Ouderdom? Niets voor mij! Ingenieur vindt zichzelf opnieuw uit en wordt tijdelijk technician DeIngeneer voor en door ingenieurs & engineers 2024 Stevige grip op fluïde situatie Homp oud staal wordt luxe hotelkamer De klimmende technicus: boulderen als blauwdruk voor je leven

Colofon Tekst en vormgeving - Maurits de Bruin, Ikarus Marketing maurits@ikarusmarketing.nl De Ingeneer is een uitgave van Acutec info@acutec.nl | 085 05 20 740 Blijf fit en gezond … en heb plezier! We hebben het drukker dan ooit, lijkt het. Druk met werk, reizen, boodschappen, sociale contacten onderhouden, sporten (als je hier al tijd en energie voor hebt), series op Netflix bijhouden, social media in de gaten houden, kinderen naar de vereniging brengen én halen, en zo veel meer! Toch werken we aanzienlijk minder uren dan voorheen. Nog niet zo lang geleden (60’er jaren) was een werkweek van zes dagen namelijk de standaard. Dat we meer stress ervaren zit hem dus niet in het aantal werkuren. Zal de maatschappij meer van ons verwachten? Is de werkdruk toegenomen? Hoe het ook is, meer aandacht voor gezond blijven qua lichaam én geest is belangrijk. Acutec organiseerde daarom in de zomer van 2022 een workshop ‘minder stress – meer energie’. Want ook ingenieurs en engineers bouwen stress op en kunnen soms wel wat extra energie gebruiken. De artikelen in deze De Ingeneer gaan uiteraard over ingenieurs en engineers; hun ervaringen, projecten en belevenissen. We leggen voor deze 7e versie in een aantal artikelen de nadruk op een gezonde verhouding tussen werk en privé, tussen het zijn van professional en mens. Hoe blijf je fit, hoe houd je plezier in je werk, hoe word je gezond oud, hoe ontdek je waar je voldoening uit haalt? Laat de verhalen van je mede-ingenieurs en -engineers je inspireren. En blijf fit en gezond ... en heb plezier! Maurits de Bruin (MSc.)

Een magazine Overname door Acutec geeft meer ruimte voor passie 19 Begrip en menselijkheid heb je nodig, ook als je stoer bent 4 Drinkwaterbedrijf: de plek om je vleugels uit te slaan “Soms kom je iemand tegen en weet je dat hij ideaal is voor die ene functie.” 31 Ingenieur vindt zichzelf opnieuw uit en wordt tijdelijk technician 22 2 De klimmende technicus: boulderen Stevige grip op fluïde situatie "Gezondheid is de afwezigheid 13 vol inspiratie 39 Fascinatie voor complexe gebouwen 36 Homp oud staal wordt luxe hotelkamer Professor S en de invloed van wandelen op het brein 10 28 42 Column: Ouderdom? Niets voor mij! als blauwdruk voor je leven veel meer dan van ziekten.” "De kraan moet blijven draaien, vonden we.” Een kans 44 die Lisa heet 3

Begrip en menselijk ook als je stoer bent Hoe zelfstandig, ervaren en stoer je ook bent; iedereen heeft nu en dan een beetje medemenselijkheid, hulp en begrip nodig. En het moment dat je hier voor besluit open te staan, dient het zich aan. Peter Maes werkt via Acutec als werkvoorbereider bij Joulz. Een krachtige en energieke man met meer dan 30 jaar ervaring in de aandrijftechniek. “Op dit moment zit ik weer op 90% van mijn oude zelfvertrouwen en zelfwaarde. Maar dat dit ooit zover heeft kunnen wegzakken, dat had ik nooit verwacht.” Ruim 30 jaar in de aandrijftechniek In 1988 startte Peter als werkvoorbereider bij Walco, onderdeel van Croon Elektrotechniek in de reparatie van elektromotoren, generatoren en transformatoren. Hij werkte zich op via hoofd bedrijfsbureau tot projectleider en verkoop binnendienst. Het klantcontact spreekt hem tegen deze tijd steeds meer aan. Het zijn de problemen bij klanten die hij wil oplossen, de behoeften van de klanten die hij wil vervullen. Dit geeft hem energie en de beste rol hiervoor is die van accountmanager. Bij een concullega krijgt hij de ruimte voor deze overstap. “De rol zat me als gegoten! Problemen oplossen, intern lobbyen om iets voor de klant voor elkaar te krijgen, connecties leggen om de dienstverlening en het product te perfectioneren; geweldig!” 4 heid heb je nodig, Passie voor onderhoud en reparatie Peter heeft een voorliefde voor motoren en transformatoren met veel metaal en separate onderdelen; onderdelen die te repareren en vervangen zijn. “Ik hou van onderhouden en repareren, van iets de tijd doorhelpen en een tweede kans te geven.” Waarschijnlijk heeft deze voorliefde altijd al in hem gezeten en is dit versterkt door zijn thuissituatie. Zijn vader was niet handig en ergerde zich niet zelden luidruchtig als hij een band moest plakken of een lamp moest maken. “Vanaf mijn dertiende ben ik dit werk maar zelf gaan doen. Ik vond het leuk en repareerde al snel fietsen, cassettedecks en tv’s.” Zijn vader zal niet geklaagd hebben. Bij onderhoud en reparatie kom je problemen tegen. Met creativiteit en doorzettingsvermogen is er altijd wel een oplossing te bedenken. Deze oplossingsgerichtheid brengt Peter mee in zijn huidige werk, waarin hij mensen aan elkaar en aan situaties koppelt. Joulz Hij werkt nu via Acutec als werkvoorbereider beheer en onderhoud bij Joulz. Joulz komt voort uit Stedin en is een zelfstandig opererende onderneming voor zakelijke energie-infrastructuur. Ze hebben hiervoor alle expertise in huis van zonne-energie, laadoplossingen, bemetering en infrastructuur. uitdagingen, maar biedt ook mogelijkheden. Contact Acutec komt na dieptepunt Peters contact met Coen Raaphorst, directeur van Acutec, komt kort nadat zijn zelfvertrouwen en eigenwaarde een flinke knauw hebben gekregen. Er wordt huidkanker geconstateerd in Peters gezicht. Er zijn vier zware operaties nodig om de kanker te verwijderen en zijn gezicht te herstellen. Door de operaties, en direct daarop “Ik hou van onderhouden en repareren. Van iets de tijd doorhelpen en een tweede kans geven.” Met hun dienstverlening zitten ze middenin de energietransitie en hun omgeving is dan ook dynamischer dan ooit. Met name de toenemende vraag naar elektriciteit geeft volgend Covid, is zijn fysieke gesteldheid gedaald tot een dieptepunt. Maar hiermee ook zijn geestelijke gesteldheid. “Ik kan me nu, nog geen jaar later, haast niet 5

meer voorstellen dat ik zó weinig zelfvertrouwen zou kunnen hebben. Het heeft echt iets met me gedaan en dit zal zijn sporen wel achterlaten.” Hij herstelt en van de operaties in zijn gezicht is relatief weinig meer te zien. Hij zit tegen deze tijd echter zonder baan en met een leeftijd van 57 wordt het niet eenvoudig een werkgever te opneemt. Het is een fijne man met een open karakter waar ik echt mezelf bij durf te zijn. Ik ben voorheen veel gebeld door headhunters, maar niemand is zoals Coen; wat hij zegt is oprecht. Hij neemt de tijd en leert me goed kennen en weet mijn wensen, karakter, persoonlijke situatie en ervaringen te vertalen naar een opdrachtgever.” “Ik kan me nu, voorstellen dat zou kunnen heb “Wat zit ik hier goed op mijn plek zeg! Ik heb heel fijne collega’s, de sfeer is goed, er is alle begrip voor mijn situatie, ik word goed ondersteund en de werkzaamheden zijn divers en uitdagend. Daar komt dan nog eens bij dat ik een bijdrage kan leveren aan de energietransitie; hoe gaaf!” vinden, zo is Peter overtuigd. Fysiek en conditioneel zit Peter op 50% van zijn oude kunnen als Coen contact met hem opneemt. Zijn zelfvertrouwen is tegen deze tijd niet meer zo laag als tijdens de operaties, maar is nog lang niet op het oude niveau. “Geweldig dat Coen op dit moment contact met me 6 Meer dan zingeving Zo komt Peter terecht bij Alstom, waar de opdracht wordt aangenomen door Wil Wagenaar (artikel: Overdragen van waardevolle inzichten, De Ingeneer 2023). Er is een goede persoonlijke klik, maar de opdracht is kort. Peter schuift echter moeiteloos door naar Joulz. Peters direct leidinggevende is Pim van de Kuilen, manager bedrijfsbureau. Pim is wat Peter betreft één van die bijzondere leidinggevenden die hij pas twee keer eerder is tegengekomen in de afgelopen 35 jaar. “Pim geeft een goede aansturing: motiveert, is scherp, geeft ruimte, ondersteunt en laat menselijkheid toe.” Die menselijkheid is een thema dat bij de twee eerdere managers ook terugkomt. nog geen jaar later, haast niet ik zó weinig zelfvertrouwen ben.” Menselijkheid is belangrijk, niet vanzelfsprekend Wat deze ‘menselijkheid’ is, zal voor iedereen kunnen verschillen. Waar het voor Peter in ieder geval uit bestaat, is dat je jezelf mag zijn. Dat er rekening wordt gehouden met je karakter, je situatie en je eigenschappen. Dat er dus ruimte is om meer te zijn dan een medewerker en een leidinggevende meer is dan de aanjager om doelstellingen te behalen en werkzaamheden af te krijgen. Op drie momenten in zijn carrière ervaarde Peter deze menselijkheid en dit deed en doet hem goed. Peter heeft een belangrijke bijdrage in de mogelijkheid van de klanten van Joulz, om aansluiting te vinden bij de energietransitie. Vakinhoudelijk is deze zingeving belangrijk, maar Peter heeft echter meer nodig en dit vindt hij in de ‘menselijkheid’ van Pim, in de hulp van Coen en in het begrip dat hij ervaart vanuit vele hoeken. Als je jezelf ervoor openstelt, dan ontvang je hulp, menselijkheid en begrip. En in welke situatie we ook zitten en hoe het ook gesteld is met onze gezondheid, deze drie waarden hebben we allemaal nodig. artikel: Overdragen van waardevolle inzichten, De Ingeneer 2023 Video: Peter Maes over zijn rol bij Joulz 7

De dokter van de toekomst geeft geen medicijnen meer, maar interesseert zijn patiënten voor de zorg om zijn lichaam, voor voeding en preventie van ziekte. Thomas Edison, uitvinder en ondernemer 1847 - 1931

Ingenieur vindt zi en wordt tijdelijk Nico Stokkermans weet zichzelf in 2021 opnieuw uit te vinden of te herontdekken. Hierdoor weet hij nu beter wat hij wil en met hulp van Acutec is het hem gelukt dit te krijgen. Het eerste contact met Acutec In 2018 werkte Nico via Acutec bij het GVB. “Ik heb vanaf het eerste contact veel ondersteuning ervaren. En als er iets geregeld moest worden, dan pakten ze dit meteen op en werd het ook geregeld.” Als proces engineer coördineerde Nico de werkzaamheden en het team dat verantwoordelijk is voor het implementeren van een nieuw systeem in alle voertuigen van het GVB. Hij is ervan overtuigd dat hij deze functie anders had ervaren zónder tussenkomst van Acutec. “Als ik ergens moeite mee had, dan voelde ik me vrij om dit met Coen te bespreken. Dit klankbord was heel prettig.” Coen is directeur bij Acutec. Ideale moment om jezelf te herontdekken In 2020 raakte Nico zijn functie als quality assurance manager kwijt. Het is niet de makkelijkste tijd om een zoektocht naar een nieuwe werkgever te starten. Al waren de Corona-lockdowns niet de grootste bottleneck voor Nico: “Achteraf gezien was ikzelf het grootste struikelblok. Ik zocht naar functies die aansluiten bij mijn ervaringen en opleiding. Maar uiteindelijk wilde ik onbewust een andere kant op en dit hield me tegen.” Zijn periode ‘in between jobs’ geeft hem de mogelijkheid zichzelf opnieuw uit te vinden, zoals hij het omschrijft. Zodra hij erachter komt dat hij een andere weg in moet slaan, pakt hij deze periode aan om zich te ontwikkelen als professional en als mens. 10 chzelf opnieuw uit technician Hij volgt trainingen, een opleiding en neemt daarnaast de tijd om na te gaan waar hij blij van wordt en wat hem energie geeft: “Ik ben gaan nadenken welk type werkomgeving bij me past en wat voor werk ik écht wil doen. Bepalen van een nieuwe weg en hem dan inslaan Voor een gezond leven zijn routine en een daginvulling erg belangrijk. Werk is bij uitstek geschikt om je dit te bieden. Het is echter lastig om te solliciteren als je jezelf net ‘opnieuw hebt uitgevonden’. Je wilt onder andere werk waarbij je werkervaring niet optimaal aansluit. Op het moment dat Nico alle pogingen die hij doet als last begint te ervaren, krijgt hij weer contact met Coen, directeur van Acutec: “Ik kende Nico al en merkte dat hij toch wat veranderd was. Zijn wensen waren duidelijk anders en dat bracht uitdagingen met zich mee. Maar voor iedere techneut is een geschikte werkplek en baan te vinden. Soms moeten beide partijen er wel van overtuigd worden, maar als het uiteindelijk werkt en past, dan is het goed.” Hij is nu meer in balans met zichzelf: hij weet beter wat hij wil, leeft gezonder, heeft meer ritme, focus en energie. Gezond leven is nu een prioriteit: “Ik merk dat het voor mij werkt … en dat motiveert.” “Ik merk dat het voor mij werkt … en dat motiveert.” 11

Treinbeveiliging: dit is het! Uiteindelijk weet Coen een ideale werkomgeving te vinden bij Alstom als maintenance technician. Nico wordt opgeleid om het, voor Alstom nieuwe, beveiligingstraject te kunnen onderhouden op het treintraject tussen Amsterdam en Utrecht. “Achteraf gezien was ikzelf het grootste struikelblok.” Hij leert nu alles over onder andere de ATB (Automatische TreinBeïnvloeding), ERTMS (European Rail Traffic Management System) en alle overige systemen die gebruikt worden om de beveiliging op dit specifieke traject in goede banen te leiden. Als onderdeel van het team is hij verantwoordelijk voor het onderhoud van het treinbeveiligingssyteem langs het traject Amsterdam-Utrecht. Hij heeft het doel voor ogen om over twee jaar systeemspecialist te zijn. “Ik heb een overstap gemaakt in functie en leer nu zoveel bij, dat ik er geen moment spijt van heb.” Nico krijgt nieuwe energie van zijn werk en de bijbehorende opleiding. Hij ziet in deze stap díe ene stap die hij ‘moest’ zetten. De stap richting meer voldoening, meer energie en balans. “Ik heb een passende werkomgeving en inhoudelijk uitdagend werk nodig om in balans te zijn. Ik ben blij dat ik dat inzicht heb gekregen en dat ik die omgeving nu gevonden heb.” Zodra hij erachter komt dat hij een andere weg in moet slaan, pakt hij deze periode aan om zich te ontwikkelen als professional en als mens. 12 Stevige grip op fluïde situatie Hij wist het zeker: nooit zou hij meer als directeur of bedrijfsleider aan de slag gaan. Na 30 jaar dit soort rollen binnen de infratechniek, wordt het tijd om ruimte te maken voor meer ontspanning. Alleen kruipt bloed waar het niet gaan kan en zo zit Peter Keur nu weer in een rol die hij eerst niet ambieerde, maar waar hij wel veel plezier in heeft. Heft in eigen hand met een kleine hickup Peter werkt sinds 1996 als bedrijfsleider, regio manager en directeur bij onder andere BAM, Heijmans en Spie. Om uit deze ervaringsketen te stappen, besluit hij zelfstandige te worden. Meerdere opdrachten in een jaar, alles met een duidelijke kop en staart, gericht op problemen oplossen en meer tijd nemen voor al het moois 13

dat het leven te bieden heeft. “Ik heb altijd veel uren gemaakt om mijn functies goed uit te voeren. Het zelfstandig ondernemerschap leek me een prima oplossing om de uitdaging in mijn werk te houden én meer vrije tijd te creëren.” De laatste jaren is er een verlammend tekort aan goede arbeidskrachten in de techniek. Maar juist wanneer Peter als zelfstandige start, lijken En hiervan is hijzelf de grote initiator, al was dit uiteraard onbewust en onbedoeld. In de zomer van 2022 spreekt hij één van zijn golf-maatjes Erik Prins, directeur Van Voskuilen Infratechniek. In één van zijn regio’s spelen problemen die lastig het hoofd te bieden zijn. Peter biedt aan met Erik mee te kijken om te zien of ze gezamenlijk tot oplossingen kunnen “Veel collega’s ervaren me als een de matches tussen opdrachtgever en -nemer stroef tot stand te komen. De Coronalockdowns werpen hun schaduw over de sector en het blijkt ineens minder eenvoudig een gepaste functie te treffen voor een ervaren rot als Peter. Bram van Rossum, partner en senior consultant bij Acutec, kent Peter vanuit een gedeelde werkgever in het verleden. Hij is ervan overtuigd Peter te kunnen helpen. “Bram gaf aan een goede functie voor me te kunnen regelen en deed dit ook. Er is me door veel mensen veel beloofd, maar Bram is de enige die zonder poespas zijn belofte is nagekomen. Het is een oprechte vent die hard wil werken voor anderen.” Zo werkt Peter via Acutec acht maanden lang als senior projectmanager bij Dynniq en 6 maanden bij Van Voskuilen Infratechniek. Plan valt in duigen door eigen toedoen Zijn vooropgezette plan om nóóit meer te werken als directeur in de techniek, viel in duigen nog voordat hij dit zelf in de gaten had. 14 komen. En hier begint ‘het plan’ van Peter zijn eerste barsten te vertonen. Onwetend over die eerste barsten, stapt Peter op zijn recent gekochte Harley Davidson en trekt twee weken langs de kust van Frankrijk. Hij had zichzelf immers meer vrijetijd en ontspanning toegezegd. “Ik beloofde Erik na mijn vakantie terug te komen met een plan hoe hij de problemen kan aanpakken.” Dit geeft grip op de situatie! Peter zit nu als regiodirecteur in loondienst bij Van Voskuilen om zelf het plan ten uitvoer te Alleen kruipt bloed waar het niet gaan kan en zo zit Peter nu weer in een rol die hij eerst niet ambieerde. brengen. Hij ambieerde de rol niet, maar haalt evenzogoed veel voldoening uit de resultaten de hij behaalt. “In de zomer van ’22 leek alles qua werk en privé op zijn plek te vallen. Mijn relatie met Willemien hadden we kort ervoor beëindigd, maar we besloten het toch weer te proberen.” van de helft tot een kwart van de jaaromzet. Hiermee verbetert de liquiditeitspositie aanzienlijk, want Liander betaalt de verrichte arbeid uiteraard pas nádat het werk is opgeleverd. Er is een managementlaag te veel en de afgelopen jaren zijn er mensen aangenomen voor ieder probleem dat er speelde. De olifant in en porseleinen kast.” Samen besluiten ze externe hulp te zoeken en dat doet Peter goed. “Voor een autistisch ingesteld mens als ik is het heel belangrijk om grip te hebben, want als ik niet in control ben dan word ik onrustig en dat is slecht voor mijn energiebalans.” De weekenden zijn voor hem en Willemien; ze touren met hun fietsen rondom Amsterdam, varen door de grachten en over de Amstel, borrelen en dineren. De vrijdagmiddagen golft hij onder andere met Erik en Bram en de overige tijd besteedt hij aan de uitdagingen bij Van Voskuilen. De organisatie op zijn kop En deze uitdagingen verdienen zijn aandacht! Voor Peters komst heeft de regio een onderhanden werkpositie van meer dan de helft van de jaaromzet van 23 miljoen, een groot bruto verlies en Liander, hun enige klant, zinspeelt op vertrek. Voordat hij begint, dwingt Peter af dat hij de vrije hand krijgt in de herstructurering. Hij gaat voortvarend te werk, want in 6 maanden tijd heeft hij het onderhandenwerk teruggebracht overhead drukt hierdoor te zwaar op de resultaten en efficiency holt achteruit. Peter vat de koe bij de horens; herplaatst medewerkers waar mogelijk en laat ze afvloeien waar nodig. De managementlaag verdwijnt want: “We zijn een aannemersbedrijf en we bouwen geen rakketten. We hebben dus ook geen organisatie nodig waarmee we ze kúnnen bouwen.” De ketenmanagers worden projectleiders en dit is niet altijd makkelijk te verteren, want qua functietitel ga je erop achteruit. Eén van de projectleiders ziet de omslag nú als een mooie verdieping van zijn werk. De tweede projectleider vertrekt en Peter neemt tijdelijk zijn rol over. Want ach, dat lukt wel en veel keuze lijkt er op korte termijn niet te zijn. Peter is van de korte klap, doorpakken en ‘zachte heelmeesters maken stinkende wonden’. “Veel collega’s ervaren me als een olifant in en porseleinen kast, maar ik ben ervan overtuigd dat er geen andere optie is.” Video: Peter Keur bij Van Voskuilen 15

Het geheim van gezondheid schuilt in harmonie. Inayat Khan, musicus, schrijver en filosoof 1882 - 1927 17

Hard werk levert resultaat Nog even hard door en dan … Er is een cultuur ontstaan waardoor het mogelijk was om problemen tijdens het aangenomen werk vooruit te schuiven. Zo ontstond de torenhoge stapel met onderhandenwerk en de groeiende onvrede bij Liander. Nu problemen direct worden aangepakt en werk sneller wordt afgerond, ontstaat er meer vertrouwen. Mede door zijn companen Jan Verdoold en Per Brouwer worden alle issues aangepakt. Het vertrouwen van Liander is zo groot dat Peters Van Voskuilen Van zijn originele plan waar hij in 2021 mee begon, is weinig meer over. De uitdagingen waar hij naar zocht zijn er wel en blijven er voorlopig ook binnen de organisatie. Peters grote ijkmoment is aan het einde van het jaar, als blijkt dat hij zijn rendementsdoelstelling heeft behaald. “Hier werk ik nu naartoe en dit gaat ons lukken! Daarna kijk ik of ik minder kan gaan werken om in ieder geval terug te gaan naar 40 uur.” Er zijn ”Als ik niet in control ben, dan word ik onrustig en dat is slecht voor mijn energiebalans.” in het kader van Design-en-Construct een rol kan gaan spelen bij Liander. “Dat onze klant het vertrouwen uitspreekt en dit laat blijken met zo’n groot gebaar, betekent dat we op de goede weg zitten.” Hierdoor zijn ze niet langer een traditioneel aannemersbedrijf dat een project aanneemt en uitvoert. Ze worden partner en in de toekomst zullen ze de voorbereiding voor hun rekening gaan nemen, zoals: de aankoop van grond, overleg met overheden en werk uitvoeringsklaar maken. Het extra werk dat dit oplevert is mooi meegenomen, want de ambities van Van Voskuilen zijn niet marginaal. Ze willen binnen een aantal jaren hun omzet verdubbelen, om met de grote spelers in het land mee te blijven acteren. 18 namelijk nog zoveel ideeën en plannen die op het schap liggen om opgepakt te worden! Of hij zijn basisidee van meer vrijetijd dan ook ooit gaat halen valt te betwijfelen. Maar met een stevige grip op de situatie en voldoening in zijn werk behoudt Peter zijn energie… Op naar de volgende uitdaging! En op naar het volgende weekend samen met Willemien! Overname door Acutec geeft meer ruimte voor passie Arnold van Oosterhout werkt sinds januari 2022 bij Acutec, maar het werk, of beter nog zijn passie, voert hij al heel veel jaren langer uit. “Als mensen vragen wat ik doe, dan zeg ik altijd dat ik een commerciële HRadviseur ben.” Zijn passie is om mensen te coachen en begeleiden naar een nieuwe uitdaging en hierbinnen de weg te plaveien. Zijn passie en doel Motiveren en enthousiasmeren zijn de kernkwaliteiten binnen zijn passie. Een kandidaat enthousiast krijgen voor een functie en een opdrachtgever voor de kandidaat. Ze beiden motiveren de juiste stappen te nemen om tot elkaar te komen. “Als dit lukt geeft me dat een soort van kick.” Zijn drijfveer is het opbouwen van langdurige relaties met opdrachtgevers en medewerkers. Een baan is een belangrijke invulling van je leven en toch in ieder geval een groot deel van je tijdsbesteding. Als Arnold eraan kan bijdragen dat je dit doet in een omgeving waarin je jezelf goed voelt en waarin je kunt groeien en ontwikkelen, dan krijgt hij daar energie van. Een opdrachtgever is tevreden met een nieuwe medewerker als hij of zij langdurig van meerwaarde is. Deze twee uitdagingen gaan hand in hand en Arnolds kernkwaliteiten en zijn drijfveer liggen dan ook in elkaars verlengde. Focus en balans geeft ruimte aan energie Qua energie heeft Arnold redelijk wat te vergeven. Hij is 60, maar menig veertiger kan hier met 19

jaloezie naar kijken. “Ik doe wat ik leuk vind om te doen en zorg ervoor dat mijn leven klopt, dat het in balans is.” Hij krijgt energie van contact met mensen en van goede gesprekken. Dan zit je in de bemiddeling van professionals natuurlijk goed op je plek. Als Arnold werkt, dan heeft hij daar de focus op. Maar als hij niet werkt, dan heeft hij de focus op hardlopen, op sporten in de sportschool en ook op zijn vrouw, zoon en dochter. “Dat sporten in de sportschool heeft van nature niet zo’n focus bij me. Maar mijn vrouw is fysiotherapeut en het is volgens haar een goede combinatie met het hardlopen. Ik ervaar zelf ook dat het goed voor me is!” 40 jaar in de bemiddeling Vanaf 1984 werkt Arnold in de bemiddeling van mensen. In deze bijna 40 jaar heeft hij voornamelijk gewerkt bij detacheerders voor technisch professionals, al bestond in het begin de term detachering nog niet. In 1992 startte hij bij Grace, dat later onderdeel werd van Brunel. “Daar lag een sterke focus op de wens van de klant. Het belang van de kandidaat was hieraan ondergeschikt. Dit vind ik niet juist, want er moet een balans zijn tussen beiden." Arnold is geen job-hopper, want hij gelooft niet in het nut hiervan. De ontwikkelingen bij zijn toenmalige werkgever deden hem echter openstaan voor een aanbod van twee oudcollega’s. Zij waren een eigen detacheringsbureau begonnen en zo kwam hij terecht bij Wisselingh & Toorens. “Hier kon ik werken zoals ik denk dat het moet: de tijd nemen voor iedere kandidaat, bouwen aan lange relaties met opdrachtgevers, een gedegen en eerlijke dienstverlening neerzetten.” Door de lange relaties die hij heeft met zijn klanten, weet hij goed wat er speelt en wat en wie ze zoeken. Bij één van zijn klanten komt hij al sinds 1992 over de vloer en in al die jaren heeft hij om “ Ik doe wat ik ervoor dat mijn en nabij de 30 collega’s voor ze weten te vinden die daar uiteindelijk in vaste dienst zijn getreden. Doordat hij zijn klanten zo goed kent, weet hij niet alleen de juiste kandidaten te vinden, maar kan hij ze ook on-the-job coachen. “Ik zie het als een belangrijk onderdeel van mijn werk, om mensen te begeleiden. Als ze vragen hebben, ze lopen ergens 20 in vast of iets anders; ze kunnen me altijd bellen en dan ben ik er ook voor ze.” over de overname: “Olaf en ik kennen elkaar van een gezamenlijke werkgever uit het verleden. Hij gaf aan zijn medewerkers een goed alternatief te willen bieden. Voor Acutec biedt dit kansen om te leuk vind om te doen en zorg leven klopt, dat het in balans is.” Nieuwe werkgever en meer ruimte voor zijn passie Begin 2023 neemt Acutec het bedrijf Wisselingh en Toorens over, omdat de eigenaar, Olaf, met pensioen wil gaan. Door de overname hebben Arnold en de gedetacheerde medewerkers continuïteit. Coen Raaphorst, directeur Acutec, groeien in een markt waarin we nu nog nauwelijks actief zijn. Zo snijdt het mes aan twee kanten.” Arnold werkt met name voor architecten- en ingenieursbureaus. Dit is een branche waar Acutec nu nog nauwelijks klanten heeft. De manier van werken die Arnold zich heeft eigengemaakt, blijkt goed te passen binnen Acutec. “Aan mijn manier van werken hoef ik eigenlijk niets aan te passen. Het is alleen makkelijker geworden, want ik word hier beter ondersteund door collega’s en door de systemen.” Deze ondersteuning maakt het voor Arnold eenvoudiger zijn focus te houden op kandidaten, klanten en het creëren van matches. Met andere woorden: hij kan met nog meer focus zijn passie uitvoeren! “Het is echt mooi om te zien hoeveel tijd en energie er hier gestoken wordt in de events voor klanten en voor hun eigen medewerkers. De systemen en processen zijn op orde, het team staat goed en er heerst een fijne sfeer. Ik blijf hier nog graag zeven jaar werken. 21

De klimmende boulderen als blauw Een sport kan zoveel raakvlakken hebben met hoe je het leven vastpakt, dat het een blauwdruk lijkt te zijn voor datzelfde leven. Met boulderen beklim je wanden binnen en buiten, zowel aangelegd als in de natuur. Voor Hans Nennie is er een sterke connectie tussen belangrijke waarden in zijn leven en de raakvlakken die hij hiermee ziet in zijn sport; ze versterken elkaar. In Engeland werken en klimmen Hans studeerde luchtvaarttechnologie, maar de werktuigbouw trok hem meer. Hij komt terecht in de railconstructie en die railwereld laat hem niet meer los. Uiteindelijk belandt hij in Engeland en werkt daar zes jaar lang aan metro’s en treinstellen. “Ik wilde ervaring in het buitenland opdoen en de ‘vrijheid’ van zo’n nieuwe omgeving trok me. Engeland was voor mij keuze nummer één en ik ben heel blij dat ik deze ervaring in the pocket heb.” Niet geheel toevallig woont hij in Engeland nabij het Peak District, tussen Manchester en Sheffield. Een groot deel van het gebied bestaat uit een nationaal park en voor boulderfanaten is het een Walhalla. Hij gaat na het 22 technicus: druk voor je leven werk vaak ‘even’ de natuur in om een wand te beklimmen. Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk en al snel weet hij collega’s mee te krijgen. Hij pakt zijn werk en leven op zoals zijn sport Tijdens het beklimmen van een wand heb je de volledige focus nodig op je volgende stap. Tegelijk mag je niet vergeten dat er na die stap weer een volgende komt. “Het komt geregeld voor dat je vastloopt op een wand. Dan kan je niet anders dan dezelfde weg terug afleggen en op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden om verder omhoog te komen.” Deze ‘investering’ van tijd en energie hoort erbij, maar dit wil je als sporter uiteraard wel zoveel mogelijk beperken. Hans ziet het als een grote puzzel, waarbij je bezig bent op het niveau van die ene stap, maar het grotere plaatje niet uit het oog kunt verliezen. Je moet in beweging blijven, maar ook de tijd nemen om je route te bepalen. Het is een sport die fysiek uitdagend is, maar mentaal ook het nodige van je verlangt. 23

“Als ik aan een wand hang, voel ik altijd spanning en nog steeds moet ik soms een gevoel van angst wegduwen.” Het komen. Het gaat hierbij om nieuwbouw, verbouw en onderhoud. kost altijd even tijd voordat je weet hoe alles werkt. En pas als je de fijne kneepjes van het vak onder de knie hebt, ga je van meerwaarde zijn.” “Het is een continue puzzel en daar geniet ik van.” positieve hiervan is, dat het uitdagend blijft en het je doorzettingsvermogen prikkelt. Stroomvoorziening bij HTM Hans werkt nu via Acutec bij HTM. Zijn broer is in het verleden bemiddeld door Acutec en zo komt hij in contact met Coen, directeur van Acutec. “De klik met Coen was er meteen. Het was een open gesprek dat hij afsloot met: Je hebt veel goede ervaring, we vinden wel een baan voor je. Aan die belofte heeft hij zich gehouden.” Bij HTM zorgt hij ervoor dat alle trams voorzien worden van stroom. Hij ontwerpt, pluist uit, puzzelt en berekent hoe op de beste manier de stroom van de stroomleveranciers tot in de bovenleidingen van de trams Het moet meer zijn dan enkel handelingen uitvoeren In zijn functie is Hans continu aan het balanceren: wat moet er gedaan worden en wat is slechts wenselijk? Welke informatie is er en is dit compleet? Wat zijn de verwachtingen van dit project en zijn de verwachtingen reëel? Hoeveel tijd mag er in het project gaan zitten, hoever kunnen de kosten oplopen? “Het is een continue puzzel en daar geniet ik van.” Hans vindt het belangrijk dat hij van meerwaarde is voor de organisatie. En dat de werkzaamheden die hij uitvoert ook werkelijk iets toevoegen. Dit is één van de redenen dat hij zich minimaal voor vijf jaar committeert aan een nieuwe werkgever. “Het Dat gevoel van meerwaarde ontstaat ook, wanneer je inziet in welke mate jouw werk en handelingen bijdragen aan het grotere geheel. Voor Hans is dit het plaatje van railvervoer en vervoer in zijn totaliteit. Hij houdt daarom graag alle ontwikkelingen in de sector bij. Past boulderen bij zijn leven of andersom? Heeft hij boulderen als zijn sport gekozen omdat het past bij zijn leven, of is de sport zo in zijn bloed gaan zitten dat hij erdoor is veranderd? Waarschijnlijk beiden, want het één kan niet naast het ander bestaan zonder elkaar te beïnvloeden. Puzzelen, doorzetten, focus, vooruitkijken, het geheel overzien: in een perfecte balans heeft Hans ze weten te vereenzelvigen met zijn hobby, werk en met zichzelf. 24 Ingenieurs en engineers zijn waardevol, want zij maken het verschil. Voor onze bedrijven, voor ontwikkeling, voortgang en onze toekomst. Hun vakgebieden, kennis en ervaring zijn specifiek en verdienen alle aandacht. Een match is in de technische sector namelijk niet eenvoudig gemaakt. Daarom zijn wij er. Acutec, voor ingenieurs en engineers. Wij detacheren 1 jaar lang, waarna de medewerker overgaat in dienst bij de opdrachtgever.

Gezondheid is veel meer dan de afwezigheid van ziekte. Alexis Carrel, chirurg, anatoom en bioloog 1873 - 1944

Professor S en wandelen op Wandelen is goed voor je. Dat is de boodschap van hoogleraar klinische neuropsychologie Erik Scherder van de zorgt voor focus. “Elke dag een ommetje van een half uur maakt al een groot verschil.” Verminderen psychische klachten als je wandelt? “Het is wetenschappelijk onderzocht en bewezen dat wandelen depressieve gevoelens kan verminderen. Als je gaat lopen, activeer je namelijk delen van het brein die remmend werken op gebieden die zorgen voor negativiteit, stress en je niet lekker voelen. Hierdoor heb je meer controle over emoties, als somberheid en angst.” Hoelang moet je wandelen voor een positief effect? “De richtlijn is minstens een half uur per dag aan één stuk. Ga dus niet voor zes keer vijf minuten. Want de chemische huishouding in je brein en de stofjes die zorgen voor vaatverwijding hebben tijd nodig om op gang te komen.” Hoe komt het dat wandelen een positief effect heeft op je brein? Erik: “Dat is een eenvoudige vraag met een complex antwoord. In een notendop komt het erop neer dat door te gaan lopen je hart beter gaat werken. Hierdoor wordt er via de carotis, de halsslagader, meer bloed naar je brein gepompt. In dit bloed zitten allerlei voedingsstoffen, zoals zuurstof en glucose. Die zijn essentieel voor het 28 brein. Ze zorgen ervoor dat boodschappen van de ene hersencel naar de andere hersencel gestuurd kunnen worden om iets gedaan te krijgen. Denk aan plannen, filteren en het controleren van je impulsen.” Als je minder dan dertig minuten loopt, is het positieve effect minder groot. Red je een half uur achter elkaar niet? Ga dan voor een tijd die wél haalbaar is. Want wandelen is hoe dan ook beter dan stilzitten.” de invloed van het brein Vrije Universiteit in Amsterdam. Een goede wandeling vermindert somberheid, stimuleert creativiteit én Hoe komt het dat mensen een gesprek tijdens een wandeling vaak makkelijker voeren dan zittend? “Wandelen kan leiden tot mind-wandering. Met andere woorden: tijdens het wandelen kun je emoties beter reguleren en een beetje mijmeren met elkaar. Je voelt je ontspannen waardoor je makkelijker vragen aan elkaar stelt als ‘Hoe gaat het nu écht met je?’. Ook stimuleer je tijdens een wandeling de hersenfunctie flexibiliteit. Hierdoor heb je een meer open houding en is zelfreflectie eenvoudiger. Je denkt dan minder snel ‘Hè, wat heb jij nu weer?’, en stelt jezelf sneller de vraag ‘Hoe denk ik hier eigenlijk over?’ “Minstens een half uur per dag aan één stuk.” 29

Geldt dit voor alle gespreksonderwerpen? “Als een gesprek erg hoog oploopt, zie je vaak dat twee mensen even blijven stilstaan. Bijvoorbeeld tijdens een flinke discussie of als iemand heel verdrietig is. Dit komt doordat het brein het lastig vindt om twee ingewikkelde taken tegelijk te “Wandelen in de natuur zorgt voor optimale verrijking. Dit komt doordat je hier prikkels tegenkomt die verschillende zintuigen stimuleren.” doen: praten én opletten tijdens het wandelen. Het is dan prima om op een bankje in de buurt te gaan zitten. Als de rust is wedergekeerd, kun je samen weer verder lopen.” Foto: Bob Bronshoff Maakt het uit of je in de natuur of in een stad wandelt? “Ja, uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat wandelen in de natuur zorgt voor optimale verrijking. Dit komt doordat je in de natuur allerlei multisensorische stimuli tegenkomt. Hiermee bedoel ik prikkels die verschillende zintuigen stimuleren. Denk aan boomstronken waar je overheen moet stappen, heide die heerlijk ruikt, wind die door je haren gaat, vogels Professor Erik Scherder schreef onder andere: • • • • • • • Professor S en de verslaafde koning Laat je hersenen niet zitten Oud worden, jong blijven Hersenen willen lezen Hart voor je brein Singing in the brain Wij zijn ons brein die je hoort en de zon die op je huid schijnt. Je maakt van alles mee waardoor je brein enorm geactiveerd wordt.” En maakt het tijdstip van de wandeling uit? “Het is belangrijk om te bewegen in daglicht. Daglicht zorgt voor de aanmaak van melatonine. Dit stuurt je biologische klok aan. Hierdoor heb je meer grip op negatieve emoties en krijgt somberheid minder kans.” 30 Drinkwaterbedrijf: de plek om je vleugels uit te slaan Tristan Voois is projectleider bij drinkwaterbedrijf Oasen en coördineert vijf projecten van nieuwbouw tot onderhoud. Hij is gedreven en steekt zijn ambities niet onder stoelen of banken. Zijn realiteitszin laat hem echter niet in de steek en de eerste twee intensieve cursussen heeft hij al gepland; leren, ontwikkelen, doorzetten … en dan de vruchten plukken. Belangrijke rol bij leveren van drinkwater Oasen levert kraanwater aan 21 gemeenten in het oosten van Zuid-Holland en zuidwesten van Utrecht. Ze zijn er verantwoordelijk voor dat 800.000 mensen iedere dag schoon drinkwater hebben. Het merendeel van de 48 miljard liter water dat ze jaarlijks distribueren, is gezuiverd oevergrondwater. Dit is water dat via de oevers van rivieren de grond is ingetrokken. Tristan heeft een belangrijke rol om de continuïteit van waterlevering te waarborgen. Met de vijf projecten die hij beheert, zorgt hij onder andere voor de mogelijkheid dat water vanuit de oevers kan worden opgepompt en dat pomp- en waterzuiveringsstations optimaal blijven functioneren en toegankelijk zijn. Deze winputten staan langs de oever en vormen de bron van de zuiveringsstations. Projecten om zuiveringsstations draaiende te houden Het water van rivier de Lek trekt de bodem in en Oasen onttrekt het hieruit. Om dit te kunnen doen zijn er. Winputten nodig die tot de 31

zandlagen komen op diepten van 15 tot 100 meter. Eén van Tristans projecten is het opnieuw boren van een aantal van deze putten. Hiervoor vraagt hij vergunningen aan, regelt aannemers, stemt het geplande werk af met de processen binnen Oasen en draagt zo zorg voor een onbelemmerde toegang tot kwalitatief grondwater. Zuiverings- en pompstations zijn locaties waar iedere dag gemiddeld 4 mensen werken. Om deze locaties toegankelijk te houden, voert Tristan projecten uit op verschillende stations. Bij één van de 22 locaties vervangt hij alle verlichting door led om zo energiezuiniger te werken Een andere locatie ‘van Tristan’ wordt voorzien van zonnepanelen. Tristan is op dit moment aan het bekijken of de constructie van het dak plaatsing van de panelen toelaat. Hij gaat ook na of er objecten in de weg zitten, zoals luchtafvoerpijpen en hoe het zit met terugleveren van energie. Assetmanagement is het uitgangspunt Hij ontvangt zijn opdrachten van de afdeling asset32 management. Hier houden zijn collega’s bij wat er aan preventief onderhoud gedaan moet worden aan de zeven zuiverings- en acht pompstations van Oasen. Goed assetmanagement voorkomt storingen en uitval op korte termijn. Op lange termijn draagt het bij aan goed beheer en investering in de eigendommen van de organisatie. Tristan ontvangt bijvoorbeeld de opdracht om een aantal zaken aan te passen in een station vanwege aangescherpte ARBO-regels Op basis van de opdracht zoekt hij naar de beste oplossing om het station weer opnieuw te laten voldoen aan de richtlijnen. Denk hierbij aan het vergroten van de toegangsluiken tot filtersystemen en het vervangen van ladders en trappen. Op zijn plek met ontwikkel- en doorgroeikansen Zijn werk is door deze verschillende projecten heel divers. “Ik heb deze afwisseling nodig. Ik hou ervan om met veel verschillende dingen bezig te zijn en te weten dat mijn werk nu heel anders kan zijn dan volgende week of volgende maand.” Hij werkt bij Oasen via Acutec. Bram van Rossum had deze “Soms kom je iemand tegen en weet je dat hij ideaal is voor die ene functie.” functie al op het oog voor Tristan: “Soms kom je iemand tegen en weet je dat hij ideaal is voor die ene functie. Het lastige was alleen dat de functie nog niet beschikbaar was. Door geduld te houden en Tristan te blijven betrekken, is het gelukt hem op deze functie te plaatsen. Het geeft voldoening als het uiteindelijk inderdaad een juiste match blijkt te zijn.” Tristan wil van projectleider doorgroeien en heeft een functie als die van zijn leidinggevende Ad voor ogen. Ondanks dat hij nog geen halfjaar bij Oasen werkzaam is, steekt hij zijn ambitie dus niet onder stoelen of banken. “Het zal nog wel even duren voordat ik zover ben, want ik wil eerst via Acutec een cursus Assetmanagement volgen en wil hierna mijn green belt Lean Six Sigma behalen.” En of Ad al op de hoogte is van de aanstaande overname van zijn functie … ? Het zal vast niet lang meer duren. 33

Gezondheid hangt meer af van voorzorgsmaatregelen dan van artsen. Jacques Bénigne Bossuet, bisschop en schrijver 1627 - 1704

Homp oud staal wordt Een hele berg onpraktisch en oud staal, een stuk industrieel erfgoed, een last, een kans … een prachtige hotelkamer. Dit laatste is wat Marjolein en Victor zagen in de oude havenkraan in Den Bosch. Het was wel een ver vooruitziende blik, want op het moment dat ze de kraan kochten van de gemeente, was het alles behalve een fijne plek om te overnachten. Nieuwe eigenaren van de havenkraan “We wilden alles afhebben en helemaal naar ons zin voordat we zouden gaan denken aan de verhuur. We hebben er onze tijd voor genomen.” Aldus Victor. In 2017 namen Marjolein en Victor de kraan over van gemeente Den Bosch en kregen ze een vergunning om de kraan te verbouwen tot hotelkamer. De verbouwing van deze ene hotelkamer heeft 1,5 jaar in beslag genomen. “Het was leuk, uitdagend, soms spannend en het heeft ons beiden veel voldoening gegeven. We zijn heel blij met het eindresultaat en we zijn er trots op.” Victor vertelt dan ook graag over de verbouwing die heeft geleid tot één van de meest bijzondere hotelkamers van Brabant. Oude cabine wordt comfortabele hotelkamer Stap één van de verbouwing is het aftakelen van de cabine van de kraan. Dit is geen sinecure met een 25 ton tellend blok ijzer op 12 meter hoogte. Nadat de cabine de werkplaats in is getakeld, begint een klus die een jaar in beslag zal nemen. 36 Er moet een hotelkamer in de cabine getoverd worden. Het woord ‘toveren’ is heel zorgvuldig gekozen, want niets in de stalen cabine nodigt uit tot een avondje romantisch overnachten. Alle wanden zijn scheef, maar dit is met houten regelwerk en aftimmering te verhelpen; veel werk, maar relatief eenvoudig. De enige wanden die nu nog scheef zijn, zijn de wanden van de badkamer. luxe hotelkamer “Deze ruimte was zo mooi, dat we het zonde vonden dit af te timmeren. We hebben er daarom voor gekozen de originele wanden te betegelen.” Aan één van de zijkanten is een aanbouw van 1,5 meter diep aangebracht met een grote glazen wand. Hierdoor ontstaat een ruimtelijk effect, komt er meer licht binnen en is er een goede doorgang gemaakt naar het terras. “De kraan moet blijven draaien, vonden we.” De cabine heeft na een jaar plaatsgemaakt voor een hotelkamer. Van buiten nauwelijks veranderd, maar van binnen is de bruuske werkplaats veranderd in een comfortabele ruimte. Een aantal spannende zaken staan nog op stapel en de verbouwing is daarom nog niet afgerond. Verbouwing met uitdagingen Een havenkraan die niet meer draait, verliest een deel van zijn charme. “De kraan moet blijven draaien, vonden we. Al stelde dit ons wel voor een aantal flinke uitdagingen.” Zo moet de afvoer van de badkamer meedraaien, want de cabine draait, maar het onderstel van de kraan uiteraard niet. De afvoer moet daarom exact in het centrum van de staander zitten, afsluiten en toch mee kunnen draaien. Dit is gelukt en horde één is hiermee genomen. De originele manier om de kraan te laten draaien is met draaischijven, tandwielen, veel smeersel en diesel. Krachtig, betrouwbaar, maar stinkend, lawaaierig en het neemt veel ruimte in beslag. Er is daarom gekozen om het complete aansturingsmechaniek te vervangen voor een moderne hydrauliek. De kraan draait hierdoor veel langzamer en heeft minder kracht, maar de functie is dan ook verschoven naar entertainment. 37

