29e Jaargang • no. 9 • november 2021 09 Uitbreiding Noabershof Rijssen bijna gereed Commanderieplein Ootmarsum Pagina 07 Nieuwbouw Seahorse Hengelo absolute duurzaamheidsvoorloper on Twente
Inhouds opgave 09 26 41 07 55 05 Voorwoord: “Vertrouwenscijfers zijn de peilstok van de economie” 07 11 15 20 22 23 26 33 38 Uitbreiding Commanderieplein Ootmarsum Uitbreiding Commanderieplein; Bier op z’n best! “Het idee speelde al jaren in ons achterhoofd” “Een ambachtelijk mooi, kasteelachtig project” “Othmar profileert zich in de breedte op een maximaal duurzame manier” “Hightech op klompen” AGAR bedrijven in actie bij Othmar Nieuwbouw Noabershof Rijssen Samen zelfstandig wonen in Noabershof op ’n Esch Noabershof principe komt uitstekend tot zijn recht in groene long Rijssen Column Danny van Hal: “Oproep aan nieuwe regering, zet de grenzen verder open!” 41 48 51 53 55 61 Nieuwbouw Seahorse Hengelo Nieuwbouwwijk Seahorse absolute duurzaamheidsvoorloper in Twente “Seahorse brengt een prettige vorm van bouwcontinuïteit met zich mee” Duurzaamste wijk verdient duurzaamste mortel Column BIM4ALL: “De toegevoegde waarde van NEN-EN-ISO 91650 en BIM” Wareco, Primum, Compositie 5 stedenbouw en Aveco de Bondt gaan verder onder één sterk merk Column KienhuisHoving: “Overlast van contactgeluid/geluidstrillingen een gebrek?” Bouwen in het Oosten 03
Voorwoord Voorwoord Door: Gerard van Leeuwen Vertrouwenscijfers zijn de peilstok van de economie Als student, eind jaren zeventig van de vorige eeuw, werden de economielessen gegeven door een verstokte CDA-leraar. Het steevast dragen van een groene stropdas gaf zijn overtuiging nog eens een extra accent. De economische wetten en theorieën van de Klassieken en John Meynard Keynes, vervat in fraaie macroeconomische formules, zijn mij beslist niet onbekend. Waar het destijds veel minder over ging was de menselijke factor. En vooral als katalysator of afremmer van de economische ontwikkelingen. Tegenwoordig tellen dergelijke aspecten veel zwaarder. Vertrouwen, want daar hebben we het met name over, is in mijn ogen een majeure en bepalende factor. Dat geldt voor consumenten maar zeker ook voor ondernemers. Ook bouwgerelateerde ondernemers ondervinden de positiviteit die zich manifesteert in een zwaar overspannen huizenmarkt die allang geen specifiek Randstedelijk karakter meer heeft. De door de Haagse politiek verordonneerde inspanningsverplichting om een miljoen woningen te realiseren in tien jaar, levert zo mogelijk nog meer druk op. Tel daarbij een structureel tekort aan “handjes” en je verzeilt in een hele foute mix. Het is te hopen dat de exorbitante prijsstijgingen enigszins normaliseren. Niemand die zijn hand ervoor in het vuur steekt wanneer dat zal gebeuren, maar als we de aloude economische wetmatigheid van vraag en aanbod van stal halen, zal het stijgende aanbod na de Covid-stagnatie de prijzen wel moeten laten dalen. De marktverstorende handelsoorlogen die door Donald Trump en Xi Yingping geïnitieerd zijn, zijn inmiddels in een rustiger vaarwater gekomen. Aan de vraagzijde zal het in ieder geval niet liggen, of het nu nieuwbouw, verbouw, renovatie of transitie betreft. Nu de aanbodzijde nog. Gerard Op de cover Enkele “uitbreiders” van het Commanderieplein in Ootmarsum. Staand v.l.n.r. Stefan Lansink, Gerdo Waanders, Patrick Heerink, Erik Lammerink en Erwin Weusthof. Zittend v.l.n.r. Mark Rikkink, Wouter ten Hove en Dirk Heupink. Colofon Bouwen in het Oosten ISSN: 1385-7185 Uitgever: Bouwen in de regio v.o.f. Postadres: Postbus 204, 8600 AE, Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d, Sneek Tel.: (0515) 429 429 Web: www.bouweninhetoosten.nl E-mail: redactie@bouweninhetoosten.nl Redactie: Gerard van Leeuwen en Jolanda Groothuis Eindredactie: Joeri van Leeuwen Fotografie: Wim van ‘t Hoff (Eyemagic) Accountmanagement: Digna Schoonen (06 - 442 099 10) Erik Kuipers (06 - 196 859 76) en Rob van Luit (06 - 184 483 55) Vormgeving & opmaak: Nanno van Leeuwen Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Post.nl Bouwen in het Oosten 05
Commanderieplein Ootmarsum Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff BBD Bouwmanagement neemt de regie op zich Uitbreiding Commanderieplein; Bier op z’n best! Het Commanderieplein in Ootmarsum dat bestaat uit Gasterij Oatmössche en de ambachtelijke brouwerij Othmar Bier wordt momenteel uitgebreid met een derde gebouw. Deze zal een multifunctioneel karakter krijgen met onder andere een twaalf kamers tellende herberg en een klein tabaksmuseum. Maar het meest opvallende onderdeel van de nieuwbouw wordt de bierspa; een wellnessresort waarbij de gasten mogen rekenen op mentale en fysieke ontspanning door al het goede dat bier brengt. “Een fantastisch project waarin onze deskundigheid voor de projectbegeleiding met de daartoe behorende kostenbewaking tot zijn recht komen.” Bouwen in het Oosten 07
“Een toonaangevend project waarmee Ootmarsum straks een toeristische trekpleister rijker is”, daar zijn Gerdo Waanders, eigenaar BBD Bouwmanagement en projectleider Wouter ten Hove het duidelijk over eens. “Het wordt een indrukwekkende uitbreiding, want laten we eerlijk zijn; baden in de geur van bier waarbij gezonde ingrediënten als hop en gerst bijdragen aan het welzijn van de mens is niet echt standaard. Als bouwregisseur dragen we graag onze steen bij om hier een succes van te maken.” Eerder betrokken BBD Bouwmanagement werd door de opdrachtgevers Dirk Heupink en Bart Nijhuis medio 2019 benaderd met de vraag of het bureau de leiding op zich wilde nemen van deze uitbreiding. Reeds eerder waren zij betrokken bij de nieuwbouw van gebouw I; Gasterij Oatmössche en gebouw II; brouwerij Othmar Bier. Gerdo Waanders: “Dat was in 2016. Het Commanderieplein bood echter nog ruimte voor een derde gebouw. De unieke bierbeleving, de twaalf B&B’s, de bierspa’s en het tabaksmuseum die er nu worden gerealiseerd, dragen bij aan een mooie afronding van deze prachtig gelegen locatie.” Transparante wijze De ervaring en kennis van zaken vormden de basis waarop BBD Bouwmanagement ook nu weer in beeld is. Wouter ten Hove: “Onze begeleidingsexpertise is dikwijls wenselijk in het vaak intensieve traject dat doorlopen moet worden, voorafgaand aan de uitvoering van de plannen. Het was onze taak om, in overleg met Dirk en Bart, op transparante wijze de juiste partijen te contracteren voor dit project. Het traject van marktbenadering is een proces waarbij onze kennis op het vakgebied en de (aanbestedings)regelgeving samenkomen.” Nauw betrokken Aannemersbedrijf Niehof uit Lattrop en Lammerink Installatiegroep Ootmarsum kregen de opdracht om de Gerdo Waanders: “Iedereen werkt hier hard om in hun stad wat moois neer te zetten. Daarbij doet de één niet onder voor de ander.” 08 Bouwen in het Oosten
Commanderieplein Ootmarsum bouwkundige en installatietechnische werkzaamheden uit te voeren. Gerdo Waanders: “De ingediende prijzen, overeenkomstig de vergunningsstukken, vielen binnen onze uitgangspunten. Bovendien kregen we de garantie dat zij de oplevertermijn -mei 2022- na konden komen. Beide partijen voelen zich nauw betrokken bij Ootmarsum; een niet onbelangrijk aspect. De meeste werknemers komen uit de buurt, kennen elkaar waardoor de juiste teambuilding ontstaat. Ze werken er allemaal hard aan om in hun stad wat moois neer te zetten en hierbij doet de één niet onder voor de ander. Dit verbindt en maakt dat er op een prettige manier wordt samengewerkt.” Volledig onderkelderen Volgens de projectleider verloopt de voortgang van de bouw naar verwachting hoewel, voorafgaand aan de kick-off, een half jaar vertraging ontstond. Wouter ten Hove: “Dit had onder andere te maken met enige bezwaren tijdens de bestemmingsplanprocedure. En hoewel deze niet onoverkomelijk waren leverde het toch enigszins stagnatie op. Daarnaast ontstond tijdens het voortraject het idee om het gehele nieuwbouwplan te onderkelderen. We praten hier over maar liefst 760 vierkante meter. Er diende derhalve een doorberekening gemaakt te worden wat eveneens de nodige tijd in beslag nam. Uiteindelijk hebben we 18 december vorig jaar het volledige plan ingediend. Precies drie maand erna werd de bouwvergunning definitief verklaard.” Positief-kritisch De focus van BBD Bouwmanagement ligt op het door de opdrachtgever gewenste eindresultaat. Gerdo Waanders: “De integrale aanpak die we hanteren heeft betrekking op budget, tijd en kwaliteit. Dat is onze kracht en daar hebben we ook ruimschoots ervaring mee. Voor ons is deze nieuwbouw een fantastisch project waarin onze deskundigheid voor de projectbegeleiding met de daartoe behorende kostenbewaking tot zijn recht komen. We hanteren een positiefkritische houding waarbij de opdrachtgever op onafhankelijk advies mag rekenen. Dat is in onze optiek de leidraad tot een succesvolle afronding.” Wouter ten Hove: “Tijdens het voortraject ontstond het idee om het gehele nieuwbouwplan te onderkelderen. We praten hier over maar liefst 760 vierkante meter.” Bouwen in het Oosten 09
