dan ek likegoed oer it wetter, de dyk as it spoar makkelik te berikken. En de Grousters bliuwe harren fansels ûnfermindere ynsetten om de oantreklikens en gastfrijheid fan ‘harren’ doarp foar toeristen en rekreanten fierder te fergrutsjen. Grou makket diel út fan de gemeente Ljouwert, wêr ’t troch in soad mooglik is. Yn dit magazine kinne je foaral lêze wat Grou jim dizze simmer te bieden hat. Mar betink ek dat Grou net op himsels stiet. It is in prominent ûnderdiel fan it grutte Fryske Marrengebied en it is de poarte nei de kultuerrike Fryske haadstêd. Mar ek it tichteby lizzende Nationaal Park De Alde Feanen makket yn wêzen diel út fan Grou. Dit natoergebied en dizze wetterwrâld jildt as ien fan de ferburgen skatten dy ’t Fryslân ryk is en dat makket it in ûntdekkingstocht mear as wurdich. Yn Grou komme alle yngrediïnten by inoar foar in slagge fakânsje, in wykein of in dei fuort. Gear te stallen nei eigen kar en foarkar. Grou hjit jim oprjocht fan herte wolkom. Sybrand van Haersma Buma Boargemaster gemeente Ljouwert 6

Welcome to Grou The Mayor welcomes you Welcome to Grou, a most beautiful water sports village right in the heart of Friesland. The history of the village goes back centuries but easily meets with the present. Distinctive facades stand as silent witnesses to former times. Cosy terraces, original shops and modern marinas are contemporary additions. Much investment allows the village to flourish without its authenticity being compromised. Grou has built up a solid reputation as a water sports centre at the Pikmeer, the Wijde Ee and the Alde Feanen. Visitors from far and wide come to find this picturesque place. Grou is easily accessible by water, road and rail. And of course, the Grousters continue to make every effort to further increase the attractiveness and hospitality of ‘their’ village to tourists and leisure travellers. Grou is part of the municipality of Leeuwarden, so a great many things are possible. In this magazine, you can read what Grou particularly has to offer you this summer. But also remember that Grou is not on its own. It is an important part of the vast Frisian Lake District and the gateway to the cultural capital of Friesland. But also the National Park de Alde Feanen, which is nearby, is an essential part of Grou. This wetland nature reserve is considered one of the hidden treasures that makes “de Fryslân rijk” (the Kingdom of Friesland) such a rich visitor experience, and that makes it more than worth exploring. In Grou, all the ingredients for a successful holiday, a weekend away or a wonderful day out, are brought together. To be enjoyed according to your own choice and preference. Grou warmly welcomes you. Willkommen in Grou Der Bürgermeister heißt Sie willkommen Willkommen in Grou, dem schönsten Wassersportdorf mitten im Herzen von Friesland. Das Dorf hat eine jahrhundertealte Geschichte und diese Vergangenheit geht Hand in Hand mit der modernen Gegenwart. Die charakteristischen Fassaden sind stumme Zeugen früherer Zeiten. Gemütliche Terrassen, originelle Geschäfte und moderne Jachthäfen sind in der Gegenwart hinzugekommen. Viele Investitionen lassen das Dorf gedeihen, ohne seine Authentizität in Gefahr zu bringen. Als Wassersportzentrum in der Nähe des Pikmeers, der Wijde Ee und der Alde Feanen hat sich Grou einen soliden Namen aufgebaut. Besucher aus nah und fern wissen, wo das malerische Städtchen zu finden ist. Grou ist darum auch sowohl per Wasser, Straße als auch Schiene gut erreichbar. Und natürlich werden die Grousters auch weiterhin alles daransetzen, die Attraktivität und Gastfreundschaft „ihres“ Dorfes für Touristen und Urlauber weiter zu steigern. Grou ist Teil der Gemeinde Leeuwarden, daher ist vieles möglich. In diesem Magazin lesen Sie hauptsächlich, was Grou Ihnen diesen Sommer zu bieten hat. Aber denken Sie auch daran, dass Grou nicht allein dasteht. Es ist ein prominenter Teil der weitläufigen friesischen Seenplatte und das Tor zur kulturreichen friesischen Hauptstadt. Aber auch der nahe gelegene Nationalpark Alde Feanen ist im Wesentlichen ein Teil von Grou. Dieses Feuchtgebiets-Naturschutzgebiet ist einer der verborgenen Schätze, die Friesland zu bieten hat, und er macht es mehr als wert, erkundet zu werden. In Grou kommen alle Zutaten für einen gelungenen Urlaub, ein Wochenende oder einen wunderschönen Tagesausflug zusammen. Alles kann nach eigener Wahl und Vorliebe zusammengestellt werden. Grou heißt Sie herzlich willkommen. Sybrand van Haersma Buma Mayor of the municipality of Leeuwarden Sybrand van Haersma Buma Bürgermeister der Gemeinde Leeuwarden 7 WELKOM

Grou heeft het! Dé ideale uitvalsbasis om Friesland te ontdekken Grou, waar naar verluidt het mooiste Fries wordt gesproken, ligt midden in het hart van Friesland. De pittoreske dorpskern is gebouwd rondom de 12e-eeuwse Sint Piterkerk. Vroeger moeilijk bereikbaar, nu is het dorp hét startpunt om de pure natuur van het Friese land te ontdekken. Met de auto, over het water, op de schaats, te voet of met de fiets, kies maar. Een dorp met een uniek historisch karakter, waar gastvrijheid voorop staat. Een grote diversiteit aan gezellige restaurants, een breed winkelaanbod en veel (watergebonden) bedrijvigheid. Winkelen, lekker eten, zeilen, varen, fietsen, rondvaarten, musea en meer. Grou wordt ook wel de bakermat van de Friese cultuur genoemd. Puur en authentiek. Te veel om in één dag te beleven, te proeven en te ontdekken. De centra van de vier grote plaatsen Leeuwarden, Heerenveen, Sneek en Drachten zijn binnen een kwartier bereikbaar. Grou is daarom ook de ideale uitvalsbasis om Friesland te ontdekken. Het dorp beantwoordt volledig aan het beeld dat we van Friesland hebben, in zowel zomer als winter. Het enige dorp waar het centrum wordt omgeven door water en haar havens. In dit dorp is niet eens echt sprake van loopafstand… alles is hier op kruipafstand (LoL!) 9 WELKOM

VERKEN DE FRIESE MEREN IN EEN LUXE SLOEP OF ZEILBOOT! ✓ Grote keus boten ✓ Direct aan Nationaal Park de Alde Feanen ✓ Óók dagdelen ✓ Mooi-weer-garantie ONDEK ONZE VLOOT OP: WWW.WSBANJA.NL Meersweg 9a • Grou • www.wsbanja.nl • +31(0)566-621373 10

InformatiePunt Grou Het InformatiePunt Grou is het adres waar je onvergetelijke herinneringen aan Grou en Friesland beginnen. Het biedt je in de zomer en winter actuele toeristische en recreatieve informatie van het dorp en haar omgeving. Je boekt hier je rondvaarten en dorpswandelingen waarin je kennismaakt met de verrassend rijke geschiedenis. Hier haal je ook je sloep-, fiets- en wandelroutes. Hier start de beroemde pontjesroute, De 8 van Grou, met maar liefst 12 pontjes. Een fiets belevenis die je absoluut niet mag missen. Of je nu wil winkelen, tafelen, overnachten, recreëren, deel nemen aan een van de vele activiteiten of bijvoorbeeld evenementen bezoeken, de vrijwilligers van InformatiePunt Grou informeren je graag over de vele mogelijkheden in en rondom Grou. Ook kun je hier terecht voor originele Grou souvenirs, de Grou Cadeaubon en voor nog veel meer actualiteiten en historie. Het inpandige Dorpsarchief Grou gunt je een blik in het verleden. Aan de hand van een film, diavoorstelling, dorpscanon, als ook talrijke krantenartikelen en literatuur blijven vervlogen tijden levendig. Ben je op zoek naar voorouders uit Grou, wil je informatie over een bepaalde plek in het dorp of over de geschiedenis in het algemeen, dan heb je grote kans om hier je antwoorden te vinden.Enthousiaste vrijwilligers heten je van harte welkom. Grou-cadeaubon Grou heeft een exclusief aanbod! De Grou Cadeaubon voor u. Super leuk om te krijgen, maar nog leuker om te geven. Te besteden bij de kwalitatief goede horeca, aantrekkelijk en gevarieeerd winkelaanbod en een grote diversiteit in watersport gerelateerde bedrijven in een idyllische omgeving. Ook heel leuk voor uw personeel, klanten, partners en zakelijke relaties. De ontvanger kan zelf iets leuks uitzoeken, hij of zij zal altijd blij zijn met dit cadeau. Dit kan natuurlijk weer helpen bij het onderhouden van een goede relatie. Of het nou om een bedankje, kerstcadeau of afscheidscadeau gaat. Met de Grou Cadeaubon geef je een leuk persoonlijk exclusief geschenk! De Grou Cadeaubon is verkrijgbaar in waardes tussen de € 5,- en € 50,- koop je bij het InformatiePunt aan het Halbertsma’s Plein 12 in Grou. Kom dus snel langs. Uniek InformatiePunt Grou Halbertsma’s Plein 12, 9001 AH Grou +31 (0)566 65 99 33 info@grou.nl www.grou.nl Openingstijden di t/m za 10.00 – 14.00 uur Check facebook voor de actuele openingstijden   zonniggrou  zonnig_grou 11 WELKOM

• Horeca Grou • Winkelen • Plaetslik Belang Grou • Business Club Grou • Grou Breed • Grou Mobyl! • MS Markol ONS DORP

Horeca Grou Culinair De restaurants in Grou, met ieder hun karakteristieke ligging, sfeer en menu, zijn wel heel uitnodigend als je lekker wil tafelen. Geïnspireerde horecaondernemers en gepassioneerde chefkoks trakteren je smaakpapillen op tongstrelende verwennerijen met streekproducten of klassiekers uit verschillende windstreken. Ook als je zin hebt in een broodje gezond, patat, pizza, hamburger of babi pangang is de Grouster horeca een aanrader. Strijk in de zomermaanden neer op een van de vele sfeervolle terrassen aan het water of in het dorp. Genietend van de boten op het water, de fietsers en de toeristen, laat je de boel de boel. In de winter bieden de restaurants je de broodnodige gezelligheid wanneer je je, na het winkelen, lekker opwarmt bij het knapperende haardvuur. Overnachten Grou is te leuk om in één dag te ontdekken. Blijf daarom gezellig slapen. De diversiteit in overnachtings mogelijkheden is ongekend groot. Van hotel tot vakantiehuisje, van B&B tot (woon)boot, op de camping of met de camper, in een waterhostel of jeugdherberg, en met eigen boot in één van de havens; in Grou ben je Gastvrij welkom. Zakelijk in Grou Dankzij de goede bereikbaarheid, prachtige ligging, sfeervolle omgeving en de grote verscheidenheid aan evenementenlocaties, overnachtingsmogelijkheden en evenementendienstverlening, is Grou de uitgelezen plek voor de organisatie van je zakelijke evenement. Of je nu een vergadering, bedrijfsfeest, incentive, beurs of bijvoorbeeld een congres organiseert, Grou is het gastvrije decor waarin jouw bezoekers zich welkom voelen en jij alle handvatten hebt om je boodschap optimaal over te brengen. Naast de diversiteit aan locaties in het karakteristieke dorp, helpt de omringende natuur je een handje bij de organisatie van jouw succesvolle evenement of vergadering. Geniet van de vergezichten of maak je evenement, vergadering of bijeenkomst memorabel door het omringende water erin te betrekken. Wat denk je van de impact van activiteiten in het natuurgebied de Alde Feanen? Kijk achterin dit magazine voor een gedetailleerd overzicht van alle eet- en slaapgelegenheden. 13 ONS DORP

Hallo Een buurtzame bank is een Een buurtzame bank is een vertrouwd gezicht in de buurt. Al 100 jaar. Grou: Stationsweg 38-F Van Campen Dijkstra & Eelsingh v.o.f. Parkstraat 7 9001 AS GROU T (0566) 65 10 20 E info@vancampendijkstra.nl I www.vancampendijkstra.nl Van Campen Dijkstra & Eelsingh v.o.f. Parkstraat 7 9001 AS GROU T (0566) 65 10 20 E info@vancampendijkstra.nl I www.vancampendijkstra.nl vertrouwd gezicht in de buurt. Al 100 jaar. De Thuiskamer met haar 400 jaar oude charme is kleinschalig en besloten, de unieke locatie voor: • Overnachten als B&B of als vakantiehuis • Vergaderingen Prachtige Thuiskamer arrangementen: • Bruids arrangement • Fiets en/of sloep arrangement • Zeil en/of sloep arrangement • Mid-week arrangement • Relax-weekend arrangement Hier bent u UIT en toch THUIS! De Thuiskamer - Hoofdstraat 31, 9001 AP Grou M 06 - 226 082 47 | E info@dethuiskamer.nl www.dethuiskamer.nl 14

Pleatslik Belang Grou Pleatslik Belang Grou (PBG) behartigt de belangen van de inwoners van Grou. PBG is daarnaast het aanspreekpunt voor bewoners, maatschappelijke organisaties en de gemeente Leeuwarden, waarbij het belang van het dorp en haar inwoners centraal staat. PBG vertegenwoordigt de bevolking in talloze overleggen en werkgroepen, waar samen wordt gewerkt aan een visie voor Grou. De belangrijke uitgangspunten zijn hierbij dat Grou zich niet alleen als hét watersportdorp van de gemeente Leeuwarden blijft ontwikkelen, maar ook buiten het watersportseizoen een aantrekkelijk en duurzaam dorp is en blijft voor inwoners, ondernemers en bezoekers. Winkelen Welkom in winkelend gastvrij Grou Grou heeft je zoveel te bieden. Gezellig winkelen in een van de meest pittoresk denkbare omgevingen is daar een goed voorbeeld van. Struinend door de schilderachtige straten en steegjes in de oude dorpskern ontdek je tal van gezellige winkels en boetiekjes. De meeste bedrijven zijn familiezaken die draaien op vakmanschap en aandacht. De, stuk voor stuk, meer dan 50 gepassioneerde ondernemers genieten ervan om je te verrassen met hun vaak exclusieve aanbod. Vanuit hun klantgerichte denken, bieden ze je deskundig en eerlijk advies. Daag ze ook gerust uit met je vragen. Ze helpen je graag bij het vinden van oplossingen. In het sfeervolle Grou ben je ook verzekerd van vakmanschap. Een groot aantal Grouster van deze gepassioneerde ondernemers neemt regelmatig succesvol deel aan regionale en nationale vakwedstrijden. Dit houdt hen scherp en garandeert jou van innovatieve kwaliteitsproducten, gemaakt door bevlogen ondernemers. Dorpsbudget, om mooie plannen te realiseren PBG ontvangt van de gemeente jaarlijks een dorpsbudget. Met dit budget worden plannen gerealiseerd. Plannen die onder meer door de inwoners ingediend worden en die een bijdrage leveren aan het woongenot in straat, buurt óf het dorp. Met ondersteuning uit dit dorpsbudget zijn de afgelopen jaren al prachtige plannen gerealiseerd. Maar ook nu en in de toekomst blijft Pleatslik Belang Grou zich voor en met de bewoners inzetten om deze plannen te blijven realiseren. Lid worden van Pleatslik Belang Grou Wilt u de activiteiten voor Grou ondersteunen, word dan lid van Pleatslik Belang Grou voor slechts € 6,00 per jaar. Aanmelden kan via www.pbgrou.nl. Via de maandelijkse nieuwsbrief informeert PBG wat er actueel in en rond het dorp speelt. Meer informatie: winkelhartdebuorrengrou@gmail.com  winkelhartgrou Meer informatie: www.pbgrou.nl info@pbgrou.nl 15 ONS DORP

16

Grou Breed ontwikkelt aanpak voor toekomst! Business Club Grou De Business Club Grou is dé zakelijke club voor alle ondernemers uit Grou en omgeving. Een actieve ondernemersvereniging die de belangen behartigt en streeft naar een optimaal ondernemersklimaat in de regio. Daarnaast creëert de Businessclub Grou een netwerkplatform en organiseert zij diverse interessante bijeenkomsten voor de leden. De Businessclub organiseert diverse activiteiten om de binding onderling alsook naar buiten te versterken. Zo blijven we in contact met elkaar, met het dorp én met de omgeving. Voorbeelden van activiteiten: ondernemers ontbijt, bedrijfsbezoeken, bijeenkomsten met extrerne sprekers, Snuffel stages bij de diverse bedrijven in Grou, aanleg glasvezel, samenwerking met andere (belangen) verenigingen zoals Plaatselijk Belang Grou, Promotie Grou en Grou2030. Mis je iets in ons dorp, of wil je een onderneming starten. Meld je nu aan als lid. Met vereende krachten kunnen we verder. Samen staan we sterk en dat is de kracht van ons dorp. Meer informatie: www.businessclubgrou.nl info@businessclubgrou.nl  businessclubgrou  businessclub-grou  bcgrou Grou Breed doet dit voor álle inwoners, bedrijven en gasten en werkt daartoe samen met de gemeente! Grou Breed is een bestuurlijke bundeling van 10 organisaties, die ieder voor zich veel activiteiten voor 2022 hebben voorbereid en hopen dat die kunnen worden uitgevoerd. Grou Breed is nu nog het bestuurlijk aanspreekpunt voor de gemeente en maatschappelijke partners. We hebben het voornemen om “Coöperatie Grou” op te richten om de belangen van Grou nog effectiever te organiseren. Om ervoor te zorgen, dat Grou aantrekkelijk blijft voor ‘wonen, werken en recreëren’, ontwikkelen we gezamenlijk een visie, die ook de richting bepaalt voor keuzes van morgen. We werken hierbij goed samen met de gemeente. 2022 wordt wederom een belangrijk jaar om ervoor te zorgen dat de breed gedragen visie wordt vastgesteld en ‘leidend’ wordt voor de keuzes: waar en hoe worden (recreatie-) woningen gebouwd; keuzes qua verkeersroutes en parkeervoorzieningen; voorzieningen om het seizoen te verlengen; de kwaliteit van wonen, werken en recreëren; het realiseren van een multifunctioneel centrum voor zowel de inwoners als gasten; et cetera. Indien je wilt meedoen en je samen met ons wilt inzetten voor Grou, dan staan op de volgende pagina’s de bereikbaarheid van de organisatie van je keuze waar je je beschikbaarheid kunt melden. Wij wensen alle gasten en inwoners een plezierig verblijf in ons mooie dorp. Gerard Bouma Voorzitter Grou Breed 17 ONS DORP

Grou Mobyl! uw hulp bij een beperkte mobiliteit “Wat een fantastisch initiatief, ik ben er heel blij mee” In Grou is behoefte aan laagdrempelig vervoer voor mensen die beperkt zijn in hun mobiliteit. Per 4 oktober 2021 biedt de Unie van Vrijwilligers Grou een service waarbij u gebruik kunt maken van een auto met chauffeur. In een elektrische Peugeot Partner rijdt een vrijwilliger u – tegen een kleine vergoeding – naar uw bestemming. Ruim 25 chauffeurs en 10 telefonisten zetten zich belangeloos in. “Heerlijk om meZelf te kunnen redden voor de boodschappen en dat ik mijn kinderen hier niet voor hoef te vragen” Met de aanschaf van de auto kunnen inwoners met een beperkte mobiliteit toch in de eigen woonplaats hun dagelijkse boodschappen blijven doen, naar de kapper of de pedicure gaan. Bezoekjes brengen aan kennissen, de kerk of het terras. Kortom, alledaagse activiteiten die zo vanzelfsprekend lijken, maar niet voor iedereen. Naast het praktische, verlagen we de drempel om actief te blijven. Voor wie: Alle inwoners van Grou, die op één of andere manier beperkt zijn in hun mobiliteit. Waar: Bestemmingen binnen Grou. Zoals winkels, kapper, pedicure, kerk en bezoekjes aan vrienden of terras. Wanneer: GrouMobyl! rijdt 7 dagen in de week van 9.00 – 18.00 uur Kosten: U kunt alleen betalen met een rittenkaart. Deze rittenkaart is te koop bij de servicebalie van supermarkt Jumbo en bij dierenspeciaalzaak Jan & Japke. Een rit (enkele reis) kost € 1,00 per persoon. Er is een 4-rittenkaart en een 10 rittenkaart. Reserveren: U kunt de auto telefonisch reserveren via 06-206 037 41 op: Ma - vr: 09.00 – 12.30 en 13.30 – 17.00 uur Za – zo: 09.00 – 11.30 uur Een initiatief van de Ouderen Organisaties Grou: UVV-Grou, Pleatslik Belang Grou, PKN Grou-Jirnsum, Noorderbreedte Friesma State, Seniorenbond Grou, Dorpenteam Zuid Amaryllis. De auto met chauffeur is mogelijk gemaakt door: UVV-Grou | Stichting Hoekstra-Viersen Steenendam | Pleatslik Belang Grou| Stichting RCOAK | Stichting Vrienden van de Thuiszorg Boarnsterhim | PKN Gemeente Grou-Jirnsum | Stichting Groen Grou | Haaima Hylkema Peugeot Burgum De auto met chauffeur is onderdeel van ‘Grou Mobyl!’. Naast de auto hebben we ook een duofiets, waarmee inwoners van Grou met een vrijwilliger, familielid of buren kunnen genieten van een fietstocht. Daarnaast kunnen we wensen vervullen met de rolstoelbus van Friesma State. Grou Mobyl! is een onderdeel van een totaalpakket aan activiteiten en diensten. Wilt u weten wat de UVV-Grou allemaal te bieden heeft? Kijk dan eens op onze website www.UVV-Grou.nl, email: uvv-grou@gmail.com. Vrijwilliger worden of donateur, behoort ook tot de mogelijkheid. UVV Grou is een ANBI erkende stichting 18

MS Markol Stichting Gehandicapten Watersport Grou De stichting Gehandicapten Watersport Grou stelt zich ten doel het, zonder winstoogmerk, bevorderen van watersport gebonden recreatie in Friesland voor mensen met een beperking. De Markol kan worden geboekt door verenigingen, stichtingen of organisatie voor mensen met een handicap. De mogelijkheid bestaat een dagtocht of een meerdaags arrangement te boeken. In overleg met de gebruikers kan opmaat een route en activiteitenprogramma worden georganiseerd. Je kunt aan boord zowel binnen als buiten zitten om heerlijk te genieten van de vaartocht! De MS Markol is goed toegankelijk voor minder validen en beschikt over een invalidenlift en toilet. Nieuwe vaartwens-tochten Nieuw per ingang van het vaarseizoen 2022 is dat we een start maken met het verzorgen van gratis vaartochten met en voor mensen die in hun laatste levensfase verkeren. Deze nieuwe vaartwens-tochten zijn voor mensen die het slechte bericht hebben gehad dat ze ongeneeslijk ziek zijn en nog heel graag met hun naasten een vaartocht op de Friese wateren willen maken. We bieden een vaardag (max. 4 uren) voor de gasten en wordt volledig verzorgd, exclusief vervoer van en naar ons schip. MS Markol is volledig aangepast voor mensen met een beperking en een brancard van een ambulance past op onze lift. Onze gasten hebben de mogelijkheid om zowel binnen als buiten op het achterdek te vertoeven. Deze QR code is een link naar onze digitale vaartocht Op 26 en 27 juli vaart de Ms Markol speciaal voor (oud-) Grousters die door een beperking niet meer zelf het water op kunnen. Wil jij of iemand in je omgeving heel graag een keer de Grouster wateren op maar is dat om lichamelijke redenen niet mogelijk? Stichting Gehandicapten Watersport Grou nodigt je uit om samen met nog 1 persoon kosteloos mee te varen. Let op! Deze aanbieding is eenmalig en alleen geldig op 26 en 27 juli 2022 Op 30 juli kun je met de MS Markol naar het Skûtsjesilen! Had je er altijd al eens bij willen zijn maar is dit niet mogelijke door een lichamelijke beperking? MS Markol, het schip van Stichting Gehandicapten Watersport Grou, is dit jaar aanwezig bij het Skûtsjesilen in Grou. Op zaterdag 30 juli kun je samen met een begeleider aan boord stappen en vanaf het water de 14 strijdende skûtsjes bewonderen. Voor opgave of aanvullende rondvaarten: www.msmarkol.nl info@msmarkol.nl 06 - 38 14 37 28  msmarkol  SGWGrou  sgw_markol 19 ONS DORP

• Grou van Oudsher • Het Dorpsarchief • Kunst staat op straat • De Bunker - Commandopost Grou • De historie van ‘Het Sint Piterfeest’ • Sint Piterkerk • ‘It Beaken van Grou’ • De Schuilkerk Cultuur en Historie

Grou van Oudsher Grou is van oudsher een dorp van vissers, schippers en boeren. Doorsneden met vaarten en havens en alleen te bereiken over het water. Een schiereiland met scheepswerven, zeilmakerijen en andere watergebonden bedrijven. Met centraal als baken de Sint Piterkerk uit de 12e eeuw, genoemd naar de apostel Petrus, beschermheilige van vissers en schippers. Wandelend door de nauwe stegen en straatjes, met namen van havens en baaien van weleer, is het rijke historische karakter nog steeds volop te beleven. Ook was Grou ooit een bloeiend centrum van klokkenmakerijen. Al het water om Grou heen en de daardoor geïsoleerde ligging heeft gezorgd voor prachtige verhalen en tradities. Het Skûtsjesilen bijvoorbeeld dat traditioneel ieder jaar begint in Grou. Of het Sint Piterfeest dat op 21 februari wordt gevierd in plaats van het Sinterklaasfeest in december. Aan de geïsoleerde ligging van Grou kwam pas in 1842 een eind door de aanleg van een pad in westelijke richting. Grou wordt daarnaast ook wel de bakermat van de Friese cultuur genoemd. Dit is te danken aan een bijdrage aan de Friese taal door de Grouster gebroeders Halbertsma. Het Fries volkslied bijvoorbeeld is geschreven door dokter Eeltsje Halbertsma. In het Dorpsarchief is veel informatie te vinden over de historie van Grou, over deze markante broers en zijn er prachtige ‘oude’ verhalen. 21 cultuur/historie

Grou fanâlds Grou is fanâlds in doarp fan fiskers, skippers en komelkers. Trochsnien mei fearten en havens en allinnich te berikken oer it wetter. In skiereilân mei werven, seilmakkerijen en oare oan wetter-bûne bedriuwen. Mei sintraal as beaken de Sint Pitertsjerke út de 12de iuw, neamd nei de apostel Petrus, beskermhillige fan fiskers en skippers. Kuierjend troch de nauwe stegen en stritsjes, mei nammen fan havens en baaien fan eartiids, is it rike hystoaryske karakter noch altyd folop te beleven. Grou wie ek in bloeiend sintrum fan klokmakkerijen. It wetter om Grou hinne en de isolearde lizzing hat foar prachtige ferhalen en tradysjes soarge. It Skûtsjesilen bygelyks, dat tradysjoneel elk jier yn Grou begjint. Of it Sint Piterfeest, dat op 21 febrewaris fierd wurdt, ynstee fan it Sinteklaasfeest yn desimber. Der kaam earst in ein oan de isolearde lizzing fan Grou yn 1842 troch de oanlis fan in paad yn westelike rjochting. Yn Grou stie ek de widze fan de Fryske Kultuer. Tanksij de bydrage oan de Fryske taal fan de Grouster bruorren Halbertsma. It Frysk folksliet bygelyks is skreaun troch dokter Eeltsje Halbertsma. Yn Doarpsargyf is in soad informaasje te finen oer de histoarje fan Grou en oer dizze markante bruorren. Hjir steane ek prachtige ‘âlde’ ferhalen yn. 22

Grou traditionally Grou was traditionally a village of fishermen, skippers and farmers. The village was a peninsula which could only be reached by water. Most businesses were connected to water: shipbuilding, sail making and other water related businesses And central in the middle the 12th century St. Piterchurch named after apostle Peter, the patron saint of fishermen and boatmen. Walking through the alleys and narrow streets with names of harbours and bays of yesteryear, you can still feel the rich historical character of this place. Also, Grou was once a famous and thriving village of clocks manufacturers. The surrounding water of Grou and the isolated situation has resulted in wonderful stories and traditions. For example, “Skûtsjesilen” which starts in Grou every year in July of the “Sint Piterfeest” which is celebrated on the 21st of February instead of “Sinterklaas”. The celebration of Sinterklaas, common in the rest of the Netherlands, has never been celebrated in Grou. The isolated situation of Grou ended in 1842 because of the construction of the road in westerly direction. Grou is also known as the cradle of the Frisian culture. Thanks to a contribution by the brothers Halbertsma, born in Grou. The Frisian National Anthem, for example, has been written by doctor Eeltsje Halbertsma. The “Dorpsarchief” contains a lot of information about these brothers, the history of Grou and lots of old stories. Grou seine Geschichte Grou ist historisch gesehen ein Dorf, bestehend aus Fischern, Skippern und Bauern. Kanälen und Häfen durchschneiden den Ort; er ist daher nur über Wasser erreichbar. Also eine Halbinsel mit Werften, Segelmachern und anderen Unternehmen der Wasserwirtschaft. Grou wurde, mit seinem zentralen Leuchtfeuer der SaintPiter-Kirche aus dem 12. Jahrhundert, nach dem Apostel Petrus, dem Schutzpatron der Fischer und Bootsfahrer, benannt. Bei einem Spaziergang durch die engen Gassen und Straßen mit den damaligen Namen der Häfen und Buchten gibt es immer noch viel zu erleben. Früher einmal war Grou ein blühendes Zentrum der Uhrmacher. Die isolierte Lage von Grou am Wasser hat schöne Geschichten und Traditionen bewahrt. Die SkûtsjesilenMeisterschaften zum Beispiel, die traditionell jedes Jahr in Grou beginnen. Oder das St. Piter Festival, das am 21. Februar statt Sinterklaas (ähnlich Nikolaus) im Dezember gefeiert wird. Die isolierte Lage von Grou wurde erst 1842 durch den Bau eines Weges nach Westen beendet. Grou ist auch als Wiege der friesischen Kultur bekannt. Dies ist einem Beitrag der Halbertsma-Brüder, Söhne der Stadt Grou, zur friesischen Sprache zu verdanken. Die friesische Nationalhymne wurde zum Beispiel von Doktor Eeltsje Halbertsma geschrieben. Im das ‚Dorpsarchieft enthält viele Informationen über diese prominenten Brüder, die geschichte von Grou und noch viele alte geschichte. 23 cultuur/historie

De Grouster de online krant van Grou Ook adverteren of advertorial? Mail naar magazine@grou.nl degrouster.nl Zin in Verse broodjes of lekker gebak? kom naar onze winkel in de hoofdstraat! Marten Boonstra De Echte Bakker Buorren 14, Akkrum | T. (0566) 652196 Hoofdstraat 66, Grou | T. (0566) 621570 info@broodbanket.frl www.broodbanket.frl 24 Foar it échte Grouster lûd!