Je loopt via een trap aan de buitenkant van de kraan naar boven om bij de kamer te komen. Deze wenteltrap moet uiteraard aansluiten op het laatste deel van de trap die uitkomt op het terras. De tocht naar boven moet immers veilig en comfortabel zijn. De uitslag van de cabine is 230 graden en dit maakt het complex. Zeker ook omdat de cabine er niet even op- en af te takelen is. De twee delen moeten daarom goed uitgedacht en uitgevoerd worden op vele kilometers van elkaar. “Dit heeft ons wel hoofdbrekens bezorgd, maar met externe hulp is het goed gelukt.” Het moment suprême En dan komt daar het moment van de waarheid. De cabine wordt op de kraan geplaatst. Dit is natuurlijk al uitdaging genoeg, maar Victor voorzag nog een ander probleem. Een probleem dat niet van te voren te tackelen is. Proefondervindelijk zal moeten blijken of de cabine recht komt te staan. Ze staat niet gecentreerd op de draai-as en verdeling van gewicht is daarom belangrijk. “Er is veel gewicht uitgegaan en weer gewicht voor in de plaats gekomen, maar alles net in andere verhoudingen en op andere plaatsen.” Uit voorzorg zit er onder het bed een geheime ruimte (als is het geheim er met dit artikel wel af) waar contragewicht geplaatst kan worden. Hangt de cabine de andere kant op scheef, dan komt er een zwaar kunstwerk te hangen aan de kraan. Zoals het soms moet gaan: de cabine staat exact recht en blijft bij het draaien keurig stabiel. De verbouwing is een succes! Het heeft veel energie en tijd gekost, maar ook veel plezier en voldoening opgeleverd. “Het was een supergaaf project om te doen!” De Bossche Kraan is een goede tip voor iedereen die interesse heeft in techniek en op zoek is naar een unieke overnachting: debosschekraan.nl 38 Fascinatie voor complexe gebouwen Een gebouw is een hoop stenen, beton, staal of hout op een juiste manier bij elkaar gebracht. Wat die juiste manier is, hangt af van de functie en deze functie bepaalt deels de complexiteit. Het zijn juist de functioneel complexe gebouwen waar Floor Eerden zich al lange tijd door voelt aangetrokken. doelen die het gebouw combineert. En minder op de ogenschijnlijke eindeloosheid van het doolhof, want dit is een eigenschap die in een tekening mooi is, maar in een fysiek gebouw een stuk minder. Het zat er al vroeg in Complexiteit maakt ‘mysterieus’ Gebouwen met een publieke functie zijn niet allemaal sexy qua ontwerp, maar herbergen altijd, als je goed kijkt, een bepaalde mate van mystiek. Loop je door een groot stationsgebouw, een gemeentehuis of overdekt winkelcentrum, neem dan eens afstand van de functie van het gebouw; de reden waarom je daar bent. En je begint al snel de fascinatie van Floor te begrijpen, want het is niet zelden alsof je in één van de tekeningen van Escher bent gestapt. Focus hierbij dan wel op de mysterieuze aaneenschakeling van onderdelen, de vloeiende doorstroom van mensen en alle verschillende Floor is een jaar geleden afgestudeerd als Master of Science in Architecture in Delft. ”Ik heb altijd al interesse gehad in complexe gebouwen, ontworpen voor veel verschillende soorten gebruikers.” Als kind speelde ze veel met blokken en lego en was haar interesse in techniek al duidelijk. Haar vader was hiermee in zijn nopjes en kon het dan ook niet laten deze interesse verder aan te wakkeren met Meccano, een tekentafel en samen SketchUp leren. “Ik ben er blij mee dat hij 39

me al vroeg zo heeft gestimuleerd deze interesse vast te houden. Ik denk dat ik mede hierdoor nu doe wat ik doe.” Ze werkt nu via Acutec als junior architect bij NACO. Zij ontwerpen luchthavens en adviseren hen ook over groei, transformaties, logistieke- en verduurzamingsvraagstukken. “Bij mijn fascinatie voor complexe gebouwen met veel verschillende functies en veel mensen, dacht ik nooit aan luchthavens. Achteraf vind ik dat best vreemd, want ze hebben feitelijk alles in zich dat mij altijd zo heeft aangesproken.” Architect word je niet zomaar Om als ‘architect’ te kunnen werken, heeft ze nog een tweejarig studietraject te gaan. De functietitel architect is namelijk beschermd en deze mag je pas voeren ná twee jaar praktijkervaring en aanvullende cursussen. Na alle jaren in de schoolbanken, is Floor het leren gelukkig nog niet zat. Maar dit zal ook vooral komen omdat de setting nu totaal anders is. Jan, haar mentor bij NACO, begeleidt haar en ze kan altijd 40 bij hem terecht met vragen. En ze heeft veel vragen, want ze is kritisch. Deze lerende houding wordt gewaardeerd en ze voelt zich dan ook niet geremd. “Ik begreep bijvoorbeeld niet Oh help! … Ik krijg wat ik wil Ze vindt gebouwen met een complexe gebruiksstructuur interessant, wil architect waarom we bij een bepaald onderdeel van ons project eerst een bouwvergunning gingen aanvragen voordat er een ontwerp is. Dit maakt de ontwerpfase erna namelijk lastiger en minder flexibel. Ik vind het echt heel fijn dat Jan dan rustig de tijd neemt om uit te leggen hoe het allemaal zit.” worden, heeft hier járen voor gestudeerd, heeft een ideale werkplek; en toch:“Voorheen beangstigde het idee van fulltime werken me.” Je hebt minder vrijheid dan wanneer je studeert en je omgeving wordt anders. Dus die ideale baan waarvoor je zolang je best hebt gedaan, is tegelijk een molensteen. Zo lijkt het, want Floor kwam er al snel achter dat er na je studie juist heel veel ruimte is voor hobby’s, een sociaal leven en voldoening. daglicht in verband met de CO2 uitstoot. Meewerken aan nieuwe luchthavens of het verbouwen ervan, leek daarom niet in het ideaal van ‘meewerken aan iets goeds’ te ook beter uitgedrukt. Ze is hier bewust mee bezig en leeft dan nu ook al toe naar het moment dat ze het verschil kan maken. "Ik moet eerst inhoudelijk sterker worden en als ik daarna meer kennis en ervaring heb opgedaan, wil ik me in gaan zetten voor meer duurzaamheid binnen de luchtvaart.” Balans in een oneindig doolhof De trappen van Escher heeft Floor goed weten te ontwijken, want ze stevent in een rechte lijn af op een baan waar ze lang naar heeft toegewerkt, een werkomgeving die bij haar past, een fijn sociaal leven én een dieper levensdoel waaraan ze kan werken. Laat dit vooral als een oneindig doolhof doorgaan! Denver USA - international airport Diepere betekenis Floor is een kind van haar tijd en een positieve eigenschap van ‘generatie Z’ is dat er een sterkere focus ligt op het dienen van een hoger doel; meewerken aan iets goeds. De luchtvaart staat de laatste jaren niet in een positief passen. “Hierdoor had ik de eerste weken wel een soort van intern conflict, maar je kan beter werken aan verbetering dan van buitenaf roepen dat iets fout is.” Floor probeert duurzaam te leven; al is dit voor praktisch iedereen een grote uitdaging. Zo duurzaam mogelijk is dan 41

Ouderdom? Niets voor mij! ‘Bewegen houdt je soepel’ en ‘rust roest’. Ook al heb ik dit altijd zinnige uitspraken gevonden, ik vond (en vind) mezelf nooit oud genoeg om ze op mijn eigen persoon te betrekken. Want hierbij heb ik een beeld van stramme oudjes voor me, die na een kwartier meedoen met 'Nederland-in-Beweging' op tv, echt even moeten bijkomen. En toch ga ik tegenwoordig twee keer per week ’s middags ‘de benen strekken’ met een buurman en geniet ik hier ook nog van! Of beter gezegd, merk ik wat voor positiefs het met me doet. Het blokje om drukt de spanning weg die ik gedurende de werkochtend heb opgebouwd, het breekt de dag, hernieuwt mijn energie en het ontspant me. 42 Dat ik ben gaan wandelen heeft niets met mijn leeftijd te maken, maar alles met de coronaperiode. Ik werkte al veel vanuit huis, maar had nu ook geen afspraken meer buiten de deur. Erik Scherder (hoogleraar neuropsychologie en bewegingswetenschappen) opende mijn ogen tijdens een tv-uitzending, die ik me nog goed herinner. Hij riep hierin iedereen op meer te bewegen en daardoor besefte ik dat een paar keer per week sporten zeker goed is voor mijn conditie, maar niet voldoende doet voor mijn immuniteit en stressvermindering (in dit magazine staat één van zijn artikelen met de uitleg waarom wandelen zo gezond is). Dus wandel ik nu naast het sporten en doe er zo ongemerkt toch veel meer aan om soepel te blijven en niet te gaan roesten. Zónder er heel bewust mee bezig te zijn, maar gewoon door te genieten van het moment van het wandelen of sporten zelf. Jong ben ik niet meer, maar zeker ook nog niet oud en die ouderdom hoop ik op deze manier nog heel lang buiten de deur te houden! Arnold van Oosterhout 43

Een kans die Lisa heet Lisa Vestjens is 21 jaar, serieus, een harde werker, intelligent, ‘maar’ pas afgestudeerd. Vreemd eigenlijk dat tijdens een chronisch tekort aan arbeidskrachten ‘maar’ in de praktijk beter past dan ‘en’. De route -afstuderen, solliciteren en werken- is een logische. Het kost energie en gaat lang niet altijd eenvoudig en hier bereid je jezelf op voor. En dan toch komen sommige zaken als een verrassing. Zo had Lisa zich er niet op voorbereid dat solliciteren zó lastig kon zijn. Of eigenlijk niet het solliciteren zelf, maar het vinden van een baan. En dat het dan uiteindelijk toch weer heel eenvoudig kan zijn, had ze ook niet verwacht. informatie ontstaat waarmee Stedin efficiënter, effectiever en winstgevender kan werken. “Ik voel me goed bij data: het is concreet en dat geeft me houvast.” Gegevens worden data zodra ze gecategoriseerd zijn en dus gelabeld. Lisa verzamelt deze gelabelde gegevens om in eerste instantie een beschrijving te geven van de huidige situatie. Dit is de eerste functie van data-analyse. De volgende drie zijn: verklarend (hoe komt het dat een bepaalde situatie is zoals hij is), voorspellend (wat zal de situatie zijn in de toekomst) en prescriptief (wat gaat er gebeuren als we iets in de huidige situatie/input veranderen?). Met data het verschil maken Ze werkt nu bij Stedin als data-analist en op basis van meerdere datasystemen en foto’s schouwt ze elektrische installaties. Ze haalt data uit meerdere systemen en analyseert, totdat uit deze data 44 Met haar werk ondersteunt ze ook de afdeling die direct klantcontact heeft. Soms heeft een klant een technische vraag waar de medewerker zelf niet meteen uitkomt. In dit geval wordt de vraag doorgespeeld aan het team waar Lisa onderdeel van is. Lisa is vaak degene die het technische uitzoekwerk voor haar rekening neemt. “Ik heb geen technische achtergrond, maar ben wel gefocust op detail en zoek alles tot de puntjes uit.” Ze voelt zich op haar plek in het team van twaalf jonge collega’s. Het werken met data is echt iets voor haar en het biedt voldoende afwisseling om het interessant te houden. Nu heeft ze vakinhoudelijk en systeemtechnisch nog voldoende te leren, maar op het vlak van leren ligt de lat haar niet snel te hoog. “Als je jong bent, dan kan je je eenvoudiger aanpassen.” Niet afrekenen op studie en onervarenheid Haar studie leidt niet in een rechte lijn tot een functie van data-analist. Ze studeerde namelijk international creative business. “Ik wist nog niet wat ik wilde studeren en al helemaal niet wat ik qua werk leuk zou vinden. Deze studie is breed en leek me een goede keuze.” Lisa is jong (al is dit een relatief begrip), heeft geen werkervaring relevant voor de branches waarin ze zoekt en in de meeste gevallen sluit haar opleiding niet aan op de vereisten. Na het behalen van haar diploma is het hierdoor lastig om een baan te vinden. Nadat ze contact had met Coen Raaphorst, directeur Actuec, komt er schot in de zaak. Binnen een aantal dagen heeft Coen vier functies waar hij Lisa graag voorstelt bij zijn klanten. Bij het tweede gesprek was het raak, want Stedin valt voor Lisa en Lisa voor Stedin. Ze heeft het idee dat ze ook zonder Coen de baan had kunnen krijgen, als ze eenmaal op gesprek was geweest tenminste. Want tegelijk is ze er ook van overtuigd dat het zonder Coen niet tot een gesprek was gekomen. “Heel fijn dat Coen zo hard zijn best voor me deed en een goed woordje voor me heeft gedaan, zodat ik op gesprek mocht.” Groter leervermogen en flexibiliteit In de periode dat ze vele tientallen sollicitaties verstuurde, raakte ze onzeker. De vereisten in een vacaturetekst zorgden er dikwijls voor dat ze niet reageerde. Ondanks het feit dat de functie haar erg aansprak en ze het idee had de functie uit te kunnen voeren. Als starter zonder relevante ervaring blijkt de zoektocht naar een serieuze baan nog niet zo eenvoudig. “Als je jong bent, dan kan je je eenvoudiger aanpassen aan de rol door te leren en ontwikkelen. Volgens mij groei je zo veel sneller in een rol en de organisatie.” Aldus Lisa. Uiteraard heeft ze hier een punt te pakken. Iemand die net uit de studiebanken komt, heeft nog veel te leren. Maar het leervermogen, de flexibiliteit, en ‘kneedbaarheid’ (mag dit woord nog gebruikt worden?) zijn juist groter. Kiezen voor minder zekerheid en meer kansen In een markt waar werkgevers zitten te springen om mensen, is het verwonderlijk dat er niet meer aandacht is voor deze ogenschijnlijke mismatch. Er is meer aandacht voor junior rollen en het aanspreken van generatie Y en Z, maar nauwelijks voor invulling van niet-junior rollen door starters. Een werkgever heeft inzicht nodig om een match te maken buiten de standaarden en vereisten om. Het is soms ook bewust kiezen voor minder zekerheid, want iemand die zich op een bepaald vlak nog niet bewezen heeft, brengt dat met zich mee. Het is echter ook bewust kiezen voor meer kansen en meer flexibiliteit. Lisa zit goed bij Stedin en de functie past haar. Ze bijt zich vast in nieuwe systemen, manieren van werken en vakinhoudelijke kennis … ze geniet van alle ontwikkelingen die ze doormaakt. Met een beetje hulp van Coen heeft Stedin deze prachtige kans gegrepen. De kans die in dit geval Lisa heet. Hoe heet jouw volgende kans? 45

Over Acutec By far de meest to-the-point detacheerder “Acutec stelt relevante kandidaten voor, verdiept zich echt in wat we nodig hebben en zoekt naar kwaliteit.” Maarten, Managing director bij Cleantron Goede, technische mensen “Acutec levert ons al jaren Veel kennis “Bram kent de wereld van ondergrondse infra als geen ander. Daarbij is het een fijne vent en is het geweldig makkelijk met hem schakelen. Ik ben blij met de samenwerking.” Maarten, Directeur bij Van Baarsen Buisleidingen goede mensen aan. Wij zijn hier heel blij mee.” Bart, Technisch manager bij Trias Westland Out-of-the-box “Coen staat erom bekend mensen voor te stellen die op het eerste oog niet direct een match hebben met de functie-eisen. Door zijn inzicht en verfrissende kijk krijgen wij nieuwe inzichten en die pakken goed uit.” Wiebe, Partner bij KVDK Architecten Komen beloften na “Er is me door veel mensen veel beloofd, maar Bram is de enige die zonder poespas zijn belofte is nagekomen. Het is een oprechte vent die hard wil werken voor anderen.” Peter Keur, regiodirecteur bij Van Voskeulen Acutec gaf mij een kans “Mijn taal zagen zij als een Ik voelde mij gesteund “Acutec heeft me een mooie kans geboden en zeker in het begin bij de hand genomen. Bram heeft mij getraind in het solliciteren, dit voelde heel prettig. Hij is vriendelijk, rustig en heel duidelijk.” Suraj, Werkvoorbereider bij Stedin uitdaging in plaats van een belemmering. Ze wisten de opdrachtgever te overtuigen van mijn motivatie en competenties. Ik ben heel blij dat Acutec mij deze kans heeft geboden en ben gelukkig met waar ik nu zit.” Mona, CAD-tekenaar bij Van der Loo Professioneel, persoonlijk en vertrouwend “Coen heeft me goed en oprecht geholpen in de beslissingen die ik moest nemen.” Lesly, Team Manager bij RET Acutec ziet wat anderen niet Zo anders dan anders “Acutec benadert je zo anders. Ze zijn oprecht, geïnteresseerd, volwassen. Ik had het idee; hier zitten mannen die mij echt verder willen helpen. Bram wist mijn capaciteiten goed te vertalen naar wat Van Gelder nodig heeft. Ik ben hem daar heel dankbaar voor.” Ted, Uitvoerder bij Van Gelder Verkeerstechniek direct zien “Coen is altijd heel open en geeft een goede ondersteuning. Hij heeft me gedurende het hele traject echt goed begeleid. Coen zag voor mij een functie die echt voor mij was weggelegd, al zou misschien niet iedereen dat direct zien.” Henk, Opleider Spoorbouw bij Rail Center

Video recensies over Acutec www.acutec.nl

Het geheim van gezondheid schuilt in harmonie. Inayat Khan website Acutec De Ingeneer 2017 - 2023

De 023 voor en door ingenieurs & engineers 2 Ingeneer Projectendokter adviseert aandacht voor zachte kant Wereldburger in de natte infra Waterbedrijf biedt de juiste werkplek Balanceren of pulseren? Overdragen van waardevolle inzichten “Flexibiliteit is een rekbaar begrip.” voor ingenieurs & engineers

Flexibiliteit is een rekbaar begrip De eerste waterstoftrein is opgenomen in een dienstregeling in Zweden. De energietransitie lijkt langzaam haar beginfase te ontgroeien. Er komen steeds sterkere geluiden om anders met elkaar om te gaan. We werken meer thuis en gaan richting een ander soort balans tussen werk en privé. Zomers zijn anders dan we gewend zijn, zo ook de winters. We moeten op sommige plekken iets inleveren, waar we op heel andere plekken meer gemak en plezier ontvangen. Kortom, onze omgeving en onze levens veranderen. Dit is nu niet anders dan dat het altijd was, maar soms lijkt het sneller en rigoureuzer te gaan dan we kennen of zouden willen. Met flexibiliteit benutten we verandering en zien we de kansen die hieruit voortkomen. Als ingenieur, engineer, medewerker in de technische sector kán je niet zonder flexibiliteit. De technische sector is immers niet zelden de grote aanjager van verandering. Met een flexibele levenshouding hebben we plezier in Maurits de Bruin Redacteur en schrijver van De Ingeneer alle prachtige nieuwe ontwikkelingen, blijven we nieuwsgierig en blijven we leren en ontwikkelen. Ik wens je daarom veel flexibiliteit toe, om alle veranderingen het hoofd te kunnen bieden, er plezier aan te beleven en, wie weet, er in grote mate positief aan bij te dragen! Maurits de BrLeuk als je een review achterlaat over wat je van ons magazine vindt! 1

Wat je aantreft in De Ingeneer Overdragen van waardevolle inzichten 4 Projectendokter adviseert aandacht voor zachte kant Honderden jaren ontwikkeling voor een beter gemeten wereld Letterlijke reis over spoor en langs stations wordt figuurlijk 4 10 17 20 Erfelijkheid bepaalt wat wij kunnen en de omgeving bepaalt wat we daarmee doen. 3 beelden met citaten: pg. 8, 28 en 36 niet meewerkt, is de arbeid vergeefs Ontslag blijkt de weg naar meer energie en zingeving Balanceren of pulseren? 20 2 25 30 2 33 38 Waterbedrijf biedt de juiste werkplek Van bedrijfseigenaar naar werkvoorbereider 33 “Als projecten stroef lopen, zit dit altijd in de zachte kant van een project. Hier moet echt meer aandacht voor zijn.” Projectendokter Marcel Alderliesten | pagina 10 41 42 45 Column - The great reshuffle Wereldburger in de natte infra Creëer je eigen mogelijkheden in de techniek en in je leven 45 3

Overdragen van waardevolle inzichten 47 Jaar werkervaring geeft inzicht die de moeite waard is om door te geven. Wil Wagenaar gaat zijn 50 dienstjaren volmaken en heeft de energie om de laatste drie jaar nog veel aanen op te pakken. Flexibiliteit, doortastendheid en empathie zijn drie pijlers, die in zijn verhaal iedere keer naar voren komen. Van storingsmonteur tot unitmanager Wil startte na de vakschool in 1975 als elektro-storingsmonteur bij de NS. Intern wist hij door te groeien richting een stafafdeling en uiteindelijk naar leidinggevende functies. Nu is hij unitmanager E-locomotives bij Alstom in Rotterdam. Hij stuurt een team van ongeveer 30 monteurs, planners en werkvoorbereiders aan. Zijn team onderhoudt en herstelt gemiddeld vijf locomotieven per dag. “Ik ben begonnen in de treintechniek en kom hier mijn leven niet meer van los. Het heeft alles in zich, blijft zich ontwikkelen en is simpelweg ontzettend interessant. Als je start treintechniek, want technieken werktuigbouw etc. als monteur, doe je mee: elektro, dit dan in de krijgt hierin alle hydrauliek, Je rugzak is dan goed gevuld zodat je overal als monteur terecht kunt”, aldus Wil. Flexibiliteit Om als 63-jarige, 20 en 40 jaar jongere collega’s te motiveren en inspireren, moet je meegaan met de tijd. Een flexibele levenshouding is hierbij onmisbaar. “Wat mij betreft is flexibiliteit een leven lang leren, in alle aspecten en op alle manieren.” Wil Wagenaar “Het gaat erom dat je beseft dat het werk dat je doet er werkelijk toe doet.” 4 Wil geeft de drive om je te blijven ontwikkelen graag door. Hij ziet dit als één van zijn drie belangrijkste taken: medewerkers het belang laten inzien van blijven ontwikkelen en hier dan ook alle mogelijkheden voor aanreiken. “Dit gaat verder dan cursussen. Ik denk dat het vooral zit in een omgeving creëren waarbij je jezelf kán ontwikkelen.” Wil doelt hiermee op de vrijheid om fouten te maken en hier gezamenlijk van te leren. Evenals de kansen om eigen initiatieven te ontplooien. Alstoms waterstoftrein rijdt in Zweden. Deel van een geheel Een tweede belangrijke taak die Wil zichzelf gesteld heeft is, om inzicht te geven in de rol die je vervult als monteur, planner of werkvoorbereider. “Het gaat erom dat je beseft, dat het werk dat je doet er werkelijk toe doet. Inzicht in de rol die je speelt in het grotere geheel, is hierbij echt belangrijk.” Onderdelen worden gefabriceerd ergens in de wereld en geleverd aan Alstom. Monteurs werken ermee en zorgen dat de locomotief weer 100.000 kilometer kan rijden. Zo werk je als monteur mee aan een goede dienstverlening van de klanten van Alstom. “We zijn allemaal een klein radartje in de grote wereld. Het is waardevol als je dit inziet, want het zorgt voor meer empathie. En hoe fantastisch is het als je trots kan zijn op wat je doet?” 5

“Het voelt goed om het over een paar jaar aan jongere generaties over te laten. Dan heb ik mijn best gedaan en heb ik alles wat ik kan doorgeven overgedragen ... Wat overigens niet inhoudt dat ik achter de geraniums ga zitten!” 6 Doortastendheid De derde ‘taak’ kan niet los gezien worden van de tweede. Het is de doortastendheid die Wil in alles aan de dag legt. Als je iets doet, dan doe je het voor 100%, want 50% of zelfs 90% is niets volgens Wil. “De klant kan wel of niet rijden, dat is waar het om draait. Kijk, een locomotief is 100% inzetbaar of hij is niet inzetbaar, er is geen tussenweg”. Het kan zijn dat er een kink in de kabel komt, dat er een fout wordt gemaakt of dat er onvoorziene zaken aan het licht komen tijdens regulier onderhoud. Het is Wil dan ook meer te doen om de mindset; dat je altijd alles goed wilt doen en niet met minder genoegen neemt. Het besef dat je werk ertoe doet, omdat jouw werk invloed heeft op de resultaten van anderen, helpt hierbij. “Onze kracht is onze servicemind. We handelen in alles in het belang van de klant en dit zit tot in onze diepste vezels.” Wil geeft af en toe presentaties op ROC’s en scholen. Afgelopen schooljaar kreeg hij van een student de vraag wat er voor nodig is om een trein op waterstof te laten rijden. Alstom had namelijk voor de presentatie aan spoorondernemingen als proef een trein op waterstof rijden. De trein rijdt sinds de zomer 2022 in dienstregeling in Zweden. De verwachting leefde dat Wil antwoord zou hebben op de vraag. “Ik had geen idee! Ik vond het een goede vraag en ik was ook zelf meteen nieuwsgierig hoe mijn collega’s in Frankrijk dit voor elkaar hebben gekregen.” De dag erop verdiept Wil zich erin, verzamelt documenten en stuurt dit naar de onderwijsinstelling, zodat er alsnog antwoord is op de vraag. Dit is doortastendheid! Overdragen en doorgeven Wil heeft nog drie jaar te werken en wil in ieder geval zijn 50 jaren in het rollend materieel volmaken. “Ik hoop in deze tijd nog iets leuks te doen, waarbij ik mijn 47 jaren ervaring in de treinsector in kan zetten.” Hij denkt onder andere aan de derde werkplaats die Alstom in 2023/24 functioneel wil hebben. Ze investeren nu al in mensen voor deze nieuwe werkplaats. “Dit is één van de voordelen van een onderdeel te zijn van een grote club als Alstom. Er is meer ruimte voor investeringen en concrete plannen tot soms wel tien jaar in de toekomst.” Met een flexibele geest en energie kan je nog lang na je pensioen productief zijn voor een organisatie. Toch ziet Wil hiervan af, want volgens hemzelf is er een tijd dat je moet stoppen. Oók als je nog heel veel plezier hebt in je werk. “Het voelt goed om het over een paar jaar aan jongere generaties over te laten. Dan heb ik mijn best gedaan en heb ik alles wat ik door kan geven overgedragen … Wat overigens niet inhoudt dat ik achter de geraniums ga zitten.” 7

Iedereen kan flexibel zijn op zijn eigen manier en eigen niveau.

Projectendokter adviseert aandacht voor zachte kant Marcel Alderliesten is ruim twintig jaar als projectmanager betrokken bij uiteenlopende projecten. Van dijkversterking in Zeeland tot overnametrajecten. Hij is ervan overtuigd dat projectmethode alleen niet voldoende is voor succes. Hij heeft daarom door de jaren heen een praktische werkwijze ontwikkeld. “Binnen projectmanagement is er veel aandacht voor de harde kant, zoals: opdrachtomschrijving, methoden, technieken en contractuele afspraken. De zachte kant is echter minstens zo belangrijk voor het slagen van een project. Zaken als: cultuur, context en samenwerking.” Projectmethoden alleen zijn onvoldoende voor succes Als Marcel wordt gevraagd voor een project, is dit meestal omdat er iets niet lekker loopt of omdat het project dreigt te stranden. Zijn ervaring op dit gebied zorgt ervoor, dat het project tot een succes kan komen en de projectorganisatie nieuwe energie krijgt. Hij maakt daarbij gebruik van praktische en theoretische kennis. Hij behaalde twaalf jaar geleden zijn doctors titel, met als specialisme het herkennen en oplossen van probleemgebieden binnen projecten. De titel projectendokter past hem daarom uitstekend. “Als projecten stroef lopen, zit dit altijd in de zachte kant van een project. Hier moet echt meer aandacht voor zijn.” Marcel Alderliesten Marcel neemt nooit een methode als uitgangspunt. PRINCE2, MSP, Agile, Scrum, Lean Six Sigma; het zijn voor hem niet meer dan talen waarin tijdens een project gesproken wordt. Iedere methode heeft zo zijn voordeel en nadeel. Managementstijl, de medewerkers en het kunnen laten functioneren van een team bepalen wat Marcel betreft het succes. 10 Noodzaak en aanleiding Een methode is voor Marcel dus niet het uitgangspunt. Hij stemt zijn aanpak af op de noodzaak van het project. Hij inventariseert in welke fase het project zit, wat de urgentie is en hoever het project zit op het originele tijdspad. De noodzaak of aanleiding voor een project, kan niet losgezien worden van het risico dat samenhangt met het wel of niet uitvoeren en slagen van het project. Marcel brengt in een zo vroeg mogelijk stadium in kaart wat het effect is als een project niet succesvol wordt. “Als denkoefening heb ik hierbij altijd in mijn hoofd: Hoe komt dit project in het nieuws als het niet succesvol wordt?” Cultuur en context Zijn aanpak en de methoden die hij gebruikt, zijn sterk afhankelijk van de cultuur bij de betreffende organisatie. Agile kan voor een organisatie in een bepaalde situatie heel goed werken. Voor een andere organisatie is, in dezelfde situatie, Six Sigma beter passend. “Een methode is ondergeschikt aan het motto of de missie van een organisatie.” Marcel geeft als voorbeeld de missie van een drinkwaterbedrijf: duurzaam en uitstekend drinkwater leveren met en voor iedereen. Ieder project zal binnen deze missie moeten vallen en hieraan moeten bijdragen. De context van het project is nauw verweven met de cultuur van de omgeving. Maar ook met culturele verschillen binnen een project en binnen een projectteam moet rekening worden gehouden. “Deze verschillen zijn in Nederland al merkbaar, laat staan als je werkt met een internationaal team. Als je hiervoor geen oog hebt, trap je onbedoeld op heel veel tenen en beweeg je als een olifant in een porseleinen kast. Dat brengt je nergens.” “Ieder project is uniek en hier moet je de juiste mensen bij zien te vinden. Dit is eenvoudig, maar niet zo Acutec begrijpt dit als geen ander. Ik vind dat ze dit heel goed doen; altijd gericht op de mens en met voldoende gevoel bij begrippen als noodzaak en cultuur.” Marcel en Acutec werken al jaren nauw samen. Marcel heeft via Acutec aan de kant van de opdrachtgever gezeten en hij heeft in 2021 een workshop verzorgt voor Acutec. klanten van 11 Goede samenwerking Marcel en Acutec

12 Een project om trots op te zijn: de Waalbrug De brug werd opgeleverd in 1936 en was toen de langste boogbrug van Europa.

Verhouding opdrachtgever en opdrachtnemer “Als ik begin aan een project, dan kijk ik altijd naar de onderlinge relaties. Het valt me vaak op dat mensen elkaar zijn kwijtgeraakt in de voorliggende periode.” Dit kan gaan om projectmedewerkers onderling, maar ook om de relatie tussen opdrachtgever- en nemer. Marcel vindt het lastig aan te geven op welk project hij het meest trots is. Ieder project heeft immers uitdagingen. “Het is bij ieder zoveel lastig, want een gevoel van trots krijg ik waaraan ik terugdenk.” Met de term ‘meest noemens -waardig’ kan Marcel meer en hij komt al snel met twee voorbeelden. Hij heeft vier jaar als interim project directeur gewerkt bij RET. In deze periode heeft hij meer dan 500 projecten (indirect) geleid en heeft hij de organisatie zien groeien tot het gezonde en spraakmakende openbaarvervoersbedrijf dat het nu is. Een project van een heel andere orde is de Waalbrug bij Nijmegen. Marcel werd gevraagd dit project vlot te trekken nadat er Chrome6 bleek te zitten in de verf op de stalen constructie. Een jaar aan voorbereidend werk, met veel verschillende partijen, ging in één keer in rook op. Niet alleen de planning was een grote puzzel, maar ook de motivatie van alle projectleden had ‘aandacht’ nodig. project Een opdrachtgever kan bijvoorbeeld bepaald hebben, dat de bewoners gedurende een aantal weken niet mogen parkeren binnen de projectgrenzen. Dat bewoners niet volgzaam doen wat gedicteerd wordt zonder dat daar een goede uitleg bij wordt gegeven, is algemeen bekend. In het onderlinge contact is er dan iets misgegaan en daar heeft een project last van. Het is daarom belangrijk om steeds met elkaar in contact te blijven. Doctor in de wetenschap van projecten Marcel promoveerde twaalf jaar geleden (Business Administration and Economics) op het herkennen van probleemgebieden binnen een project. “Problemen doen zich voor wanneer er een verstoring is in één van de deze verstoring vier aandachtsgebieden: kwaliteit, veranderende eisen, omgeving en waarden.” Met bedoelt Marcel bijvoorbeeld dat competenties van een projectteam niet goed aansluiten bij de projectopdracht of bij de fase waarin het project zich bevindt. In zo’n geval is er een verstoring in het probleemgebied ‘kwaliteit’. Daar moet je dan aan werken. 14 Projecten om trots op te zijn Een ander voorbeeld is, dat wetgeving verandert tijdens de looptijd van een project, of er een maatschappelijke discussie loskomt die invloed heeft op het project en het projectteam. Denk hierbij aan toetsingskaders die wijzigen, terwijl het uitvoeringsontwerp is afgerond. Hierdoor is sprake van veranderende eisen binnen het project. Dit zijn voorbeelden van problemen die zich voordoen in lopende projecten. Als interim manager stap je altijd op een rijdende trein. En die trein moet te allen tijde in beweging blijven. Tegelijkertijd werk je aan het vinden van oplossingen voor de verstoring. In deze dynamiek hou je de aandacht op het opleveren van het project. Het stuurbaar houden van dat doel doe je samen met mensen en samenwerking is dus belangrijk. Om het verschil te maken, is een gezamenlijk doel onontbeerlijk. Marcel stelt voor ieder project daarom een missie op. “Hiermee omzeil je cultuurverschillen en het projectteam verbindt erdoor. Het werkt stimulerend als iedereen werkt aan een “Qua manager ben ik een ander persoon dan eenduidig en makkelijk te begrijpen doel.” Voor iedereen is de ‘waarde’ verschillend. De een denkt aan de waarde van een proces, terwijl de ander denkt aan de waarde om een projectdoel te behalen. Het is dus van belang dat we ons realiseren, dat de beleving van waarden verschillend is tussen personen onderling, binnen een team, tussen opdrachtgever en opdrachtnemer en ook tussen het project en haar omgeving. twintig jaar terug. Vanuit begrip en in contact kom je zoveel verder!” Van focus op harde kant naar focus op zachtere factoren De harde kant bestaat uit zaken die relatief eenvoudig te controleren en te beoordelen zijn. Binnen ieder project vormen ze de basisvoorwaarden die gedragen en omsloten worden door de zachtere factoren als samenwerking, motivatie, cultuur, noodzaak en verhoudingen. Door nadruk te leggen op deze zachte kant, weet projectendokter Marcel ieder project te herstellen. Door de jaren heen is Marcel het belang gaan inzien van de zachte kant van samenwerking. Mensen meekrijgen in een idee, motiveren tot bepaalde handelingen, energie krijgen in een team; het lukt niet door simpelweg te wijzen op je eigen gelijk, dictaten af te geven of een belangrijke functie te bekleden. “Qua manager ben ik een ander persoon dan twintig jaar terug. Vanuit begrip en in contact kom je zoveel verder!” 15

infra energie mobiliteit werkvoorbereider | engineer | calculator projectleider | tekenaar | assetmanager constructeur | tendermanager | analist uitvoerder | groepsleider | coördinator voor ingenieurs & engineers Honderden jaren ontwikkeling voor een beter gemeten wereld Roelof Haisma studeerde na zijn MTS elektrotechniek, HTS technische bedrijfskunde en specialiseerde zich hierna in IT. Hij werkte jaren als IT-ontwikkelaar en tester en is nu terug naar zijn roods vanuit de MTS. Kennis die hij hier opdeed, gebruikt hij nu dagelijks bij het kalibreren van gasmeters als metroloog. Er is veel dat we in het dagelijks leven als vanzelfsprekend ervaren. Dat meters zaken correct aangeven is er één van. Want wie denkt er bij de pomp weleens: “zou ik wel echt 42,6 liter getankt hebben? Ik heb eerder het idee dat het er 41,1 waren.” Zo twijfel je ook nooit dat de gasmeter in je huis correct werkt. Vanzelfsprekend is dit echter allerminst. Een ijker door de eeuwen heen De Roelof rondtrekkend uit complexe baan de door 14e eeuw hebben. Zo zou, Nederland, een had de Amsterdamse duim een andere afmeting dan de Gelderlandse of grotere verschillen waren er in de ‘el’ en de ‘roede’. Gelukkig voor de Roelof van toen, namen ze maten minder nauw en bestond het idee van ijken of kalibreren nog niet. In de 19e eeuw zou hij gesteund worden door de eerste IJkwet die de invoer van het metrieke stelsel (meter, kilo en voor een gerechtelijk liter) begeleidde. Halverwege de 19e eeuw zou Roelof een arrondissements-ijker heten en werken sement. Kort daarop werd een ‘inspecteur van het IJkwezen’ aangewezen en hiermee kreeg de huidige manier van kalibreren vorm. 17 arrondisRijnlandse. Nog

Kalibreren voor een beter gemeten werkelijkheid Roelof werkt via Acutec bij VSL, het Nationaal Metrologisch Instituut in het flowlab. Hier test hij flowmeters/ gasmeters met, in plaats van aardgas, lucht met een temperatuur van 20 ⁰C en 0,45 % luchtvochtigheid, om na te gaan of de meters de correcte uitkomsten weergeven. Aan de hand van referentiemeters kalibreren ze periodiek de te testen meters. “Bij volleybal is het belangrijk dat de bal opgepompt wordt tot tussen de 0,3 en 0,325 bar. De meter kan aangeven dat de bal bijvoorbeeld 0,31 bar is, maar klopt de meter wel? Bij VSL controleren we allerhande meetapparatuur op de juistheid van de resultaten. Als deze gekalibreerd zijn, dan weet je voor een bepaalde periode dat de apparatuur correcte resultaten weergeeft.” Roelof is in zijn vrijetijd actief als scheidsrechter en speler in volleybal. Zijn voorbeeld is dan ook geen toeval. Het heeft voordelen om apparatuur te laten kalibreren via VSL. Als Nationaal Metrologisch Instituut werken ze met de laagste onzekerheidsmarges. Simpel gezegd: de uitkomsten van hun testen (in welke maten meet het geteste apparaat correct) zijn zuiverder. Dit mag je uiteraard ook verwachten van de organisatie die in Nederland ‘de kilo’ en ‘de meter’ in een geacclimatiseerde kluis bewaart. Flometers in laboratorium en daarbuiten Het specialisme van Roelof is ‘de flowmeter’. Dit zijn meters die de hoeveelheid gas meten die door een leiding gaan. Iedere woning met een gasaansluiting heeft er één, zodat de energiemaatschappij aan het einde van het jaar een correcte afrekening kan maken. Doordat de meters correct werken, betaal je als gebruiker het aantal m3 gas dat je werkelijk verbruikt hebt. Flowmeters zijn er echter ook in grotere formaten. “Denk dan vooral aan de gasleidingen dichtbij de transporteurs, bij elektriciteitscentrales of gas-intensieve industrie. Hier zijn de gasleidingen soms wel 50 cm in doorsnede.” Veel van het meetwerk gebeurt in het laboratorium van VSL. Technologie maakt bevolkingsgroei mogelijk: bevolkingsgroei maakt nu technologie onmisbaar. Joseph Krutch - Amerikaans schrijver 1893-1970 18 Hier staan meerdere installaties om verschillende flows mee te genereren. Het totale bereik van VSL is van 0,5 l/h tot 15.000 m3/h. Roelof bouwt de testopstelling voor iedere meter opnieuw op om deze correct aan te kunnen sluiten op een installatie. Hij test en rapporteert de uitkomsten aan de klant door een certificaat op te sturen. “Ik ben met mijn handen bezig, achter de computer, met mensen en heb verantwoordelijkheid. Dit maakt de baan die ik nu heb heel afwisselend.” Niet iedere Flowmeter kan in het laboratorium gekalibreerd worden. Het onderbreken van de gaslevering levert in sommige gevallen te grote problemen op, het is technisch niet mogelijk de meter te verwijderen of hij is te groot om in de “Ik ben met mijn handen bezig, achter de computer, met mensen en heb verantwoordelijkheid. Dit maakt de baan die ik nu heb heel afwisselend.” gecontroleerde setting te testen. “Een paar keer per jaar gaan we daarom naar klanten toe om te kalibreren. Dit is door het hele land en soms in het buitenland, waar we als instituut ook goed aangeschreven staan.” De resultaten zijn betrouwbaar en in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Duitse tegenhanger van VSL, hoeft de klant geen zes maanden, maar gemiddeld drie weken te wachten op de uitslag. Roelof werkt vanuit het laboratorium aan een goed gemeten samenleving. Maar zodra het kan, stapt hij op zijn paard en rijdt van waag naar waag en zoekt bij bakkers en goudwegers naar weegschalen en in de lakenhal naar ellen en voeten. Maar dan uiteraard in een 500 jaar modernere vorm. 19

Letterlijke reis over spoor en langs stations wordt figuurlijk Als ultrasonist reisde Walter Slierings over het spoor door heel Europa. Al zijn zintuigen waren naar buiten gericht om zoveel mogelijk op te doen van andere plaatsen, nieuwe technieken en talen. Nu, twintig jaar later, werkt hij als productiemanager en is de reis die hij maakt niet langer fysiek, maar meer naar binnen gericht. Walter bij een meettrein van Eurailscout Als ultrasonist op de meettrein Walter startte in 1995 als field clerk op een slijptrein van een Schotse onderneming. In 2001 begon hij als ultrasonist bij Eurailscout. Hij bemande een meettrein, waarmee hij sporen door heel Europa controleerde op breuken en barsten. De data die hij verzamelde analyseerde hij in het begin nog zelf. Dit werd later overgenomen door het data-proces-center. Met het opgeleverde analyserapport kan de opdrachtgever onderhoud beter plannen en wordt grotere schade voorkomen. Hij was vaak weken van huis en was op zichzelf en een aantal collega’s aangewezen. Vanuit een bepaald oogpunt is dit een luxe. Je hebt weinig afleiding en dagelijkse beslommeringen zijn nihil. Walter had hierdoor alle tijd om talen te leren, culturen te verkennen en de omgeving te zien. “Talen en andere culturen zijn echt mijn ding. Ik vond het dan ook heerlijk om zoveel te reizen.” Waarom, waarom, waarom Dat Walter niet lang als operator op de meettrein zou werken, was te voorspellen. Hij is leergierig en wie leert; die ontwikkelt en groeit. Hij wilde weten hoe systemen werken, hoe 20 processen in elkaar zitten en vooral waarom er wordt gewerkt zoals er wordt gewerkt. Alles zou toch altijd beter of sneller of slimmer moeten kunnen? “Ik heb erg vaak de ‘waarom vraag’ gesteld. Altijd met de beste intenties, maar ze zullen best af en toe mal van me zijn geworden.” Deze drijfveer om zaken altijd te willen verbeteren, is een krachtige bron voor ontwikkeling. Als het leven netjes loopt, dan levert ontwikkeling op haar beurt weer een positief resultaat, zoals theorieën ons voorspellen. Resultaat zoals meer voldoening, beter salaris, meer uitdaging, een gave nieuwe functie. De reis keert langzaam naar binnen De theorie stelde Walter niet teleur, want hij werd meetritleider. Hij kwam hier op een vergelijkbare meettrein te werken als meewerkend voorman. “Dit was mijn droom: mijn eigen kleine team en samen de wereld in … over de sporen.” Er was veel vrijheid. Walter besliste zelf hoe hij aan de eisen voldeed uit het contract met de klant. Er waren nog geen SLA’s, assetmanagers of andere ondersteuning. Hij loste met zijn team zelf zijn problemen op, had ruimte voor creativiteit en de mogelijkheid om aan zijn oplossings-gerichtheid te werken. Hij zette al zijn kwaliteiten in tijdens het contact met de klant, het verbeteren van processen en documenten, maar ook heel praktisch als de trein een defect had. “Het is heerlijk om ‘s morgens ergens in een vreemde stad onder de trein te sleutelen. Als het lukt om het probleem voor de avondrit op te lossen, geeft dat een goed gevoel.” Je krijgt een haast romantisch beeld van een jarenlange reis door meerdere landen in Europa. Maar met het aangaan van de rol als meewerkend voorman, keerde de reis voor Walter onbewust en langzaam naar binnen. Hij begon te werken aan zijn rol binnen het team en de organisatie en werkte meer en bewuster aan zijn competenties. Aan ambitie geen tekort Hij is nu productiemanager en stuurt direct 12 en indirect 45 collega’s aan. Dit is nooit zijn ambitie geweest, maar hij wilde de kans die zich voordeed ook niet laten schieten. “Mijn hart lag en ligt in het veld en ik was altijd graag onderweg.” “Talen en andere culturen zijn echt mijn ding. Ik vond het dan ook heerlijk om zoveel te reizen.” 21