Commanderieplein Ootmarsum Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff Opdrachtgevers Dirk Heupink en Bart Nijhuis: “Het idee speelde al jaren in ons achterhoofd” Dirk Heupink en Bart Nijhuis zijn samen de eigenaren van Othmar Bier. Volgens hen zorgt de realisatie van gebouw III voor een mooie afsluiting van het Commanderieplein. Dirk Heupink: “We zijn blij dat de nieuwbouw nu volop in ontwikkeling is en dat we ons vanaf mei volgend jaar ook kunnen richten op deze toch wel onderscheidende bierbeleving.” Het idee voor de bierspa, dat plek biedt aan 2 tot 36 personen, is volgens Dirk Heupink uniek in Nederland: “Ik heb zelf weleens een vergelijkbare spa bezocht in Tsjechië. Dat maakte indruk op mij, dusdanig dat het idee altijd is blijven hangen. Bovendien sluit dit concept naadloos aan op de visie van Othmar; de bierbeleving tot de max optimaliseren. Overigens is het niet zo dat de gasten straks gaan badderen in bier. Dat zou zonde zijn. Er komen baden waarin de grondstoffen van bier; water, hop, gist en mout verwerkt worden. Deze ingrediënten werken ontspannend voor de spieren en dragen bij aan het ontgiften van het lichaam. Daarnaast komen er dompelbaden, barrelsauna’s, massagestoelen en uiteraard een tap voor een goed glas bier in de sparuimten. De baden worden in de vorm van biervaten gegoten en er komen typische bierluchtjes in de ruimten. Kortom; een ervaring voor de echte liefhebber.” Totaalconcept Met de wellness erbij is het voor de bezoeker van Othmar Bier straks mogelijk een complete dag bierbeleving te ervaren. Bart Nijhuis: “We bieden een rondleiding door de bierbrouwerij, een bezoekje aan de bierspa en afsluitend een etentje bij de gasterij. En, om de dag helemaal goed af te sluiten, kan er overnacht worden in de herberg. Want ook daar is in Ootmarsum behoefte aan.” Dirk Heupink Bart Nijhuis Dirk Heupink: “We gaan maximaal voor de Green Key. Dat is het hoogst haalbare naar een duurzamere wereld.” Bouwen in het Oosten 11
Commanderieplein Ootmarsum Green Key Op basis van hun ervaring met BBD Bouwmanagement kozen Dirk Heupink en Bart Nijhuis ervoor om de regie ook deze keer uit handen te geven aan het bureau: “Een bouw als deze is voor ons te hoog gegrepen om zelf te regisseren. Dit moet je aan ervaringsdeskundigen overlaten. Bovendien ontbreekt het ons ook aan tijd. In goed overleg kozen we ervoor om Niehof Aannemersbedrijf en Lammerink Installatiegroep, de bouwkundige en installatietechnische werkzaamheden te laten uitvoeren. Voor ons stond buiten kijf dat het lokale partijen zouden zijn. Met Duria Installatieadvies hebben we op alle vlakken de duurzaamheidsBart Nijhuis: “We hopen hier op jaarbasis elementen doorgenomen. We gaan maximaal voor de Green Key. Dat is het grootste duurzaamheidskeurmerk voor de toeristische en recreatieve branche in Nederland en daarmee het hoogst haalbare naar een duurzamere wereld. Kortom; met onze plannen hebben we een biermekka voor ogen dat op een verantwoorde tienduizend bezoekers te mogen verwelkomen. Daar moet het in ieder geval op aan.” manier wordt gerealiseerd. Na de opening, volgend jaar mei, hopen we hier op jaarbasis tienduizend bezoekers te mogen verwelkomen. Daar moet het in ieder geval op aan.” Bouwen in het Oosten 13
Commanderieplein Ootmarsum Erwin Weusthof: “Het Commanderieplein straalt straks exact uit wat de familie Heupink met het bedrijfsconcept voor ogen heeft. Hier is heel goed over nagedacht.” Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff Niehof Aannemersbedrijf over de uitbreiding van het Commanderieplein: “Een ambachtelijk mooi, kasteelachtig project” Niehof Aannemersbedrijf uit Lattrop werkt momenteel op volle kracht aan de uitbreiding van het Commanderieplein. In 2016 realiseerde zij eveneens de nieuwbouw van de ambachtelijke bierbrouwerij Othmar en Gasterij Oatmössche. Een open begroting waarbij alle kaarten op tafel werden gelegd was doorslaggevend voor BBD Bouwmanagement om Niehof ook dit keer de opdracht toe te kennen. Projectleider Erwin Weusthof en uitvoerder Mark Rikkink over de ontwikkeling van dit kasteelachtige project dat allesbehalve standaard is. Bouwen in het Oosten 15
“Het hele Commanderieplein kenmerkt de grondlegger Hans Heupink en de huidige opdrachtgevers Dirk Heupink en Bart Nijhuis. Het is gaaf, interessant en is een aanwinst voor Ootmarsum en omgeving”, 16 aldus Erwin Weusthof. “Het onderscheidt zich in alle opzichten; niet alleen bedrijfsmatig, ook op bouwkundig vlak. Niets is standaard en dat maakt het mooi, maar vergt zeker het nodige specialisme van onze vaklieden. Het ontwerp, gerealiseerd door Architom architecten uit Denekamp, maakt het geheel kasteelachtig waardoor veel elementen extra aandacht verdienen. Op zich is dat geen probleem met de juiste vakmensen. Die hebben wij in huis, maar tevens kunnen we altijd terugvallen op vaste relaties die hun hand niet omdraaien voor nog ‘ouderwets’ (schoon)metselwerk. Dat is bij deze bouw veel aan de orde en maakt het ambachtelijk mooi. Het straalt straks exact uit wat de opdrachtgevers met het bedrijfsconcept voor ogen hebben. Hier is heel goed over nagedacht.” Korte bouwperiode Afgelopen april werd gestart met de graafwerkzaamheden. Bouwen in het Oosten
Commanderieplein Ootmarsum Mark Rikkink: “Toen we het project aannamen, werd ons meteen duidelijk gemaakt dat we rekening moesten houden met een korte bouwperiode.” Op 4 november werd de verdiepingsvloer gelegd, deze zal eind november gestort worden. Kortom, er wordt full pull gewerkt aan de nieuwbouw van gebouw III die de cirkel van het Commanderieplein rond maakt. Uitvoerder Mark Rikkink is dagelijks te vinden op de bouwplaats: “Toen we het project aannamen, werd ons meteen duidelijk gemaakt dat we rekening moesten houden met een korte bouwperiode. Eén van de voorwaarden was dat de oplevering in mei 2022 zou moeten plaatsvinden. Dat is redelijk snel voor een project als deze. Niettemin is het geen reden om in de stress te springen. Ik ben ervan overtuigd dat ons dit gaat lukken, mede dankzij het zorgvuldige (voor) werk van Erwin Weusthof en onze werkvoorbereider Guus Egberink. Veel staat of valt met de juiste ketenpartners. De Commanderie is voor ons allemaal een uitdaging. Tijdens het bouwtraject komt er best veel op onze vaklieden af en zijn er afwegingen die om een oplossing vragen. Het is prettig om hier in goed overleg mee om te kunnen gaan. Velen kennen elkaar, hebben eerder samengewerkt. Dat is van essentieel belang voor de voortgang van deze bouw.” Goede intentie Erwin Weusthof benadrukt: “Onze organisatie staat bekend om haar degelijke inslag en betrouwbare mentaliteit. Zo gaan we om met onze opdrachtgevers, maar ook met de onderaannemers en leveranciers. We zijn absoluut geen shoppers die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. Liever betalen we wat meer wanneer ons kwaliteit gegarandeerd wordt. Dit wil niet zeggen dat we altijd op één paard wedden. Zeker in deze overspannen markt is het noodzakelijk tevens naar alternatieven op zoek te gaan. Wanneer je dat niet doet, dan word je kwetsbaar. Dat kunnen we er niet bij gebruiken en Erwin Weusthof Mark Rikkink Bouwen in het Oosten 17
ADRES Bosuilstraat 31-2, 7523BJ Enschede POSTBUS Postbus 687, 7500 AR Enschede TELEFOON 053 4355883 M 06 29057255 E-MAIL info@polpannendekkers.nl INTERNET www.polpannendekkers.nl
Commanderieplein Ootmarsum daarom spelen we op safe. Hiermee doel ik voornamelijk op de tijdige levering van materialen. Dat is momenteel een moeizame kwestie en vraagt om er bovenop te zitten. Het neemt veel tijd in beslag, maar mag ook weer niet ten koste gaan van andere werkzaamheden. We hebben er mee te dealen, echter vanuit mijn ervaring blijf ik altijd uitgaan van wederzijdse goede intenties. Uiteindelijk wordt het zelden beschaamd. Als je wantrouwend wordt of vraagtekens zet, ben je volgens mij zelf ook niet te vertrouwen. Dat past niet bij onze manier van werken.” De uitbreiding In gebouw III op het Commanderieplein worden een wellnessresort, een twaalf kamers tellende herberg en een klein tabaksmuseum gerealiseerd. Waar de spa de hele benedenverdieping domineert, komen op de bovenverdieping de B&B’s. Direct naast de wellnessruimte komt een apart gebouw waar het tabaksmuseum van Hans Heupink wordt ingericht. Als oud-eigenaar van de tabaksfabriek in het kunststadje bewaarde hij veel spullen die de echte liefhebber zeker zullen aanspreken. Een allround aannemer Aannemersbedrijf Niehof is in het werk steeds op zoek naar efficiëntie en hoge kwaliteit. De onderneming gelooft in goed en degelijk bouwen dat tevens kenmerkend is voor de circa honderd vaste medewerkers. Erwin Weusthof is reeds 26 jaar werkzaam voor Niehof en heeft de organisatie door de jaren heen gestaag zien groeien: “Niettemin is de mentaliteit binnen ons bedrijf onveranderd gebleven. Onze bedrijfsstructuur is plat, van hiërarchie is geen sprake en dat maakt dat het hier prettig werken is. We besteden als Erkend Leerbedrijf met een aantal gediplomeerde leermeesters, veel aandacht aan jonge aanwas. De gemiddeld vijf tot tien leerlingen gaan één dag per week naar school en Niehof Aannemersbedrijf De oorsprong van Niehof Aannemersbedrijf ligt bij een inventieve oom van Jan Niehof, de vader van huidig directeur Martin Niehof. Omstreeks 1932 startte deze ondernemer op de plek aan de Disseroltweg in Lattrop waar het bedrijf nog steeds is gevestigd. Jan Niehof die in 1961 als timmerman bij zijn oom in dienst kwam, nam het bedrijf in 1969 over om vervolgens in 2012 het stokje over te dragen aan Martin Niehof. Het bedrijf heeft in de loop der jaren een grote bekendheid opgebouwd in de woning-, utiliteits- en agrarische bouw en is bovendien specialist in het maken van betonconstructies. Daarnaast is Niehof Aannemersbedrijf tevens actief als projectontwikkelaar in de woning- en utiliteitsbouw. Deze projectontwikkelingen, van aankoop grond tot oplevering van het project, worden volledig door de organisatie in handen genomen. leren de kneepjes bij ons in de praktijk. We mogen ons rijk prijzen dat we geen gebrek aan animo ondervinden. Maar daar zijn we, door er veel energie in te steken, ook zelf bij.” Bouwen in het Oosten 19
Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff “Het is niet onze drive om bij te blijven in ons vakgebied, maar om vooruit te lopen en daarmee de kennis en vaardigheden op het hoogste peil te houden.” Lammerink Installatiegroep: “Othmar profileert zich in de breedte op een maximaal duurzame manier” Lammerink Installatiegroep is verantwoordelijk voor de installatietechnische werkzaamheden bij de uitbreiding van het Commanderieplein in Ootmarsum. Erik Lammerink, zelf Ootmarsummer in hart en nieren kan alleen maar concluderen dat de familie Heupink hiermee het kunststadje een verrassend vernieuwende impuls geeft: “Het idee achter deze ontwikkeling is allesomvattend. Uiteraard wilden we hier als totaalinstallateur graag onderdeel van uitmaken.” 20 Bouwen in het Oosten
Commanderieplein Ootmarsum “De familie Heupink is onlosmakelijk verbonden met Ootmarsum. In 2016 besloot zij de reeds bestaande brouwerij Othmar Bier naar deze locatie te verhuizen en werd tevens Gasterij Oatmössche gebouwd. Een goed doordachte investering waarmee Ootmarsum een parel op de kaart rijker is. Hetgeen er nu wordt ontwikkeld; de bierbeleving in de vorm van een welnnessresort, inclusief overnachtingsmogelijkheden is hierop een unieke aanvulling. Dit project, letterlijk spraak- en smaakmakend, is niet alleen bijzonder voor de omgeving, maar gaat zeker ook landelijke bekendheid genieten. Alles klopt, niet alleen de organisatie, ook de mensen erachter. De familie Heupink staat met beide benen in de maatschappij, maar heeft daarnaast een groot gevoel voor beleving, finesse. Dat verklaart hun succesformules,” aldus Erik Lammerink, eigenaar Lammerink Installatiegroep, waarbij Ootmarsum ook diep in zijn DNA zit.” Verbinding Lammerink Installatiegroep kreeg via BBD Bouwmanagement en Duria Installatieadvies de opdracht voor de W- en Einstallaties in handen. Beide partijen hebben door de jaren een duurzame relatie opgebouwd en reeds vele projecten gerealiseerd. Dat geldt tevens voor Niehof Aannemersbedrijf die de bouwkundige werkzaamheden op zich neemt en eveneens een bekende partij is voor Lammerink Installatiegroep. Er was sprake van een aanbesteding, maar vanaf de op handen zijnde plannen was voor Erik Lammerink duidelijk dat hij zijn naam wilde verbinden aan dit project op de thuisbasis: “Het fundament van zowel de familie Heupink als van ons ligt in Ootmarsum. Eén plus één is twee, hoewel dat natuurlijk niet vanzelfsprekend tot de opdracht leidde. Daar lagen een nauwkeurige calculatie en een goed uiteengezet Plan van Aanpak aan ten grondslag. Op basis daarvan werd ons het werk gegund en dat brengt een aantal mooie uitdagingen met zich mee voor onze vaklieden.” Mens en milieu De nieuwbouw van gebouw III wordt de ultieme bierbeleving waarmee Othmar zich in de breedte profileert op een zeer duurzame manier. Niet alleen door continu te werken aan de ingrediënten en processen, ook bij de nieuwbouw spelen de mens en het milieu een grote rol. Projectleider Stefan Lansink: “De familie Heupink denkt altijd verder. Toekomstgericht. Als installatiegroep gaan we daar graag in mee. Dat hebben we gedaan in samenwerking met technisch adviseur Patrick Heerink, van Duria Installatieadvies, specialist in gebouwtechniek en eveneens gevestigd in Ootmarsum. Het hergebruik van het warme spawater is hier slechts één voorbeeld van. Duurzaamheid loopt als een rode draad door het Commanderieplein. Het wordt een bijzonder geheel, waar straks op een verantwoorde manier optimaal kan worden genoten.” Lammerink Installatiegroep is verantwoordelijk voor het engineeren, leveren, monteren en bedrijfsvaardig opleveren van: E-installaties • Brandmeld-, ontruimings- en inbraakinstallatie • Verlichting LED • Kracht/WCD aansluitingen en voedingen • Geheel nieuwe infra vanaf Trafo tot en met nieuwe verdelers • Data-installatie • PV panelen • Toegangscontrole • Intercomsysteem • Zonweringinstallatie W-installaties • Vloerverwarming. • CV installatie • Koeling VRF in het kantoorgedeelte • Proceskoeling • Luchtbehandeling • Rioolaanleg • HWA • Zinken goten • Sanitair • Ventilatiesysteem Stefan Lansink: “Duurzaamheid loopt als een rode draad door het Commanderieplein.” Bouwen in het Oosten 21
‘Hightech op klompen’ Lammerink Installatiegroep bestaat bijna zes decennia en heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld van regionaal bedrijf tot een landelijke speler. Binnen de onderneming zijn tweehonderd medewerkers werkzaam. Volgens directeur Erik Lammerink zit het geheim achter zijn succesvolle organisatie in de combinatie van aandacht voor de mens en passie voor de techniek: “Alleen als je de goede mensen om je heen hebt, -medewerkers, opdrachtgevers en andere partners- lukt het om mooie dingen te bereiken en de lat steeds hoger te leggen. We beschrijven onze bedrijfsfilosofie ook wel als ‘hightech op klompen’. Intern is het niet onze drive om bij te blijven in ons vakgebied, maar om vooruit te lopen en daarmee de kennis en vaardigheden op het hoogste peil te houden. Ook extern leggen we onze kwaliteit voortdurend onder de meetlat. Zo beschikken we over diverse certificeringen op het gebied van kwaliteitszorg en veiligheid. Ook werken we bij complexe projecten volgens de BIM-methodiek en werken we al jaren met geïntegreerde contracten volgens UAVgc. Juist de combinatie van een professionele bedrijfsvoering met de cultuur van een familiebedrijf maakt ons sterk. Opdrachtgevers mogen bij ons rekenen op een overzichtelijke structuur, heldere communicatielijnen, een vast aanspreekpunt en hands-on mentaliteit. We zijn altijd bereid om hard te werken en een stap extra te zetten. Én we zijn ambitieus. Alleen dan lukt het om te blijven groeien, in elk opzicht.” Erik Lammerink: “Juist de combinatie van een professionele bedrijfsvoering met de cultuur van een familiebedrijf maakt ons sterk.” 22 Bouwen in het Oosten
Commanderieplein Ootmarsum “Remix Droge Mortel BV heeft hier duurzame metselmortel met Dubokeur geleverd in een, speciaal voor het 40 jarig bestaan van Remix, door een kunstenaar beschilderde “jubileumsilo”.” AGAR bedrijven in actie bij Othmar Verschillende werkmaatschappijen van AGAR Holding BV uit Hengelo hebben, in opdracht van aannemersbedrijf Niehof BV, bijgedragen aan dit bijzonder mooie project. Samen hebben zij een uitgebreid pakket cement gerelateerde producten en diensten voor dit project geleverd. Bouwen in het Oosten 23
giekpomp om het beton van Betoncentrale Twenthe naar de juiste plaats te verpompen. Orion Beton BV heeft de breedplaatvloeren geleverd voor de begane grond- en de verdiepingsvloeren. Deze breedplaatvloeren zijn uitgevoerd in een breedte van 3000 mm. Tevens heeft Orion Beton de complete engineering van de breedplaatvloeren en het transport/logistiek naar de bouwplaats voor haar rekening genomen Ter voorbereiding heeft Betoncentrale Twenthe BV met aannemer Niehof meegedacht over de bouwplaatsinrichting om de werkzaamheden zo efficiënt mogelijk te kunnen uitvoeren. Hiervoor is een routeplan gemaakt en is een stortadvies gegeven. Het beton voor de vloeren en wanden is geleverd vanuit de betoncentrale te Almelo. Betonpompbedrijf Nijwa BV stuurde een 39 meter hoge Remix Droge Mortel BV heeft hier duurzame metselmortel met Dubokeur geleverd in een, speciaal voor het 40 jarig bestaan van Remix, door een kunstenaar beschilderde “jubileumsilo”. Deze metselmortel is voor een optimaal stapeltempo, volgens het Remix Mortel-Op-Maat systeem, afgestemd op de normaal tot sterk zuigende Vandersanden Oud Maasland stenen. Deze stenen hebben een bijzondere authentieke uitstraling, waardoor het metselwerk heel goed past bij de naastgelegen ambachtelijke brouwerij Othmar en Gasterij Oatmössche. Deze zijn in het recente verleden ook met Remix metselmortel gemetseld. Voor dit unieke project hebben de AGAR werkmaatschappijen zoveel mogelijk gebruik gemaakt van materieel dat voldoet aan de hoogste emissiestandaarden. Daardoor is de CO2- en stikstof uitstoot zoveel mogelijk geminimaliseerd. AGAR onderzoekt momenteel in hoeverre haar materieel verder verduurzaamd kan worden voor inzet op toekomstige projecten. Hierbij valt te denken aan elektrificatie en inzet van waterstof. Bedrijfsfilm Onderstaand de websites van AGAR en de werkmaatschappijen, waarop ook de bedrijfsfilm van AGAR en die van de werkmaatschappijen kan worden bekeken. www.agar.nl www.betoncentrale.nl www.nijwapompen.nl www.orionbeton.com www.remix.nl 24 Bouwen in het Oosten
- Advertorial - Commanderieplein Ootmarsum Belang klant voorop bij Ter Harmsel We zijn hét adres voor al uw installatiewerk. We zetten het belang van onze klanten voorop, we denken mee, bieden verrassende oplossingen en helpen onze klanten zo snel en goed mogelijk. Onze kracht is dat we op een toegankelijke manier en met veel expertise iedereen persoonlijk en volledig adviseren. Om vervolgens altijd snelle en betrouwbare service te leveren. We willen iedereen voorzien van de beste installatieoplossing. Of het nu gaat om het ontwerpen van een badkamer, het repareren van een CV-ketel of het aanbrengen van elektra. De klant is altijd het middelpunt. Door te luisteren naar de behoefte, zoeken we de beste oplossing Als installatiebedrijf helpen en ondersteunen we onze klanten Bouwen in het Oosten 25 zo snel mogelijk. Gas, water en elektra zijn essentieel in het dagelijks leven van onze klanten. Wat voor ons ‘dagelijks’ werk is, is voor onze klanten onbekend terrein. Dit weten we, daarom schakelen we snel, zijn we begripvol en zoeken we altijd naar een oplossing. Als expert in installatiewerk staan we onze klanten bij als partner. We adviseren en ondersteunen onze klanten, zodat we samen het beste resultaat partner waar onze klanten áltijd op kunnen rekenen. Wij zijn Ter Harmsel, uw partner in installatiewerk.