Het Dorpsarchief Duik in de historie van Grou De watersport bestaat nog maar kort, maar Grou is al vele eeuwen een waterdorp bij uitstek. Water is dan ook het centrale thema in de historie van Grou. En nog steeds levert die geschiedenis talloze mysteries op. Hoe kon het bijvoorbeeld dat al in 1125 in Grou een zo grote stenen kerk werd gebouwd midden in een onherbergzaam moerasgebied en direct aan de rand van open water. De werkgroep Dorpsarchief Grou probeert antwoorden te vinden en informatie bereikbaar te maken voor inwoners en bezoekers. Website als gids in het verleden De website dorpsarchiefgrou.nl geeft een breed spectrum van historische feiten, beelden en verhalen. Je vindt er een uitgebreid fotoboek, en er zijn talloze boeken, geschriften en plakboeken te doorzoeken. Beleef de virtuele wandeling door het dorp en zie precies wat gebleven is en wat verdwenen. Link ook door naar andere historische instellingen en bronnen, zoals Grou Eartiids en beland midden in de discussie tussen (oud-)Grousters over hun verleden. De website wordt voortdurend aangevuld. Onder “Nieuw materiaal op de site” vind je de laatste aanwinsten. Probeer ook de zoekfunctie op de website en kijk of je oude herinneringen aan mensen of plekken nostalgische informatie opleveren. Hebt u nog ergens oude foto’s, documenten, ansichtkaarten over Grou, mail ons! Samen maken we de historie compleet. Laat je meevoeren door de Grouster Tijdmachine Je komt (terug) in Grou en wilt snel een indruk krijgen van het dorpsleven in vroeger dagen. De Grouster Tijdmachine dompelt je onder in beelden van toen. Daar is ook de Grouster canon te zien met de twaalf meest bepalende historische gebeurtenissen, bouwwerken, personen of tradities. Verkozen door de Grousters zelf! Maar er is meer, dus kom kijken en laat je verrassen. De Grouster Tijdmachine is gratis toegankelijk en is te vinden in het InformatiePunt Grou (IPG) aan het Halbertsma’s Plein 12. Dorpsarchief Grou Halbertsma’s Plein 12 www.dorpsarchiefgrou.nl info@dorpsarchiefgrou.nl  Grou Eartiids 25 cultuur/historie

Kunst staat op straat In Grou hebben we meer dan 12 kunstwerken die staat op straat. Volg de kunst van oud tot eigentijds. Ieder kunstwerk heeft een eigen verhaal, wandel en bekijk de handel. De kunstroute met uitgebreide tekst is te verkrijgen bij het InformatiePunt Grou. 1 Hoofdstraat 1 De Baanveger Brons, Marmer 1991 Beeldhouwer Karianne Krabbendam 2 Halbertsma’s Plein De Kuiper Baksteen, brons 1991 Beeldhouwer Karianne Krabbendam 3 Burstumerdyk 5 De Leerling Brons, zandsteen 1978 Beeldhouwer Suze Boschma-Berkhout 4 Suderkade De Leugenbank Baksteen, brons, hardsteenplaat 1986 Beeldhouwer Karianne Krabbendam 5 Nieuwe Kade 1 Drie Zeilers Brons, graniet, hout 1988 Beeldhouwer Karianne Krabbendam 6 Stationsweg 1 Fan Bûgjen Frjemd Zandsteen 1947 Beeldhouwer Arjen Goodijk 7 Jongema 6 Fisken Beton, keramiek 1967 Beeldhouwer Chris Fokma 7 26 6 3 5 4 1 2

8 Rotonde Grou Stationsweg Foar de Wyn Cortenstaal 2018 Beeldhouwer Pieter Piersma 9 Halbertsma’s Plein 4 Gedenksteen Joost en Eeltje Halbertsma Natuursteen 1875 Beeldhouwer Willem Molkenboer 10 Meersweg 16 In de Zon Hardsteen 1987 Beeldhouwer Karianne Krabbendam 11 Stationsweg 1 Dr. Eeltsje Halbertsma Zandsteen 1904 Beeldhouwer Johannes Schröder 12 Zeilcentrum Skûtsje it Doarp Grou Brons, natuursteen 2001 Beeldhouwer Karianne Krabbendam 13 Oedsmawei 32 Zonder Titel Beton. Hardsteen, plaatstaal 1996 Beeldhouwer Gjalt Blaauw 14 Burstumerdyk Zonder Titel Beton 1993 Beeldhouwer Cobi Doevendans 15 Stationsweg 1 Wapen van Fryslân Zandsteen 1942 Beeldhouwer Tjipke Visser 14 15 27 13 12 11 10 8 9 cultuur/historie

28

De Bunker Commandopost Grou Weleens in een echte bunker geweest uit de tijd van de Koude Oorlog? Dat kan in Grou! De Bunker is namelijk de grootste Bescherming Bevolking Commandopost van Nederland met museumstatus. Koude Oorlog De Commandopost van de voormalige Bescherming Bevolking – in de volksmond ‘de Bunker’ genoemd – is midden jaren zestig van de vorige eeuw gebouwd. In de tijd van de Koude Oorlog die niet alleen heel Nederland, maar de hele wereld in haar greep hield. Uniek in Nederland De Bunker is uniek vanwege de vier aparte commandostructuren. Deze hadden als doel om de provincie te kunnen blijven besturen na een mogelijke atoomaanval op de vliegbasis Leeuwarden. De Bunker heeft een oppervlakte van 1100 m2 groot en is zo ingericht dat hier 150 mensen twee weken lang konden leven en werken. Welkom in de jaren 60 Bezoek de Commandopost Grou en waan je terug in de jaren zestig van de vorige eeuw. Historische auto’s uit die tijd en zelfs een authentiek stuk Berlijnse Muur maken het plaatje helemaal compleet. Rondleiding Een rondleiding duurt gemiddeld een uur en maakt uw bezoek meer dan waard. De instaprondleidingen tijdens de open dagen zijn gratis (exclusief museum entree) reserveren is niet nodig. Buiten de open dagen zijn er ook rondleidingen mogelijk voor groepen, scholen en zakelijke evenementen. Deze kunt u boeken via het reserveringsformulier op de website. Betaling kan via pin & contant Bezoek adres: Burstumerdyk 1, Grou www.museumbeschermingbevolking.nl cop-grou@museumbeschermingbevolking.nl  CopBBGrou Openingstijden: Het gehele jaar geopend op de eerste zondag van de maand van 11.00 tot 16.00 uur. In juli en augustus ook geopend op wo t/m vr van: 13.00 – 16.00 uur. I.v.m. Corona kunnen de openingstijden zijn gewijzigd. In dat geval worden deze gepubliceerd op de website. 29 cultuur/historie

De historie van ‘Het Sint Piterfeest’ Sint Piter In Nederland viert men in december het Sinterklaasfeest. Echter niet in het Friese Grou, waar in februari het Sint Piterfeest wordt gevierd. Hoe is dit ontstaan en waarom is Grou een uitzondering op de landelijke regel. Van visser tot paus De visser Simon werd door Jezus zijn discipel Petrus genoemd. Later verloochent Petrus Jezus. Petrus trekt door Palestina, komt in Rome, waar hij de kerk opbouwt. Hij wordt de 30 eerste Paus, maar onder het bewind van Nero wordt hij wreed vermoord. In de 4e eeuw heeft de R.K. kerk een gedenkdag voor Petrus ingesteld op 22 februari. Deze wordt net als vele christelijke feestdagen de dag tevoren gevierd. Petrus werd de beschermheilige van vissers en scheepslieden. De nu Hervormde kerk in Grou is sinds de 12e eeuw aan Sint Piter gewijd. Het Christendom heeft veel gebruiken van de heidense godsdiensten overgenomen, maar er een andere betekenis aan gegeven. Noord-Friesland Het uitvaren van de vissers werd met optochten en feest gevierd. Door de kalenderaanpassing van Paus Gregorius in 1701 werd dat jaar met 11 dagen ingekort. Dat hield in, dat in het vorig jaar gesloten huurcontracten in dat jaar korter waren en dat men de contracten van de landerijen van Sint Piter naar 5 maart en van de agrarische bedrijfsgebouwen van 1 naar 12 mei verschoof. De Sint Pitergedenkdag bleef echter op 22 februari gehandhaafd.

De bekende Grouster dokter en schrijver Eeltsje Halbertsma noemt in 1837 het Sint Piterfeest: jongeren van gegoede burgers trokken langs de huizen met ratelende kettingen, bonsden op de deuren en strooiden pepernoten. Zijn broer Joast noemt in 1855 stroopbolletjes, die in zijn jeugd al door kinderen werden gezocht. Waarschijnlijk zijn de vieringen uit de eerdere beschrijvingen niet wezenlijk veranderd. Na het verschijnen van het weekblad Frisia in 1896 worden we ieder jaar geïnformeerd door verslagen, advertenties en andere publicaties in dat blad. Kleuterjuf Riek Jansen bracht het feest op school en liet Sint Piter in het openbaar verschijnen. Riek Jansen (1879 – 1969) werd in Groningen geboren en kwam in 1901 uit Leeuwarden als leidster van de Nutsbewaarschool naar Grou. Ze bleef er tot 1906. Ze heeft Sint Piter als een soort witte Sinterklaas in school en op straat gebracht, omdat ze meende dat de Grouster kleuters zonder een dergelijk feest te kort kwamen. Niet iedereen was er dadelijk blij mee, want het was te katholiek voor Grou. Sint Piter in het dorp In het begin van de 20e eeuw was Grou nog een klein dorp, praktisch geheel omgeven door water. Twee veranderingen hebben ervoor gezorgd dat het Sint Piterfeest een ander aanzien kreeg. Ten eerste het initiatief van kleuterjuf Riek Jansen, die de Heilige in het openbaar deed verschijnen door een optocht door het dorp te houden, eerst lopend en sinds 1908 te paard. Na de rondgang ging Sint Piter naar de “bewaarschool”, waar de kinderen spelletjes deden en cadeautjes kregen. De tweede verandering was de loterijwet van 1905, die het verkopen van loten voor of tijdens het Sint Piterfeest door bakkers en de horeca verbood, wat een negatieve invloed had op de Sint Piteravondfeesten in het dorp. Na de tweede wereldoorlog krijgt het feest telkens meer allure door sprookjes voor de kinderen en ouderen , ook activiteiten in de lagere school, het eerder verschijnen van Swarte Pyt, de aankomst van Sint Piter op de zaterdag voor zijn verjaardag, het organiseren van de Sint Piterbeurs door de vrouwenverenigingen, instuiven voor oud en jong op de dag van aankomst, meer belangstelling van de media en een boven alle activiteiten staande organisatie. Daardoor is het feest niet meer weg te denken uit de Grouster gemeenschap. Tot ongeveer 1970 hadden de kleuterjuffen de totale organisatie van de gebeurtenissen in handen. Het was alleen een kleuter- en thuisfeest. De zogenaamde Sint Piterbeurs was na de tweede wereldoorlog een initiatief van de Nederlandse Vrouwen Electriciteits Vereniging (N.V.E.V.). Die ging door de leden gemaakte en verkregen geschenken op een beurs verkopen. Daarmee konden de kosten worden gedekt van het opvoeren van een toneelstukje voor en door kinderen. Later werden beide initiatieven gebundeld en voerden de onderwijzers een sprookje op. De beurs werd een activiteit van alle vrouwenverenigingen. De beurs brengt ieder jaar een groot bedrag op en komt ten goede aan het sprookje. 31 cultuur/historie

Refit, reparatie, schilder- lakwerk en meer... JACHTONDERHOUD De Muldyk 12 I 9001 XV Grou I T 0566-621111 I M 06-30011852 I www.berendmink.nl I E info@berendmink.nl Waan je terug in de tijd van de “koude oorlog” in het Museum Bescherming Bevolking Iedere eerste zondag van de maand geopend. Rondleidingen ook op afspraak. www.museumbeschermingbevolking.nl 32 Uw boot, onze passie!

Sint Piterdei Dan grienet de wei Dan bakt mem stro Dan keallet de ko Dan leit de hin Dan hat de húsman it Nei syn sin Sint Pitersprookje In 1950 vonden drie leerkrachten dat men in Grou zelf wel een Sint Pitersprookje kon opvoeren i.p.v. het Sinterklaassprookje in Leeuwarden te bezoeken. En zo werd in 1951 “Ali Ben Hassan” opgevoerd voor de jeugd en ’s avonds voor de ouders. Na de invoering van het tweetalig onderwijs werden vanaf 1959 alleen Friestalige sprookjes opgevoerd, geschreven door Grousters. Het eerste friestalige sprookje was “Piterke en de Marwiven”, gebaseerd op een gedicht van Eeltsje Halbertsma. De zeer eenvoudige uitvoering van 1951 groeide langzaam uit tot professionaliteit in alle onderdelen en is één van de pijlers van het Sint Piterfeest. Conflict In de roerige jaren 70, wanneer in heel Nederland sprake is van een cultuuromslag, komt Sint Piter onder vuur te liggen. Er ontstaan conflicten tussen autochtonen en nieuwe inwoners. De hoofden van de drie lagere scholen zetten de schouders eronder en organiseren in 1970 een grote bijeenkomst met de vraag: ”Hoe verder met Sint Piter?”. Daaruit vloeit een breed draagvlak voort met een aantal wijzigingen in de traditionele organisatie. Er komt een Breed Sint Piterkomitee. Het eigene en bijzondere verdienen in brede zin aandacht. Sint Piteruitgaven Het enige echte Sint Piterliedje is: “Sint Piterdei, dan grienet de wei” fan Jehannes Hilarides (1648 – 1726). Het stamt uit de 17e eeuw en is opgenomen op een in 1993 uitgegeven CD. Het nog steeds meest populaire Sint Piterliedje “‘k Wit ien dei yn ’t jier” is van Cornelis Wielsma (1845-1922), onderwijzer te Grou. Hij schreef het in 1870 als Sinterklaasversje. Na een kleine wijziging is het bekend geworden als Sint Piterversje. In 1959 werd door onderwijzend personeel een eerste bundel verhalen en gedichtjes uitgegeven met o.a. zelfgemaakte en bewerkte (Sinterklaas-) liedjes. Nadien volgden nog vele uitgaven van boekjes, spelletjes, grammofoonplaten en een CD voor kinderen, alsmede een tweetalig voorlichting (foto)boekje voor volwassenen. In tegenstelling tot Sinterklaas, draagt Sint Piter een witte mantel en een rode jurk, zijn paard is een zwart Fries paard. Sinterklaas heeft een schimmel. Het Sint Piterfeest is nauwelijks een commercieel feest te noemen, terwijl Sinterklaas door de commercie is veroverd. Bron: “’k Wit ien dei yn ’t jier…..”, In histoarysk oersjoch fan Sint Piter yn Grou. Utjefte fan it Sint Piter Komitee Grou Bron: Frisia, weekblad voor Grou e.o. 33 cultuur/historie

Sint Piterkerk 12e-eeuwse beeldbepalende kerk, gesticht als Katholieke Parochiekerk Bij de stichting van deze kerk speelde de Bisschop van Utrecht een belang rijke rol. De apostel Petrus werd in Utrecht bijzonder vereerd. Reeds in 1045 werd hier de SintPietersbasiliek gewijd. Ook Grou kreeg als patroon Sint-Pieter, in het Fries “Sint-Piter”. Dit is waarschijnlijk de reden waar deze kerk (uit 1180) één van de oudste maar tevens ook een van de grootste dorpskerken is van Friesland. Na de reformatie in de zestiende eeuw is de kerk en kerkgemeenschap protestants geworden. De toren is rond 1430 los van de kerk gebouwd en rond 1520 “vastgezet” aan de kerk. Na de Tachtigjarige Oorlog is tussen 1648 en 1700 vee veranderd aan de kerk. Bijvoorbeeld de ramen in de zuidelijke muur die vervangen zijn door grote gotische ramen. Rechtspraak In Grou werd ook recht gesproken. Het koor was na de Reformatie in 1580 buiten gebruik en werd in 1653 door een hoge muur van de kerk afgesloten. Het kreeg de bestemming van Rechthuis van de Grietenij Idaarderadeel (1650-1830). De Grietenijen waren, behalve bestuurscentra vooral rechtsgebieden. Het hoofd de Grietman was rechter over kleine civiele zaken en lichte misdrijven. Ernstige zaken kwamen voor het Hof van Leeuwarden. De rechtspraak in Grou gebeurde alleen niet altijd op de daarvoor bedoelde plaatsen. Vaak was de herberg ‘het toneel’ van de rechtspraak en dat pikten de Friese Staten niet. Grietman Carel van Roorda werd hierop aangesproken en dat was de reden dat het koorgedeelte van de kerk werd omgebouwd tot Rechthuis. Met op de verdieping de Rechtkamer en ondergronds de gevangenis in de duistere crypte uit de begintijd van de kerk. Rechtszittingen moesten destijds worden aangekondigd met klokkengelui. Vandaar dat Carel van Roorda het klokkentorentje op het koor liet bouwen. Uiteraard voorzien van zijn naam, wapen, wapenspreuk en het jaartal 1653. In het vaantje op het torentje zit nog altijd het Van Roorda familiewapen. Omstreeks 1832 verloor het Rechthuis z’n functie. Het orgel Reeds vóor de reformatie beschikte de kerk van Grou over een klein muurorgel. In 1654 bouwde orgelbouwer Willem Meynderts een groot orgel, het muurorgeltje werd daarbij eveneens ingezet (als ‘rugpositief’). Het had drie klavieren en een aangehangen pedaal. De orgelkast werd volgens opschrift gemaakt door Pieters Kistemaker en droeg het jaartal 1655. Het orgel stond aan de westzijde op de nog aanwezige galerij, waar nu zitplaatsen zijn. In 1853 werd dit orgel vervangen. Aan de oostzijde kwam 34

een nieuwe galerij, ondersteund door twee gemarmerde Toskaanse zuilen en daarop een nieuw en groot orgel, gebouw door L. van Dam & Zn., de derde generatie Leeuwarder orgelbouwers van Dam. Het is een mechanisch orgel met 23 stemmen, verdeeld over twee klavieren en een vrij pedaal. Het orgel was in 1908 stemmig zwart gelakt en kreeg in 1992 zijn oorspronkelijke mahoniekleur weer terug. Op het orgel staan beelden. Allegorieën voor Godsdienst, Godsvrucht en Waarheid. Activiteiten Op het prachtige van Dam orgel worden vaak orgelconcerten gegeven en ook gastorganisten uitgenodigd. Bezoek adres: Kerstraat 4, Grou www.sintpiterkerk.nl koster@sintpiterkerk.nl +31 6 10 72 75 36 Openingstijden juli t/m augustus: 1 juli t/m 31 augustus op: wo en za van 13.00-17.00 uur Gratis entree. Elke zondag officiële dienst, afhankelijk van de mogelijkheden die Corona toestaat. 35 cultuur/historie

‘It Beaken van Grou’ De Toren van de Sint Piterkerk Eerst een misverstand uit de weg ruimen. Veel mensen denken dat de Sint Piterkerk in een keer is gebouwd, dus de gehele kerk inclusief de toren. Dat is niet zo. Het oostelijk gelegen koor en het tussen het koor en de toren gelegen schip van de kerk dateren uit de twaalfde eeuw. Voor het koor is namelijk tufsteen gebruikt en dit bouwmateriaal is in Nederland gebruikt tot circa 1125. Zou oud moet dus het eerste deel van de Sint Piterkerk zijn. De toren dateert uit 1492. Dit is in 2019 op basis van dendrochronologisch onderzoek vastgesteld (houtdatering, uitgevoerd door dendrochronoloog Paul Borghaerts). Er zijn dus bijna drie eeuwen overheen gegaan voordat de Sint Piterkerk één gebouw is geworden. De constructie van de klokkenstoel De klokkenstoel bestaat uit drie dragende bokken waartussen (tot de Tweede Wereldoorlog) twee klokken waren ingehangen (tekening 1). De bokken zijn opgesteld van links naar rechts, (in de zuid-noord lijn) waardoor de zwaairichting van 36 de klokken gelijk is aan de lengteas van de kerk. De bokken bestaan elk uit twee stijlen, verbonden door twee geschoorde gordingen. Op de stijlenparen lagen tot kort na de oorlog waarschijnlijk overstekende dekbalken die aan de buitenkant van de stijlen waren geschoord. Op deze dekbalken was de draaias van de klokken bevestigd. De bovenste kruisen verbinden de drie bokken met het middelpunt van het kruis, precies op de middelste bok. De onderste kruisen verbinden alleen de buitenste bokken met de middelste. Eén kruis boven, twee beneden.

Aanpassing constructie Na de Tweede Wereldoorlog is de constructie nog een keer versterkt en aangepast. De historische klokken waren in de oorlog gestolen om niet meer terug te komen. In 1947 werd de top van de klokkenstoel verlaagd door de stijlen op ongeveer anderhalve meter van boven af te zagen. Er werden extra versterkende kruisen bovenaan op de bokken aangebracht. Op de afgezaagde stijlen werd vervolgens een houten plateau gemaakt en daar staan nu twee ijzeren frames op met de nieuwe klokken die na de oorlog zijn gegoten. (tekening 2) Restauratie van de toren Van januari tot maart 2021 zijn er restauratiewerkzaamheden aan de toren verricht. Onder meer zijn de wijzerplaten aan de noord- en zuidzijde van de toren voorzien van nieuw schilderwerk en is er plaatselijk voegwerk aan de toren hersteld. Ook is het houtwerk van een veertigtal galmborden vervangen of hersteld. Meest ingrijpende is het herstel van een staander van de klokkenstoel. Tot slot zijn de dakluiken op de zuidzijde van de toren vervangen. Verbouwing van de toren De huidige kerkenraad van de Sint Piterkerk wil dat de kerk nog meer een kerk voor en van het dorp Grou wordt. De deuren moeten niet alleen op zondagochtend open, maar de kerk moet ook een plek zijn waar trouw- en rouwdiensten worden gehouden en culturele evenementen zoals lezingen en concerten. Wil je vaker en meer mensen in de kerk, dan moet je ze ook wat bieden. De toren is eerst volledig ontruimd. Een in 1992 aangebrachte zolder is verwijderd waardoor de eerste originele zolder op ruim vijf meter van de grond weer zichtbaar is geworden. De eeuwenoude muren zijn kaal en zichtbaar, alle leidingen van de vernieuwde warmte- en elektrische installatie zijn weggewerkt. Om naar boven te kunnen komen, is er nu een prachtige stalen trap. In het midden van de toren is een moderne toiletunit gerealiseerd die ook geschikt is voor rolstoelen. Dit forse project is gerealiseerd met financiële hulp van een aantal subsidiepartijen (waaronder Fûns Mid Fryslân, Stichting HVS en Dorpsbudget / Pleatslik Belang). De toren wordt in 2022 officieel geopend. Na deze officiële opening kunnen bezoekers onder begeleiding de kerk en de toren tijdens de openstellingsuren bezichtigen. 37 cultuur/historie

GROU & OMGEVING T ELECOM NETWERKEN ALARMSYSTEMEN CAMERASYSTEMEN BRANDBEVE ILI GING G LASVEZELNETWERKEN info@avai.nl - www.avai.nl T (+31) 566- 84 01 4 0 ÉÉN OF TWEE DAGEN €220,- PER DAG 3-DAAGSE PRIVÉ ZEILCURSUS €620,- PER BOOT Maximaal 4 personen per boot G D W O 38 Een moderne klas sieker zonder conce s sie s HET LEUKSTE UITJE LANGS DE WATERKANT De Grouws ter vlet wordt met plez ier gebouwd. Laat u ver rassen door de pracht ige afwerking en de mooie mater ialen. Het schip wordt nagenoeg geheel in eigen beheer gemaakt . Wi lt u meer informat ie of een bez i cht iging van de wer f? Neem dan gerus t contac t met ons op. Oedsmawei 4 9001 ZJ Grou Tel . 0566-622410 www.grouws ter vlet .nl info@grouws ter vlet .nl BELEEF DE PONTJESROUTE OP EEN E-CHOPPER Te huur voor 3 uren of hele dag (max. 6 uur) Diverse routes | Eenvoudig reserveren via: Garde Jagerswei 5, Grou | info@sunwheels.nl www.sunwheels.nl Op het terrein van jachtwerf De Blieken

De schuilkerk of ‘Fermanje’ der doopsgezinden te Grou! Een doopsgezinde schuilkerk: wie zijn de doopsgezinden? Wij zijn een christelijke geloofsgemeenschap met wortels in het allereerste begin van de Reformatie. Naar bijbels inzicht ging en gaat het ons, als zelfstandige gemeente, om persoonlijke geloofsvrijheid, verdieping en verbondenheid met elkaar. Wij zetten ons o.a. in voor vrede in het klein en in het groot. Tussen 1550 en 1580 ontstond in Grou een doopsgezinde gemeente die de leer van Menno Simons aanhing en er werd in 1659 een kerk (fermanje) gesticht. Binnen de landelijke Broederschap ontstonden langzamerhand twee stromingen: aan de ene kant een vrijzinnige richting, de Waterlanders (Lamisten), en aan de andere kant de Vlamingen (Zonisten). Vandaar bij de voordeur het bordje met zon en lam, tekens op de gebouwen waar zij vroeger bijeen kwamen. Deze kerk werd in 1659 gebouwd als schuilkerk achter een woonhuis aan de Hoofdstraat 44 “Het Grote Huis”. Het was het onderkomen van de Waterlandse doopsgezinden. De Vlaamse doopsgezinden bouwden een kerk aan de Vermanings straat. Deze vermaning kreeg de naam “het Kleine Huis”. Beiden groepen verenigden zich uiteindelijk in 1929. Het Grote Huis werd afgebroken en daarvoor in de plaats verrees in 1829 een nieuwe vermaning. De nieuwe kerk aan de Hoofdstraat kreeg weer de vorm van een schuilkerk, hoewel dit eigenlijk niet meer nodig was, want sinds de Napoleontische tijd was er vrijheid van godsdienst. Het is een schuilkerk omdat in de beginjaren een andere kerk naast de staatskerk verboden was. Een andere kerk werd gedoogd maar niet in het zicht. Daarom loop je de kerk, centraal gelegen in de Hoofdstraat, zomaar voorbij omdat de voorzijde er uit ziet als een woning. Eenmaal binnen wacht een verrassing: een mooie ontvangstruimte met daarachter een prachtige kerk. Ook het orgel is het beluisteren en bekijken waard. De achterkant van de kerk grenst aan de Gedempte Haven. Vroeger was dit een open vaarwater en de kerkgangers die per boot kwamen, konden hier afmeren en via het achterpoortje naar binnen. Het Orgel Tot aan 1872 deed een voorzanger dienst. In dat jaar werd er een orgel Bezoek adres: Doopsgezinde Vermaning Hoofdstraat 44, Grou www.dgmidfryslan.doopsgezind.nl Openingstijden: De Doopsgezinde vermaning is open voor bezichtiging tijdens Tsjerkepaad Tijdens de wekelijkse diensten bent u ook altijd van harte welkom op zondagen 10.00 uur 39 aangekocht, gebouwd door de gebroeders Adema te Leeuwarden. Het had elf stemmen, één manuaal en aangehangen pedaal. In 1920 werd het instrument door Bakker en Timminga gerestaureerd en uitgebreid tot een twee-klaviers orgel met 12 stemmen. In 1991 tenslotte had de laatste grote restauratie plaats door Hendriksen en Reitsma uit Nunspeet. Het orgel heeft een romantische klankkleur en leent zich daarom uitstekend voor kerken koorzangbegeleiding, maar ook voor solospel en voor een klein instrumentaal ensemble. cultuur/historie

• 20e editie van het Grou Magazine • Het wapen van Grou • De feestelijke Friese vlag • Wist je dat…. • Het Grouster Skûtsje ‘It Doarp Grou’ • ‘De Lieren man’ • Visuele verhalenverteller aan het woord AlGEMEEN

20e editie van het Grou Magazine Het ontstaan van het boekwerk: Tijdens een vergadering van de Commissie Opening Watersport Seizoen in 2002 werd de vraag gesteld hoe kunnen wij ons budget vergroten. Reden hiervoor was, dat er behoefte bestond aan vernieuwing van activiteiten. Het idee om een boekwerk uit te geven is toen geboren. Een boekwerk/magazine zou meer bekendheid geven aan de activiteiten van de commissie en de inwoners van Grou te informeren over de komende gebeurtenissen. Andries Juckers en Harry van Buuren kregen het verzoek om e.e.a. uit te werken. Vol goede moed begonnen de mannen met een leeg A3 vel, samengevouwen tot een A5 en werden de taken verdeeld, Andries ging langs bij de ondernemers in het dorp en Harry bezocht de ondernemers op het bedrijventerrein. Ze probeerden met overredingskracht de bedrijven te overtuigen van het idee en daarbij natuurlijk zoveel als mogelijk reclameadvertenties te bemachtigen. Gaandeweg kreeg het boekwerk vorm en ontstonden de ideeën v.w.b. de vulling van het boek, zoals een voorwoord van de burgermeester, aangevuld met een verhaaltje van de zeilkoningin en haar hofdame en artikelen en foto’s van oud Grou, aangeleverd door Rein Bouma. Ook werden de vaartijden van de pontjes uit de 8 van Grou opgenomen. Het jaarprogramma werd ingevuld door het toenmalige VVV van wat er het hele jaar stond te gebeuren. De sportverenigingen werden ook gevraagd voor hun bijdrage om tekst en foto’s aan te leveren. Om herkenbaarheid aan het boekwerk te geven werd gekozen voor een jaarlijks identiek voorblad, een groot touw en een kompas, met op de achtergrond een foto van het dorp Grou. Dat het een goed idee was, blijkt uit het feit dat het blad alweer 20 jaar bestaat. Het wapen van Grou Grou is een van de Friese dorpen waarvan een oud dorpswapen is overgeleverd. Het komt in verschillende vormen voor. De blazoenering van het wapen luidt: In blauw twee zwemmende gouden vissen, de onderste omgekeerd; het schild gedekt met een kroon van drie bladen en twee parels; in de hoofdband van de kroon drie ruitvormige rode stenen en twee ovale groene stenen (de kroon van een vlek). (Fries: Yn blau twa swimmende gouden fisken, de ûnderste omkeard; it skyld dutsen mei in kroan fan trije blêden en twa pearels; yn de holbân fan de kroan trije rútfoarmige reade stiennen en twa ovale griene stiennen (de kroan fan in flek). De heraldische kleuren zijn: azuur (blauw) en goud (geel). Vlek=vlecke, is een dorp met meer rechten (recht van Waag en rechtspraak en veemarkt). Ze zijn als het ware in hun ontwikkeling naar stad blijven steken. De wapens voor deze vlecken onderscheiden zich van de gewone dorpswapens door de zogenaamde vleckekroon. • De blauwe ondergrond verwijst naar de waterrijke omgeving van het dorp • De vissen verwijzen naar de plaatselijke visserij De vissen uit het wapen zijn onder meer verwerkt in ornamenten op het bordes van het voormalige raadhuis van Idaarderadeel. Sinds 1983 is het wapen geregistreerd in het “Genealogysk Jierboekje” van de Fryske Akademy te Leeuwarden. 41 Algemeen

DE FEESTELIJKE FRIESE VLAG Bij feestelijke gelegenheden kan men overal de vaderlandse driekleur zien wapperen, maar óók de Friese vlag; eens geestdriftig bezongen als die schuine banen (skeane banen). Deze vlag is fraai van kleur en decoratief van uiterlijk. Eigenlijk wappert de vlag met de “pompeblêden” nog maar ruim een eeuw over de Friese velden, dorpen en steden. In 1897 keurden Gedeputeerde Staten de vlag goed, maar het duurde nog tot 1927 voor hij ook officieel werd gebruikt. In 1957 bemoeide het provinciaal bestuur zich opnieuw met de vlag en werd deze na een historisch onderzoek door de Fryske Akademy, door Provinciale Staten officieel vastgesteld en ter bevestiging aan de koningin aangeboden. De Friese vlag is een doek, met zeven, van de linkerbovenhoek uitgaande, schuine banen, waarvan drie witte en vier kobaltblauwe. De witte zijn beladen met in het geheel zeven rode zogenaamde “pompeblêden”, dat zijn de bladen van de gele plomp of waterlelie. Ze hebben Wist je dat? Het gedicht van Eeltsje Halbertsma “De Alde Friezen”, in 1875 werd uitgeroepen tot het Fries Volkslied? Olympisch kampioene Marit Bouwmeester haar zeilcarrière is gestart met zeillessen bij KWV Frisia Grou? Foppe de Haan zijn carrière is gestart bij de Grouster voelbalclub GAVC? Jaarlijks DE start van het SKS Skûtsjesilen plaatsvindt in Grou en in 1854 al wedstrijden voor beurt- en vrachtschepen werden gehouden? Grou maar liefst 43 Rijksmonumenten rijk is? Grou het enige dorp is waar het centrum is omringd door water? Grou het enige dorp is waar geen Sinterklaasfeest maar het Sint Piterfeest wordt gevierd? Grou slechts een van de twee bezoekerslocaties is van de Commandoposten uit de Koude Oorlog, Museum Bescherming Bevolking of wel de Bunker Grou? Grou, naar verluidt het mooiste Fries wordt gesproken? It Gild te Grou het oudste nog bestaande Ziekenfonds van Nederland is? Jorrit Bergsma en Marwin Talsma hun schaatscarrière zijn begonnen bij de Grouster schaatsvereniging STG de Pinguins? een soort hartvorm met een inkeping naar boven en zijn in de volgorde van twee, drie en twee over de banen verdeeld. De zeven ‘pompeblêden’ verwijzen naar de zeven Friese Zeelanden, die tussen de 8ste en 14de eeuw bestonden. De drie witte schuifbalken verwijzen naar de plattelandsstreken Oostergoo, Westergoo en Zevenwouden en de blauwe balken naar de waterstromen en meren in Fryslân. Door onkunde wordt de vlag nogal eens op de kop gehangen. 42

Het Grouster Skûtsje ‘It Doarp Grou’ It Doarp Grou, een van de veertien SKS skûtsjes die ook dit jaar weer meestrijd op het SKS Kampioenschap. Het Grouster skûtsje met Douwe Visser als schipper, zet samen met zijn bemanning, alle ‘zeilen’ bij om de Sulveren Ljip in ontvangst te nemen. Mocht dat dit jaar gebeuren, dan is hij voor de vierde keer achtereen kampioen. Skûtsje is de oorspronkelijke Friese benaming voor een tjalkachtig schip bestemd voor de vrachtvaart onder zeil, met name gebouwd in Fryslân voor de noordelijke binnenwateren. Oorspronkelijk was het de benaming voor een veerscheepje van zo’n 10 tot 14 meter en een laadvermogen van 10 tot 20 ton. Deze skûtsjes onderhielden meestal een vaste dienst tussen een dorp van herkomst en een bepaalde stad of een aantal steden waar een belangrijke markt was, zoals in Leeuwarden, Sneek en Bolsward. Na 1900 werden de ‘kleine en oude’ skûtsjes langer, ze konden dus meer vracht meenemen (dit varieerde van zo’n 15 tot 35 ton), maar wat veel belangrijker was: ze werden voorzien van een vast achterdek, een gewoon tjalkenroer en een platte luikenkap. Zo was het huidige ‘nieuwe’ skûtsje geboren. De naam werd nu algemeen gebruikt voor grotere schepen, tot ongeveer 55 ton, rond 20 meter lengte en 4 meter breedte. Voordat de SKS haar kampioenschap organiseerde, werd er door diverse schippers vaak gezeild tijdens de plaatselijk kermisdagen. Bij aanvang van de wedstijd ging het huisraad uit de roef, zoals de kachel, tafel en stoelen de naaimachine etc. Het gewonnen prijzengeld kwam goed van pas, of werd besteed bij de lokale horeca. Sinds 1971 brengt de SKS een Skûtsjewimpel uit, met daarop het zeilteken van één van de veertien deelnemende SKS skûtsjes. Door het kopen van een Skûtsjewimpel levert u als skûtsjeliefhebber een bijdrage aan het in stand houden van het SKS skûtsjesilen. De SKS Skûtsjewimpel is inmiddels een vertrouwd beeld op en rond het wedstrijdveld en ver daarbuiten. En echt niet alleen tijdens de veertien dagen dat de skûtsjes om het SKS kampioenschap strijden. Met trots voert men gedurende het hele vaarseizoen het dundoek in het want. Het geeft immers aan dat u het SKS skûtsjesilen een warm hart toedraagt! De wimpel is verkrijgbaar bij VVV’s, jachthavens en watersportbedrijven. En tijdens de wedstrijden op verschillende locaties zelfs ook óp het water! De verkoopadressen zijn te herkennen aan het wimpelraambiljet. www.grousterskutsje.nl skg@grousterskutsje.nl 43 Algemeen