“Dit was mijn droom: mijn eigen kleine team en samen de wereld in ...over de sporen.” Hij wilde zijn leidinggevende kwaliteiten ontwikkelen: “techniek is geduldig en niet zo complex, maar mensen zijn veel moeilijker om mee te werken. Leuk, maar aansturing en samenwerking leveren vaak meer uitdagingen op dan de techniek ooit deed.” Toch zou Walter niet terug willen naar alleen techniek. Hij zoekt uitdagingen bewust op om te kunnen groeien. De meeste uitdagingen haalt hij nu uit ontwikkelen van competenties. De reis gaat door, maar keert zich nog wat meer naar binnen toe. Melancholie is tevreden terugkijken op een gepasseerd station Vorig jaar was hij even terug op de meettrein. Er was een storing die niet ter plekke opgelost leek te kunnen worden. Walter greep deze mogelijkheid aan om het ‘de jonkies’ nog een keer voor te doen. “Ik had vreselijk veel zin om weer een nachtje mee te draaien op de trein.” Maar eenmaal daar merkte hij al snel dat dit werk, en het gevoel dat erbij hoort, een gepasseerd station is. Zijn reis is verdergegaan, zonder spijt, maar met een zweem van melancholie. “Wat heb ik ontzettend gave dingen gezien en meegemaakt! Het is een onderdeel van mijn reis, waar ik met een glimlach aan terugdenk.” We doen ervaringen op, leren, ontwikkelen en passeren stations. We reizen allemaal, ons leven lang. Voor de meeste van ons is dit over een figuurlijk spoor en voor sommigen deels letterlijk. Er worden verschillende meettechnieken gebruikt om inzicht te krijgen in de technische staat van de infrastructuur van het spoorwegnet. Inwendige defecten aan spoorstaven komen aan het ligt met ultrasoon metingen. Dit zijn metingen aan de hand van geluidsgolven met een frequentie die hoger is dan een menselijk nemen. Het tijdsinterval wordt gemeten tussen het verzenden van de geluidsgolf en het ontvangen van ‘de echo’. Zo worden onregelmatigheden, oftewel beschadigingen, in de spoorstaven waargenomen. De uitwendige defecten aan de spoorstaven worden opgespoord met wervelstroommetingen. Hierbij wordt een elektromagnetische spoel gebruikt om een magnetisch veld in de spoorstaven te brengen. Dit magnetische veld veroorzaakt ‘wervelstromen’ op zijn in beurt het materiaal. Deze stromen creëren hun eigen magnetische veld dat het veld van de spoel zelf tegenwerkt. Wanneer de wervelstromen worden verstoord door een defect kan dit waargenomen worden. Tijdens de metingen worden er videobeelden gemaakt van de rijrichting, het onderaanzicht. een softwareprogramma worden de videobeelden van het spoor en de bovenleiding geanalyseerd. boven- en Met gehoor kan waar23 Hoe wordt het spoor gemeten?

met de juiste vleugels kom je verder ikarusmarketing.nl | 06-22503270 vlieg hoger Ontslag blijkt de weg naar meer energie en zingeving Energie, zingeving en flexibiliteit zijn mooie zaken. John Vink heeft het prima voor elkaar en heeft qua werk niets te klagen. Totdat hij na 27 jaar uit moet zien naar een andere werkgever. Wat een verademing blijkt dit uiteindelijk te zijn! Nieuwe energie, meer zingeving, meer leren en meer flexibiliteit. Zonder het te beseffen was hij mentaal ‘ingedut’. “Ik besefte me pas een tijd na mijn ontslag hoeveel meer energie en zin ik had.” Acutec gaf direct het juiste gevoel Hij is nu bijna een jaar via Acutec gedetacheerd als uitvoerder energie & water. Hij heeft vaker geprobeerd via detacheerders aan werk te komen, maar dit beviel hem niet. “Ik kreeg steeds het idee dat ze niet echt hun best voor je doen en dat ze geen kennis hebben van de branche of het werk. Dit is met Bram heel anders. Hij zocht zo gericht voor me, dat het meteen raak was.” Bram van Rossum, partner bij Acutec: “Kandidaten verdienen aandacht, want dat wat we ze bieden is een essentieel onderdeel van hun leven. Kennis van mensen is hierbij belangrijk en kennis over de branche, het werk en de opdrachtgever zie ik als vanzelfsprekend.” 25

Start van een mooie carrière John start in 1991 bij van de Berg als hulpmonteur telecom. Zo legt hij al in dit jaar glasvezel aan in het nieuwe gebouw van VROM in Den Haag. Hij groeit bij van den Berg door tot werkvoorbereider. “Ik besefte me pas een tijd na mijn ontslag hoeveel meer energie en zin ik had.” Hiervoor was hij monteur voor de afdeling verkeer. Hij monteert platen om lampen te laten branden en werkt op hoogwerkers langs de snelwegen. Even later zaagt hij lussen in de weg om detectiekabels in te leggen. Dit zijn strepen over de weg die gevuld zijn met bitumen. Ze detecteren de snelheid van het verkeer en de hoeveelheid. Hiermee kunnen de matrixborden boven de weg aangeven dat er bijvoorbeeld verderop een file is. Hij stapt binnen dezelfde afdeling over naar de werkplaats waarover hij het beheer krijgt. Hij monteert een aantal jaar meldsystemen. Hij werkt hierbij nauw samen met de mannen van het magazijn. Zodra zijn eigen werk het toelaat, springt hij hier bij. Korte tijd later wordt John magazijnchef. Zingeving zit hem soms in lussen in de weg Dit opent voor hem de deur naar een groot project waarbij 50.000 woningen worden aangesloten tot het glasvezelnetwerk in Amsterdam. John krijg het beheer over het magazijn en de inkoop. “Deze verantwoordelijkheid en vrijheid waren erg prettig.” Na afronding van dit megaproject start hij in dezelfde functie en als werkvoorbereider, weer terug bij de afdeling GMS. Zijn afdeling plaatst de geleidbaarheid(vocht)- en temperatuur sensoren langs de rijks- en provinciale wegen. Je herkent de sensoren aan de witte palen met een kastje ernaast. Via (sensoren) in de weg meten ze het vochtgehalte en de warmte van het wegdek. Zo kan er een signaal gaan naar het meetstation dat er kans is op slipgevaar en een signaal naar de meldkamer dat er gestrooid moet worden. “Dit systeem maakt de wegen veiliger en het strooien wordt efficiënter gedaan. Het scheelt veel mankracht en zout. Gaaf om hiermee het verschil te kunnen maken.” lang GMS26 Na drie jaar onderbreking weer terug In 2013 wordt Van den Berg overgenomen door BAM en John gaat mee. Vijf jaar later echter, neemt BAM, na 27 dienstjaren, afscheid van John. Na drie jaar pauze van BAM, komt John via Acutec toch weer hier terecht. Een andere discipline, een andere afdeling, ander werk en nieuwe collega’s. Hij is uitvoerder Energie & Water en zijn dagelijkse bezigheden zijn nauwelijks anders dan in zijn laatste functie. “Wat het wel echt anders maakt is de inhoud. Het maakt veel uit of je werkt met gas, water, midden-spanning of data. Dit inhoudelijke verschil houdt me alert en vind ik leuk.” Hij moet nog wel zijn uitvoerderspapieren behalen voor water en gas, want al is het werk in grote lijnen hetzelfde, het zit hem altijd in de details. Daarbij zijn er regels die anders zijn en in woorden van John: “ik moet hun taal toch verstaan.” Mentaal járen jonger Gelukkig wordt hij enthousiast van het idee weer nieuwe zaken te leren. Hij houdt niet van sleur en krijgt frisse energie van nieuwe omgevingen, nieuwe mensen en nieuwe kennis. “Dat was in het begin echt lastig. Maar ja, waar een deur sluit, gaat er altijd één open.” Achteraf is hij dan ook blij dat hij in 2018 gedwongen werd tot een nieuwe omgeving. “Het heeft echt mijn ogen geopend, dat je ergens ook te lang kunt blijven. Deze verandering heeft me zoveel goed gedaan. Ik voel de nieuwe energie door mijn lijf gaan.” John ervaart weer nieuwe zingeving in zijn werk, merkt dat hij meer flexibel is en meer energie en zin heeft. De verandering maakt hem mentaal járen jonger! “Ik ben echt blij met deze verandering en ook blij dat ik deze verandering deels doormaak met Acutec. Want het is een geweldige club met mensen. Er is een grote diversiteit aan karakters en achtergronden. Ik vind het een heel goede afspiegeling van onze samenleving en het bewijst hoe fantastisch het werkt als je open staat voor elkaars ‘anders zijn’, dit waardeert en leert van elkaar.” Als de natuur niet meewerkt, is de arbeid vergee 27

Ontwikkeling is niet het vullen van een emmer, maar het ontsteken van een vuur. William B. Yeats - Iers dichter en Nobelprijswinnaar (1865-1939)

Balanceren of pulseren? De Covid-thuiswerk periode heeft veel veranderd, in ieder geval voor mij. Op kantoor ga ik nooit een stuk wandelen en thuis zou het niet bij me zijn opgekomen om dit tijdens een thuiswerkdag te doen. Maar al thuiswerkend heb ik een soort van verlangen opgeroepen om tussentijds naar buiten te gaan. Op de één of andere manier voelt het ook verantwoord, naar mezelf, collega’s, leidinggevende en zelfs de maatschappij. Vitaal werken en leven wordt steeds meer genoemd en dit past er perfect bij! Irene de Bruijn is docent, coach en NLP-master. In de zomer van 2022 gaf ze haar eerste boek uit: AMBITIE. Hierin neemt ze de lezer op een handzame en luchtige manier mee in een door haarzelf ontwikkelde methode. Zeven fasen die jouw succes en plezier in het leven beïnvloeden en waarmee je dagelijks actief aan de slag kunt. De wereld is aan het veranderen, van klimaat tot onze eigen micro-omgeving. In onze bubbel (ook zo’n bijvangst-woord van Corona) zijn we meer naar onszelf gaan kijken. Gedachten als: “Wat is nu belangrijk voor mij? Wil ik dit heel mijn leven nog doen?” Of: “Wat kan ik toch productief werken als heerlijk ik alleen ben en niemand me stoort, moet ik mijn werk altijd wel op kantoor doen of is een mix fijner voor mij?” Iedereen gaat anders om met de gevolgen van thuiswerken, maar één ding staat boven water: iedereen heeft wel een keer gedacht “Wat is het toch fijn om mijn eigen tijd in te delen!”. Velen krijgen het idee hierdoor meer balans tussen werk en privé te hebben. Moet je wel streven naar balans tussen werk en privé? Zelf ben ik niet zo’n fan van streven naar een balans tussen werk en privé. Voor mij is dat tweeledig. Aan de ene kant impliceert het dat werk en privé echt twee aparte dingen zijn. Alsof ze tegenpolen zijn. Je werk is (als het goed is) iets wat bij je past en wat in essentie erg leuk is. 30 Je krijgt er energie van en met een beetje geluk krijg je ook waardering van anderen voor je werk. De standaardvraag als je iemand ontmoet is: “Wat doe je?”. Je dagelijkse bezigheden zijn onderdeel van je persoonlijkheid, van je identiteit. Naast je professionele kant, heb je ook tijd die je doorbrengt met familie en vrienden. En vergeet naast de sociale kant ook niet de tijd die je doorbrengt met jezelf. Het uitoefenen van een hobby (met of zonder anderen), een wandeling of wat jezelf dan ook maar ontspant. Voor mij zijn werk, privé en sociale activiteiten een organische geheel. Ik trek geen duidelijke grenzen tussen de drie en het loopt fluïde door elkaar heen. Door mijn werk heb ik vaste momenten waarop ik met mensen samenwerk. Voor de momenten waarin ik alleen kan opereren, kies ik bewust hoe, waar en wanneer ik dat doe. Ik heb voor mijzelf bijvoorbeeld de luxe gecreëerd dat de donderdag mijn zondag/rustdag is. Door de jaren heen merkte ik dat ik op zondag heel lekker kan werken. Voor mij dus geen strikte maandag tot vrijdag en 9 tot 5 begrenzing. De week plan ik in rondom werk, sociale en eigen tijd. Dan kan eigen tijd soms van negen tot elf uur ’s ochtends zijn en werk van zeven tot negen uur ’s avonds. Dat is ook wat we deden tijdens de lockdown, dat is wat mensen als prettig ervaren. De zelfbeschikking om dingen te doen wanneer ze dat willen doen. Even pieken Ik hou ervan om ergens veel energie in te stoppen. Dit is een andere reden waarom ik geen fan ben van de uitdrukking ‘balans tussen werk en privé’. Oftewel, even pieken, rusten en weer door. Net zoals de pulserende beweging van je hartritme. Pulseren, piekenrusten-en weer door, kan op verschillende vlakken. In het werk kan er bijvoorbeeld een heel belangrijk project zijn waarin je echt goed wil presteren. Of privé heb je het in het weekend door een samenloop van omstandigheden erg druk en moet je alle zeilen bijzetten om ‘het gedaan te krijgen’. De kunst is om ook dit toe te 31

laten en te weten wanneer je moet afschakelen en opladen. Schakel je niet af en kan je niet opladen, dan heb je geen energie om de dingen te doen die je wilt doen. Het laatste wat ik kwijt wil over het ‘in balans zijn van werk en privé’, is dat deze uitdrukking vaak wordt gebruikt als mensen stress ervaren. Dan is de balans zoek. Bij stress op het werk hebben we het vaak over werkdruk, nieuwe doelstellingen die behaald moeten worden, etc. We zijn dan continu bezig met werk, actief en passief, in ons hoofd. We dromen erover, liggen ’s nachts wakker en worden prikkelbaar, of we trekken ons terug in onze eigen schulp. Bevriezen, vechten of vluchten Als we het erg druk hebben, dan is stress nooit ver weg. Al snel rennen we van hort naar her en weten soms van voren niet meer dat we van achteren leven. Op heel drukke momenten ben ik erg alert. Ik zeg ook wel eens dat ik dan compleet ‘AAN’ sta. Dan registreer ik alles wat er om me heen gebeurt en ben ik heel flexibel met het inspringen op veranderingen. Heerlijk vind ik die momenten! Alleen draaf ik soms door en dan wordt de druk te groot. Dan bevries ik, trek me terug, ben totaal niet meer sociaal en ga ik UIT. Als stress jouw grens overstijgt, dan kunnen er drie dingen gebeuren: je vecht, je vlucht of je verstijft. Je hersenen registeren dat je over een grens gaat en dan gaan de alarmbellen af. Je denken wordt uitgezet en je instinct gaat aan: je vecht, vlucht of bevriest. Op dat soort momenten is het noodzakelijk dat je een paar stappen terug doet en je rust pakt om jezelf en je hersenen te kalmeren. Het mooie is dat jouw lichaam je zoveel kan vertellen, als je er maar naar durft te luisteren. “De kunst is alleen om in jouw raam, jouw bereik, in jouw stressloze gebied te blijven. Balanceren of pulseren?” Als jouw grens wordt overschreden, ga dan eens fysiek naar een andere plek. Ga naar een andere ruimte, of naar buiten. Probeer afstand te nemen van de situatie, zodat je het grotere geheel kan overzien. In deze kalmeringsfase is het belangrijk dat je positief tegen jezelf praat. Jezelf er bovenop praten noem ik dat. Dit fenomeen wordt in de psychologie ‘Window of tolerance’ (Siegel, 1999) genoemd. Pieken, alert zijn, AAN staan. En aan de andere kant: rusten, relaxen, chillen. Daarin hoef je geen balans te hebben, dat mag pulseren. De kunst is alleen om in jouw raam, jouw bereik, in jouw stressloze gebied te blijven. Balanceren of pulseren? 32 Waterbedrijf biedt de juiste werkplek Het is niet altijd eenvoudig om werk te vinden in een omgeving die matcht met je persoonlijkheid en met voorwaarden die passen bij je situatie. Het lukte Ronald Vermeulen tot voor kort echter prima. Als engineer en werkvoorbereider in de ondergrondse infra had hij veel opdrachten en opdrachtgevers. Precies wat bij hem past … tot voorkort. Soms is een ander laten zoeken beter Maar soms komt er een moment in je leven dat je in een andere fase komt en je wensen veranderen. Precies dan neemt Coen Raaphorst (directeur Acutec) contact op met Ronald. “Dit was een heel fijn gesprek. Coen is een leuke man en een goede gesprekspartner.” Binnen Acutec is er direct werk van gemaakt om een goede match voor Ronald te vinden. Bram van Rossum (partner bij Acutec) zag in hem de nieuwe ontwerper distributie-netwerken bij Dunea Duin & Water. “Ervaring als ontwerper of ervaring in werken met water heeft Ronald niet, maar het gaat erom of hij het in zich heeft en of hij past in de omgeving.” Nieuwe branche, nieuwe kennis Ronalds rol Duing ebied beheerd door Dunea in het drinkwaterproces is het reconstrueren van oude leidingen, zodat ze vervangen kunnen worden. De opdracht hiertoe komt van de assetmanager. Hij legt een verzoek neer bij de projectmanager. Deze schakelt op zijn beurt de ontwerper, Ronald, in. Hij heeft hierbij te maken met regelgeving per gemeente en legplannen ter plaatse. Zijn doelen hierbij zijn om zo min mogelijk afval te hebben bij vervanging van het netwerk en het water zo efficiënt mogelijk te vervoeren. 33

Van rivierwater tot drinkwater in vijf maanden Het water dat Dunea levert, komt deels uit de afgedamde Maas. Dit is een 12 kilometer lange zijtak van de rivier, met weinig stroming. Het voordeel hiervan is, dat het water de tijd krijgt zichzelf te reinigen door onzuiverheden te laten bezinken. Dunea voegt hier zuurstof en ijzersulfaat aan toe om het fosforgehalte te verkleinen. Dit voorgereinigde water wordt na gemiddeld twee maanden opgepompt en ontdaan van organisch materiaal, zoals wier en algen. Het wordt dan naar de duinen rondom Den Haag getransporteerd in 1,6 meter dikke leidingen. In een zuiveringsstation vindt er nog een zuivering plaats met zandfilters, kort voordat het in grote duinmeren wordt gepompt. Hier krijgt het water de tijd om samen met regenwater in twee maanden naar natuurlijke ondergrondse waterbronnen te zakken. Het zand ontdoet het water van virussen en bacteriën. Het wordt weer opgepompt en gefilterd, om de hardheid terug te brengen. Het kalkgehalte wordt zo met ongeveer 35% verminderd. We zijn er dan nog niet. Dunea voegt actieve kool toe om onzuiverheden, die nog in het water aanwezig kunnen zijn, te verwijderen. Actieve kool is verkoold plantaardig materiaal, dat onzuiverheden aan zich weet te binden. In een later stadium wordt deze actieve kool, met onzuiverheden en al, weer uit het water gefilterd. Door kunstmatige watervallen wordt lucht toegevoegd aan het water. Het voordeel hiervan is, dat ijzer en mangaandeeltjes oxideren en hierdoor samen met de actieve kool achterblijven in het zandfilter. 34 Tijdens de laatste zuivering sijpelt het water door overdekte zandfilters en hiermee ontstaat ons drinkwater. Dit water wordt 24 uur lang opgeslagen in reinwaterkelders om zo een continue waterlevering te garanderen. Drang naar wisselingen wordt minder Ronald heeft altijd gewerkt in de ondergrondse infra: elektra, telecom, gas en nu water. Hij werkt ruim een halfjaar bij Dunea. “Ik word goed ingewerkt, krijg de tijd om me alles eigen te maken, heb de ruimte voor eigen inbreng en ben hier in een heel warm nest gestapt.” Wisseling van werkplek en collega’s is niet nieuw voor Ronald. Hij werkt vanaf de start van zijn loopbaan via detacheerders. Dan zat hij een halfjaar hier, dan twee jaar daar. Deze afwisseling beviel hem en had hij nodig. Nu hij 54 is, lijkt er iets veranderd; de drang naar wisseling is minder. Ineens ziet hij het wel zitten om 13 jaar bij één werkgever te zitten. “Ik ben altijd met veel plezier nieuwe opdrachten aangegaan, maar al die wisselingen hoeven nu niet meer zo voor mij. Het zal misschien de leeftijd zijn.” Het is belangrijk om werk en een werkplek te vinden (of te laten vinden) die bij je passen. Dit kan in ieder stadium in je leven anders zijn. Zo heeft Ronald meer behoefte aan vastigheid, maar is hij zéker nog niet klaar om naar zijn pensioen te sukkelen. Hij wil nog leren, zichzelf ontwikkelen, want het doel is om over twee jaar projectleider te zijn. “Dit wil ik heel graag behalen. Het is een doel dat me enthousiast maakt en dat haalbaar is.” Tijdelijk bij Acutec Ronald werkt via een deta-vast constructie bij Actuec. Dit houdt in dat hij in dienst is bij Acutec, wordt uitgeleend aan Dunea, met de intentie dat hij na een jaar hier in loondienst komt. Hij heeft bij meerdere detacheerders gezeten en ervaart een verschil. “Acutec is heel menselijk. Alle gedetacheerden zijn open en vriendelijk. Iedereen is echt op hun eigen kracht aangenomen. Ik zit bij een goed bedrijf!” 35

Erfelijkheid bepaald wat wij kunnen en de omgeving bepaalt wat we daarmee doen. James McKeen Cattell - Amerikaans psycholoog (1860-1944) 36 37

Van bedrijfseigenaar naar werkvoorbereider Ravi Sharma heeft als werkvoorbereider bij Westland Infra een functie met veel diversiteit en verantwoordelijkheid. “Ik heb jarenlang mijn eigen bedrijf gehad met 20 medewerkers. Ik heb uitdaging en afwisseling nodig en wil aangesproken kunnen worden op wat ik doe.” Werkvoorbereider gedetacheerd Hij werkte sinds maart 2021 via Acutec als werkvoorbereider. Acutec detacheert op basis van deta-vast, wat inhoudt dat Ravi in maart 2022 in dienst kwam bij de opdrachtgever. Westland Infra is een netbeheerder in het Westland en is een dochteronderneming van Juva (waar ook Anexo en Capturam onder vallen). Ravi werkt op de afdeling waar ze de aansluitingen verzorgen voor maximaal 3 maal 80 ampère. Het gaat hier dus om kleine bedrijven, flatgebouwen en woningen. Een gemiddelde woning heeft een aansluiting van 1 maal 40 of 3 maal 25 ampère. Als werkvoorbereider hoef je geen engineer te zijn om je werk goed uit te kunnen voeren. Het helpt echter wel mee en Ravi kan zelf meer invulling geven aan zijn rol vanwege zijn achtergrond engineer. Het werk van een werkvoorbereider Ravi bereidt nieuwe aanvragen voor en verdeelt soms werk onder zijn collega werkvoorbereiders/ engineers. Als werkvoorbereider neemt hij de aanvraag voor een nieuwe aansluiting in behandeling. als elektrotechnisch 38 Er wordt bijvoorbeeld ergens een kantoor gebouwd met loods en de vergunningen hiervoor zijn afgegeven bij de gemeente. Dan komt via de bouwer een aanvraag binnen voor aansluiting op het stroomnet. Ravi controleert of het stroomnet een extra aansluiting aankan. Hierover is veel te doen geweest (en nog) in het nieuws. Stroomnetten in meerdere delen van het land raken of zijn al overbelast. De sterk stijgende vraag naar energie (/stroom) en de teruggave van energie vanwege zonnecellen zorgt voor een te grote stijging van ‘energie-verkeer’. Hier hebben ze bij Westland infra nog geen last van en Ravi heeft hierdoor nog geen aanvraag hoeven weigeren. Na deze eerste controle stelt hij een plan op over wat er moet gebeuren om de aansluiting te realiseren. Hij bekijkt welke partijen erbij betrokken moeten worden. Denk hierbij aan grondeigenaren waar de kabels doorheen gelegd moeten worden, gemeenten en aannemer. Dit is voornamelijk administratief werk. Controle op locatie hoort er echter ook bij. Dus is de situatie zoals de aanvrager dit heeft aangegeven, zijn er obstakels waaraan Ravi niet heeft gedacht, et cetera. 39

Het is nooit zo dat de natuur het ene zegt en wijsheid het andere. Juvenalis - Romeins dichter 1ste-2de eeuw n.C. Capaciteiten, kwaliteiten, leren en ontwikkelen In zijn rol als werkvoorbereider heeft hij voorlopig voldoende uitdaging, want er is ruimte voor ontwikkeling en hij heeft capaciteiten en kwaliteiten die hij wil vergroten en versterken. “Acutec en Westland Infra hebben me het afgelopen jaar veel kansen gegeven om mezelf verder te ontwikkelen. Zo heb ik mijn VCA-VOL behaald en deed ik een driedaagse training in gevarenanalyse.” Hij is ambitieus en dit wordt bij Westland Infra gezien en gewaardeerd. Geen moment spijt van overstap naar de energiesector Ravi had in een recent verleden een eigen bedrijf in het herstellen van mobiele telefoons. De overstap naar loondienst deed hij heel bewust “Ik wilde meer zekerheid van inkomen. Ik heb drie kinderen en wil goed voor ze zorgen, ze een stabiel thuis geven en ook tijd voor ze hebben.” Hij heeft geen spijt van zijn overstap naar de energiesector. “Ik heb in veel verschillende branches gewerkt, maar geen hiervan heeft zoveel werkzekerheid en toekomstige uitdagingen als de energiesector.” Energie blijft nodig en de energietransitie voorspelt enkel meer werk. Ampère is de eenheid stroom zoals een kilo dit is voor gewicht en een meter voor lengte. Ampère, volt en watt hebben een sterke onderlinge samenhang. Ampère is de eenheid, volt (voltage/ spanning) is de kracht waarmee de hoeveelheid energie (ampère) door de draad (het net) wordt ‘geduwd’ en watt is de hoeveelheid energie dat een apparaat nodig heeft om te kunnen functioneren. Dus: ampères x volts = watt of A x V = W. Snelle ontwikkeling En dat van spijt eigenlijk ook geen sprake kán zijn, blijkt wel uit het feit dat dit artikel nog voor publicatie achterhaald blijkt te zijn. Ravi is bij gepromoveerd tot werkstroombegeleider. “Dit is wel heel veel sneller gegaan dan ik gehoopt en verwacht had.” Weken nadat hij aan de slag werkstroombegeleider, ging als stopte zijn teamleider. Ravi heeft nu een deel van zijn taken op zich genomen. In korte tijd dus veel ontwikkelingen en uitdagingen om aan te gaan. Maar er is niets dat hij samen met zijn team van drie uitvoerders en vier engineers niet aan kan! indiensttreding bij Westland Infra 40 Hoe zit het ook alweer met ampère, volt en watt? The great reshuffle Medewerkers beginnen meer te eisen van bedrijven. En zakelijk leiders willen bedrijfscultuur- en waarden anders vormgeven. Organisaties die vasthouden aan oude werkwijzen, krijgen problemen op personeelsgebied. We staan aan de vooravond van ‘de grote verschuiving’. Bedrijfscultuur verandert Bedrijven moeten hun cultuur verfijnen of radicaal veranderen. Dit om talent, dat je nodig hebt voor permanent succes, aan te trekken, vast te houden en te laten groeien. Alleen zo kunnen ze tegemoet komen aan de wens van professionals om in de eerste plaats als mens te worden gezien. Flexibiliteit Het is niet meer van deze tijd om mensen van 9 tot 5 op kantoor te houden. Felxibiliteit is de enige weg vooruit. Medewerkers willen flexibel kunnen bepalen waar, wanneer en hoe ze werken. En ze zijn meer dan ooit bereid om op te stappen als organisaties daar niet in mee gaan. De manier waarop medewerkers het liefst werken, is de manier die ze zelf kiezen. Welzijn Om een gezonde cultuur tot stand te brengen, moeten bedrijven zorgzaam en meelevend zijn. Medewerkers willen dat er goed voor hen wordt gezorgd. We moeten op kantoor niet de mensen prijzen die de hele nacht doorwerken, want dat levert geen goede resultaten op voor de persoon zelf en ook niet voor de organisatie; het is geen duurzaam model. Generatie Z is op zoek naar een bedrijfscultuur die is gebaseerd op geestelijke gezondheid en welzijn. Blijf aantrekkelijk Op LinkedIn las ik een rapport, Global Talent Trends 2022, dat goed samenvat welke uitdagingen we de komende jaren kunnen verwachten als je aantrekkelijk wilt blijven voor medewerkers. Lees dit rapport eens door (gebruik de QR-code) en leg je eigen organisatie langs deze meetlat… En? Geschrokken of al aardig op weg? Kandidaten kiezen zelf voor de organisatie waar ze gaan werken. Het is aan de organisatie om aantrekkelijk te zijn en te blijven voor al het technisch talent dat Nederland rijk is. Met ‘de grote verschuiving’ staan we allemaal voor een mooie uitdaging om aangesloten te blijven met elkaar. Wat mij betreft een prachtige ontwikkeling en ik wens jou en je organisatie hier veel succes en plezier mee! Bram van Rossum senior consultant Acutec matcht ingenieurs en engineers met organisaties in o.a. infra, energie en mobiliteit. 41

Wereldburger in de natte infra Bruggen en sluizen komen positief in het nieuws bij een grootste opening. Hierna is het alleen nog negatief: ze gaan niet open of niet meer dicht, er is Chroom6 in verwerkt of ze verkeert in deplorabele staat. Dit is jammer, want er gaat een wereld van techniek schuil achter deze vernuften van de civiele techniek. “Als ik nu over één van de bruggen in Utrecht rijd binnen mijn project, dan ben ik echt trots.” Hendrik Ceder werkt als werkvoorbereider via Acutec bij Croonwolter&dros aan bruggen en sluizen in en om Utrecht. Drie werelden in korte tijd In 2014 vertrekt Hendrik naar Suriname waar hij met zijn negen broers en zussen een tweede vakantiehuis heeft gekocht. Hij werkt als elektrotechnicus en al zijn vrije tijd spendeert hij aan het nieuwe huis. “Het is heerlijk om alles op te pakken: beton gieten, dak bedekken en uiteraard al het elektrawerk.” Hij leeft zich uit en geniet van het werk. Maar als je effectief klust, dan komt er eens een eind aan. Na drie jaar besluit Hendrik dan ook om het leven in Suriname weer om te ruilen voor dat in Nederland. Hij komt terecht bij een leverancier van specialistische beveiligingsapparatuur voor grensdoorgangen. Denk hierbij aan de scanners op Schiphol voor de koffers, persoonsscanners, maar ook de havens en beveiliging bij alle internationale pakketdiensten. Als servicemonteur onderhoudt hij de soft- en hardware van alle apparatuur door het land. Ondanks dat hij hier doorgroeit naar voorman, is de uitdaging na ruim drie jaar aan het wegebben. “Ik kende de techniek door en door en voelde dat ik niets meer kon leren, dat ik uitontwikkeld was.” 42 Leren is nieuwe zaken aangaan Het werd tijd een nieuwe wereld binnen te stappen om uit zijn comfortzone te gaan, te veranderen en te leren. Daarom solliciteerde hij bij Acutec op een functie als service engineer voor elektrische laadpalen en energietransitie. “Dit is nieuw voor me en ik had meteen het gevoel dat ik dit mee moet maken. Ik wilde hier een onderdeel van zijn.” Bram van Rossum, partner bij Acutec, ziet Hendrik echter meer als projectcoördinator. Hij weet Hendrik bij Comfortpartners te plaatsen binnen de divisie laadpalen en energietransitie. Hendrik: “Het contact dat ik had met Bram was heel warm en vol begrip. Hij wil echt weten hoe je in elkaar zit.” Hendrik heeft afwisseling nodig en vooral ook feeling met de uitvoerende kant van projecten. Zodoende creëert hij voor zichzelf een dubbelrol. Hij is projectcoördinator en werkt binnen het project een aantal dagen mee als monteur. “Het was heel gaaf om bij meerdere Q-park parkeergarages alle elektrische laadpalen te installeren. Het voelt goed om in de voorbereiding te zitten, de planning én de uitvoer.” De wereld van de natte infra Na een halfjaar komt er een kans voorbij binnen dezelfde organisatie en zo komt Hendrik wederom terecht bij een voor hem nieuwe wereld binnen de techniek: de natte infra. Het gaat hierbij om bruggen en sluizen. Hij werkt als werkvoorbereider mee aan een project waarin de komende zes jaar ‘zijn’ team het preventief onderhoud uitvoert voor veertien bruggen en sluizen in Utrecht. 43

In het vaarhoogseizoen, juli en augustus, draait Hendrik mee als storingsmonteur elektromechanica, want bloed kruipt waar het niet gaan kan. “De afgelopen maand is dit maar twee keer voorgekomen, dus ik hoef niet vaak als monteur in actie te komen.” Enige spijt hierover lijkt er in zijn woorden wel door te sijpelen. In zijn dagelijks werk is Hendrik bezig met de coördinatie van onderaannemers, inplannen van monteurs, gesprekken met opdrachtgever en leveranciers etc. Hij is dus vooral bezig met zijn hoofd en weinig met zijn handen. “Het blijft ontzettend interessant om zelf ter plekke in actie te zijn.” Ondanks dat ‘sleutelen aan de bruggen’ er voor Hendrik nauwelijks in zit, voelt het wel anders nu hij over ‘zijn’ bruggen rijdt. “Vroeger in mijn studententijd, studeerde ik in Utrecht en fietste dagelijks over meerdere bruggen die we nu in onderhoud hebben. Ik heb er nooit een seconde bij stil gestaan, wat voor een techniek al deze bruggen hebben en wat er allemaal komt kijken bij het onderhoud.” “Als ik nu over één van de bruggen in Utrecht rijd binnen mijn project, dan ben ik echt trots.” Als hij nu over één van de bruggen rijdt, voelt hij door het wegdek heen de techniek. Hij is betrokken bij zijn werk en dit heeft hij ook nodig. “Als ik ergens werk dan doe ik dit met heel mijn hart en ziel. Ik wil alles weten en betrokken zijn en me betrokken voelen.” Flexibiliteit is blijven veranderen Een belangrijk deel van succesvol zijn zit hem in flexibiliteit. “Dit is echt belangrijk. Voor mij is flexibiliteit: nieuwsgierig zijn, intrinsiek willen leren, je blijven verdiepen in nieuwe technieken en blijven veranderen.” Hendrik werkt nu in een wereld die deels nieuw voor hem is. Er zijn collega’s en externe contacten die al járen in de natte infra werken. Ze weten van de hoed en de rand en zo ver is Hendrik nog niet. Hij wil zich alles eigen maken, ook deze wereld wil hij kennen en zich er vrij in kunnen bewegen. Misschien zodra hij zichzelf een wereldburger voelt in de natte infra, kijkt hij weer om zich heen naar nieuwe technieken en werelden om te ontdekken. 44 Creëer je eigen mogelijkheden in de techniek en in je leven Jojanneke Alwon sjeest door het leven. Er is te veel moois, spannends, te veel te doen ook vooral. In de ondergronds infra is ze succesvol en als toekomstig wereldreiziger gepassioneerd. Om haar draai in het leven te vinden en te houden, creëert ze haar eigen mogelijkheden. Zoek Jojanneke de procescoördinator! Coen Raaphorst (directeur Acutec) krijgt in 2012 van Gabby van Meer (toenmalige systeemmanager bij ProRail) de opdracht om ‘Jojanneke de procescoördinator’ te zoeken. Wanneer Gabby systeemmanager-overleg had met ‘de mannen van ondergrondse infra’, dan werden alleen de telefoontjes van Jojanneke opgepakt. Gabby kreeg al snel in de gaten (zonder Jojanneke ooit gesproken of gezien te hebben) dat ze mensen in beweging krijgt. Járen later, vertrokken bij Jojanneke ProRail, was inmiddels zocht Gabby wederom een procescoördinator. Hij dacht meteen aan Jojanneke, maar had geen gegevens van haar. Hij was ervan overtuigd dat Coen haar zou kunnen vinden en zou weten te enthousiasmeren voor de functie. “Ik ben altijd heel erg geïnteresseerd gebleven in ondergrondse infra”, geeft Jojanneke aan. “Het werk en de sfeer bij ProRail sprak me toen erg aan en dat deed het nog steeds toen Coen me belde. Hij wist me dan ook vrij snel enthousiast te krijgen.” 45

Geef me meer, meer werk, meer verantwoordelijkheid, meer! Als procescoördinator is ze verantwoordelijk voor de juiste naleving van bestaande processen en het aanpassen ervan op nieuwe regelgeving en besluiten. Uiteindelijk helpt zie iedereen in het werkveld het werk af te leveren zoals omschreven staat. En om samen de veiligheid, efficiëntie en beheersbaarheid ervan te borgen. Na een jaar neemt ze tijdelijk de functie van systeembeheerder over en heeft ze twee functies tegelijk in te vullen. Voor Jojanneke niet echt een probleem, want ze heeft energie voldoende! Ze houdt er dan ook van om bezig te zijn en druk te blijven. Sommige mensen functioneren nu eenmaal goed met een bepaalde mate van druk en stress. Dat dit ook teveel kan zijn, werd haar na drie maanden duidelijk: “Ik werkte van zeven s ’morgens tot tien ’s avonds, soms zes dagen per week.” Ze heeft een groot verantwoordelijkheidsgevoel, is perfectionist, wil strak de regie houden en kan dus lastig delegeren. De dubbelrol is voor haar dus een ‘zegen’, want hier komt ze deze karaktereigenschappen hard tegen, zodat ze gedwongen is eraan te werken. “Als een zegen ervaarde ik het op dat moment niet, maar achteraf heb ik er zeker van geleerd en ben ik er alleen maar beter van geworden.” Dat ze ruimte nodig heeft om te leren en te ontwikkelen is logisch, want ze is op dit moment pas 24! 46 Efficiëntie is key In 2016 stapt ze over naar de functie van Vakspecialist ‘brand, water en riool’ bij ProRail. Haar werkveld wordt hiermee verlegd van ondergrondse infra rondom de rails, naar ondergrondse infra in en bij stations. “In het begin deed ik deze functie naast mijn werk als procescoördinator. Ik had geleerd waar mijn grenzen liggen en had vooral heel veel zin om nieuw werk op te pakken.” Als vakspecialist schrijft ze voorschriften en vertaalt ze regelgeving uit het bouwbesluit in werkbare handelingen. In het zuiden van het land is Jojanneke verantwoordelijk voor alles dat onder ‘de grond’ ligt dat te maken heeft met ‘brand, water en riool’. “Ik had al snel behoefte aan assetmanagement.” Jojanneke is van structuur en duidelijkheid. Niet weten wat exact waar ligt, hoe lang het meegaat en het idee dat er niet zo efficiënt gewerkt wordt als mogelijk is, doen haar nekharen recht overeind staan. Binnen haar nieuwe functie is dit een eerste grote project. Ze laat alles in kaart brengen van wat waar ligt, wat de huidige staat is en wanneer het vernieuwd moet worden. Kennis die haar later nog goed van pas komt. En die haar de mogelijkheid geeft een fantastische nieuwe kans te grijpen. 47

Een ultieme uitdaging Begin 2019 krijgt ze de uitdaging van haar dromen aangeboden: “Ik zou tien maanden op Hawaii werken als assetmanager bij de aanleg van een complex metrotraject.” Alle voorbereidingen zijn getroffen en de eerste contacten met haar collega’s in Amerika zijn gelegd. Dan wordt het 21 maart 2019 (eerste Corona-persconferentie) en zijn de plannen per direct radicaal anders. De tijdelijke emigratie gaat niet door en van afstand vervult Jojanneke haar rol als assetmanager. “Ik kan me altijd makkelijk neerleggen bij zaken die onoverkomelijk zijn. Maar als ik hieraan terug denk, doet het toch nog wel pijn.” Het is dan ook een droom die hiermee uit zou komen, want werken in het buitenland ervaart ze als een ultiem avontuur. Baan van haar dromen in aangepaste vorm Na haar binnenlandse avontuur als assetmanager, keert ze in 2020 weer terug bij Acutec én bij ProRail als projectmanager “Ik heb het altijd heel erg leuk gevonden bij ProRail en miste de sfeer en het werk. Ik vind het prettig dat het nu weer via Acutec loopt, want ook hier heb ik heel goede ervaringen.” “Ik zou tien maanden op Hawaii werken als assetmanager bij de aanleg van een complex metrotraject.” Het leven naar je hand zetten Ze weet iedere keer nieuwe functies te vinden die aansluiten bij haar kennis, ervaring en ambitieniveau, of weet functies naar haar hand te zetten. “Door met mensen in gesprek te gaan, ontdek je hun behoeften, zaken waarin je ze kan helpen.” In de meeste gevallen verzorgt Jojanneke de afgelopen tien jaar haar eigen functies en zorgt ze ervoor dat ze de ruimte krijgt voor een eigen inrichting hiervan. Dat ze nu twee maanden in het buitenland gaat werken, terwijl ze rondreist, heeft ze ook volledig aan haarzelf te danken. Corona heeft haar hier wel bij geholpen door de soepelere omgang van veel werkgevers met op afstand werken. “Er is in de breedste zin van het woord zoveel mogelijk. Het voelt heerlijk om je eigen mogelijkheden te creëren. Dit wens ik iedereen toe!” ProRail geeft haar de ruimte om het gemiste avontuur in Hawaii in aangepaste vorm te beleven. Ze krijgt de mogelijkheid om te werken en te reizen. Dus trekt Jojanneke rond Pinksteren twee maanden door het zuiden van Europa. “Reizen is voor mij op een plek zijn waar je wilt zijn. Zolang je voldoende discipline hebt, lukt het om iedere dag aan het werk te zijn. En uiteindelijk gaat het erom dat je werk goed gedaan wordt en af is.” 48 Colofon De Ingeneer is een uitgave van Acutec info@acutec.nl | 085 05 20 740 Tekst en vormgeving – Maurits de Bruin, Ikarus Marketing maurits@ikarusmarketing.nl

Blijf vastbesloten in je beslissingen, maar flexibel in je aanpak. Tony Robbins website Acutec alle voorgaande De Ingeneers

De Ingeneer voor en door engineers & ingenieurs 2022 Succes in ondergrondse infra Natuur en techniek tot elkaar veroordeeld Elektriciteitsnet wordt slimmer Sterke ontwikkeling bij nichespeler bij railinfra Samen architect van een houdbare samenleving

Colofon De Ingeneer is een uitgave van Acutec info@acutec | 085 05 20 740 Tekst en vormgeving - Maurits de Bruin, Ikarus Marketing maurits @ikarusmarketing.nl Leve de techniek en vooruitgang! De Ingeneer is een magazine voor en door engineers en ingenieurs. Het zijn jullie verhalen die al vijf jaar lang inspireerden tot het creëren van dit en eerdere magazines. We hebben allemaal twee bijzondere jaren ervaren. Want de wereld stond en staat op haar kop door COVID-19. Waar die wereld meer moeite mee heeft echter, is onder andere de opwarming van de aarde. Ook hiervan hebben we het afgelopen jaar voldoende meegemaakt. Het is vijf over twaalf Wij hebben een grote, zo niet totaal beslissende, rol in deze opwarming. Eindelijk, na 40 jaar, wordt dit niet langer betwist. Dat het echter niet meer vijf voor twaalf is, maar vijf óver twaalf, ervaren we aan de hittegolven, extreme regenval en meer natuurverschijnselen die zeer zeldzaam zijn, maar steeds vaker voorkomen. Vooruitgang blijft Al sinds 1890 leven we met het idee dat vooruitgang gebaseerd is op economisch gewin. En plaatsen we onszelf steeds verder buiten ‘de wereld en haar natuur’. Techneuten hebben in deze vooruitgang altijd een belangrijke rol gespeeld. Sterker nog; zonder hen was de industriële revolutie en onze huidige economie en manier van leven niet mogelijk geweest! De schade die deze vooruitgang teweeg bracht, kunnen we echter niet op hun schouders leggen. Dit is ons gezamenlijk falen van de afgelopen 130 jaar. De bijzondere tegenstelling is wel dat de techneuten van nu de grote spil zijn in de ‘turn-around’ die we zullen doormaken. Balans tussen techniek en natuur We leren eindelijk om economisch perspectief te zien in balans met onze omgeving. Nieuwe technieken zijn minder schadelijk en soms zelfs goed voor milieu en mens. En concepten met een focus op welzijn worden niet langer weggezet als ‘geitenwollensokken gezeur’. Vier beelden in dit magazine staan symbool voor deze balans. Want er gloort ver aan de horizon een wereld waarin vooruitgang samengaat met herstel van de omgeving en ons fysieke en geestelijke welzijn. We hebben hierbij techniek nodig, júllie kennis en vaardigheden en alles dat bedacht en ontdekt kan worden vanuit júllie beroepsgroepen. De techniek en de vooruitgang hebben ons opgezadeld met veel grote problemen. En het zijn met name de techniek en de vooruitgang die ze weer kunnen oplossen. Laten we daarom toewerken naar een toekomst waarin we kunnen roepen: de techniek en vooruitgang zijn dood … leve de techniek en vooruitgang! Maurits de Bruin (MSc.)/ redacteur en schrijver 1

Wat je aantreft in De Ingeneer 4 Succesvol in ondergrondse infra door andere aanpak Een juiste baan is persoonlijk … lastig! Samen zijn we architect van een houdbare samenleving Elektriciteitsnet wordt slimmer en hierdoor ons leven prettiger 4 10 14 20 Als de natuur niet meewerkt, is de arbeid vergeefs. Seneca - Romeins filosoof 5 vC - 65 nC 4 beelden met citaten: pg. 8, 18, 28 en 40 de natuur i t kt i d bid Nichespeler in railinfra maakt krachtige ontwikkeling door 24 2 Op de ene uitdaging heb je grip, op de andere niet 24 30 34 36 Duurzaamheid: stop met praten, tijd voor actie 20 Onderscheidend vermogen voor techneuten De techniek en de vooruitgang hebben ons opgezadeld met veel grote problemen. En het zijn enkel de techniek en de vooruitgang die ze kunnen oplossen. Laten we daarom toewerken naar een toekomst waarin we kunnen roepen: de techniek en vooruitgang zijn dood … leve de techniek en vooruitgang! - voorwoord 39 42 45 Column - Werkgever en manager, evolueer! Het leven is meer dan betaald werk alleen Superieure producten met een passende organisatie 45 3