Pieter Veldman: “De opzet is dat zowel jong als oud het nodige voor elkaar kunnen betekenen, zonder zorgplicht en met behoud van privacy.” 26 Bouwen in het Oosten
Noabershof Rijssen Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff Haase Bouw draagt met trots bij aan de maatschappelijke meerwaarde Samen zelfstandig wonen in Noabershof op ’n Esch Elkaar helpen, privacy en toch samen, jong en oud; het zijn begrippen die van toepassing zijn op de Noabershof in Rijssen die het langer zelfstandig wonen mogelijk moet maken. De woonvorm voor zowel senioren als jonge gezinnen werd door de Stichting Noabershof Riessen in leven geroepen en heeft zich tot een geheel eigen, uniek plan gevormd. Haase Bouw is de uitvoerende partij voor deze CPO (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) en rondt momenteel de laatste werkzaamheden af aan de twaalf woningen en het Noabershoes. Bouwen in het Oosten 27
Directeur Haase Bouw, Cor van Dijke stelt om te beginnen dat hij veel waardering heeft voor de manier waarop de Stichting Noabershof Riessen het langer zelfstandig wonen in Rijssen op de kaart heeft gezet: “Deze vorm van wonen, waarbij het naar elkaar omzien een belangrijk uitgangspunt is, heeft echt maatschappelijke meerwaarde. Uiteraard wilden we daar graag aan meewerken en zijn er zeker trots op dat we dit project mochten uitvoeren.” Aanbestedingsprocedure Ruim twee jaar geleden kwamen de plannen over de bouw van een gemeenschappelijke woonvorm aan de Wilhelminastraat in Rijssen, Cor van Dijke ten gehore: “Mijn interesse was van meet af aan gewekt. Vooropgesteld, vanwege het unieke karakter, maar ook omdat we al veel ervaring hebben met het bouwen van CPO-projecten. Dit wilden we uiteraard ook graag in onze eigen stad in de praktijk brengen. Via via kwam ik in contact met Pieter Veldman, voorzitter van de Vereniging Noabershof op ’n Esch. Uit onze gesprekken bleek dat er een zorgvuldige aanbestedingsprocedure zou plaatsvinden waarvoor lokale aannemers werden uitgenodigd. Vorig jaar oktober presenteerden we onze prijs en Plan van Aanpak. Hier hebben we echt werk van gemaakt; onder andere door ook af te wijken van het standaard gevraagde in de vorm van alternatieve, meer voordelige aanbiedingen, zonder dat dit afbreuk zou doen aan de kwaliteit. Dit heeft wellicht de doorslag gegeven, uiteindelijk werd unaniem voor Haase Bouw gekozen.” Risicospreiding De bouwvoorbereiding was kort, evenals het tijdsbestek waarin het project gerealiseerd diende te worden: Cor van Dijke: “Begin maart zijn we van start gegaan, met de afspraak dat we rond deze tijd zouden opleveren. Dat is gelukt, zonder stagnatie, maar méde dankzij ons flexibele team Voorzitters Pieter Veldman (l) en Jan Nijland Jan Nijland: “We gaan verder in onze zoektocht naar geschikte locaties en hopen binnenkort de volgende te kunnen presenteren.” 28 Bouwen in het Oosten
Noabershof Rijssen waarvan een deel in de bouwvak heeft doorgewerkt. Op uitdrukkelijke wens van het bestuur kozen we zoveel mogelijk voor onderaannemers uit Rijssen en omgeving. Daar gaat overigens, in de meeste gevallen, ook onze eigen voorkeur naar uit. In uitzonderlijke situaties, wanneer het door omstandigheden even niet anders kon, hebben we wel eens voor derden gekozen waar we geen ervaring mee hadden. Ik ben daar weleens op gewezen door de uitvoerders. Hun voorkeur gaat duidelijk uit naar bekende partijen. Begrijpelijk. Wel hebben we bij dit project, -met betrekking tot bepaalde onderdelen-, meerdere relaties benaderd om risico’s zoveel mogelijk te spreiden. In de huidige, hectische tijd is deze vorm van zelfbescherming een must.” Volgende locaties Zowel de initiatiefnemers van Noabershof op ’n Esch als Cor van Dijke zijn blij met de keuze voor elkaar. Voorzitters Jan Nijland (stichting) en Pieter Veldman (vereniging): “Het voelt alsof we samen een (h)echt team vormen. De Noabershof wordt prachtig. Het hele complex bestaat uit totaal twaalf woningen, waaronder levensloopbestendigeen gezinswoningen en een gemeenschappelijke ruimte; het Noabershoes. De opzet is dat zowel jong als oud het nodige voor elkaar kunnen betekenen, zonder zorgplicht en met behoud van privacy. Er blijkt in toenemende mate behoefte aan deze bijzondere vorm van wonen. De Stichting Noabershof Riessen heeft hierover in de achterliggende periode veel overleg gevoerd met de gemeente. Onder andere over de steeds groter wordende groep ouderen, waarvan de gemiddelde leeftijd omhoog gaat. In beleidstermen wordt dit ook wel ‘dubbele vergrijzing’ genoemd. Hier kan het wonen in een hofjesvorm, waarbij men zo lang mogelijk zelfstandig blijft, een positieve bijdrage aan leveren. En hoewel het hele traject meer tijd en energie heeft gekost dan vooraf werd ingecalculeerd, heeft onze motivatie en inbreng daadwerkelijk resultaat gehad. De gemeente Rijssen-Holten verklaarde de bestemmingsplanwijziging in 2020 definitief, de omgevingsvergunning werd in 2021 verleend. Onze eerste missie is gelukt, daar zijn we erg blij mee. Maar daar blijft het niet bij. We gaan verder in onze zoektocht naar geschikte locaties en hopen binnenkort de volgende te kunnen presenteren.” Cor van Dijke Evert-Jan Lemson Vergelijkbare projecten De Noabershof werd opgezet via het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap, waarbij de bewoners gezamenlijk opdrachtgever zijn van het project. Voor Haase Bouw is deze vorm van bouwen geen onbekend fenomeen. Cor van Dijke: “In een recent verleden realiseerden we vergelijkbare projecten waaronder; • EcoFruithof – Almere Oosterwold • EcoTuinlaan – Almere Oosterwold • My Loft Houthavens – Amsterdam • My Loft WFC – Amsterdam Temeer vanuit de ervaring met deze gemeenschappelijke vorm Architect Evert-Jan Lemson: “Het voelt alsof we samen een (h)echt team vormen. De Noabershof wordt prachtig.” van wonen juicht Van Dijke het toe dat ook de gemeente Rijssen-Holten het idee omarmde: “Met het oog op de toekomst hoop ik van harte dat dergelijke initiatieven, ook hier in de omgeving, vaker in de praktijk ten uitvoer worden gebracht. Uiteindelijk ontkomt niemand aan een bepaalde manier van zorg. Het is goed dat de tendens, om dit op zo’n prettig en sociaal mogelijke manier te laten verlopen, -letterlijk- wordt uitgebouwd.” Bouwen in het Oosten 29
Noabershof Rijssen Haase Bouw Cor van Dijke: “Werken op de vierkante centimeter met mooie, duurzame materialen en vakmensen, daar worden we blij van.” Cor van Dijke begon negentien jaar geleden zijn loopbaan binnen Haase Bouw. Hij betrad alle sporten van de carrièreladder om uiteindelijk in 2017 de functie van directeur over te nemen. Zijn persoonlijkheid kenmerkt de organisatie; nuchter en eerlijk met een diepgewortelde passie voor het vak. Cor van Dijke: “Dat ben ik niet alleen, bij al onze dertig vaste medewerkers zit de bouw in het DNA. Omkijken naar elkaar en nauwkeurig gehoor geven aan de wensen van onze opdrachtgevers zijn de pijlers tot succes. Ik ben oprecht trots op ons team en op hun flexibiliteit. Wanneer het even beter uitkomt dat er in vakanties doorgewerkt wordt, is dat in goed overleg altijd mogelijk. Tevens houden we ervan om uitgedaagd te worden. De nieuwbouw van een scholencomplex, luxe villa’s, de transformatie van een kerk of renovatie van een monumentaal gebouw, zijn daar een aantal voorbeelden van. Werken op de vierkante centimeter met mooie, duurzame materialen en vakmensen, daar worden we blij van. Voor ons is elk project een teamprestatie waar we trots op willen zijn.” Bouwen in het Oosten 31
Noabershof Rijssen Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff Noabershof principe komt uitstekend tot zijn recht in groene long Rijssen BDC Architecten werd eind 2018 benaderd door de Stichting Noabershof Riessen met de vraag of zij wilde gaan nadenken over haar beleving bij een dergelijke woonvorm. En hoewel destijds de exacte locatie nog niet bekend was, bleek tijdens de eerste infoavond al dat er veel belangstelling voor was. Evert-Jan Lemson: “Tijdens deze bijeenkomst werden de schetsen gepresenteerd die we, naar aanleiding van onze ideeën, vrijblijvend hadden gerealiseerd. Begin 2019 kregen we op basis van ons Plan van Aanpak de opdracht voor het maken van een definitief schetsontwerp.” Evert-Jan Lemson: “BENG- en energieconcepten maken steeds meer een belangrijk onderdeel uit van de ontwerpfase. Die kennis hebben we in huis.” Bouwen in het Oosten 33