‘De Lieren man’ Freddy van der Heide Freddy, een geboren en getogen Grouster, heeft eerst 25 jaar als schipper gezeild op het skûtsje de “3-Gebroeders” in onder andere de A-KLasse van de IFKS. In 2017 heeft hij de overstap gemaakt naar het Grouster Skûtsje, “it Doarp Grou”. ‘Het was prachtig 25 jaar IFKS te hebben mogen zeilen, maar zeilen op het Grouster skûtsje, dat is toch echt een hele eer’, aldus Van der Heide. Ieder bemanningslid heeft zijn eigen taak aan boord. Zo is de verantwoordelijkheid van Freddy, de Lier. Hij is dan ook “de Lieren man” van het Skûtsje. En samen met Anne Tjerkstra en Ulbe Brandsma (beiden voormalig SKS Schippers) vormen zij de “Trim” van ’t Skûtsje. ‘Dit team heeft een klik, we zijn een echte hechte honkvaste ploeg!’, waarmee sinds 2017 het Grouster Skûtsje drie opeenvolgende jaren SKS-kampioen is geworden. Het mooiste jaar voor Freddy was 2018, toen zijn zoon ook als bemanningslid opstapte. Van der Heide vervolgt: ‘Hoe mooi, uniek en machtig is het om samen SKS-kampioen te worden met je zoon. Samen hossend op het dek en dit feest te mogen en kunnen vieren. Onvergetelijk! Het skûtsje en de bemanning zijn er helemaal klaar voor. Ook dit jaar gaan zij samen vol voor het 4e SKS op rij! kampioenschap 44

Visuele verhalenverteller aan het woord Jacob van Huizen Op mijn 24ste is mijn passie voor de fotografie begonnen. Wat precies de aanleiding is geweest weet ik niet meer. Wel dat de fotografie me in de ban had gekregen de techniek, het vastleggen van momenten en het verhaal van rondzwervingen nogmaals kunnen beleven. De eerste jaren waarheidsgetrouw. Toen ik zelf begon met foto’s te ontwikkelen merkte ik dat je door bepaalde afdruktechnieken de werkelijkheid kon beïnvloeden. Wat de fotografie nog interessanter maakte. Om mijn fotografie meer te ontwikkelen heb ik fotocursussen gedaan en verschillende workshops gevolgd. Camera’s werden steeds geavanceerder en geregeld werd er een nieuwe camera gekocht. Foto’s delen werd er niet op grote schaal gedaan. Meer in familiekring, vriendenkring en of fotoclub. Rond 2004 ongeveer kwamen de eerste digitale camera’s en stapte ik hierop over. Ook deze techniek werd steeds geavanceerder en er kwamen steeds meer mogelijkheden. Niet alleen de camera’s verbeterden, internet en sociale media maakten het mogelijk om foto’s te delen. In elk seizoen heeft Grou en zijn omgeving wel wat te bieden. Evenementen die in de verschillende seizoenen plaatsvinden zoals; Sint Piter, de Merenloop, opening watersportseizoen en het skûtjesilen. Zomerdag zijn er veel zeilwedstrijden op het Pikmeer. Het oude Grou is fotogeniek Ik wandel vaak door het dorp, is gewoon mijn gezondheidswandeling en dan zie ik veel moois met name in het oude gedeelte. Regelmatig ga ik terug om dit vast te leggen. In het dorp Grou en zijn naaste omgeving is veel te ontdekken voor fotograaf en toerist. Het is de moeite waard voor fotografen en toeristen, om al wandelend, fietsend of varend de omgeving te verkennen. Een bekende route is de pontjesroute. Grou is een mooi dorp om te fotograferen en ik geef het weer zoals ik het zie, mijn werkelijkheid en daar speelt mijn gevoel en stemming een rol in. Zo heb ik in de laatste lock down in mijn foto’s de leegte, verlatenheid proberen weer te geven die heel Nederland heeft getroffen, niet alleen ons dorp. Nu de lock down is opgeheven gaan we hopelijk weer betere tijden tegemoet en andere foto’s. Op mijn website jvanhuizen.myportfolio.com en jvanhuizen1.myportfolio.com plaats ik regelmatig nieuwe foto’s. Hier zijn ook verwijzingen te vinden naar mijn instagram en facebook site. 45 Algemeen

• Haveninformatie • Vaarroutes Grou • Watersport voor iedereen! • ‘Varen doe je samen’ • Verkeersborden & brugseinen • De Watersport App • Zeilen • KWV Frisia • Zeilen is vrijheid! • GWS = Grouster WaterSport • Grou leert Grou zeilen • Grouster Roeisloep Vereniging (GRSV) • Stichting Valkenring Grou 46 de watersport

Haveninformatie De 4 gemeentelijke jachthavens Grou Wij heten je van harte welkom in de 4 gemeentelijke havens van Grou. Als bezoeker kun je in de 4 verschillende gemeentelijke havens afmeren. De Pikmeerhaven, de Hellingshaven, de Nieuwe Kade en de Suderkade. Het centrum van Grou bevindt zich in het midden van deze 4 havens op directe loopafstand. Op de steigers vind je voorzieningen voor elektriciteit, water en afval. De Pikmeerhaven In ‘t Havenhûs (Meersweg 9a) vind je de sanitaire voorzieningen. Geopend voor passanten van de gemeentehavens, de toiletten zijn alleen via een toegangscode te gebruiken. Deze code vind je terug op je betalingsbewijs. De sanitaire voorzieningen van het Zeilcentrum behoren niet tot de gemeentelijke faciliteiten. Deze zijn geopend van 07.00 – 22.00 uur en ontvang je indien gewenst hiervoor een toegangscode, kosten gebruik van de douches € 1,-. Het afval kan worden gestort in één van de recreatieve afvalcontainers op diverse plekken in en rondom de haven. De Hellingshaven Een beschutte haven voor ongeveer 40 boten met een maximale lengte van 12 meter. Let op! Op dit moment wordt hier gebouwd. In de Hellingshaven bevinden zich aparte toiletten, de dichtstbijzijnde douches vind je in het Havenhûs en onder de muziektent op het Halbertsma’s Plein, geopend (in de maanden juni, juli en augustus) van 07.00 – 22.00 uur. Daarna zijn de toiletten gesloten. Het afval kan worden gestort in één van de recreatieve afvalcontainers in de haven. De Nieuwe Kade Met zicht op de Sint Piterkerk ligt u in het oude centrum van Grou. De dichtstbijzijnde sanitaire voorzieningen vindt u onder de muziektent op het Halbertsma’s Plein. Het afval kan worden gestort achter de houten schutting op de steiger in de recreatieve afvalcontainers. De Suderkade Met zicht op de Sint Piterkerk, ligt u in het oude centrum van Grou. De dichtstbijzijnde sanitaire voorzieningen vindt u onder de muziektent op het Halbertsma’s Plein. Het afval kan worden gestort achter de huizen aan de Suderkade, bereikbaar via de doorgang tussen de twee huizenblokken. Vuilwaterafvoer Mogelijkheden voor het legen van de vuilwatertank kan aan de FRO-kade in de Hellingshaven en bij steiger C in de Pikmeerhaven. De groene leenfiets Voor onze passanten hebben we de groene leenfiets klaarstaan. Deze kunt u gebruiken voor een ritje naar de apotheker, de bibliotheek of het station. Een extra service van onze havenmeesters, vraag hen naar de mogelijkheden. Havengeld, watertoeristenbelasting en voorzieningen Na aankomst kunt u zich vanaf 14.00 uur melden op het havenkantoor; de havenmeester komt ook bij u langs. Het liggeld voor een overnachting is € 1,49 per meter. De kosten voor stroom, water en sanitaire voorzieningen zijn in het havengeld verwerkt. Behalve bij gebruik van douches in het Zeilcentrum (€ 1,-) Uit veiligheidsoverwegingen vragen wij te betalen met pinpas, creditcard of via de betaalApp op uw eigen telefoon (als u uw bankzaken regelt via uw telefoon). De toegangscode voor de gemeentelijke sanitaire voorzieningen, staat op het betalingsbewijs. Stel u op de hoogte van het havenreglement dat in ‘t Havenhûs te raadplegen is. ‘t Havenhûs Meersweg 9a 9001 BG Grou M: +31 (0) 6 53 15 12 98 E: havenmeestergrou@outlook.com Openingstijden 1 april tot 1 juni & 1 sept tot 1 nov 08:30 - 19:00 uur 1 juni tot 1 sept 08:30 - 20:00 uur    havengrou 47 watersport

Havenynformaasje De 4 gemeentlike jachthavens Grou Wy hjitte jim fan herte wolkom yn de 4 gemeentlike havens fan Grou. As besiker kinst yn de 4 gemeentlike havens oanlizze. De Pikmarhaven, de Hellingshaven, oan de Nieuwe Kade en de Suderkade. It sintrum fan Grou leit yn it midden fan dizze 4 havens op in kuierke ôfstân. Op de steigers binne foarsjennings foar elektrisiteit, wetter en ôffal. De Pikmarhaven Yn ‘t Havenhûs (Meersweg 9a) fynst de sanitêre foarsjennings. Iepen foar passanten yn de gemeentehavens, de toiletten binne allinnich fia in tagongskoade te brûken. Dizze koade fynst werom op dyn oernachtingsbewiis. De sanitêre foarsjennings fan it Zeilcentrum hearre net ta de gemeentlike fasiliteiten. Dizze binne iepen fan 07.00 – 22.00 oere en ast wolst krijst hjirfoar in tagongskoade, kosten gebrûk fan de dûsen € 1,-. It ôffal kin stoarten wurde yn ien fan de rekreative ôffalkontainers op ferskate plakken yn en rûnom de haven. De Hellingshaven In smûke haven foar sawat 40 boaten mei in maksimale lingte fan 12 meter. Tink derom! Op dit stuit wurdt hjir boud. Yn de Hellingshaven binne aparte toiletten; de dûsen binne it tichtsteby yn it Havenhûs en ûnder de muzyktinte op it Halbertsma ’s Plein: yn de moannen juny, july en augustus iepen fan 07.00 – 22.00 oere. Dêrnei binne se sluten. It ôffal kin stoarten wurde yn ien fan de rekreative ôffalkontainers yn de haven. De Nieuwe Kade Mei sicht op de Sint Pitertsjerke lizze jo yn it âlde sintrum fan Grou. 48 De sanitêre foarsjennings binne it tichtsteby ûnder de muzyktinte op it Halbertsma ’s Plein. It ôffal kin stoarten wurde achter de houten skutting op de steiger yn de rekreative ôffalkontainers. De Suderkade Mei sicht op de Sint Pitertsjerke, lizze jo yn it âlde sintrum fan Grou. De sanitêre foarsjennings, binne it tichtsteby ûnder de muzyktinte op it Halbertsma’s Plein. It ôffal kin stoarten wurde achter de huzen oan de Suderkade, berikber fia de trochgong tusken de twa huzeblokken. Smoarchwetterôffier Mooglikheden om de smoarchwettertank te leegjen kin oan de FRO-kade yn de Hellingshaven en by steiger C yn de Pikmarhaven De griene lienfyts Foar ús passanten ha we de griene lienfyts klearstean. Dizze kinne jo brûke foar in ritsje nei de apteker, de bibleteek of it stasjon. In ekstra service fan ús havenmeesters, freegje harren nei de mooglikheden. Havenjild, wettertoeristenbelesting en foarsjennings Nei oankomst kinne jo jo fan 14.00 oere melde op it havenkantoar; de havenmeester komt ek by jo del. It lisjild foar in oernachting is € 1,49 de meter. De kosten foar stroom, wetter en sanitêre foarsjennings binne yn it havenjild ferwurke. Utsein by it brûken fan dûsen yn it Zeilcentrum (€ 1,-). Ut feilichheidsomtinken wurdt frege om mei de pinpas te beteljen, kreditkaart of mei de betelApp op jo eigen telefoan (as jo de banksaken mei de telefoan regelje). De tagongskoade foar de gemeentlike sanitêre foarsjennings, stiet op it betellingsbewiis. Stel jo op de hichte fan it havenreglemint, dat yn it Havenhûs yn te sjen is. ‘t Havenhûs Meersweg 9a 9001 BG Grou M: +31 (0) 6 53 15 12 98 E: havenmeestergrou@outlook.com Iepeningstiden: 1 april oant 1 juny & 1 sept. oant 1 nov 08.30 – 19.00 uur 1 juny oant 1 sept. 08.30 – 20.00 uur    havengrou

Harbour information The 4 municipal harbours Grou We would like to welcome you to the 4 municipal harbours of Grou. As a visitor you can dock in the 4 different municipal harbours. The Pikmeerhaven, the Hellingshaven, the Nieuwe Kade and the Suderkade. The centre of Grou is located in the middle of these 4 harbours within a short walking distance. On the jetties you will find facilities for electricity, water and waste. The Pikmeerhaven Public sanitary facilities can be found at ‘t Havenhûs (Meersweg 9a). Open to visitors of the municipal harbours, the toilets can only be used via an access code. You will find this code on your receipt. The sanitary facilities at the Sailing Centre are not part of the municipal facilities. The facilities here are open from 7 a.m. tot 10 p.m. and if desired, you will receive an access code, the cost of using the showers is € 1. The waste can be deposited in one of the recreational waste containers at various places in and around the harbour. The Hellingshaven A sheltered harbour for about 40 boats with a maximum length of 12 meters. Caution! Ongoing construction. In the Hellingshaven there are separate toilets, the nearest showers can be found in ‘t Havenhûs and under the bandstand on the Halbertsma’s Plein, open (in the months of June, July and August) from 7 am to 10 pm, after which the toilets are closed. The waste can be deposited in one of the recreational waste containers in the harbour. De Nieuwe Kade With a view of the Saint Piter Church, you are in the old centre of Grou. The nearest sanitary facilities can be found under the bandstand on Halbertsma’s Plein. The waste can be deposited behind the wooden fence on the jetty in the recreational waste containers.. The Suderkade With a view of the Saint Piter Church, you are in the old centre of Grou. The nearest sanitary facilities can be found under the bandstand on Halbertsma’s Plein. The waste can be deposited in the recreational waste containers, behind the house on the Suderkade, accessible via the passage between the houses. Waste water drainage You can empty your waste water tank at the FRO quay of the Hellingshaven and at jetty C in Pikmeerhaven. The green loan bike Use the green bike for free if you need to go a bit further than the town centre. For example, to visit the pharmacy, the library or the station. Ask the Harbour master about the options. Harbour fees, water tourist tax and facilities After arrival, you can report to the harbour office from 2 p.m.; the harbour master will also visit you. The mooring fee for an overnight stay is € 1,49 per meter. The costs for electricity, water and sanitation are included in the port dues. Except when using showers in the Sailing Centre (€ 1). For security reasons, we ask you to pay with debit card, credit card or via the payment app on your own phone (if you arrange your banking via your phone). The access code for the municipal sanitary facilities is on the payment receipt. Inform yourself about the port regulations, which can be consulted in the Havenhûs. ‘t Havenhûs Meersweg 9a 9001 BG Grou M: +31 (0) 6 53 15 12 98 E: havenmeestergrou@outlook.com Opening times 1 April to 1 June & 1 Sept. tot 1 Nov. 08.30 – 19.00 hrs 1 Juni tot 1 September 08.30 – 20.00 hrs    havengrou 49 watersport

50

Hafeninformationen Die 4 städtischen Yachthäfen Grou Wir heißen Sie in den 4 städtischen Häfen von Grou herzlich willkommen! Als Besucher können Sie in den 4 verschiedenen kommunalen Häfen festmachen: Den Pikmeerhaven, den Hellingshaven, der Nieuwe Kade und der Suderkade. Das Zentrum von Grou befindet sich in der Mitte dieser 4 Häfen und ist nur einen kurzen Fußweg entfernt. Auf allen Stegen finden Sie Einrichtungen für Strom, Wasser und Müll. Der Pikmeerhaven Sie finden die sanitären Einrichtungen im ‘t Havenhûs (Meersweg 9a). Die Toiletten stehen Passanten der städtischen Häfen offen und können nur über einen Zugangscode benutzt werden. Sie finden diesen Code auf Ihrer Quittung. Die sanitären Einrichtungen des Segelzentrums sind nicht Teil der kommunalen Einrichtungen. Diese sind von 7:00 bis 22:00 Uhr geöffnet. Auf Wunsch erhalten Sie hierfür einen Zugangscode. Die Kosten für die Nutzung der Duschen betragen 1 €. Restmülle kann an verschiedenen Stellen im und um den Hafen in einem der Freizeitabfallbehälter entsorgt werden. Der Hellingshaven Dies ist ein geschützter Hafen für ca. 40 Boote mit einer maximalen Länge von 12 Metern. Momentan wird noch gebaut! In Hellingshaven gibt es separate Toiletten. Die nächsten Duschen befinden sich im Havenhûs und unter dem Musikpavillon auf dem Halbertsma-Platz, der (in den Monaten Juni, Juli und August) von 7:00 bis 22:00 Uhr geöffnet ist. Danach sind die Toiletten abgeschlossen. Restmüll kann in einem der Freizeitmüllcontainer im Hafen entsorgt werden. Der Nieuwe Kade Mit Blick auf die Saint-Piter-Kirche befinden Sie sich in der Altstadt von Grou. Die nächstgelegenen sanitären Einrichtungen befinden sich unter dem Musikpavillon am Halbertsma-Platz. Restmüll kann hinter dem Holzzaun auf dem Steg in den Freizeitabfallbehältern entsorgt werden. Die Suderkade Mit Blick auf die Saint-Piter-Kirche befinden Sie sich in der Altstadt von Grou. Die nächstgelegenen sanitären Einrichtungen befinden sich unter dem Musikpavillon am HalbertsmaPlatz. Restmüll kann hinter den Häusern an der Suderkade, die über einen Durchgang zwischen den beiden Blöcken zugänglich sind. entsorgt werden. Schmutzwasseraustrag Sie können den Abwassertank am FRO- Kai in Hellingshaven und am Steg C in Pikmeerhaven leeren. Das grüne Leihrad Wir halten das grüne Leihrad für unsere Passanten bereit. Sie können dies für eine Fahrt zum Apotheker, zur Bibliothek oder zum Bahnhof nutzen. Dies ist ein zusätzlicher Service von unseren Hafenmeistern; bei Fragen wenden Sie sich an sie und fragen nach weiteren Möglichkeiten. Hafengebühren, Wassertouristensteuer und Einrichtungen Nach der Ankunft können Sie sich ab 14:00 Uhr beim Hafenbüro melden, allerdings kommt der Hafenmeister zu Ihnen. Die Liegeplatzgebühr für eine Übernachtung beträgt € 1,49 pro Meter. Die Kosten für Strom, Wasser und sanitäre Anlagen sind in den Hafengebühren enthalten. Ausgenommen sind die Duschen im Segelcenter (1 €). Aus Sicherheitsgründen bitten wir Sie, ausschließlich Kartenzahlung zu verwenden (Debitkarte, Kreditkarte oder über Ihr Handy, z.B. apple-pay). Der Zugangscode für die kommunalen Sanitäranlagen befindet sich auf dem Zahlungsbeleg. Informieren Sie sich über die Hafenvorschriften, die im Havenhûs eingesehen werden können ‘t Havenhûs Meersweg 9a 9001 BG Grou M: +31 (0) 6 53 15 12 98 E: havenmeestergrou@outlook.com Öffnungszeiten 1. April to 1. Juni & 1. Sept. tot 1. Nov. 08.30 – 19.00 hrs 1. Juni tot 1. Sept. 08.30 – 20.00 hrs    havengrou 51 watersport

Vaarroutes Grou de blauwe-vaarroute (5 uur varen) Grou Reduzum De Swette Poppenwier Keersluis Terherne Akkrum Grou de gele-vaarroute (5 uur varen) Grou Moddderige Bol Veenhoop Earnewâld Warten Wergea Grou De uitgebreide vaarroute is te verkrijgen bij het InformatiePunt Grou 52

53 watersport

Watersport voor iedereen In Grou kan iedereen genieten van de watersport Heb je een eigen boot in het water, dan beschikken wij over veilige haven(s) voor iedere bootlengte. Heb je de boot op de trailer, dan ook ben je van harte welkom. Grou beschikt over drie openbare trailer hellingen (aan de Pr. Wilhelminastraat, aan de Garde Jagerswei bij de Hoflânsbrêge en op het Waterpark Yn’e Lijte). Beschik je zelf niet over een boot, maar wil je toch graag het waterrijke gebied rond Grou ontdekken? Dat kan! Bij de verschillende watersportbedrijven in Grou kun je toer- en visboten, trendy sloepen, zeiljachten en open zeilboten huren. Maar ook suppen en kano’s behoren tot de mogelijkheden. Toch liever langer weg op het water, dan zijn er ook motorjachten te huur van 2 tot 9 personen variërend in lengte van 9 tot 14 meter voorzien van alle faciliteiten die je wenst, luxe of juist origineel, voor een prachtige vaarvakantie in Friesland startend vanuit Grou. Liever niet zelf aan het roer? Laat je dan varen door aan boord te stappen van een van de rondvaartboten, een praam of zelfs een skûtsje. Watersport is ook ideaal voor een bedrijfsuitje: Voor een teambuildingsdag is Grou de ideale uitvalsbasis. Eerst vergaderen in een van de diverse unieke locaties gevolgd door ontspanning op of aan het water. In Grou is het mogelijk. Van een tochtje aan boord van de lokale beroepsvisser tot fierljeppen, van team-suppen tot onderlinge zeilwedstrijden. Hebben we het niet, dan stellen wij het voor u op maat samen. De mogelijkheden zijn enorm. In het InformatiePunt Grou aan het Halbertsma’s plein vind je alle informatie van verhuurders, waterkaarten, vaarroutes of vraag de lokale ondernemers naar de vele mogelijkheden. De contactgegevens vind je achterin dit magazine. Wettersport foar elkenien Yn Grou kin elkenien genietsje fan de wettersport Hast jo in eigen boat yn it wetter, dan beskikke wy oer de feilige haven(s) foar elke boatlingte. Ha jo de boat op de trailer, dan binne jo likegoed fan herte wolkom. Grou hat trije iepenbiere trailerhellings (oan de Prinses Wilhelminastraat, oan de Garde Jagersweg by de Hoflânsbrêge en op it Wetterpark ‘Yn ‘e Lijte’). Hast sels net in boat, mar wolst dochs graach it wetterrike gebiet om Grou hinne ûntdekke? Dat kin! By de ûnderskate wettersportbedriuwen kinst toer- en fiskboaten, trendy sloepen, syljachten en iepen sylboaten hiere. Mar ek suppen, kano ’s hearre ta de mooglikheden. Dochs leaver langer fuort op it wetter, dan binne der ek motorjachten te hier fan 2 – 9 persoanen, fariearjend yn lingte fan 9 oant 14 meter, foarsjoen fan alle fasiliteiten dy ’t je winskje, lúkse of krekt orizjineel foar in prachtige farfakânsje yn Fryslân, begjinne fanút Grou. Leaver net sels oan it roer? Lit dy dan farre en stap oan board fan ien fan de rûnfeartboaten, in pream of leafst in skûtsje. Wettersport is ek ideaal foar in bedriuwsútstapke. Foar in teambuildingsdei is Grou de ideale útfalsbasis. Earst fergaderje yn ien fan de ferskate unike lokaasjes, folge troch ûntspanning op of oan it wetter. Yn Grou is it mooglik. Fan in tochtsje oan board fan de lokale beropsfisker oant fierljeppen, fan teamsuppen oant sylwedstriden oer en wer. Hawwe it net, dan stelle wy it foar jo op maat gear. De mooglikheden binne grut. Yn it InformatiePunt Grou oan it Halbertsma’s Plein is alle ynformaasje fan ferhierders foar hannen, wetterkaarten, faarrûtes of freegje de lokale ûndernimmers nei alle mooglikheden. De kontaktgegevens stean achteryn dit magazine. 54

Watersports for everybody In Grou everybody can enjoy the watersport Visiting Grou by boat? We would like to welcome you in one of the 4 municipal marinas. Visiting Grou with your boat on the trailer? We would like to welcome you and use one of the three public slipways (the Pr. Wilhelminastraat, the Garde Jagerswei near the Hoflânsbrége and on the Waterpark Yn’e Lijte). Wassersport für alle In Grou kann jeder Wassersport betreiben Wenn Sie mit Ihrem eigenen Boot übers Wasser kommen, haben wir die sicheren Häfen für jede Bootslänge. Wenn Sie mit Boot auf dem Anhänger kommen, sind Sie auch sehr willkommen. Grou hat drei öffentliche Slipanlagen (an der Pr. Wilhelminastraat, an der Garde Jagerswei in der Nähe der Hoflânsbrége und am Wasserpark Yn‘e Lijte). If you don’t own a boat, but you still want to explore the wetland area around Grou? No problem. You are more than welcome. At several water sports companies in Grou you can rent; tour and fishing boats, trendy sloops, sailing yachts and open sailing boats. But also paddle boarding, canoes are possible are for rent. Should you prefer staying longer on the water, there are also motor yachts for rent for 2 to 9 people, varying in length from 9 to 14 meters, equipped with all the facilities, luxury or original for a beautiful sailing holiday in Friesland best starting from Grou. If you want to learn to sail, just contact one of the sailing schools in Grou. If you prefer not sit at the helm yourself, step aboard on a canal boat, a barge or even a skûtsje and enjoy a beautiful day on the water. Water sports offers a great opportunity for team building, corporate training or outing. Meetings and watersport is a perfect combination. Plan your meeting in one of the various unique locations, followed by watersports activity’s. For example; a trip on board of the local commercial fisherman, fierljeppen, team supping or to mutual sailing competitions. Just ask, the possibilities are enormous. Visit our ‘InformatiePunt Grou’ at the Halbertsma’s Plain (Square) our Tourist Office for more information or ask the local entrepreneurs about the possibilities. The contact details can be found at the back of this magazine. Haben Sie selbst kein Boot, möchten aber trotzdem das wasserreiche Gebiet um Grou entdecken? Kein Problem! Bei den verschiedenen Wassersportunternehmen in Grou können Sie Touren- und Fischerboote, trendige Schaluppen, Segelyachten und offene Segelboote mieten. Aber auch Paddelboote, Kanus etc. können ausgeliehen werden. Wenn Sie länger auf dem Wasser bleiben möchten, können Sie auch Motoryachten für 2 bis 9 Personen mit einer Länge von 9 bis 14 Metern mieten, die mit allem ausgestattet sind, was Sie wünschen: von bescheiden bis luxuriös ist für jeden was dabei für einen schönen Segelurlaub in Friesland von Grou. Wir haben für jede Gruppe ein passendes Boot, um eine fantastische Zeit auf dem Wasser zu haben. Möchten Sie lieber nicht selbst am Ruder sein? Dann gibt es auch die Möglichkeit auf ein Ausflugsboot zu gehen. Oder man mietet sich ein Praam oder sogar ein Skûtsje (ein begleitetes Boot). Grou ist auch die ideale Basis für Wassersport in der Firma, z.B. für einen Teambuilding-Tag. Man könnte sich zuerst an einem der verschiedenen einzigartigen Orte treffen, dann Entspannung auf oder am Wasser suchen. Eine Reise an Bord eines örtlichen Berufsfischers nach Fierljeppen, vom Teamessen bis zu gegenseitigen Segelwettbewerben. Wenn wir es nicht schon haben, werden wir es für Sie zusammenstellen. Die Möglichkeiten sind enorm; in Grou ist so viel möglich! Am Informations-Punkt Grou am Halbertsma-Platz finden Sie alle Informationen von Vermietern, Wasserkarten, Segelrouten und vieles mehr. Oder fragen Sie die lokalen Unternehmer nach den vielen Möglichkeiten. Die Kontaktdaten finden Sie auf der Rückseite dieses Magazins. 55 watersport

‘Varen doe je samen’ De belangrijkste vaarregels Elk jaar komen veel toeristen naar Grou om te genieten van ons prachtige waterrijke gebied. Het hele jaar door kan worden genoten van de watersport in en rondom Grou, mits er geen ijs ligt uiteraard. Maar in de zomermaanden is sprake van seizoensdrukte op het water. Hierdoor kunnen gevaarlijke situaties ontstaan. Om de veiligheid te vergroten gelden er, net zoals op de weg, ook verkeersregels op het water. Belangrijkste tips! • Begin met een goede voorbereiding! Controleer je schip, de motor, het peil van de olie en koelwater, staat van de accu en voldoende brandstof! • Blijf uit de dode hoek van vrachtschepen (beroepsvaart). Een vuistregel; als je de schipper kunt zien, kan hij jou ook zien. Zij hebben te allen tijde voorrang en kunnen niet (snel) stoppen en zeker niet uitwijken • Zorg dat je rondom goed zicht hebt en kijk regelmatig achterom • Verander niet plotseling van koers • Vaar een duidelijke koers, zodat andere schippers weten wat je doet • Vaar zoveel mogelijk stuurboordwal (rechts) zo’n 2 meter uit de wal • Passeer bruggen en sluizen vlot • Denk om je snelheid in verband met de golven en de eventuele zuiging die het schip of het andere schip veroorzaakt • Anker niet bij bruggen, sluizen en in het midden van vaarwater • Laveren op de hoofdkanalen is niet toegestaan. Op de drukke vaarroutes laveren voorkomen en houd het midden altijd vrij voor de beroepsvaart • Blijf uit de buurt van visnetten. Passeer de netten altijd aan de witte kant van het bord. • Respecteer en bewaar de rust in de natuur- en woongebieden • Zwemmen in de vaargeul, bij bruggen, sluizen en wachtplaatsen is niet toegestaan. Een vaarbewijs is verplicht voor het besturen van snelle motorboten. Dit zijn alle boten die sneller kunnen varen dan 20 km/u en de vaarbewijsplicht geldt ook voor niet-snelvarende boten langer dan 15 meter • Voor alcohol gebruik gelden dezelfde regels als op de weg. Het maximale promilage is 0,5 56 Varen doe je Samen! www.varendoejesamen.nl info@varendoejesamen.nl    varendoejesamen Wie heeft voorrang? • Goed zeemanschap betekent dat je te allen tijde een aanvaring moet proberen te voorkomen. Dus, ook al heb je voorrang dan kan het zijn dat je wijkt als je ziet dat de ander geen voorrang verleent, door welke omstandigheid dan ook! • Kleine schepen (korter dan 20 meter) moeten voorrang verlenen aan de beroepsvaart, zoals vrachtschepen, passagiersschepen, rondvaartboten, veerponten en sleepboten • Een klein schip mag bij het vertrekken medewerking vragen van een ander klein schip • Het hoofdvaarwater (vaargeul) gaat voor nevenvaarwater. Schepen die stuurboordwal (rechts) houden in het hoofdvaarwater, hebben voorrang op andere schepen, ongeacht de lengte en grootte, m.u.v. de beroepsvaart • (Kleine) zeilschepen gaan voor op (door spierkracht aangedreven vaartuigen) roeiboten/kano’s, suppers, en deze gaan weer voor op (kleine) motorschepen. Dus: Zeil gaat voor spier, Zeil en spier gaan voor motor

Verkeersborden en brugseinen verplichting de vaarsnelheid te beperken, zoals aangegeven in km/u verboden hinderlijke waterbeweging te veroorzaken verboden te ankeren en af te meren verboden voor zeilschepen beperkte doorvaarthoogte in meters marifoonkanaal voor nautische informatie, bijvoorbeeld kanaal 18 wachtplaats kleine schepen verplicht vóór het bord stil te houden onder bepaalde omstandigheden verplicht bijzonder op te letten in-, uit-, of doorvaren verboden ontmoeten en voorbijlopen verboden verplichting de stuur - boord zijde van het vaarwater te houden Doorvaart verboden Doorvaart gesloten brug toegestaan, tegenliggende vaart mogelijk Doorvaart verboden tenzij de doorvaartopening zo dicht is genaderd, dat stil houden redelijkerwijs niet meer mogelijk is Verboden doorvaartopening Doorvaart gesloten brug toegestaan, tegenliggende vaart niet mogelijk Doorvaart verboden, wordt aanstonds toegestaan Doorvaart toegestaan watersport