Succesvol in ondergrondse infra door andere aanpak Geen omzetdoelstelling, geen groeidoelstelling en een sterke focus op flexibiliteit en arbeidsvreugde. Is Van Baarsen Buisleidingen ondanks of dankzij deze zaken succesvol? Maarten Mos is directeur bij de aannemer in ondergrondse infra uit Badhoevedorp. Hij laat zien dat een bedrijf zónder deze doelstellingen succesvol kan zijn. “Ik durf zelfs zover te gaan dat we al meer dan 50 jaar succesvol zijn dankzíj het gebrek aan deze loze doelstellingen.” Omzet volgt als de klant maar tevreden is Ze werken met 200 collega’s aan het behalen van hun belangrijkste doelstelling: een tevreden klant nu en in de toekomst. “We hebben geen omzetdoelstelling. Bij ons ligt de focus écht op de tevredenheid van de klant. Als zij tevreden zijn, volgt de omzet immers vanzelf.” – Aldus Maarten. Van Baarsen vervangt dienstleidingen in Uitdam 4 Hij heeft lang gewerkt bij een groot bouwbedrijf dat wereldwijd actief is. Eén van de grote voordelen van het kleinere Van Baarsen is de flexibiliteit en hierdoor wendbaarheid van de organisatie. “We kunnen veel sneller en effectiever inspelen op de behoeften van de klant; van processen tot het ontwikkelen van nieuwe technieken.” Door te kiezen voor customer intimacy (aanpassen van processen en technieken aan de behoeften van opdrachtgevers) weet Van Baarsen, als relatief kleine speler, het verschil te maken. Door de platte organisatiestructuur weten ze snel te schakelen en specifieke technische oplossingen door te voeren. Dit maakt de organisatie krachtig in specifieke vraagstukken. Het is een intensieve manier van bedrijfsvoering, want iedere opdrachtgever én ieder project vergt een andere aanpak. Manieren van werken worden hierop aangepast en hierdoor zijn flexibiliteit en oplossingsgerichtheid noodzakelijk. “Deze aanpak past goed bij Van Baarsen. We werken al meer dan 50 jaar op deze manier. De diversiteit geeft energie. En omdat je telkens bezig bent met je aan te passen, blijf je ook wendbaar en toekomstgericht. Ik geloof erg in deze aanpak.” Van Baarsen vervangt een ruwwatertransportleiding in Dordrecht Platte organisatie zorgt voor betrokkenheid en wendbaarheid De technisch directeur plant het werk, vormt de teams en houdt toezicht op de ontwikkeling van nieuwe technieken. Maarten is verantwoordelijk voor HR, sales, marketing, financiën en eindverantwoordelijk voor het geheel. Een HR-functionaris of marketingafdeling is er niet en dus staat Maarten met beide benen stevig in de dagelijkse praktijk. “Het is geweldig om zo dicht op de operatie te zitten en dagelijks contact te hebben met monteurs en medewerkers op kantoor.” 5

Zo krijgt hij als directeur veel mee van wat er op de werkvloer én bij klanten speelt. Zijn compagnon loopt even eenvoudig bij hem binnen als een monteur of stagiair. Dit kenmerkt de cultuur bij Van Baarsen. “Het is belangrijk voor de organisatie om wendbaar te zijn en snel in te kunnen spelen op wensen van medewerkers en klanten. Daarnaast is het ook gewoon heerlijk om samen met een monteur de indeling van zijn nieuwe bus te bepalen of met een stagiair te zitten om te praten over wat hij wil als hij klaar is met studeren.” Van Baarsen: aanleg van stadsverwarmingsleidingen in Amsterdam Er wordt steeds meer gevraagd van medewerkers. Zo zien bijvoorbeeld monteurs zichzelf gedwongen meer certificaten te behalen en vaker update-traingingen te volgen. Daarbij vergt het werk zelf meer qua knowhow en flexibiliteit. Om medewerkers gemotiveerd te houden is het belangrijk een persoonlijke aanpak te kiezen en dit af te stemmen op individueel niveau. Arbeidsvreugde komt de kwaliteit ten goede en is de beste manier om medewerkers langer vast te houden, aldus Maarten. “En buiten het bedrijfsbelang speelt uiteraard het feit dat je als werkgever verplicht bent goed voor je mensen te zorgen. Simpelweg omdat werk een belangrijk deel is van ieders leven en je elkaar een beetje moet helpen het leuk te maken.” 6 Arbeidsvreugde + klanttevredenheid – omzetdoelstelling = succes Klanttevredenheid is de kern bij Van Baarsen en ze zien in dat een omzet- of groeidoelstelling het behalen hiervan niet zelden in de weg staat. Wat wél een positieve invloed heeft op de klanttevredenheid, is een groep medewerkers die gemotiveerd is en een laag verloop kent. De menselijke (i.p.v. de financiële) aanpak is succesvol! “Het is geweldig om zo dicht op de operatie te zitten.” Maarten Mos Oude samenwerking tussen Maarten en Acutec in nieuw jasje Maarten heeft al lange tijd contact met Bram van Rossum, partner bij Acutec. “Lang geleden ben ik onder Bram begonnen als trainee en in zijn schaduw meegegroeid.” Vijf jaar geleden vertrok Maarten bij hun gezamenlijke werkgever. Bram begon in 2017 als partner bij Acutec en zette een tak op, gespecialiseerd in ondergrondse infra en civiele techniek. Dit gaf een mooie aanleiding voor Maarten en Bram om weer samen te werken, maar nu vanuit een andere vorm. “Bram kent de wereld van ondergrondse infra als geen ander. Daarbij is het een fijne vent en is het geweldig makkelijk met hem schakelen. Ik ben blij met deze nieuwe manier van samenwerken.” 7

De natuur kan je alleen overwinnen door je ernaar te schikken. Francis Bacon - Engels filosoof en staatsman 1561-1626

Een juiste baan is persoonlijk … lastig! Veelzijdigheid in werk, hectiek, contact met veel verschillende mensen; voor sommigen is het een must en bij anderen roept het weerzin op. Ten den Ouden, uitvoerder bij Van Gelder, heeft het nodig: “Heerlijk om een spin in het web te zijn en veel diverse werkzaamheden te verrichten iedere dag.” Ted den Ouden bij Van Gelder De juiste plek vinden vergt soms hulp Weten wat je nodig hebt in je werk is belangrijk, maar niet vanzelfsprekend. Wáár je dit vindt is nog een stap verder en soms is het goed hier hulp bij te krijgen. “Het is dat Bram zijn hoofd erover heeft gebogen en mijn capaciteiten heeft weten te vertalen naar wat Van Gelder nodig heeft. Ik ben hem daar heel dankbaar voor.” Bram is partner bij Acutec en samen met zijn collega Coen bekeken ze waar de kwaliteiten van Ted het beste ingezet konden worden. “Het is belangrijk te kijken naar de diepere laag. Aanvoelen waar iemand past en welke capaciteiten hij heeft. Niemand heeft iets aan een match die niet succesvol is voor de komende jaren.” Aldus Bram. 10 Een sprong in het diepe Als uitvoerder houdt Ted zijn monteurs aan het werk. Zijn team verzorgt installatie en onderhoud van verlichting binnen de projecten van Van Gelder. Hiervoor werkte hij 25 jaar bij een organisatie die actief is in Voice-over IP. Dit Amerikaanse bedrijf is dochter van een Nederlands organisatie. De vrijheid van handelen voor werknemers werd minder en het micro-management werd intensiever met de komst van nieuw management. “Ik vond dat ik meer vertrouwen verdiende na 25 jaar dienstverband. Verantwoording afleggen voor de meest kleine dingen die altijd goed zijn gegaan, ik kon er moeilijk mee leven.” Het werkplezier van Ted holde achteruit. De zekerheid die hij had, gaf hij echter niet graag op, want een gezin onderhouden is een serieuze taak. Daarnaast speelde een stukje gemak mee, want waar zou hij ander werk vinden op minder dan vijf kilometer bij zijn huis vandaan? Als de gedachte voorbij is gekomen om ergens weg te gaan, moet het vreemd lopen wil dit niet binnen afzienbare tijd toch gebeuren. Zo startte hij als planner binnen een andere divisie van de Nederlandse organisatie. De functie bleek in werkzaamheden echter veel te nauw: de schoen wrong. “Ik pakte veel werkzaamheden op die bleven liggen . Het leek me belangrijk dat dit ook werd gedaan en mijn werk werd er afwisselender door.” Zijn manager wilde dat Ted binnen de lijnen bleef kleuren en extra werkzaamheden waren dus niet de bedoeling. Hij besloot op te stappen, maar zonder nieuwe baan in het vooruitzicht. “Het is dat Bram zijn hoofd erover heeft gebogen en mijn capaciteiten heeft weten te vertalen naar wat Van Gelder nodig heeft.” Ontreddering met positieve uitkomst Er volgde een lang traject met veel, heel veel sollicitatiegesprekken. Hij had veel goede en positieve gesprekken, maar kreeg op bijna geen gesprek naderhand een reactie. “Ik begon te twijfelen aan mezelf: ben ik te oud, sluiten mijn ervaring en kwaliteiten niet meer aan, heb ik een te saai CV?” Een positie waar velen zich weleens in hebben bevonden, maar waarin niemand wil zijn. Ted werd er somber van en had niet langer een blind vertrouwen op een goede afloop van zijn zoektocht naar een interessante baan. 11

En zoals het ook bij Hollywoodfilms gaat, is er op een klifhanger een positief vervolg. “Acutec benaderde me en het gesprek was zó anders dan ik gewend was. Het was oprecht, geïnteresseerd, volwassen en ik had het idee: hier zitten mannen die mij echt verder willen helpen.” Juist bij alle punten waardoor Ted twijfelde aan zichzelf, vond Bram aanknopingspunten. ”Geweldig! Ze zochten iemand met grijze haren, veel werkervaring en een saai CV.” Hij had zelf nog niet gedacht aan het type projecten, de aannemerij en de functie van uitvoerder. “Dat ik hier nu zit, zie ik echt als de verdienste van Bram. Ik heb het erg naar mijn zin bij een goede werkgever, heb een afwisselende baan en leuke collega’s.” “Acutec benaderde me en het gesprek was zó anders dan ik gewend was. Het was oprecht, geïnteresseerd, volwassen en ik had het idee: hier zitten mannen die mij echt verder willen helpen.” Vernieuwing, afwisseling, energie! Iedere dag kent afwisseling, want hij is veel op pad met monteurs, projectleiders en opdrachtgevers. Ieder project heeft zijn eigen uitdagingen en uit te voeren werkzaamheden. “Het is fijn om veel buiten en onderweg te zijn.” Eén van de projecten waar Ted met zijn team aan werkt is ‘verledding’ van de verlichting op het terrein van het Havenbedrijf. De oude verlichting wordt omgebouwd naar led. Hij is betrokken bij gesprekken met de opdrachtgever en de gemeente Barendrecht. Dit geeft Ted de betrokkenheid die hij nodig heeft om zijn werk goed uit te voeren. Zijn werkzaamheden zijn slechts deels nieuw voor hem, maar de wereld waarin hij werkt kende hij helemaal nog niet. Er valt dus nog veel te ontdekken en te leren. Ook intern steekt Ted veel energie in het eigen maken van manieren van omgang en leren hoe zaken worden opgepakt en dergelijke. “Ik geniet van al die nieuwe mensen en andere manieren, technieken enzo. Dit geeft me energie!” 12 Techneuten geven de toekomst vorm Ze zijn harder nodig dan ooit! ▪ Lightrail ▪ Waterketens ▪ Energietransitie ▪ (Utiliteits-)bouw ▪ Elektriciteitsnetten ▪ Zon- en windenergie Bouwen aan een gezonde toekomst begint nu… en elke techneut maakt het verschil. Wij ondersteunen professionals en organisaties in techniek. Wij zijn detacheerder Acutec.

Samen zijn we architect van een houdbare samenleving KDVK is een architectenbureau in Noordwijk met een goede reputatie en een uitgebreid portfolio aan projecten in utiliteits- en woningbouw. Ze hebben tot nu toe een sterke focus gehad op de Bollenstreek en de Haarlemmermeer, maar verandering is op komst, aldus Wiebe van Houten, één van de twee nieuwe partners in het bedrijf. “Ieder bedrijf maakt ontwikkelingen door in groei. Ieder stadium komt met andere uitdagingen en heeft een nieuwe managementstijl nodig. Iedere fase van het bestaan komt ook met nieuwe kansen en deze laten we niet voorbij gaan.” Rechts op de foto Wiebe van Houten – partner KDVK Bij KDVK werken creatievelingen en techneuten Een architectenbureau bestaat primair uit ontwerpers en engineers. Oftewel de creatievelingen die creëren vanuit het niets en de procesdenkers met oog voor technisch detail. Deze laatste is de groep van de BIM-modelleurs die het ontwerp van werktekeningen voorziet. Hierna kan het ontwerp aangeleverd worden bij de aannemer of ontwikkelaar. KDVK heeft BIM-modelleurs in dienst om zo het traject van A-tot-Z te kunnen verzorgen. “Het zorgt voor een zekere mate van continuïteit. Maar belangrijker vind ik dat we hiermee onze klanten maximaal ondersteunen.” 14 De vertaalslag van creatief ontwerp naar bouw- en BIM-tekeningen is er één met aandachtspunten. Specialisten van de ene afdeling spreken in de basis namelijk niet altijd dezelfde taal als die van de andere. Door beide processen onder één dak uit te voeren, verklein je de kansen op miscommunicatie en vertraging. De knip gaat verwateren en dat maakt flexibel Een kant en klaar ontwerp voor een gebouw bestaat uit het ontwerp inclusief de werktekeningen. Ontwerpers hebben vrijheid nodig voor het creatieve proces en dit laat zich nauwelijks kaderen. Hierna nemen de modelleurs het ontwerp ter hand om de werktekeningen te maken en alle technische specificaties na te lopen. Zoals in iedere branche binnen de technische sector, zijn engineers lastig te vinden. Een vacature voor ontwerper is eenvoudiger in te vullen en hierdoor worden er sneller ontwerpers ingezet als modelleur. “We ervaren deze uitdaging al een tijdje. Het is niet erg voor het eindresultaat, maar het brengt ons wel een aantal uitdagingen.” “Iedere fase van het bestaan komt ook met nieuwe kansen en deze laten we niet voorbij gaan.” Een ontwerp blijft hierdoor langer op de ontwerpafdeling, omdat ontwerpers een deel van de werktekeningen maken. Hiermee ligt vertraging op de loer. Op de afdeling van modelleurs is het de uitdaging om het werk hierdoor niet te laten verschralen. Uiteindelijk zal deze verschuiving met meer duidelijkheid plaats gaan vinden en verwatert hiermee de knip tussen de afdelingen. “Eigenlijk is dit ook weer een kans, want als je het goed inkleedt maakt dit de organisaties meer flexibel.” Openstaan voor een andere aanpak Het idee dat er zaken moeten veranderen om een moderne organisatie te blijven, was er al. Nog niet heel bewust, maar voldoende aanwezig om open te staan voor een nieuwe medewerker die niet past binnen het profiel. Coen Raaphorst (directeur Acutec) staat er om bekend om mensen voor te stellen die op het eerste oog niet direct een match hebben met de functievereisten. Hij stelde Joeri Bellaard voor, 15

die nu bij KDVK werkt als BIM-modelleur. “Het is mijn doel om te komen tot een langdurige samenwerking tussen de kandidaat en onze opdrachtgever. Doordat ik buiten de organisatie sta van de opdrachtgever, zie ik zaken anders. De juiste match is er vaak één die je niet direct verwacht.”- Aldus Coen. “Coen wist Joeri goed te ‘verkopen’ en ons ervan te overtuigen dat dit goed zou zijn voor KDVK. We zien nu dat met hem onze organisatie meer flexibel kan worden. Joeri kan weleens de manier zijn om de knip tussen ontwerp- en modelleurafdeling vlot en goed te laten ‘verwateren’.” Joeri is meer ontwerper, maar engineering past hem goed. Door zijn werkervaring kan hij goed mee in de gedachtenpatronen van creatievelingen en weet hij zich te verdiepen in de voorwaarden waarop engineers goed werk afleveren. Ontwerp van KDVK architecten Onderscheiden door duidelijke visie in sustainable chain Een toekomstgerichte organisatie is een flexibele organisatie. Daarnaast is het belangrijk een punt aan de horizon te hebben om naar te streven en een idee te hebben hoe je die kant op beweegt. “Door een duidelijke visie te hebben, kan je je onderscheiden vanuit je eigen kracht.” Wiebe is ervan overtuigd dat KDVK zich landelijk en wellicht internationaal kan onderscheiden door een scherpe focus op duurzaamheid vanaf het ontwerp. 16 Hij noemt hierbij als voorbeeld de energietransitie. Het is een enorme klus waar we als samenleving in zijn geheel verantwoordelijk voor zijn. Hij ziet hierin voor architectenbureaus een belangrijke rol. “Architecten volgen altijd de stand der techniek, maar hoe eerder we onze ontwerpen hierop aanpassen en meegaan in de veranderingen, hoe beter het is.” Denk hierbij ook aan de hernieuwbaarheid van een gebouw en leefomgeving. Is deze aan te passen voor nieuw of ander gebruik in de toekomst? Monumenten en cultureel erfgoed doen het hierin bijzonder goed. Ze gaan vaak al eeuwen mee en vinden in iedere periode weer een blijvende of nieuwe toepassing. Bij deze monumenten mag je niets aanpassen dat niet teruggedraaid kan worden tot het origineel. “Ik zou willen dat iedereen ook zo aankijkt tegen hoe we met onze omgeving omgaan. Wat is de last die je toekomstige generaties oplegt als we nu een bepaalde beslissing nemen?” “Het gaat er uiteindelijk om dat we anders kijken naar hoe we prettig leven. Door onze visie hierop te verkondigen, zonder te preken of te willen dwingen, krijgen we vanzelf een groep klanten en leveranciers die zich hier ook goed bij voelen.” Zo maak je het verschil Dat het geen loze woorden zijn blijkt uit de samenwerking die KDVK is aangegaan met een groep ondernemers uit de keten: Circulair West. Ze werken samen om door de keten heen hun footprint te verlagen en hebben hiervoor onder andere de 17 sustainable goals van de VN ondertekend. “Het gaat er uiteindelijk om dat we anders kijken naar hoe we prettig leven. Door onze visie hierop te verkondigen, zonder te preken of te willen dwingen, krijgen we vanzelf een groep klanten en leveranciers die zich hier ook goed bij voelen.” Zo werken ‘openstaan voor een andere aanpak’, flexibiliteit en visie uiteindelijk mee aan een meer houdbare samenleving. 17

Technologie maakt bevolkingsgroei mogelijk: bevolkingsgroei maakt nu technologie onmisbaar. Joseph Krutch - Amerikaans schrijver 1893-1970

Elektriciteitsnet wordt slimmer en hierdoor ons leven prettiger Slimme apparaten maken het leven makkelijker en prettiger. De toepassing ervan wordt daarom steeds breder en veelvuldiger. De installatie ervan is echter niet altijd plug-and-play. Ruben van der Laag werkt als monteur midden- en laagspanning via Acutec bij Heijmans Infra. Hij werkt mee aan een bijzonder project in nauwe samenwerking met Liander. Ruben van der Laag in teamoverleg op locatie Minder overlast door storing dankzij slimme schakelaars Liander is als netbeheerder verantwoordelijk voor onder andere de stroomnetten binnen haar gebied. Bij storingen zijn zij de partij die ervoor zorgt dat deze worden opgelost. Het doel hierbij is om de storingsverbruik-uren, oftewel de overlast voor bedrijven en huishoudens, zo laag mogelijk te houden. Om hier een verbeterslag in aan te brengen, vervangt Liander de oude schakelaars voor slimme ABB-schakelaars in de middenspanning-installaties (elektriciteitshuisjes in de wijk). Deze zijn op afstand uit te lezen en te bedienen. 20 “Het middenspanningsnet is in lussen aangelegd met allemaal punten hieraan gekoppeld. Deze punten zijn de stations en de eindpunten/huishoudens. Bij een storing ontstaat er een gat in een lus en hierdoor hebben meerdere huishoudens geen stroom. De ABB-schakelaar maakt het mogelijk dat we op afstand direct deze lus op een andere manier aansluiten. Hierdoor hebben de getroffen huishoudens direct weer stroom en kan de storingsmonteur daarna op zoek gaan naar de oorzaak van de storing.” Ruben brengt dit met zo’n gedrevenheid en enthousiasme, dat je gaat vermoeden dat dit weleens één van de verstopte wonderen van dit decennium kan zijn. En wellicht is dit ook zo en nemen we elektriciteit en het gemak waarmee we dit ontvangen als te vanzelfsprekend. Werk in een middenspanning-installatie 21

Een tien jaar lopend project In middenspannning-installaties wordt 10.000 volt omgezet naar 230 volt, zodat we het thuis kunnen gebruiken. In deze installaties is Ruben druk met het vervangen van de hoofdschakelaar of de hoofd- en alle laagspanning-schakelaars. Met zijn team van 4 man zijn ze hier respectievelijk één en drie weken mee bezig per installatie. Voordat Ruben bij Heijmans aan de slag ging, werkte hij als storingsmonteur bij een netbeheerder. Hier begeleide hij beginnende monteurs in het leren van het vak. Dat hij nu als leermeester fungeert binnen zijn team, is dan ook niet verwonderlijk. “Dit is ook wel een reden geweest waarom deze functie me zo aansprak. Het is geweldig om mensen te zien groeien en te weten dat je hierin hebt kunnen bijdragen.” Het project is nieuw en Ruben is hier vanaf het begin bij betrokken. Na verloop van tijd wordt het project uitgebreid van één naar vijf teams. Dit is een tweede reden waarom juist deze functie zijn aandacht trok. “Ja, gaaf toch! Om zo het begin van dit tien jaar lopende project mee te maken. Ze stellen mijn ervaring en mening op prijs en dat doet me heel goed.” “Het is geweldig om mensen te zien groeien en te weten dat je hierin hebt kunnen bijdragen. Dit is ook wel een reden geweest waarom deze functie me zo aansprak.” Ruben en zijn team hebben acht stations aangepast en de komende tien jaar zit hun agenda nog vol. Ze werken hard om ons elektriciteitsnet een beetje slimmer te maken en daarmee wordt ons leven makkelijker en prettiger. Al hebben we dat hierbij niet door … en dat is precies de bedoeling. 22 Bouw de juiste vleugels … en je hebt geen limiet Persoonlijk Imago training voor professionals • In-company • Veel energie • Direct aan de slag • Doorgrond jezelf • Het belangrijkste onderdeel van succes Jouw imago heeft invloed op je successen; zakelijk en privé. Het gaat over het beeld dat je van jezelf hebt en hoe je dit op een juiste manier naar buiten brengt. Marketingadvies en -ondersteuning voor organisaties en personen. Maurits@ikarusmarketing.nl | 06-2250 3270

Nichespeler in railinfra maakt krachtige ontwikkeling door Heatpoint is met de komst van directeur Frans de Wildt een nieuwe fase ingegaan. Er zijn veel ontwikkelingen, kansen en uitdagingen aan te gaan en te benutten. “We willen als organisatie groeien en continuïteit bieden aan medewerkers en klanten. Het is niet altijd eenvoudig te kiezen wat er eerst komt: interne ontwikkeling, kansen grijpen of uitdagingen het hoofd bieden.” Verhuizing van Heatpoint Heatpoint ontwikkelt, fabriceert, plaatst en onderhoudt wisselverwarmingen op het spoor. In Bodegraven waren ze al even uit hun jasje gegroeid. Voorraden werden opgeslagen op de parkeerplaats en op drukke momenten was er nauwelijks voldoende ruimte voor alle medewerkers in de productiehal. “De noodzaak van verhuizen is niet van het laatste jaar, maar de vooruitzichten die we hebben maakten de verhuizing urgenter. Groei was simpelweg nauwelijks nog mogelijk.” Plaatsing van wisselverwarming 24 Pioniersfase voorbij Het nieuwe pand en ook het terrein in De Meern is twee keer groter dan het oude in Bodegraven. De vernieuwing en andere omgeving komen tegelijk met een aantal veranderingen die intern worden doorgevoerd. “We bestaan ruim twintig jaar en hebben groeiplannen. Daarnaast is het goed om een professionaliseringsslag door te maken met ons allen.” Heatpoint is als organisatie haar pioniersfase voorbij. Het bestaansrecht heeft Heatpoint met haar twintigjarige bestaan al bewezen en de directeur is geen meewerkend voorman meer. Het wordt tijd om meer zaken te formaliseren, want er komt meer behoefte aan structuur en processen. Met haar teamgrootte, aantal bestaans-jaren en omzetgrootte is het een natuurlijk moment om de organisatiefase in te gaan. “Deze transitie is mooi, want we worden er als organisatie en team beter van. Ik vind het best indrukwekkend om te zien met hoeveel gemak mijn collega’s omgaan met de kleinere en wat grotere veranderingen.” “Onze nevenactiviteiten gaan we uitbreiden. Er zijn namelijk mooie kansen die we nu nog niet benutten.” Brede scope In de nichemarkt van wisselverwarming-techniek in de heavy rail en lightrail is Heatpoint succesvol, doordat ze al vanaf de engineerfase bij aanleg- en onderhoudsprojecten betrokken zijn. Hiernaast voeren ze de productie in eigen beheer uit en voorzien ze in installatie, storingsherstel en onderhoud. Het specialisme is niet zozeer complex, maar vergt wel kennis en kunde. Een gemiddeld engineer die werkzaam is in railinfra heeft nauwelijks te maken met de installatie of het onderhoud van wisselverwarming. Uitbesteden is daarom voor veel railinfra uitvoerders de meest eenvoudige oplossing. “We schikken ons naar de wens van onze klanten. We voorzien in volledig ontzorgen, maar een klant kan ook zelf de installatie uitvoeren. Dan leveren we enkel de wisselverwarming.” 25

Productportfolio wordt groter Naast wisselverwarming leveren ze meer producten die gebruikt worden om en bij het spoor. “Deze nevenactiviteiten gaan we uitbreiden. Er zijn namelijk mooie kansen die we nu nog niet benutten.” Frans doelt hiermee op het intensiveren van de verkoop van hun succesvolle kunststof kabelgoten. Dit zijn speciale bakken om in te graven en waar, langs het spoor, de kabels in lopen. Ideaal voor locaties waar regelmatig kabels toegevoegd of aangepast worden of waar het lastig graven is, zoals langs het spoor. Er liggen zowel in het buitenland als in andere sectoren in Nederland goede groeikansen en de focus op deze markten wordt door Heatpoint de komende tijd verhoogd. “Dat is toch heerlijk! Ik krijg veel energie van dit soort uitdagingen en alle kansen die ze bieden.” “Wat verder nog meer focus verdient zijn producten die we in ons assortiment hebben die potentieel succesvol zijn. We besteden hier nu nog te weinig aandacht aan.” Zo heeft Heatpoint een emulsie voor ballastverlijming in het assortiment. Deze verlijmt bijvoorbeeld de stenen op en rond het spoor tot één geheel. Hierdoor ontstaat er meer stabiliteit én eventueel vandalisme met losse stenen is verleden tijd. Daarnaast heeft Heatpoint wisselisolatie ontwikkeld. Dit voorkomt warmteverlies bij toepassing met wisselverwarming, levert een aanzienlijke energiebesparing op en zorgt ervoor dat de warmte in het wissel sneller op de gewenste plaatsen beschikbaar is. Werkzaamheden van Heatpoint aan het spoor 26 Moederbedrijf dat niet koeioneert, maar stimuleert Heatpoint is sinds 2017 onderdeel van NIBE, een Zweedse multinational die intelligente, energiezuinige oplossingen ontwikkelt en produceert voor een comfortabel binnenklimaat. Daarnaast levert NIBE componenten en oplossingen voor regelsystemen voor industrie en infrastructuur. Ze groeien onder andere door overnames en staan erom bekend de overgenomen organisaties in hun kracht te zetten en zo min mogelijk aan te passen. Bij NIBE lijkt dan ook het credo te luiden: dat wat succesvol is laat je onaangeroerd en daar waar ondersteuning gewenst is, bied je die. “Het is heel prettig om onder de paraplu van NIBE te vallen. Ik ervaar veel vrijheid en steun vanuit het hoofdkantoor.” Een bijkomend voordeel is dat het productaanbod van Heatpoint uitgebreid kan worden met producten van NIBE die in Nederland nog niet worden aangeboden. intelligente verwarmings- en Frans de Wildt –Heatpoint “Ik ervaar veel vrijheid en steun vanuit het hoofdkantoor.” Komende jaren staan daarom in het teken van professionaliseren, nieuwe markten ontdekken en hernieuwde of nieuwe producten aanbieden. Op alle fronten komen er dus uitdagingen op Frans en zijn collega’s af. “Dat is toch heerlijk! Ik krijg veel energie van dit soort uitdagingen en alle kansen die ze bieden.” Als de natuur niet meewerkt, is de arbeid vergeefs. Seneca - Romeins filosoof en staatsman 5 v.C.-65 n.C. 27

Als de natuur niet meewerkt, is de arbeid vergeefs. Seneca - Romeins filosoof en staatsman 5 v.C. - 65 n.C.

Op de ene uitdaging heb je grip, op de andere niet Simon Weersma is sinds 2009 werkzaam bij de HTM. In 2017 is hij aangesteld als manager van het ingenieursbureau. De afgelopen jaren ziet hij het belang van schoon, comfortabel en snel openbaar vervoer toenemen. Uitdagingen zijn er hierbij ook, maar de meeste kunnen overwonnen worden. “Sommige uitdagingen zijn buiten mijn scope of die van HTM. We hebben er geen invloed op, maar zouden dat wel graag willen.” Trams van HTM in Den Haag Complexe projecten Het ingenieursbureau is verantwoordelijk voor het ontwerp van het onderhoud aan alle infra voor tram en bus in en om Den Haag. Denk hierbij aan rails, bovenleidingen, emplacementen, stations en haltes. Het planbare onderhoud wordt vormgegeven in projecten. Alles nauwgezet voorbereid, gepland, uitgevoerd en afgerond. Ieder onderhoud levert namelijk verstoring op aan de dienstregeling en begaanbaarheid van de stad en haar omgeving (tot aan Zoetermeer en Rotterdam). Daarnaast heeft HTM te maken met verschillende subsidiestromen waarin ze werkzaamheden moet passen en zijn er meerdere stakeholders die betrokken moeten worden bij ieder project. De taak van Simon is om overzicht te bewaren en zorgen dat ieder project in goede banen loopt. “Het is niet makkelijk, het is niet moeilijk, het is gewoon mijn baan.” 30 Het project dat hem het beste is bijgebleven, is zijn eerste grote project. “Hier heb ik ook echt verschil kunnen maken door een andere manier van werken te introduceren en daarmee veel geld te besparen.” Bij het reviseren van trams waren ze gewend dit per tram op te pakken. Slijtagegevoelige onderdelen aan onderstel en motor vervangen, binnenwerk (banken, wanden, plafonds, haakjes etc.) en spuitwerk. Iedere tram was zo een apart project. Bij dit project ging het om 150 trams. Simon heeft de efficiency verhoogd door het geheel projectmatig aan te pakken. Alle trams kregen dezelfde behandeling en konden zo in een treintje achter elkaar worden gezet. Het team splitste hij op en ieder deelteam kreeg een specifieke taak. Het werd zo één project. “Sommige uitdagingen zijn buiten mijn scope of die van HTM. We hebben er geen invloed op, maar zouden dat wel graag willen.” Leg het je grootmoeder maar uit Binnen het team van Simon kan er mag er veel, want dit komt het werkplezier en de uiteindelijke resultaten ten goede. “Het is belangrijk dat je mensen de ruimte geeft.” Op de afdeling met 40 techneuten ligt er veel verantwoordelijkheid bij iedere medewerker. Simon is dan ook zeker geen micro-manager. “Het gaat mij er niet om dat je alles altijd maar perfect doet, zolang je al je handelen maar kunt uitleggen aan je grootmoeder.” In de manier van leidinggeven kan je zijn andere achtergronden herkennen. Hij is vervend rugby fan en besteedt veel tijd aan het bestuur van de Rugby Academie (nu hij zelf niet meer speelt). Vanuit deze wereld kent hij Coen, directeur Acutec: “Simon is een vreselijk geschikte vent. Hij doet goede dingen en je kan van hem op aan.” Rugby is een harde, no-nonsense sport; rauw en eerlijk. Het draait om het team, om resultaten en om fairplay. Een gentlemensgame bij uitstek. Simon: “Het is een hartstikke mooie sport. De manier van omgang met elkaar ligt me. Hard in het veld met discipline, maar altijd correct en keurig.” Zijn manier van aansturen kenmerkt zich dan ook door niet te veel poespas, recht op de man af, hard werken, doelgericht en eerlijkheid. Zijn leiderschapsstijl is echter niet rauw of hard. Hij is namelijk ook lifestylecoach en kent hierdoor de innerlijke mens goed. Zijn drijfveren, obstakels en invloeden. “Ik werk met 40 professionals die allemaal een eigen karakter hebben. Ik wil niemand in een keurslijf stoppen en laat ze daarom vrij in de manier hoe ze zaken oppakken. Als er maar gedaan wordt wat er gedaan moet worden … en we efficiënt blijven werken.” 31

Simon Weersma bij HTM - door weer en wind Leon Schröder Fotostudio 32 Paradox van een efficiënte techneut “Het lastige van ons werk is dat je enerzijds wilt vernieuwen en anderzijds dit zo lang mogelijk wilt uitstellen.” Dit is de paradox van een efficiënte techneut. Je wilt nieuwe technieken toepassen, misschien omdat het gave technieken zijn, maar vooral om straks niet achterop te lopen. Want een inhaalslag is zelden efficiënt. Tegelijk wil je ook oude, goed werkende technieken behouden om het simpele feit dat deze er al zijn en nog prima functioneren. Wat is het kantelpunt en hoe bepaal je die? “Uiteindelijk wil je de best mogelijke reis verzorgen van A naar B en schat je dit iedere keer weer opnieuw in. De toekomst bepaalt of je gelijk had.” De grootste uitdaging is echter voldoende juiste mensen vinden voor zijn team. Dit is overigens een HTM- en sector-breed probleem. “Onze techniek is toch specifieker dan vele denken. Je kan niet iedere engineer of ingenieur zomaar inzetten.” “Ik werk met 40 professionals die allemaal een eigen karakter hebben. Ik wil niemand in een keurslijf stoppen en laat ze daarom vrij in de manier hoe ze zaken oppakken.” Tekort geschikte mensen wordt groter Op dit moment is er een tekort aan technici in de railinfra, zoals in alle technische branches. Dit tekort zal in de nabije toekomt echter nog harder oplopen, zo voorspelt Simon: “ “We kunnen bijvoorbeeld niet om uitbreiding van bestaande rail netwerken heen en lightrail zal hierin een aanjager in worden.” Lightrail zit tussen tram en metro in en is hiermee een ideale manier van vervoer, met name tussen steden. Het is snel, comfortabel, schoon en veilig. Er komen meer mensen, steden groeien aan elkaar en het fileprobleem is niet op te lossen met meer wegen. Het tekort aan de juiste mensen zal daarom hard toenemen. “Ik wil iedereen laten zien dat het heel gaaf werk is en dat HTM een geweldig bedrijf is om voor te werken.” 33

Duurzaamheid: stop met praten, tijd voor actie 62% Van de Nederlanders vindt duurzaamheid een belangrijk onderwerp. Opvallend hierbij: hoe ouder iemand is, hoe meer belang hij of zij hecht aan duurzaamheid. Wijsheid en inzicht komt met de jaren Opvallend, maar niet verrassend. Langzaam neemt, gemiddeld genomen, de behoefte af aan meer, beter, sneller en luxer. Het idee dat we het steeds beter moeten hebben, staat vaak haaks op duurzaamheid. Maar laten we het gezegde niet uitvlakken dat ‘wijsheid met de jaren komt’. Het vergt wellicht inzicht en levenservaring om in te zien wat wérkelijk belangrijk is en dat het goed is verder te kijken dan naar het eigenbelang. Duurzaamheid is een thema dat de afgelopen tien jaar rap in populariteit toeneemt. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, milieu, dierenwelzijn, recycling, upcycling, cradleto-cradle en energietransitie, zijn termen die je dan ook regelmatig tegenkomt. Als samenleving zijn we kennelijk zo ver ontwikkeld dat we eindelijk toe zijn aan het implementeren van duurzaamheid. Duurzaamheid voor mensen, dieren, mondiale én lokale natuur en organisaties 34 Duurzaamheid certificering Iedereen weet wat het begrip duurzaamheid inhoudt, maar een concrete invulling, laat staan een actieplan, is lastiger. Ecovadis helpt daarom organisaties bij de implementatie, door duurzaamheidsbeoordelingen te leveren. Haar succes is een bewijs dat organisaties steeds meer het belang inzien van implementeren en effectueren. De tijd van ‘erover praten’ en visies delen is voorbij. Het is nu tijd voor actie! “Het traject naar certificering door Ecovadis helpt hierbij. Het heeft ons richting gegeven in waar we aan moeten denken bij duurzaamheid en hoe je dit in de praktijk brengt.” Aldus Coen Raaphorst, directeur Autec, na het behalen van het Ecovadis certificaat medio 2021. Coen Raaphorst op reis in Madagaskar Certificering geeft richting Ecovadis is een relatief nieuw certificaat dat je kunt behalen. Opgericht in 2007, is het nu met 75.000 beoordeelde organisaties wereldwijd succesvol en hard aan het groeien. De analyses zijn op maat gemaakt voor sectoren, landen en bedrijfsomvang. Iedere situatie heeft immers andere uitdagingen en dit vergt een andere aanpak en focus. Na een certificeringstraject weet een organisatie beter wat duurzaamheid in haar situatie inhoudt, waar uitdagingen liggen en vooral wat je goed doet en waar er nog werk aan de winkel is. Coen: “Het geeft ons een goed inzicht in hoever we zijn met duurzaamheid. Het is daarnaast een goede leidraad voor de komende jaren. Ook op dit vlak willen we ons namelijk blijven ontwikkelen.” 35

Onderscheidend vermogen voor techneuten Ingenieurs beschikken over hoogwaardige (specialistische) technische kennis en praktijkervaring. Dit is echter nog geen onderscheidend vermogen. “Het is niet vanzelfsprekend dat je op basis van je kennis de vervolgopdracht, nieuwe baan of promotie krijgt.” Aldus Hans Bergmans – oprichter en coach van Institute for Attitude & Persuasion. Om echt succesvol te zijn en te blijven, is het van belang dat de ingenieurs ontdekken dat het werkelijk onderscheidende element in hun persoonlijkheid zit. Hopen op een klik in een gesprek is niet de juiste aanpak. Wat doe je als een klik er niet is? Veel ingenieurs gaan ervan uit dat in dit geval hun achtergrond of specialisatie zichzelf wel verkoopt. “Vaak is het dan ‘graag of niet’ en ‘de volgende keer beter.’ Dat is niet de juiste strategie, proberen we dan uit te leggen tijdens onze workshops. Kliks zijn namelijk zeldzaam.” Succes zit in onderscheidend vermogen … maar wat is dit!? 36 Hoe jezelf te presenteren als het niet klikt met de gesprekspartner? De ‘klik’ met een ander komt voor in maximaal 5% van de persoonlijke contacten die we hebben. Deze klik is dus zeldzaam. Hierna komen de contacten waarin die klik misschien uitblijft, maar de ingenieur vanuit natuurlijke interesse toch nog een heel eind komt. Dat geldt voor ongeveer een kwart van de contacten. Dan blijft er nog 70% over waar een gesprek meer inspanning vereist om tot een succes te komen. Om ook deze gesprekken goed te laten verlopen en de contacten om te buigen tot relaties, is er meer nodig. Als ingenieur is het belangrijk om deze vaardigheden te ontwikkelen. Jezelf ‘verkopen’ kan je leren Ingenieurs zijn slimme mensen die met een oprechte houding in de wereld staan. Over het algemeen moeten ze niets hebben van mooie praatjes en zullen ze zelden een ander naar de mond praten. Fijne eigenschappen die een goed verkoopverhaal zéker niet in de weg hoeven te staan. “We trainen ingenieurs met plezier en doen dit altijd zonder ze verkooptrucs aan te leren. Het past niet bij ze en we geloven er ook niet in.” “Ingenieurs onderschatten het belang van goed contact met klanten” Hans Bergmans aan. T. 088 63 593 68 37

Verdieping in achtergrond en interesses van de klant Het is altijd goed je te verdiepen in de ander, maar als je iets van een ander wilt (een opdracht, baan of promotie) dan is dit zelfs onontbeerlijk. “We gaan daarom in trainingen de confrontatie aan door de deelnemers te vragen of ze weleens nadenken over hoe ze als persoon overkomen op hun gesprekspartner.” Een te grote focus op je vakgebied en enkel interesse in techniek is niet handig. Voor verbinding is namelijk meer nodig: oprechte interesse in de ander, dit ook tonen, goed luisteren en iets doen met wat je leert over de ander. “Het opvallende is dat ze dat op technisch gebied wel kunnen, ze luisteren dan goed naar de eisen en wensen. Maar als het op overtuigen aankomt, dan denken ze dat een opsomming van al hun prachtige pluspunten voldoende is.” Als het onderscheidend vermogen niet in technische kennis zit, waar zit het onderscheid dan wel? “We leggen de nadruk op het onderscheid dat je als persoon kunt maken.” De vakkennis van de ingenieur is een must en geen onderscheidende voorwaarde. Voor het sluiten van de ‘deal’ is er vooral persoonlijk vertrouwen nodig. “Wat doe je om dat vertrouwen te winnen? Een ingenieur die aan een onderhandelingstafel komt te zitten, doet er goed aan om zichzelf op een persoonlijke manier te presenteren.” Hans doelt hiermee op de drijfveren, de keuze waarom er gekozen is voor een specialisme en wat erin aanspreekt. De ingenieur kan het ook hebben over persoonlijke doelstellingen en zijn of haar visie op het werk en de techniek. De over het algemeen sterke karakters van engineers en ingenieurs zijn een pluspunt in ieder ‘sales’ gesprek, mits op de juiste manier ingezet. Als de kunst van communiceren en connectie maken je niet is aangeboren, put dan energie uit het idee dat dit voor iedereen te ontwikkelen is! 38 Werkgever en manager, evolueer! Column - Robert te Riele en Maurits de Bruin Problemen of uitdagingen op de arbeidsmarkt. Zijn er uitdagingen? Welnee! Er zijn veranderingen, dat wel. Bewegingen op de arbeidsmarkt die verandering van aanpak vergen, soms wat creativiteit en FLEXIBILITEIT. Meebewegen met verandering is geen uitdaging, maar ontwikkeling; evolutie. Het is een wezenlijk onderdeel van ons bestaan en het houdt het leven afwisselend en spannend. Vergrijzing, meer vacatures en banen dan werkenden, verminderde interesse om te werken in de techniek, explosief stijgende vraag naar techneuten, andere kijk op werk en ‘fulfilment’. Het zijn deze en meer ontwikkelingen waarmee we moeten omgaan. Meebewegen, nieuwe en slimme dingen doen, anders leren kijken… ontwikkelen dus. Nieuwe generaties, nieuwe aanpak Laten we beginnen bij díe ontwikkelingen die we zonder veel veranderingen kunnen implementeren in onze organisatie en huidige en manieren van werken. Millennials (nu 25 tot 40 jaar oud) en generatie Z (10 tot 24 jaar) zoeken een andere balans en iets anders in hun privé en werk. Ze willen meer betekenen voor de wereld en meer afwisseling. Hoe mooi is dit! Iedere organisatie die niet mee kan in deze ontwikkeling, is binnenkort een mastodont: een dinosauriër, een fossiel. Benut al het arbeidspotentieel En de veel ge- en vooral misbruikte term mismatch is ook een bron van arbeidspotentieel. We stellen functie-eisen op, hebben verwachtingen en zitten onbewust vol met (voor-) oordelen. Het zijn deze beperkende gedachten waardoor we arbeidspotentieel links laten liggen. 55+, de Nederlandse taal niet goed machtig, niet de juiste opleiding, te weinig jaren ervaring etc, etc. We kunnen er niet langer omheen om onze organisaties anders in te richten. Zodat deze eigenschappen De folianten vergelen, de geleerde glans der steden verdoft, maar het boek der natuur beleeft ieder jaar een nieuwe oplage. Hans Christian Andersen - Deens sprookjesschrijver 1805-1875 niet langer een medewerkerstevredenheid en binding. mismatch vormen, maar een bron van Iemand van 60 of 70 (waarom niet!?) kan met aanpassing van het werk en aantal uren een waardevolle bijdrage leveren. Een medewerker zonder de juiste papieren kan zich ontwikkelen etc. Ons leven bestaat bij de gratie van verandering, zo ook de technische sector. Beperk jezelf niet langer door veranderingen als problemen of uitdagingen te zien. Ze vormen de slijpsteen voor je ontwikkeling en een bron van het bestaan van je organisatie. Houd niet vast aan alles wat je al deed en kent, maar evolueer! 39

Het is nooit zo dat de natuur het ene zegt en wijsheid het andere. Juvenalis - Romeins dichter 1ste-2de eeuw n.C.