Als Rijssens architecten- en ingenieursbureau zegt EvertJan Lemson het fijn te vinden betrokken te zijn bij dit type lokale initiatieven: “Temeer omdat het hierbij niet alleen draait om het ontwerp en de bouwkundige zaken, zeker ook vanwege de maatschappelijk meerwaarde. Deze spreekt ons erg aan.” Eén aanspreekpunt Volgens Evert-Jan speelt de architect bij een CPO-project een centrale rol: “De communicatie vanaf het eerste initiatief tot en met de aannemersopdracht verloopt eigenlijk allemaal via ons. Aangezien we bij dit project te maken hadden met twaalf opdrachtgevers c.q. kopers was het beter om één aanspreekpunt te handhaven. Dit gold voor alle partijen, zowel intern als extern, waaronder de gemeente waarmee we nauw contact onderhielden, onder andere over de bestemmingsplanwijziging.” Orthogonale structuur Op de locatie die de gemeente Rijssen-Holten voorstelde stond vroeger een kleuterschool en ligt midden in een jaren zeventig wijk. Evert-Jan Lemson: “Door de duidelijk orthogonale structuur zou de geplande Noabershof middenin de groene long komen te liggen; een prettige bijkomstigheid vanwege het grote aandeel openbaar en gezamenlijk groen. Het contact met de wijk realiseerden we door beide openingen dwars door de hof aan te laten sluiten op de straten rondom. De uitdaging hierbij was het grote hoogteverschil van circa twee meter tussen de beide zijden van de Noabershof.” Groene afscherming Lemson vervolgt: “Het voordeel van deze locatie is dat de hof naar binnen gericht kon worden, zodat alle woningentrees op de gezamenlijke binnentuin uitkomen. De vraag rees echter wel; hoe gaan we om met de privacy van de bewoners? Wat is gezamenlijk en wat is privé? Dit hebben we opgelost door aan de buitenring van de hof eigen terrassen in te tekenen. Hier komt in een grote gebogen vorm een gezamenlijke groene afscherming in de vorm van een haag. Aan de hofzijde komt een zogenaamde Delftse stoep waar de bewoners naar wens een bankje neer kunnen zetten op het stukje privéstrook voor hun eigen raam. Geen geslotenheid Dwars door de hof wordt een openbare voetgangers34 Bouwen in het Oosten
Noabershof Rijssen verbinding gerealiseerd waar wijkbewoners gebruik van mogen maken. Dit was een punt waar alle noabers het over eens waren omdat zij ook een toegevoegde waarde voor de wijk willen zijn. De algemene ruimte in de hof kan straks worden gebruikt voor een inloop of andere activiteiten. Vooropgesteld stond dat de Noabershof geen geslotenheid moet uitstralen. Naast deze algemene ruimte met vide zijn gezamenlijke bergingen gerealiseerd inclusief bergzolder. Bovendien komt er een grote hobbyruimte, waar eveneens weer gezamenlijk gebruik van kan worden gemaakt en gereedschap of tuinmaterieel onderling kan worden gedeeld.” Energieconcept Met betrekking tot het energieconcept werd gekozen voor een warmtepomp waarvan de buitenunit en de Hydrotop in het dak verwerkt zijn. Evert-Jan Lemson: “Dit heeft twee voordelen; er is geen sprake van hinderlijke schaduw op de PV panelen en tevens voorkomt het geluidsoverlast omdat de buitenunit niet in de tuin wordt geplaatst. Er blijft nu veel ruimte over voor de PV panelen met een grote capaciteit. Deze worden op de meest gunstige daken Evert-Jan Lemson: “De vraag rees; hoe gaan we om met de privacy van de bewoners? Wat is gezamenlijk en wat is privé?” Bouwen in het Oosten 35
Altijd garant voor service en kwaliteit Kreijkes&Sprakel Metselwerken VOF Kattenhaarsweg 96 7462ES Rijssen Tel: 06-28991290 / 06-28455442 Mail: info@kreijkes-sprakel.nl www.kreijkes-sprakel.nl
Noabershof Rijssen geïnstalleerd, wat leidt tot nagenoeg energieneutrale woningen.” Range van spelregels Volgens Evert-Jan Lemson is het in deze een plus dat BDC Architecten veel ervaring heeft in het één-op-één gesprekken voeren met kopers in een collectieve ontwikkeling: “We hebben reeds een groot aantal woningen -met name in het westen van het land- samen met de toekomstige bewoners ontworpen volgens het zogenaamde ‘Wonen à la Carte’ principe. Daarbij is het van belang dat de vrijheid in keuze groot is, maar wel binnen een range van spelregels die samen met de aannemer en ontwikkelaar worden bepaald. De kopers zijn blij met hun keuzevrijheid over bijvoorbeeld de indeling, keukenposities en kozijnopties. Ik moet zeggen dat het ook een leuk onderdeel is in het proces om de individuele wensen te vertalen in een ontwerp. Daarnaast houden we als architect en adviseur rekening met het totaalbeeld en nemen de communicatie met de gemeente op ons. Tevens maken de BENG- en energieconcepten tegenwoordig steeds meer een belangrijk onderdeel uit van de ontwerpfase. Die kennis hebben we in huis waardoor we snel kunnen schakelen en in staat zijn om de meest optimale vorm te adviseren.” Noabersschap Tot slot blikt Evert-Jan Lemson met voldoening terug op de bijdrage die BDC Architecten mocht leveren aan dit project: “Het mooie aan ons vak is dat we door de ogen van zowel de bewoners als van de uitvoerende partij kijken. Hetgeen we samen met de eindgebruikers bedenken wordt uiteindelijk door de aannemer gerealiseerd. Als ontwerper hebben we de taak om ons dusdanig dienstbaar op te stellen dat alle partijen content zijn met het geheel; dat past prima binnen het Noabersschap.” Evert-Jan Lemson: “Het mooie aan ons vak is dat we door de ogen van zowel de bewoners als van de uitvoerende partij kijken.” Bouwen in het Oosten 37
Oproep aan nieuwe regering: Goed nieuws is dat Haldu het aantal vakmensen dat de sprong naar Nederland durft te wagen ziet stijgen. Het lijkt er voorzichtig op dat de arbeidsmigratie uit landen als Polen, Bulgarije en Roemenië weer op gang komt. De oorzaak? Het blijft gissen. Wellicht draagt de gestegen vaccinatiegraad hieraan bij. Ook kunnen er voor onze buitenlandse vakmensen economische redenen aan ten grondslag liggen om toch weer naar Nederland te komen. In ieder geval lijkt het erop dat de voor ons zo belangrijke buitenlandse vakmensen zich veilig genoeg voelen om weer ‘onze kant’ op te komen, én dus naar uw bouwwerk. Een compliment waard aan onze recruiters die ver van huis alles-op-alles zetten om de beste buitenlandse vakmensen naar Nederland te halen. Uiteraard maak ik mij momenteel wel wat zorgen over de Europese coronakaart die weer gevaarlijk begint te verkleuren. Het kwartje kan zo weer de andere kant op vallen. Nieuwe markten verkennen U weet dat Haldu op grote en mooie projecten mag werken zoals de bouw van de immens grote Nieuwe Sluis in Terneuzen. Minder bekend zijn onze soms wat afwijkende projecten. Neem het Peppa Pig World project in Westfield Mall 38 Bouwen in het Oosten of the Netherlands in Leidschendam, een mega winkelcentrum. Peppa Pig is een onder kinderen razend populaire cartoonfiguur. Hier monteren onze mensen op een Ikeaachtige manier allerlei speeltoestellen zoals glijbanen. Een prima job voor wie een beetje handig is. Dit doen zij ’s avonds en ’s nachts omdat uiteraard overdag de winkels open moeten blijven voor de consumenten. Ook op dit soort projecten wordt Haldu langzamerhand een specialistische partner. Waarbij wij dus in een consumentenomgeving werken en goed omgaan met alle regels die daarbij horen, zoals minimaal overlast veroorzaken. Ook actief op schoonmaakmarkt Of neem onze recente inzet op een voor Haldu Groep nieuwe markt: schoonmakers. Dit gaan we nu bijvoorbeeld doen voor een hotel. Hiermee toont Haldu Groep aan dat we ook buiten de ons geëigende paden kijken naar uitbreiding. Het mes snijdt hier aan twee kanten. Want als onze nieuwe inzet op vakmensen voor schoonmaak doorzet, nodigen we de partners van onze buitenlandse vakmensen uit om voor dit werk ook naar Nederland te komen. Dit draagt naar verwachting bij aan het sociaal goed settelen van onze buitenlandse vakmensen in Nederland. Zij zijn hier dan niet meer alleen, maar samen met hun partner. Deze diversificatie is een duidelijke lange termijnvisie van Haldu Groep. Oproep aan regering: zet grenzen verder open Iets anders: met verbazing kijk ik naar het taaie
Column zet grenzen verder open formatieproces in Den Haag. Als ik zo zou ondernemen zoals zij formatteren, dan zou onze af te dragen winstbelasting al rap dalen naar 0 euro. U weet dat de politici zich hebben voorgenomen om het nieuwe regeerakkoord niet meer dicht te timmeren met heel veel papier, maar dit te beperken tot enkele overzichtelijk geschreven A4’tjes. Op zich een prima idee en daar heb ik al direct een urgent actiepunt voor dat met stip een plek bovenaan verdient. De weg om vakmensen van búiten de EU naar Nederland te halen, is met hindernissen geplaveid. We weten dat er bijvoorbeeld in Oekraïne een stuwmeer aan goede vakmensen is, en ook op de Balkan zouden we graag werven en selecteren. Maar de taaie regels in Nederland verhinderen ons om dit arsenaal te benutten. De procedures duren simpelweg veel te lang en hebben een lage kans van slagen. Hoezo slagvaardig Nederland? Duitsland durft wel Kijk ik naar Duitsland, dan gaan ze daar compleet anders mee om. Daar krijg je moeiteloos een tewerkstellingsvergunning voor mensen uit bijvoorbeeld Bouwen in het Oosten 39 35 Azië, dus van buiten de EU. Daardoor hebben zij veel minder krapte op de arbeidsmarkt, ook in de bouw. Daar kijk ik een beetje jaloers naar. Ik pleit ervoor dat onze nieuwe regering dit Duitse model overneemt. Kan iemand in Den Haag deze column even aan de formateur laten zien? Nieuwe kansen blijven benutten is ons devies! De gure herfst is ingetreden en met de hoge energieprijzen wens ik iedereen een niet al te koude winter. Ondertussen werkt Haldu Groep door. Op steigers, in autogarages en nu dus ook in de schoonmaak en snelle montage in bijvoorbeeld een retailomgeving. Rond blijven kijken en nieuwe kansen blijven benutten is ons devies! Ik hoop voor u ook. Danny van Hal