Verkeersborden & brugseinen Tijdens het vaarseizoen worden de provinciale bruggen en sluizen van 1 april tot 1 november dagelijks bediend van 09.00 – 19.00 uur. (In juni, juli & augustus tot 20.00 uur) Let op! Dit geldt niet voor alle bruggen. Kijk voor de actuele bedieningstijden op www.fryslan.frl/bedieningstijden of in de watersport app. Brugseinen • De lichten bij bruggen zijn rood en groen. • Sluit achteraan en wacht uw beurt af • Vaar altijd vlot door • Strijk bij drukke bruggen de zeilen • Volg de aanwijzingen van de brug- en sluiswachters op. Zie bijgaand de belangrijkste brugseinen. Brugbediening op afstand Sommige bruggen worden op afstand bediend met behulp van camera’s. Zorg ervoor dat je je schip binnen het zicht van de camera’s afmeert. Indien er een aanmeldknop aanwezig is, dien je daarop te drukken voor bediening. Anders gaat de brug NIET open. Ferkearsbuorden & brêgeseinen Yn it farseizoen wurde de provinsjale brêgen en slûzen fan 1 april oant 1 novimber dageliks betsjinne fan 09.00 – 19.00 oere (Yn juny, july en augustus oant 20.00 oere). Tink derom! Dit jildt net foar alle brêgen. Sjoch foar de aktuele betsjinningstiden op www.fryslan.frl/bedieningstijden of yn de wettersport App. Brêgeseinen • De ljochten by brêgen binne read, grien • Slút achter oan en wachtsje jo beurt ôf • Far altyd flot troch • Stryk by drokke brêgen de seilen • Folgje de oanwizings fan de brêge- en slûswachters op. Sjoch tafoege de wichtichste brêgeseinen Brêgebetsjinning op ôfstân Inkelde brêgen wurde op ôfstân betsjinne mei help fan kamera ‘s. Soargje derfoar dat jo jo skip yn it sicht fan de kamera ’s oanlizze. As der in oanmeldknop oanwêzich is, moat je dêrop drukke foar de betsjinning, oars giet de brêge NET iepen. Traffic signs & bridge signals During the water sports season, many bridges in Friesland are daily operated from April 1 tot November 1 from 9 a.m. to 7 p.m. (in June, July and August until 8 p.m.). Pay attention! This does not apply to all bridges. For the current operating times, see www.fryslan.frl/bediening times or the water sports app. Bridge signals • The lights at bridges are red and green • lose at the back and wait your turn • Always sail smoothly • Drop the sails at busy bridges • Follow the instructions at the bridge. See attached the main bridge signals Remote bridge control Some bridges are controlled remotely by using cameras. Make sure to moor your vessel within view of the cameras or push the red button. Verkehrsschilder & Brückensignale Während der Segelsaison vom 1. April bis 1. November werden die Provinzbrücken und Schleusen täglich von 9 bis 19 Uhr (im Juni, Juli und August bis 20 Uhr) bedient. Aber Achtung: Dies gilt nicht für alle Brücken! Die aktuellen Betriebszeiten finden Sie unter www.fryslan.frl/ bedieningstijden oder in der Wassersport-App. Brückensignale • Die Lichter an Brücken sind rot, grün und gelb • Schließen Sie auf und warten Sie, bis Sie an der Reihe sind • Segeln Sie immer zügig • Holen Sie die Segel an stark befahrenen Brücken ein • Befolgen Sie die Anweisungen der Brücken- und Schleusenhalter. • Siehe auch: beigefügte Hauptbrückensignale Fernbedienung der Brücke Einige Brücken werden mit Kameras ferngesteuert. Stellen Sie sicher, dass Sie Ihr Schiff in Sichtweite der Kameras festmachen. Wenn es eine Anmeldeschaltfläche gibt, müssen Sie diese für den Betrieb drücken, sonst öffnet sich die Brücke NICHT. 58

De watersport App De Watersport App Speciaal voor alle watersporters in Fryslân is er de ‘Watersport’ app. Deze app biedt allerlei wetens waardigheden over de watersport in Friesland. Hier vind je altijd actuele brugtijden, Marrekrite-ligplaatsen, zwemlocaties, verkeersborden en andere handige informatie. De app is gratis verkrijgbaar voor Apple en Android. Voor meer informatie kun je ook terecht op www.fryslan.frl/watersport waar je ook een uitgebreide watersport brochure kunt downloaden of ophalen in het InformatiePunt Grou. Elektrische boot opladen Varen met een elektrische boot? We hebben in Grou 2 locaties met laadpalen, zie bijgaande kaart of op www.fryslan.frl/watersport/ Wettersporters App Spesjaal foar alle wettersporters yn Fryslân is der de ‘Wettersport’App. Dizze App biedt ferskate nijsgjirrige saken oer de wettersport yn Fryslân. Hjir fynst altyd aktuele brêgetiden, Marrekrite-lisplakken, swimlokaasjes, ferkearsbuorden en oare handige ynformaasje. De App is fergees te krijen foar Apple en Android. Foar mear ynformaasje kinst ek terjochte op www.fryslan.frl/watersport. Dêr ’t ek in wiidweidige wettersportbrosjuere download wurde kin of him ophelje yn it InformatiePunt Grou. Elektryske boat opladen Farre mei in elektryske boat? We ha yn Grou 2 lokaasjes mei laadpeallen, sjoch byfoege kaart of op www.fryslan.frl/fy/wettersport The Water sports App Water sports enthusiasts in Friesland can make use of the handy ‘Watersport’ App. This offers all kinds of information about water sports in Friesland. You can find actual information over, bridge opening times, Marrekrite moorings, swimming locations, traffic signs and other useful information. The App is available for free for Apple and Android. For more information, you can also visit www.fryslan.frl/watersport. You can also download a complete water sports brochure or get this water sports brochure at the Tourist Office ‘InformatiePunt Grou” Charging electric boat Sailing with an electric boat? We have 2 locations with charge points in Grou, see attached map or at www.fryslan.frl - water recreation. Die Wassersportler App Es gibt die „Watersport“-App speziell für alle Wassersportler. Diese App bietet alle Arten von Informationen über Wassersport in Friesland. Hier finden Sie immer aktuelle Brückenzeiten, Marrekrite (Liegeplätze für das Boot unterwegs in der Natur), Badestellen, Verkehrszeichen und andere nützliche Informationen. Die App ist kostenlos verfügbar für Apple und Android. Weitere Informationen finden Sie auch unter www.fryslan.frl/wassersport/ Dort können Sie auch eine umfangreiche Wassersportbroschüre vom Informations- Punkt Grou herunterladen oder bestellen. Aufladen Elektroboot Segeln mit einem Elektroboot? Wir haben 2 Standorte mit Ladestationen in Grou, siehe Anhang Karte oder unter www.fryslan.frl/wassersport/ unter: Kaart laadpalen. 59 watersport

60

KWV Frisia Koninklijke Watersport Vereniging Frisia KWV Frisia is een actieve watersport vereniging in het hart van Friesland met een basis in de breedte van de watersport. ”Iedereen kan bij Frisia zeilen”. Hier kunnen kinderen en volwassenen (leren) zeilen en worden verschillende watersportactiviteiten georganiseerd voor jong en oud en en mensen met een fysieke of mentale beperking. Koninklijk KWV Frisia is één van de oudere verenigingen in Grou. De vereniging werd als Zeilvereniging Frisia opgericht op 28 september 1860. Tijdens het 100-jarig jubileum in 1960 verleende het Koninklijk Huis de vereniging het predikaat “Koninklijk”, waar we bijzonder trots op zijn. De vereniging is heden ten dage uitgegroeid tot een bloeiende en actieve watersportvereniging. Olympisch kampioene Marit Bouwmeester Net zo leren zeilen als Olypisch Kampioen en meervoudig medaillewinnaar Marit Bouwmeester? Dat kan bij KWV Frisia, waar haar zeilenthousiasme begon. Elke vrijdagavond is het een drukte van belang bij KWV Frisia, want dan traint de jeugd. Er wordt niet alleen gezeild in de Optimist en Splash maar er worden sinds twee jaar ook surflessen aangeboden. Al met al zijn er elke week ruim 40 jonge enthousiaste watersporters op het water om de kneepjes van het zeilen te leren. Heb je interesse? Informeer dan bij onze jeugdcommissie naar de mogelijkheden. Zeilen is voor iedereen Zeilen met een beperking , ‘Alles is Mooglik’ Binnen KWV Frisia is de commissie ‘Alles is Mooglik’ (AiM) opgericht. Deze commissie streeft er naar om zeilen mogelijk te maken voor mensen met een beperking. 61 AiM heeft daarvoor 7 speciale boten: 3 Hansa 303’s, die zowel door 1 als 2 personen kunnen worden gezeild en 4 Hansa Liberty’s, waarvan 2 met joystick besturing. Vanuit het Zeilcentrum kan dit heel goed worden ondersteund. In en rond de accommodatie zijn alle faciliteiten aanwezig zoals een tillift voor in en uit de boot, invalidentoilet en -douche en een botenkraan. Activiteiten KWV Frisia organiseert ieder jaar een serie wedstrijden voor de open eenheidsklassen. Daarnaast organiseren we een donderdagavond competitie, toertochten en in het winterseizoen interessante lezingen voor onze leden. Onze vaste uitvalsbasis is het Marit Bouwmeester Zeilcentrum. Kortom voor iedereen is er plek bij KWV Frisia. Kijk voor meer informatie op onze website en volg ons op social media. Meer informatie www.kwvfrisia.nl    kwvfrisia watersport

62

Zeilen is vrijheid! Sinds 2013 bestaat binnen zeilvereniging KWV Frisia de afdeling “Alles is Mooglik”. De afdeling met als doelstelling het zeilen voor iedereen mogelijk te maken. Chronische ziekte, lichamelijke beperking, verstandelijke beperking, het maakt niet uit. AIM maakt het mogelijk. Gezeild wordt in verschillende boten. Zoals valken, twee type Hansa-boten en de S\V-14. De Hansa boten, 303 en de Liberty, zijn gemakkelijk te zeilen, goed aanpasbaar en gekozen kan worden tussen alleen zeilen of met z’n tweeën zeilen. De boot is herkenbaar aan de gekleurde zeilen. U heeft ze vast wel een gezien op het Pikmeer. De S\V-14 is een nieuwe boot, geschikt voor de zeiler die meer uitdaging wenst. “Alles is Mooglik” Zeilen met een beperking Tijdens het zeilseizoen wordt op de donderdagavond getraind. De zeilers, vrijwilligers, ouders en adl hulpen zorgen er gezamenlijk voor dat er gezeild kan worden. Wat de ene niet kan, kan de andere wel. Gezelligheid is belangrijk maar goed leren zeilen ook. Er wordt namelijk serieus getraind voor wedstrijden. Naast meedoen aan de Frisiacup organiseert AIM en de Hansa klasse ook meerdere wedstrijden. Esther Westmaas is een van de zeilers en ondertussen een fanatieke wedstrijdzeiler. Hieronder vertelt ze haar verhaal: Toen KWV Frisia in Grou in 2015 startte met Hansa wedstrijdtrainingen, wilde ik graag bij hen komen zeilen. Ik spreek en beweeg moeilijk en buitenshuis gebruik ik een elektrische rolstoel. Er was daar echter nog geen boot met joystickbediening beschikbaar. Zij zijn toen een campagne gestart om een Hansa Liberty voor mij aan te schaffen. De gemeente Heerenveen, waar ik woon, heeft een bijdrage gegeven voor de joystick besturing. Een orthesebouwer (Bert Stevens) heeft een stoel op maat gemaakt, zodat ik pijnvrij en stevig kan zitten. De boot heeft de naam Geelgors gekregen. Alle Hansa boten in Grou hebben vogelnamen en Geelgors paste bij de kleur van de boot. Sindsdien zeil ik daar wekelijks van april tot oktober en doe ik mee aan landelijke Hansa zeilwedstrijden. In 2016 was het Hansa WK in Medemblik, het was de eerste internationale wedstrijd waaraan ik deelnam. Dit was 3 maanden nadat ik voor het eerst in Geelgors zeilde. Erg spannend, maar vooral erg leuk! Ik zeilde honderden meters achter het veld, maar dat mocht de pret niet drukken. Ik kreeg applaus als ik finishte en ik zeilde solo en was VRIJ op het water. De jaarlijkse wedstrijden in Nederland, waar de zeilers van Alles is Mooglik aan meedoen zijn: Grou, Sneek Heeg, Zeewolde, Rotterdam. Buiten Nederland hebben zeilers meegedaan aan de EK Mèze 2017 in Frankrijk, WK Hiroshima 2018 in Japan, Special Olympics Antwerpen 2019 in België EK Portimão 2019 in Portugal, WK Palermo 2020 in Italië, Weltmeisterschaft Hamburg 2020 en Helgacup Hamburg 2020 in Duitsland. Vanaf half april tot en met september wordt er op donderdagavond trainingen gegeven en meegezeild met de Frisiacup. Nieuwsgierig! Via kwvfrisia.nl/alles-is-mooglik kun je informatie vinden of stuur een mail naar aangepastzeilen@kwvfrisia.nl. Meer informatie www.kwvfrisia.nl aangepastzeilen@kwvfrisia.nl    kwvfrisia 63 watersport

GWS = Grouwster WaterSport Het verhaal achter de haven met de kleine bootjes De Grouwster WaterSport Vereniging (GWS) is opgericht op 3 januari 1935 om ‘de gewone man’ uit Grou en omgeving aan een betaalbare vaste ligplaats aan het Pikmeer te helpen, om te zorgen voor aanlegmogelijkheden in het buitengebied en om zeilwedstrijden voor ‘eenvoudige bootjes’ te organiseren. De GWS is aangesloten bij het Watersport verbond en telt nu zo’n 500 leden, verspreid over het hele land en zelfs daarbuiten. Het is daarmee één van de grootste watersport verenigingen in het land. De GWS is sinds 1936 de klassenorganisatie van de ijzeren GWS-schouwen, met hun karakteristieke spriettuig. De GWS haven Loop van de dorpskern via de Meersweg richting het Theehuis aan het Pikmeer. Dan zie je aan je linkerhand een grasstrook (de Pôle), waarop in de winter de bootjes op schragen overwinteren en in de zomer zo nu en dan tentjes staan. Daarachter de haven bestaande uit drie lange stei gers voor veelal wat kleinere bootjes. In 2017 is de haven geheel vernieuwd. 64 De schouw, onmisbaar vervoermiddel tot jaren ‘50 Een schouw was eeuwenlang een onmisbaar vervoermiddel in de waterrijke gebieden van midden Friesland. De postbode, de bakker en iedereen die buiten de dorpen op de boerderijen moest zijn, had een bootje nodig. Er zijn streken bij Grou die pas in de jaren ‘50 de luxe van verharde wegen kregen. De GWS-schouw De vereniging GWS is ook de klasseorganisatie van de karakteristieke GWS-schouwen. Het is een levendige klasse met meer dan 70 geregistreerde schouwen, waarvoor veel zeilwedstrijden worden georganiseerd. Niet alleen op de Wijde Ee en het Pikmeer, maar ook bij Heeg, Leeuwarden (Hempens/ Teerns) en Langweer.

Kunstwerk Ter ere van de nieuwe haven is in 2017 is een fraai kunstwerk gemaakt. Dit prachtige kunstwerk stelt de rondspanten voor van een (zeil-)schip, gemaakt door beeldend kunstenaar Ids Willemsma, zelf lid van de GWS en een groot zeilliefhebber van de traditionele boten uit deze omgeving. Dus ook van de GWS- schouw. Zeilwedstrijden Er is altijd ook voor het plezier gezeild in werkschepen zoals de schouw en grotere schepen zoals de praam en het skûtsje. Recreatief (een zondagmiddagtochtje met familie of vrienden) of om de snelste te zijn. Om iedereen gelijke kans te kunnen bieden bij de zeilwedstrijden die men wou organiseren, werden regels opgesteld waaraan de GWS-schouw moest voldoen zoals: de lengte van het scheepje en het aantal vierkante meters zeil. Daarmee werd de basis gelegd voor het huidige reglement. Op 17 en 18 september worden de GWS septemberwedstrijd met de GWS Kampioenschappen 2022 gehouden. Een week later op 24 en 25 september wordt weer Jeugdzeilen, georganiseerd door de Commissie van Schippers en Bemanningen, Stichting Foar de Neiteam en de IFKS en SKS. Meer informatie: www.grouwsterwatersport.nl info@grouwsterwatersport.nl  klassecommissiegws  gws schouw 65 watersport

BELEGDE BROODJES PLATESERVICE FRIET VIS R & GROU Bel voor een afspraak of kom gewoon langs 06-53367021 R & GROU Hoofdstraat 28 Grou 0566-622600 Italiaanse Pizzeria ItPoartehus antiek & brocante Gratis advies en taxatie! In deze tijd is opruimen best fijn, maar dan komt de vraag: ‘is het kunst of is het kitsch’? Stuur duidelijke foto’s naar nienhuis@xs4all.nl of via Facebook en ontvang gratIS advIeS. Hoofdstraat 108, 9001 aP grou | 06-533 908 89 Gedempte haven 24b, Grou T 05665 16 98 | www.lacopita.nl 66

Grou leert Grou Zeilen In juli 2013 is in Grou het Zeilcentrum geopend. Sindsdien zijn vele nieuwe activiteiten ontstaan: De Grouster Zeilmarathon, de Bedrijvencompetitie Zeilen, het Splashtival en ook ‘Grou leert Grou zeilen’ zagen toen het levenslicht. Er wordt op een ontspannen manier lesgegeven en de bedoeling is dat men op een gegeven moment zelfstandig met een zeilboot het water op durft. Er is een cursus voor beginners en voor gevorderden. Vanaf week 23 heeft men de keuze om op dinsdagavond of donderdagavond 6 weken achter elkaar les te krijgen. En… elke cursusavond wordt afgesloten met de mogelijkheid tot een gezellige nazit om de ervaringen te kunnen delen! Vanaf 1 april kan men ook leren sloepvaren In een uur leren wij u de fijne kneepjes van het manoeuvreren, handigheden waar u op moet letten bij het draaien en keren, het aan- en afvaren, de box in- en uitvaren en noem maar op. Een praktijkles varen biedt vaak de uitkomst. Het bespaart u veel spanning, stress en wellicht schade. U zult het zien: met 1 of hooguit 2 lessen vaart u fluitend weg. Kosten: 60 euro per uur (incl. sloep), maximaal 2 personen. In overleg kunnen de tijdstippen worden bepaald. Voor meer informatie: www.zeilengrou.nl info@zeilengrou.nl 06 - 22 92 89 37  zeilengrou  zeilengrou 67 watersport

Grouster RoeiSloep Vereniging (GRSV) De GRSV is bijna 25 jaar actief op en rondom de Grouster meren en viert in 2022 haar 25-jarig jubileum. De vereniging heeft zo’n 40 leden. Het damesteam roeit al jaren mee in de Hoofdklasse, de heren pakken regelmatig een prijs in de 1e klasse en werden vorig jaar zelfs 2e bij de Amsterdamse Grachtenrace. Ook het maandag team roeit regelmatig een wedstrijd. De roeisloepen liggen afgemeerd aan de Meersweg. Op maandag-, dinsdag- en donderdagavond wordt er getraind door de verschillende teams. Historie In april 1997 is door een tiental vrienden in café De Bierhalle het initiatief genomen om een roeisloep te kopen. In mei 1997 werd in Lemmer een aluminium geklonken casco gekocht. Dit casco werd omgebouwd tot een acht dols roeisloep van 7.90 meter en kreeg de naam Wetterfretter. De vereniging werd lid van de landelijke organisatie, de Federatie Sloeproeien Nederland (FSN). In 1998 werd voor de eerste maal de Harlingen-Terschellingrace (HT) geroeid. 68 Per 1 november 2002 werden een aantal dames lid van de vereniging. Er werd in Nes een grenenhouten koper geklonken sloep aangekocht en omgebouwd tot een zes dols roeisloep van meter met als naam Wetterspetter. De eerste wedstrijd die werd geroeid was in Grou in mei 2003. Dit leverde gelijk een prijs op voor de tweede plaats in hun klasse. Voor de vereniging was dit tevens de eerste gewonnen beker. Op 28 maart 2014 werd een nieuw aangeschafte Kuikensloep omgedoopt tot Wetterwrotter. De Wetterwrotter is een praktische en snelle polyester achtpersoons Kuikensloep met een lengte van 7.95 meter. Doel van aanschaf; de vereniging op een hoger niveau te tillen. Meer informatie: www.grsv.nl info@grsv.nl  grsvroeivereniging

Stichting Valkenkring Grou Vrienden van Valk 4 Vrienden van Valk 4 Iedereen die wel eens gezeild heeft, weet wel wat een Valk is. Vrijwel alle zeilscholen en botenverhuurders gebruiken Valken, een stabiele en ruime zeilboot van 6,50 m. Meestal Valken van polyester maar van oorsprong is het een houten boot, ontworpen in 1939 in opdracht van Cees Bruynzeel, bekend fabrikant van vloeren, deuren, keukens en potloden. Bruynzeel had in de jaren dertig een supersterk en watervast plaatmateriaal ontwikkeld, genaamd “Hechthout”. Met “Hechthout” konden in 1940 en 1941 totaal 250 Valken gebouwd worden. Die werden meteen gretig verkocht, vanwege de Duitse Bezetting waren buitenlandse vakanties onmogelijk. Cees Bruynzeel was een zeer bekend zeezeiler en voer zelf de demonstraties met de nieuwe Valk op verschillende plassen door geheel Nederland. Hij zeilde altijd met nr. 4. In Grou zeilde Cees een belangrijke wedstrijd tegen de 30m2 en 16m2 klasse, hij won die wedstrijd. Daarna werd de Valk toegelaten tot de wedstrijden door het Watersportverbond. Grou is een Walhalla voor de watersport, de Valk werd daar meteen zeer populair. Valkenkring Grou is een groepje enthousiaste “houten” Valkzeilers, jaarlijks organiseren wij een zeilweekend in houten Valken, er liggen ruim 100 houten Valk in Grou! Valk 4is gered In 2020 werd ons deze bekende Valk nr. 4 gratis aangeboden, de boot had een kostbare grote restauratie nodig en dreigde te worden gesloopt. Om Valk 4 te redden hebben wij een Stichting opgericht. Met behulp van sponsors en ruim 100 donateurs is er geld opgehaald zodat deze gerestaureerd kan worden door jachtbouwer Roelof Wester in Grou. Stichting Valkenkring Grou www.valkenkringgrou.nl info@valkenkringgrou.nl  stichtingvalkenkringgrou  valkenkringgrou 69 De doelstellingen met Valk 4 Met Valk 4 zeilen wij in onze vrije tijd vanuit Grou dagtochtjes met ouderen of mensen die dat zelf niet (meer) kunnen. Dat kunnen ook mensen zijn met een burn-out of andersoortige problemen. Een lekkere zeiltocht in de frisse lucht met daarbij een goed gesprek, in zo’n prachtige houten zeilboot, daarvan knapt iedereen op! Wij snakken allemaal naar hernieuwde vrijheid en willen dat plezier graag delen met anderen. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via info@valkenkringgrou.nl Alle informatie is te vinden op de pagina Vrienden van Valk 4 op onze website. watersport

• De Speeltuinen en Play Skate Court Grou • Jeugdkeatsen & Kabouterkeatsen • Jeugdzeilen bij KWV Frisia • GWS jeudzeilen • Doe tips! • Skipkesilen met de kinderen

De Speeltuinen en Play Skate Court Grou Sport en spel voor iedereen Grou is een super actief, gezellig dorp waar sport en spel centraal staan. Dat is te zien aan de vele spelvoorzieningen. Voorzieningen voor iedereen, niet alleen voor onze kinderen maar zeker ook voor onze gasten in Grou. Trek een sportieve outfit aan en maak er een leuke dag van samen! De Speeltuinen Schommels, glijbanen en duikelrekken zijn op verschillende plekken te vinden in Grou. In dit dorp geen gebrek aan speeltuinen. Beleeftuin aan de Sudfinne In deze prachtige speeltuin staat beleving op de eerste plaats. Je kunt hier heerlijk klimmen en klauteren en met schepnetjes op zoek naar de waterdiertjes! Op deze plek is ook een prachtig beachvolleybalveld. Waterpret bij het Zeilcentrum In Grou naar het strand? Ja dat kan. Naast het Zeilcentrum is een zwemstrandje met speeltoestellen zoals een klimtoestel met glijbaan en schommels voor de kleintjes en veel zand om te zonnen en in te spelen. Een echte aanrader! Ook voor de oudere kinderen is dit een heerlijke plek om te verblijven, te zwemmen, voetballen en vrienden te ontmoeten. Let op! Zwemmen is op eigen risico, een strandwacht is niet aanwezig Speeltuin ‘Koningin Julianastraat’ Uitgezwommen, maar nog niet uitge speeld? Steek dan bij het zwemstrandje de Prinses Wilhelminastraat over en loop via de Koningin Julianastraat naar een openbare groene en avontuurlijke speelplaats voor kinderen. Er zijn diverse speeltoestellen van en met natuurlijke uitstraling. Deze speeltuin ligt beschut tussen de woningen. Play & Skate Court Grou Het Play & Skate Court is “the place to be” voor een potje pleinvoetbal, basketbal, korfbal, handbal, rolstoelhockey en/of rolstoelbasketbal. Maar het is zeker ook de hotspot voor skateboarding, inline skating of -hockey, BMX freestyle of misschien wel free step. Rond het Play & Skate Court ligt een 200 meter – door de KNSB goedgekeurde – skeelerbaan. Perfect voor een serieuze skeeler challenge! Het Play & Skate Court op het sportcomplex Meinga is vrij toegankelijk en rolstoelvriendelijk. 71 Kaatsmuur Wel eens gekaatst? Het kan tegen de kaatsmuur van kaatsvereniging It Wetterlân. Kom deze typische Friese sport eens uit proberen tegen de muur. De kaatsmuur aan de Burstumerdyk is voor iedereen vrij toegankelijk. Neem wel je eigen zachte rubberen kaatsballen mee. met de kinderen

Jeugdkeatsen (vanaf 6 jaar) & Kabouterkeatsen (4-6 jaar) Jeugdtrainen en competitiekaatsen Voor de jeugd is er trainen op maandag avond van 18:30 tot 19:30 uur. De indeling van de groepen wordt bepaald in overleg met de TC en jeugdtrainers. De indeling gaat op grond van categorie, leeftijd en kwaliteit. Op woensdagavond is er competitiekaatsen. Dit vindt plaats vóór de competitie van de senioren. De competitieavond begint om 18:30 uur en de meeste wedstrijden zijn dan ongeveer rond 19:30 uur afgelopen. Voor het competitiekaatsen kun je je op maandagavond op de training opgeven. Maar ook via onze website. Opgave moet plaats vinden voor dinsdagavond 20:00 uur. Hier geldt: te laat is te laat! Wanneer de jeugd op woensdag op het veld komt zijn de parturen al bekend en kan men meteen gaan kaatsen. Kabouterkeatsen Ben jij in het voorjaar en in de zomer graag in de buitenlucht en wil jij spelenderwijs lekker sporten? Dan is kabouterkaatsen misschien wel wat voor jou! Het Kabouterkeatsseizoen start in april op maandagavond van 18.30 – 19.00 uur. Je mag als kabouter 10 keer trainen voor maar € 10,- om te kijken of het wat voor je is. Tot dan! Meer informatie en aanmelden via: www.wetterlan.nl jc.itwetterlan@gmail.com 72  kvwetterlan  kvitwetterlan

GWS Jeugdzeilen De toekomstige skûtsjesiler? Doel! Jongeren laten zien en ondervinden hoe leuk het is om op platbodems te zeilen. Maar ook de historische waarde, hoe het vroeger ging om te wonen en te werken met skûtsjes, is het doel van de Stichting Foar de Neiteam, wat mede omarmd is door de SKS (Commissie VSB), IFKS en het Skûtsjemuseum Earnewâld. Deze organisaties hebben de handen in één geslagen om de jeugd te enthousiasmeren meer interesse te krijgen in het zeilen op en met platbodems. Het jeugdzeilen wordt elk jaar mogelijk gemaakt door de vele vrijwilligers die bestaan uit schippers en bemanningen vanuit de SKS en IFKS. Jeugdzeilen bij KWV Frisia Bijzonder trots is KWV Frisia op haar Jeugdcommissie “Lyts Begjin” die vanaf april t/m september vanuit het Marit Bouwmeester Zeilcentrum diverse activiteiten organiseert voor de KWV Frisia-jeugd. Frisia hanteert, daar waar mogelijk het concept “Jeugd traint Jeugd”. De trainers zijn dan ook jeugdleden van Frisia die hun sporen in de diverse wedstrijdvelden ruimschoots hebben verdiend. De Jeugdzeilers leren in kleine groepjes de fijne kneepjes van het wedstrijdzeilen, waarbij het zeilplezier voorop staat. Wedstrijdzeilen hoeft natuurlijk niet; je kunt ook trainen om gewoon goed te leren zeilen. In je eigen boot of huur een Frisia Optimist of Splash. Meer informatie via: www.kwvfrisia.nl jeugdzeilen@kwvfrisia.nl    kwvfrisia Het Jeugdzeilen is bestemd voor de Friese en Hollandse jeugd met belangstelling voor het skûtsjesilen. De afgelopen jaren is gezeild met G.W.S.-schouwen, skûtsjes en pramen. Een daverend succes!! Veel jeugd is inmiddels op wedstrijdskûtsjes terug te vinden maar ook op andere platbodems. Ook dit jaar stellen de eigenaren van de G.W.S.-schouwen hun schouwen beschikbaar en zijn er ook weer skûtsjes. Geef je op!!! Interesse gewekt en ben je tussen de 8 en 18 jaar (en absoluut niet jonger), wil je graag meer weten over het skûtsjesilen en altijd al eens (onder begeleiding van ervaren instructeurs) in een G.W.S.-schouw of op een echt skûtsje willen zeilen? Meer informatie & opgeven via: www.grouwsterwatersport.nl platbodemjeugdzeilen@gmail.com  klassecommissiegws  gws schouw 73 met de kinderen

Doe tips! Met de kinderen de natuur in #1 Natuurkunstwerk In de natuur zijn genoeg natuurschatten te vinden: mos, veren, bladeren, stenen of dennenappels. Maak een kunstwerk van deze prachtige schatten. Je kunt alleen of met anderen een mozaïek maken. Voor het maken van het kunstwerk heb je niks nodig. Zoek ter plekke spullen die je kunt gebruiken. Natuurlijk maak je daarbij niets kapot. • Maak met takken een rondje of teken met een tak een cirkel in de aarde. • Verdeel de cirkel met takken in vlakken. Wanneer je met meerdere personen bent, verdeel de cirkel dan in even veel vlakken als personen. Elk vlak hoort bij 1 persoon. • Zoek nu per vlak materiaal. Iedereen kiest wat anders. Mos, takjes, stenen of misschien wel zand. • Vul nu ieder vlak en maak een mooi kunstwerk. Succes en vergeet niet om een foto van je kunstwerk te maken! IVN Natuureducatie Bezoekerscentrum Nationaal Park De Alde Feanen Koaidyk 8a, Earnewâld Meer informatie of reserveren: www.ivn.nl/provincie/friesland of www.np-aldefeanen.nl 0511 - 53 96 18  nationaalparkdealdefeanen  NationaalPalkAF  aldefeanen 74

Bron: IVN #2 Origineel kaartje maken Wil jij je vriend(innet)je, oma of juf op een groene manier verrassen? Stuur een kaartje van zelfgemaakt zaaipapier. Als je wat potgrond over het kaartje strooit, groeien er vanzelf bloemen uit. Let’s grow! Je hebt nodig: Oud papier | Bloemzaden mengsel | Staafmixer | Gebaksvormpjes | Handdoek | Emmer | Water | Lepel Zo maak je het: • Scheur de kranten tot kleine stukjes. • Vervolgens stop je deze in een emmer en giet je er water overheen. • Laat het natte papiermengsel een nacht weken. • Als het zacht is geworden, maak je er met de staafmixer een glad papje van. • Meng de bloemzaden door het papierpapje (bewaar er een paar). • Het mengsel smeer je in je bakvormpjes. • Strooi nog een paar bloemzaadjes over je gevulde vormpjes. • Daarna haal je je zaaipapier uit de vormpjes en laat je het drogen tussen handdoeken met een stapel boeken erop. • Als je zaaipapier-kaartjes droog zijn, kun je erop schrijven. • Klaar! Nu doe je je kaartje op de post. De ontvanger bedekt het kaartje met potgrond en geniet straks van mooie bloemen! #3 Onder water kijken Wist je dat je ook zonder duikbril onder water kunt kijken? Zo kun je visjes en andere beestjes zien, zonder ze te vangen. Je hebt nodig: Een lege plastic fles | doorzichtig plastic | elastiek | plakband Stap 1: Snijd de onderkant van de fles Stap 2: Trek het plastic strak over de open onderkant van de fles Stap 3: Maak het plastic vast met een elastiek en plak er flink wat plakband omheen, zodat het stevig blijft zitten Stap 4: Ga naar de waterkant en duw je onderwaterkijker met de ‘dichtgeplakte’ onderkant in het water. Kijk door de opening boven in de fles naar beneden. Wat zie je allemaal? 75 met de kinderen DIT HEB JE NODIG: Een lege plastic fles doorzichtig plastic elastiek plakband DIT HEB JE NODIG: Oud papier Bloemzadenmengsel Staafmixer Gebaksvormpjes Handdoek Emmer Water Lepel

SLAGERIJ DOOSJEvlees.nl Horecakwaliteit voor Thuis AMBACHT vlees van horecakwaliteit nu ook voor thuis vers kwaliteitsvlees online besteld volgende dag gekoeld thuisbezorgd 085 - 485 72 41 www.doosjevlees.nl A statement on the water! Aft Cabin Fly Bridge Open Cockpit Luxe houseboats Overnacht op het water Gezellige jachthaven Boek snel ☞ www.jachthavendeoerhaal.nl 76 Oedsmawei 2, 9001 ZJ Grou Telefoon: +31(0)566 621719 Website: www.pikmeerkruiser.nl

Skipkesilen GROU - Zowel tijdens de Opening van het Watersportseizoen Grou en de Grouster Merke vindt het hardzeilevenement “Scheepje zeilen en schuitje varen” oftewel het SKIPKESILEN plaats. Twee keer per jaar flapperen tientallen witte zeiltjes op het water vanaf het strandje bij het Marit Bouwmeester Zeilcentrum (Pr. Wilheminastraat 3) en strijdt de jeugd om de felbegeerde wisselbeker en de prijs van “mooist versierde Skipke”. Wie is er niet mee opgegroeid? Oant sjen, oant Skipketiid! Al sinds 1907 wordt het Skipkesilen met zelfgemaakte modelscheepjes gehouden. Hierdoor mag het zeker worden beschouwd als één van de mooiste Grouster traditie. Want Grou en het water zijn één! Het is een wedstrijd voor het hele gezin, want ouders, grootouders, ooms, tantes etc. zijn ook van harte welkom. Samen proberen zij te bewijzen dat je ook met een eenvoudig zelf te maken jachtje/klompje, of erfstuk/pronkstuk die al jaren traditiegetrouw mee zeilt, heel hard kan zeilen! Er wordt gezeild in diverse klassen, namelijk de Klompklasse, Lytse en Grutte Holle, Lytse en Grutte Folle, de Meteoorklasse en de klasse van Frisia jachtjes. Van de laatste klasse is een bouwpakketje beschikbaar met een polyester rompje. Van de Meteoorklasse zijn tekeningen en een bouwbeschrijving verkrijgbaar bij ‘Jong Frisia’. Met een beetje handigheid en creativiteit worden de mooiste scheepjes in elkaar gezet en beschilderd. Ook nieuwsgierig geworden en wil je eigenlijk wel meedoen? Dat kan! Kijk voor actuele informatie over het Skipkesilen én voor het bestellen van een bouwpakket op: www.kwvfrisia.nl/skipkesilen/ skipkesilen@kwvfrisia.nl    kwvfrisia 77 met de kinderen