Het leven is meer dan betaald werk alleen Dennis Schaper heeft ervaring als Full Colour 3D-print-specialist. Aan de hand van een ontwerp maakte hij schaalmodellen. Nu werkt hij bij Cleantron als CAD-tekenaar. Een baan en zeker een branche waar Dennis nooit aan gedacht had. “Ik kende de branche niet en had er geen voorstelling van. Coen benaderde me en ik was snel enthousiast. Een week later was het contract met Cleantron getekend!” Dennis Schaper bij een opzet voor li-ion batterijen van Cleantron Veel is nieuw Cleantron is een specialistische producent van li-ion modulen batterijen voor meerdere toepassingen. Dennis werkt hier in een team aan klantvragen die ze met een custom made batterij kunnen beantwoorden. Ze brainstormen over de perfecte oplossing en werken het concept uit van schets naar 3D model, prototypes en uiteindelijk tot product. “Het is heel gaaf om bij het hele proces betrokken te zijn en alles mee te maken.” Dennis maakt schetsen om tot een concept te komen en werkt deze uit tot werk- en samenstelling tekeningen. Hij houdt in de gaten of het idee uiteindelijk ook gemaakt kan worden en rendabel zal zijn. Facetten die hierbij belangrijk zijn, zijn onder andere de productiemethoden die gebruikt worden om onderdelen te fabriceren en welke machines 42 daarvoor gebruikt worden. Elk proces heeft limieten die gerespecteerd moeten worden. Maar er wordt ook rekening gehouden met de mogelijkheden tot afvalverwerking voor op het moment dat de batterij haar levensduur heeft bereikt. Ondanks dat Dennis opgeleid CAD tekenaar is en meerdere jaren ervaring heeft als engineer, zijn de batterij- en accu-branche, klantvraag en opdrachten nieuw voor Dennis. Hij ziet dit als een uitdaging en wil graag zo snel mogelijk geroutineerd raken in het werk en de branche. “Als je iets maar klein genoeg maakt, dan zijn er altijd raakvlakken met iets dat je wel weet.” Bij Cleantron is er ruimte om te leren en zo aan je kennis te werken. “Het gaat veel meer om capaciteiten, vermogen om zaken in je op te nemen en interesses. Als dit klopt met de functie en er is een goede match met collega’s en de cultuur, dan kan je altijd van jezelf de ideale werknemer maken en hiermee dus ook je eigen ideale werkplek creëren.” Aldus Coen Raaphorst, directeur Acutec. “Ik kende de branche niet en had er geen voorstelling van. Coen benaderde me en ik was snel enthousiast.” Vrijwilligerswerk geeft energie Dennis is naast het werk bij Cleantron al vanaf zijn veertiende vrijwilliger bij de JOL (Jeugd Onder Leiding) en is daar nu assistent projectleider. JOL organiseert in de laatste twee weken van de zomervakantie lerend vermaak voor kinderen uit Alkmaar en omgeving. Ze timmeren hutten, schilderen en spelen spellen in het bos en op het veld. Met meerdere vrijwilligers maakt Dennis het mogelijk dat er hutten gebouwd kunnen worden in het bos. De voorbereiding begint vroeg in het jaar om voldoende hout en sponsoring te hebben en de subsidies rond te krijgen. “Als team hebben we een ontzettend leuke tijd met de voorbereidingen.” 43

In de twee weken dat JOL draait, werkt Dennis als eindverantwoordelijke van het project en zorgt dat de kinderen, ouders en vrijwilligers de beste tijd hebben en alles soepel verloopt. Er worden meerdere hutten tegelijk gebouwd om zo de zestig kinderen allemaal een uitdaging te bieden. “Je werkt de hele dag buiten samen aan een project en dat geeft een heel goede sfeer. Je merkt dit ook aan de positieve energie van kinderen en ouders.” Vrijwilliger van JOL Oudorperhout helpt kleuter timmeren Goed werkgeverschap is soms wat extra doen Coen: “Ik was meteen erg enthousiast over Dennis zijn vrijwilligerswerk. Mijn jongste zoon deed in de zomer ook aan huttenbouw en zijn opa was toen vrijwilliger. Ik herkende het en ik weet hoe leuk het kan zijn voor deelnemer en vrijwilliger.” Om Dennis hierin te ondersteunen besloot Acutec twee van de zes vrijwilligersdagen, die hij in de zomer inzet, door te betalen. Goed werkgeverschap gaat immers verder dan een gezonde werkomgeving en ontwikkelmogelijkheden te bieden. “Echt fijn dat ik ook in mijn vrijwilligerswerk ondersteund wordt door Coen. Die betrokkenheid is fijn!” 44 Superieure producten met een passende organisatie Liselot Goudsmit is sinds juni 2020 directeur bij Van Der Loo Yachtinteriors, dochterbedrijf van Royal Van Lent Shipyard en onderdeel van Feadship. Haar grote drijfveer is om de organisatie toekomstbestendig en blijvend gezond te maken. Van Der Loo fabriceert houten jachtinterieurs van de beste kwaliteit, van bedden die opgeklapt kunnen worden tot loungebanken, trappen, stuurhutten en eigenlijk al het moois dat een klant maar kan bedenken. Een groot deel van de opdrachten komt van moederbedrijf Royal Van Lent die ’s werelds meest luxe jachten bouwt. Eén van de punten waaraan Liselot werkt, is om deze afhankelijkheid te verkleinen en daarmee meer flexibiliteit en continuïteit te bieden. Het interieur op één van de schepen van Feadship Aanjager van diversiteit Liselot studeerde technische bedrijfskunde aan de TU Delft en werkte meerdere jaren bij Fokker. Hier werkte ze onder meer als Director Quality and HSE en daarvoor als projectmanager Gulfstream Empennages. Als projectmanager was ze verantwoordelijk voor de staarten die geproduceerd werden voor Gulfstream en heeft ze verschillende projecten geleid (zowel kosten reductie als gewichtsreductie). De studentenstad Delft is er één met vooral mannelijke studenten, maar haar studierichting Technische Bedrijfskunde heeft relatief veel vrouwelijke studenten, namelijk 10%. In de Aerospace is zeker meer dan 90% man en op de werkvloer bij Van der Loo is dit niet heel anders. “Ik ben meer een vrouw van de ratio dan van de emotie en voel me prima tussen mannen.” 45

Ze heeft zicht tijdens haar studie en in haar verschillende functies altijd gewaardeerd gevoeld als vrouw. “Het enige waarin ik nog wel eens terughoudendheid ervaarde was mijn leeftijd.” Liselot was met haar 27 jaar dan ook jong als projectmanager bij Fokker, nu bijna 10 jaar geleden. Als vrouw tussen mannen en jonger tussen ouder, voerde ze in de praktijk al uit waar ze nu als directeur naar streeft: diversiteit. “Ik ben ervan overtuigd dat iedere organisatie gebaat is bij diversiteit in alle vormen. Dus qua man en vrouw, maar ook wat betreft leeftijden, achtergronden en etnische afkomst.” “Uiteindelijk moet de klant overweldigd zijn door het resultaat en moeten onze producten het ‘wauw’ effect oproepen.” Werelden van perfectie De wereld van Aerospace die Liselot achter zich liet, lijkt totaal anders dan die van de houtbewerking bij Van Der Loo. Toch ziet ze vooral overeenkomsten. “Iedereen heeft een enorme passie voor het vak en heeft er bewust voor gekozen. Dit zie je ook aan de lange arbeidscontracten bij mijn vorige werkgever en hier bij Van Der Loo.” Alles moet uiteindelijk perfect zijn, maar perfectie is subjectief. In de Aerospace heb je duidelijke parameters waar iets aan moet voldoen. Dat is dan je graatmeter voor perfectie. Bij houten meubels, panelen en vloeren is perfectie subjectief. Is perfectie een paneel zes keer schuren en lakken of acht keer? “Uiteindelijk moet de klant overweldigd zijn door het resultaat en moeten onze producten het ‘wauw’ effect oproepen.” Liselot Goudsmit – directeur Van Der Loo 46 Perfectie wordt nu vaak bepaald door de vakman en deze wil alsmaar beter en beter. Perfectie gaat dan potentieel zijn doel voorbij en werkt enkel vertraging en budgetoverschrijding in de hand. De kunst is om de balans te vinden tussen een vakman die achter zijn product staat, budget, tijd en de wensen van de klant. Gezond en toekomstbestendig Sinds 1844 werken vakmensen bij Van Der Loo aan het ultieme jachtinterieur. Met hart voor het bedrijf, een uitzinnige passie voor het vak en een haviksoog voor kwaliteit en detail leveren ze al meer dan 175 jaar uitmuntende producten. Deze focus op het eindresultaat liet weinig ruimte voor interne verbeterslagen. “Mijn grootste drijfveer is om Van Der Loo toekomstbestendig te maken en blijvend gezond.” Van ruw paneel tot perfectie in de meubel- en interieurbouw Beter passende organisatie Haar visie hierbij bestaat uit drie pijlers, waarvan de eerste gaat over de inrichting van de organisatie. Jachtenbouw en daarmee ook de bouw van het interieur, kent specifieke uitdagingen qua planning. Tijdens een project zijn er altijd momenten van ‘hollen en stilstaan’. “Het is niet goed voor onze mensen, voor de planning, kosten en eindresultaat om het ene moment de druk enorm te voelen toenemen en het andere moment eigenlijk mensen te veel te hebben lopen.” Een oplossing hiervoor kan zijn om duidelijke focus te hebben op de capaciteitsplaatjes, waarbij bepaald werk gebruikt kan worden als ‘stopwerk’. Ook is het belangrijk om mensen flexibel in te kunnen zetten, zodat bepaalde capaciteitspieken beter opgevangen kunnen worden. 47

Om de organisatie effectiever te maken, pakte Liselot in de eerste maanden een ander project op. “We werkten hier nog niet met projectmanagement. Hierdoor waren er meerdere collega’s die heel hard renden om telkens gaten dicht te lopen.” Dit is al 175 jaar goed gegaan, maar met de gewenste groei in haar achterhoofd, was dit niet langer werkbaar. De omslag naar projectmanagement hebben ze nu gemaakt. Opdrachtgevers zijn tevreden, want het levert meer duidelijkheid op en vertragingen zijn nagenoeg verledentijd. “We hebben enorme stappen gemaakt in de voorspelbaarheid qua planning en kosten door projectteams in te richten.” Cultuur van verbetering, veiligheid en inclusiviteit De tweede pijler is noodzakelijk om een gezonde organisatie te bouwen en te behouden. Liselot omschrijft hierin het belang van een cultuur waarin constructief nagedacht wordt over verbetering: “We hebben hierin echt nog wel een ontwikkeling door te maken, maar ontwikkeling is leren en blijvend steeds beter worden. Deze flow krijgen we nu te pakken.” Ze streeft naar een organisatie met meer diversiteit en dit is niet mogelijk zonder dat er met respect omgegaan wordt met elkaars verschillen. Een veilige werkomgeving is belangrijk en hierbij gaat het om fysieke en psychische veiligheid. De werkelijke borging hiervan vindt niet plaats op papier, maar binnen een cultuur die hier gevoelig voor is. Financieel stabiel De Laatste pijler is volgend op successen die gemaakt zijn. Het gaat over de financiële gezondheid van Van Der Loo. Het financiële plaatje raakt makkelijk op de achtergrond bij een organisatie waarin het draait om perfectionisme en er gewerkt wordt met vakidioten (en dit is een positief begrip!). Projectmanagement brengt hierin verandering, want hierin zit budgettering verankerd. Daarnaast heeft Liselot zichzelf tot doel gesteld in twee jaar tijd de omzet met 20% te laten groeien. Deze groeiambitie behaalt ze met haar team door initiatief naar zich toe te trekken. Voorheen waren ze afhankelijk van Van Lent voor hun orders. Externe klanten hadden ze weinig tot niet. “Hierin wil ik verandering brengen. Een verhouding van 70% interne orders en 30% extern lijkt me gezond.” Daarnaast komt dan nog de extra dienstverlening waarbij ze de interieurs ook intimmeren. “We maken hier de mooiste en beste houten jachtinterieurs die er te krijgen zijn. Dit is ons succes en daar moeten we niet aan tornen. De achterliggende organisatie wil ik wel veranderen. Deze zo inrichten dat we nu en in de toekomst een fantastische werkplek kunnen blijven voor fantastische vakmensen.” 48

De natuur kan je alleen overwinnen door je ernaar te schikken. Francis Bacon

De Ingeneer 2021 - Onmogelijkheden als drijfveer - Blijf vernuftelingen ook in 2021 Vondst van modeltrein blijkt ware schat Veranderingen zijn prachtig en verschrikkelijk 17 artikelen over werk en leven in de technische sector voor en door engineers & ingenieurs

Colofon De Ingeneer is een uitgave van Acutec info@acutec.nl | 085 05 20 740 Tekst en vormgeving – Maurits de Bruin, Ikarus Marketing maurits@ikarusmarketing.nl Drukkerij – GRAFICS Communicatie & Reclame, info@grafics.nl Dit magazine is gedrukt op papier dat vervaardigd is uit 100% gerecyclede vezels. Ieder mens heeft zijn eigen verhaal Ieder mens heeft zijn eigen verhaal en ieder verhaal is de moeite waard om aangehoord en opgeschreven te worden. Bij Acutec doen we dit nu al velen jaren. Het is voor de vierde keer dat we deze verhalen bundelen in het magazine dat nu voor je ligt. Veranderen is bewegen We begonnen met onze interviews en artikelen toen de wereld nog gewoon was, zoals we hem gewend waren. Hoe snel álles kan veranderen en hoeveel impact dit op ons dagelijks leven heeft, merkten we in 2020. We hebben door Covid-19 ons gedrag en sommige zienswijzen aan moeten passen. Gelukkig ervaren we deze veranderingen vaak ook als positief. Beweging is in de basis een goed streven, daar waar het gaat om gedragsverandering of het aanpassen van meningen en ideeën. Onder een aantal artikelen vermelden we de positieve impact van verandering in 2020 voor de geïnterviewde. Verandering is een belangrijk thema geweest en blijft dit wat Acutec betreft ook in 2021, want veranderen is bewegen en bewegen is gezond. Maurits de Bruin (MSc.) Ikarus Marketing Redacteur

Wat je aantreft in De Ingeneer Vondst van modeltrein blijkt ware schat 4 21 Detachering: leuker dan ooit gedacht Aan de sluizen van het Noordzeekanaal valt voldoende ‘uit te voeren’ Leven in culturele uitersten Kwaliteit bij high-end batterijen Een leven lang leren is een lust Assetmanagement bij een grote installateur Fulltime masterstudie en fulltime baan … logisch! 4 8 11 16 18 21 23 28 32 36 38 42 45 48 54 57 59 Onzekerheid omarmen, want het hoort erbij Presteren doe je zonder angst Kracht NMI zit in ontwikkeling van technici Husky’s geven Sylvia de balans die ze nodig heeft Via customer intimacy werken aan een gezonde wereld Onmogelijkheden als drijfveer Van Voskuilen infratechniek: 56 jaar veranderen en jezelf blijven Veranderingen zijn prachtig en verschrikkelijk Blijf vernuftelingen, ook in 2021 44 34

Vondst van modeltrein blijkt ware schat De zolder was klein en benauwd en stond vol met verlaten meubels en boeken. Remco vond het heerlijk om hier te zijn, want achter iedere doos kon zich een schat bevinden. Zo snuffelde hij door het verleden van zijn ouders en diens ouders en wellicht nog verder terug. Achter een zware kist vol boeken stond een doos waar hij lastig bij kwam. Na wat sjouw- en schuifwerk kon hij erin kijken. Een kwartier later liep hij verrukt de smalle trap af. Hij had zijn armen vol met een grote doos met, wat later bleek, de modeltrein van zijn vader. Het bovenstaande verhaal is gedramatiseerd, maar de kern is biografisch. Remco de Feiter was acht jaar toen hij op zolder bij zijn ouders een grotere schat ontdekte dan hij zich toen realiseerde. De modeltrein van zijn vader was prachtig en heerlijk speelgoed, maar gaf hem ook een passie voor het leven. Van leerling-conducteur tot chef expeditie Nog in de basisschoolleeftijd raakte hij verslingerd aan windsurfen. Als school het even toeliet was hij op het water. Was er niet voldoende wind, dan stapte hij op de fiets en toerde door het gebied rond de Brouwersdam en het Grevelingenmeer. Hier rijdt een oude stoomtrein over een smalspoor. Alle keren dat hij hier fietste, viel vooral het spoor hem op. 4 Remco ontdekte de schat van zijn leven op zolder. 5

Op twaalfjarige leeftijd raakte hij aan de praat met medewerkers van het spoor en de trein. Zijn enthousiasme beviel hen en niet veel later liep hij mee als leerling-conducteur binnen een pool van vrijwilligers. De vrijwilligers van museum R.T.M. Ouddorp onderhouden het oude smalspoor en de stoomlocomotief en wagons. Het doel is om het publiek het gevoel mee te geven zoals er in vroeger tijden gereisd werd. Nu, 15 jaar na zijn eerste uren als leerling conducteur, is Remco chef expeditie en bestuurslid van de stichting. Als chef stuurt hij machinisten, conducteurs en onderhoud aan en regelt hij themadagen. Zijn werkelijke passie voedt hij echter als hij achter de hendels van de locomotief zit, onder de wagons hangt voor onderhoud of het 10 kilometer lange spoor naloopt. Kan je spreken van een roeping? Zo ja, dan heeft Remco de zijne gevonden. Als werk je passie in de weg zit, zoek je iets anders Als treinen en spoor je hobby zijn, is het eenvoudig om van je hobby je werk te maken. “Ik heb als onderhoudsmonteur gewerkt aan goederentreinen. Dit was heel gaaf, maar jammer genoeg beleefde ik hierdoor treinen als mijn hobby minder. “ Kennelijk zit er zelfs aan uiting geven aan je passie een maximum. Voor Remco was veertig uur werk aan moderne treinen en tien tot twintig uur werk aan en voor stoomtreinen een overkill aan treinen. Zijn hobby is hem heilig en dus zat er niets anders op dan uit te kijken naar ander werk. Coen Raaphorst (directeur Acutec) pikte binnen twaalf uur dit signaal op en wist voor Remco binnen een maand een geweldige functie bij Alstom te vinden. Hier plaatst en onderhoudt hij ERTM-systemen. Dit is de nieuwe generatie treinbeveiliging die werkt op gps. Hiermee is een snellere en vooral veilige doorstroming van treinen gegarandeerd. “Ik ben nu nog steeds bezig met spoor, maar meer op afstand. Ik ben iedere dag buiten en loop langs sporen door het hele land. Het werk is heerlijk en ik voel geen belemmering met mijn werkzaamheden voor het museum.” 6 Hobby en beroep weer in balans Iedere woensdag, veel avonden en weekenden is Remco chef, onderhoudsmonteur of machinist bij R.T.M. Ouddorp. De vier overige dagen struint hij de sporen in het land af met een nieuw te plaatsen ERTM-systeem binnen handbereik. Voor hem een ideale balans van werkzaamheden. De vondst van een modeltrein wakkerde een passie aan. Bijna twintig jaar later is de passie onverminderd groot en is het meer dan een hobby of werk. Kan je spreken van een roeping? Zo ja, dan heeft Remco de zijne gevonden. ideale advertentie Huisstijlen, Websites & Marketing Als digitale creatieven streven we ernaar om bedrijven online en offline succesvol te maken. Dit doen we met frisse ideeën en focus op resultaat. Yourstyle ontwerpt complete huisstijlen, ontwikkelt maatwerk WordPress websites en vermarkt zowel offline als online uw product of dienst door een doeltreffende marketingstrategie. Benieuwd naar onze aanpak? Kijk op your-style.nl 7

Detachering: leuker dan ooit gedacht! Rogier Stadelman werkt sinds een aantal maanden bij IHC SAS Hytop als Quality Engineer. Een baan die hij lang wil volhouden. Hij werkt hier via Acutec. “Mijn idee bij een detacheringsbureau was niet positief, maar ik had dit echt eerder moeten doen.” Werken via een detacheerder Rogier volgde een studie autotechniek en werkte als monteur, ultrasonist, werkvoorbereider en bedrijfsleider. Een functie via een detacheringsbureau heeft hem nooit aangesproken: “Ik dacht altijd, ik ga niet voor een uitzendbedrijf werken; dat is niets voor mij.” Coen Raaphorst (directeur Acutec) wist hem toch over te halen tot een gesprek. Het negatieve imago verdween vrijwel direct. Je dagelijkse werk wordt immers niet anders, maar je komt eenvoudiger op functies terecht waar je anders niet voor op gesprek kunt komen. Daarnaast staat er iemand achter je die denkt en handelt in jouw belang. Want het belang van medewerkers en werkgever is in detacheringsland (als het goed is) gelijk. Een QE is niet graag gezien Als Quality Engineer waarborgt Rogier de kwaliteit van de producten die IHC SAS Hytop produceert. Ze maken pipehandeling systemen en lieren voor in de offshoring; custom made en ready to order. Uiteraard staat kwaliteit hierbij op nummer 1, want de eisen aan de apparatuur zijn extreem qua kracht en omstandigheden. 8 In zo’n omgeving heeft een Quality Engineer het eenvoudig zou je zeggen. Maar ook hier is de wereld zoals overal. “Ik word toch snel gezien als de muggenzifter en de zeikerd. Overigens niet persoonlijk, want ik kan het met iedereen goed vinden, maar in deze rol moet je nu eenmaal erg kritisch zijn op het werk van je collega’s.” Een functie om lang vol te houden Naast zijn dagelijkse controles is Rogier ook bezig met het vernieuwen van het kwaliteitscontrolesysteem. Hij pakt het voorzichtig aan in de eerste maanden: “Veranderen doe ik met babystapjes zodat niemand de behoefte voelt de hakken in het zand te zetten.” Hij heeft voldoende inschattingsvermogen en empathie om besluiten uit te kunnen leggen en zich niet te bewegen als een olifant in een porseleinen kast. Nu werken er bij IHC SAS Hytop overwegend stoere mannen en vrouwen die niet snel van hun stuk te brengen zijn, maar ook zij zijn mensen en in sommige zaken zijn we allemaal gelijk. De afwisseling in de functie spreekt Rogier zeer aan: “Geen uur is hetzelfde, er is veel uitdaging en verantwoordelijkheid. Dit is een functie die ik lang vol ga houden!” “Collega’s zijn niet altijd even blij om me te zien.” Rondkijken in het buitenland In de korte tijd waarin Rogier zijn functie als quality enginer vervult, heeft hij al leveranciers bezocht in Polen, Roemenië en Engeland. Zo komt hij op plekken waar je als toerist niet komt en ervaart hij de landen op een heel andere manier. De wijzen van werken, cultuurverschillen op de werkvloer, processen en productiemethoden zijn overal anders. “Het is fantastisch om te zien hoe anders het overal is. Ik word vaak verrast hoe ‘het ook kan’.” De duidelijke hiërarchie in Polen en de haast ouderwetse manier van produceren in Engeland maakten de meeste indruk. “En steevast denk ik: wat hebben we het in Nederland vreselijk goed voor elkaar. We mogen als werknemers écht niet klagen.” Rogier was al in de eerste weken blij met Autec en is dat na zes maanden nog: “Coen springt voor je in het vuur als dit nodig is en regelt de zaken waar je belang aan hecht. Ik kan hem vertrouwen 9

en op hem bouwen. Dat voelt erg goed. Ik ga straks graag over in dienst bij IHC, maar vind het jammer om Acutec en Coen dan achter te laten. “ En steevast denk ik: wat hebben we het in Nederland vreselijk goed voor elkaar. Rogiers veranderingen in 2020 Weekenden zijn ineens niet meer volgepland en dat voelt goed. Zodra het weer kan, zal Rogier zijn sociale leven weer oppakken als ‘vroeger’, maar zonder het idee dat alles moet. Zakelijk gezien is voor hem vooral de communicatie vereenvoudigd nu iedereen gebruik maakt van de digitale mogelijkheden die er al waren. Een andere positieve verandering is dat veel werkgevers inzien dat thuiswerken werkt! “Het hele jaar heeft veel aanpassingsvermogen gevergd, maar een leven zonder uitdagingen is ook saai.” 10 Aan de sluizen van het Noordzeekanaal valt voldoende ‘uit te voeren’ Meer dynamiek door escalaties en projecten; Arjen Geelhoed geniet ervan. Hij werkt als uitvoerder bij Spie en is vanuit deze rol verantwoordelijk voor het onderhoud aan sluizen en gemalen die onderdeel zijn van het Noordzeekanaal. Noordzeekanaal straks met langste sluis te wereld De werkzaamheden aan het Noordzeekanaal werden na elf jaar in 1876 afgerond. Het kanaal verbindt de Noordzee met de haven van Amsterdam en overbrugt 21 kilometer. Hij heeft zes sluizen waarvan de langste, de Noordersluis, 400 meters telt. In 2022 vervangt de Nieuwe sluis de Noordersluis en is dan met haar circa 500 meter de langste ter wereld. De officiële naam van Nieuwe sluis wordt Zeesluis IJmuiden en wordt dus niet Irma Sluis. De naam van doventolk Irma Sluis werd door veel mensen geopperd. 11

Onderhoud is een megaklus Dagelijks is er veel belang bij het goed functioneren van de sluizen en gemalen aangezien er veel schepen door het kanaal en auto’s over de sluizen gaan. Onderhoud van deze sluizen en gemalen is echter geen sinecure. De objecten zijn in omvang enorm en worden allemaal op andere manieren aangestuurd. De oudste sluis stamt uit 1876 en de nieuwste uit 1929. De afgelopen 100 jaar is er achterstallig onderhoud opgestreden en dit is niet eenvoudig in te lopen. Onderhoud is dan ook intensief. Ze werken hiervoor met een ticketsysteem. Onderhoud wordt zo structureel gepland en geprioriteerd. Aan een ticket wordt een monteur gekoppeld die ervaring heeft met de betreffende sluis of gemaal. De monteur krijgt de rapportage, werkomschrijving en foto’s automatisch toegestuurd en kan zijn uitvoering en bevindingen in de ticket kwijt. Deze worden opgenomen in de rapportage en zo krijgt iedere sluis een uitgebreide track-record. Monteurs aangehaakt houden Als uitvoerder zorgt Arjen ervoor dat de werkzaamheden correct worden uitgevoerd. Het ticketsysteem faciliteert hier echter al goed in en de monteurs kennen hun vak. Een belangrijkere kant van zijn baan is dan ook zijn team gemotiveerd en up-to-date te houden en het één team te laten zijn. “Monteurs zijn veel op pad en zien elkaar daardoor weinig. Het is belangrijk dat we toch één team vormen, gemotiveerd zijn, uniform werken, onszelf blijven ontwikkelen en van elkaar leren.” 12 advertentie 13

• Er leven 150.000 olifanten in Botswana • Big 5 leven in Zambia • Botswana is Afrika’s meest ongerepte land Eric Remijn stort zichzelf in een avontuur: pagina 32 *Een foto die Eric maakte op één van zijn safari’s.

Leven in culturele uitersten Je laat je familie achter, je vrienden, je woning, je baan, je stad en omgeving, je land, taal en cultuur. Mona deed het met plezier om haar liefde (en nu man) achterna te reizen vanuit Tunesië naar Nederland. En achterlaten is een uitdaging, maar de échte uitdaging zit in het opnieuw beginnen en opbouwen. De liefde achterna Vier jaar geleden emigreerde Mona Balai naar Nederland. Ze studeerde in Tunesië af als interieurarchitecte en werkte negen jaar bij een architectenbureau. Het avontuur om haar toekomstige man achterna te reizen gaf haar veel energie. Het opbouwen van een leven hier kostte haar echter ook veel energie. “Ik voelde me de eerste jaren als een beginneling, ik moest alles opnieuw leren.” Mona doelt hiermee op de taal, haar taalgevoel, omgangsvormen en hoe alles in Nederland werkt. Moeilijke zwangerschap was (tijdelijke) streep door inburgering Dat de wereld in Nederland compleet anders lijkt voor Mona is logisch, want ze ís ook compleet anders. Haar gevoel dat ze hier als baby weer opnieuw moest beginnen is dan ook begrijpelijk. “Wat mij het meeste opviel in de eerste maanden, is dat mensen hier zo streng zijn voor anderen en zichzelf. Alles moet perfect en op tijd, waar ik gewend ben dat het goed is als het uiteindelijk in orde komt. Het is niet zozeer beter, maar wel echt anders.” Haar integratietraject hielp bij het overkomen van de eerste cultuur ‘shock’. Begrip van een cultuur en haar mensen begint immers bij de taal. Als je deze machtig bent, dan volgt de rest vanzelf; zou je denken. “Het is heel lastig om relaties op te bouwen als je leven zo anders is dan dat van een ander. Ik had sterk het gevoel dat ik relaties met Nederlanders nodig had om écht in te burgeren.” Mona werkte als vrijwilliger bij Humanitas, was veel in de bibliotheek om contacten 16 te leggen, maar het bleef lastig. “Nederlanders zijn vreselijk aardig. Ik kreeg overal hulp en heb me altijd gesteund gevoeld. Maar van het opbouwen van diepere relaties kwam het niet.” Haar zwangerschap was er niet één op een roze wolk en haar dochter werd te vroeg geboren. Haar gezondheid gaat nu de juiste kant op, maar een jaar lang leefde Mona met veel zorgen. In deze tijd heeft ze haar actieve pogingen tot inburgering laten varen. “Ondanks dat ik dit natuurlijk heel belangrijk vind, had ik er op dat moment de energie niet voor.” “Ik ben heel blij met de kans die Joris me geboden heeft.” De perfecte kans! Na de eerste verjaardag van een inmiddels gezonde dochter, vond Mona het tijd om het integreren en solliciteren weer op te pakken. Bij al haar sollicitaties liep ze ertegenaan dat ze de Nederlandse taal nog niet voldoende machtig is. “Het klopt, in 1,5 jaar tijd is mijn Nederlands verslechterd. Dat ansich frustreerde me al, maar dat ik hierdoor geen enkele kans op een baan kreeg maakte me wanhopig.” Joris Samson (partner bij Acutec) ging het gesprek met haar aan en zag de taal als uitdaging in plaats van belemmering. “Als je een spade dieper gaat in een gesprek, gaat het over motivaties en competenties. Op deze laag wil ik verbindingen leggen. Taal is in het verbinden belangrijk, maar niet fundamenteel.” – aldus Joris. De opdrachtgever van Acutec, Van der Loo, wilde meegaan in deze gedachte. Ze huren Mona nu in voor projecten die ze uitvoeren. Van der Loo is onderdeel van Feadship (bouwer van jachten) en bouwt jachtinterieurs van hout. Mona tekent vanaf de ontwerpen van de architect de bouwtekeningen voor de productie. “Het werk is leuk, de omgeving hier heel fijn en ik werk automatisch aan mijn inburgering. Ik ben heel, heel blij met de kans die Joris me geboden heeft en gelukkig met waar ik nu zit.” 17

Kwaliteit bij high-end batterijen Jip Knaap werkt via Acutec als quality and compliance manager bij Cleantron. Cleantron is een relatief nieuwe speler in hightech, met enorme groeicijfers en een veelbelovende toekomst. Ze produceren batterijen voor elektrisch aangedreven voertuigen en apparaten. Om het verschil te kunnen maken met reuzen uit China, is de hoogste kwaliteitsstandaard noodzakelijk. Het gaat dan om productkwaliteit en compatibiliteit met de producten waarin de batterijen verwerkt worden. Als kwaliteitsmanager in een kwaliteit-gerichte organisatie De explosieve groei van Cleantron geeft het succes van hun aanpak aan. Intern: mensgericht, extern: aanpassing aan klantwensen en qua product is alleen de hoogste standaard goed genoeg. Als kwaliteitsmanager is het een feest om hier te werken. Kwaliteit staat op nummer één en hierop wordt niet beknibbeld qua geld en tijd. “Dit maakt mijn werk zeker een stuk eenvoudiger. Tijd en geld die geïnvesteerd moeten worden om producten en processen te verbeteren, worden als waardevolle investering gezien in plaats van vervelende interruptie van de productie.” Wordt Cleantron de nieuwe parel van de Nederlandse hightech? In de nabije toekomst ook leveren aan automotive Naast het behouden van de ISO 9001 en ISO 14001 certificeringen, is het ook aan Jip om alle voorbereidingen te treffen voor een set belangrijke nieuwe certificeringen. Cleantron heeft aspiraties om batterijen te maken voor de automotive. Door meerdere merken is er interesse getoond in de batterijen en werkwijze. Deze ontwikkeling vergt veel van research en development, productiecapaciteit en -inrichting en zeker ook van kwaliteitsprocessen, -borging en compliance. 18 Deze ontwikkeling is de reden dat Jip bij Cleantron werkt. Zijn functies binnen de Aerospace/ automotive lakken en voertuigombouw geven hem de ervaring die nodig is. “Al heb ik nog veel te leren, want de techniek van batterijen is nieuw voor me. Zéker die van Cleantron, want deze is zeer geavanceerd.” Op papier is de perfecte nieuwe batterij voor de automotive uitgedacht. Een volgende stap is compliancy met de automotive. Deze drempel is al genomen en de processen van Cleantron zijn daarmee afgestemd op de processen in de auto-industrie. “Nu is het ‘wachten’ op de eerste automotive klant die een bestelling plaatst. Dan starten we met het opschalen van de productiecapaciteit. Hierna kunnen we de certificeringen behalen die nodig zijn om te kunnen blijven leveren.” De voorbereidingen voor deze certificeringen zijn in volle gang. Wordt Cleantron de nieuwe parel van de Nederlandse hightech? Het bedrijf heeft de markt en het maatschappelijke draagvlak mee en de techniek en wilskracht in huis … en nu ook Jip Knaap onder haar dak. Als kwaliteitsmanager is het een feest om hier te werken. Jips veranderingen in 2020 Iedereen was terughoudend met digitaal werken. De situatie in 2020 heeft ons ertoe gedwongen onze ‘webcam aan te zetten’. Thuis werken en op afstand vergaderen is efficiënt qua kosten, reistijd en gemak van planning in ieders agenda. “We hebben zelfs pas een audit via webcam gehad. Wat mij betreft houden we deze flexibiliteit, want het bevalt me prima.” 19

SNEL PRAKTISCH & CONCREET ADVIES NODIG? WIJ ONTZORGEN! U bent een ervaren expert binnen de techniek. Wij zijn experts op het gebied van het recht. Het arbeidsrecht, ondernemingsrecht en vastgoedrecht hebben geen geheimen voor ons. Heeft u een juridische vraag over een contract, vastgoedproject of wilt u advies op het gebied van het arbeidsrecht? Dan helpen wij u graag. Vanuit onze kantoren in Den Haag en Amsterdam staan onze specialisten klaar om u op een toegankelijke en no-nonse manier te adviseren. Wij nemen uw juridische vragen uit handen zodat u zich kunt focussen op uw vakgebied en kunt blijven doen waar u het beste in bent. Honderden ondernemingen uit binnen- en buitenland weten al: VALEGIS Advocaten ontzorgt! Kantoor Den Haag Kantoor Amsterdam World Trade Center Toren C, 11de verdieping Pr. Beatrixlaan 582 2595 BM Den Haag Nederland T +31 (0)70 319 60 40 F +31 (0)70 319 60 41 Apollolaan 151 1077 EN Amsterdam Nederland T +31 (0)20 723 36 33 F +31 (0)20 419 55 40 20 Een leven lang leren is een lust Ramesh Lucas is al ruim tien jaar alleenstaande vader van twee zoons. Hoe meer hun zelfstandigheid toeneemt, hoe meer vrijheid hijzelf krijgt. Daarom startte hij met een opleiding: “Nu ik meer tijd voor mezelf heb, ben ik weer gaan studeren. Het voelt goed om meer van mijn capaciteiten te benutten.” Monteur bovenleidingen Ramesh werkt als monteur bovenleidingen bij RET. Samen met vijftien collega’s controleert hij schakelaars en draden. In storingsdiensten lost hij storingen op en repareert de bovenleidingen als deze beschadigd zijn geraakt door bijvoorbeeld een te hoge vrachtwagen. Hij zorgt er dus voor dat de stroomtoevoer voor de trams en metro’s in Rotterdam optimaal is . Hiermee leveren hij en zijn collega’s een essentiële bijdrage aan de missie van RET: Perfect georganiseerd en uitgevoerd openbaar vervoer met de hoogste kwaliteit zodat reizigers comfortabel en zorgeloos kunnen reizen. Afwisseling en benutten van capaciteiten Met zijn opleiding en ervaring kan hij het werk prima uitvoeren, maar het is niet voldoende voor hemzelf. Daarom startte hij met de opleiding tot monteur middenspanning. Je kunt en mag dan werken met spanning tot 1500 Volt. Hij heeft de opleiding nog niet afgerond maar heeft zijn vervolgopleiding al in gedachte: engineer elektrotechniek. “Ik heb uitdagingen nodig, wil verder in mijn leven en meer uit mezelf halen.” Uiteraard leert hij ook in zijn werk veel. Bepaalde werkwijzen zijn anders, materialen, stoffen en technieken. Toch zijn deze prikkels hem niet voldoende. Dit komt deels doordat hij zijn 21

capaciteiten en kwaliteiten wilt oprekken en uitbreiden. Daarnaast heeft hij afwisseling nodig, want verandering van spijs doet eten. In zijn werk als monteur is het daarom goed dat hij ploegendiensten draait. Hierdoor zijn de dagindeling, werkzaamheden en sfeer niet iedere week hetzelfde. Blijven leren gaat makkelijker met een beetje steun Ramesh kwam een halfjaar geleden terecht bij RET door Acutec. Hij zat toen halverwege zijn opleiding tot monteur midddenspanning. Coen Raaphorst (directeur Acutec) bood hem aan de opleiding te betalen. Dit ondanks dat de kennis niet nodig is voor de functie waarop Ramesh werd voorgesteld en nu vervult. “Het is altijd goed je te blijven ontwikkelen. Als ik dan zie dat iemand hier veel energie uithaalt, dan moedig ik dit graag aan. En er is altijd ruimte om werknemers iets moois aan te bieden.” – Aldus Coen. Ramesh had in het verleden vaker contact met Coen, maar werd nog niet eerder via Acutec gedetacheerd. “Coen is voor mij echt een vertrouwenspersoon. Hij mag me blindelings op iedere opdracht plaatsen, want ik vertrouw erop dat hij uit mijn belang handelt. Dit heb ik in de praktijk ook al ervaren.” Ontwikkeling op nummer 1 Ramesh werkt via een deta-vast constructie. Dit houdt in dat hij nu in dienst is bij Acutec, maar met de intentie om na een jaar detachering in vaste dienst te komen bij de opdrachtgever – RET. Zijn huidige functie bevalt hem goed en een overstap ziet hij dan ook wel zitten. Even zo lief blijft hij echter gedetacheerd bij Acutec. “Mijn vertrouwen in Coen is zo groot dat ik zeker weet dat ik het goed zal hebben. De afwisseling van opdrachten spreekt me aan en wat ik heel belangrijk vind is dat ik me door Acutec kan blijven ontwikkelen.” De overstap duurt nog een halfjaar. Tegen die tijd heeft Ramesh zijn opleiding afgerond. Hij heeft dan zijn opleiding tot monteur middenspanning op zak en zal vast zijn vervolgstudie al gepland hebben. Want een leven lang leren is voor sommigen geen last, maar juist een lust. 22 Assetmanagement bij een grote installateur Herman van Walree begon zeven jaar geleden als managementtrainee bij SPIE. In twee jaar tijd doorliep hij zijn training binnen vier projecten. Allen binnen een andere divisie, maar met hetzelfde thema: assetmanagement. SPIE is totaalinstallateur van netwerksystemen in energie-, infrastructurele-, industriële- en gebouwinstallaties. Assetmanagement houdt bij hen dan ook voornamelijk in: het optimaliseren van prestaties, risico’s en kosten van assets van klanten. Denk hierbij onder andere aan bruggen, sluizen en gemalen. Totaalonderhoud aan grote objecten Deze drie vormen van assets (en meer) vallen onder de verantwoordelijkheid van Herman. Als manager assetmanagement ‘natte infrastructuur’ zorgt hij voor onderhoud en renovatie van bijvoorbeeld het prestatiecontract Noordzeekanaal. 23

SPIE heeft het beheer van het gehele Noordzeekanaal: van bruggen, waterkant, waterweg, sluizen en gemalen. Alles is hierin vertegenwoordigd, van groenvoorziening tot werktuigbouw en van waterbouwkunde tot industriële automatisering. Het is niet ongebruikelijk dat Rijkswaterstaat of provincies en gemeenten werken met deze zogenoemde ‘integrale prestatie contracten’. Hierin wordt het totaalbeheer van (een verzameling van) grote objecten uitbesteed aan één partij. Concurrent, klant en opdrachtgever in één SPIE is verantwoordelijk voor de uitvoer, maar neemt voor sommige werkzaamheden specialisten in de arm, die niet zelden tevens concurrent zijn. Andersom gebeurt dit evengoed. “Concurrenten zijn hierdoor ook onze klanten en opdrachtgevers.” Het is daarmee een mooie afspiegeling van een ideale samenleving waarin je strijdt voor je eigen winst (binnenhalen van een contract in dit geval), maar anderen wel de ruimte gunt te bestaan en niet schroomt elkaar de helpende hand te bieden. Het is natuurlijk ook zo dat het eenvoudigweg efficiënter is om je niet in alles te willen specialiseren en je ondercapaciteit prima in kan kopen bij de concurrent. Assetmanagement gaat over onderhoud en renovatie “Assetmanagement gaat over onderhoud en renovatie en dit zo samenbrengen, over een tijdsschaal heen, dat je een optimum bereikt.” Er bestaat een grijs gebied waar onderhoud overgaat in renovatie. In de basis is onderhoud het in stand houden van het object in de staat van dat moment. Je houdt hierbij rekening met de vermindering van kwaliteit over de jaren heen. Dan komt er een moment dat onderhoud te duur wordt of beschikbaarheid van het object te laag wordt. Denk hierbij aan een sluis die uitvalt en de kosten aan derden die dit met zich meebrengt. Renovatie is op zo’n moment de meeste efficiënte oplossing. Volledige vervanging kan nodig zijn als ook renovatie de kosten van onderhoud niet voldoende verlaagt of de beschikbaarheid niet voldoende verhoogd. Zo wordt in 2022 de 400 meter lange Noordersluis in het Noordzeekanaal vervangen voor een nieuwe sluis van 500 meter, zoals ook te lezen is in het artikel ‘Aan de sluizen van het Noordzeekanaal valt voldoende uit te voeren’. Ieder vak-specialisme heeft zijn uitdagingen en deze hebben niet zelden te maken met verbeteringen. “Binnen assetmanagement zit de cruciale verbeterslag in de omgang met informatie over de objecten. Hoe meet je de huidige en toekomstige staat, hoe ontsluit je de informatie en hoe betrek je hierin alle stakeholders?” 24 Om objecten efficiënt en effectief te beheren is er informatie nodig die niet altijd voorhanden is of bij externe partijen ligt. Denk hierbij aan gebruikte materialen, onderhoudsverleden en bodemof watergesteldheid. Beheren van assets is dan ook zeker 20% beheren van relaties met stakeholders. “Assetmanagement gaat over onderhoud en renovatie en dit zo samenbrengen, over een tijdsschaal heen, dat je een optimum bereikt.” Zeven jaar plus … Het ondernemerschap dat Herman kan tonen bij SPIE spreekt hem bijzonder aan. Voor hem is dit de vrijheid om ideeën te ontplooien. “Het is supergaaf om samen met klanten tot ideale oplossingen te komen en deze ook uit te kunnen voeren.” De afgelopen zeven jaar heeft hij bij meerdere disciplines binnen SPIE gewerkt. Door de jaren heen geeft hem dit veel afwisseling en dat heeft hij nodig. De informele sfeer en platte organisatie zorgen ervoor dat hij zich er thuis voelt. Met andere woorden: Herman zit er nog wel even. Hermans veranderingen in 2020 Doordat je collega’s niet meer ziet bij het koffieapparaat of eenvoudig even aanspreekt voor aanvang van een vergadering, zijn de onderlinge contacten minder geworden. Maar door hier nu bewust telefonisch tijd voor te maken en aandacht aan te besteden zijn de contactmomenten wel betekenisvoller geworden. Thuiswerken op zich heeft Herman geen moeite mee. Althans, nog niet: “Thuiswerk is fijn, maar hoe dit straks zal zijn als onze kleine geboren is, weet ik niet.” 25

• Husky’s rennen tot 50 kilometer per uur • 1500 km in 15 dagen in geen probleem • -60 graden hebben ze geen moeite mee Leven in balans met Husky’s: pagina 42