Seahorse Hengelo Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff VanWonen vertrouwt Droste Bouwgroep de opdracht toe Nieuwbouwwijk Seahorse absolute duurzaamheidsvoorloper in Twente Het oude fabrieksterrein van de voormalige Koninklijke Weefgoederen Fabriek in Hengelo wordt momenteel getransformeerd naar een karakteristieke, groene en hoogwaardige woonwijk met 110 duurzame woningen. Hiervan worden negen woningen als vrije kavel gerealiseerd. De overige 101 woningen bouwt Droste Bouwgroep, eveneens uit Hengelo. VanWonen is de ontwikkelaar van dit ambitieuze project. Bouwen in het Oosten 41
Tom Munter, ontwikkelingsmanager bij VanWonen, Maarten Droste, directeur Droste Bouwgroep en projectleider Vincent Brefeld zijn het er unaniem over eens dat dit project met de naam ‘Seahorse’ een fantastische ontwikkeling is voor de gemeente Hengelo: “De transformatie van deze, vijf hectare tellende locatie, naar een duurzame woonwijk is het toonbeeld van stedelijke ontwikkeling. Bovendien is het ideaal gelegen, nabij de binnenstad en uitvalswegen. De wijk wordt ruim opgezet en de toekomstige bewoners mogen daarnaast rekenen op een groene omgeving. Het zal niemand verbazen dat de animo om hier te wonen enorm groot was. Temeer omdat rekening met alle doelgroepen is gehouden; van starters tot senioren, zelfs met vrije kavels.” De weg vrij Tom Munter is sinds eind 2017 betrokken bij de ontwikkeling van het voormalige fabrieksterrein. Hij legt uit dat reeds in 2008 het oude complex gesloopt werd, op een aantal kenmerkende sheddaken na: “VanWonen is lange tijd bezig geweest met de herontwikkeling van deze locatie, al ruim voor de sloop van de fabriek. In 2016 nam het concrete vormen aan en richtten we ons vol op de nieuwbouw van een gedifferentieerde wijk. In samenwerking met Imoss werd vervolgens het stedenbouwkundig plan uitgewerkt. Hierop volgde in 2018 een bestemmingsplanwijziging en was de weg echt vrij om de plannen daadwerkelijk ten uitvoer te brengen. Seahorse sluit naadloos aan bij onze ambitie om gebieden te ontwikkelen met een eigen karakter, waarbij duurzaamheid de boventoon voert.” Tom Munter: “Recycling to the max. Dat past perfect in het duurzame karakter van Seahorse en de ambities die VanWonen heeft.” 42 Bouwen in het Oosten
Seahorse Hengelo Niet aanbesteed Droste Bouwgroep werd door VanWonen aangewezen als uitvoerende partij. Sprake van een aanbesteding was er niet. Desondanks was het niet vanzelfsprekend dat Droste ‘op de blauwe ogen’ de opdracht in handen kreeg. Maarten Droste: “In het verleden onderhielden Tom Munter en ik het nodige contact, ook over dit op handen zijnde project. Er was ons veel aan gelegen om het te mogen uitvoeren, want laten we wel zijn; het terrein grenst nagenoeg aan ons bedrijf wat betekent dat het een thuiswedstrijd voor onze vaklieden zou zijn. Bovendien is de diversiteit en de combinatie van technieken en materialen een uitdaging op zich. Maar dit hield ook in dat het een hele puzzel was om prijstechnisch goed beslagen ten ijs te komen, want vanzelfsprekend werd ons voorstel gespiegeld op basis van billijkheid en realiteit. Uiteindelijk kregen we medio 2019 de opdracht in handen. We hebben het project aangenomen voor circa twintig miljoen euro.” Recycling Het ontwerp van de oude fabriek typeerde de architectuur van vlak na de Tweede WereldDrie fasen*: Fase één: 30 koop- en 12 huurwoningen – oplevering eind november 2021 Fase twee: 34 koop- (inclusief 4 shedwoningen) en 10 huurwoningen – oplevering eind 2022 Fase drie: 15 koopappartementen – oplevering eind 2022 oorlog. In deze periode werden veel zogenaamde sheddaken toegepast; halfronde constructies waarmee een grote hal overspannen werd. Tijdens de sloop van de fabriekshal bleven de Maarten Droste: “Over tien jaar kunnen we nog steeds trots en met goed fatsoen zeggen; “Dit hebben wij gebouwd.” Bouwen in het Oosten 43
Seahorse Hengelo vier kenmerkende sheddaken overeind. Tom Munter: “Deze worden nu hergebruikt in vier bijzondere loftwoningen. Dat is overigens niet het enige; ook een deel van het puin afkomstig uit de sloop is gebruikt als verharding onder de straten. Kortom, recycling to the max! Dat past perfect in het duurzame karakter van Seahorse. Bovendien sluit dit aan bij de ambities die VanWonen heeft als duurzame gebiedsontwikkelaar. Alle 110 woningen worden energieneutraal en de wijk mag rekenen op veel groen. Bovendien zorgen wadi’s voor de waterhuishouding in de wijk.” Industrieel verleden Munter vervolgt: “Het ontwerp van de woningen hebben we voorgelegd tijdens een informatiebijeenkomst voor geïnteresseerden. We organiseerden een look & feel avond om hierover van gedachten te wisselen. De reacties waren duidelijk; het moest refereren aan het industriële verleden. Daarom zien we nu veel baksteen, stalen gebinten, stoere betonnen platen en bijzondere dakvormen terug. Vanuit hun ervaring, kozen we ervoor om met KAW architecten in zee te gaan. De architectuur sluit nauw aan op de openbare ruimte, waardoor een zorgvuldig vormgegeven wijk ontstaat. In de openbare ruimte, gerealiseerd door onze partner BAM Infra, zullen laadpalen worden geplaatst en is ruimte voor passende bestrating en kwaliteitsverlichting.” Maximale diversiteit Het project zal in drie fasen* worden gebouwd. Projectleider Vincent Brefeld: “Momenteel leggen we de laatste hand aan fase één; deze bestaat uit 30 koop- en 12 huurwoningen. De definitieve oplevering van de overige fasen staat eind volgend jaar gepland. Gemiddeld zijn we hier met dertig vaklieden werkzaam, inclusief onderaannemers. De voortgang van de bouw verloopt volgens schema, maar de eerlijkheid gebiedt ook te zeggen dat er strak gemanaged moet worden. Hiermee doel ik met name op de tijdige levering van materiaal. De tijd dat we nog op ons gevoel konden afgaan is momenteel niet aan de orde. Historie Seahorse Van 1951 tot 2008 stond op het terrein tussen de Deldenerstraat en Geerdinksweg de Koninklijke Weefgoederenfabriek, beter bekend als Seahorse Hengelo. Talloze Nederlandse huishoudens gebruikten het bad- en huishoudtextiel van het merk ‘Zeepaardje’, dat hier tot 1972 geproduceerd werd. Daarna sloot de fabriek haar deuren en huisvestten andere bedrijven zich er. Seahorse bleef echter één van de bekende merknamen waar het gebied nog steeds haar naam aan ontleent. Het rijke, industriële verleden ligt aan de basis van de nieuwe, karakteristieke en groene woonomgeving. Vincent Brefeld: “De voortgang van de bouw verloopt volgens schema, maar er moet strak gemanaged worden.” Bouwen in het Oosten 45
Seahorse Hengelo Vroegtijdig vastleggen is een must en in onze optiek is dat het beste mogelijk met vaste partners. Ook zijn de onderaannemers veelal relaties waar we ruimschoots ervaring met hebben. Dat is tevens een bewuste keuze. De mensen op de bouwplaats kennen elkaar en zijn in staat om mee te bewegen in elkaars werkzaamheden. Een niet onbelangrijk aspect, kijkende naar de diversiteit van de bouw, in combinatie met de installatietechnische werkzaamheden.” Nul-op-de-meter Maarten Droste benadrukt: “De diversiteit onder de 86 woningen en 15 appartementen is maximaal. We bouwen elf verschillende typen, allemaal gasloos en standaard energieneutraal. 82 Woningen krijgen het predicaat nul-op-de-meter, wat op jaarbasis een energieverbruik van nul oplevert. We passen een bodemwarmtepomp toe en zonnepanelen. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van een stevig isolatiepakket en een geavanceerd WTW-ventilatiesysteem, waardoor een optimaal binnenklimaat wordt gerealiseerd. Samenvattend wordt de wijk Seahorse een voorloper in Twente op het gebied van duurzaamheid waarvan we over tien jaar nog steeds met trots en goed fatsoen kunnen zeggen; “Dit hebben wij gebouwd.” De reacties waren duidelijk; het moest refereren aan het industriële verleden. Bouwen in het Oosten 47
Arjan Loohuis: “We hebben qua omvang veel vergelijkbare projecten gerealiseerd, maar qua duurzaamheid spant Seahorse de kroon.” Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff “Seahorse brengt een prettige vorm van bouwcontinuïteit met zich mee” In november 2018 werd Arjan Loohuis, door Maarten Droste benaderd om zich te verdiepen in de duurzaamheidsambitie die VanWonen er op nahield met betrekking tot de nieuwbouw van Seahorse. Volgens de eigenaar van Installatiebedrijf FH Loohuis lag de lat hoog ten aanzien van de EPC-waarde en het gebruik van hoogwaardige materialen: “We hebben echt onze nek uitgestoken om binnen budget, de gestelde doelen na te streven. Dat was een uitdaging op zich, maar de moeite waard. We zijn zeer content met deze opdracht. Verspreid over drie jaar brengt het een prettige vorm van bouwcontinuïteit met zich mee.” 48 Bouwen in het Oosten