• Pontjesroute De 8 van Grou • Pontinformatie en vaartijden • Wandelen in Grou • Wandelen met de hond • Verder wandelen Fietsen en Wandelen

Pontjesroute Een belevenis die je niet mag missen! Voor wie de prachtige omgeving van Grou wil ontdekken en beleven, biedt de fietsroute De 8 van Grou volop mogelijkheden. De 8 van Grou is een unieke fietsroute; het ene moment fiets je door het afwisselende waterrijke landschap van het Nationaal Park De Alde Feanen en het andere moment passeer je een schilderachtig dorpje. Om vervolgens, genietend van de rust en ruimte, verder te fietsen door weidse bloemrijke weilanden. Het bijzondere aan deze fietsroute is dat je onderweg regelmatig bij een vaarwater komt, waar vrijwilligers klaar staan om je met de pont naar de overkant te varen. Varen met de pont geeft een extra dimensie aan je fietstocht. Een belevenis die je niet mag missen! De 8 van Grou telt ondertussen 12 pontjes en wordt ook wel de ‘pontjesroute’ genoemd. Rondje door De Alde Feanen Wanneer je geen tijd hebt om de hele 8 van Grou te fietsen, fiets dan in elk geval het Rondje door De Alde Feanen. Start in Grou vanaf de Hellingshaven. Hier ligt de pont Gastvrij Grou waarmee je naar de overkant vaart, om vervolgens via pont De Burd op het gelijknamige eiland te komen. Een aanrader vanwege de cultuurhistorie van het landschap, de vele (weide)vogels en een grote groep reeën. Fiets over het eiland naar pont De Snoekcbears. Vanaf deze pont heb je twee opties: via pont De Grietman naar De Veenhoop, Nij Beets, Aldeboarn, Akkrum en Grou. Of op naar Earnewâld met pont Hin & Wer en met pont De Oerhaal via Warten terug naar Grou. Gids De 8 van Grou De 8 van Grou heeft een eigen fietsgids waarin de routes, ligging en vaartijden zijn beschreven. De vier verschillende routes zijn goed te combineren, waar je ook begint. En ze starten en eindigen allemaal in Grou. Je kunt kiezen uit verschillende afstanden, variërend van 32 tot 65 kilometer. Elke route is op een kaart aangegeven inclusief fietsknooppunten en de ligging van de pontjes. Plus een 79 globale beschrijving en enkele bezienswaardigheden. De gids De 8 van Grou is te koop in het InformatiePunt Grou, Bruna Grou en bij verschillende adressen aan de route. Pont De Snoekcbears en pont Gastvrij Grou Stichting Grou Aktief heeft twee pontjes in eigendom. Fietspont Gastvrij Grou vaart tussen de Hellingshaven en Waterpark Yn ‘e Lijte. Pont De Snoekcbears vaart over De Grêft bij het eiland De Burd. De schippers op beide pontjes, allen vrijwilligers, zetten je graag over. Veel fietsplezier! Meer informatie: www.de8vanGrou.nl  pontjesroute Fietsen/Wandelen

Ferry route An experience not to be missed! For those who want to explore and experience the beautiful surroundings of Grou, ‘De 8 van Grou’ offers plenty of opportunities. De 8 van Grou is a wonderful bike trail; one moment you are cycling through the varied watery landscape of the National Park De Alde Feanen and the next moment you are passing a picturesque village. You can then continue cycling through vast flowery meadows, enjoying the vibrant and diverse countryside. What makes this route so special, is that you will have to cross several waterways. Volunteer crews ferry you across the ditches and channels. The ferries (pontjes in Dutch) give an extra dimension to your ride; an experience not to be missed! De 8 van Grou has 12 ferry crossings and is also called ‘de Pontjesroute’. Route Guide “De 8 van Grou” De 8 van Grou has its own information brochure, with routes, operating times and the locations of the ferries. In this brochure you will find four different routes. All routes combine well wherever you begin. And they all start and finish in Grou. You can choose from distances ranging from 32 to 65 kilometres. Each route is indicated on a map showing the location of the ferries, as well as a general description and some interesting sights. The Route Guide De 8 van Grou is on sale at the Tourist Office and at several addresses on route. Sales addresses can be found on www.de8vangrou.nl. Trip through De Alde Feanen A trip through De Alde Feanen is one of the four beautiful 80 routes of De 8 van Grou. The route begins in Grou starting from the Hellingshaven. The ferry named Gastvrij Grou waits rigged and ready to bring you to the other side where you can embark on ferry De Burd which will transport you to the beautiful island with the same name as the ferry. This enchanting island is a highlight on your trip due to the natural history, diversity of meadow birds, marsh flowers and a large herd of deer. After this trip on De Burd you continue to the ferry De Snoekbears. From this you have two options: via ferry De Grietman to De Veenhoop, Nij Beets via Aldeboarn, Akkrum and Grou. Or to Earnewâld with the ferry Hin & Wer and ferry De Oerhaal via Warten back to Grou. Stichting Grou Aktief wishes you lots of cycling fun! For more information: www.de8vanGrou.nl  pontjesroute

Fährenroute Ein Erlebnis, das man sich nicht entgehen lassen sollte! Für diejenigen, die die schöne Umgebung von Grou entdecken und erleben möchten, bietet der Radweg Die 8 von Grou viele Möglichkeiten. Die 8 von Grou ist eine einzigartige Fahrradroute; In einem Moment radeln Sie durch die abwechslungsreiche Feuchtgebietslandschaft des Nationalparks De Alde Feanen und im nächsten Moment kommen Sie an einem malerischen Dorf vorbei. Genießen Sie dann die Ruhe und Weite und radeln Sie weiter durch weite Blumenwiesen. Veenhoop, Nij Beets, Aldeboarn, Akkrum und Grou. Oder weiter nach Earnewâld mit der Fähre Hin & Wer und mit der Fähre De Oerhaal über Warten zurück nach Grou. Das Besondere an dieser Radroute ist, dass Sie unterwegs regelmäßig an eine Wasserstraße kommen, wo Freiwillige bereitstehen, um Sie mit der Fähre auf die andere Seite zu bringen. Das Fahren mit der Fähre verleiht Ihrer Radtour eine zusätzliche Dimension. Ein Erlebnis, das man sich nicht entgehen lassen sollte! Die 8 von Grou hat 12 kleine Überfahrtsfähren und wird hier auch ‘Pontjesroute’ genannt. Rundfahrt durch De Alde Feanen Wenn Sie keine Zeit haben, die gesamte 8 von Grou zu radeln, radeln Sie dann zumindest die Rundfahrt durch De Alde Feanen. Start in Grou vom Hellingshaven aus. Hier befindet sich die Fähre Gastvrij Grou, mit der Sie auf die andere Seite fahren und dann mit der Fähre De Burd zur gleichnamigen Insel gelangen. Aufgrund der Kulturgeschichte der Landschaft, der vielen (Wiesen-) Vögel und einer großen Gruppe von Hirschen sehr zu empfehlen. Radeln Sie über die Insel zur Fähre De Snoekcbears. Von dieser Fähre aus haben Sie zwei Möglichkeiten: über die Fähre De Grietman nach De Führer zur Radtour 8 von Grou Die 8 van Grou hat einen eigenen Fahrradführer, in dem die Routen, Orte und Fahrzeiten beschrieben sind. Die vier verschiedenen Routen lassen sich einfach kombinieren, egal wo Sie starten. Und sie alle beginnen und enden in Grou. Sie können aus verschiedenen Streckenlängen auswählen, von 32 bis 65 Kilometern. Jede Route ist auf einer Karte angegeben, einschließlich Fahrradknotenpunkten und den Standorten der Fähren. Plus eine allgemeine Beschreibung und einige Sehenswürdigkeiten. Der Reiseführer zur 8 van Grou ist am Informationspunkt Grou, Bruna Grou und an verschiedenen Adressen entlang der Route erhältlich. Die Fähre De Snoekcbears und die Fähre Gastvrij Grou Die Stiftung Grou Aktief besitzt zwei Fähren. Die Fahrradfähre Gastvrij Grou verkehrt zwischen dem Hellingshaven und dem Wasserpark Yn ‘e Lijte. Die Fähre De Snoekcbears fährt über De Grêft in der Nähe der Insel De Burd. Die Skipper auf beiden Fähren, alles Freiwillige, bringen Sie gerne auf die andere Seite. Viel Spaß beim Radfahren! Mehr Informationen: www.de8vanGrou.nl  Fährroute 81 Fietsen/Wandelen

Meer informatie: www.de8vanGrou.nl Pontinformatie en vaartijden 2022  pontjesroute  De8vanGrou Op bijna alle pontjes kun je naast contant ook met pin betalen. Grou Pont Gastvrij Grou Vaart over de Rjochte Grou en De Galle tussen de Hellingshaven en Waterpark Yn’e Lijte. Dagelijks van: 1 april t/m 30 juni van 10.00-18.00 uur 1 juli t/m 4 september van 10.00-22.00 uur 5 september t/m 2 oktober van 10.00-18.00 uur Tarief: Grou € 1,00. Kinderen < 12 jaar € 0,50 | 10-rittenkaart € 8,(geldig op pont Gastvrij Grou & pont De Snoekcbears) Voor het overzetten van groepen buiten de reguliere vaartijden tijdens het vaarseizoen: tel. 06 29 17 49 26 Grou Pont De Burd Vaart over het Prinses Margrietkanaal naar De Burd. Vaart het gehele jaar. Vaartijden gedurende het vaarseizoen De 8 van Grou: ma. t/m do.: Grou De Burd vr.: za.: 06.45-12.30 | 13.30-18.30 | 19.30-00.00 uur 06.45-12.30 | 13.30-18.30 | 19.30-02.00 uur 08.00-12.30 | 13.30-18.30 | 19.30-02.00 uur zo.- en feestd.: 08.00-12.30 | 13.30-18.30 | 19.30-00.00 uur Tarief: € 1,50 | Voor informatie: tel. 0566 62 38 07 Sitebuorren Pont De Snoekcbears Vaart over De Grêft tussen De Burd en Sitebuorren. Dagelijks van: Tarief: Sitebuorren 1 april t/m 2 oktober van 10.00-18.00 uur € 1,00 | kinderen < 12 jaar € 0,50 | 10-rittenkaart € 8,- (geldig op pont De Snoekcbears & pont Gastvrij Grou) Voor het overzetten van groepen buiten de vaartijden tijdens het vaarseizoen: tel. 06 29 17 49 26 Hooidammen Pont De Grietman Vaart over de Wide Ie/Grietmansrak tussen De Veenhoop en De Hooidammen. Dagelijks van: 1 april t/m 30 september van 10.00-20.00 uur Tarief: Hooidammen Suwâld € 1,50 Voor informatie: tel. 06 57 99 15 11 Suwâld Zonnepont Schalkediep Vaart over het Prinses Margrietkanaal tussen Suwâld richting Garyp. Dagelijks van: 1 april t/m 30 sept. van 10.00-18.00 uur Tarief: € 1,00 | 12- rittenkaart € 10,00 (alleen geldig op deze pont) | Seizoenkaart € 30,- voor 2 personen (alleen geldig op deze pont) Voor het overzetten van groepen buiten de reguliere vaartijden tijdens het vaarseizoen: tel. 06 12 23 85 22 of www.zonnepont.nl. Afstaptip: Bij de pont is een kiosk met terras aan het water. 82

Warten Zonnepont De Oerhaal Vaart over het Prinses Margrietkanaal tussen Warten en Earnewâld. Dagelijks van: 15 april t/m 25 sept. van 10.00-18.00 uur Tarief: Warten € 1,50 | 10-rittenkaart € 12,00 (alleen geldig op deze pont) Voor het overzetten van groepen buiten de reguliere vaartijden tijdens het vaarseizoen: tel. 06 12 95 41 25 Earnewâld Pont Hin & Wer Vaart over it Wiid in Earnewâld. Dagelijks van: Earnewâld Tarief: 1 april t/m 31 mei van 10.00-18.00 uur 1 juni t/m 9 juli zo. t/m vr. van 10.00-18.00 uur en za. van 10.00-20.00 uur 10 juli t/m 3 sept. dagelijks van 10.00-20.00 uur 4 t/m 25 sept. zo. t/m vr. van 10.00-18.00 uur en za. van 10.00-20.00 uur 26 sept. t/m 31 okt. dagelijks van 10.00-18.00 uur € 1,00 en kinderen < 6 jaar gratis Voor informatie, bel 06 12 14 26 31 Nije Skou Nije Skou Pont Nije Skou Vaart over it Deel, net buiten Akkrum. Dagelijks van: Tarief: Afstaptip: Terherne Nij Beets 1 april t/m 15 okt. van 10.00-18.00 uur € 1,00 Voor informatie www.nyeskou.nl | 06 57 43 06 93 Bij de pont is een theeschenkerij met terras aan het water. Terherne Zonnepont Fietsa Versa Vaart over het Prinses Margrietkanaal tussen Terherne en De Sneekerhof. Dagelijks van: 1 april t/m 30 juni van 10.00-18.00 uur 1 juli t/m 31 aug. van 10.00-20.00 uur 1 sept. t/m 15 okt. van 10.00-18.00 uur Tarief: € 1,50 Voor meer informatie www.terhernsterveer.nl, bel 06 57 43 28 02 Nij Beets Pont Jeltsje Vaart over de Nieuwe Vaart. Zelfbediening: gehele jaar toegankelijk. Tjalleberd Tjalleberd Fietspont De Deelen Vaart over de Hooivaart. Zelfbediening: gehele jaar toegankelijk. Wyns Pont De Wynser Oerset Vaart over de Dokkumer Ee. Dagelijks van: Tarief: Wyns 16 april t/m 25 sept. za. & zo. 10.30-18.30 uur 16 mei t/m 16 sept. ma. t/m vr. 13.00-17.30 uur Extra vaardagen: Paasmaandag 18 april, Hemelvaartsdag 26 mei, Pinkstermaandag 6 juni: 10.30-18.30 uur € 1,00. Kinderen gratis Overzetten van groepen buiten de reguliere vaartijden tijdens het vaarseizoen: tel. 058 256 11 36 83 Fietsen/Wandelen

Wandelen in Grou Ieder jaargetijde een plaatje, maar altijd tijd om met de wandelschoenen of laarzen erop uit te trekken, langs het water, door het land of door het oude centrum om Grou al wandelend te ontdekken. Grou kent meerdere wandelroutes die je zelf of onder leiding van een gids kunt lopen. Geniet, ervaar en beleef de historie en veelzijdigheid van ons dorp. Paad troch Grou Grou heeft meer dan 43 rijksmonumenten in en buiten het dorp, echte pareltjes. Ontdek deze pareltjes in Grou met de wandelroute ‘Paad troch `grou’. Een wandelroute die langs maar liefst 21 mooie, oude en vele rijksmonumenten loopt. Historisch Grou Virtueel Grou zit vol met historie en cultuur. In deze historische route zijn 9 highlights virtueel zichtbaar tijdens een wandeling door het oude centrum. Op interactieve manier kun je met de smartphone/tablet dingen zien die er niet echt zijn d.m.v. augmented reality (AR). Historisch Grou Visueel Grou zit vol met historische plekken die met 20 prachtige prenten verspreid door het dorp worden verteld. Start bij het InformatiePunt aan het Halbertsma’s Plein en laat u meevoeren, kijk naar toen en vergelijk en geniet van het beeld van nu. Kunst staat op Straat Geniet van de maar liefst 15 kunstwerken die Grou rijk is en door het hele dorp verspreid staan opgesteld. Ieder kunstwerk heeft zijn eigen verhaal. Onder leiding van een dorpsgids Vroeger werd Grou ook wel het Venetië van het Noorden genoemd, het water liep toen door tot in de haarvaten van het soms nauwe centrum. Nu zijn deze bijna allemaal gedempt. Interesse in een bezoekje aan het voormalig Raadhuis? Dat kan, boek een dorpswandeling onder leiding van een gids via info@grou.nl, minimaal met 4 personen, of kom langs in het InformatiePunt Grou aan het Halbertsma’s Plein 12. Wandelen Om Grou Meer van de natuur genieten, dat hebben we ook een heerlijke wandeling van zo’n 7 kilometer Om Grou. 85 Langs het water via het kanaal, genieten van de weidse uitzichten, over de grintpaden, langs de tuinen en de Grouster Architectuur, zie en leer Grou kennen vanuit een heel ander perspectief. Na afloop of tijdens de wandelingen is het altijd mogelijk om tussendoor even op adem te komen op een van de vele terrassen of binnen in een van de 21 horeca etablissementen die Grou rijk is. Teveel voor 1 dag? Boek een overnachting in het Hotel, de Waterhostel, een van de B&B’s of vele vakantiehuisjes die Grou rijk is zo geniet je langer van je uitje. De wandelroutes zijn verkrijgbaar in het InformatiePunt Grou aan het Halbertsma’s Plein 12 Fietsen/Wandelen

Wandelen met de hond Ook honden gaan kwispelen van Grou. Er zijn verschillende losloop-terreinen en zelfs een hondenspeeltuin! Buiten de aangewezen losloop-gebieden moeten de honden uiteraard aan de lijn. Achter de sportvelden van voetbalvereniging GAVC aan de Burstumerdyk is een losloop-terrein met een grote hondenspeeltuin. Hier kun je samen met je hond wandelen, sporten en trainen. Zo zijn er hindernissen, tunnels, slalompalen, balansblokken en boomstammen. Er kan ook gegraven worden in de royale zandbak of gewoon lekker relaxt rondlopen en spelen met je hond. Via het wandelpad langs het Prinses Margrietkanaal, ook losloop gebied, wandel je zo naar de hondenspeeltuin. Langs het Hôflân (ten noorden van Grou over de brug naar het Hôflân) is een ruime strook met bomen en bosjes waar de honden heerlijk vrij kunnen en mogen rondrennen. Op de plattegrond achter in dit magazine zijn de losloop gebieden aangegeven.

Verder Wandelen Om Grou en op de Bird Langs het water Wil je verder wandelen en langs het water? Ook dat kan. Vanaf hotel Oostergoo langs het Theehuis en het Zeilcentrum kun je over de steigers langs de waterkant wandelen. Houd het water aan je linkerkant en vervolg je weg langs het Prinses Margrietkanaal. Hier staan diverse bankjes waar je even kunt uitrusten en genieten van het zicht over het water en de vele boten die hier passeren. Loop je het pad helemaal af, dan kun je aan het einde (rechts) over het pad door het Grousterbosje, via de sportvelden terug naar het centrum of loop je over het aquaduct langs het spoor naar het NS-station en vervolg je je weg weer richting het centrum, waarbij je het prachtige “Foar de Wyn” beeld op de rotonde passeert. Naar de overkant Pak op de Hellingshaven de ‘Gastvrij Grou’ pont naar de overkant. Dit is een fiets- en voetgangerspont. Vanaf hier loop je naar de T-splitsing, rechtsaf tot aan de volgende pont ‘De Bird’. Hier maak je de oversteek naar ’t eiland De Bird, waar je heerlijk kunt rondlopen, genieten van de natuur, het weidse uitzicht en het cultuurhistorische landschap. Daarna neem je de pontjes gewoon weer terug. Wandelnetwerk Informeer bij het InformatiePunt Grou ook naar de wandelmogelijkheden van het wandelnetwerk op basis van knooppunten. Dit is een vergelijkbaar netwerk met het fietsroutenetwerk. Tip van een local Voor een lange wandeling (10 km) steek je de spoorwegovergang over voor ‘Een rondje Friens’. Loop over het fietspad langs de Reinerswei richting Jirnsum. Over de brug bij Jirnsum ga je rechtsaf. Door het klaphek (sluiten!) loop je door de weilanden in de richting van Friens en langs de meanderende ‘De Mûzel’. Vervolg je pad door Friens en loop door op de Beslingadyk totdat die uitkomt op de Rijksweg/ Overijsselsestraatweg. Steek over naar het fietspad en wandel (linksaf) door richting Jirnsum. Op het kruispunt bij het café ‘De twee Gemeenten’ (koffie) ga je linksaf en loop je weer terug naar Grou. Dit is ook een erg leuk rondje ook op de fiets! 87 Fietsen/Wandelen

• Elts mei graach ris fiskje • IJszeilen • Kaatsvereniging It Wetterlân • Het Wilhelminapark Grou • Fûgelwacht Grou • Handwerkcafé Grou e.o. Grou en meer…

Elts mei graach ris fiskje “Een ieder mag graag vissen”. Geen betere plek dan Grou en omgeving om deze oude Friese spreuk in praktijk te brengen. Overal waar je kijkt is open water; “het huis van de vis”. Van de open ruime meren zoals het Pikmeer en de Ee tot de mooie polder ‘de Bird’. Maar ook in binnen de bebouwde kom zijn vele fraaie plekken om een hengeltje uit te gooien. Het begint echter met de juiste papieren; de toestemming om te mogen vissen. Hiervoor hebben we in Nederland de VISpas. Met dit document mag je in bijna elk water in Nederland vissen. Dit geldt zeker voor de wateren in Fryslân en dus in de omgeving van Grou. Als je in het bezit bent van de VISpas kun je overal en het gehele jaar vissen. Als gast in Grou wil je misschien alleen maar tijdens je ‘welverdiende vakantie’ hier vissen. Ook daarvoor kun je een toestemming verkrijgen in de vorm van een Weekvergunning. Wil je weten hoe het exact in elkaar steekt, ook bv speciaal voor de jeugd, kijk dan op www.sportvisserij.frl. Wil je weten waar je met de VISpas kunt en mag vissen kijk dan op www.visplanner.nl. Dit geeft ook een prachtig beeld van de visrijke omgeving. Zowel de VISpas als de weekvergunning zijn verkrijgbaar bij de hengelsportwinkel ‘Jan & Japke’ in het centrum van het dorp. Hier kun je ook meteen je aas en/ of hengelmateriaal kopen. Mocht je hier een VISpas aanschaffen dan ben je direct lid van de plaatselijke hengelsportvereniging in Grou; HSV Idaarderadiel. Bij deze vereniging zijn ook de lokale sportvissers aangesloten die je heel veel kunnen vertellen over de vismogelijkheden en de specifieke stekken rondom Grou. Voor advies kun je hen bereiken op: www.hsvidaarderadeel.nl HSV Idaarderadiel heeft er ook voor gezorgd dat je in de vijvers in Grou prachtig kunt vissen. In deze dorpswateren zit een heel goed visbestand. Je kunt er volop voorns en baarzen vangen, maar ook grote karpers en snoeken van wel 1 meter groot. Om goed en veilig langs de waterkant te komen zijn er op sommige plekken mooie vissteigers gemaakt. Vissteigers: Troelstrawei – de Swanneblom – de Tsjalk - de Bears Wij wensen alle sportvissers hele goede vangsten en met name heel veel visplezier in en rondom de wateren van Grou. Toon daarbij respect voor de prachtige natuur en de gevangen vis en ruim altijd je visplek op na afloop. Ben je echt trots op je vangst, zet deze dan op de foto en plaats haar dan weer terug in het water zodat ook in de toekomst de spreuk ‘Elts mei graach ris fiskje’ blijft klinken. Sportvisserij Fryslan www.sportvisserij.frl 0566 624 455  SportvisserijFryslan  sportvisserij_fryslan HSV Idaarderadeel www.hsvidaarderadeel.nl hsv.idaarderadeel@live.nl Voorzitter Jan Vos: 06 538 144 62   hsvidaarderadeel Sportvisserij Nederland Sportvisserijnederland.nl 030 605 84 00 (voor vragen over lidmaatschap, vispassen, betalingen en incasso’s) 89 Grou en Meer

IJszeilen Vereniging IJsZeilenGrou Tot op het ijs! Elk jaar als de temperaturen dalen, begint het te kriebelen bij de leden van de vereniging. Zeg maar, net zoiets als de Elfstedenkoorts... De ijszeilers wordt weer klaargemaakt om, als er voldoende ijs ligt, samen met haar eigenaren mooie slagen over het Pikmeer en de Wijde EE te maken. In februari van 2021 is er gezeild op het Pikmeer en na vele jaren ook weer op de Grou, het vaarwater richting het dorp. En dat leverde mooie plaatjes op met de Sint Piterkerk op de achtergrond. Het was echter een korte periode, echter voldoende op de leden weer te laten genieten van hun boten! En wat doe je dan als er niet in Nederland gezeild kan worden; juist, dan zoeken we het ijs in het buitenland op. Enkele leden stappen in de auto en rijden net zover totdat ze een mooie ijsvloer tegenkomen om daar de nodige meters te kunnen zeilen. In 1962 is de DN in Nederland geïntroduceerd. Sindsdien zijn er in Nederland ongeveer 800 gebouwd. Het geheim van deze onstuimige groei is ongetwijfeld geweest het feit dat 90 de ijszeiler door een handige “doe het zelver” grotendeels zelf is te bouwen, gemakkelijk op het dak van de auto is te vervoeren en op het ijs snel is op te tuigen. De vereniging IJsZeilenGrou, bestaat 8 jaar en heeft ca. 20 leden. De meesten van het wonen en Grou en zeilen al vele jaren met elkaar. Grou staat bekend als watersportdorp. Hier worden veel watersportactiviteiten georganiseerd, waaronder de opening van het watersportseizoen, de Skûtsjewike, vele zeilwedstrijden en natuurlijk de Grouster Roeisloepenrace. IJsZeilenGrou hoort ook zeker in dit rijtje thuis! Vereniging IJszeilen Grou www.ijszeilengrou.nl info@ijszeilengrou.nl 06 23 82 15 88    IJsZeilenGou

Kaatsvereniging It Wetterlân De vereniging, die is opgericht in 1952, kaatst sinds een groot aantal jaren op het veld aan de A32 op sportcomplex Meinga. Kaatsen is toegankelijk voor iedereen, jong en oud zijn zomers welkom op het kaatsveld voor een training of wedstrijd. Voor kinderen vanaf 4 tot 6 jaar is er kabouterkeatsen, er worden jeugdtrainingen gegeven aan jeugd van 6 tot 18 jaar maar ook wordt er door een groot aantal senioren gekaatst. Voor de senioren is er zowel ‘It fryske spul’ als ‘sachte bal’ waarbij er met een andere bal wordt gekaatst. Verder worden er vele leuke activiteiten georganiseerd voor de jeugd zoals een kaatskamp of een clinic van hoofdklasse kaatsers. Ondanks het feit dat Grou niet midden in het kaatsgebied ligt weet de vereniging haar goed te profileren op en rond de kaatsvelden. It Wetterlân is een bloeiende vereniging met een actief bestuur, jeugdcommissie en talrijke vrijwilligers. Samen zorgen we er elk jaar weer voor dat er volop gekaatst kan worden. Ieder jaar organiseert de vereniging talrijke wedstrijden voor al haar leden, daarnaast worden ook KNKB en federatiewedstrijden georganiseerd. In de wintermaanden zijn er voor de jeugd zaaltrainingen en wordt er door de seniorenleden Wallball (muurkaatsen) beoefend. Het kaatsseizoen duurt van half april t/m half september. Het seizoen wordt jaarlijks afgesloten met de Merkepartij waar traditioneel veel kaatsers aan deelnemen. Zien we jou dit seizoen ook op het kaatsveld? Maandagavond vanaf 18:30 wordt er getraind door de jeugd, op woensdagavond om 19:00 door de senioren. Je kunt ten alle tijden een kijkje komen nemen op het kaatsveld, je bent van harte welkom. Tot dan! Meer informatie: www.wetterlan.nl jc.itwetterlan@gmail.com  kvwetterlan  kvitwetterlan 91 Grou en Meer

Het Wilhelminapark Grou Geschiedenis van het park Het Wilhelminapark is in 1892 aangelegd door de beroemde tuinarchitect Gerrit Vlaskamp. Hij hield van slingerende paden en sierlijke vormen; de zogenoemde Engelse landschapsstijl. In de loop der jaren veranderde er echter steeds iets in het park en na een eeuw was er weinig over van het oorspronkelijke ontwerp. Zo kwamen er in 1969 parkdieren naar het Wilhelminapark. Rechte hekwerken, een grote geitenstal en uitbreiding van de naastgelegen begraafplaats zorgden dat het park een drastisch ander uiterlijk kreeg. Gelukkig is daar recenter weer verandering in gekomen. Na een renovatie werd in 2017 het vernieuwde Wilhelminapark geopend. Met plek voor Vlaskamps slingerende paden én ruimte voor de dieren! Stifting de Hoannepôle Al ruim vijftig jaar zorgt Stifting de Hoannepôle voor de dieren in het park. Vrijwilligers komen elke ochtend om de dieren te voorzien van schoon water en vers voer. Daarnaast zorgen ze in hun vrije tijd dat de verblijven verschoond worden en zien ze erop toe dat alle dieren gezond en wel zijn. Het leukste aan het werk Er valt eindeloos te vertellen over de dieren. Gelukkig maar, want vooral de jonge bezoekers hebben vaak oneindig veel vragen over de parkbewoners. Het leukste is als je mens en dier ziet genieten in het park. Even voorstellen, wie wonen er in het park De geitenkudde, bestaande uit twee families, bewoont de groene stal. Elke geit heeft zijn eigen karakter, en wist je dat ze beste vrienden hebben? In de winter worden ze daarom in een stalletje gezet met hun favoriete geitenmaatje. In de volière vind je parkieten, vinkjes, cavia’s en konijnen. Sommige dieren komen uit een opvang, en mogen in het park gelukkig oud worden. Met takken en touwen voor de vogels en een zandbak voor de konijnen hebben ze allemaal iets om mee te spelen. Op het hertenkamp loopt de indrukwekkende hertenbok met zijn familie. Wist je dat een bok elk jaar een nieuw gewei krijgt, omdat het in het voorjaar van zijn hoofd valt? In minder dan honderd dagen laat een hertenbok een nieuw gewei groeien. Tussen de herten door zie je kippen scharrelen. Op de vijver zwemmen wilde watervogels. Eenden, meerkoeten, waterhoentjes… Soms brengt de reiger of aalscholver een bezoek en in de winter zoeken wilde krakeenden en kuifeenden het park op. Het park bezoeken Een bezoekje aan het park is gratis en het park is open van zonsopgang tot zonsondergang. Je maakt de volièredieren gelukkig met wat vers geplukt gras en de herten lusten graag een appeltje. Kriebel de geiten achter de oren en ze zullen je steeds weer opzoeken. De hond mag, aan de lijn, mee naar het park. Let je op dat hij niet te dicht bij de jonge eendjes komt? Wilhelminapark Grou wilhelminaparkgrou@hotmail.com  Wilhelminaparkgrou 92

Fûgelwacht Grou voor de vogels in en rondom Grou De Fûgelwacht Grou is een vrijwilligersvereniging en onderdeel van de Bond van Friese Vogelwachten. Centraal staat het beschermen van weidevolgels, zoals de kievit, grutto, scholekster en tureluur, maar er gaat ook veel aandacht naar tuinvogels en watervogels, die in en rondom Grou broeden. Zo plaatst de Fûgelwacht Grou elk jaar eendekorven op verschillende plaatsen in Grou en aan de Pikmar, want ook wilde eenden dalen in aantal. Watervogels rondom Grou Aan de waterkant in en rondom Grou zijn naast eenden veel meer watervogels te zien, zoals meerkoet, waterhoen, blauwe reiger, kapmeeuw, zilvermeeuw, mantelmeeuw, grauwe gans, fuut, aalscholver en visdief. Zwaluwen Boven het dorp Grou komen veel gierzwaluwen en huiszwaluwen voor. In de buurt van boerderijen zie je veel boeren zwaluwen in- en uit vliegen. En langs de Grêft is met hulp van het Fryske Gea een kunstwand voor oeverzwaluwen aangelegd, die de Fûgelwacht Grou onderhoudt. Hier broedden in 2021 meer dan 279 oeverzwaluwen, die hiervoor uit Afrika komen overvliegen! Daarmee was 98% van de gaten in de wand gebruikt, een record. Zo’n betonnen wand mag onnatuurlijk lijken, maar roofdieren en roofvogels kunnen de gaten niet uitgraven en dus beschermt het juist. Oeverzwaluwen broeden tot diep in augustus, dus alle kans om ze te zien (vliegen). Benieuwd wat u als watersporter kunt doen? In de eerste plaats natuurlijk genieten van alle vogels! Maar u kunt ook helpen door de vogels in de weilanden, waar u aanmeert, zo veel mogelijk met rust te laten. Het grootbrengen van de jongen duurt al gauw tot eind juni. Houdt uw hond daar dus aub aan de lijn en: Kuikens in het Land, Poes in de Mand! U kunt ons steunen door lid te worden of een eenmalige gift. Fûgelwacht Grou www.fugelwachtgrou.nl info@fugelwachtgrou.nl  fugelwacht  fugelwachtgrou 93 Grou en Meer