Fulltime masterstudie en fulltime baan … logisch! Timothy Bak volgt een masteropleiding en werkt daarnaast bij het Nederlandse Meet Instituut (NMi). Of werkt hij en volgt hij hiernaast een studie? In het geval van Timothy maakt dit niet uit, want beiden zijn fulltime. “Mijn werk en studie vullen elkaar aan en ik heb in beiden veel plezier. Ik ervaar daardoor geen strakke scheidslijn tussen werk en studie.” Werken en studeren Na zijn Bachelor natuurkunde koos Timothy ervoor een Master te volgen aan de TU Delft in sustainable energy technology (S.E.T.). Zijn keuze voor natuurkunde was hem ingeven door zijn interesse in hightech. De verdieping in ‘materie’ tijdens zijn Bachelor ging hem echter te ver om er ook een Master in te volgen. S.E.T. heeft veel raakvlakken met hightech en een prima aansluiting met zijn Bachelor: juiste keuze dus. Bij NMi certificeren ze meetapparatuur waarmee transacties gedaan kunnen worden, zoals flitspalen en weegsystemen. Timothy werkt via Acutec op de afdeling waar weegsystemen getest worden. Onder alle denkbare omstandigheden moet een weegsysteem aangeven wat het aan hoort te geven: een kilo is een kilo, maar vindt de weegschaal dit ook? “We hebben een klimaatkamer waarin ik de weegsystemen onder andere test op invloeden van temperatuur en vocht.” 28 De baan sluit goed aan op zijn studie, maar hij kijkt toch ook al oogluikend naar andere afdelingen en mogelijkheden binnen NMi. “Mijn werk en studie vullen elkaar aan en ik heb in beiden veel plezier.” Veel kansen voor een MSc. in spe in elektriciteitsnetten Met name metingen in elektriciteitsnetwerken hebben zijn aandacht. “Hier staat zoveel te veranderen. Er is ook veel meer te meten en beveiligen dan je in eerste instantie zou denken. Ik hou van die complexiteit.” Een elektriciteitsnet start bij de opwekker van energie en eindigt bij de gebruiker. Onderweg doet de energie meerdere stations en soms verschillende landen aan. Is een kilowattuur bij de opwekker ook nog een kilowattuur bij de eindgebruiker, wordt overal hetzelfde gemeten en wordt er afgeleverd wat betaald wordt? Dit zijn de klassieke zaken waar ze zich bij het NMI druk om maken. Timothy zou hierin graag nog verder gaan: “Elektriciteitsnetten worden steeds meer smart en de netten worden complexer. Beveiliging moet dus een integraal onderdeel zijn en dit is niet los te zien van de metingen en certificeringen die we nu al doen bij het NMi.” De complexiteit van de netten wordt groter onder andere doordat ieder huishouden relatief eenvoudig (en in veel gevallen met subsidie) elektriciteit op kan wekken en terug kan leveren via bijvoorbeeld zonnecellen. Het werk voor Timothy wordt er enkel interessanter van. Werken en studeren brengen werkgever en -nemer veel Om zijn Master te behalen moet Timothy met goed resultaat een onderzoek opzetten en afronden. Dit eindonderzoek moet hij nog vormgeven en uitvoeren. Het zal, bij eigen voorkeur, gaan over de beveiliging van elektriciteitsnetten en hoe de meting hiervan te integreren is in de reeds bestaande metingen en certificeringen. Hij zit nu dicht op het vuur en contacten zijn eenvoudig gelegd. “Het bevalt me erg goed om hier te werken en niet alleen vanwege de kansen voor mijn eindonderzoek. Het brengt mij veel, maar NMi ook.” Hij doelt hiermee op de up-to-date kennis van zijn professoren die hij vers uit de 29

schoolbanken het bedrijf binnenbrengt. De wisselwerking tussen theorie en praktijk is uiteraard een beproefde en geslaagde methode. En dit geldt dus ook voor een fulltime baan in combinatie met een fulltime masteropleiding. Zoveel te doen, zoveel te ontwikkelen Wordt onverhoopt het onderzoek in elektriciteitsnetten niets? Geen man over boord, want ook in metingen rondom waterstof valt voldoende te onderzoeken. “De wereld verandert zo snel! Fantastische ontwikkelingen duikelen over elkaar heen, maar moeten wel gemeten- en in systemen gevat kunnen worden.” De uitdagingen die Timothy hierin ziet maken hem enthousiast en hij kan zich er uren, dagen, maanden in vastbijten. Hoe meet je bijvoorbeeld waterstof om aan te geven dat een liter ook werkelijk een liter is? En werkt het meetsysteem voor waterstof onder druk hetzelfde als voor waterdruk in chemische variant? Zo zijn er nog veel, heel veel meer onderwerpen waarin Timothy zich zou willen verdiepen. Enthousiasme en gedrevenheid zijn duidelijk aanwezig en zijn twee extra zaken die hij meebrengt naast de up-to-date kennis vanuit de schoolbanken. Kennis in de praktijk brengen, ervaring opdoen en senioriteit verwerven … maar dan zonder het verliezen van enthousiasme, zonder het kwijtraken van die gedrevenheid en zonder het missen van al die mooie kansen die de veranderende wereld ons biedt: laten we het Timothy van harte toewensen. Timothy’s veranderingen in 2020 De grootste verandering is de bewustwording dat iedereen anders omgaat met bijzondere situaties en dat je alleen verder komt als je hiermee over en weer rekening houdt. “Weten dat het goed is om rekening met elkaar te houden, voor de ander en ook voor jezelf, is één ding. Het ook werkelijk beséffen is een ander. Dit ervaar ik als winst.” 30 advertentie 31

Onzekerheid omarmen, want het hoort erbij Dat onzekerheid niet iets is waardoor Eric zich in de weg laat zitten, is zeker. Naast zijn avontuur als zelfstandig interim professional, startte hij een reisbureau in de periode van de Coronalockdown! Je hebt een fantastische baan met een goed salaris en een zeker inkomen. Waarom zou je dit willen inruilen voor de onzekerheid van het bestaan als zelfstandige? En als je hier vastigheid in hebt opgebouwd, dit afbouwen om de nieuwe onzekerheid aan te gaan van het opstarten van een reisbureau? Autonomie en vrijheid wegen op tegen onzekerheid Eric Remijn werkte via Acutec bij Dunea als manager operationeel beheer a.i. Voor zijn avontuur als zelfstandige was hij jaren directeur bij Ziggo. “Het was een geweldige tijd en Ziggo was een mooi bedrijf met goede en prettige collega’s.” Kort na de overname in 2014 door Liberty Global, veranderde het bedrijf en vond Eric het tijd om uit te zien naar iets anders. Hij had in zijn rol autonomie en vrijheid van handelen en was hieraan gehecht geraakt. Als zelfstandige heb je dit in grote mate, zo was zijn gedachte. En welke opdrachtgever zit er nu niet op Eric te wachten? “Tja, hierin had ik me wel wat vergist. Mijn netwerk was groot, maar het is lastig om hieruit dan ook werk voor jezelf te halen.” Als doorzetter laat je het originele idee niet snel los. Daarnaast werkt het mee als je onzekerheid als een zekerheid accepteert, als onontkoombaar onderdeel van het leven. Uiteindelijk volgden de opdrachten elkaar in een keurige aaneenschakeling op. Acquireren om jezelf te verkopen is 32 echter complex en zonder meer tijdsintensief. Eric’s hobby was het niet en daarom sloot hij zich aan bij Acutec. Eric heeft het naar zijn in als interim manager en toch koos hij voor en andere uitdaging. “Soms heb je een droom en een passie die je graag meer een dagelijkse werkelijkheid wil laten worden. Daar kun je over blijven dromen, maar je kunt ook actie ondernemen en dat is wat ik heb gedaan.” Passie wordt nieuw succes, obstakels uit de weg Al jaren reist hij samen met zijn vrouw Justyna door Botswana en Zambia. Ze kennen de landen, de mooie stekjes, beste routes, campsites, de cultuur en gebruiken. In 2018 heeft Eric zich laten opleiden tot Field Guide in de Okavango Delta. Hun wens om anderen al dit moois en fijns te laten zien en beleven, kreeg gestalte met het idee een eigen reisbureau te starten. Eerst fantaseren, kleine ideetjes uitwerken, praten en dan plannen, doelen bepalen, uitwerken en … starten! Vanaf april 2020 zouden Justyna en hij drie maanden de tijd nemen om de start goed voor te bereiden. Eerst een aantal maanden door Zambia en Botswana reizen om alle voorbereidingen te treffen. Contacten te leggen met gidsen en verblijfplaatsen en content te verzamelen zoals video’s en foto’s. Alles verliep zoals gepland tot de uitbraak van Corona en de lockdown. Zelfs als een rode streep heel dik is, willen ze hier in huize Remijn niets van weten. “Je moet jezelf niet van je einddoel af laten houden. Met iedere rode lijn moet we mee om kunnen gaan, hoe vervelend deze ook is.” De reis ter voorbereiding gaat niet door, maar er blijft voldoende aan werkzaamheden. Want het reisbureau is allerminst van de baan. “Onze eerste safari-reis hebben we gepland in het voorjaar van 2021. Deze is dus niet in gevaar, al verwacht ik dit jaar niet zoveel boekingen als gepland. Dit jaar is bedoeld voor het opzetten van de organisatie en hier gaan we mee door, Corona of niet.” Khokelo Safaris: your personal guide in Africa! De safari-reizen zoals Eric deze voor ogen heeft, worden nog niet georganiseerd. Zijn liefde voor dit deel van Afrika wil hij overbrengen en dit is een ideale manier. Ook is het een fijne bijkomstigheid om van je passie je werk te maken. Een safari twee weken volledig op eigen houtje is voor velen net iets te avontuurlijk. Maar het is wel de beste manier om een land, haar cultuur, mensen en omgeving te leren kennen. “Afrika moet je beleven, de lokale markten, de mensen ontmoeten, de geuren, geluiden, de natuur. Alles komt meer binnen als je het zelf ontdekt. En een luipaard spotten zonder gids doet zoveel meer” Daarom bij Khokelo Safaris geen luxe all-inclusives, busreizen of grote groepen. Je gaat met eigen vervoer, rijdt zelf je 4x4, doet je boodschappen op lokale markten, kookt zelf of gaat opzoek naar 33

Het helpt mee als je onzekerheid accepteert, als onontkoombaar onderdeel van het leven. 34 een restaurant. Eric of één van zijn gidsen rijdt op afstand met je mee. Hulp is dus altijd in de buurt. “We leren onze reizigers goed 4x4 rijden, band verwisselen, omgaan met satelliet telefoon en de do’s and don’t’s qua cultuur en wildlife. Je moet jezelf zoveel mogelijk kunnen redden om het gevoel te krijgen dat je de reis helemaal zelf doet.” De overnachtingen zijn in je eigen tent boven op de auto in campsites vaak met zwembad en prima restaurants. Je bent dus niet volledig ontstoken van alle luxe en gemak. Wel moet je er tegen kunnen dat je vies wordt en er ’s nacht van alles door het kamp loopt qua wilde dieren. 500 gelukkige safari-reizigers én een zelfstandig professional Over drie jaar staat er een organisatie met vaste gidsen, eigen auto’s, contracten met campsites en 60 georganiseerde reizen ieder jaar. “Uiteindelijk zie ik een safari-organisatie voor me waarmee we ieder jaar 300 tot 500 reizigers op weg helpen met het avontuur van hun leven.” Het seizoen om in Botswana en Zambia te zijn is van april tot en met september. De temperaturen zijn dan aangenaam en kans op regen en stormen is klein. De overige maanden blijft Eric beschikbaar in Nederland voor interim-klussen. “Het is moeilijk om dit los te laten en gelukkig hoeft dat ook niet.” Ten opzichte van werken als zelfstandige, is een reisbureau starten onzekerheid in het kwadraat. Maar dit geldt ook voor avontuur, autonomie en vrijheid van handelen. “Nu ik iets voor mezelf opzet en creëer geeft dat een extra dimensie en dat geeft een gevoel van euforie.” Ontwikkeling geeft de mogelijkheid tot creëren en dat geeft energie. Verandering is hiervan een onlosmakelijk gevolg en moderator. Bij verandering hoort onzekerheid en zonder deze te omarmen rem je je eigen ontwikkeling, creaties en energie. Welkom dus: onzekerheid! Erics veranderingen in 2020 Eric ziet op metaniveau mooie veranderingen zoals het eindelijk meer oog hebben voor langetermijn-zaken. Denk hierbij aan de klimaatcrisis, besef dat we veel zaken anders moeten doen om door te kunnen blijven gaan, uitdagingen van social media, face news etc. Als verandermanager vraagt hij zichzelf meteen af of dit gedrag blijvend zal zijn, want veranderingen cultiveren is niet eenvoudig. Als ondernemer is hij gedwongen mee te veranderen met zijn omgeving, stilstaan is geen optie. “Darwin noemde al dat de soort die het beste omgaat met verandering blijft voortbestaan. Ik roep dit al járen, maar het zelf in zo’n extreme mate meemaken is heel verhelderend. Op het moment zelf voelt het oncomfortabel, maar nu heb ik mezelf overwonnen en voel ik mezelf sterker dan voorheen.” 35

Presteren doe je zonder angst Suraj Jagesser rondde op zijn 29e zijn hbo WTB af. Hij heeft altijd banen gehad, maar daarmee geen gerichte werkervaring opgebouwd. Dit bleek een probleem te zijn in zijn zoektocht naar de baan waarvoor hij vier jaar studeerde. Onbewust wierp hij zijn eigen drempel op Het grootste probleem hierbij was waarschijnlijk nog wel dat Suraj dit zelf zag als een obstakel. Zoals bij veel dingen in het leven wordt iets echt als je het denkt. Zijn gebrek aan gerichte werkervaring werd hierdoor een drempel waar hijzelf niet meer overheen kon komen. Ieder mens heeft kwaliteiten en capaciteiten. Als je deze op de juiste manier en de juiste plek inzet, doet het er vaak niet toe dat andere kwaliteiten minder of niet aanwezig zijn. We kunnen simpelweg niet overal een 10 mee scoren. Door je te richten op de positieve kanten, vervagen de minder positieve punten. Suraj had hierbij hulp nodig, die hij kreeg van Acutec: “Acutec heeft me een mooie kans geboden en zeker in het begin bij de hand genomen. Zo kreeg ik training in solliciteren en heb meerdere reidende gesprekken gehad. Dit voelde heel prettig.” Als je van fouten leert is ‘the sky the limit’ In de praktijk loop je in zijn geval tegen de uitdaging aan dat zijn ervaring en leeftijd niet overeenkomen met wat collega’s bij opdrachtgevers gewend zijn. Hierdoor bracht de eerste opdracht Suraj na enkele maanden frustratie. Deze frustratie was over een weer en Acutec heeft bemiddeld om de opdracht alsnog goed af te ronden, zij het eerder dan gepland. “Dit is voor mij een moeilijk traject geweest, maar wel een onwijs goede leerschool. Ik heb meer inzicht gekregen in mezelf, in hoe ik reageer en zou kunnen reageren enzo. Ik voelde me telkens gesteund door Acutec en waardeer wat ze voor me gedaan hebben. Dit is meer dan je van een werkgever mag verwachten denk ik.” Bram van Rossum (partner bij Acutec): “Suraj is een goede man en werknemer, met de juiste drive. Hij heeft alleen nog wel wat te leren. Zoals wij allemaal overigens. Bij hem ligt dit onder andere in de confrontatie aangaan en leren dat dit juist heel constructief en coöperatief is om te doen.” 36 voorbeBram heeft twintig jaar als directeur in de ondergrondse Infra gewerkt en is binnen de branche gepokt en gemazeld. Suraj: “Hierdoor kijk ik erg tegen hem op. Dat iemand met zijn ervaring en kennis mij wil helpen en begeleiden vind ik heel bijzonder. Daarbij vind ik het ook een prettige man, vriendelijk, rustig en heel duidelijk.” “Dat iemand met zijn ervaring en kennis mij wil helpen en begeleiden, vind ik heel bijzonder.” Een fijne omgeving met ruimte voor topprestaties Als werkvoorbereider ondersteunt Suraj Stedin bij huisaansluitingen voor elektra. Met zijn nieuw opgedane ervaring en kwaliteiten weet hij deze rol goed invulling te geven. Stedin is een organisatie waar de mens centraal staat en er ruimte is voor persoonlijke ontwikkeling. Het uitgangspunt hierbij is dat je niet in al je werkzaamheden perfect hoeft te zijn, als dit maar je streven is. Met hulp van teamgenoten kom je dan op het punt dat je al je werkzaamheden wél tot in de puntjes beheerst. In deze omgeving bloeit Suraj op. Zijn angst om fouten te maken en niet te voldoen aan verwachtingen die anderen van hem hebben, zakt weg. Nu heeft hij de ruimte te groeien en meer te presteren dan anderen, inclusief hijzelf, ooit verwachtten. Suraj’s veranderingen in 2020 Suraj woonde samen met zijn vrouw en kinderen in een (te klein) appartement. Met een derde op komst, wilde ze groter gaan wonen. Het idee ontstond om te verhuizen naar België, maar dan zou hij eerst een baan moeten hebben. Aangezien hij toch al een aantal maanden vanuit huis werkte, opperde hij bij de opdrachtgever van Acutec dat hij zijn werk kon blijven doen, maar dan vanuit België. Zolang er door Covid-19 thuis gewerkt werd, was dit voor Stedin geen probleem. Hij nam de gok en vertrok. “Bij toeval bleek er een netbeheerder in België te zitten, vlakbij onze nieuwe woning. Hier ben ik aangenomen en ik begin er eind 2020. Hierdoor verlaat ik Acutec, wat ik jammer vind, maar mijn leven heeft een heel fijne wending genomen zo.” 37

Kracht NMi zit in ontwikkeling van technici Martin Nederhof is manager operations bij NMi (Nederlands Meet Instituut). Hij stuurt de approval experts aan binnen de divisies mobiliteit en wegen. “We hebben veel te maken met de ontwikkelingen bij onze klanten, zien als één van de eersten allerlei nieuwe ontwikkelingen en bouwen hierdoor mee aan de basis van veel innovatieve technische oplossingen.” Iets dat nog niet bestaat, dat iets meet dat nog niet gemeten wordt NMi is ontstaan vanuit de voormalige overheidsdienst van het IJkwezen dat ervoor zorgde dat gebruikte meetapparatuur werd geijkt om te zorgen dat de consument nooit te veel hoefde te betalen voor datgene dat hij afnam. Ruim dertig jaar geleden werd de organisatie geprivatiseerd en ontstond NMi. Het ijken dat tegenwoordig Kalibreren heet is niet langer één van hun primaire werkzaamheden. De prototypes van meetapparatuur of apparatuur waar een meter in zit verwerkt, worden getest op correctheid en dit heet typekeuring. Dit doen ze in één van hun laboratoria of op locatie als de situatie of het formaat testen in-house niet mogelijk is. Voor een deel van de meetapparatuur is certificering wettelijk verplicht wanneer deze onder de metrologiewet valt. NMi voert deze onderzoeken uit en verleent het certificaat als het prototype doet wat het hoort te doen. Denk bijvoorbeeld aan een elektronische weegschaal die onder alle omstandigheden (vocht, temperatuur, EMC testen etc.) een kilo aangeeft als er een kilo gewicht op staat. “Nu is een weegschaal een relatief eenvoudig apparaat. Onze kennis en kunde wordt meer op de proef gesteld bij nieuwe apparatuur voor nieuwe toepassingen waar nog niet iets anders voor bestaat en dat iets meet dat nog niet gemeten wordt.” 38 Iets dat nog niet bestaat, dat iets meet dat nog niet gemeten wordt lijkt een filosofisch cryptogram. Martin heeft er echter binnen meerdere projecten jaarlijks mee te maken. Zo wordt de elektriciteit die je laadt bij een oplaadstation wel gemeten, maar er is nog geen regelgeving voor de gebruikte apparatuur. Deze is wel in de maak, maar dit proces loopt vaak achter op de technische ontwikkelingen. Binnen het NMi zijn er vanuit verschillende vakgebieden mensen namens de Nederlandse overheid actief als technisch expert binnen de verschillende internationale werkgroepen die aan de wieg van deze regelgeving staan. In het artikel ‘Fulltime masterstudie en fulltime baan … logisch!’ vertelt Timothy Bak over zijn ervaringen bij NMi. Wat zijn afstudeerproject binnen NMi zou worden wist hij toen nog niet. Het is nu bekend: het is onderdeel van dit ‘elektrisch tanken’. Ze staan hiermee niet enkel aan de wieg van de meetapparatuur, maar ook aan die van wet- en regelgeving rondom tanken van elektriciteit. Blijven ontwikkelen en diversiteit gaan hand in hand NMi werkt voor veel fabrikanten over de hele wereld en heeft daarmee te maken met veel verschillende wetten en regelgevingen voor soms hetzelfde apparaat. “Deze diversiteit is geweldig en geeft ons werk een extra uitdaging. Bij het NMi hebben we deze diversiteit nodig. Op ieder vlak, zowel qua projecten, klanten, landen als onderwerpen en werkvelden.” Iedere techneut is projectleider van zijn eigen projecten en heeft veel contact met zijn klanten en is altijd van A tot Z bij de projecten betrokken. Zo’n project kan een herkeuring zijn in een fabriek in China, het typekeuren van nieuwe meetinstrumenten of het afwikkelen van een rapport. De medewerkers bij NMi willen zich blijven ontwikkelen. Dit zit in de aard van het beestje en dat hebben ze goed begrepen. “Het is belangrijk om de uitdaging in het werk te houden. Vooral voor onze medewerkers, maar dit komt uiteindelijk ook de kwaliteit die we leveren ten goede.” Daarom worden medewerkers zoveel mogelijk ingezet op projecten waar hun interesse ligt en waar kwaliteiten en capaciteiten op aansluiten of binnen gebieden waarin men zich wil ontwikkelen. Remote audits een prima alternatief Veel van de werkzaamheden worden uitgevoerd in de laboratoria. Deze gaan tijdens Covid-19 ‘gewoon’ door. De certificeringen op locatie vergen echter drastische aanpassingen. “We waren één van de eerste wereldwijd die overgingen tot remote auditing. Dat bevalt goed.” Het scheelt veel reistijd en belangrijker, de controle, processen, certificering en productie bij de klant kunnen hierdoor verder. Martin schat in dat voor sommige audits de remote versies een prima optie blijven. Wel wordt de komst van de specialist ter plaatse nog steeds op prijs gesteld. “Het is onze insteek om de klant te helpen een topproduct op de markt te zetten dat aan alle wet- en regelgeving voldoet. We sturen daarom altijd een specialist ter plekke die door zijn kennis en bredere interesse werkelijk meerwaarde biedt.” 39

• Togo is 20% groter dan NL • Heeft 8 miljoen inwoners • BBP is 0,58% van dat van NL Soulemane op avontuur naar Nederland: pagina 48

Husky’s geven Sylvia de balans die ze nodig heeft Balans, passie en voldoening zijn waarden waar velen van ons naar streven. Of waar we op zijn minst niet voor weglopen als ze op ons pad komen. Ze zijn echter nooit vanzelfsprekend, lastig te vinden en moeilijk te behouden. Sylvia werkt via Acutec bij Royal Van Lent Shipyard. In deze functie vond ze haar balans, heeft ze ruimte voor haar grote passie en heeft ze qua werk en qua leven veel voldoening. ’s Morgens om 6.30 uur een sollicitatiegesprek aan de snelweg Sylvia had een prima baan toen Joris (partner bij Acutec) haar benaderde voor een functie. “We spraken af om 6.30 uur ’s morgens in een wegrestaurant. Ik kon anders die week niet en Joris was bereid al om 5 uur in de auto te stappen. Daar stond ik wel echt van te kijken.” Het gesprek verliep vlot en dezelfde ochtend zat Sylvia op de veerboot naar het eiland van Royal van Lent. “Tijdens het gesprek was ik al overtuigd: hier wil ik werken. Ze spraken zo passievol over hun werk en ik voelde me er het eerste uur al thuis.” 42 Haar Husky was meteen kampioen Sylvia haar grote passie zijn haar Huskyhonden en de ritten die ze met ze maakt. In 1996 haalde ze haar eerste Husky uit het asiel en in 2000 kocht ze een husky pup. Met haar pup Gimbya, die ze kocht in 2007, startte ze een ware husky familie. Met Gimbya rolde ze bij toeval in de wereld van shows en wedstrijden. “Zo groen als gras liep ik op onze eerste showwedstrijd. Dit was meteen ook de grootste van Nederland. Gimbya won subcategorie na subcategorie totdat ze als één van de tien overbleef tijdens de ererondes. Van alle honden in de wereld die aanwezig waren won ze de eerste prijs!” Na dit succes, was Sylvia verkocht. Zo werd Gimbya al snel Nederlands kampioen en trok ze voor vele wedstrijden door Europa. Niet alleen voor de show, maar ook obedience en agility. Met haar eerste nest pups nam ze deel aan de Eurodog-show, waar het hele nest de eerste plaats innam. Bij deelname aan het WK in Denemarken en later in Nederland behaalde ze twee maal de top vijf. De kleinzoon van Gimbya, Monza, is tussen het interview en plaatsing van dit artikel Nederlands Beste Sibirian Husky van het jaar geworden. Kleinzoon heeft het stokje overgenomen en oma mag met pensioen. Trainen met de honden is intensief, maar voor Sylvia een ultieme manier van ontspannen. Meer avontuur Met haar eerste pup Gimbya (nu al jaren moeder en oma), kinderen en kleinkinderen, vormt Sylvia een team van 7. Iedere week als het 14℃ of kouder is, traint ze met haar Gimana-familie voor de ‘kar/step/MTB’. Met een afstand van ongeveer 18 kilometer racet ze over smalle bospaden en slingert ze door de bossen. Kou, regen, modder, kuilen en bomen; haar honden genieten en Sylvia geniet mee. In het winterseizoen gaat ze met haar honden naar sprintwedstrijden. “Een geweldige ervaring om samen met de honden alleen in de bergen te lopen. In een prachtig natuurgebied hoor je alleen de pootjes en de runners in de sneeuw. Dit was al de hoofdprijs.” Trainen met de honden is intensief, maar voor Sylvia een ultieme manier van ontspannen. 43

“Tijdens het gesprek was ik al overtuigd: hier wil ik werken!” Wentelen in gemak en comfort is er niet bij Ontspanning door inspanning geldt niet alleen voor het moment van trainen in het bos. Sylvia staat ’s morgens om 4.15 uur op om eerst voor haar honden te zorgen en dan om 6.30 uur bij Van Lent op kantoor te zijn. ’s Middags draait het eerste uur thuis ook om haar honden. Hierna heeft ze nog even tijd voor haarzelf, al ervaart ze dit zelf anders. “De verzorging van mijn honden geeft me veel voldoening en ik word heel rustig en vrolijk als ik met ze bezig ben. Het is dus echt geen straf om iedere ochtend al om 4.15 uur uit bed te gaan.” In het weekend slaapt ze uit en staat ‘pas’ om 5 uur op om in een natuurgebied met meerdere teams met zonsopkomst te genieten van het trainen. Passie, voldoening en balans zijn een mooie opmaat voor een fijn leven. Al blijft dat altijd hard werken, bijschaven en afstemmen op je omgeving. Het is Sylvia niet aan komen waaien, maar het is haar gelukt het leven te leiden dat ze wenst. Joris: “Het idee dat ik hier een bijdrage in heb gehad, hoe klein ook, maakt me onwijs blij.”. 44 Via customer intimacy werken aan een gezonde wereld Erwin Berendsen is statutair directeur bij installatiebureau Klein Poelhuis. “Ik heb Klein Poelhuis ‘gekregen’ zoals het nu is, maar ik had het zelf precies zo gedaan. Het is een bedrijf zoals ik het graag zie.” Hij doelt hiermee op de werkzaamheden, de breedte in dienstverlening, de grootte met 250 medewerkers en de cultuur. Klein Poelhuis is klant van Acutec. Alles voor tevreden medewerkers en one-stop-shopping voor klanten. Zoals het een bedrijf uit het oosten betaamt, wordt er hard gewerkt, no-nonsens, handen uit de mouwen. “Wat ik verder zo fantastisch vind aan de mannen en vrouwen hier, is het vanzelfsprekende vakmanschap. Dat stroomt hier uit de poriën op een manier die ik nog niet ergens anders ben tegengekomen.” Een installatiebureau is gevoelig voor de schommelingen in conjunctuur. Door de brede dienstverlening ontloopt Klein Poelhuis deze gevoeligheid. Als er in een laagconjunctuur minder behoefte is aan een dienstverlening, wordt dit opgevangen door de andere disciplines. Denk hierbij aan elektro installatie, warmte- en koelte installatie of industriële maintenance, binnen utiliteit, industrie of woningbouw. Door de verschillende disciplines en sectoren waarbinnen gewerkt wordt, hebben medewerkers meer kansen tot groeien en ontwikkelen. In de huidige werknemersmarkt is dit geen overbodige luxe. Immers, hoe meer perspectief er in een organisatie is, hoe loyaler ze zijn. “Een ander voordeel van een brede dienstverlening is dat je de klant meer te bieden hebt. Ik ben een groot voorstander van het one-stop-shopping principe.” 45

Rekening houden met cost-of-ownership Erwin staat persoonlijk graag dicht bij zijn klanten en neemt de organisatie hierin mee. Het begrip customer intimacy staat daarom centraal in de strategie die hij heeft uitgerold. Dit houdt in dat Klein Poelhuis zijn dienstverlening, producten en processen (tot op zeker hoogte) afstemt op de behoefte en werkwijzen van zijn klanten. Door je eigen processen op orde te hebben, kan een organisatie custom-made trajecten aanbieden en toch concurrerend zijn qua prijs. “Ik durf het zelfs stelliger te uiten. Door alles af te stemmen op de klant, ben je op langere termijn goedkoper. Je kunt namelijk meer rekening houden met de cost-of-ownership.” Aanstaande veranderingen De organisatie bestaat uit drie vestigingen verspreid over het land en een business unit industrial maintenance. Door de autonomie van de vestigingen en de cultuurverschillen van de regio’s, zijn deze optimaal ingericht om de klanten juist te bedienen. De samenhang tussen de locaties zorgt weer voor een eenduidige procesgang. Een andere wijziging die doorgevoerd wordt, is dat Klein Poelhuis weg gaat uit de aanbestedingstrajecten. “Vanuit aanbestedingen wordt er gewerkt in projecten en gedacht in gebouwrealisatie. We moeten juist weg van het realisatie-denken, want dit past niet bij customer intimacy of het cost-of-ownership principe.” Een uniek element van Klein Poelhuis in dit verband is het eigen Ingenieursbureau. “Je bent op langere termijn goedkoper, want je kunt meer rekening houden met de cost-of-ownership.” Een prachtige tijd vol innovatie “Voor een installateur leven we nu in de mooiste tijd ooit.” Erwin doelt hiermee op alle ontwikkelingen op technisch gebied, de vele stimuleringsmaatregelen vanuit overheden, de mooie verschillen tussen generaties medewerkers, wisselingen in verdienmodellen, big data etc. Hij geniet van alle uitdagingen en ziet in alles eerder een kans dan bedreiging. Plezier in het werk vindt hij belangrijk, omdat dit leidt tot een positieve spiraal en andere daardoor ook plezier hebben. 46 Op technisch gebied werken ze bij Klein Poelhuis aan twee bijzondere projecten. State-of-the-art ontwikkelingen zoals Solar Freeze en Waterstof zijn voor de ontwikkelaars het neusje van de zalm. Bij Solar Freeze wordt er energie gewonnen uit het verschil in warmte van water. Met zonnecellen wordt opgeslagen water verwarmd. Een warmtepomp onttrekt deze warmte totdat het water -1 graden is. Bij dit proces komt veel energie vrij dat omgezet kan worden in bijvoorbeeld warmte voor een woning. De zonnecellen verwarmen het koude water en hiermee blijft de circulaire beweging in stand. Waterstof is een innovatie waar de wereld al langer mee bekend is en al zeker tien jaar met smart op zit te wachten. Meerdere organisaties in de wereld hebben pilots lopen en blijven bezig met testen en ontwikkelen. Van een grootschalige implementatie is echter voorlopig nog geen sprake. “Het is wachten totdat de overheid met stimuleringsmaatregelen komt. Het is kostbaar en de kans op slagen is nu nog van te veel factoren afhankelijk.” Erwin benadrukt daarbij dat hij niet voor langdurige subsidies is en liever niet met een vinger wijst naar wie verantwoordelijk zou moeten zijn. Hij steekt daarmee zonder schroom een hand in eigen boezem. Bedrijven en instellingen zouden meer samen moeten werken om sector-breed met oplossingen te kunnen komen, aldus Erwin. Het is wachten totdat de overheid met stimuleringsmaatregelen komt. Met techniek en een doenersmentaliteit maken we het verschil Op het gebied van duurzaamheid is er technisch al meer mogelijk dan er in de praktijk wordt toegepast. De overheid zal in de lead moeten komen om zo innovaties af te dwingen. Op dit moment wordt er te veel gestuurd op snelle oplossingen. Terwijl kortetermijndenken juist op het gebied van duurzaamheid weinig zinvol is, onderstreept ook Erwin. “We moeten veel meer toe naar keten-denken en integrale oplossingen. Kleine stukjes van de oplossing bieden helaas geen begin van een werkelijke oplossing.” We staan met de gezondheid van de aarde voor één van de grootste puzzels waar we als mensheid ooit mee te maken hadden. Veel belangen lopen door elkaar heen en veel wijsheden worden weggestopt of zijn nog niet boven tafel. We zijn echter te ver afgedaald om langer te dralen en drentelen. Knopen moeten worden doorgehakt, beslissers moeten opstaan en we moeten aan de slag! 47

Onmogelijkheden als drijfveer Soulemane Afoh verliet 23 jaar geleden zijn land geboorteland Togo om te kunnen studeren. Bij toeval kwam hij in Nederland terecht, rondde een technische studie af, werkte in sales en is nu terug bij de technische basis als werkvoorbereider. Zijn avontuurlijke reis sluit hij straks af in zijn geboorteland Togo … als boer. Het paradijs verlaten om op avontuur te gaan Togo is een klein land in West Afrika, tussen Ghana en Benin. Het ligt aan de Atlantische oceaan en is rijk aan fosfaat, leisteen en marmer. De officiële taal is Frans. De ruim 8 miljoen inwoners spreken vaak ook Engels. De stranden zijn er hagelwit, het water transparant turquoise tot hemelsblauw, de bossen met palmbomen weelderig en groen en de temperatuur ligt altijd tussen de 25 graden ’s avonds en maximaal 34 graden overdag. Velen streven naar een paradijs als dit, al was het maar om op vakantie te gaan. Toch koos Soulemane ervoor om naar het minder tropische Europa te vertrekken. 48 Aanleiding voor zijn 23 jaar lange avontuur was de onmogelijkheid in Togo om te studeren. Behoor je niet tot de elite, dan is studeren er haast onmogelijk. Soulemane had niet zo’n lang avontuur voor ogen, maar had wel de drive te studeren en dit zou koste wat kost gebeuren. Het contrast was enorm Pogingen om een studie te volgen in Frankrijk of Amerika waren niet succesvol. In Nederland ging dit eenvoudiger en zo reisde hij vanaf de luchthaven in Brussel naar Nederland. Hij had verder niets voorbereid, kende hier niemand, had geen woning en vertrok naar het enige dat hij wél kende: Amsterdam. Op het station stapte hij uit en liep al een tijd rond in de stad voordat hij erachter kwam dat hij in Rotterdam was. Hij klampte iedereen aan opzoek naar een slaapplek. Mensen leken onvriendelijk en niet bereid te helpen. Hoe groot zal het contrast geweest zijn daar midden in de stad op een koude lentedag met het tropische Togo waar rust en vriendelijkheid vanzelfsprekend zijn? Na een korte dag lopen kwam hij een enthousiaste man tegen die hem graag hielp aan een slaapplek. Overrompeld door de situatie betaalde Soulemane de man vooraf. De volgende ochtend realiseerde hij zich dat hij hier niet langer kon blijven: meerdere matrassen op de grond in één bedompte kamer met jongemannen die te veel dronken, rookten en spoten. “Het leek me een droom om veel mensen uit verschillende culturen te leren kennen en vriendschappen op te bouwen. Maar deze omgeving voelde aan als een hel, ik móest hier weg!” Studeren en werken Ieder avonturenroman begint met een spannende uitdaging en veel energie. Daarna moet er een eerste grote hindernis overwonnen worden en raast de reis verder. Ondanks de bikkelharde les van de eerste twee dagen in Nederland (of wellicht dankzij deze les), volharde hij in zijn idee dat hij zal slagen zijn doel te behalen: Nederland verlaten met een diploma op zak voor een betere toekomst in Togo. Naast zijn studie aan de TU-Delft werkte hij fulltime en studeerde Nederlands. Dit werd te veel en na een jaar besloot hij een de hts in Rotterdam te volgen. Dit zorgde voor minder belasting en hij studeerde af in drie jaar. 49

Ieder avonturenroman begint met een spannende uitdaging en veel energie. 50 Oude dag is uitgestippeld Na twintig jaar arbeid belandde hij via Imtech, Osram en Rena Electronica aan tafel bij Bram van Rossum (partner bij Acutec). “Wat is dát een fijne man! Hij is rustig, behulpzaam, geïnteresseerd in mijn privé situatie en ik had meteen het gevoel dat hij me begrijpt .” Soulemane werkt nu via Acutec bij Dynniq Energy als werkvoorbereider in de hoogspanningstechniek. Hij heeft plezier in zijn werk, leuke collega’s, voldoende uitdaging en dus blijft hij hier nog wel even. Zijn pensioen laat even op zich wachten, maar de plannen voor ná die tijd zijn gemaakt. Sterker nog: de voorbereidingen zijn in volle gang! En daar loopt dan boer Soulemane, met óf zonder klompen. Kersen en broccoli in de tropen In Togo ligt een mooi stuk land van zes hectare dat langzaamaan gevuld wordt met steeds meer sinaasappelbomen, mandarijnenbomen, citroenbomen en Hollandse kersenbomen. Over goed tien jaar wil hij hier een boerderij beginnen met vooral fruit, groenten en kippen. De Togolese techniekstudent wordt boer met een Hollands tintje. Het avontuur is nog niet teneinde en Soulemane kan meerdere zijpaden bewandelen voordat hij zijn einddoel bereikt. Maar het idee staat vast: Hollandse kersen in de gaarden en broccoli op de velden midden in tropisch Togo. En met de vroege ochtendzon op zijn gezicht loopt daar boer Soulemane over zijn akkers, met of zonder klompen. 51

Acutec verbindt al meer dan tien jaar professionals in de techniek. Projectdetachering en deta-vast

Van Voskuilen infratechniek: 56 jaar veranderen en jezelf blijven Van Voskuilen bestaat langer dan een halve eeuw. In die tijd is er veel veranderd qua techniek, wijzen van werken, omgang met klanten en stakeholders, de arbeidsmarkt en invulling van de economie. Met 500 medewerkers (vast en flexibel dienstverband) zijn ze actief in boven- en ondergrondse infra. Het gaat hierbij om de aanleg en onderhoud van gasen waterleidingen en elektra- en datakabels. Jezelf niet verliezen bij verandering Je kunt als organisatie niet vasthouden aan iets dat je 50 jaar geleden deed of aan de manier waarop je toen werkte. ‘Meegaan met je tijd’ is een eenvoudige zinsnede, maar in de praktijk valt dat tegen. Hoe blijf je als organisatie wendbaar en hoe houd je alle medewerkers flexibel? Hoeveel verander je in 50 jaar en verlies je niet jezelf tijdens al die wijzigingen? “Natuurlijk blijven we up-to-date wat betreft de laatste technieken en passen we ons dienstenaanbod aan op wensen uit de markt.” Aldus Jacco Bol - directeur van Van Voskuilen. Marco Zevenbergen - HR-manager vult aan: “De laatste decennia zijn we qua managementstijl veranderd en hebben we processen aangepast. Toch heb ik niet het idee dat we wezenlijk veranderd zijn. We …” Jacco neemt het woord over: “We zijn hetzelfde bedrijf als al die jaren terug. Waar we 50 jaar geleden voor stonden, daar staan we nu nog steeds voor. Als familiebedrijf hebben we de luxe vast te kunnen houden aan waarden die we belangrijk vinden.” 54 40 jaar dienstverband geen uitzondering, maar het idee is stervende Jacco en Marco werken respectievelijk 25 en 32 jaar bij het bedrijf. Hun lange dienstverband is geen uitzondering. Een uitschieter hadden ze vorig jaar met een jubilaris van 50 jaar dienstverband, die in 2021 van zijn pensioen gaat genieten. Marco: “Dat er veel collega’s zo lang blijven, heeft te maken met de sfeer. Er heerst hier echt een familiegevoel. Daarnaast zetten we iedereen zoveel mogelijk in daar waar zijn kwaliteiten liggen.” Het is lastig om nieuwe medewerkers voor langere tijd aan je te binden, ook voor Van Voskuilen. Het idee dat het goed is om 40 jaar vol te maken bij één werkgever, bestaat niet meer. Een goede medewerker ziet niemand graag vertrekken. Je hier tegen verzetten is echter als vechten tegen de bierkaai. “Als dit is waar iemand zich goed bij voelt, probeer ik ze niet tegen te houden. Je kan ze beter het idee meegeven dat ze welkom zijn weer terug te komen, wanneer dan ook.” Aldus Marco. En die eventuele terugkeer is wenselijk, want ze groeien hard en goede technische mensen of procesbegeleiders zijn lastig te vinden. Hoeveel verander je in 50 jaar en verlies je niet jezelf tijdens al die wijzigingen? Uitbreiding op engineering Met name op het gebied van engineering is er uitbreiding. Hierin zit ook een grote wijziging voor de organisatie. Waar eerst de werkzaamheden bestonden uit de uitvoer van de projecten, komt er de laatste vijf jaar steeds meer nadruk te liggen op de engineering. Het gaat dan onder andere om tracébepaling, aanvragen van vergunningen, tekeningen en calculaties. Hierdoor is de insteek bij een project anders, zijn er andere processen nodig, andere kwaliteiten bij medewerkers, andere samenwerking met klanten en zal je anders nadenken over projecten. Je rol in de markt wordt anders en dit vergt een aanpassing. Jacco: “We zien dat we nog niet zijn uitontwikkeld. We hebben zaken te leren totdat we de perfectie bereiken die we wensen. Dit traject bewandelen we samen: projectleiders, management, monteurs en klanten.” Openstaan voor feedback en accepteren dat je vanuit fouten goed kunt leren, zijn hierbij uitgangspunten. Veranderen stopt nooit, want de omgeving blijft in ontwikkeling De veranderende arbeidsmarkt vormt in combinatie met de energietransitie een grote uitdaging voor Van Voskuilen en de sector als geheel. Medewerkers vertrekken eerder dan voorheen, wat evengoed een kans is als een uitdaging. Ze vertrekken immers ook sneller bij andere organisaties en dat zijn je nieuwe collega’s van morgen. 55

Dat er meer vraag is naar vaktechnisch personeel dan er medewerkers zijn, is een probleem dat lastiger te tackelen is. Marco: “Veel beroepen in onze sector zijn niet meer in trek. Jongeren willen iets anders omdat ze vaak een verkeerd beeld hebben van de werkzaamheden. Daar komt bij dat het uitgangspunt lijkt te zijn dat je moet doorstuderen, omdat werken met je handen niet goed genoeg is.” De afgelopen halve eeuw is Van Voskuilen mee veranderd met zijn omgeving. Dit vergt aandacht en kost energie, maar ze zijn hierin succesvol gebleken. De energietransitie in combinatie met het krappe aanbod aan goede krachten, hangt de organisatie echter boven het hoofd. Jacco: “Het voelt niet als het zwaard van Damocles, maar het is iets waar we serieus aandacht aan moeten besteden en dagelijks mee bezig zijn.” Als je verandering in de vingers hebt, dan doe je dit dagelijks en ongemerkt. Voor Van Voskuilen dan ook geen hoogdravende verandertrajecten, maar kritisch blijven, nu en dan een goed gesprek en elkaar de helpende hand bieden. 56 Jaar veranderen en jezelf blijven door vast te houden aan je waarden. Voor sommigen is dit een waardevol geheim en voor andere een vanzelfsprekendheid. “Je kan ze beter het idee meegeven dat ze welkom zijn weer terug te komen.” 56 Veranderingen zijn prachtig en verschrikkelijk Onze omgeving verandert, dit is niets nieuws. Het tijdperk van de industriële revolutie ging over in de post-industrie en deze ging over in de cyber-economie. Zo volgt de ene periode geruisloos de andere op tot in lengte van dagen. Verandering van de omgeving gaat langzaam en vaak valt deze verandering pas achteraf te benoemen. Daar komt dan nog eens bij dat sommige veranderingen plotseling zijn. Veranderingen in de wereld, het land of in je eigen leven. Covid-19 is hiervan een goed voorbeeld. De grote en kleine veranderingen die gepaard gaan met de opgelegde corona-regels, hebben invloed op ons werk en onze thuissituatie. Verandering is voor de één een zegen en voor de ander een straf. Plotselinge veranderingen vergen aanpassing in gedrag Meegaan met plotselinge veranderingen, vergt veelal aanpassing in je gedrag. Deze gedragsveranderingen zijn lastig, leveren sommigen stress op en kosten vaak energie. En toch is het de enige manier om midden in het leven te blijven staan en van meerwaarde te blijven voor anderen. Verandering en de daarbij horende gedragsaanpassingen zijn voor de één een zegen en voor de ander een straf. Op dit vlak valt de mensheid grofweg in twee groepen in te delen. De mensen die gedijen in een veilige en rustige omgeving en degene die zich goed voelen bij verandering. Of je nu die persoon bent die houdt van verandering of juist niet, je hebt te maken met ontwikkeling van je omgeving. Je kan jezelf trainen hiermee om te gaan. Als je dat gek lijkt, is dat niet gek, want we zijn er weinig mee bezig en dát is eigenlijk wel gek. 57

Verandering is fantastisch! Voor díe personen die verandering omarmen en toejuichen is er niet veel aan de hand. Ze zien verandering als kans en zoeken naar de kwaliteiten die ze kunnen inzetten om de kansen te verzilveren. Het is voor hen een kwestie van snel genoeg mee veranderen om vooraan te blijven staan. En om de kans niet te missen om een positieve draai te geven aan die bewuste verandering. Een aantal tips voor de veranderingsgezinde: • Veranderingen op tijd herkennen zodat je er grip op krijgt. • Bewust zijn of je iets kunt met deze verandering, zodat je niet onnodig energie verspilt. • Wees voorbereid door je eigen sterktes en zwaktes goed te kennen. • Inspelen op veranderingen vergt gedragsaanpassing, sta hiervoor open. Verandering is vreselijk! De groep die zich prettig voelt in een veilige en vertrouwde omgeving heeft het lastiger. Ze ervaren verandering als akelig en vaak onnodig. Het bezorgt ze stress en een algemeen onprettig gevoel. Iedere verandering is immers afscheid nemen van het oude en hiermee komen dezelfde stoffen vrij als tijdens een rouwproces. Voor de niet veranderingsgezinde is het goed om rust te vinden in de verandering en voor zichzelf een veilige omgeving te creëren. Het kost tijd om vertrouwd te raken met de nieuwe situatie en jezelf hierin veilig te voelen. Het helpt om in een vroeg stadium te erkennen dat ‘die bewuste situatie’ en de verandering niet tegen te houden is. Berusting in de verandering zelf, is al de helft van het werk. Je hebt dan de ruimte te zoeken naar manieren om je in deze nieuwe situatie veilig te voelen. Tips voor de níet veranderingsgezinde: • Herken de verandering en schat in of je dit kunt tegenhouden of niet. • Leg je neer bij situaties die je niet kunt veranderen. • Creëer voor jezelf opnieuw een veilige omgeving. De continuïteit van ons welzijn en succes is afhankelijk van de flexibiliteit waarmee we mee veranderen met onze omgeving. Darwin had het niet mooier kunnen zeggen: “Het zijn niet de sterkste soorten die overleven en ook niet de meest intelligente. Het is het soort dat het beste reageert op veranderingen.” 58 Blijf Vernuftelingen, ook in 2021 - Ieder jaar schrijft iemand van Acutec een column voor De Ingeneer. Dit jaar komt de bijdrage van Coen Raaphorst. – Acutec, voor engineers en ingenieurs is onze slogan. Dit geldt voor onze specialisten en voor onze relaties. Een Ingenieur woordenboek een Vernufteling. doelgroep, zijn volgens het woordenboek dus “vernuftelingen”. Zoek vernuft maar eens op: vindingrijk, inventief, scherpzinnig. Dat mag van ons, terug- en vooruitkijkend, gezegd worden! Flexibiliteit is op de proef gesteld We hebben allemaal afgelopen periode moeten improviseren en moesten anders te werk gaan. Onze flexibiliteit is op de proef gesteld en heeft zich bewezen. Zelfs in bedrijfstakken waar thuiswerken niet gangbaar was, is dit inmiddels de normaalste zaak van de wereld. Online vergaderen is ingeburgerd en spitsfiles bestaan niet meer. Sollicitatiegesprekken online en werken vanuit het buitenland Er zijn opdrachtgevers waar onze kandidaten na twee online interviews mochten starten. En op de startdatum stond er bij de receptie een laptop met instructies klaar: log thuis in en we gaan je online inwerken. Deze medewerkers zijn inmiddels glansrijk door hun proefperiode heen en we blijken dit prima met elkaar te kunnen organiseren. Nog een mooi voorbeeld: een Acutec medewerker werkt noodgedwongen al 4 maanden vanuit huis voor een Netbeheerder: hij organiseert (“Werkvoorbereider”) aansluitingen. In het najaar was al bekend dat thuiswerken tot en met het komend voorjaar de norm zou blijven. Deze collega kon in de Randstad geen ruimere en betaalbare woning vinden maar in België wel. Met een prima internetaansluiting, dat is eigenlijk de enige vereiste, doet hij zijn werk nu vanuit België (met een prima beoordeling)! is volgens het Jullie, onze 59

Meer gevolgen in 2020 Zo maar wat andere gevolgen: minder CO2-uitstoot, schonere grachten, meer solidariteit, herontdekking van ons Nederland en dieren die terugkeren naar de natuur waar zij eigenlijk al verstoten waren. We zijn samen verantwoordelijk voor elkaars succes Acutec “dieselt” (dat mag je eigenlijk niet meer zeggen?) met vertrouwen verder. We zijn trots op ons kantoorteam dat met focus voor continuïteit zorgt. Acutec en haar opdrachtgevers kunnen niet zonder onze “Acutec engineers en Acutec ingenieurs” die, zich aanpassend aan andere situaties, projecten succesvol blijven bemannen. En die opdrachtgevers en Acutec hebben elkaar weer nodig: door elk afzonderlijk onze doelstellingen te behalen, zijn we samen verantwoordelijk voor elkaars succes. Blijf een Vernufteling voor continuïteit, graag tot nieuwe terugkerende samenwerkingen! Coen Raaphorst Directeur Acutec 60

“Het zijn niet de sterkste soorten die overleven en ook niet de meest intelligente. Het is het soort dat het beste reageert op veranderingen.” -Charles Darwin

De Ingeneer 2020 Geothermie luidt eeuw van De Verlichting in Ingenieurs uit het verleden: Thomas Edison & Nikola Tesla 24 jaar voorbereiding om te starten in de techniek Circulaire economie met vernuft van 20-jarige voor en door engineers & ingenieurs

Colofon De Ingeneer is een uitgave van Acutec B.V. info@acutec.nl | 088 090 90 50 Tekst en vormgeving – Maurits de Bruin, Ikarus Marketing maurits@ikarusmarketing.nl Drukker – Multicopy - The Communication Company apeldoorn@multicopy.nl Dit magazine is gedrukt op papier dat vervaardigd is uit agrarisch afval.