Seahorse Hengelo Droste Bouwgroep behoort al jaren tot de vaste relaties van Installatiebedrijf FH Loohuis. Arjan Loohuis: “Onze samenwerking is ontstaan toen wij in 2009 Lammerink-Vroonk Installatie in Albergen overnamen. Jan Droste, destijds directeur van de Bouwgroep, was een vaste klant en week niet uit toen onze naam aan het bedrijf werd verbonden. Deze relatie heeft zich voortgezet, ook toen Maarten Droste de zaak overnam. We werken veel samen. Uiteraard betekent dit niet dat elk project vanzelfsprekend opdracht wordt. Droste Bouwgroep bepaalt over het algemeen de plannen, wij trachten daar vervolgens zoveel mogelijk in mee te gaan. Dit houdt serieus voorwerk in, waarbij geld, kwaliteit en leveringsvoorwaarden een grote rol spelen. De nieuwbouw van Seahorse is daar een toonaangevend voorbeeld van. We hebben in de voorbereidende fase diverse berekeningen gemaakt waarin we ook uitweken naar alternatieven. Uiteindelijk kwam daar een passend voorstel uit waarin alle partijen zich konden vinden.” Optimaal binnenklimaat Volgens VanWonen en Droste Bouwgroep is dit project een absolute duurzaamheidsvoorloper in Twente. Arjan Loohuis: “Dat kunnen wij als totaalinstallateur alleen maar beamen. We hebben qua omvang veel vergelijkbare projecten gerealiseerd, maar qua duurzaamheid spant Seahorse de kroon. Alle woningen worden gasloos en standaard energieneutraal. 82 Woningen krijgen bovendien het predicaat nul-op-de-meter. We passen een bodemwarmtepomp toe en zonnepanelen. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van een stevig isolatiepakket en een geavanceerd warmte-terug-win ventilatiesysteem waardoor een optimaal binnenklimaat wordt gerealiseerd.” Grote variatie Dagelijks zijn er acht tot twaalf installateurs van Loohuis werkzaam op dit project. Volgens Arjan bewegen zijn specialisten uitstekend mee in de bouwkundige voortgang: “Niettemin is het wel van belang dat er goed wordt gecommuniceerd. Dat heeft voornamelijk te maken met de grote variatie aan woningen en de verschillende overgangsfases. De afronding van een serie woningen en de opstart van de volgende lopen soms parallel. Op zich hoeft dat geen stagnatie op te leveren, mits de urgentie in goed overleg wordt bepaald. Tot nu toe lopen de zaken prima volgens planning. En ook wat betreft de verdere ontwikkeling van dit project voorzie ik, zeker met dit bouwteam, eigenlijk geen problemen.” Toekomst en energie Met het oog op de toekomst en de discussie omtrent de energietransitie valt er volgens Arjan Loohuis de komende dertig jaar veel te halen: “Het hele klimaatakkoord loopt ver voor op de praktijk. Er wordt veel geroepen, maar de gestelde doelen moeten wel aan de achterkant gefaciliteerd worden en uitvoerbaar blijven. Daar wordt in mijn optiek teveel aan voorbij gelopen. Eén ding is wel duidelijk; voor de moderne installateur liggen er veel uitdagingen aan ten grondslag. Uiteraard volgen we de ontwikkelingen op de voet en doen onze uiterste best om er in mee te bewegen.” Over Installatiebedrijfbedrijf FH Loohuis Installatiebedrijf FH Loohuis werd opgericht in 1959 door de vader van Arjan Loohuis. Door overnames en uitbreidingen telt de organisatie nu zes vestigingen; Saasveld, Ootmarsum, Daarle, Hengelo, Vroomshoop en Slochteren. Er zijn circa tweehonderd vakkundige en enthousiaste specialisten werkzaam in vast dienstverband. Arjan Loohuis: “Onze opdrachtgevers mogen rekenen op alle installatiedisciplines. We zijn een betrouwbare partner in het ontwerpen, installeren, het verlenen van onderhoud en een 24-uurs servicedienst. Daarnaast staan we bekend om onze persoonlijke benadering waarbij wederzijds overleg en proactief denken centraal staan waardoor optimale technische totaaloplossingen worden geboden. Korte lijnen en heldere communicatie zijn ons credo. Bovendien is het een voordeel dat onze klanten alle technische installaties in één hand kunnen leggen; van start tot oplevering. We zijn thuis in nieuwbouw, renovatie en onderhoud in de particuliere-, zakelijke en agrarische sector. Tot onze klantenkring behoren particulieren, bedrijven, aannemers, woningbouwcorporaties, gemeentelijke instellingen, architecten, scholen, projectontwikkelaar en verenigingen.” Arjan Loohuis Bouwen in het Oosten 49
Seahorse Hengelo Duurzaamste wijk verdient duurzaamste mortel Voor het metselwerk van de duurzaamste wijk van Hengelo heeft Remix Droge Mortel BV doorstrijkmortels geleverd voorzien van DUBOkeur voor DUurzaam BOuwen. Remix is de enige mortelfabrikant die het prestigieuze DUBOkeur voor doorstrijkmortels heeft weten te behalen. Het DUBOkeur bewijst dat een product (voor de bouw, GWW of interieur sector), grondstof, installatie of woning tot de meest milieuvriendelijke keuze behoort. Dit wordt aangetoond aan de hand van een milieukundige levenscyclusanalyse (LCA) gemaakt door het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE). Het resultaat is hoogwaardig sterk metselwerk met een kortere bouwtijd en een veel langere levensduur. Bouwen in het Oosten 51
Doorstrijktechniek Voor deze wijk is gekozen voor de doorstrijktechniek. De metselaar metselt vol en zat en strijkt de mortel met een voegroller door, zodra deze is aangetrokken. Daarna nog even licht navegen en klaar is de voeg, in één arbeidsgang. De steiger kan dan gelijk weg, wat weer scheelt in de bouwtijd en kosten. Bij deze methode is er minder mortelverlies en het metsel/voegwerk vormt één monolithisch geheel waardoor schade aan voegwerk nauwelijks voorkomt. Het resultaat is hoogwaardig sterk metselwerk met een kortere bouwtijd en een veel langere levensduur. Mortel-Op-Maat® Remix Doorstrijkmortels worden volgens het Remix Mortel Op Maat® systeem afgestemd op de metselsteen, de bouwplaats en de weersomstandigheden. Dit garandeert een optimaal stapeltempo en een goede hechting van de specie. Ook bij moeilijker te vermetselen steensoorten zoals de gehydrofobeerde stenen in dit project. Bij hydrofoberen wordt het hydrofobeermiddel enkel op de zichtzijden van de metselstenen aangebracht, waardoor er als het ware een voor water ondoordringbare laag (hydrofobeerlaag) in de metselsteen ontstaat. Hierdoor houdt de gevel veel langer de originele en frisse uitstraling en wordt voorkomen dat er vervuiling en uitslag op de metselstenen stenen gaat ontstaan. Remix levert op dit project volgens het Remix Mortel Op Maat® systeem voor de gehydrofobeerde Deppe stenen een aantal specifieke antracietkleurige doorstrijkmortels. Deze hebben een zeer goede hechting op de gehydrofobeerde Deppe stenen en zijn vlot te verwerken, waardoor ook de metselaars tevreden zijn. Uitbloeiingsarm Vooral bij antracietkleurige mortel is het belangrijk dat er geen witte kalkuitbloei optreedt na het metselen. De Remix doorstrijkmortels zijn daarom Uitbloeiingsarm (UA) ter minimalisering van die hinderlijke witte kalkuitslag. Een uitgekiend pakket uitbloeiblokkers heft de capillaire vochtstroming in de mortel op en voorkomt daardoor kalkafzetting op het oppervlak van het metselwerk. Het resultaat is een wijk met mooie schone gevels. De Remix doorstrijkmortels zijn Uitbloeiingsarm (UA) ter minimalisering van die hinderlijke witte kalkuitslag. 52 Bouwen in het Oosten
Aveco de Bondt Tekst: Jolanda Groothuis I Fotografie: Wim van ‘t Hoff “Een bureau van alleen sommetjes zijn we niet. We gaan daadkrachtig te werk.” Wareco, Primum, Compositie 5 stedenbouw en Aveco de Bondt gaan verder onder één sterk merk; Aveco de Bondt Aveco de Bondt is een onafhankelijk bureau dat ontwerpt, onderzoekt en adviseert. Het is haar missie een leefomgeving te creëren met respect voor het ecosysteem; water, land, lucht en de mens. Bovendien werkt de organisatie aan slimme, innovatieve en toekomstbestendige oplossingen voor landelijke opgaves en specifieke omgevings- of organisatievraagstukken. Ruim vijfhonderd gedreven specialisten zetten zich dagelijks in op het gebied van mobiliteit en infrastructuur, stedelijke gebiedsontwikkeling, energie- en warmtetransitie en een circulair gebouwde omgeving. Bouwen in het Oosten 55
“Onze professionals adviseren en ontwerpen op een pragmatische manier aan oplossingen. Hierin volharden is in onze ogen de weg naar succes.” Groeiende opgaven Volgens Sierk de Groot, Business Unit Manager Constructies vormen deze partijen samen nu het ‘nieuwe’ Aveco de Bondt: “Dit is een bewuste keuze geweest. Door het bundelen van onze krachten en complementaire diensten zijn we ervan overtuigd onze opdrachtgevers nog beter van dienst te kunnen zijn in hun zoektocht naar haalbare oplossingen voor de groeiende, ecologische en maatschappelijke opgaven. Hiermee bouwen we aan integraliteit en stimuleren daardoor eenheid binnen ons bedrijf. We staan bekend als ondernemende ingenieurs die zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheid en geloven dat we dit beter, effectiever en eenduidiger kunnen realiseren vanuit één sterk merk.” 56 Bouwen in het Oosten Expertises Met haar specialistische kennis maakt Aveco de Bondt zich hard voor ontwikkelende, bouwende bedrijven en organisaties, waaronder Rijkswaterstaat, waterschappen, overheden, aannemers en investeerders. Sierk de Groot: “In onze expertises; water, duurzaamheid, infrastructuur en bouw bieden wij oplossingen die zowel realistisch zijn als verrassend, maar waarbij een verantwoorde toekomst en innovatie voorop staan. We durven te dromen, maar weten deze ook waar te maken.” Aveco de Bondt werkt zowel landelijk als over de grens vanuit vijf vestigingen: Holten, Amstelveen, Eindhoven, Breda en Nieuwegein. Enorme behoefte Volgens Sierk de Groot staat Nederland voor grote opgaven: “De bouw van één miljoen woningen, het gebruik van duurzame materialen, de overgang naar een circulaire economie in 2050 en de klimaatadaptatie zijn hier een aantal voorbeelden van. De behoefte aan kennis en kunde met betrekking tot herinrichting is enorm. Ik prijs me rijk met onze vijfhonderd collega’s die de capaciteit bezitten om uitdagingen, ieder in zijn of haar vakgebied, uiteen te kunnen rafelen. Zij beseffen zich terdege dat een ontwerp altijd een compromis is van meerdere partijen en dat er samen moet worden voldaan aan de behoefte van de klant. Dit is niet eenvoudig en moet