94

Handwerkcafé Grou e.o. Het handwerkcafé is groot geworden om ‘goed te doen voor- en met elkaar’ Het handwerkcafé is 8 jaar geleden ontstaan door een paar dames die hun enthousiasme voor haken deelden. Op zaterdagochtend spraken ze af om samen te gaan haken in MFC Friesma State. Al snel schoven er meer dames aan en is het handwerkcafé uitgegroeid tot een ontmoetingsplek voor iedereen met een liefde voor handwerken. Van beginners tot gevorderden, jong en oud, iedereen is van harte welkom om aan te schuiven. Haken, breien, borduren, je kunt het zo gek niet bedenken of het wordt gedaan tijdens onze bijeenkomsten. Je kunt ervoor kiezen om deel te nemen aan een van de goede doelen projecten die we aansturen, maar je kunt ook lekker komen werken aan je eigen werkstuk. Kom binnen, ontmoet nieuwe mensen en maak mooie dingen Er worden al enkele jaren, door zo’n 80 vrouwen uit Grou en de directe omgeving, voor verschillende goede doelen mooie spullen gemaakt. De mensen die afhankelijk zijn van de voedselbank worden in de wintermaanden voorzien van warme winterspullen zoals sjaals, mutsen, wanten, sokken, truien en omslagdoeken. Handwerkcafé Grou Waar: Vergaderruimte Friesma State Entree: € 2, dit is inclusief 1 consumptie Wanneer: Iedere maandagmiddag tussen 14.00 en 16.00 uur en iedere eerste zaterdag van de maand van 10.00 tot 12.00 uur. Ivm Corona en rond vakanties en feestdagen zijn er mogelijk afwijkende data. Kijk hiervoor op onze facebookpagina.  handwerkgroepgrou 95 De kinderkledingbank Grou ontvangt meerdere keren per jaar een groot aantal kinderdekens, babypakketten en knuffels. Sinds 2020 wordt ook het dorpenteam Amaryllis-Zuid voorzien van ‘steuntje in de rug’ kussens, zorgenvriendjes, knuffels, dekens en babypakketten. Het dorpenteam Amaryllis-Zuid zorgt ervoor dat de mooie gemaakte spullen een goed plekje krijgen en voor troost en steun zorgen bij hun cliënten. Grou en Meer

• Historische oorlogsroute in Fryslân • Nationaal Park De Alde Feanen • Serene stilte • SUPclean-up • De Marrekrite • Wetterskip Fryslân • Ga toch zwerven De omgeving van Grou

Historische oorlogsroute in Fryslân Een prachtige route per fiets of met de auto. De route draagt de naam Sporen van WO II en staat in het teken van de oorlog 40-45 en de Koude Oorlog. Deze is voorzien van informatiepanelen bij verschillende musea in Fryslân. Bij de ingang van het Buseum Besscherming Bevolking in Grou (BB Bunker) is dit routepaneel in maar 2022 onthuld door Gert van Meegdenburg, voormalig commandant Brandweer Leeuwarden en Regionale Brandweer Fryslân. Het Paneel geeft de samenwerking weer tussen 5 verschillende Musea in Friesland: De Tyd in Bolsward, Warkum’s Erfskip, Mar & Klif, Kazemattenmuseum en Museum Bescherming bevolking Grou. De route brengt je langs allerlei bezienswaardigheden uit WO II en uit de periode van de ‘koude Oorlog’. 1. Kazemattenmuseum | Kornwerderzand Waar 225 soldaten ervoor zorgden dat de Duitse Blitzkrieg vastliep 2. De Tiid | Bolsward Titus Brandsma, priester, journalist, mysticus en verzetstrijder, vermoord in Dachau 3. Museum Bescherming Bevolking | Grou Van Wereldoorlog naar ‘Koude Oorlog’; Verborgen verleden 4. Bezoekerscentrum Mar en Klif | Oudemirdum Expositie Nationaal Landschap. Luchtoorlog boven Gaasterland, V2-raket 5. Museum Warkums Erfskip | Workum Bezoek de oorlogszolder van het stadhuis om kennis te maken met oorlog en verzet in Workum en omstreken Bezoek adres: Burstumerdyk 1, Grou www.museumbeschermingbevolking.nl 97 omgeving

Nationaal Park De Alde Feanen Wat is een Nationaal Park? Nederland heeft 21 Nationale Parken. Samen vertellen zij het verhaal van de Nederlandse natuur. Een Nationaal Park heeft een karakteristiek landschap met bijzondere dieren en planten. In Nederland wijst de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een Nationaal Park aan. De grondeigenaren, beheerders en andere betrokkenen van de nationale parken zorgen er samen voor dat de natuur karakteristiek, bijzonder en waardevol blijft. Nationale Parken hebben als hoofddoel het beschermen van grote natuurlijke gebieden en landschappen, met daarin aanwezige plant- en diersoorten. Daarnaast zijn ook natuureducatie, natuurgerichte recreatie en onderzoek belangrijke doelen. Als een gebied wordt aangewezen als Nationaal Park, weet je zeker dat de natuur heel waardevol is. En dus absoluut de moeite waard om eens te bezoeken! Nationaal Park De Alde Feanen De Alde Feanen is een van de meest waardevolle moerasgebieden van West-Europa. In 2006 kreeg dit 98 laagveengebied daarom de status ‘Nationaal Park’. Daar zijn we heel trots op! Met bijna 20 organisaties zorgen we samen voor dit waardevolle natuurgebied. Elk jaar bezoeken honderdduizenden mensen de wandelpaden, fietsroutes en wateractiviteiten in Nationaal Park De Alde Feanen. Geniet ook van de weidse uitzichten over uitgestrekte graslanden en wuivende rietvelden, of van de beschutting van de sprookjesachtige moerasbossen. Deze enorm landschappelijke variatie zorgt voor een rijke natuur. Met maar liefst meer dan 450 plantensoorten en ruim honderd verschillende vogelsoorten. Ook ree, vos, otter en boommarter voelen zich hier helemaal thuis. Bezoekerscentrum Je bezoek aan Nationaal Park De Alde Feanen begint bij het bezoekerscentrum! De vrijwilligers vertellen je graag over het prachtige gebied en de activiteiten. De interactieve expositie geeft informatie over de ontstaansgeschiedenis, flora en fauna, het beheer en de recreatie in het gebied.

Bezoekerscentrum Koaidyk 8a, 9264 TP Earnewâld 0511 - 53 96 18 www.np-aldefeanen.nl bcdaldefeane@itfryskegea.nl   nationaalparkdealdefeanen  NationaalParkAF Kijk voor actuele openingstijden, excursies en andere activiteiten op www.np-aldefeanen.nl/bezoekerscentrum Vanaf 5 t/m 12 jaar € 1,00 Volwassen: € 2,00 Groepen (va. 20 pers) € 1,00 Contactgegevens info@itfryskegea.nl www.itfryskegea.nl Natuurbeheer en -ontwikkeling It Fryske Gea is beheerder van het grootste deel van het laagveengebied in Nationaal Park De Alde Feanen. Samen met pachters, particuliere eigenaren en stichtingen verzorgt de vereniging het beheer van meer dan 2000 hectare moeras en land. Al het werk is erop gericht om in de toekomst nog lang te kunnen genieten van dit prachtige landschap met een rijke cultuurhistorie en bijzondere en ook kwetsbare natuurwaarden. 99 omgeving

WELKOM! 12 ➤ DAEMES OP DE GOLVEN 14 OKTOBER 2016 ➤ SB 2016 20 ➤ PIRAATJES OP HET WATER 13 AUGUSTUS 2016 ➤ SB 2016 74 ➤ DAEMES EN HEEREN 09 AUGUSTUS 2015 ➤ SB 2015 01 ➤ HEEREN OP HET WATER 14 SEPTEMBER 2011 ➤ SB 2013 19 ➤ DAEMES OP DE GOLVEN & HEEREN OP HET WATER 12 JULI 2012 ➤ SB 2012 64 ➤ DAEMES OP DE GOLVEN 03 JULI 2016 ➤ SB 2016 64 ➤ HEEREN OP HET WATER 09 OKTOBER 2016 ➤ SB 2016 21 ➤ DAEMES OP DE GOLVEN 24 AUGUSTUS 2016 ➤ SB 2016 54 ➤ HEEREN OP HET WATER 09 OKTOBER 2016 ➤ SB 2016 Crossmediaal platform over sloepen en tenders 100

Serene stilte Hoe kun je een weergaloos natuurgebied beter beleven dan in een elektrische sloep In je vaarwater is een rubriek van Daemes & Heeren waarin we een bijzonder vaargebied uitlichten. In de zomer is Nationaal Park De Alde Feanen een drukte van jewelste. Daemes & Heeren liet zich verrassen door haar schoonheid. Met dank aan Sloephuren Grou en Waterpark Yn’e Lijte in Grou beleefden we het wonder der natuur in Friesland. Links is rechts en rechts is links Rond twaalf uur stappen we aan boord van een in Grou gehuurde elektrische sloep. Het is wel even wennen… Varen met een helmstok en een elektrische handel zit niet in ons systeem. Met de helmstok is links rechts en rechts links. Het klinkt net zo onlogisch als het is. De ‘gas’-handel zit onder je. Het doet ons denken aan de eerste autorijles… Maar het is helemaal niet druk op deze prachtige dag en we varen voornamelijk vooruit. Dat moet wel lukken. Na een korte tien minuten weten we niet beter meer. Links is rechts en rechts is links. Gevonden schat Via het Pikmeer varen we Over de Peanster le, de Wide le en de Kromme le, langs De Veenhoop. De Veenhoop is een verborgen parel. Een jachthaven, camping, sloepverhuur en vakantiehuisverhuur in een. Oeps… We varen verder door de Headamsleat naar de Krúsdobbe en slaan linksaf de Geeuw op en verder over de Ransleat, slaan dan weer linksaf de Folkertssleat in. Oeps… we varen wel eerst even heen en weer de Alde Wei en Skeane Sleat. Omdat het mooi is? Zeker! Maar ook omdat we de tijd in de gaten moesten houden… We varen een lusje en komen via de Greft weer op de Wide Ie. En dan is het weer over het Pikmeer terug naar Yn’e Lijte, de thuishaven. Voor deze route moet je rekenen op ongeveer 3,5 uur varen. Meer informatie: Daemes en Heeren ‘alles over sloepen en tenders’ www.daemesenheeren.nl info@daemesenheeren.nl 06 543 52 747 101 omgeving

Fietsverhuur prijslijst Dames-, heren- of kinderfiets Per dag ..............................................€ 10,Per week ...........................................€ 50,Mountainbike Per dag .............................................€ 20,Per week ..........................................€ 100,E-bike Per dag .............................................€ 20,Per week ..........................................€ 100,Electrische bakfiets Per dag .............................................€ 35,Per week ..........................................€ 175,In overleg brengen wij uw fietsen naar de gewenste locatie! 7 dagen huren, 5 dagen betalen openingstijden Zondag & maandag gesloten Dinsdag t/m vrijdag 8.30 - 18.00 Zaterdag 9.00 - 17.00 Joop Zandberg Rijwielen Oedsmawei 14 9001 ZJ, Grou 0566 624 123 verhuur@joopzandberg.nl 102

SUPclean-up Samen ben je sterk! Door het vergroten van de SUPclean-up beweging verkleinen we de bijdrage aan de Plastic soup. SUPAway, een plaatselijke SUPschool met een groot hart voor schoon water! Het afgelopen jaar was watersport opnieuw erg druk in ons eigen land. Prachtig voor de recreatie en het toerisme. En ook dit jaar had deze toestroom invloed op het zwerfafval, het was weer aanzienlijk meer dan andere jaren. Vanuit de Gemeente Leeuwarden heeft SUPAway meegewerkt aan een pilot voor het project ‘Zwerfafval’. Voor de SUPschool betekende dit het schoonmaken van de waterwegen in het zuidelijk deel van de gemeente vanaf de SUP. Na gebleken succes gaan we dit voortzetten in 2022. SUPAway is onderdeel van Stichting SUPclean-up. Zij organiseren SUPclean-ups on Tour, ‘groene’ bedrijfsuitjes, ‘groene’ familie-uitjes, geven voorlichting, verkopen Ocean Trash, armbanden gemaakt van vistouw uit zee en binnenwater. Nieuw dit jaar: Er wordt een SUPmarathon georganiseerd waar eenieder aan mee kan doen, alleen of in een team. In aanloop hiernaartoe vragen we aan alle SUPpers elke keer als je gaat Suppen 3 tot 5 stuks afval mee te nemen en dit in onze Facebookpagina te uploaden. Samen sterk voor schone waterwegen. Meer info op www.supaway.nl Wat voor Stichting SUPclean-up belangrijk is: Hoe meer bedrijven en mensen er mee doen met SUPcleanup hoe kleiner de bijdrage aan de Plastic Soup! Doe jij ook mee? SUPAway, een plaatselijke SUPschool met een groot hart voor schoon water! Meer informatie: www.supcleanup.eu info@supcleanup.eu of aukje@supcleanup.eu 103 omgeving

Recreatieschap Marrekrite Uw Gastheer in het buitengebied Marrekrite is hét recreatieschap voor het Friese water en land, met als doel de recreatie in Friesland zo goed mogelijk te ondersteunen. Dit doen we door op water en op land voorzieningen aan te leggen en te onderhouden. Wij zijn je gastheer in het buitengebied. Met een enorm netwerk van ongeveer 34 kilometer aan aanlegplekken, verspreid over zo’n 300 prachtige locaties en 100 MarBoeien in de provincie. We kunnen elke dag ruim 3500 schepen een gratis ligplaats in de vrije natuur bieden. Het netwerk van aanlegplekken is uniek in Nederland en zelfs in Europa. Nergens is het zo goed geregeld als in Friesland. En we doen dit al 65 jaar! Geniet van rust, ruimte en natuur Als recreant mag je maximaal drie dagen gratis op een Marrekrite plek liggen. Na die drie dagen vaar je door naar een andere plek, waar je weer drie dagen gratis kunt liggen. Houd je je hieraan, dan kun je eindeloos door onze mooie provincie blijven zwerven. Onze ligplaatsen liggen midden in de Friese natuur. Rust en ruimte zijn belangrijke redenen om Marrekriteaanlegplaatsen op te zoeken. Wij vragen watersporters rekening te houden met anderen en onze ligplaatsen schoon te houden. Gooi je afval in de vuilcontainers of neem het mee als deze vol is. Barbecue niet op steigers en damwanden, het kunststof kan daar niet tegen. En als het druk is, schuif dan zoveel mogelijk aan. Als we hier samen op letten, kan iedereen genieten van een fijne ligplaats. Bij één van de 100 MarBoeien lig je helemaal vrij. Het afmeren is eenvoudig: vastmaken kan met één lijn. De wind houdt het schip automatisch weg van de boei en het schip ligt al met de kop in de wind. 104 Het schip is dus altijd klaar om weg te varen. Een MarBoei kan ook een poëtische ankerplaats zijn. Op www.marboei. frl vind je alle gedichten die gekoppeld zijn aan een groep MarBoeien. De gedichten zijn tot stand gekomen in samenwerking met tijdschrift De Moanne. Wimpel We stellen het erg op prijs als je bij gebruik van onze ligplaatsen een Marrekrite wimpel koopt. Het onderhoud van de ligplaatsen kost erg veel geld. De opbrengst van de wimpels investeren wij direct weer in het vernieuwen van onze ligplaatsen. Dit jaar ontvang je weer een OpgeruimdVaart-Netjes-vuilniszak bij de wimpel. Fietsen en wandelen Naast al deze ligplaatsen, beheert Marrekrite ook de borden van Fietsnetwerk Fryslân en Wandelnetwerk Fryslân, de knooppuntnetwerken in de provincie. Friesland is al driemaal bekroond tot beste fietsregio van Nederland in de Kwaliteitsmonitor Fietsregio’s. Zowel in 2015, 2017

en 2019 scoorde Friesland de volle 5 sterren. Via deze netwerken kun je prachtige fiets- of wandeltochten maken. Er is maar liefst 3.000km in Friesland en ruim 4.100km wandelnetwerk in Friesland. Volop mogelijkheden om er op uit. Vaak kunt je vanaf onze ligplaatsen eenvoudig op de netwerken komen. Verderop in dit magazine vind je een aantal routesuggesties. Fiets- en wandelknooppuntkaarten koopt je onder andere bij Informatiepunt Grou. We werken ook aan Toeristische Overstappunten (TOP’s) door de hele provincie. Bij een toeristisch overstappunt (TOP) kun je je auto, fiets parkeren of soms de boot aanleggen, om heerlijk te gaan fietsen of wandelen. Het is een startpunt om onze mooie provincie te gaan ontdekken. Je vindt er routes die je laten kennismaken met de mooiste plekjes, rust en natuur rondom het overstappunt. Het toeristisch overstappunt is altijd nabij het fiets- en/ of wandelknooppuntnetwerk, ook is er horeca vlakbij. Een toeristisch overstappunt in Friesland herken je aan de informatiezuil. Naast een grote kaart van de omgeving en de fiets- en wandelnetwerken, vind je op de zuil informatie over themaroutes en bezienswaardigheden in de omgeving. Net als de MarBoeien hebben ook de TOP’s eigen gedichten. Schade ontdekt? Ontdek je een schade aan een van onze voorzieningen? Of is er een container vol? Dan herstellen we dat zo snel mogelijk. Dit kan eenvoudig via onze site: www.marrekrite. frl/schade-melden De Marrekrite wimpels zijn vanaf € 15 in Grou te koop bij: het InformatiePunt Grou, Cornelder Scheepstechniek, Bouwmarkt Grou, HW Yachtcharter, De Oude Seylmakerij, De Schiffart en Watersportbedrijf Anja. De contactgegevens vind je achterin dit magazine. Ook zijn ze te bestellen op www.marrekrite.frl/wimpel/bestellen. Als je donateur wordt, krijg je de wimpel elk jaar automatisch thuis gestuurd. Meer informatie: Recreatieschap Marrekrite Lytse Sudein 12, 8624 TT Uitwellingerga 058 212 85 81 www.marrekrite.frl 105 omgeving

Wetterskip Fryslân We kijken al 750 jaar vooruit. We houden de voeten droog en onze dijken sterk. We zorgen voor een goed waterpeil in sloten en meren, bewaken de waterkwaliteit en zuiveren het afvalwater. Zo houden we niet alleen vandaag, maar ook morgen Fryslân en het Groninger Westerkwartier veilig en leefbaar. En dat moeten we blijven doen. Want het klimaat verandert, de zeespiegel stijgt en we krijgen meer neerslag of juist droogte. Die veranderingen vragen om een innovatieve aanpak. Samen met inwoners, bedrijven en organisaties bedenken we slimme, duurzame oplossingen. Steeds op zoek naar het antwoord op die ene vraag: En wat doen we morgen met het water? We maken water schoon Dagelijks ga je naar de wc, doe je de afwas en sta je onder de douche. Al dat afvalwater komt terecht in het riool. En dan? Wetterskip Fryslân zuivert het afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties, waarna het wordt teruggestort in het oppervlaktewater. En we zien erop toe dat anderen schoon water niet vies maken. We treden bijvoorbeeld op tegen illegale lozingen. We houden water tegen Dijken beschermen Fryslân tegen hoog water. Wetterskip Fryslân beheert dijken die ons tegen overstromingen beschermen. Ook controleren we kaden en oevers langs meren, kanalen en vaarten. Is het nodig, dan verbeteren we deze waterkeringen. We denken vooruit en anticiperen op bodemdaling en klimaatverandering. Zodat ook morgen onze voeten droog blijven. We houden water op peil Met in- en uitlaatsluizen bij de Waddenzee en het IJsselmeer en met duizenden stuwen en poldergemalen houden we het water in Fryslân en het Groninger Westerkwartier op het juiste peil. Zo proberen we droogte en wateroverlast zoveel mogelijk te voorkomen en is er voldoende water voor landbouw en natuur. Ook baggeren we de sloten en vaarten. Zodat het water goed kan doorstromen. 106 Meer informatie: Fryslânplein 3 8914 BZ Leeuwarden 058 292 22 22 www.wetterskipfryslan.nl

Ga toch zwerven Blokje om met de boot? Dobberen op de glimmende golven in een sloep? Je voelt aan je vaarwater dat je rondom watersportdorp Grou heerlijk kan zwerven. Ken je Friesland al op je duimpje? Lees toch even verder. Er is vast wel een route die je nog niet als je broekzak kent. Boek een huisje aan het water, huur een bootje en een fiets, bestel een picknickmand en ga genieten. Hop on hop off Wat dacht je hiervan voor een dagje weg; huur een sloep en bestel een goed gevulde picknickmand in hartje Grou. Je vaart de ‘sloeproute Alde Feanen’ en bent ongeveer 5 uur onderweg als je alleen maar in het bootje blijft zitten. Maar het is veel leuker als je het sloepen onderbreekt met een bezoek aan Museum Warten. Dit openluchtmuseum vertelt het verhaal van het leven in de riet-, veen- en graslanden. Aan wal vind je vast ook een perfect plekje om de picknickmand te openen. Aanmeren en dineren? Dat is een optie in Eastermar of Grou waar restaurants aan het water op je wachten. De 8 van Grou Het klinkt als een filmtitel uit de jongens van de Kameleon reeks, maar het is de meest spraakmakende fietsroute van Friesland in de vorm van een 8. Met je eigen fiets of eentje die je huurt, leg je 45 kilometer af. Dat kan ook met een e-bike. Onderweg is het afstappen geblazen om een paar euro uit je zak trekken want je maakt gebruik van vijf verschillende pontjes die jou en je fiets naar de overkant van het water brengen. Geniet van het uitzicht, zwaai naar de bootjes, vissers en voetgangers. Dit is Zwerven Friesland Style. Otters spotten Niet ver van Grou, het is te fietsen en te varen, ligt een klein onbekend natuurgebied verscholen in het grotere Nationale Park de Alde Feanen. In de 16e eeuw woonden ze hier echt: de kraanvogels, daarom heet dit natuurgebied ook ‘De Kraanlannen’. De exotische vogels verhuisden naar het Fochtelooerveen. Mochten de kraanvogels terugkomen, dan moeten ze het gebied delen met de otters die hier nu leven. Dat is te danken aan de uitstekende waterkwaliteit in dit moerasgebied. Otters kiezen alleen de beste woonplekken uit. Ze zijn wel verlegen en moeilijk te spotten. In de Kraanlannen zijn 3 mooie wandelroutes uitgezet, je kunt de gekleurde paaltjes volgen. Bij restaurant It Polderhûs ga je door het klaphekje. De groene route is 2 km, de rode route 3 km en de gele route 4,5 km. Combineren van routes is mogelijk om een langere wandeling te maken. Honden mogen aangelijnd mee van beheerder It Fryske Gea. Het is het hele jaar door prachtig kuierje (wandelen) trek wel je wandelschoenen of laarzen aan. Kijk voor deze routes, maar ook bootverhuurders, restaurants, overnachtingen en meer inspiratie op friesland.nl/waterrecreatie. 107 omgeving

• Apollo Brassband • Damesakkoord • De Pikbroeken • De Band Volk • Just for Fun • Mingd Koar Grou • Sjonge Jonge • Sjongnocht • THC Oostergoo Joop Spykstra & The Jerrycans MuZiek in Grou

Apollo Brassband In doarp sûnder korps is as in see sûnder wetter Al 130 jaar is Apollo van de partij bij diverse activiteiten in Grou. In de begin jaren, vanaf 1892, in vorm van een fanfare, vervolgens als harmonie en sinds 1964 als brassband. Op dit moment bestaat de band uit 27 enthousiaste leden, waarvan ongeveer de helft afkomstig is uit Grou. De andere leden komen onder ander uit Sneek, Hurdegaryp en Heerenveen. Sommige leden zijn de derde generatie op rij die in het orkest speelt. Apollo repeteert ieder vrijdagavond van 20:00 tot 22:00 uur in de kantine van Meinga. Sinds 1999 staat de brassband onder leiding van Piet Visser uit Nij Altoenae. Visser bezoekt namens Apollo ieder jaar de bassischolen in Grou met een muziekproject. Hiermee willen we de Grouster jeugd op een actieve wijze bij de muziek betrekken. Deze projecten zorgen o.a. voor aanwas voor ons Jeugd korps, “de KoperKids”. Het muziek instrument krijgt men in bruikleen. De KoperKids krijgen wekelijks individueel les en repeteren samen iedere vrijdag van 19:00 tot 19:45uur. Naast optredens in eigen dorp doet men ook mee aan festivals in de gemeente. Het leren bespelen van een muziekinstrument vergt inzet, creativiteit en doorzettingsvermogen. Kwaliteiten die van pas kunnen komen in je latere leven, of zoals Erik Scherder zegt; volgens onderzoek is er niets dat zoveel voordelen heeft voor het brein als muziek maken (vergeleken met andere (creatieve) activiteiten). Met de KoperKids hebben we een prima opstap gecreëerd voor onze jeugdleden om in orkestverband te leren musiceren. Na enkele jaren kan men doorstromen naar de Apolloband. De rol van muziekverenigingen binnen de gemeenschap is de laatste decennia sterk veranderd. Zo ook die van Apollo in Grou. Dat is niet meer het kleine dorpje van 130 jaar geleden waar het heel normaal gevonden werd dat we ieder feest, jubileum of voorstelling met muziek kwamen opluisteren. Iets dat onmogelijk is geworden. Dat is niet erg maar het vraagt wel flexibiliteit en aanpassingsvermogen om te kunnen blijven bestaan. Gelukkig worden we daarbij gesteund door vele donateurs in het dorp. Ook de aansluiting bij de gemeente Leeuwarden is voor onze vereniging gunstig geweest omdat deze gemeente oog heeft voor de amateurmuziek. Natuurlijk heeft de pandemie ook zijn weerslag op onze leden en daarmee op onze vereniging. Onze activiteiten liggen al bijna 2 jaar stil. Een grote tegenslag voor onze ambities. Gelukkig lijkt het erop dat het eind van de pandemie inzicht is en we weer volop muziek kunnen maken met optredens van en met eigen jeugd, met andere brassbands, maar ook bij activiteiten in eigen dorp Grou en gemeente Leeuwarden. Maar ook deelnemen aan concoursen en festival. We nodigen u graag uit voor een bezoekje bij onze optredens. Meer informatie: Brassband Apollo Grou www. Apollogrou.nl secretaris@apollogrou.nl   ApolloGrou 109 MuZiek in Grou

Damesakkoord Wij zijn een dameskoor van 25 leden Wij zijn een dameskoor van 24 leden met een repertoire van populaire Friese, Nederlandse en anderstalige liedjes. Al meer dan 20 jaar zingen wij meerstemmig een scala van liedjes op iedere maandagavond van 20.00 tot 22.00 uur o.l.v. onze dirigente Anna Bonnema in de bovenzaal van de Bierhalle. Hierna is er geheel vrijblijvend gelegenheid om even bij te praten tijdens onze gezellige nazit. NB. I.v.m. corona zijn wij tijdelijk uitgeweken naar de OBS De Twa Fisken. In voorgaande jaren hebben we meegedaan aan een zangconcours en in januari 2020 waren we present bij Locaal Vocaal in het Natuurhistorisch Museum van Leeuwarden. Allerlei koren presenteerden zich hier gedurende 20 minuten in het atrium. Het werd een zeer bijzondere ervaring en is zeker voor herhaling vatbaar. Helaas bleef het door de coronapandemie bij dit enkele optreden in 2020 en ook in 2021 hebben wij niet opgetreden. De Kerst Sing-in Wat we daardoor heel erg hebben gemist is onze jaarlijkse Kerst Sing-in. Op 23 december geven we altijd een kerstconcert in de Sint Piterkerk. In een sfeervolle ambiance brengen we prachtige kerstliederen ten gehore, begeleid door pianist Gert-Jan 110 Hoekstra. Elk jaar is het weer een feest om voor jong en oud op te treden. Met veel plezier zingen wij ook nog onze kerstliedjes in verzorgingstehuizen. Ons publiek is na afloop altijd heel erg dankbaar. Natuurlijk hebben we plannen voor de toekomst. Heb je zin om mee te zingen, neem dan contact op met ons secretariaat: Je bent van harte welkom! Meer informatie: Damesakkoord damesakkoord.grou@hotmail.com

De Pikbroeken De Pikbroeken, een koor van ongeveer 30 leden uit Grou waarvan 3 muzikanten die heel veel plezier hebben om onder leiding van onze dirigent, componist en musicus Fokke de Groot wekelijks op donderdagavond te oefenen. Het koor bestaat nu ongeveer 23 jaar en werd opgericht als Shantykoor. Vele jaren trad het koor op met dit repertoire maar enkele jaren geleden is besloten om naast shantyliedjes ook evergreens, ballads en andere veel gevraagde nummers ten gehore te brengen. Regelmatig worden nieuwe liedjes toegevoegd en sommige andere verdwijnen weer na een tijdje naar de achtergrond zodat er steeds vernieuwing van het repertoire plaatsvindt. De naam Pikbroeken komt voort uit de 17e eeuw toen houten schepen vanuit Nederland naar de West voeren om daar handel te drijven Omdat het onderweg steeds warmer werd moesten de kieren in de huid worden opgevuld met hennep en pek. (pik). De matrozen waren erg vies en mochten alleen maar onderdeks blijven. Vandaar de naam Pikbroeken. Wij hopen om in de loop van 2022 weer onze kunsten te mogen laten zien, we zijn echter wel op YouTube zichtbaar met enkele leuke filmpjes. Lijkt het je leuk om mee te zingen bij onze gezellige club ben je altijd welkom. Op dit moment hebben we vier muzikanten; onze dirigent met gitaar, nog een gitarist met mondharmonica, een basgitarist en een accordeonist Een veel gehoorde opmerking na een optreden is veelal dat het koor plezier uitstraalt en deze gezelligheid ook overbrengt naar het publiek. Een groter compliment kunnen we als koor niet krijgen en we zijn daar dan ook, naast het applaus, heel blij mee. Wij wensen u heel veel plezier in Grou en op de wateren rondom Grou en hopen dat we u spoedig bij een optreden mogen begroeten. De Pikbroeken www.pikbroeken.wordpress.com E: secretarispikbroeken@gmail.com  depikbroeken 111 MuZiek in Grou

De Band VOLK!! VOLK Is een band uit Grou. Volk zingt en speelt in de Friese taal. Eigen liedjes en eigengemaakte liedjes van anderen (oftewel covers ;-)) behoren tot hun repertoire (denk aan: Feeling Good, What a Wonderful World en Laat me). Met als basis folk muziek maken de bandleden muzikaal ook graag uitstapjes naar de jazz, de klezmer, het chanson en een vleugje rock and roll. Theater is een belangrijk onderdeel van hun act. En de straat is voor hen het perfecte podium. Het repertoire gaat van luistermuziek tot aan dansmuziek en altijd in dat ‘eigenwijze’ fries! Genietsje der fan! Volk!! Bestaat uit: Alinda Talsma-vd Bijl (contrabas, zang), Wietske Banga (gitaar, banjo, ukellele en zang), Jelle Beks (sopraan en tenor saxofoon en zang), Ben vd Veen (trombone en sousafoon), Paul Tjepkema (percussie, gitaar en zang), Piter Banga (accordeon/piano, zang, vertalingen/ bewerkingen liedjes). Inmiddels maakt bijna iedereen in de band repertoire. Meer informatie: www.debandvolk.nl nfo@debandvolk.nl 06 15 34 24 08  debandvolk Just for fun popkoor een muZikale toevoeging in je vrije tijd Popkoor Just for Fun leeft als nooit tevoren. Het koor werd opgericht in 2005 en staat voor muziek, plezier, ontspanning. Het koor bestaat uit zo’n 30 leden. Tegenwoordig staat het koor onder leiding van Sander Metz. Het repertoire bestaat uit Friese, Nederlandse en Engelstalige nummers. Ook in deze Corona tijd, die met beperkingen voor iedereen gepaard gaat, zitten wij als bestuur en leden niet stil. Via creatieve oplossingen via internet kunnen wij onder leiding van onze dirigent toch bezig zijn met muziek. Hetzij niet fysiek bij elkaar zijn, maar elkaar weer te zien en te horen, maakt de saamhorigheid in ons koor weer levendig. Uiteraard hopen wij na de Corona vaccinaties echt weer bij elkaar te zijn. Wij gaan als koor er weer helemaal voor. Wij gaan met geluidsbanden en live begeleiding werken en met een nieuw of aangepast repertoire. Zoals u kunt lezen, er zit muziek in Just for Fun. Wij zijn nog op zoek naar mannen die de bas zangpartijen kunnen versterken. Uiteraard zijn nieuwe vrouwelijke leden ook welkom. We zien je heel graag op een maandagavond, om 20.00 uur eens vrijblijvend langskomen in de Doopsgezinde Kerk, Hoofdstraat 44 in Grou. En dan wanneer wij in een rustige Corona tijd met toestemming “live” mogen repeteren. Heb je belangstelling, neem dan even contact met ons op via ons emailadres justforfungrou@gmail.com. Muziek maken, gewoon voor de lol (Just for Fun) is voor ons ontspanning en plezier. Meer informatie: www.justforfun-grou.nl justforfungrou@gmail.com  popkoor Just for Fun Grou  just_for_fun_grou  justforfungrou 112