En eindelijk hebben we de moed bijeengeraapt om ons verstand te gebruiken! Daardoor is er nu meer aandacht voor CO2 uitstoot, opwarming van de aarde en het eindig zijn van fossiele brandstoffen. Ook het belang van geothermie neemt hierdoor toe. De afgelopen tien jaar ontplooiden er op grote schaal initiatieven om dit technisch en economisch rendabel te maken. Vanaf 2007 zijn er ongeveer twintig aardwarmtebronnen in Nederland. Wereldwijd zijn we nog aan het pionieren. Met een diepte van 2,4 kilometer is de bron Van Trias Westland niet de diepste in Nederland, dat is die in Honselerdijk met 2,9 kilometer. Wel is dit het initiatief met de meeste deelnemers, zesentwintig ondernemers in de glastuinbouw, en zal het hierdoor snel economisch rendabel zijn. De verwachting is dat de investeringen na vijftien jaar zijn terugverdiend. Wat overblijft zijn ‘enkel’ onderhoudskosten, want aardwarmte zelf is gratis! “Eigenlijk staat geothermie halen en te benutten.” Terwijl Bart dit zegt, kijkt hij achterom naar de enorme installatie die het gebruik van aardwarmte mogelijk maakt. Het water is namelijk niet direct geschikt voor verspreiding van warmte. Er zit methaangas in dat eruit moet. Het is tien keer zouter dan de oceanen en er zitten bacteriën, gesteenteresten en mineralen in die direct gebruik onmogelijk maken. Daarnaast is er een zeer krachtige pomp nodig om het water uit het gesteente ‘te zuigen’ en via een tweede boring weer terug te pompen. “We hebben leidingen en pompen aangelegd van hier glastuinbouwers.” In een cirkel gaat het water naar hen toe en komt het bij de bron terug. Bij terugkomst heeft het zijn warmte afgegeven en wordt het kouder teruggepompt in de aarde, waarna het daar weer wordt opgewarmd. “We maken een groei door qua projecten en hebben dus meer goede, technische mensen nodig. Acutec levert ons deze al járen.” nog in de kinderschoenen. Het is uitdagend en mooi om aan deze energiebron van de toekomst mee te mogen werken.” Gevangen water houdt ons warm na bevrijding Op 2,5 kilometer diepte wordt water ‘gevangen’ tussen kiezels en poreus gesteente. Met een temperatuur van 85 graden vormt het daarmee een potentiële bron voor energie en directe warmte. “Je hoeft het alleen maar naar boven te 6 Zijn er risico’s verbonden aan geothermie? “Er is geen enkel gevaar voor de omgeving, het milieu of de aarde”, verzekert Bart. Hij voegt daar snel aan toe dat er statistisch gezien altijd gevaren zijn, zoals dat ook het geval is bij pijnstillers of de tram in stappen. Het bassin, de aquifer, waar de productiepomp, die het water omhoog pompt, en de retourpomp, welke het terug de aarde in leidt, naar alle 26 deelnemende

Unieke recycling met fantastisch restproduct In de tussentijd maakt fantastische start met hun nog te bouwen fabriek. Ze starten met de recycling van het restmateriaal dat achterblijft twee losse processen van recyclingprocessen van de auto-industrie. Vanuit worden Het idee is dat deze man-made obsidiaan in wegen gebruikt kan worden, in cement en beton. Team CORE een de op mechanische wijze materialen gescheiden. Wat er achterblijft na de twee rondes, is afval waar tot nu toe niemand iets mee kan. Door een samenwerking met schappen, is de fabriek gegarandeerd twee watervan voldoende slib dat als brandstof kan dienen. Zo is er verbranding en daarmee terugwinning van materialen aan de ene kant en verhitting en versmelting van metalen aan de andere kant. De toepassingen zijn praktisch eindeloos, maar het product is nog te nieuw (feitelijk nog niet bestaand) om alle mogelijke toepassingen nu al voor ogen te hebben. De eerste fabriek voor de ‘simpele’ verwerking van reststromen uit de autorecycling, de tweede fabriek om lithium batterijen te verwerken en een derde fabriek in China of India. Als je één ambitieus plan hebt, kan je er net zo goed meerdere hebben. Het mooie én geruststellende is, dat het geen dromerij is van Dirk en zijn team. Ze zijn hard bezig de ideeën te realiseren en dat is goed voor ons en de wereld. Ze zijn hard bezig de ideeën te realiseren en dat is goed voor ons en de wereld. “Als we willen blijven leven zoals we dat nu doen, met mobiele telefoon, laptop, auto etc., dan móeten we toe naar een volledig circulaire economie, zonder downcycling.” Het restproduct dat wordt achterblijft, vertoont gelijkenissen met obsidiaan; een gesteente dat geproduceerd tijdens een vulkaaneruptie. Door de eigenschappen (opname van CO2, warmte-absorberend, hard en goed te vermengen) hebben bouwbedrijven als NTP interesse. 16

Door wetgeving de wereld op zijn kop: wat een kansen! Wetgeving kan voor een bedrijf de wereld op zijn kop zetten. Een organisatie die zich kan aanpassen aan een veranderende omgeving, vindt echter ook snel kansen. Het is zoals Darwin al zei: “Het zijn niet de sterkste soorten die overleven. Het is het soort dat het beste reageert op veranderingen.” Splitsen, afstoten en Anexo was geboren Wetgeving verplichtte Westland Energie in 2007 haar rol als energieleverancier op te geven en deze tak te verkopen. Hierdoor was de geboorte van Westland Infra een feit en ontstond er een scheiding tussen energieleverancier en netbeheerder. Jaren later verplichtte aangescherpte wetgeving Westland Infra een dienst af te stoten. Het bedrijf zette haar kennis en kunde op het gebied van netbeheer in bij commerciële partijen. Hieruit ontstond Anexo die als commerciële dochter sinds 2016 actief is in Nederland. Anexo ontwerpt gas- en elektriciteitsnetwerken, legt deze aan, beheert ze en meet de energie. Niet voor overheden, maar commerciële partijen zoals grootverbruikers van KPN, landbouwclusters en bijvoorbeeld het Botlekgebied. Netbeheer bij commerciële partijen Een belangrijk deel van de kosten van bijvoorbeeld kastelers bestaat uit kosten. Het levert besparingen op om zelf vanaf de hoogspanning de energie te regelen. Daarbij heb je als ondernemer meer inzicht in energieverbruik en kun je daar dan weer beter op sturen. De dienstverlening van Anexo maakt dit mogelijk. Veel is hetzelfde en toch is alles anders De wereld is voor de medewerkers van Anexo energieEr is een wereld van verschil, nu we een commerciële organisatie zijn. Veel is hetzelfde en toch is alles anders De wereld is voor de medewerkers van Anexo veranderd. De dienstverlening is nagenoeg gelijk aan die van niet-commerciële netbeheerders. Ze hebben dezelfde klanten als toen ze onderdeel van Westland Infra waren, en toch: “Er is een wereld van verschil nu we een commerciële organisatie zijn. Doelstellingen zijn anders, we gaan anders om met klanten, de klantvraag en projecten. Het spel is echt veranderd.” Het is een lastige omslag, want een commerciële organisatie handelt anders en klanten verwachten dit ook. Nu is iedere gedragsverandering lastig, maar met de juiste wil niet onmogelijk. En deze wil is er zéker bij Anexo. 20

Ingenieurs uit het verleden Een kleine geschiedenisles over ingenieurs met veel invloed toen én nu Thomas Edison, zijn vele kanten en successen Als uitvinder van de gloeilamp, de batterij, elektrische motor, filmcamera, fonograaf etc. etc. heeft Thomas Edison in zijn 55 jaar durende carrière bepaald niet stilgezeten. Iedere twee weken deden hij en zijn medewerkers een uitvinding waarop ze patent aanvroegen. Een unieke man die één van de aartsvaders werd van de explosieve economische groei van eind 19e eeuw, de industrialisatie en daarmee van de wereld zoals we hem nu kennen. ADHD en geen scholing Thomas’ overgrootvader vertrok rond 1700 van Nederland naar New Jersey om daar als landbouwer te werken. Het is dus ‘Neerlands bloed dat door zijn aderen vloeit’. Thomas was de jongste van zeven broers en zussen, van wie er drie overleden in hun jeugd. Hij was geen makkelijke jongen. Hij was hyperactief, had geen concentratieboog en had moeite met luisteren. Door heftige oorontstekingen en roodvonk was hij daarbij ook nog hardhorend. ADHD was als functiebeperking nog niet onderkend en dus werd hij bestempeld als een moeilijke en lastige scholier. Na drie maanden werd de situatie op school onhoudbaar en besloot zijn moeder hem thuis te onderwijzen. Deze ruimte en aandacht deed hem goed. Ondernemer vanaf zijn twaalfde Op zijn twaalfde overtuigde hij zijn ouders om krantenverkoper te mogen worden langs de Grand Trunk Railroadline. Hij benutte zijn toegang tot het nieuws, dat iedere dag via de telegraaf van het station binnenkwam, om een eigen kleine krant te starten: ‘The Grand Trunk Herald’. De korte en up-to-date artikelen sloegen aan bij de reizigers en zijn krant werd een hit. Hij leek de tijdsgeest goed door te hebben en de behoeften van mensen scherp te doorzien; toen en ruim honderdvijftig jaar de toekomst in. Want de hang naar kortere teksten en snelle up-to-date informatie van soms niet al te veel belang, is ook nu nog te vertalen naar alle vormen van media. 26

Veertienhonderd uitvindingen Edison gewonnen, dan zaten we nu niet in de lastige transitie van benzine naar elektra. De volgende vijftig jaar zou hij met zijn team van tweehonderdvijftig man werken aan de meer dan veertienhonderd uitvindingen waarvan hij het patent hield. Denk hierbij aan: Quadruplex telegraph Deze verbetering van de bestaande telegraaf was een van de eerste uitvindingen die hij deed als zelfstandig ondernemer en leverde hem meteen honderdduizend dollar op. (Huidige tijd vijfentwintig miljoen.) Fonograaf Vibraties van geluid werden middels een naald real life als sporen gegraveerd in een loden rol. Dit eerste middel om geluid op te nemen en af te spelen was geen commercieel succes, maar maakte Thomas wel in één klap wereldberoemd. Bewegende plaatjes camera Door foto’s van een steeds iets veranderde setting snel achter elkaar te tonen, leek er een bewegend beeld te zijn. Deze eerste vorm van de film werd een succes en de Edison filmhuizen waren snel een feit. Telefoon Hij perfectioneerde de telefoon van Graham Bell die zijn apparaat een bereik had weten te geven van tien kilometer. Hierdoor was de telefoon commercieel niet levensvatbaar. Thomas wist in afzienbare tijd het bereik te vergroten tot trans-Atlantisch. Elektrische motor In de beginjaren van de auto-industrie had de elektrische motor het kunnen winnen van de motor op benzine/diesel. Had de motor van “If we all did the things we are really capable of doing, we would literally astound ourselves …” Alkaline batterij Voor zijn vriend en bewonderaar Henry Ford ontwikkelde hij een batterij voor de startmotor van de T-Ford. Decennialang zou deze batterij leidend zijn in de industrie. Gloeilamp Hij was niet de eerste die de gloeilamp uitvond, maar wel de eerste die hem lang genoeg wist te laten branden (later geperfectioneerd door Philips). Door op eerste kerstdag 1879 in Menlo Park New Jersey een streng lampen te laten branden, genereerde hij voldoende publiciteit om van zijn gloeilamp een succes te maken. Tijdens de presentatie van zijn gloeilamp zei hij: “We will make electricity so cheap that only the rich will burn candles.” Elektriciteit netwerk Om zijn gloeilamp een werkelijk succes te laten zijn (en eventuele toekomstige elektrische uitvinden), moesten zoveel mogelijk huishoudens en bedrijven beschikken over elektriciteit. Hij bedacht een boven- en ondergronds netwerk van elektriciteitskabels door de stad New York. Het werk bleek intensiever en kostbaarder dan gedacht, maar investeerders waren tevreden. In 1897 waren er meerdere Edisoncentrales in Amerika en brandde in Buffalo voor het eerst elektrische straatverlichting. 28

omgesprongen en worden veel energiebesparende technieken rendabel. Vooral in woningen en kantoren zullen hierdoor een breed scala aan energietechnieken worden toegepast. Naast goede isolatie ook warmtepompen, warmtenetten op geschikte locaties, geen gasaansluiting meer en op andere plaatsen waterstof in het aardgasnet. Meerkosten schone energie De duurdere CO2-loze brandstoffen werken dus als een hefboom om de hele energievoorziening duurzaam te maken. Energiebesparing en waar mogelijk overschakelen op duurzame elektriciteit, komen via deze hefboom van de grond, zonder dat hiervoor subsidies nodig zijn. Voorwaarde is wel dat we politiek accepteren dat schone energie duurder is. Het bestaande taboe op duurdere energie moet van tafel. Dit kan alleen als mensen met een laag inkomen worden gecompenseerd door de inkomstenbelasting sterker afhankelijk te maken van de hoogte van het inkomen. En de energie-intensieve industrie kan alleen concurrerend blijven met correcties aan de buitengrenzen van de EU, voor invoer en uitvoer van een tiental producten zoals staal, cement en kunststoffen. We moeten beseffen dat de meerkosten van schone energie opwegen tegen de economische en maatschappelijke schade veroorzaakt door klimaatverandering. De overgang naar voorziening betekent een CO2-loze energieveel werk en forse investeringen. Dit geldt ook voor fabrieken voor elektrische auto’s en accu’s, voor ombouw van scheepsmotoren en overschakeling op energiezuinige installaties. In tegenstelling tot de digitale innovaties van decennia, is voor het afgelopen de groene technische vernieuwing veel investeringsgeld nodig. De lage rente komt nu goed uit, maar als gevolg van de groene investeringsgolf zal die gaan stijgen. Hiermee verdwijnt het macro-economisch risico van de te lage rente. Naast geld zijn er veel technici nodig. Deze moeten nu al worden klaargestoomd op mbo’s, hbo’s en universiteiten. Arie Bleijenberg - Koios strategy “Accepteer dat schonere energie duurder is.” 36

Veel spelers hebben invloed op het slagen van een project TenneT en netbeheerders TenneT (beheerder van het hoogspanningsnet) geeft samen met lokale netbeheerders aan of teruggave van energie mogelijk is. Er zijn namelijk gebieden productie van energie relatief hoog is opzichte van de afname. Onze energienetten kunnen deze teruggaven niet altijd aan. Grondeigenaren Eigenaren van grond of daken waarop de zonneparken worden gebouwd, zullen in eerste instantie overgehaald moeten worden mee te werken. “Dit lukt vaak wel omdat het rendement van een zonnepark op je land tot vijf keer hoger is dan hetzelfde stuk grond te verpachten voor bijvoorbeeld het verbouwen van mais.” Aldus Bert. Omwonenden Omwonenden hebben inspraak omdat een zonnepark hun uitzicht kan veranderen. Met een juiste inpassing in de omgeving hoeft een zonnepark echter niet storend te zijn. Een ander beproefd middel om omwonenden gunstig te stemmen, is het aanbod om energie gratis te leveren. Gemeenten Toestemming van de betreffende gemeente is de volgende stap. Vaak dienen bestemmingsplannen te wijzigen, met het nodige papierwerk en het naleven van processen tot gevolg. in Nederland waar de ten Nog vijf jaar uitdaging in zonneparken … en daarna? Het ontwikkelen van zonneparken is tijdrovend en vergt grote initiële investeringen. De toenemende energiebehoefte en stijgende energieprijzen maken het echter de moeite waard. Bert zal zeker nog vijf jaar uitdagingen hebben met het ontwikkelen van zonneparken. Daarna zijn alle geschikte ruimten benut, is zijn inschatting. En dan? “Er zijn altijd uitdagingen te vinden die een mooie bijdrage leveren aan de samenleving. Hier blijf ik naar opzoek. Maar voor nu is mijn persoonlijke missie bestendig te maken in haar energiebehoefte.” Nederland toekomst38 Ingenieurs uit het verleden Een kleine geschiedenisles over ingenieurs met veel invloed toen én nu Nikola Tesla, een vergeten ingenieur van wereldformaat Nikola Tesla, naamgever van Tesla auto’s en voorvechter en ontwikkelaar van ons huidige energiesysteem. Een elektrotechnicus met bijzondere gaven en een lastig leven. Feilloos als ingenieur, feilbaar als mens Nikola werd geboren als zoon van En de smetvrees die hem meermalen het werk belemmerde, lijkt ook al vroeg aanwezig te zijn. Hij is geniaal als ingenieur en belabberd als zakenman, complex als mens en duidelijk als wetenschapper. Hij startte succesvol en eindigt als een parodistische schim van zichzelf. een orthodoxe priester in huidig Kroatië, een deel van het toenmalig Oostenrijkse keizerrijk. Er is weinig bekend over Nikola als kind. Zijn neuroses en excentrieke eigenschappen komen echter op latere leeftijd duidelijk naar voren. Maar hoe vroeg hij zijn extreme verlegenheid naar vrouwen toe ontwikkeld heeft, dat is lastig te zeggen. Zijn obsessie voor het getal drie komt wellicht van zijn vader af, die immers als priester beroepsmatig bezig was met ‘het getal drie’. In oorlog met Thomas Edison Na het afronden van zijn studie en een aantal korte banen in Frankrijk en Duitsland, vertrekt hij in 1884 naar de Verenigde Staten. Hij begint bij het snel groeiende en invloedrijke bedrijf van Thomas Edison. Binnen afzienbare tijd worden de twee ingenieurs elkaars vijand. Van slechts wedijver of elkaar niet mogen is geen sprake. Ze doen hard hun best elkaar op ieder vlak ten gronde te richten. Hoogbegaafd, excentriek en niet toegerust tot het leiden van een prettig leven. De oorlog bouwt zich uit rondom de gelijkstroom van Edison en de wisselstroom van Tesla. Alles wordt uit de kast getrokken tot aan het elektrocuteren van een circusolifant aan toe. Dit om het publiek te bewijzen dat de ene vorm van stroom goed is en de andere slecht. 39

Ondanks dat het niet persoonlijk was en niet gericht op zijn prestaties of kwaliteiten, voelde het voor Fikret wel heel persoonlijk. “Mijn vrouw had er alle vertrouwen in dat het goed zou komen, maar ikzelf heb me nog nooit zo onzeker gevoeld. Wat een rot gevoel is dat!” Acutec werd een lichtpuntje in een moment van somberheid De oude wens om te werken in de techniek begon weer aan hem te knagen. Ondanks zijn grote onzekerheid of hij wel zou kunnen slagen in deze sector, probeerde Fikret het. Een dapper besluit, want het is veel eenvoudiger om te blijven ‘hangen’ in hetgeen je kent en waarmee je vertrouwd bent. “Juist in de week dat ik down was en somber dacht over mijn mogelijkheden, belde Coen me. Het klinkt misschien wat overdreven, maar het eerste gesprek met hem bracht weer licht in mijn werkbare leven. Hij heeft het vertrouwen in mezelf hersteld.” Coen (directeur Acutec- detacheerder): “Fikret is een man met goede capaciteiten en de juiste instelling. Iedere werkgever wil medewerkers zoals hij. Ik twijfelde er dan ook niet aan dat ik binnen afzienbare tijd een geschikte werkplek voor hem zou vinden.” Ik ben te lang uit het vak, wat weet ik eigenlijk nog van techniek. Iemand die zeker in het leven staat, kan dit ineens verliezen als zijn comfortzone wegvalt. Fikret is er altijd van overtuigd geweest dat als hij zich ergens voor inzet, het hem ook lukt. “Het gat tussen mijn verouderde kennis van de techniek en de huidige praktijk leek me te groot. Ik wist niet of ik dit zou kunnen overbruggen.” Coen ging daarom opzoek naar een functie die met Fikrets capaciteiten geen grote uitdaging zou zijn. Zo kan hij wennen aan de wereld van de techniek en zijn zekerheid terugwinnen. Vanuit daar kan hij verder groeien. De startersfunctie van werkvoorbereider bij Westland Infra bevalt Fikret bijzonder goed. “Alle twijfel en onzekerheid van het moment van boventallig stelling was na een maand al weg. Ik was zo blij!” En zo is dat negatieve moment een heel mooi moment geworden. Het heeft Fikret namelijk na twintig jaar dwaling teruggebracht naar de techniek. Ambitie Ambitie is wat een man drijft (dat geldt uiteraard ook voor vrouwen). De eerste ambitie van Fikret is waargemaakt. Hij werkt in de techniek … en nu verder! Zijn huidige opdrachtgever, Westland Infra, verzorgt als netbeheerder de distributie van gas en elektra. Als het aan Fikret ligt blijft hij hier, want de sfeer bevalt hem uitstekend. Er respect is voor elkaar, hij heeft behulpzame collega’s en er heerst een gedreven maar ongedwongen werkhouding. “Ik wil hier zelfstandig werken, zonder hulp van collega’s mijn werk kunnen doen. Het lijkt me mooi om daarna in mijn huidige functie een brug te zijn tussen medewerkers en management.” 42

DE INGENEER VOOR INGENIEURS EN ENGINEER Mega projecten in beeld groter, luxer, wilder Installatietechnicus 60 jaar geleden van ambachtschool in 1951 tot werken op Kasteel het Oude Loo Hoge hakken op de bouwplaats meer vrouwen in de techniek! 2017 - 2018

SPAGHETTI IN DE GROND. Ondergrondse Infra is voor 99% een mannenwereld. Toch (of juist hierdoor) houdt Jojanneke Alwon zich prima staande. In haar functie als vakspecialist, ruimt zij de spaghetti aan leidingen in de grond op. In 2050 Nederland gasvrij De overheid wil in 2050 volledig gasvrij zijn. Dat klinkt nog ver weg, maar je zult maar gasexploitant zijn! De schepper VAN STRANDBEESTEN Echte beesten, gemaakt van pvc-buizen. Zichzelf voortbewegend en levend op en van de wind. De evolutie van de strandbeesten ging snel. Dertig jaar geleden ontwaakte hun schepper en zwengelde hij hun evolutie aan. Technische tekenaar 60 jaar geleden Technisch tekenen zonder computer, zonder rekenmachine, zonder tekenprogramma. Ga er maar aan staan! 60 jaar terug was het niet anders. Bewapend met passer, tekentafel en rekenliniaal tekende Niek de Bruin vele installaties. Het gaat om kwaliteiten Coen startte 7 jaar terug Acutec, een technisch projectbureau. Acutec detacheert ingenieurs en engineers in meerdere disciplines. Ze groeien gestaag en zijn de uitgever van het magazine De Ingeneer! De Ingeneer is een jaarlijkse uitgave van Acutec - 088 090 90 50 info@acutec.nl Aan deze uitgave werkten mee: Acutec, Ikarus Marketing en Drukzo Colofon INHOUDSOPGAVE. Ode aan de Techneut De Woody Allen van de RET Het gaat om kwaliteiten Assetmanagement bij Westland Infra Ontwikkelen is groeien, bijblijven en plezier hebben Hoge hakken op de bouwplaats 1037 perrons en honderden kilometers spoor aanpassen: een kleine EU-norm met grote gevolgen In 2050 Nederland gasvrij wat betekent dit voor netbeheerders Installatietechnicus 60 jaar geleden: wat maak je mee? De bouwsector kan wel een goede revolutie gebruiken De Schepper van strandbeesten In heel Nederland zit spaghetti in de grond Nieuwsflits Column 1 2 4 7 8 11 13 14 18 24 26 28 30 35 ODE AAN DE TECHNEUT De fascinatie van ongeveer iedere kleine jongen: machines, robots, bruggen, hijskranen en treinen. Als het maar groot, stoer en sterk is. Als je jong bent werk je ermee in de vorm speelgoed. Tot je ontdekt dat je er je werk van kunt maken. Dat je zélf kunt werken aan en met jouw legomodellen en elektrische treinen; in het echt! Techniek is bij uitstek het vakgebied dat de oude passie weer tot leven wekt. Een magazine over en voor engineers en ingenieurs. Maar eigenlijk vooral over, want het is voor iedereen geschreven. Techniek is immers ook voor niet-techneuten interessant. Kijk maar naar de hoeveelheid aandacht dat het vakgebied dat die oude passie weer tot leven wekt. Van windenergie, tot solar races, nieuwe bruggen, wegen, treinen en ga maar even door. Al die hardwerkende techneuten in Nederland en de wereld zorgen ervoor dat we licht hebben binnen en op straat. Dat we er in de winter behaaglijk bijzitten. Dat we rivieren oversteken zonder te hoeven zwemmen of roeien. Dat we straks op waterstof kunnen rijden. Dat het riool werkt, de dijken niet overstromen… Kortom, ik kan me geen wereld voorstellen zónder engineers en ingenieurs. Met plezier heb ik dan ook meegewerkt aan de totstandkoming van dit mooie magazine. Als eerbetoon aan jullie! Maurits 1

De Woody Allen van de RET De Hoekse lijn is een treinrailtraject dat omgezet wordt naar een metrolijn. De RET heeft met veel verschillende projecten ervaring en exploiteert al vele decennia metro- en tramlijnen. Toch is dit project bijzonder. Daarom waren ze op zoek naar een Woody Allen. En wie zoekt … EEN BIJZONDER PROJECT EEN MATCH OP COMPETENTIES EN KWALITEITEN WERKT! Er zitten twee beweegbare bruggen in de lijn. Daarbij maakt een goederentrein een aantal malen per dag gebruik van dezelfde lijn. Dit zorgt ervoor dat er andere storingen op kunnen treden. Daarbij zijn hierdoor de procedures anders. Omdat de RET voor de perfecte reisbeleving gaat, laten ze niets aan het toeval over. Alles moet dus tot in de puntjes voorbereid zijn. Dát is de reden dat de RET het Proefbedrijf in het leven heeft geroepen en doelbewust werkt met de Woody Allen van de RET. TWEE JAAR VOORBEREIDEN Het project proefbedrijf is bijna twee jaar actief om bij oplevering de lijn ‘in het echt’ te kunnen beproeven. Als de RET slaagt, dan mogen ze de lijn exploiteren. Er is dus veel aan gelegen alles tiptop in orde te hebben vóórdat de proefmaand start. Tien projectmedewerkers zijn ruim een jaar actief om de proefmaand voor te bereiden. In deze maand wordt alles nagebootst wat er zou kunnen gebeuren (extreme situaties worden niet gemeden). Hierbij komen de kwaliteiten van de Woody Allen van de RET, Elise Kersbergen, goed van pas. Ze werkt bij het Proefbedrijf als scenarioschrijfster. Ervaring met het schrijven van scenario’s heeft ze niet, noch heeft ze ooit in de metro-, tram-railbranche gewerkt. Na haar studie bedrijfskunde en informatiemanagement ging ze aan de slag als IT auditor. Hé? Lekker gerichte werkervaring … “Ikzelf stond ook wel even te kijken dat ik werd voorgesteld voor deze functie.” Zegt Elise met een lach Acutec ( het detacheringsbureau dat haar voorstelde) en de recruiters bij de RET waren het eens: Elise is de juiste persoon op deze klus. Niet vanuit ervaring (dat moge duidelijk zijn), maar haar kwaliteiten en competenties sluiten prima aan. ELISE DOL OP RET EN RET DOL OP ELISE De scenario’s zijn geschreven en alle plannen liggen klaar voor het moment van oplevering. Tijd dus voor Elise om andere zaken op te pakken. Want als het scenario de scripts eenmaal zijn geschreven, dan zijn ze geschreven. 2 “Ikzelf stond er ook wel even van te kijken dat ik werd voorgesteld voor deze functie.” Alle deelprojecten die samen toewerken naar oplevering van de Hoekse lijn, kunnen rekenen op ondersteuning. Elise gaat namelijk niet weg bij de RET, oh nee! “Het is heerlijk om te werken bij de RET. Ik raak niet uitgesproken over de projecten waar ik bij mag ondersteunen. En de sfeer onder collega’s is fantastisch. We werken echt allemaal naar hetzelfde doel toe.” EN WAT ALS DE HOEKSE LIJN IS OPGELEVERD? IS HET DAN GEBEURD MET DE WOODY ALLEN VAN DE RET? “Haha, dat wel ja. Maar eigenlijk is Woody er al een paar maanden niet meer. Ik ben nu gewoon Elise. Ik werk als proefcoördinator en word straks projectleider. Wat mijn eerste project wordt, weet ik nog niet. Maar mijn handen jeuken om weer iets moois op te pakken.” Elise ontwikkelt de scenario’s en schrijft de scripts voor alle ‘acteurs’ die meewerken aan de testmaand. Zo speelt iedereen zijn rol: de metrobestuurder, de centrale verkeersleider, reizigers en medewerkers van Pro-Rail. Ieder scenario heeft zijn eigen script en iedereen houdt zich daaraan. Hollywood, eat your heart out! 3 Elise Kersbergen - projectleider RET

HET GAAT OM KWALITEITEN NIET OM LEEFTIJD OF AFKOMST Coen startte 7 jaar terug Acutec, een technisch projectbureau. Acutec detacheert ingenieurs en engineers in meerdere disciplines. Acutec groeit gestaag en is de uitgever van het magazine De Ingeneer! W aarom een detacheringsbureau in de techniek? Van kinds af aan heeft techniek me getrokken. Mijn vader was bakker, maar kluste veel in huis. Hij betrok me hierbij en ik denk dat de affiniteit hier vandaan komt. Een technische opleiding sprak me dan ook aan. Maar omdat ik VWO kon gaan doen, ben ik eerst hiervoor gegaan. Vakken als marketing en bedrijfseconomie vond ik leuk. Toch bleef de techniek me trekken. De opleiding HBO Technische Bedrijfskunde was toen net nieuw. Gelukkig, want deze opleiding leek voor mij ontwikkeld! “Technische Bedrijfskunde leek voor mij te zijn ontwikkeld” Ben je blij dat je niet volledig in de techniek bent verder gegaan? Nee, blij is niet het juiste woord. Al kan ik nu wel mijn ei goed kwijt. Het runnen van een detacheringsbureau is niet 100% technisch. Toch heb ik dagelijks veel met meerdere technische disciplines te maken. Als ik kandidaten spreek of langs ga bij opdrachtgevers gaat het veel over de techniek. Het helpt me dat ik hier veel vanaf weet. 4 Blijft het leuk om over techniek te praten? Het is voor mij inderdaad erg leuk om over techniek te praten. Ondanks dat ik aan de zijlijn sta, maar zo voelt dat niet. Het is belangrijk dat je weet wat er in een functie nodig is aan kennis en ervaring. Dat gaat verder dan een simpel lijstje met vijf vereisten erop. Daarbij is het voor opdrachtgevers prettig als je aan een half woord genoeg hebt en voor kandidaten fijn als je hun wereld begrijpt. Wat is je grootste passie? Als ik mezelf voor het gemak beperk tot het zakelijke, dan is dit vooral het zijn van meewerkend voorman. Het is heerlijk om kandidaten te benaderen, gesprekken te voeren en opdrachtgevers te bezoeken. Het geeft me een kick als de match uiteindelijk slaagt. Want dan is onze kandidaat (tegen die tijd onze medewerker) blij en mijn opdrachtgever tevreden. Wat heb je nu nog als doel? Mijn doel is om van Acutec een solide, stabiel bedrijf te maken. We hebben nu de grootte dat we dit behaald hebben. We zijn toekomstbestendig. Dit voelt voor mij als een verplichting naar medewerkers en opdrachtgevers toe. Ze moeten op Acutec kunnen bouwen en vertrouwen. Daarbij wil ik iedereen de overtuiging mee kunnen geven: “als het van Acutec komt, dan is het goed”. Je hebt je doel dus behaald, en nu? Het laatste doel dat ik noemde hebben we denk ik inderdaad behaald. Maar dit moeten we iedere keer weer opnieuw behalen. Dit doel stopt nooit. Als ik vooruit kijk, dan zijn we over 5 jaar twee keer groter. We hebben dan de slagkracht om succesvol de transitie te maken van onze deta-vast constructie naar full-detachering (engineers vast in dienst bij Acutec). Waarom deze transitie? Op dit moment hebben we een werknemersmarkt. V vacatures en weinig kandidaten. Te weinig misschien nog niet, maar het is wel hard zoeken en passen en meten. Twee jaar geleden zaten we nog overtuigend in een werkgeversmarkt. Dit vraagt om een andere benadering. Daarom moet je als organisatie wendbaar blijven. Je moet mee kunnen veranderen. Veel groter dan twee keer onze huidige grootte zou ik daarom niet willen. Een zware olietanker is immers minder wendbaar dan een vlot jacht. “We zitten nu in een werknemersmarkt. Dat vraagt om een andere aanpak.” Waarom geef je De Ingeneer uit? We hebben een gedeelde passie met onze kandidaten en opdrachtgevers: de techniek. Deze wil ik handen en voeten geven met dit magazine. Daarbij is het een goed platform om iedereen te laten zien wat voor een prachtige technische bedrijven en projecten we in Nederland hebben. Waar ben je blij mee of zelfs trots op? Als ik naar Acutec kijk dan ben ik trots op de ziel van het bedrijf (kan ik dit zo zeggen?). Deze is oprecht. We hebben veel 55-plussers in dienst en veel medewerkers van niet Nederlandse komaf. Het gaat mij om de kwaliteiten die iemand bezit, niet om leeftijd of afkomst. Prachtige mensen worden niet aangenomen omdat ze niet meer zo kwiek zijn als 20 jaar terug of niet foutloos Nederlands schrijven. Ik denk dan: nou en! Dan vind ik een baan die fysiek minder zwaar is of waar schrijven geen wezenlijk onderdeel uitmaakt van de werkzaamheden. Het gaat om de kern van een functie; die moet passen. Acutec heeft meer dan 40 geweldige mensen in dienst. Professioneel en zeer opgewassen tegen de uitdagingen in hun functie. Daar word ik enthousiast van! “Een zware olietanker is minder wendbaar dan een vlot jacht” 5 Coen in de bakkerij van zijn ouders

Succes is weten wat te doen welke kant op te gaan aanpakken, doorpakken en … loskomen van de grond o Master in Marketing o Lecturer at Tio – private university o 12 jaar ervaring o Trotse redacteur van De Ingeneer Wie bouwt met jou de juiste vleugels? Maurits de Bruin (MSc.) maurits@ikarusmarketing.nl 06-22 50 32 70 Asset Management bij Westland Infra W estland Infra is een aantal jaren geleden met de implementatie van assetmanagement gestart. Dit betekent een andere benadering ten aanzien van het beheer en onderhoud van het gasdistributienet. De assetmanagement filosofie is nu verankerd in alle onderdelen van de organisatie. “Het is natuurlijk niet echt een filosofie, maar het komt wel in de buurt. Feitelijk gaat het erom dat we al onze eigendommen op een gezonde manier beheren. We zoeken continu naar de ultieme balans tussen veiligheid, kwaliteit en kosten.” Aldus Arie Vellekoop van Westland Infra. Een andere aanpak is nodig De wijze waarop onderhoud en service werd uitgevoerd vóór invoering van assetmanagement, verschilt sterk met die van nu. Als voorbeeld: voorheen was er een vastgesteld jaarbudget voor de vervanging van circa 20 gasstations. De gasstations werden pas vervangen als ze aanzienlijk verroest waren en als ze op het einde van hun levensduur waren. Met 1600 gasstations betekent dit dat een gasstation gemiddeld na 80 jaar vervangen wordt. Zo lang gaan ze niet mee en daarom was er een andere aanpak nodig. Meer in-control met Asset management Met de aanpak vanuit assetmanagement wordt er meer planmatig gewerkt. Faalkansberekeningen vormen een belangrijk onderdeel. Hiermee worden risico’s geïdentificeerd en vervolgens door mogelijke beheersmaatregelen vermeden. Denk hierbij aan veiligheid of de kans dat iets niet meer werkt. Een ander belangrijke winst is dat de kosten kunnen worden verlaagd door een nieuwe manier van werken. Gevolgschade wordt beperkt, er zijn minder noodoplossingen nodig en onderhoud kan beter worden gepland. Kortom, er wordt slimmer gewerkt. Het vergde ook een cultuurverandering, een andere manier van denken en handelen. Bij Westland Infra werken veel goede techneuten, die gewend zijn om snel te handelen en met de juiste oplossing te komen. De nieuwe werkwijze vraagt nog steeds om deze skills, maar is nu aangevuld met andere kwaliteiten zoals het verwerken van informatie, analyseren en plannen voor de lange termijn. “Het voelt simpelweg goed als je meer grip hebt op zaken. We zijn met assetmanagement meer in-control.” Westland Infra is netbeheerder voor o.a. gas. Arie Vellekoop is teamleider Netbeheer Gas, waaronder assetmanagement valt. Samen met zijn team van 12 “Het gaat erom dat we al onze collega’s is hij verantwoordelijk voor het beheer van de infrastructuur waarmee aardgas wordt gedistribueerd. eigendommen op een gezonde manier beheren” 7

ONTWIKKELEN IS GROEIEN, BIJBLIJVEN EN PLEZIER HEBBEN VAN 40 OUDE DESKTOPS NAAR 2200 IT WERKPLEKKEN OP 3 CONTINENTEN STG heeft wereldwijd vier winkels, waaronder de beroemde Hajenius winkel op het Rokin in Amsterdam, 11 productie sites, 18 verkooporganisaties en een hoofdkantoor in Kopenhagen. Ze produceren en verhandelen tabacsproducten. 8 Gestart als beheerder van 40 desktops (verbonden met coax) en een Novell server. De dagelijkse werkzaamheden én de verantwoordelijkheden van Rudi zien er nu ietwat anders uit bij STG. Met zijn internationale team van 28 IT’ers, beheert hij nu 2200 IT-werkplekken verdeeld over 20 landen op 3 continenten. LIJKT JE WERK NOG OP DAT WAT JE 20 JAAR TERUG DEED? Nee, helemaal niet. De scope is veranderd. Het werkt zó anders als je in verschillende landen op meerdere continenten werkt in plaats van het beheer op één kantoor. WAT IS ER DAN MET NAME VERANDERD? Vooral mijn verantwoordelijkheden zijn anders. Daarbij zijn alle processen en de communicatielijnen niet meer te vergelijken. Hier heb ik iedere dag mee te maken en ze bepalen daardoor grotendeels de inhoud van mijn baan. En dan heb ik het nog niet eens over alle technische vernieuwingen waarin ik moet bijblijven! In mijn functie ben ik vooral heel veel bezig met communiceren. Voor veel IT’ers is dit een belangrijk en zelfs cruciaal onderdeel van de functie. Ik denk dat dit niet altijd voldoende wordt ingezien. WORD JE NIET MOE VAN AL DIE VERANDERINGEN? Oh nee, zeker niet. Jezelf blijven ontwikkelen is voor ieder mens gezond. Dit is de basis van wie we zijn en een teken van jeugd (zegt hij met een lachend gezicht). Nu heeft ontwikkeling voor mij persoonlijk niets filosofisch. Het is een logische manier, ik denk ook de enige, om bij te blijven. Daarbij is het in mijn functie onmisbaar. BEN JE PERSOONLIJK OOK VERANDERD DOOR AL DIE ONTWIKKELINGEN? Zeker! Ik ben een ander persoon dan dat ik tien jaar terug was. Ik luister veel beter naar anderen en ben flexibeler. Soms is het goed om door omstandigheden gedwongen te worden te veranderen. Als ik terug kijk naar deze verandering voel ik me daar goed bij. 2200 WERKPLEKKEN IN 20 LANDEN. HOE MANAGE JE DAT? Mijn team van 28 IT’ers beheert alles rondom de IT werkplekken: hardware, software, helpdesk, processen en contractmanagement. Op dit moment gaat de aansturing soepel. Maar in de tijd dat STG veel ondernemingen overnam, stuitte ik bij de nieuw ingelijfde IT’ers wel op verzet. Ik heb mijn plek dan ook moeten ‘veroveren’. Dit was op afstand (intercontinentaal) en met veel verschillende culturele achtergronden, best lastig. “ALS IT’ER BEN IK VOORAL HEEL VEEL BEZIG MET COMMUNICEREN” JE PLEK HEB JE VEROVERD. WAT IS JE VOLGENDE UITDAGING? Ik mag er maar één benoemen? Dan kies ik voor het verhogen van het teamgevoel. Ik merk dat het nog te veel wij – zij is. Dat is niet goed, maar hoe verander je dit? Hoe laat je iemand uit mijn team in Honduras zich één voelen met een collega uit Madrid of Nederland? Ik heb geen pasklare oplossing. Maar ik ben ervan overtuigd dat als we er voldoende positieve energie insteken, er een moment komt dat we daar zijn waar we willen zijn. DE RODE DRAAD DOOR JE CARRIÈRE LIJKT ONTWIKKELING. ERVAAR JE DAT ZELF OOK ZO? Daar heb ik nog niet zo bij stilgestaan. Maar ik denk dat ik zonder die ontwikkeling niet was geweest wie ik nu ben en waar ik nu sta. Ontwikkelen is jezelf blijven uitdagen, buiten je comfortzone durven te gaan en het vertrouwen hebben dat je het aankunt. “Het mooiste van onze IT baan is dat je overal komt. We zijn gekend van het tabaksmagazijn tot in de directiekamer. Overal speelt IT een rol en overal mag je je steentje bijdragen. Ze kennen me overal bij naam. Al wordt Rudi overal wel wat anders uitgesproken.” 9

Schone energie van de toekomst KERNCENTRALES VOOR KERNFUSIE Temperaturen tot 150 miljoen graden Celsius Internationale samenwerking sinds 1979 Kosten van ITER (centrale in Frankrijk) €20 miljard Esther Lanser werkt al enige tijd in de techniek. Fantastisch, want er mogen best meer vrouwen in de branche actief zijn. Op dit moment werken er 1,2 miljoen mensen in de techniek. Slechts 13% hiervan is vrouw. Hoog tijd dus voor méér Esthers! TECHNIEK MET DE PAPLEPEL De wereld van de techniek is Esther met de paplepel ingegoten. Haar vader had een installatiebureau. Ze heeft lang samen met hem leiding gegeven aan het meer dan 100 jaar oude familiebedrijf. VERKOOP MET HARTZEER Esther werd ouder (of is het netter om te schrijven ‘langzaam minder jong’?) en een kinderwens kwam meer nadrukkelijk op de voorgrond. En hoe geëmancipeerd je in een gezin ook bent, dit houdt in dat (als alles meezit) je als vrouw een tijdje uit de running bent. “Ik vond het soms best lastig om de zorg voor mijn kinderen over te laten aan anderen.” NIET GETREURD Esther koos er daarom voor het bedrijf te verkopen aan een grote landelijke installateur. Maar niet getreurd, want bloed kruipt waar het niet gaan kan. En de wereld van de techniek kon al snel weer rekenen op de inzet van Esther. ONE-OF-THE-GUYS “Als nieuwe collega moet je wel eerst het vertrouwen winnen. Goed observeren, goed luisteren. Ik doe daar als vrouw niet harder mijn best voor, ik ben gewoon zoveel mogelijk mezelf. Ik weet waar het over gaat en hoe de hazen lopen.” Door haar ervaring, instelling en karakter is Esther one-of-the-guys. Vreemde uitdrukking natuurlijk in een artikel dat gaat over ‘meer vrouwen in de techniek’. Maar in een 87% mannenwereld voelt Esther zich goed. 11 HOGE HAKKEN OP DE BOUWPLAATS Dit is de kern van Esther (en ‘Esthers’) in de techniek. Ze is er niet vies van om met een bacotang een klus te klaren. Maar ze vergeet niet wie ze is. Zo kan ze het beste van beiden combineren. “Mijn focus ligt, door de jaren heen, op de processen en de mensen in een organisatie. Ervoor zorgen dat alles goed geregeld en iedereen aangehaakt is. Met elkaar een mooi resultaat neerzetten en een blije klant achterlaten. Dat is waar het om gaat! Ik geloof wel dat wat vrouwelijke eigenschappen hierbij helpen. Hoge hakken kunnen, maar je moet er wel stevig op staan.” “Ik hou van de directheid en de grappen.”