Aveco de Bondt Eén sterk merk, Aveco de Bondt De bedrijven die sinds kort verder opereren onder de naam Aveco de Bondt zijn; • Wareco: het expertisecentrum voor water, bodem en ondergrond. • Primum; voor tempoversnelling van verduurzaming en vergroting van de positieve impact. • Compositie 5 stedenbouw; advisering op het gebied van stedenbouw, ruimtelijke ordening en landschap. derhalve niet onderschat worden. Het is dan ook beslist een uitdaging om voor Aveco de Bondt te werken.” Team uitbreiden Hiermee maakt De Groot een brug naar de behoefte van Aveco de Bondt om nog meer kennis en kunde te genereren binnen de organisatie: “Wij zijn constant op zoek naar nieuwe collega’s die uitdaging zien in een betekenisvol vak. Iets wordt pas mooi, wanneer het moeite kost. En daarmee doel ik op het bijdragen aan oplossingen waar de ander behoefte aan heeft, zonder dat hierbij voor de gemakkelijkste weg wordt gekozen. Er moet zeker niet van uit worden gegaan dat een plan in één keer goed is. Onze professionals adviseren en ontwerpen op een pragmatische manier aan oplossingen. Daarin volharden is in onze ogen de weg naar succes.” Sierk de Groot: “Nederland staat voor grote opgaven. De bouw van één miljoen woningen en de klimaatadaptatie zijn hier slechts twee voorbeelden van.” Bouwen in het Oosten 57
Huren bij Van der Linde Steigerverhuur www.steigerverhuurvdl.nl 40 jaar ervaring met Artilan Ruim 40 jaar ervaring met het eigen gebruik van Artilan steigers. Grote voorraad We hebben ruim 500 meter Artilan steigers op voorraad. Vertrouwd Bedrijven als Boels en Loxam gingen je al voor met het huren van Artilan steigers. Vermeerstraat 13 7731 SM Ommen 06 2187 5820 info@steigerverhuurvdl.nl
Aveco de Bondt Onderling verbonden Nieuwe collega’s mogen binnen Aveco de Bondt rekenen op alle begeleiding om zich te ontplooien tot professional, ieder met zijn of haar eigen expertise. Sierk de Groot: “Dit hoeven niet perse schoolverlaters te zijn, ook zijinstromers zijn meer dan welkom. We hebben onze eigen wijze van opleiden, waarin we duidelijk maken hoe theoretische kennis maakbaar wordt in de praktijk. Dit is mogelijk middels een cursus of opleiding, maar ook door bijvoorbeeld mee te lopen met een collega of een project te draaien dat buiten de comfortzone ligt. Nieuwe mensen krijgen bij ons alle ruimte om te ondernemen en door te groeien. Een bureau van alleen sommetjes maken zijn we trouwens niet. We brengen regelmatig een bezoek aan de bouwplaats, zodat ook fysiek wordt ervaren hoe het in de praktijk werkt. Bovendien, en dat is eveneens niet onbelangrijk; ondanks dat onze organisatie steeds groter wordt, behouden we de charme van een kleiner bedrijf.” “Wij zijn constant op zoek naar nieuwe collega’s die uitdaging zien in een betekenisvol vak.” Bouwen in het Oosten 59
KienhuisHoving informeert Overlast van contactgeluid/geluidstrillingen een gebrek? De Raad van Arbitrage in Bouwgeschillen (voorheen Raad van Arbitrage voor de bouw), heeft in een recent geschil (nr. 81.691) beslist over de vraag of contactgeluid/geluidstrillingen afkomstig van een buurwoning een gebrek oplevert aan een nieuwbouwwoning. De casus is als volgt. Feiten De eigenaren hebben in 2017 een koop-/aannemingsovereenkomst gesloten met de aannemer voor de bouw van een nieuwbouwwoning. Op de overeenkomst is de Woningborg Garantie- en waarborgregeling van toepassing verklaard. Na oplevering klagen de eigenaren over geluid/ geluidstrillingen afkomstig van de buren. De eigenaren geven aan dat ze de buren duidelijk kunnen horen lopen en dat de glazen en borden trillen in de servieskast. Door Woningborg worden vervolgens geluidsmetingen verricht. Woningborg sluit voor dit onderzoek aan bij de publicatie “SBR B Hinder voor personen in gebouwen Meeten beoordelingsrichtlijnen” van de Stichting BouwResearch (hierna: ‘SBR’). SBR heeft in deze publicatie een tabel met streefwaarden voor de voelbaarheid van trillingen opgesteld. Deze tabel bevat vijf treden, waarbij de hoogste trede zeer sterk voelbare trillingen betreft en de laagste trede niet voelbare trillingen. Aan de hand van dit toetsingskader wordt geconcludeerd dat de gemeten contactgeluidniveaus niet hoger zijn dan de laagste trede. De aannemer stelt zich vervolgens op het standpunt dat de woning aan alle normen voldoet. De eigenaren leggen zich daar niet bij neer en zijn van mening dat sprake is van een gebrek waar de aannemer voor aansprakelijk is. Beoordeling De arbiter staat eerst stil bij hetgeen partijen zijn overeengekomen. Op grond van de toepasselijke Woningborgregeling garandeert de aannemer dat de woning voldoet aan het Bouwbesluit en aan de eisen van goed en deugdelijk werk. Vervolgens concludeert de arbiter dat in het Bouwbesluit geen eisen zijn gesteld met betrekking tot het voelen van trillingen van contactgeluid uit een buurwoning. Dan resteert de vraag of de aanwezigheid van trillingen van contactgeluid een schending oplevert van de eisen van goed en deugdelijk werk. Om die vraag te beantwoorden, sluit de arbiter aan bij de hiervoor genoemde richtlijnen van de SBR. Arbiter neemt het door Deze column is geschreven door: Laurens Vermeulen, advocaat bouw- en aanbestedingsrecht zijn e-mailadres is laurens.vermeulen@kienhuishoving.nl, zijn telefoonnummer is 088 - 480 40 61. 21 SBR opgestelde toetsingskader dus over en oordeelt dat de laagste trede (V(eff)max (mm/s) < 0,1) de norm is om in dit kader te voldoen aan de eisen van goed en deugdelijk werk. Omdat uit de metingen is gebleken dat deze trede niet wordt overschreden, voldoet de woning aan de eisen van goed en deugdelijk werk en is er geen sprake van een gebrek. Conclusie Uit deze uitspraak volgt dat wanneer sprake is van contactgeluid/trillingen en partijen daarvoor geen norm zijn overeengekomen, dit een gebrek kan opleveren wanneer deze trillingen sterker zijn dan de laagste trede in de beoordelingsrichtlijnen van SBR. Deze uitspraak onderstreept dat ook wanneer partijen geen afspraken hebben gemaakt over een bepaald onderwerp, in dit geval geluidstrillingen, dit niet betekent dat de aannemer aan geen enkele norm hoeft te voldoen/vrijuit gaat. In dat geval geldt namelijk de minimumnorm van goed en deugdelijk werk waaraan moet worden voldaan.
Vraag en aanbod VACATURE Ben je bijna of onlangs afgestudeerd in het Nederlands Recht en wil je je verder verdiepen in de praktijk? Wij hebben bij KienhuisHoving advocaten en notarissen een mooie startersfunctie als juridisch medewerker in het bouw- en aanbestedingsrecht. Wanneer het van beide kanten goed voldoet, kun je je verder ontwikkelen als advocaat-stagiair. Dat vraagt om hard werken, maar we vinden een goede balans tussen werk en ontspanning ook heel belangrijk. Dus misschien zien we jou binnenkort wel in onze eigen bruine kroeg ‘Bouke’s Corner’, tijdens één van onze borrels (als het weer kan en mag). Meer informatie vind je op onze website of je neemt contact op met mijn collega Marianne ten Feld-Sprik, advocaat bouw- en aanbestedingsrecht (marianne.tenfeld@kienhuishoving.nl). 58 Bouwen in het Oosten
Vraag en aanbod VACATURE: Mechanisch Onderhoudsmonteur Werk jij graag buiten, aan en met zwaar materieel? Bij de Betoncentrale Twenthe zijn we op zoek naar een mechanisch onderhoudsmonteur om onze technische dienst te versterken. In deze functie ben je verantwoordelijk voor het oplossingen van voorkomende storingen bij verschillende productielocaties in het Noorden en Oosten van het land, met als standplaats Hengelo. Wat ga je doen? Onderhoud aan de mechanische onderdelen van centrales en overslagkranen. Zelfstandig technische storingen oplossen aan onze productiemiddelen. Uitvoeren van groot onderhoud en aanpassingen. Werkzaamheden in de werkplaats en op de productie locaties. Voorraad beheer en werkvoorbereiding. Werken met Onderhoud Management Software. Verantwoordelijk voor orde en netheid in magazijn en werkplaats. Wij vragen Je hebt een basisopleiding Metaal (MBO) met ervaring. Je hebt kennis van metaal bewerkingen en constructie bankwerken. Je kunt technische tekeningen lezen, beoordelen en uitvoeren. Je weet hoe je veilig moet werken, je bent serieus. Spreekt deze functie je aan en wil je meer weten? Neem contact op met Erik-Jan Vos, hoofd technische dienst Mobiel: 06 237 562 30 of e-mail: e.j.vos@betoncentrale.nl Bekijk de complete vacature op: www.betoncentrale.nl/twenthe/vacatures. Informatie over het plaatsen van een vacature: Neem contact op met Digna Schoonen: Telefoon: 06-442 099 10 Mail: digna@bouweninhetoosten.nl
1 Online Touch