Mingd Koar Grou Ja, dit jaar 110 jaar oud. Het koor viert dit jubileum onder zware omstandigheden. Op het moment dat dit stuk geschreven wordt houden de leden, de zangers, hun mond dicht. Er wordt niet ge-repeteerd. Bovendien zijn de leden, op enkele weken na, twee jaar niet bij elkaar geweest om datgene te doen waar ze liefhebberij in hebben: zingen. Het is nu onbekend wanneer ze weer bij elkaar komen. Wel is het de bedoeling dat op zondag 13 november 2022 een concert zal worden gegeven met werken van de componist Mendelssohn. Al jarenlang zingt het koor werken van de klassieke meesters, waar de leden veel vreugde aan beleven. Maar moderne uitdagingen gaan ze ook niet uit de weg, alhoewel u dan niet moet den-ken aan de muziek die je op de meest beluisterde zenders hoort. Voor de corona-uitbraak was het koor bezig met een gloednieuw werk ‘Frede’. De tekst is van Baukje Wytsma en de muziek van Sipke Hoekstra. Zeer uitdagende muziek die uitstekend past bij de tekst. Het werk ‘Frede’ zou gezongen worden in 2020. Toen werd gevierd dat er 75 jaar vrede heerste hier in Nederland en in West-Europa. Dat dit werk met een hoofdletter ‘F’ wordt geschreven ligt aan het feit dat het Mingd Koar zich ook als opdracht heeft gesteld om in onze eigen taal te zingen: ‘ús Memmetaal’ en dan ook nog zingen over Fryslân: ‘ús Heitelân’. Ook voor de leden die van huis uit niet Friestalig zijn, is dat geen enkel probleem. Ze zingen Duits, Engels, Frans, Fins, Latijn, en verder wat zich voordoet. Voor de ‘Fryske praters’ wordt het wat ingewikkelder als de teksten in het MIddenfries, de taal van de zestiende, zeventiende eeuw, worden gezongen. De woordklanken waren toen soms an-ders dan tegenwoordig. Wat de luisteraars (hopelijk) niet horen is dat gezongen Friese teksten soms zoveel emoties op-roepen, dat sommige zangers bijna tot tranen toe geroerd worden en dat slaat op de stem. Zo zie je maar, dat dat ietwat stugge volk in diepste wezen erg romantisch is. Maar het zijn niet al-leen onze eigen woorden die ontroeren, er zijn werken waarbij de tekst in de vreemde taal met de bijbehorende muziek, hetzelfde effect sorteren. Persoonlijk herinnert de schrijver zich ‘Les sept paroles du Christ en croix’ van César Franck, wonderbaarlijk mooie muziek. Helaas zijn jullie, de gasten van Grou, alweer vertrokken in november, dus richt ik mij nu tot de inwoners: Wy binne fan doel om yn novimber wer foar jim te sjongen. En as dat bart dan is elkenien wolkom yn de Sint Piter en it kostet neat. En ‘Frede’, dat stiet noch altyd op it program foar it oare jier. Meer informatie: www.Grousterkoar.nl info@grousterkoar.nl  grousterkoar 113 MuZiek in Grou

Sjonge Jonge Vocal Group Vocal group Sjonge Jonge is opgericht in Grou in 1999 en bestaat uit 19 vrouwen en mannen. Dit altijd enthousiaste koor heeft een zeer gevarieerd repertoire, wat aangepast kan worden aan de gelegenheid. Denk aan mooie popballads en verstilde liedjes met een boodschap, maar zeker ook aan swingende up tempo songs en uitbundige musicalnummers. Sjonge Jonge zingt soms a capella, maar laat zich meestal begeleiden door pianist Matthijs Soldaat. De vocal group doet af en toe mee aan een festival en valt -soms tot haar eigen verbazing- regelmatig in de prijzen. Zo werd Sjonge Jonge in november 2017 voor de tweede keer winnaar van de Friese Korenslag en won het koor in 2019 het Popkoor Festival in Steenwijk. Die laatste keer schreef de jury: “Jullie interpretatie is heel sterk…fijne spanningsboog in jullie performance…een goede samenklank en dynamiek…jullie zingen ontroerend mooi en zijn heel geloofwaardig…erg hoge entertainmentwaarde”. Een heel mooie opsteker, maar toch vinden de Sjongers een ‘gewoon’ optreden voor publiek het allerleukst! De koorleden hebben twee passies, namelijk zingen én gezelligheid. Deze basisvoorwaarden blijken nog altijd 114 een heel goede match, want het is en blijft een hechte club en dat zie je niet alleen terug op het podium, maar ook op woensdag na de repetitie in café de Bierhalle. Ook tijdens coronatijd hield Sjonge Jonge zich met speciale activiteiten en online repetities als groep gelukkig goed staande. Sjonge Jonge staat al vele jaren onder leiding van dirigent Akke Bosma uit Sneek, een kei in haar vak. Ze weet er altijd nog net wat meer uit te halen dan erin zit. De Grouster regisseur Alinda Talsma zorgt telkens weer voor een bijzondere en effectieve koorregie. Voor de coronacrisis kon Sjonge Jonge gelukkig nog genieten van twee zeer geslaagde, uitverkochte jubileumconcerten in de Sint Piterkerk in Grou én van het unieke evenement The Friesian Proms. Daarna werd het stil. Veel te stil. Voor 2022 heeft Sjonge Jonge weer wat optredens op de agenda staan: ze zijn er meer dan klaar voor! Meer informatie: Vocal Group Sjonge Jonge www.Sjonge-jonge.nl info@sjonge-jonge.nl 06 11 70 79 88  vocalgroupsjongejonge  sjongejongevocal  SjongeJongeGrou

Sjongnocht Nocht oan sjongen? Kom by ‘Sjongnocht’! Sjongen makket frij Plezier in het zingen en het ontmoeten zijn de belangrijkste ingrediënten voor dit koor. We hebben een meertalig repertoire, Fries, Nederlands en Engels. Ervaren koordirigente Jelly Meijer begeleidt het koor op de piano en bij sommige nummers speelt één van de koorleden op de trekzak. Creatieve inbreng van instrumenten en teksten staan we voor open. Wij zijn het enige koor in Grou dat op de middag zingt. Een voordeel voor mensen die ’s avonds de deur niet uit willen. Wij kijken niet naar leeftijd of zangervaring, maar naar mensen die zingen leuk vinden. Daarnaast repeteert het koor kerstliederen voor een uitvoering in de kerk en in Friesma State. Voor Sint Pitersdei organiseert de UVV een gezellige ouderenmiddag waar we onder anderen Sint Piter liedjes zingen. Andere optredens zijn welkom en leuk om voor te repeteren. Dit koor zingt in Grou op maandagmiddag van 14.30 tot 16.00 uur in de Doopsgezinde kerk, Hoofdstraat 44. De kerk staat bekend om zijn goede akoestiek. Nieuwe leden zijn van harte welkom. Kom gerust een keer langs om te kijken of mee te zingen, de deur staat altijd open. Voor verdere informatie kijk op de website van uvv-grou. nl. of mail naar uvvgrou@gmail.com Historie Het koor is in samenwerking met de Unie van Vrijwilligers Grou begonnen in 1968 en Mea Stelma-Falkena was meer dan 30 jaar de vaste dirigente. Onder de naam ‘Hjerstmeldij’ was er een vaste groep ouderen die geen repetitie miste. Sinds 2021 hebben we de koers aangepast en zijn we verder gegaan onder de naam ‘Sjongnocht’ en willen we een koor zijn voor alle leeftijden. Meer informatie: 0566-623629 THC Oostergoo muziekgroep Niet meer weg te denken uit Grou is de muziekgroep THC Oostergoo. Ooit als trekharmonicaclub begonnen, is ze onder de huidige leiding van Rein Mebius uitgegroeid tot een vrolijke muziekgroep met een breed repertoire. Behalve een aantal instrumentale nummers bestaat het repertoire vooral uit zangnummers die variëren van gevoelige ballads tot meezingers. De locatie Met het bekende hotel Oostergoo in Grou heeft de groep een speciale band. Hier wordt, buiten het watersportseizoen, elke zondag geoefend van 10.30 - 13.30 uur. Je bent van harte welkom om nader met de groep kennis te maken en onder het genot van een kop koffie te luisteren naar de wekelijkse oefensessie. De activiteiten Een optreden van ruim anderhalf uur wordt snedig aan elkaar gepraat door Thom Scherjon. Er worden jaarlijks zo’n twintig optredens verzorgd bij woonzorgcentra, evenementen, festivals, jubilea, enz. Jaarlijks hoogtepunt in april is het Voorjaarsconcert. Tijdens deze concerten op zaterdag en zondag wordt het nieuwe repertoire gespeeld waarmee de rest van het seizoen wordt opgetreden. Meer informatie: www.thcoostergoo.nl thcoostergoo@ziggo.nl 115 MuZiek in Grou

• Merenloop • Vrolijke vrijmarkt • Opening Watersportseizoen • De Roeisloepenrace Grou • Skûtsjewike • SKS Skûtsjesilen • FFF Grou • Grouster Zeilmarathon • Het Sint Piterfeest • Sint Piterfroulju Activiteiten / festiviteiten

Activiteiten / festiviteiten Merenloop Wat waren het twee mooie sportdagen, maart 2020. De zaterdag de start van de wandeltocht op het Halbertsmaplein, het weer bleef dat jaar wandelaars en de organisatie goed gezind. De zondag was er de jubileumloop de Merenloop, voor jong en oud een afstand. Het weer was iets slechter waardoor het een echte Merenloop werd. Het Coronavirus was op de achtergrond aanwezig en er werd al gesproken over een lock down. Deze ging na het Merenloop weekend ook van kracht, waardoor veel sportwedstrijden en evenementen niet meer door konden gaan. Nu twee jaar later is het tijd voor de 51ste Merenloop echter het Coronavirus heerst nog steeds, waardoor de Merenloop helaas weer afgelast moest worden. De traditionele Merenloop in het tweede weekend in maart, is in Grou een begrip. De Merenloop is voor het eerst gehouden in 1970. De trainer van de atletiekvereniging Athleta, Lammert Hoekstra, vond de rondjes om de kerk best wel saai. Een echte crossloop in Grou dat moest het worden. De toenmalige voorzitter van de atletiekvereniging Foeke de Wolf en bestuurslid Otte Bouma vonden het een prachtig initiatief. Het organiseren van een loopevenement in 1970 was sneller geregeld dan tegenwoordig. Tegenwoordig moeten er aan allerlei regels worden voldaan en verschillende vergunningen aangevraagd worden. Toen was het een kwestie van een telefoontje naar de gemeente. Om het een echte cross te laten worden een rondje bij de landeigenaren langs en de Merenloop was geboren. In de eerste jaren was er één afstand 11 km. Er werd ingeschreven in de korfbalkantine of voetbalkantine aan de Nesserdyk. De weilanden waren niet zo gedraineerd als nu, waardoor het door de weilanden afzien was. Menig loopschoen is blijven steken in de drassige grond. Er zijn de afgelopen 50 jaar meerdere veranderingen geweest. De brug is verdwenen over het Prinses Margriet Kanaal en vervangen door een aquaduct. Er zijn meer afstanden gekomen. Het is nu een loop voor jong en oud door de komst van de kidsloop. De start/ finish verhuisde naar de sporthal “de Twine” en later naar het centrum van Grou. Voor de wandelaars is er een wandelroute toegevoegd, eerst op de zondagmorgen voor de Merenloop, de laatste jaren op de zaterdag voor de “echte” Merenloop gelopen wordt. Deze keus is gemaakt vanuit veiligheidsoverweging. Ieder jaar is het spannend of de weergoden ons goed gezind zijn. Het spreekwoord “maart roert zijn staart” klopt helemaal. Het ene jaar valt de regen bij bakken uit de lucht, of er ligt nog ijs in de sloten of vallen de spreeuwen van de daken. Dat de Merenloop weerbestendig is hebben we 2019 gezien. Andere lopen werden afgelast vanwege slechte weersomstandigheden, eerlijkheidshalve elders in het land was het bar slecht weer, de Merenloop ging gewoon door. De eerste keer dat de Merenloop niet doorging was in 2001. Toen moest het evenement afgelast worden vanwege de mond -en klauwzeercrisis. Volgend jaar zal de 51ste Merenloop gehouden worden, daar gaan we 117 Data 51e Merenloop Grou 11 & 12 maart 2023 gewoon vanuit in het tweede volle weekend in maart dat zal zijn op zaterdag 11 en zondag 12 maart 2023. Blijf wandelen en sporten zodat je goed getraind bent voor de volgende Merenloop. Tot 2023. Kijk voor informatie en inschrijven op: www.merenloop.nl info@merenloop.nl  merenloop  merenloopGrou  merenloopgrou

Vrolijke Vrijmarkt Grou Een feestje voor jong en oud in Grou is goud! Jaarlijks vindt op 27 april de Vrolijke Vrijmarkt Grou plaats rondom de 12de eeuwse Sint Piterkerk en in 2022 alweer voor de 10e keer, ter gelegenheid van de verjaardag van onze koning. Gezellig rondwandelen in het oudste gedeelte van Grou, waar kinderen hun spulletjes, kunstjes, knutsels en baksels verkopen. De merel die zingt en de vlag staat hoog op de toren. Een kleine versnapering met koffie of thee wordt door buurtvereniging Om ‘e Toer met veel liefde en plezier verzorgd. Het kleinschalige en de ongedwongen sfeer dragen bij tot weer een gezellige dag in Grou van 10.00 - 15.00 uur. 118

Activiteiten / festiviteiten Opening Watersportseizoen Welkom in Gastvrij Grou! Opening Watersportseizoen op 6,7 en 8 mei 2022 Ieder jaar viert het gezellige watersportdorp Grou de Opening van het Watersportseizoen. Het hele weekend vinden er in het centrum, op de kades en op het water diverse activiteiten voor jong en oud plaats. Gezien de omstandigheden omtrent het coronavirus kon het evenement afgelopen 2 jaar niet doorgaan. Maar dit jaar lijkt het erop dat het seizoen weer op feestelijke wijze geopend kan worden. Het evenement heeft naast een jaarlijks wisselende invulling ook een aantal vaste activiteiten, waarvan sommige zelfs bijna traditie te noemen zijn. De belangrijkste traditie is toch wel de aankomst van de Sylkeninginne (zeilkoningin) en hofdame. Zij meren vrijdagavond met het Grouster Skûtsje aan bij hotel Oostergoo. Samen met de wethouder zullen zij het seizoen van 2022 openen. Een ander vast element is de Voorjaarskermis met fantastische attracties voor jong en oud. Uiteraard kan het Watersportseizoen niet geopend worden zonder activiteiten op het water. Voor de allerkleinsten is er op zaterdag het Skipkesilen. Wie zijn skipke komt als eerste over de lijn? Verder wordt er op het water gezeild, geroeid en gesupt. Ook de Duckrace mag niet ontbreken. Een prachtig gezicht om alle badeendjes naar de finishlijn te zien drijven. Het winnende eendje ontvangt een mooie prijs. In het centrum van Grou is het gezellig winkelen in de vele prachtige winkels en op de kleine markt. Geniet ook van de oldtimers die Grou aan zullen doen in dit weekend. En natuurlijk hopen we weer volop te kunnen genieten bij de diverse horeca die Grou rijk is. Strijk neer op een van de (verwarmde) terrassen of dans tot in de late uurtjes. Zowel overdag als ‘s avonds is er live muziek in het centrum. Meer informatie: Opening Watersportseizoen www.grouaktief.nl grouaktief@hotmail.com    openingwatersportseizoengrou 119

BEN JIJ AL OVERSTAG? Overnachten in Grou Appartement met eigen aanlegsteiger ‘BakBoord’ Airbnb.nl / Booking.com Met hart voor dieren, in het hart van Fryslân Voor spoedgevallen 24 uur / 7 dagen bereikbaar Oedsmawei 13, 9001 ZJ Grou, T 0566-601464, E info@dierenartsgrou.nl | W www.dierenartsgrou.nl Telefonisch spreekuur: ma t/m za 08:00 - 09:30 Balie geopend: ma t/m vr 08:00 - 18:00 en za 08:00 - 09:30 Spreekuur gezelschapsdieren uitsluitend op afspraak! Openingstijden: Maandag t/m vrijdag 13.00 - 17.00 uur Zaterdag 10.00 - 17.00 uur De Muldyk 3, Grou | kringloopgrou.nl Grou - Sneek - Drachten - Surhuisterveen 34705-MIT-Mitra Grou Spandoek-2500x610.indd 1 22-09-21 09:19 120

Activiteiten / festiviteiten Een jaarlijks terugkerend evenement van de vereniging GRSV. Een ware roeirace van 20 km bikkelen door het Nationaal Park d’ Alde Feanen en over de Grouster wateren, met 1e en 2e klasse Heren en dames. Tijdens deze roeirace Grou komen zo’n 70 teams, afkomstig uit heel Nederland, met ieder hun eigen sloepen, naar Grou. De start en finish vinden altijd plaats bij Herberg Oer ’t Hout: een waar spektakel om te zien en te volgen. Een race waarbij het aankomt op kracht en uithoudingsvermogen van de roeiers, op kundigheid en tactiek van de stuurlieden, en uiteraard op teamgeest. De eerste start vindt plaats om op 7 mei om 12.00 uur. Meer informatie: Grou Roeisloepenrace www.roeiracegrou.nl roeiracegrou@outlook.com  roeirace Grou  roeiracegrou  RoeiraceGrou De Roeisloepenrace Grou 7 mei 2022 121

Skûtsjewike Beleef het in Grou van 22 t/m 31 juli! In 2011 hebben een aantal Grouster ondernemers met een aantal vrijwilligers het plan opgevat om meer reuring –in de goede zin van het woord- te creëren. Bezoekers langer vasthouden en zo is het idee ontstaan om in de week voorafgaand aan de opening van het SKS Skûtsjeseizoen ieder dag één of meerdere activiteiten te organiseren. Door een concentratie van activiteiten in de Skûtsjewike staat tien dagen lang het watersportdorp Grou in het teken van varen, fietsen, muziek, maar vooral zeilen. Van foodfestival Prikmar tot een sloepentocht en natuurlijk de start van het SKS Skûtsjesilen. 122

Activiteiten / festiviteiten In Grou is ieder jaar de start van het SKS Skûtsjesilen. Dat geeft het dorp een bijzondere positie. Grou is anders dan anders. Het is rustig, kleinschalig, maar er valt hier heel wat te beleven. Alle activiteiten van de Skûtsjewike hebben te maken waar Grou voor staat: watersport. Het eerste weekend staat in het teken van muziek, dans nabij het Pikmar tijdens Splashtival met aansluitend gezelligheid, muziek en vermaak en vooral het genieten van een hapje en een drankje op het foodfestival Prikmar waar verschillende keukens en foodtrucks hun specialiteiten verkopen aan de bezoekers. Vanaf maandag activiteiten voor jong en oud met voor ieder wat wils. Op de fiets in- en om Grou genieten, het kan tijdens de Skûtsjewike. Op woensdag de sloepentocht, inmiddels uitgegroeid tot een geweldig event met een variëteit aan artiesten en acts met altijd weer iets verrassends. Op vrijdag start het officiële skûtsjeprogramma. De loting en feest op het Halbertsma’s plein en zaterdag de eerste wedstrijd van het SKS Skûtsjesilen. De skûtsjes zijn tiptop in orde gemaakt en de schippers met hun bemanning strijden om de eerste slag. Verschillende verenigingen in Grou nemen elk een deel van de organisatie van de activiteiten voor hun rekening. Tientallen vrijwilligers steken er veel tijd in om de 123 Skûtsjewike tot een succes te maken. Vanaf de winter zijn we volop bezig. Het dorp bruist van de energie om aan de slag te gaan. De vrijwilligers kijken er naar uit om weer aan de slag te mogen voor de Skûtsjewike, we steken graag met z’n allen onze handen uit de mouwen om een schitterende tiende editie te organiseren. Het laatste nieuws, inschrijven en deelname via: www.skutsjewike.nl info@skutsjewike.nl    skutsjewike Wolkom yn Gou

Skûtsjesilen 2022 Skûtsje OVERZICHT DEELNEMERS SKS KAMPIOENSCHAPPEN Plaats Schipper Eildert Sietez - Akkrum Twee Gebroeders - Drachten d’Halve Maen - Drachten Twee Gebroeders - Earnewâld It Doarp Grou - Grou Gerben van Manen - Heerenveen It Doarp Huzum - Huizum Oeral Thús - Joure De Jonge Jan - Langweer Rienk Ulbesz - Leeuwarden Lemster Skûtsje - Lemmer De Sneker Pan - Sneek Súdwesthoek - Stavoren Akkrum Drachten Drachten Earnewâld Grou Heerenveen Huizum Joure Langweer Pieter Ezn. Meeter Jeroen Pietersma Klaas Westerdijk Gerhard Pietersma Douwe Azn. Visser Sytze Brouwer Johannes Hzn. Meeter Rinus de Jong Harmen Brouwer Leeuwarden Willem Uzn. Zwaga Lemmer Sneek Stavoren Klaas van der Meulen - Woudsend Woudsend Albert Jzn. Visser Jappie Dzn. Visser Auke de Groot Klaas van der Meulen Teken 124

Activiteiten / festiviteiten Skûtsjesilen In Grou start ieder jaar de strijd om het kampioenschap van de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS). Traditiegetrouw meldt de vloot zich in het gastvrije dorp aan het begin van de noordelijke bouwvakvakantie. Op vrijdagavond komen de veertien SKS-schippers en hun bemanningen bijeen in een grote tent op het Halbertsmaplein in het sfeervolle dorpshart. Tijdens die feestelijke bijeenkomst wordt er geloot om de startvolgorde op De Veenhoop en in Earnewâld. Op zaterdag beginnen de schippers op de Pikmar en Wide Ie aan de reeks van elf wedstrijden door Friesland. De schepen worden vanaf de houtstekken in één lange sleep naar het wedstrijdveld gebracht, gadegeslagen door duizenden toeschouwers die zich hebben verzameld op de wal en het water. Schitterende traditie sinds 1854 In Grou worden sinds 1854 wedstrijden voor beurt- en vrachtschepen gehouden. Schippers verdienden destijds met die schepen de kost met het vervoeren van vracht. Alle financiële extraatjes waren welkom en daarom deden ze aan de zeilwedstrijden mee, die eerst door de zeilverenigingen Oostergoo en Frisia werden verzorgd. In 1929 nam de Kommisje Skûtsjesilen Grou het over tot in 1945 de basis werd gelegd voor de vereniging Sintrale Kommisje Skûtsjesilen. Sindsdien worden de wedstrijden onder de vlag van de SKS georganiseerd. Het wedstrijdzeilen met de historische vrachtschepen is zo behouden gebleven en uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerend zeilkampioenschap waar iedereen in Friesland van kan genieten. Er staan schippers aan het helmhout die afstammen van ‘skûtsje-families’ die in de vorige eeuw tenminste tien jaar in Friesland de kost hebben verdiend met een vrachtschip. Wordt ‘It Doarp Grou’ opnieuw SKS- kampioen? Grou is sinds 1957 in het bezit van een skûtsje. In 2005 trad Douwe Azn. Visser aan als schipper van het Grouster skûtsje. Hij heeft het met skûtsje veel succes behaald. In zijn eerste seizoen werd Visser met ‘It Doarp Grou’ SKS-kampioen. Dit herhaalde hij in 2009. Daarna werd hij een aantal keer tweede (2011, 2012 en 2013), maar veroverde in 2014 toch weer de eerste plek. In 2015 en 2016 eindigde Visser als derde op het podium. Maar de laatste jaren is hij ongeslagen: in 2017, 2018 en 2019 eindigde hij bovenaan. De schipper zal er ook dit jaar weer alles aan doen om met ‘It Doarp Grou’ SKS-kampioen te worden. Maar de concurrentie van de dertien andere schippers is groot. Zo blijft de strijd om het kampioenschap spannend tot de laatste wedstrijd op de Snitser Mar. Competitie 2022 Zodra er meer informatie beschikbaar is over de competitie 2022 zal dit worden geplaatst op de website. De wedstrijddata voor 2022 zijn ‘voorlopig’. 125

Skûtsjesilen Every year, the battle for the championship of the Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS) [Central Committee on Dutch Barge Racing] starts in Grou. Traditionally, the fleet arrives in the welcoming village at the beginning of the northern summer holidays. On Friday evening, the fourteen SKS skippers and their crews gather in a large tent on Halbertsmaplein in the atmospheric village centre. During the festive meeting, lots will be drawn for the starting order on De Veenhoop and in Earnewâld. On Saturday, the skippers on the Pikmar and Wide start the series of eleven races through Friesland. The boats are brought from the timber docks in one long haul to the race course, watched by thousands of spectators who have gathered on the shore and the water. A splendid tradition since 1854 Races for barges and freighters have been held in Grou since 1854. In those days, skippers earned their living by transporting cargo on those ships. Any financial perks were welcome and so they took part in the sailing regattas, which were initially organised by the Oostergoo and Frisia sailing clubs. In 1929, the Kommisje Skûtsjesilen Grou took over until the foundations were laid for the Sintrale Kommisje Skûtsjesilen association in 1945. Since then, the races have been organised under the banner of the SKS. Competition sailing with historic cargo ships has survived and grown into an annual sailing championship that everyone in Friesland can enjoy. There are skippers at the helm who descend from ‘skûtsje-families’ who had earned their living in Friesland with a freighter for at least ten years in the last century. Will ‘It Doarp Grou’ become the SKS champion again? Grou has owned a skûtsje since 1957. Douwe Azn joined in 2005. With Visser as skipper of the Grouster skûtsje. He has enjoyed great success with skûtsje. In his first season, Visser became SKS champion with ‘It Doarp Grou’. He repeated this in 2009. He then finished second several times (2011, 2012 and 2013), but recaptured first place again in 2014. In 2015 and 2016, Visser finished third on the podium. But in recent years he has been unbeaten: in 2017, 2018 and 2019 he finished first. The skipper will do everything to become SKS champion with ‘It Doarp Grou’ again this year. But competition from the other thirteen skippers is fierce. So the battle for the championship remains tense until the last race on the Snitser Mar. 2022 Competition More information about the 2022 competition will be posted on the website as soon as it becomes available. The competition dates for 2022 are ‘provisional’. 126

Activiteiten / festiviteiten Skûtsjesilen Jedes Jahr beginnt in Grou der Kampf um die Meisterschaft der Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS). Traditionell meldet sich die Flotte zu Beginn der Bauferien im Norden im gastfreundlichen Dorf an. Am Freitagabend versammeln sich die vierzehn SKS-Skipper und ihre Crews in einem großen Zelt auf dem Halbertsmaplein im stimmungsvollen Dorfzentrum. Während dieser festlichen Versammlung wird gelost, um die Startreihenfolge bei De Veenhoop und Earnewâld zu bestimmen. Am Samstag starten die Skipper auf Pikmar und Wide Ie in die Serie von elf Wettbewerben durch Friesland. Die Schiffe werden von den Baumstämmen in einem langen Schlepp zum Wettkampfgelände gebracht, beobachtet von Tausenden von Zuschauern, die sich am Ufer und auf dem Wasser versammelt haben. Eine wunderschöne Tradition seit 1854 In Grou werden seit 1854 Wettbewerbe für Wende- und Frachtschiffe ausgetragen. Damals verdienten die Skipper mit diesen Schiffen ihren Lebensunterhalt mit dem Transport von Fracht. Alle finanziellen Extras waren willkommen und deshalb nahmen sie an den Segelwettbewerben teil, die zuerst von den Segelclubs Oostergoo und Frisia organisiert wurden. 1929 übernahm die Kommisje Skûtsjesilen Grou, bis 1945 der Grundstein für den Verein Sintrale Kommisje Skûtsjesilen gelegt wurde. Seitdem werden die Wettkämpfe unter der SKS-Flagge ausgetragen. Das Wettbewerbssegeln mit den historischen Frachtschiffen ist somit erhalten geblieben und hat sich zu einer jährlichen Segelmeisterschaft entwickelt, an der jeder in Friesland teilnehmen kann. Auf dem Helmhout gibt es Skipper, die von ‘Skûtsje-Familien’ abstammen, die im letzten Jahrhundert mindestens zehn Jahre lang mit einem Frachtschiff in Friesland ihren Lebensunterhalt verdienten. Wird ‘It Doarp Grou’ erneut SKS-Champion? Grou besitzt seit 1957 ein Skûtsje. 2005 kam Douwe Azn. Visser als Skipper der Grouster skûtsje. Er hat mit skûtsje großen Erfolg erreicht. In seiner ersten Saison wurde Visser mit „It Doarp Grou“ SKS-Meister. Dies gelang ihm im Jahre 2009 nochmals. Danach wurde er mehrmals Zweiter (2011, 2012 und 2013), eroberte aber 2014 erneut den ersten Platz. 2015 und 2016 stand Visser als Dritter auf dem Podium. Doch in den letzten Jahren war er ungeschlagen: 2017, 2018 und 2019 landete er ganz oben auf der Liste. Der Skipper wird alles in seiner Macht Stehende tun, um auch in diesem Jahr wieder SKS-Champion mit „It Doarp Grou“ zu werden. Aber die Konkurrenz der dreizehn anderen Skipper ist groß. Der Kampf um die Meisterschaft bleibt bis zum letzten Spiel auf dem Snitser Mar spannend. Wettbewerb 2022 Sobald weitere Informationen zum Wettbewerb 2022 vorliegen, werden diese auf der Website veröffentlicht. Die Wettbewerbstermine für 2022 sind „vorläufig“. 127

AGENDA Datum Za 30-07-2022 Grou Ma 01-08-2022 De Veenhoop Di 02-08-2022 Earnewâld Wo 03-08-2022 Terherne Do 04-08-2022 Langweer Vr 05-08-2022 Elahuizen Za 06-08-2022 Stavoren Ma 08-08-2022 Woudsend Wo 10-08-2022 Lemmer Do 11-08-2022 Lemmer 12-08-2022 Sneek Vr 128 Wedstrijdplaats Waar het beste te volgen? Bij de Tynje Bij Ie-Sicht Sânemar Vanaf de pier Vanaf het strand van het dorp Langs de oever van het dorp; Mardyk Vanaf de IJsselmeerdijk Vanaf de Indyk Vanaf de pier bij het strand Vanaf de pier bij het strand Vanaf het Starteiland

Activiteiten / festiviteiten FFF Grou Ferieniging Foar Folksformaken De FFF is één van de grootste verenigingen van Grou met als hoofddoel het organiseren van leuke en uitnodigende activiteiten voor de inwoners van Grou. De FFF is in 1920 opgericht toen er tijdens de zeilwedstrijden die er op en rond de Grouster meren georganiseerd werden behoefte ontstond voor zogenaamde “wal activiteiten” voor de zeilers en hun aanhang. Nu, 102 jaar later, is de FFF uitgegroeid tot een vereniging met meer dan 1300 leden en meer dan 100 vrijwilligers. De hoofdactiviteit van de FFF is het organiseren van het traditionele dorpfeest wat iedere jaar rond de tweede zondag van september wordt gehouden. De Grouster Merke, zoals het in de volksmond wordt genoemd, is een weekend waar menig Grouster naar uitkijkt! Van de volksspelen tot kinderdisco en van het Matinee tot het grote slot feest. Voor iedereen van jong tot oud is er iets leuks te doen. Naast deze festiviteiten wordt er ook ieder jaar weer gezorgd voor een gezellige kermis op en rond het Halbertma’s plein. En vergeet niet; As jim it nei it sin hawwe, dan ha wy it ek Programma volgt, zie Grou Agenda www.fffgrou.nl pr@fffgrou.nl  fffgrou  fffgrou  groustermerke 129

Grouster Zeilmarathon 2022 De Grouster Zeilmarathon is inmiddels een begrip in Grou en omstreken. Elk jaar in het tweede weekend van oktober wordt er gestreden om uiteindelijk dat bovenste trapje van het podium te mogen beklimmen. Aan deze tocht der tochten over Friese wateren en langs pittoreske plekjes en dorpen wordt al 6 jaar met veel plezier deelgenomen door tientallen boten. Iedereen raakte de afgelopen jaren stukje bij beetje gewend aan het ware bikkelgehalte van de Grouster Zeilmarathon. Ook dit jaar, waait de frisse wind weer door de Grouster Zeilmarathon zoals wij die inmiddels kennen… Het is elk jaar weer de vraag, ‘wyn of gjin wyn’. De afgelopen jaren mochten we genieten van een geweldige tocht met een zomers tintje en een prachtige wind. Daarom zoeken wij ook dit jaar weer de wind op met een mooie route over de bredere vaarwegen en het open zeilwater rondom Grou en omstreken. De route biedt uitdaging voor zowel de tactische zeiler, de liefhebber van zeilen op open water en de brute spierkracht aan boord. De route start als vanouds op het Pikmeer bij Grou. Vanuit daar zetten we koers door de Tijnje, langs Pean richting Akkrum. Het bikkelen kan beginnen. In Akkrum is volop mogelijkheid tot peddelen, jagen en bomen. Ook de mast zal hier gestreken moeten worden. Met Akkrum in de start van de marathon hebben we het zwaarste gedeelte gehad. Na Akkrum blaast de wind ons verder richting de Terkaplesterpoelen Waarna we wederom koers zetten richting Akkrum. Via de Wijde Ee koersen we richting de Alde Feanen en vervolgen we onze weg richting de Veenhoop. Wanneer we de Veenhoop gepasseerd zijn volgen er enkele tactische keuzes in de route afhankelijk van de wind. Vanaf hier is de finish in zicht. De laatste kilometers liggen voor de boeg. De finish zal weer plaatsvinden in de kom bij het Marit Bouwmeester Zeilcentrum Grou. Hoewel de aandacht van de Grouster Zeilmarahton wat meer wordt gelegd richting het echte zeilen op meer open water en tactische keuzes, blijft het karakter van de marathon; een snelle start, tactisch zeilen, bikkelen, jagen, bomen, peddelen en uiteindelijk trots en voldaan finishen, maar vooral ook genieten en plezier hebben. Ga jij komend jaar ook weer van start bij de Grouster Zeilmarathon? Datum zaterdag 8 oktober 2022 Voor meer informatie en deelname: Grouster Zeilmarathon www.grousterzeilmarathon.nl penningmeester@kwvfrisia.nl   grousterzeilmarathon  Zeilmarathon 1