ProRail speelt het klaar. Bijna 70% van alle perrons zijn nu al aangepast Marcel Jongerden geeft ons een iets genuanceerdere blik op dit megaproject. Hij is projectmanager Beheer Toegankelijke Instap & Keerwanden bij ProRail. Het project houdt in dat alle projecten, om de stap van perron naar trein toegankelijker te maken, in beheer worden genomen. Meer controle nu en in de toekomst dus. 12 1037 perrons en honderden kilometers spoor aanpassen: een kleine EU-norm met grote gevolgen In Brussel is besloten dat vanaf 2030 al het openbaarvervoer in de EU geschikt moet zijn voor mindervaliden. Prima besluit en gewoon even doorvoeren! Toch? … COMPLEX, LASTIG, VEEL BELANGEN .. JA, LEKKER! Eén van de grootste onderdelen van het programma ‘toegankelijkheid’ is om het spoor en perron op de juiste hoogte en afstand te krijgen ten opzichte van elkaar. Uiteraard rekening houdend met de treinen die hier gebruik van maken. Het is niet verwonderlijk dat dit veel werk is, als het gaat om meer dan 1000 perrons en naastliggende sporen. De volgende uitdaging is deze aanleg in stand te houden. Dat het complexer is dan ‘enkel’ ophogen of verlagen en veel interne politiek meebrengt, maakt het uitdagend. Een kolfje naar de hand van Marcel! “Iets hoeft niet eenvoudig te zijn, liever niet zelfs! De projecten zijn complex, er hangt veel vanaf en er zijn altijd veel belangen en partijen bij betrokken. Dit continue spanningsveld is goed. Het geeft me energie.” WAAR GAAT HET NU CONCREET OM? In 2020 moet 90% van alle reizigers van en naar volledig zelfstandig toegankelijke stations kunnen reizen. In 2030 moet alle inen uitstap van treinen voldoen aan de EU normen. Dit zijn afspraken die gemaakt zijn met het ministerie. De norm is gesteld op maximaal 7,5 cm afstandsverschil en 5 cm hoogteverschil van uitstap van de trein tot het perron. Te scherp afgesteld en de trein schuurt tegen het perron. Te hoog of te laag en de trein is niet rolstoel toegankelijk. Een marge van 7,5 cm en 5 cm is bijzonder klein als je meeneemt dat treinen bewegen en grond werkt. Toch speelt ProRail het klaar en is nu al bijna 70% van alle perrons aangepast. MARCEL ‘NEEMT IN BEHEER’ In beheer nemen start met het laten meten, inventariseren en analyseren van contracten. Alles moet in kaart worden gebracht om het voor nu en de toekomst te kunnen beheren. Het gaat dan bijvoorbeeld om het bijhouden van welke werkzaamheden waar zijn uitgevoerd. Welke perrons er liggen, wanneer er weer gemeten, onderhoud of vervanging uitgevoerd moet worden, wat de bodemgesteldheid van een locatie is, etc. “Feitelijk is dit het inregelen van assetmanagement waar we het over hebben. Met de bril van assetmanager/ eigenaar bekijk je een project anders. Een snelle en relatief goedkope oplossing nu, kan ervoor zorgen dat je over korte tijd weer onderhoud moet plegen met alle gevolgen en kosten vandien. Als assetmanager kijk ik ook naar de lange termijn. ” COMPLEXITEIT IN DE PRAKTIJK ProRail is sinds 2008 bezig met het op juiste hoogte en afstand brengen van perron en spoor. De complexiteit zit hem erin dat beide delen na verloop van tijd bewegen ten opzichte van elkaar. Ook is het spoor een ander systeem dan het perron. Verzakt de rail rechts ten opzichte van de linker rail, dan wijkt de trein ineens verder van het perron dan de EU-norm toestaat. “Eén van de complexe zaken in dit project is dan ook het absoluut inmeten. Wat moet er per bodemgesteldheid gebeuren om na 10 jaar intensief gebruik nog steeds binnen de gestelde normen te blijven?” BEWEGENDE PERRONS/ FLEXIBELE RAILS? De wereld verandert sneller dan ze ooit deed. Ook de wereld van het spoor en trein. Neem daarbij de hoge kosten voor de aanpassingen en het onderhoud van spoor en perrons. En de behoefte (noodzaak haast) aan nieuwe ontwikkelingen is geboren. Daarom is Marcel een nieuw traject gestart waarin gekeken wordt naar het eenvoudiger, sneller en goedkoper ophogen en op afstand brengen van perrons/spoor. Waartoe dit leidt? Vast tot een succes. Maar hoe dit eruit gaat zien en vooral wanneer, dat blijft nog even koffiedik kijken. 13

In 2050 Nederland gasvrij WAT BETEKENT DIT VOOR NETBEHEERDERS D 14 e overheid wil in 2050 volledig gasvrij zijn. Dat klinkt nog ver weg, maar je zult maar gasexploitant zijn! Arie Vellekoop is teamleider Netbeheer Gas bij Westland Infra. Hoe denkt hij over het volledig dichtdraaien van de gaskraan? WAT HEEFT DEZE UITSPRAAK VAN DE OVERHEID VOOR EEN INVLOED OP JE WERK? Het heeft eigenlijk weinig, misschien zelfs helemaal geen invloed. Dat lijkt vreemd, maar we zijn al lang bezig met het idee dat er een moment komt dat er geen aardgas meer is en dat er andere vormen van energie komen. JE BESTAANSRECHT VERDWIJNT. HOE GA JE DAARMEE OM? Veel organisaties zien hun bron van bestaan veranderen. Denk aan Videoland, Kodak of langzaamaan een fabrikant van sigaretten. Je verliest echter pas je bestaansrecht als je niet mee kunt in de verandering. Je zult als organisatie jezelf nu en dan opnieuw moeten uitvinden; je bestaansrecht moeten herdefiniëren. Ik denk dat we hier al goed mee bezig zijn. Een obstakel is wel dat we vanuit de wet gebonden zijn HOEVEEL VERDIENT NEDERLAND MET AARDGASWINNING? De staatsdeelneming EBN heeft 40% belang in alle samenwerkingen rondom gaswinning uit kleinere gasvelden. In het gasveld van Slochteren is het belang groter. Daarnaast verdient de staat aan de belastingen op gas. De totale aardgasbaten zijn vanaf 1960 ongeveer €265 miljard. Per jaar zijn de baten omennabij €15 miljard. “Je verliest je bestaansrecht als je niet mee kunt in de verandering.” aan bepaalde werkzaamheden. Hier mogen we niet vanaf wijken. We hebben echter alle vrijheid om na te denken over onze eigen toekomst. HOUDT DE WETGEVER ONTWIKKELING TEGEN? Ach weet je, de overheid remt de vooruitgang op sommige punten af. Op andere punten stimuleert ze het juist. Over 30 of 40 jaar hebben we als gasexploitanten en netbeheerders geen bestaansrecht meer als we onszelf niet herdefiniëren. We hebben dus nog wel even om de overheid te overtuigen dat meer vrijheid nodig is. WAT KAN EEN GASEXPLOITANT DAN NOG DOEN ALS ER GEEN GAS MEER IS? Netbeheerders kunnen bijvoorbeeld System Operators worden. Vanuit deze rol managen ze meerdere energiestromen en zorgen op deze manier voor een efficiëntere verspreiding. Er zijn nu al ideeën om reststroom om te zetten in warmte of om piekmomenten beter op te vangen. Daarnaast kunnen we energie uitwisselen dat bijvoorbeeld overblijft van zonnepanelen bij een bedrijf. Geen gas meer in 2050 zorgt dus niet voor stress, maar wel voor de noodzaak tot ontwikkeling. Een uitdaging die we met plezier aangaan! 15

Waanzin in luxe en grootsheid MARINA BAY SANDS IN SINGAPORE Kosten van de bouw: €8 miljard 120.000 m2 aan kamers, zalen, restaurants etc Een zwembad op het dak van 150m lang

Installatietechnicus 60 jaar Philips’ eerste computer in 1958 en een installatie op kasteel Het Oude Loo Technisch tekenen zonder computer, zonder rekenmachine, zonder tekenprogramma. Ga er maar aan staan! 60 jaar terug was het niet anders. Bewapend met passer, tekentafel en rekenliniaal tekende Niek de Bruin vele installaties. Hij was aanwezig bij de conceptfase van de eerste computer van Philips in 1958. En tekende de warmteen waterinstallatie voor kasteel Het Oude Loo. Hoe was het om te werken als technisch tekenaar en installatietechnicus 60 jaar geleden? Philips was je eerste werkgever? Ja, klopt. Bij Philips tekende ik onderdelen van telefooninstallaties. Dat noemden we draadbomen. Hier zag ik ook de eerste computer. Ik dacht: “allemachtig! Als dit ons moet gaan helpen, laat dan maar zitten. ” Ik geloofde er totaal niet in. Deze computer was een kast van 60 bij 50 bij 110 cm en kon optellen en aftrekken. Dat was het. Welke studie deed je voor je bij Philips begon? Studie? Dat is wat teveel gezegd. Ik deed de ambachtsschool, want ik wilde instrumentmaker worden. Alleen was ik niet nauwkeurig genoeg met vijlen en mocht ik hierin niet verder en werd ik elektromonteur. Hoe was het om als technisch tekenaar te werken eind jaren ’50? 1951: Niek de Bruin op de Ambachtsschool Waarom ben je technisch tekenaar geworden? Ik kon er een baantje in krijgen. Veel mooier kan ik het niet maken. Hiermee begon ik bij Philips in Hilversum. Voor mijn vriendinnetje verhuisde ik naar Apeldoorn en startte in 1960 bij Adviesbureau Wassink. Een goede zet, want na 60 jaar zijn we nog zeer gelukkig samen. Mijn vrouw en ik dan. Bij Wassink werk ik al even niet meer Bij Philips werkte ik van acht tot vijf, vijf en een halve dag per week. In 1960 startte ik bij adviesbureau Wassink. Dit was een modern en vooruitstrevend bedrijf. Ze hadden, als één van de eerste, de nieuwe vijfdaagse werkweek geïntroduceerd. Wat een luxe was dat. Twee dagen vrij iedere week! Bij de eerste computer dacht ik: “Allemachtig! Als dit ons moet gaan helpen, laat dan maar zitten.” 18 geleden: wat maak je mee? In mijn beginjaren stond ik iedere dag achter de tekentafel. Ik wachtte tot ik een opdracht kreeg en voerde deze uit. Een elektrotechnische installatie voor een school of fabriek was soms weken werk. Een nieuwe opdracht begon ik met een nieuw vel tekenpapier op mijn tekentafel. Mijn rekenliniaal altijd op dezelfde plek en mijn overige materiaal schoon en op orde. Ik tekende zo nauwkeurig mogelijk, maar veel nauwkeuriger dan 1 millimeter ging toen nog niet. De rekenliniaal en de inkt uit de pennen lieten dat niet toe. Vond je het werk leuk? Oh ja! Al praatte ik meer dan ik werkte. Ik tekende altijd zo hard en snel mogelijk. Dan had ik daarna tijd om de fabriek of het kantoor door te lopen en met Jan-enalleman te kletsen. Heb je jezelf nog ontwikkeld? Ik ben wel verder gegaan ja. Vanaf 1964 deed ik er ook warmte installatie bij. Ik weet nog goed dat ik samen met mijn collega-tekenaar bij de directeur moest komen. Hij wist dat we beiden op de nieuwe tak wilden beginnen als tekenaar. Hij zei: “Er is maar plek voor één. Dus degene die ervan afziet mag dat nu zeggen.” Het bleef heel lang stil. We stonden voor zijn bureau en ik dacht : “verrek maar, ik zeg niks!” Mijn collega voelde zich ongemakkelijk door de stilte en gaf het op. Hij bleef zijn oude werk doen. Uiteindelijk berekende en tekende ik als installatie technicus, installaties voor verwarming, ventilatie, warm water, gas en verlichting voor o.a. scholen en bejaardenhuizen. Ik was hierbij betrokken tot oplevering. We stonden voor zijn bureau en ik dacht: “verrek maar, ik zeg niks!” Om installatietechnicus te worden leerde ik veel bij. Ik heb een stapel diploma’s ergens op zolder liggen. Ik weet niet meer wat ik allemaal geleerd en bestudeerd heb. In ieder geval elektrotechniek, bouwkunde en hogere wiskunde.. Bij Bronswerk Apeldoorn werkte ik in 1967 voor het eerst als installatietechnicus. Zo was ik meer betrokken bij de projecten. Dat voelde goed. Meer betrokkenheid en vooral meer afwisseling. 19

Heb je veel ontwikkelingen meegemaakt? In 1968 werkte ik bij Warmteservice. Hier keurde ik de eerste computer af. Een stalen kast van 90 bij 50 bij 40. Deze kon al een boel meer dan de computer van Philips 10 jaar eerder. Hij kon ook vermenigvuldigen en delen. Hij had alleen geen geheugen. Hij kon nog niets ‘onthouden’. Waardeloos dus! Dan mocht je nog alles zelf opschrijven. Daarbij zijn de meeste deel- en vermenigvuldigsommen ook weer niet zo lastig met een rekenliniaal. Dus ook deze computer was exit! “Vanuit het kasteel liep ik ook wel eens naar het paleis dat toen nog geen museum was.” Wat is je meest opvallende project geweest? Járen later werkte ik weer een aantal jaren bij Bronswerk. Nu aan de verwarming- en warmwaterinstallatie voor kasteel Het Oude Loo. Dit was ergens medio jaren ’70 onder leiding van baron Van Asbeck. Het project liep over enorm veel schijven. Oudheidkundigen, beheerder van het kroondomein etc. etc. Verder viel op dat het allemaal heel, heel duur was. Geld was volkomen onbelangrijk. Zo moesten de tegels voor de badkamer, die hier speciaal voor ontworpen en gemaakt werden, 7 keer opnieuw. Door het bakproces was de kleur toch niet helemaal wat de architect (en ook persoonlijk koningin Juliana) in gedachte had. Gouden kranen werden iedere keer teruggestuurd omdat ze achteraf toch niet aan de eisen voldeden en ga zo maar door. Een meevaller was dat de meeste installatie – ontwerpen die ik had gemaakt niet over hoefden. Verder viel op dat het allemaal heel, heel duur was. Geld was volkomen onbelangrijk Vanuit het kasteel liep ik ook wel eens naar het paleis dat toen nog geen museum was. Heerlijk om over die zolders te lopen. Van al die eeuwen werd alles, echt alles bewaard: schouwen, haarden, doorgezakte stoelen, schilderijen. Alles lag opgestapeld op de zolders van het paleis. Heb je nooit de behoefte gevoeld iets mee te nemen van één van de zolders? Hahaha, met al die camera’s? Nee, zeker niet. Iedere stap die je zette werd geregistreerd. Waarom niemand me tegenhield als ik daar liep weet ik niet. Misschien dachten ze dat ik daar hoorde te zijn. 20 Ben je altijd blijven werken als technisch installateur? Nee, in 1980 heb ik de opleiding gedaan tot GAWALO installateur. Ik wilde loodgieter worden. Weer eens iets anders. Want verandering van spijs doet eten. (“Behalve in mijn huwelijk” voegt Niek er haastig aan toe, want zijn vrouw zit op gehoor afstand.) Mijn eigen installatiebureau heb ik nooit gehad. De accountant adviseerde me namelijk dit niet op te starten in de crisisjaren. In plaats hiervan kon ik beter een winkel beginnen in ijzerwaren, elektra, sanitair etc. Dit heb ik tot mijn pensioen succesvol gedaan. Mijn oudste zoon is nu eigenaar van Vakman De Bruin. Zou je terugkijkend, zaken anders hebben gedaan? Alles is me altijd komen aanwaaien. Het kwam op mijn pad en ik ging hierin mee. Al die veranderingen vond ik prettig. Ik zou het niet anders hebben gedaan. Je bent niet een type om stil te zitten. Aan welke projecten werk je nu? Dat klopt (zegt hij met een brede grijns). Hij staat vlug op en loopt naar de tuin. “Deze fontein heb ik net af”. Hij laat een indrukwekkend waterwerk zien dat het water exact synchroon over 21 pijpen verdeeld. Op Sinterklaasavond 2006 kreeg Niek een aantal hartaanvallen en stond zijn hart tot drie keer toe stil. Een eyeopener over hoe mooi, goed en fijn het leven is. Zeker als je het in volle vaart weer op kunt pakken. Hij dacht aan de dromen die hij had in 1983, over zijn leven en dat van zijn vijf kinderen. Hij verwerkte ze recent in een tekening, liet er een glas-in-lood raam van maken en ontwierp er een grafsteen omheen. “Prachtig hoe het zonlicht door het gekleurde glas van ons graf schijnt.” “Daarvoor heb ik het graf van mij en mijn vrouw ontworpen en laten maken. We fietsen daar soms langs en zitten dan op een bankje. Prachtig hoe het zonlicht door het gekleurde glas schijnt.” Samen met zijn vrouw keek hij toe hoe de steen en het glas op het graf werden geplaatst. Alles op orde, alles geregeld en alles volgens zijn eigen idee. Dat is Niek ten voeten uit. De namen zijn al gegraveerd, alleen de data ontbreken nog. Je hebt niet alles in de hand en je kunt niet alles voorzien. Ik ben altijd meegegaan op de stromen van het leven en had toch altijd alles onder controle. Maar hoe ouder je wordt, hoe meer je die controle los moet laten. Controle op je kinderen, je lichaam, situaties om je heen. Zelfs op je vrouw! (Zegt hij lachend, terwijl hij achterom kijkt naar zijn vrouw die op de bank zit.) En uiteindelijk laat je alle controle los. Het moment bepaal je niet zelf. Ik laat me graag verrassen. 21

Scherpe bochten door een woest landschap ATLANTISCHE WEG IN NOORWEGEN 12 orkanen tijdens de bouw 8,3 km lang over meerdere eilanden 8 bruggen waarvan de grootste: 260m lang en 23m hoog

DE BOUWSECTOR KAN WEL EEN GOEDE REVOLUTIE GEBRUIKEN Ketensamenwerking en slimme dingen doen. Nieuwe technologieën combineren met de praktische ervaring van oude rotten op de bouwplaats. Dít is wat BIM behelst: de proces-gestuurde oplevering van een woning, zoals auto’s die van een lopende band afrollen: prefab of niet. KARTREKKER De bouwsector is traditioneel en kosten gedreven. Dit staat ontwikkelingen nog wel eens in de weg. Comfort Partners is hierin anders. Zij draagt sterk bij aan de ontwikkelingen binnen de sector, op technologisch gebied en daarbuiten. Om op dit niveau medebepalend te zijn, is het belangrijk om het kennisniveau van de hele organisatie te verhogen. Dit brengt intern uiteraard ook veel veranderingen met zich mee. Daarom zijn ze volop bezig met de implementatie van BIM, een grootse paradigmaverschuiving binnen de traditionele bouwsector. HET HUZARENSTUKJE: BIM BIM (Building Information Modelling) haalt informatie vanuit de hele keten bij elkaar en weet dit zo te combineren dat er efficiënter, effectiever, sneller en beter gewerkt wordt. Het doel is dat er een woning gebouwd wordt in minder tijd, tegen lagere kosten en beter afgestemd op de wensen van de klant en eindgebruiker. Is zo’n ideale wereld mogelijk? BIM BIJ COMFORT PARTNERS Building Information Model of zoals het nu veel wordt vertaald: Building Information Management. Er is een overschot aan data en daarom is het juist beheren van data cruciaal. Daarbij kan een effectieve omgang met die data veel waarden toevoegen. Twee aspecten zijn daarbij erg belangrijk.: - - De verreikte data tijdens het verloop van een proces (van aanvraag tot oplevering) moet toegevoegde waarde leveren voor de kwaliteit van het eindproduct. Uiteindelijk gaat het om klantbeleving. Onder het credo “kennis is macht, kennis delen is kracht” zullen organisatie zowel intern als extern de gegevens met elkaar moeten delen. Streven daarbij is om gegevens eenduidig en gestandaardiseerd te krijgen zodat alles nog maar één keer hoeft te worden doorgevoerd. Comfort Partners streeft naar operational excellence. Daarom is het belangrijk dat alle processen efficiënt en effectief zijn. Het BIM traject helpt hierbij. Het moet een aaneengeschakeld proces worden, dat van aanvraag tot aan service en onderhoud loopt. 24 IDEAALBEELD Er bestaat een gedetailleerde weergave van de woning, met onder andere de plek van een wandcontactdoos en het merk en de kleur van de radiator in de badkamer. Vanuit het systeem wordt er ‘automatisch’ een bestelling geplaatst bij de toeleverancier. Er wordt tijd ingepland bij de onderaannemers, de vervoerder weet waar hij alle onderdelen in het huis moet zetten etc. Zo ontstaat er een gestroomlijnde samenwerking tussen alle ketenpartners. REVOLUTIE IN DE VORM VAN BIM Bij de fabricage van een auto zijn alle ketenpartners betrokken. Van de panel-testing van een nieuw model, tot en met de fabricage van een onderdeel en het aannamebeleid bij assemblage fabriek/plek. Alles valt als puzzelstukjes in elkaar. En de partners zijn voor hun succes van elkaar afhankelijk. Henry Ford bracht in 1910 een proces-revolutie te weeg door voor het eerst zijn auto’s op een lopende band te produceren. BIM kan in de bouwsector voor eenzelfde revolutie zorgen. Maar in tegenstelling tot Ford’s gedachte “Iedere kleur auto is goed, zolang het maar zwart is”, moet een woning wel volledig aan de wensen van de klant voldoen. De theorie en de praktijk zijn dus nog niet zo eenvoudig. Om alle systemen naadloos op elkaar aan te laten sluiten is er in eerste instantie één basisgedachte nodig die door alle ketenpartners omarmd moet worden. Wat is het basis-huis en met welke modules kun je een huis personaliseren? “ EEN CRUCIALE ROL SPELEN BINNEN COMFORT PARTNERS BIJ DE IMPLEMENTATIE VAN BIM IS EEN GROTE UITDAGING. HET OPLOSSEN VAN COMPLEXE OPGAVEN GEEFT MIJ VEEL VOLDOENING.” DE UITDAGING VAN GIDEON DEN OUDEN Gideon is BIM werkvoorbereider en projectlid. Hij is opgeleid als bouwtechnisch bedrijfskundige en is gespecialiseerd in optimaliseringstrajecten. Gideon ziet er binnen het projectteam op toe dat alle beschikbare informatie wordt verzameld, centraal wordt opgeslagen en gekoppeld wordt. Om zo via de processen beter te kunnen sturen op het gewenste resultaat. 25

DE SCHEPPER VAN STRANDBEESTEN THEO JANSEN BAART OVER DE WERELD VEEL OPZIEN Echte beesten, gemaakt van pvc-buizen. Zichzelf voortbewegend en levend op en van de wind. De evolutie van de strandbeesten ging snel. Dertig jaar geleden ontwaakte hun schepper en zwengelde hij hun evolutie aan. START VAN DE EVOLUTIE Eerst voorzichtig van achter een computerscherm. Om te ontdekken hoe de evolutie werkt, creëerde Theo computerbeestjes. Heel anders dan de strandbeesten die nu de stranden bij Scheveningen bevolken. Maar wij lijken ook in niets op de eencelligen die we in den beginne (miljarden jaren geleden) waren. Een ideaal begin dus van evolutie. Het computerscherm werd bevolkt met streepjes. Deze voortbewegende streepjes hadden voorop een punt. Als ze met deze punt een ander streepje raakten, dan ging de ander dood. Na een vooraf bepaald aantal bewegingen, werd het voorjaar in streepjesland. De overgebleven streepjes paarden en er kwamen nieuwe jonge streepjes bij. De anatomie van het computerbeestje bestond uit vier delen. In de loop van de tijd ‘leerde’ het beestje dat als je minder recht bent, de kans kleiner wordt dat een ander je dood prikt. Zonder tussenkomst van hun schepper, veranderden ze van rechte streepjes in kronkelige lijntjes. Na vele generaties was er zo een ander computerbeestje geboren. KUNSTENAAR WORDT SCHEPPER Bij Theo ontstond hier het idee dat je als kunstenaar vooral schepper bent. Het werd tijd om de digitale wereld te verruilen voor ‘de echte’. Zijn digitale lijntjes werden elektriciteitsbuizen. Hij liep de bouwmarkt binnen en kocht zijn eerste lading gele ‘strepen’. Het eerste dier dat Theo bouwde, leek in zijn atelier/ laboratorium veelbelovend. De Animaris Vulgaris bleek na geboorte echter niet op zijn eigen benen te kunnen staan. Hij zakte door al zijn gewrichten heen en werd een zielig hoopje pvc-buizen. “Met weemoed kijk ik terug naar de Animaris Vulgaris. Hij ligt er nu zielig bij. Hoe kon ik denken dat het zou gaan lukken? Er moet een irrationeel optimisme aan ten grondslag hebben gelegen.” 26 “Diezelfde dag besloot ik een jaar van mijn leven te geven aan de gele buisjes. Dat is inmiddels bijna 30 jaar geleden.” DE NATUUR GEBRUIKT EIWITTEN, THEO ELEKTRICITEITSBUIZEN Slim genoeg om te voelen wanneer ze te dicht bij de branding lopen. Of te weten wanneer ze te veel energie van zichzelf vergen door te lopen in het mulle zand. Hij wilde alles maken van elektriciteitsbuizen, zoals de natuur alles maakt van eiwit. Je kunt er ogen mee maken, huid, longblaasjes. Het is dus multifunctioneel, net zo als elektriciteitsbuis. Dit is flexibel, maar in driehoekconstructie ook heel stijf en stevig. Je kunt er zuigers doorheen laten bewegen, lucht in opslaan, van alles! UITDAGINGEN TE LIJF De strandbeesten maakten de afgelopen 30 jaar een flinke evolutie door. Hun schepper ontdekte steeds nieuwe mogelijkheden om uitdagingen het hoofd te bieden. Uitdagingen als mul zand waar de beesten moeilijk doorheen komen. Plotseling opkomend water als de beesten bij de branding lopen. Of harde wind waardoor de beesten zichzelf kapot rennen. Dan hebben we het nog niet over de uitdagingen die de strandbeesten zelf opwierpen. Gewrichten gemaakt van plakband werken niet. Tyraps werken al beter, maar deze zijn niet bestand tegen jaren weer, wind en zeewater. “Je moet beschikken over het vermogen tot kunnen. Dat is de kunst van ontsnappen en de kramp van het niet-kunnen. Stel ik kan mijn bril niet vinden omdat ik zonder bril niets kan vinden. Dan bevind je je als het ware in de kramp van het niet-kunnen. De kunst is om hieruit te ontsnappen. Irrationeel optimisme biedt uitkomst.” ALLE STRANDEN BEVOLKT MET STRANDBEESTEN Theo’s doel is om stranden in de wereld te bevolken met strandbeesten die zelfredzaam zijn. Bestand tegen stormen omdat ze weten hoe met harde wind om te gaan. Hiermee is hij als schepper al ver. Met een ingenieus systeem voelen de strandbeesten het als ze in het water lopen. Een flexibel buisje hangt bijna op de grond en zuigt lucht aan. Zuigt het water aan, dan keert het automatisch om. Het mulle-zand-zintuig voelt de druk oplopen in de spieren. Dit gebeurt als het lopen moeizaam gaat. De reflex is dan: omkeren. Het gevolg is dat de strandbeesten, voortgestuwd door hun energie (de wind), bewegen tussen mul zand en water. Uiteindelijk hebben de strandbeesten zelfs een geheugen gekregen. Hiermee weten ze nog vóórdat ze de branding in lopen dat ze bijna bij het water zijn. Ze keren automatisch om en voorkomen zo een wisse verdrinkingsdood. 30 JAAR ARBEID LEVERT PRACHTIGE BEESTEN OP Zenuwcellen, geheugen, spieren, gewrichten; alles is gemaakt van pvc-buizen. Soms geholpen met een rubber ringetje, een satéprikker en een flexibel slangetje. 30 jaar ijverig denken, noeste arbeid, een onnavolgbare hoeveelheid geduld en onuitputtelijk doorzettingsvermogen. Het heeft geresulteerd in technisch hoogstaande en bijzondere creaties… en in prachtige beesten. De evolutie staat niet stil. Hun schepper heeft namelijk nog iedere dag een stevige vinger in hun ontwikkeling als soort. Ga eens naar Scheveningen of een ander stuk strand in Nederland. Met een beetje geluk zie je er één of een hele kudde. Bewegend tussen mul zand en branding. Hun ledematen soepel en de windvangers sierlijk in de lucht. En kijk dan ook naar de duinen achter het strand. Daar zit misschien hun schepper tevreden te kijken … en hij zag dat het goed was. THEO JANSEN: • • • • • • • Studeerde technische natuurkunde Werd in 1975 kunstenaar Lanceerde zijn strandbeesten project in 1990 Reist hiermee sindsdien de wereld mee rond. Hij nam deel aan brainstormsessies van NASA In 2011 ontving hij een eredoctoraat op de Concordia universiteit in Montreal Schreef o.a. het boek De Grote Fantast (waarop dit artikel is gebaseerd) 27

IN HEEL NEDERLAND ZIT SPAGHETTI IN DE GROND. Ondergrondse Infra is voor 99% een mannenwereld. Toch (of juist hierdoor) houdt Jojanneke Alwon zich prima staande. In haar functie als vakspecialist, ruimt zij de spaghetti aan leidingen in de grond op. WAT IS ONDERGRONDSE INFRA? Voor sommigen gesneden koek en logisch, maar voor sommige anderen (schrijver inclusief) is toelichting niet overbodig. Alle kabels en leidingen van ProRail die in de grond liggen op terreinen van ProRail en derden (zoals gemeenten), vallen onder ondergrondse infra. Denk hierbij aan waterleiding, elektra, glasvezel, etc. WAT DOE JE ALS VAKSPECIALIST-ONDERGRONDSEINFRA? “Eigenlijk ben ik ruimte beheerder. Ik zorg ervoor dat alle kabels en leidingen in goede ruimten liggen. En vooral ook dat ik weet wáár ze liggen.” Dat laatste lijkt logisch, maar is het in de meeste gevallen niet. Sinds begin vorige eeuw worden er kabels en leidingen in de grond gelegd. Dit is nooit nauwkeurig bijgehouden. Hierdoor is er op veel plaatsen in de grond een ‘spaghetti’ aan leidingen ontstaan. Leidingen die niet meer in gebruik zijn en leidingen en kabels die nog wel een functie hebben. 28 Natuurlijk hoort alles in de grond er netjes bij te liggen! WAT DOET EEN VAKSPECIALIST ONDERGRONDSE INFRA? Jojanneke beoordeelt ontwerpen en bestekken aan de hand van processen, certificeringen en afspraken. Haar kennis van de techniek en de ondergrondse ruimte zorgt ervoor dat projecten efficiënter verlopen. Ze kosten hierdoor minder tijd en geld. STRUCTUUR! OVERZICHT! EFFICIËNTIE! In tegenstelling tot overschatten van de functie, is jarenlang het tegenovergestelde het geval geweest. Dit loopt wel enigszins in lijn met de totale ondergrondse infra. “Alles waar 60 of 90 centimeter grond overheen zit, krijgt geen aandacht. Je ziet het niet en dus is het niet spannend, niet interessant.” Dat Jojanneke hier zelf anders over denkt, blijkt uit de passie waarmee ze spreekt over het belang van een goed beheer van de ondergrondse ruimten. ENTHOUSIASME WERKT AANSTEKELIJK Haar enthousiasme voor de techniek werkt aanstekelijk. Denk aan boringen, persingen, kunststof- en betonnen kabelkokers, trekputten, riolering, waterinstallaties en brandblusinstallaties. Inclusief haar gedrevenheid om de ondergrondse infra van ProRail tot in de puntjes perfect te krijgen. Natuurlijk hoort alles in de grond er netjes bij te liggen! Natuurlijk moeten we precies weten wat waar ligt! En natuurlijk horen er geen loze leidingen en kabels meer in de grond te zitten! Als schrijver ben ik binnen 30 minuten overtuigd en stoor ik me nu al aan de wanorde die er in de afgelopen jaren is ontstaan. Ik word er ineens onrustig van! Dat ProRail hieraan nu veel aandacht besteedt, is dan ook zeer terecht: structuur, overzicht, efficiëntie! 29

NIEUWSFLITS Nederlandse energiereuzen gaan wind- en zonne-energie opslaan De bedrijven die in Nederland verantwoordelijk zijn voor de levering van gas en elektriciteit bundelen hun krachten om schone energie uit zon en wind op te slaan. De energie wordt omgezet in waterstof en opgeslagen in lege zoutkoepels. 250 meter lange vetberg in Londens riool Schiphol volledig over op duurzame energie Een 250 meter lange, 130 ton wegende ophoping van luiers, natte doekjes, vet en andere viezigheid, verstopt het riool van Londen. Een lastige klus, want de smurrie is zo hard als beton. Nederlandse uitvinding maakt verhitting tot 150 miljoen graden mogelijk Wetenschappers uit Eindhoven hebben een belangrijke uitvinding gedaan die kernfusie een stap dichterbij brengt. Door te experimenteren met vloeibaar metaal hebben ze een oplossing bedacht voor het oververhitten van reactorwanden. Bij kernfusie kunnen temperaturen oplopen tot 150 miljoen graden. Dit is 10 keer warmer dan de kern van onze zon. Schiphol schakelt vanaf 1 januari 2018 volledig over op Nederlandse windenergie. Hiervoor heeft de luchthaven een overeenkomst gesloten met Eneco voor de komende vijftien jaar. Ook de andere luchthavens van de Schiphol groep; Rotterdam The Hague Airport, vliegveld Eindhoven en vliegveld Lelystad gaan over op duurzame energie. Gezamenlijk gebruiken deze luchthavens jaarlijks 200 gigawatt uur aan stroom. Dat is vergelijkbaar met het gebruik van 60.000 huishoudens. Woning voor 5000 euro in Minitopia In Minitopia in Den Bosch staat een huis dat binnen één maand voor slechts 5000 euro is gebouwd. Je vindt er ook tiny houses en een huis dat is opgebouwd uit panelen die je aan elkaar kunt klikken. Het terrein is van woningcorporatie Zayaz en die doet mee aan een experiment ‘flexibel wonen’. Wereldprimeur! Nederland een waterstofcentrale De Groningse Eemshaven heeft een wereldprimeur: daar komt de eerste grote, klimaat neutrale waterstofcentrale. Nuon, Gasunie en de Noorse olieproducent Statoil werken samen om dat vanaf 2023 mogelijk te maken. Het is de bedoeling dat de Magnum-centrale zonder CO2uitstoot stroom opwekt. De centrale zelf stoot dan alleen maar waterdamp uit. Jaarlijks zal de centrale zo’n 1,3 miljoen ton CO2 besparen. Gebruikt wc-papier is geld waard Geld verdienen met gebruikt wc-papier uit rioolwater. In Warmerhuizen is hiervoor een speciale installatie in gebruik genomen. 180.000 ton wc-papier door het riool dat vol zit met o.a. cellulose. Zonde om zomaar weg te spoelen, want dit is een bindmiddel voor bijvoorbeeld asfalt. 2017 30 NIEUWSFLITS Google test luchtverkeersleiding voor drones Project Wing, het droneproject van Googles onderzoekslab X, heeft met succes een luchtverkeersleidingssysteem voor autonome vliegtuigjes getest. Het systeem moet uiteindelijk worden ingezet als drones zelfstandig pakketjes gaan bezorgen en andere taken uitvoeren. Monorail in opkomst Van vervoer in attractieparken tot dé oplossing voor overbevolkte, dicht geslipte en vervuilde steden? De metro rijdend op of hangend onder een enkele rail en aangedreven door elektrische batterijen. Het lijkt voor veel steden de oplossing. Meerdere steden in China experimenteren ermee. Istanbul (stad met de meeste verkeersopstoppingen ter wereld) legt een netwerk van monorails aan en wil ermee 200.000 mensen per dag vervoeren. Metro rijdt door flatgebouw In China rijdt een metro dóór een flatgebouw. Even schrikken, maar wel zo efficiënt. Vanuit je woning stap je zó het platform van de metro op en rijd je naar je werk. In de provinciestad wonen 49 miljoen mensen. Creativiteit rondom wonen en vervoer is noodzakelijk in zo’n dichtbevolkte stad. Nederland voorop in elektrisch busvervoer Nederland zit wereldwijd in de voorhoede met elektrische bussen in het openbaar vervoer. Over twee jaar rijden er bijna 300 rond in Nederland. Dat is drie keer zoveel als nu. Elektrisch laden wordt net als benzine tanken Een samenwerkingsverband van de Volkswagen-groep, Mercedes en Ford gaat op grote schaal supersnelle laadstations in heel Europa aanleggen. Op korte termijn moeten er 400 komen, en voor 2020 moeten het er een paar duizend zijn. Auto gemaakt van vlas: net zo sterk als carbon of aluminium en véél zuiniger in productie Ondergrondse pijplijn in Brugge gevuld met ... bier Het bier werd voorheen altijd met vervuilende tankwagens door het historische centrum van Brugge gereden, maar door de nieuwe pijpleiding is dat niet meer nodig. De aangelegde plastic buis is 3,5 kilometer lang. Het duurt zo’n 45 minuten om het bier van de brouwerij in het historische centrum naar de bottelarij aan de rand van de stad te pompen. Studenten uit Eindhoven bedachten een auto volledig gemaakt van vlas. De platen zijn zo sterk als aluminium. De productie ervan kost echter een fractie van de energie. Daarnaast is de auto super licht én volledig afbreekbaar. Eerste 3D geprinte brug ter wereld De acht meter lange brug is onderdeel van de nieuwe randweg bij Gemert. Hij is niet groot, maar wel helemaal uit de printer komen rollen. De brug bestaat uit 800 geprinte laagjes en is ter plekke in elkaar gezet: sneller, mileuvriendelijker en goedkoper dan de traditionele manier van bouwen. 2017 31

graafma MEGA Een mega, chine DE BAGGER 288 IS ONTWORPEN DOOR KRUPP 95m hoog en 215m lang Een gewicht van 45.500 ton Verwerking van 240.000 m3 kool, steen of aarde per dag

DOE MEE MET WAR CHILD SAMEN HALEN WE DE OORLOG UIT EEN KIND Misbruikt. Opgejaagd. Uitgebuit. Honderdduizenden oorlogskinderen worstelen dagelijks met de gevolgen van gewapend conflict. Een kind hoort niet thuis in oorlog. Nooit. War Child biedt hen de kracht van vriendschap in een tijd waarin ze alleen maar vijanden kennen. We geven ze de kans om hun ervaringen te verwerken. Op een veilige plek weer naar school te gaan en samen met hun gemeenschap een vreedzame toekomst op te bouwen. Doe mee met War Child. Samen halen we de oorlog uit een kind. WORD FRIEND OP WARCHILD.NL Snel praktisch & concreet advies? Valegis ontzorgt! U bent een ervaren expert binnen de techniek. Wij zijn experts op het gebied van het recht. Hebt u een vraag op het gebied van het arbeidsrecht, ondernemingsrecht, contractenrecht of vastgoedrecht, dan helpen wij u graag. In onze kantoren in Den Haag en Amsterdam staan onze ervaren specialisten klaar om u op toegankelijke en no-nonse manier te adviseren. Wij nemen uw juridische problemen uit handen en lossen die op, zodat u zich volledig kunt focussen op uw business. Kijk voor meer informatie op onze website of neem telefonisch contact met ons op. Valegis.com | info@valegis.com | 070-3196040 | 020-7233633 Op een druilerige zaterdagochtend rijd ik naar de dealer voor mijn winterbanden. Ik word ‘in de wacht’ gezet en loop naar een prachtige RS6. Ik sta de auto te bewonderen en spreek een man aan die met evenveel genot staat te kijken: “als je dan toch iets mag uitzoeken, dan zou ik deze maar doen.” COLUMN “Ja dat wil ik ook” – zegt de man “maar ik sta al 45 minuten te wachten op dat stelletje daar.” En hij wijst naar de verkopers die rustig hun vrijdagavond aan het doorspreken zijn. Kennelijk is het niet de bedoeling klanten te woord te staan. Laat staan iets te verkopen vóórdat deze, duidelijk belangrijke, sociale gebeurtenis is afgerond. We kletsen wat samen, terwijl we naar de auto staren. Er komt een medewerker gehaast binnen terwijl hij zijn jas uittrekt. “Kan ik u helpen?” vraagt hij de man. Hier is het echter te laat voor. Hij gunt ze de verkoop niet meer en geeft dit aan. Het doet de verkoper niet veel en hij sluit zich aan bij zijn keuvelende collega’s… “Vreemd” denk ik nog. De zaterdag erop rijd ik met mijn familie langs de autodealer op weg naar de Efteling. Het weer is zo mogelijk nog slechter en saaier dan de week ervoor bij de dealer. Pardoes, achtbanen, het sprookjesbos; veel zin heb ik er niet in. Bij de ingang staat een medewerker in de stromende regen plattegronden uit te delen. Hij doet dit zo vrolijk en energiek dat de regen me niet veel meer doet en ik net als mijn kinderen zín heb in een dagje Efteling. Mijn zoontje rent op hem af en de medewerker zegt: “Daar ben je! Ik sta al de hele ochtend al op je te wachten. Kijk, deze plattegrond heb ik speciaal voor jou bewaard.” Je begrijpt dat mijn zoon dit bijzondere ‘geschenk’ de hele dag (inclusief nacht!) niet meer heeft losgelaten. Op de weg terug rijden we weer langs de autodealer. En ik denk: “vervang al die verkopers door die ene medewerker van de Efteling en je verkopen schieten als LANGNEK omhoog!” Een beetje aandacht, enthousiasme, gastvrijheid, verwondering. Het maakt een verschil van dag en nacht. Joris Samson Salesmanager Acutec Meidoornkade 22 3992 AE Houten 088 - 090 90 50 35 AANDACHT, GASTVRIJHEID … WAT EEN VERSCHIL!

We geven met plezier De Ingeneer uit We delen de passie van onze opdrachtgevers en werknemers, kandidaten. Want werken in de techniek geeft de mogelijkheid om te doen wat je leuk vindt en waar je energie van krijgt. Gave projecten, stoere bedrijven, unieke ontwikkelingen en mooie mensen. Dát is in het kort wat werken in de techniek inhoudt. Met De Ingeneer willen we dit gevoel overbrengen. Leuk als je ons laat weten of dit gelukt is! 088 – 090 90 50 - info@acutec.nl - www.acutec.nl Elektrotechniek | Werktuigbouw | Ondergrondse Infra & Civiel | Bouw INTERFACE SEARCH headhunting for you ✓ Langdurig resultaat ✓ Luisteren en kijken voorbij de woorden ✓ Verbinden op diepere waarden ✓ 96% succesratio Moeite met het vinden van de juiste collega op die ene cruciale plek? Wij matchen op diepere waarden en creëren zo een langdurige relatie. Dit lukt ons omdat we businesscoach, headhunter en ondernemer zijn. Onze aanpak is anders omdat we vanuit de psyche van de organisatie, de manager en kandidaat kijken én matchen. 088-090 90 90 | info@interfacesearch.nl | Houten Bouw Uitvoerder Techniek Civiel Technicus Ondergrondse Infra Projectmanager Elektrotechniek Monteur Ingenieur De Ingeneer Engineer Werkvoorbereider Projectvoorbereider Maintenance Werktuigbouwkunde Installatietechniek