Activiteiten / festiviteiten Het Sint Piterfeest Ieder jaar vieren de Grousters het Sint Piterfeest. Dit is een feest voor kinderen, volwassenen, Grousters en oud-Grousters. Sint Piter komt ieder jaar met zijn vriend Aldemar naar Grou ter ere van zijn verjaardag op 21 februari. Ze komen vaak aan op de pakjesboot de zaterdag voor zijn verjaardag. Heel enkel is dit, in verband met de voorjaarsvakantie, een weekend eerder. Sint Piter wordt ontvangen op de kade en loopt vervolgens, door de mensenmassa, naar it Grien (het plein in het dorp) en wordt daar verwelkomd door alle mensen en de burgemeester van de gemeente Leeuwarden. Nadat Sint Piter en Aldemar zijn toegezongen door het publiek, stapt de goedheiligman op het paard voor een rondrit door Grou. De rest van de dagen worden gevuld met activiteiten rondom het duo. Op 21 februari, pakjesavond, neemt Grou ook weer afscheid van Sint Piter en Aldemar. It Grien loopt weer vol zodat ze kunnen worden uitgezwaaid. Hoe ze vertrekken is ieder jaar weer een verrassing. Zo stapten ze in 2018 nog in een luchtballon om weer richting Spanje te vertrekken. Er gaan veel verhalen over Sint Piter. Logisch, want niemand weet precies wat de geschiedenis van Sint Piter is. Wat we wel weten is dat Sint Piter – en niet Sinterklaas – ieder jaar in februari naar Grou komt, samen met zijn trouwe vriend Aldemar. Vroeger was de heilige Sint Petrus beschermheilige van de Grouster vissers. Hij had een aandeel in de Lentefeesten en gaf fruit en snoep aan de kinderen. Misschien is daar de Sint Piterkerk in Grou gebouwd en vieren de kinderen, volwassenen, Grousters en oud-Grouster daarom op 21 februari Sint Piterdag. Aankomst: 11 februari 2023 Vertrek: 21 februari 2023 Meer informatie: www.sintpiter.nl info@sintpiter.nl  sint piter  sintpiter  sintpiterfeestgrou  sintpiterkomitee Sint Piterfeest in Grou is bijgeschreven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland 131

Hoofdstraat 5 9001 AM Grou Tel: 0566-621316 www.bruna.nl ING-servicepunt PostNL postkantoor garen wol naalden accessoires boeken Gedempte haven 3a, Grou www.wolwinkel.nl Shop online of kom langs in Grou 1000m² watersporten vakantiebeleving in hét watersportdorp Grou Heren & Dames mode Holebrook, Penn & Ink, Saint James, Fabienne Chapot, Mos Mosh, POM Amsterdam, Lacoste, Profuomo, Gant, Sea Ranch, Pelle Petterson, North Sails, Beaumont, Ana Alcazar, Creenstone, Gaastra, Henriette Steffensen, Josephine&Co, Roosenstein Wolke Schoenen Dubarry, UGG, Havaianas, Ilse Jacobsen Watersport Zeilkleding, touw en beslag, waterkaarten en schipperstruien Lifestyle Meubels, kussens, lampen, servies voor aan boord, Fatboy OUDESEYLMAKERIJ.NL NIEUWE KADE 3 | GROU 132 • Mobile SUP-school voor jong en oud • SUPs, Dragon (4 pers) of Big (6-8 pers) • Lessen, clinics, (groene) bedrijfsuitjes & verhuur. Info Singel 20, Grou 06-533 18 760 supaway.nl

Activiteiten / festiviteiten Sint Piterfroulju De traditie rondom deze froulju! Het is een bekend begrip in Grou. Dé Sint Piterfroulju! Maar waar komt deze traditie precies vandaan? En wat doen die froulju nu precies? Na de tweede wereldoorlog ontstond de Sint Piterbeurs, toen nog Sint Pitertentoonstelling genoemd. De dames van de N.V.E.V (Nederlandse Vrouwen Electriciteits Vereniging) organiseerden deze tentoonstelling. Al voor de herfst begonnen deze dames in groepjes handwerkjes te maken welke ze begin februari op de beurs verkochten. Nu, bijna 70 jaar later wordt dezelfde beurs nog steeds met veel plezier georganiseerd door de Sint Piterfroulju. De cake en koek is aangepast naar versgebakken appeltaart en er is plaats gemaakt voor heel veel leuke kinderspelletjes zoals touwtje trekken, ballen gooien en nagellakken. Maar de essentie is net als de locatie in Hotel Oostergoo hetzelfde gebleven. Later werd de Sint Piterbingo toegevoegd. Ook dit was weer een groot succes. De zaal zit elk jaar stampvol met ongeveer 300 fanatieke bingofanaten. Een gezellige beurs én bingo voor en door Grousters waarbij iedereen alvast in de Sint Piterstemming komt. De Sint Piterfroulju Een enthousiast stel dames die Sint Piter en zijn mooie tradities een warm hart toe dragen. Deze 14 creatieve dames organiseren onder andere de Sint Piterbeurs, de Sint Piterbingo, de Opsetaksje en Op besite by Sint Piter. Gemiddeld blijven de dames 5 jaar Sint Piterfrou en volgt daarna weer een nieuwe generatie. Dit jaar moest de traditie van de beurs en de bingo net even anders aangepakt worden door corona. Samen met het Mearke team werd een heuse Noflike Sint Piterjûn georganiseerd. Tijdens deze avond kwam de bingo én het draaiend rad toch nog even voorbij. Met trots kijken wij terug op een gezellige avond waarbij we de Sint Piterstemming konden overbrengen naar de huiskamers van vele Grousters. Met de opbrengst van de activiteiten van de Sint Piterfroulju kunnen allerlei activiteiten rondom Sint Piter worden bekostigd. Denk hierbij onder andere aan de kosten voor het Mearke. Samen een gezellig Sint Piterfeest De Sint Piterfroulju worden gesteund door vele Grouster ondernemingen. Hiervoor zijn we ze elk jaar weer erg dankbaar. Maar ook de vele vrijwilligers zijn erg belangrijk voor ons. Denk aan de dames die de verse appeltaart bakken die wij kunnen verkopen, en degene die ons helpen met alle kinderspelletjes. Maar ook de mensen die ons vooraf voorzien van prijzen voor het draaiend rad en de bingo. Het Sint Piterfeest is écht een feest voor en door Grousters. Meer informatie: www.sintpiter.nl info@sintpiter.nl  sintpiterkomiteegrou  sintpiter  sintpiterfeestgrou  sintpiterkomitee 133

• AED’s Grou • Nuttige Adressen • Praktische informatie • Openbaar vervoer • Watersportvoorzieningen • Bootverhuur • Rondvaarten met schipper • Zeillessen • Zeilmakerij • Watersportservice bedrijven • Overnachten • Eten & drinken • Winkels • Plattegrond Grou Praktische info

PRAKTISCHE INFO nuttige adressen ALARM 112 National Alarm BRANDWEER FIREBRIGADE, FEUERWEHR 112 National Alarm POLITIE POLICE, POLIZEI 112 National Alarm Holstmeerweg 3 8934 AS Leeuwarden +31 (0)900 8844 SPOEDLIJN ARTS EMERGENCY NUMBER, NOTLINIE +31(0)566 621 122 DOKTERSWACHT DOCTORSWATCH, ARZTWARTE +31(0)900 112 7112 Praktische informatie useful addresses • nütZliche adressen HUISARTS FAMILYDOCTOR, HAUSARZT Oostergoostraat 53, Grou +31(0)566 621 310 www.huisartsenpraktijkgrou.nl ZIEKENHUIZEN HOSPITALS, KRANKENHÄUSER Leeuwarden: MCL Henri Dunantweg 2 8934 AD Leeuwarden +31(0)58 2866 969 www.mcl.nl Heerenveen: Tjongerschans Thialfweg 44 8441 PW Heerenveen +31(0)513 685 685 www.tjongerschans.nl AED’s Grou Grou een hartveilig dorp In 2019 is Pleatslik Belang Grou gestart met het project “Grou Hartveilig”. De doelstelling van dit project was om de in Grou aanwezige AED’s te verplaatsen naar een plek aan de buitenkant van de gebouwen, zodat de AED’s ook buiten sluitingstijd (24 uur per dag) bereikbaar zijn. Hiervoor zijn speciale buitenkasten gefinancierd met daarin geplaatst de AED’s. Vervolgens zijn ze aangemeld bij HartslagNU. AED's aangemeld bij HartslagNu en 24/7 beschikbaar: • Atelier Michel Koene, de Seize 4 • Buurt de Foarn • Buurt de Skou • Havengebouw Havenhûs, Meersweg • HR Oostergoo, Nieuwe Kade 1 • Tennisvereniging Grou (TVG), Burstumerdyk 1a • MFC Friesmastate, Oostergoostraat 52-54 • OSG Sevenwolden, Burstumerdyk 5 • Pont de Burd, Yn‘e Lijte • Regiobank, Parkstraat 7 • Sporthal De Twine, Tjallinga 2 OOGKLINIEK EYE CLINIC, AUGENKLINIK Oog en Welzijn It Molelân 8a, Grou +31(0)566 226 600 www.oogenwelzijn.nl APOTHEEK PHARMACY, APOTHEKE Oostergoostraat 53, Grou +31(0)566 622 695 www.apotheekmidfyslan.nl TANDARTSEN DENTISTS, ZAHNÄRTZE De Huys Tandarts Oedsmawei 24, Grou Spoeddienst +31(0)900 215 3111 +31(0)566 820 028 www.dehuystandarts.nl Omnimed kaakchirugie en implantologie Oedsmawei 24, Grou +31(0)566 820 020 www.omnimed.nl Tandartsenpraktijk Grou Allingawier 39, Grou +31(0)566 624 850 www.tandartsengrou.nl Tilon Biensma 31a, Grou +31(0)566 620 494 www.tandartsenpraktijktilon.nl DIERENARTS VETERINARIAN, TIERARZT Dierenartsenpraktijk Grou Oedsmawei 13, Grou +31(0)566 601 464 www.dierenartsgrou.nl 135

PRAKTISCHE INFORMATIE Practical Information • PRAKTISCHE INFORMATION BANKEN BANKS, BANKEN ING -Brunawinkel- | Hoofdstraat 5, Grou | +31(0)566 621 316 Jumbo -geldautomaat- | Stationsweg 38f, Grou | +31(0)566 625 760 Poiesz -geldautomaat- | Parkstraat 3, Grou | +31(0)566 622 012 Regiobank | Parkstraat 7, Grou | +31(0)566 651 020 | BIBLIOTHEEK LIBRARY, BIBLIOTHEK Burstumerdyk 6, Grou | 0566 621 493 FIETSVERHUUR BIKE RENTAL, FAHRRADVERLEIH Joop Zandberg Fietsplezier | Oedsmawei 14, Grou | +31(0)566 624 123 | www.joopzandberg.nl SunWheels | Garde Jagerswei 5, Grou | +31(0)6 28 77 10 76 | www.sunwheels.nl StepFun | Miniawier 4, Grou | +31(0)6 1834 0962 GAS Gascentrum Noord Nederland BV | Stationsweg 92, Grou | +31(0)566 625 800 | www.gascentrumgrou.nl INFORMATIEPUNT GROU INFORMATION POINT GROU, INFORMATIONSPUNKT GROU Halbertsma’s Plein 12, Grou | +31(0)566 659 933 | www.grou.nl KERKEN CHURCHES, KIRCHE Doopsgezinde gemeente Mid-Fryslân | Hoofdstraat 44, Grou | Elke zondag kerkdienst om 10.00 uur | www.dgmidfryslan.doopsgezind.nl Sint Piterkerk (PKN gemeente) | Kerkstraat Grou | Elke zondag kerkdienst om 09.30 uur | www.pkngroujirnsum.nl MUSEA MUSEUMS, MUSEEN Commandopost Grou (De Bunker) | Burstumerdyk 1 Grou | +31(0)6 5341 9233 | www.museumbeschermingbevolking.nl Dorpsarchief Grou | Halbertsma’s Plein 12, Grou | +31(0)6 222 81 175 | www.dorpsarchiefgrou.nl Mineralogisch Museum Grou | Leechlân 22, Grou | +31(0)566 623 636 | www.mineralengrou.nl POSTKANTOOR POST OFFICE, POSTAMT Brunawinkel | Hoofdstraat 5, Grou | +31(0)566 621 316 Openbaar vervoer Grou heeft een ‘eigen’ treinstation Grou-Jirnsum aan de spoorlijn Leeuwarden – Zwolle. Het station ligt ongeveer op 1,5 km van het centrum Grou. Ga je liever met de bus, dan kun je vanuit Grou met lijn 28 naar o.a. Heerenveen of Leeuwarden. In Grou zijn meerdere haltes op directe loopafstand van het centrum. Kijk voor de trein- en bustijden op de website: 9292.nl. 136

PRAKTISCHE INFO WATERSPORTVOORZIENINGEN WATERSPORT SUPPLIES • WASSERSPORTEINRICHTUNGEN HAVENKANTOOR HARBOUR OFFICE, HÄFENBÜRO Havenhûs | Meersweg 9a Grou | +31(0)6 5315 1298 GEMEENTEHAVENS GROU MARINAS OF GROU, JACHTHÄFENS GROU 1 Hellingshaven 2 Nieuwe Kade 3 Pikmeerhaven 4 Suderkade TANKSTATIONS GASSTATIONS, TANKSTELLEN Firezone | ’t Molelân 8, Grou WSB Anja | Meersweg 9a, Grou (steiger voor de boten) Esso | Stationsweg 86, Grou TRAILERHELLINGEN Pr. Wilhelminastraat 3 Garde Jagersweg 1 VUILWATERAFVOER DRAINAGE OF DIRTY WATER, ABWASSERABFLUSS FRO-kade in de Hellingshaven Steiger C in de Pikmeerhaven BOOTVERHUUR BOAT RENTAL • BOOT VERLEIH HW Yachtcharter | Jister 13a, Grou | +31(0)566 624 062 | www.hwyachtcharter.nl Jachtverhuur H.Hofstra | Biensma 3, Grou | +31(0)6 6 31 96 02 38 | www.jachtverhuurhofstra.nl Jachtwerf de Groot -Pikmeerkruiser- | Oedsmawei 2, Grou | +31(0)566 621 719 | www.pikmeerkruiser.nl WaterSportBedrijf (WSB) Anja | Meersweg 9a, Grou | +31(0)566 621 373 | www.wsbanja.nl Waterpark Yn’e Lijte | Yn’e Lijte 1, Grou | +31(0)566 621 487 | www.ynelijte.nl Sloep Huren Grou | Yn’e Lijte 1, Grou | T: 0566 744 044 | W: www.sloephurengrou.nl SupAway | It Skûtsej 51, Grou | 06 5331 8760 | www.supaway.nl 137

RONDVAARTEN MET SCHIPPER BOAT TRIPS WITH SKIPPER • RUNDFAHRTEN MIT SKIPPER Grutte Grize (60 personen) | Meersweg 9a, Grou | +31(0)6 2292 8937 | www.gruttegrize.nl Moai Fuort -Sloeprondvaarten- | Oerhaelspaed 5, Grou | +31(0)566 623 420 | www.moaifuortgrou.nl MS Markol -voor mensen met een beperking- | Lytse Blijema 2, Grou | +31(0)6 3814 3728 | www.msmarkol.nl Watersportservice Berend Mink | Muldyk 12, Grou | +31(0)566 621 111 | www.berendmink.nl Zeillessen Sailing lessons • Segelunterricht KWV Frisia -lidmaatschap- | www.kwvfrisia.nl Sail Experience | Raadhuisstraat 18, Grou | +31(0)6 534 27 102 | www.sailexperience.frl WaterSportBedrijf (WSB) Anja | Meersweg 9a, Grou | +31(0)566 621 373 | www.wsbanja.nl Watersporthostel Oer ’t Hout | Raadhuisstraat 18, Grou | +31(0)566 621 528 | www.herbergoerthout.nl Zeilen Grou -Grou leert Grou zeilen- | +31(0)6 2292 8937 | www.zeilengrou.nl ZEILMAKERIJ SAILMAKER • SEGELMACHER KTSO | Gedempte Haven 24, Grou | +31 (0)6 2864 8522 | www.ktso.nl Rolf de Jong Zeilmakerij | Singel 16d, Grou | +31 (0)6 8113 3883 | www.rolfzeilmakerij.nl Zeilmakerij Bergsma | Gedempte Haven 26, Grou | +31 (0)6 4850 4143 | www.zeilmakerijbergsma.nl Zeilmakerij Dijkstra | Jister 6, Gru | +31(0)566 623 434 | www.zeilmakerijdijkstra.nl Zeilmakerij Molenaar | Kerkstraat 31, Grou | +31(0)566 621 313 | www.zeilmakerijmolenaar.nl Zeilmakerij Yntema | Singel 24 Grou | +31(0)6 5352 9515 | www.zeilmakerijyntema.nl

PRAKTISCHE INFO Watersportservice WATER SPORTS SERVICE • WASSER-SPORT-SERVICE Aqua Marina | Drachtsterweg 26, Grou | 0566 623 180 | www.aquamarina.nl Blackfish Marine Aluminium Jachtbouw | Singel 52, Grou | 06 3851 6783 | www.aluminiumboten-sloepen.nl BMarine Yacht Makelaar | Singel 12, Grou | 0566 688 816 | www.bmarine.nl BJ-Boten | Oedsmawei 24h, Grou | 06 1159 1875 | www.bj-boten.nl Boathûs Grou | De Finnen 1, Grou | 06 4466 4616 | www.boathus.nl Bootcentrum Geertsma | Jister 5d, Grou | 0566 623 850 | www.bootcentrum-geertsma.nl Bootcompas | de Seize 15, 9001 XT Grou | 06 30419070 | www.bootcompas.nl Boot Service Grou | It Fjild 17, Grou | 06 1921 0715 | www.bootservicegrou.nl Cornelder Scheepstechniek | Oedsmawei 18, Grou | 0566 653 000 | www.corneldersscheepstechniek.nl De Schiffart Technische Watersportservice | Kerkstraat 30, Grou | 0566 621 388 | www.schiffartgrou.nl Friesland Watersport | De Finnen 1, Grou | 06 5135 0217 | www.frieslandwatersport.nl Frisian Yachts Piersma | Singel 40a, Grou | 06 232 97 446 | www.frisianyachts.nl Goos Watersport & Scheepstechniek | Singel 24, Grou | 0566 621 084 | www.gooswatersport.nl Grouwster Vlet | Oedsmawei 4, Grou | 0566 622 410 | www.grouwstervlet.nl H F Beheer Grou BV | Garde Jagerswei 3a, Grou | 0566 621 197 | www.hfbeheer.nl Hoekstra Watersport | Singel 56A, Grou | 06 159 53 217 | www.hoekstrawatersport.nl H.W. Yachtcharter | Jister 13, Grou | 0566 624 062 | www.hwyachtcharter.nl Its Polyester | De Muldyk 119, Grou | 06 1639 5034 | www.facebook.com/itspolyester Jachtbemidddeling Sneekerhof | Muldijk 14, Grou | 0566 620 058 | www.jachtbemiddelingsneekerhof.nl Jachthaven De Oerhaal | Garde Jagerswei 10, Grou | 06 5149 4189 | www.jachthavendeoerhaal.nl Jachthaven ST Molenaar | Garde Jagerswei 50, Grou | 06 2876 3951 | www.stmolenaar.nl Jachtservice Jepma Grou | Jister 31, Grou | 0566 621 061 | www.jachtservicejepma.nl Jachtverhuur Hofstra BV | Biensma 5, Grou | 06 3196 0238 | www.jachtverhuurhofstra.nl Jachtwerf Albert Wester en Zn. | Garde Jagerswei 2, Grou | 0566 623 160 | www.albertwester.nl Jachtwerf De Blieken | Garde Jagerswei 4-5, Grou | 0566 621 335 | www.jachtwerfdeblieken.nl Jachtwerf De Groot -Pikmeerkruiser- | Oedsmawei 2, Grou | 0566 621 719 | www.pikmeerkruiser.nl Jachtwerf Leechlân | Leechlân 4, Grou | 0566 622 940 | www.jachtwerfleechlan.nl Jurjen Mulder Jacht- en Scheepsbetimmering Grou | De Singel 34, Grou | 06 2088 5835 | www.jurjen-mulder.nl Nautilus Watersport | De Muldyk 2A, Grou | 06 1552 5909 |www.nautiluswatersport.nl Scheepsstoffering H.J.F. de Koning | De Muldyk 5, Grou | 0566 620 576 | www.hjfdekoning.nl Sloepenbouwers | Bustumerdyk 1, Grou | 06 2553 1568 | www.sloepenbouwers.nl Strada Watersport | Singel 50, Grou | 06 5341 6003 | www.stradawatersport.nl TSV Watersport | Leechlân 4, Grou | Technische Scheepsservice Bert de Jong | Garde Jagerswei 14, Grou | 0566 623 234 | www.tssbertdejong.nl Tienstra Nautische Dienstverlening | 1e Oosterveldstraat 3, Grou | 06 2165 5279 | www.t-n-d.nl Vetus Grou | Singel 10b, Grou | 0566 625 420 | www.vetus.com Watersportservice Berend Mink | Muldyk 12, Grou | 0566 621 111 | www.berendmink.nl Warber Jachtservice | Singel 10j, Grou | 0566 623 370 | www.warberjachtservice.nl Wijbrandi Watersport | Biensma 20, Grou | 06 5532 1858 | www.wijbrandi-watersport.nl Wi-Ja | Oedsmawei 10, Grou | 0566 622 454 | www.wi-ja.nl YachtWrapping | De Muldyk 11b, Grou | 0566 602 757 139

overnachten ACCOMMODATION • ÜBERNACHTEN 1. Bakboord B&B | Garde Jagerswei 1b, Grou | 06 12945699 | www.facebook.com/BakBoordGrou 2. De Thuiskamer B&B of vakantiehuis | Hoofdstraat 31, Grou | +31(0)6 2260 8247 | www.dethuiskamer.nl 3. Draugen B &B | J.W. Visserswei 10, Grou | T: 06 216 53 279 | www.slapenophetwater.nl 4. Frisia Residentie Grou | Singel 28, Grou | T: 06 409 64 109 | www.frisiaresidentie.nl 5. Herberg Oer ’t Hout | Raadhuisstraat 18, Grou | +31(0)566 621 528 | www.herbergoerthout.nl 6. Het Brughuis Grou | Garde Jagerswei 76 Grou | www.brughuisgrou.nl 7. Hotel & restaurant Oostergoo | Nieuwe Kade 1, Grou | +31(0)566 621 309 | www.oostergoo.nl 8. Housboats Jachthaven de Oerhaal | Garde Jagerswei 10, Grou | 06 514 94 189 | www.jachthavendeoerhaal.nl 9. Loftbenb | De Waring 27, Grou | +31(0)6 1186 7995 | www.loftbenbgrou.nl 10. Minicamping De Alde Stjelp | Leechlân 5, Grou | +31(0)566 623 414 | www.minicampingdealdestjelp.nl 11. Vakantie Studio Grou | Molenstraat 16, Grou | +31(0)6 2204 8102 | www.vakantiestudiogrou.com 12. Waterpark Yn’e Lijte | Yn’e Lijte 1, Grou | +31(0)566 621 487 | www.ynelijte.nl Eten & Drinken EAT & DRINK • ESSEN & TRINKEN • RESTAURANTS 1. Bartele’s Diner | Station Grou, Grou | 06 330 09 490 | www.bartelesdiner.nl 2. Beslag Wereldse pannenkoeken | Parkstraat 1, Grou | +31(0)6 2386 5812 | www.beslaggrou.nl 3. Bistro Pinot | Wijdesteeg 10, Grou | www.bistropinot.nl 4. Brouwerij Bjuster | Raadhuisstraat 9 Grou | 0566 652 345 | www.brouwerijbjuster.nl 5. Café Biljart De Bierhalle | Hoofdstraat 7, Grou | +31(0)566 621 320 | www.bierhalle.nl 6. Chinees Indisch Restaurant Kota Radja | Hoofdstraat 74, Grou | +31(0)566 621 442 | www.kotaradjagrou.nl 7. De Thuiskamer | Hoofdstraat 31, Grou | T: +31(0)6 226 08 247 | www.dethuiskamer.nl 8. Grootcafé Treemter | Doorbraak 1, Grou | +31(0)6 5111 2741 | www.treemter.nl 9. Herberg Oer ‘t Hout | Raadhuisstraat 18, Grou | +31(0)566 621 528 | www.herbergoerthout.nl 10. Herman Serveert Grilled & Tapas | Gedempte Haven 13, Grou | +31(0)6 2460 6838 | www.hermanserveert.nl 11. Hotel & Restaurant Oostergoo | Nieuwe Kade 1, Grou | +31(0)566 621 309 | www.oostergoo.nl 12. Pizzaria La Copita | Gedempte Haven 24b, Grou | 0566 651 698 | www.lacopita.nl 13. Pizzeria & Steakhouse Mio Amore | Wijde Steeg 23, Grou | +31(0)566 624 692 | www.pizzeriagrou.nl 14. Restaurant De Kade | Nieuwe Kade 10, Grou | +31(0)566 653 279 | www.dekadegrou.nl 15. Restaurant Het Theehuis | Meersweg 9, Grou | +31(0)566 621 630 | www.hettheehuis.nl 16. Restaurant Oan ‘t Wetter | Yn’e Lijte 2, Grou | +31(0)566 622 305 | www.oantwettergrou.nl 17. Scoop Icecream | Halbertsma’s Plein 9, Grou | +31(0)566 653 715 | www.scoopicecream.nl 18. Snackbar De Roef | Hoofdstraat 29, Grou | +31(0)566 623 135 | www.snackbar-deroef.nl 19. Snackbar Tamarinde | Doorbraak 5, Grou | +31(0)566 621 727 20. Vis & Friet | Hoofdstraat 28, Grou | +31(0)566 622 600 | www.visenfriet.nl 21. Wijn, Tap & Eethuis Amicaal | Halbertsma’s Plein 14, Grou | +31(0)566 623 030 | www.amicaalgrou.nl 22. Zeilcentrum Meet & Eat | Pr. Wilhelminastraat 3, Grou | +31(0)6 1558 5795 | www.meeteat.zeilcentrumgrou.nl WINKELS SHOPS • GESCHÄFTE Aafjes Glêswurk | Parkstraat 10b, Grou | www.aafjesgleswurk.frl Action Grou | Stationsweg 38 Grou | 0228 565 656 | www.action.com/grou Andreanum Bloembinderij | Parkstraat 6, Grou | www.andreanum.nl Atelier Melkerson | Raadhuisstraat 11, Grou | www.melkerson.n 140

PRAKTISCHE INFO Bakkerij Marten Boonstra | Hoofdstraat 66, Grou | 0566 652 196 | www.broodbanket.frl Berino Kapsalon & Schoonheidsalon | Biensma 28, Grou | 0566 620 233 | www.berino.nl Beter Wonen | Parkstraat 12, Grou | 0566 622 722 | www.beterwonengrou.nl Boersma Schoenen | Raadhuisstraat 5, Grou | 0566 621 380 | www.boersmaschoenen.nl Bruna Kantoorboekhandel | Hoofdstraat 5, Grou | 0566 621 316 | www.bruna.nl Circle of Enjoy | Gedempte Haven 11a, Grou | geen | www.circleofenjoy.com Cornelder scheepvaartbenodigdheden | Oedsmawei 18, Grou | 0566 653 000 | www.cornelderscheepstechniek.nl D’ Oude Seylmakerij | Nieuwe Kade 3, Grou | 0566 621 305 | www.oudeseylmakerij.nl Dealstunter | De Fuke 14, Grou | 06 8317 0447 | www.dealstunter.nl De Boatte Edelsmidatelier | Kleine Buren 4, Grou | 0566 622 172 | www.deboatte.nl De Mannen van den Berg Mode en Kapsels | Halbertsma’s Plein 10, Grou | 0566 769 001 | www.demannenvdberg.nl De Schiffart Watersportwinkel | Kerkstraat 30, Grou | 0566 621 388 | www.schiffartgrou.nl Friesland Kunst & Antiek Grou | Hoofdstraat 21 Grou | 0566 623 777 | www.antiek-en-kunst.nl Hans Bootsveld Brillen en Contactlenzen | Raadhuisstraat 7, Grou | 0566 621 668 | www.hansbootsveldgrou.nl Hebbes kindermode | Halbertsma’s Plein 11 Grou | 06 124 09 657 | www.hebbesgrou.nl Hema | Hoofdstraat 1, Grou | 0566 624 847 | www.hema.nl Hubo Bouwmarkt | Stationsweg 86, Grou | 0566 623 463 | www.hubo.nl Induna Schoonheidssalon | Raadhuisstraat 10, Grou | 0566 621 223 | www.schoonheidssaloninduna.nl Iris & Fleur | Hoofdstraat 26, Grou | 06 533 67 021 | www.facebook.com/irismodegrou It Beaken Sport- & Modehuis | Hoofdstraat 46-64, Grou | 0566 621 353 | www.itbeaken.nl It Grouster Pakhûs | Hoofdstraat 6, Grou | 0566 622 051 | geen It Poarterhûs Antiek en Brocante | Hoofdstraat 108, Grou | 06 533 90 889 | www.facebook.com/meikenienhuis Jan & Japke Dierenspeciaalzaak | Hoofdstraat 40, Grou | 0566 623 140 | www.facebook.com|dierenspeciaalzaak-Jan-en-Japke Joop Zandberg Fietswinkel | Oedsmawei 14, Grou | 0566 624 123 | www.joopzandberg.nl Jumbo Supermarkt | Stationsweg 38F, Grou | 0566 625 760 | www.jumbo.com Kapsalon Bertina | Halbertsma’s Plein 4, Grou | 0566 620 466 | www.kapsalonbertina.nl Kapsalon Mo | de Doorbraak 3, Grou | 06 403 85 481 | https://www.facebook.com/Kapsalon-Mo Kapsalon Studio S | Drachtsterweg 2 Grou | 0566 623 800 | geen Kringloop Grou | De Muldyk 3, Grou | 06 832 98 146 | www.kringloopgrou.nl Kris Janki Juwelier en Edelsmid | Gedempte Haven 24A, Grou | 0566 622 090 | www.krisjanki.nl Kruidvat | Stationsweg 38C, Grou | 0318 798 000 | www.kruidvat.nl Leistra Electronics | Hoofdstraat 19, Grou | 0566 621 572 | leleistra.nl Lidl Supermarkt | J.W. de Visserwei 1, Grou | 020 709 5039 | www.lidl.nl Mitra Breeuwsma Drankenspeciaalzaak | Stationsweg 38E, Grou | 0566 620 125 | www.mitra.nl Moai Mode | Halbertsma’s Plein 3, Grou | 06 832 54 751 | www.moai-mode.nl Offenga Herenkapper | Halbertsma’s Plein 12, Grou | 0566 624 204 | www.offengaherenkapper.nl Overstag aan de Haven | Waachshaven 4, Grou | 06 153 68 878 | www.overstag-mode.business.site Overstag aan het Plein | Halbertsma’s Plein 13, Grou | 06 153 68 878 | www.overstag-mode.business.site Pieps | Hoofdstraat 11 Grou | www.praderwillihuis.nl Poiesz Supermarkt | Parkstraat 3, Grou | 0566 622 012 | www.poiesz-supermarkten.nl Silersshop Slijterij, Wijnhandel, Geschenken | Hoofdstraat 86, Grou | 0566 842 181 | www.silersshop.nl Silver Seven | Hoofdstraat 23, Grou | 06 428 67 089 | www.facebook.com|silversevengrou Slagerij Adriaan Raap | Gedempte Haven 5, Grou | 0566 623 763 | www.raap.uw-slager.nl Toffe Zaken | Gedempte Haven 16a, Grou | 06 418 63 486 | www.toffezakenstore.nl Vis en Friet | Hoofdstraat 28, Grou | 0566 622 600 | www.visenfriet.nl Vrouw Holle | De Doorbraak 4, Grou | 0566 700 212 | www.vrouwholle.eu Werpsterhoeke | De Seize 2, Grou | 0566 620 540 | www.werpsterhoeke.nl Wolwinkel van Draad | Gedempte Haven 3a, Grou | 0566 744 080 | www.wolwinkel.nl 141

142

PRAKTISCHE INFO 143

Colofon  grou.nl    zonniggrou Uitgave Stichting Promotie Grou Redactie Fraukje Bruggink Vertaling Sabine Freese, Fenna Bijlstra Fotografie Jikkie Piersma, Henk Brinkman, Foppe Hoekstra, David Reijntjes, Jacob van Huizen, Jan Zijlstra, Fonger de Vlas, Ronnie Jilderda, Foto Pyt, HJ de Wolf, Dorpsarchief Grou en uit eigendom van verenigingen, stichtingen en particulieren. Druk Rekladruk Oplage 15.000 exemplaren, gratis verkrijgbaar 20e editie 2022 Het Grou magazine is mede mogelijk gemaakt door de adverteerders, Grou Marketing en de gemeente Leeuwarden. Ook adverteren of je verhaal in het Grou Magazine? Mail naar magazine@grou.nl Activiteit of evenement aanmelden Mail naar magazine@grou.nl Het Grou magazine is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. De uitgever/ redactie stelt zich niet aansprakelijk voor foutieve of onvolledige gegevens. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Wijzigingen en drukfouten voorbehouden.

Iedere dag 10 uur open! Het Theehuis voor uw lunch, lounge, borrel, diner en meer... Twee verdiepingen met uitzicht op het pikmeer. Meersweg 9, Grou • 0566 621 630 • www.hettheehuis.nl

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64
65. 65
66. 66
67. 67
68. 68
69. 69
70. 70
71. 71
72. 72
73. 73
74. 74
75. 75
76. 76
77. 77
78. 78
79. 79
80. 80
81. 81
82. 82
83. 83
84. 84
85. 85
86. 86
87. 87
88. 88
89. 89
90. 90
91. 91
92. 92
93. 93
94. 94
95. 95
96. 96
97. 97
98. 98
99. 99
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122
123. 123
124. 124
125. 125
126. 126
127. 127
128. 128
129. 129
130. 130
131. 131
132. 132
133. 133
134. 134
135. 135
136. 136
137. 137
138. 138
139. 139
140. 140
141. 141
142. 142
143. 143
144. 144

Home