HISWA magazine magazine voor 01 | februari 2025 | jaargang 32 de watersportbranche Marketing AI in de watersport Marketing van Cooperyacht: groots en gedurfd Technische update over kielen
Onbezorgd genieten De Professionele wasmachines en drogers voor op uw jachthaven Miele Professional. Immer Besser. Wanneer uw gasten aanleggen in uw haven wilt u ze de beste service bieden. Gemakkelijk en snel een (vakantie) wasje weg kunnen laten werken hoort daar zeker bij. Zelfs slaapzakken, kussens en dekbedden zijn voor de professionele wasmachines en drogers van Miele geen enkel probleem. Voordelen voor uw gasten • Bediening in 32 talen: of u nu een Duitse of Italiaanse gast heeft, iedereen kan in de eigen taal de was doen. • Makkelijk betalen: verschillende betaalsystemen kunnen eenvoudig worden aangesloten op deze machines. • Geen geknoei: ook het aansluiten van een doseersysteem is eenvoudig. Zo hoeven uw gasten zelf geen pakken wasmiddel meer te kopen. Voordelen voor u • Extra inkomsten: Plug & play betaalsystemen voor muntgeld of betaalkaarten. • Zeer zuinig: de nieuwste modellen verbruiken 22% minder water en 28% minder stroom dan de vorige generaties. Daarmee zijn ze de zuinigste op de markt. • Duurzaam: de machines zijn getest en ontwikkeld op een levensverwachting van 30.000 wasbeurten. • Compact: u heeft slechts een halve vierkante meter aan ruimte nodig voor een complete set. Meer weten over deze compacte, zuinige en duurzame wasmachines en drogers? miele.nl/professional | Telefoon: (0347) 37 88 84 | E-mail: professional@miele.nl
colofon voorwoord HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA-RECRON. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. Uitgever HISWA-RECRON Storkstraat 24 3833 LB Leusden 033 - 303 97 00 communicatie@hiswarecron.nl Advertentieverkoop Dock35 Media Martijn Penning 0314 - 355 826 martijn@dock35media.nl Aan dit nummer werkten mee Dominique van Dam, Martin Merks, Marjolein Posthumus, Candice Ramboarison, Michaël Steenhoff, Marcel Tap, Klaas Wiersma Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Redactiesecretariaat Rianne Hartog Foto cover Cooperyacht Vormgeving Dock35 Media B.V. Druk Senefelder Misset Doetinchem Partners in business Liane Jansen Hoofdredacteur AI “Beste lezers, De watersport staat aan de vooravond van een technologische revolutie. Waar vroeger vakmanschap en ervaring de belangrijkste factoren waren voor succes op het water, zien we nu een toenemende rol voor kunstmatige intelligentie. Van slimme navigatiesystemen en geavanceerde weersvoorspellingen tot autonome boten en geoptimaliseerd onderhoud. AI verandert de manier waarop we varen. In deze editie van HISWA Magazine duiken we dieper in de invloed van AI op de watersport. Hoe kunnen slimme algoritmes helpen bij efficiënter brandstofgebruik? Wat betekent de opkomst van zelflerende software voor veiligheid op het water? En hoe beïnvloedt deze technologie de recreatieve zeiler en professionele schipper? De toekomst van de watersport wordt steeds meer bepaald door innovatie. Laten we samen ontdekken hoe AI niet alleen onze prestaties verbetert, maar ook onze passie voor het water versterkt.” Bovenstaande is niet mijn eigen tekst, maar de reactie die AI-tool ChatGPT mij gaf op mijn prompt ‘maak een voorwoord over AI in een vakblad voor de watersport en jachtbouw’. Prima tekst toch? Het is duidelijk: in 2025 kunnen we echt niet meer om Artificial Intelligence (AI) heen. In dit nummer met marketing als thema besteden we er daarom aandacht aan. Maar AI is niet alleen toekomstbepalend in de marketing - denk behalve aan contentcreatie ook aan hyperpersonalisatie en chatbots - maar ook op andere vlakken in de bedrijfsvoering. Wij maakten een rondje langs de velden (zie pagina 12) en vroegen enkele watersportondernemers naar hun ervaringen met AI tot nu toe. Kennispartners Wat de marketing bij Cooperyacht betreft: die is groots en gedurfd met een vleugje Nederlandse nuchterheid. Op pagina 16 vind je een inspirerend artikel over dit jonge bedrijf. Verderop komt Vincent de Vries van Triple A Yachting aan het woord (pagina 24). Hij ontwikkelde een specialisme voor het inspecteren van de kielophanging. Nauwkeurig mensenwerk. Dat maakt van dit nummer een mooie mix van verhalen. Van AI tot AMbacht. 01 2025 | HISWA MAGAZINE 3
inhoud Artikelen Elk nummer 12 Thema: AI in de watersport In hoeverre gebruiken bedrijven in de jachtbouw en watersport al AI? Wat kun je er mee? 16 Marketing en sales bij Cooperyacht Groots en gedurfd met een vleugje Nederlandse nuchterheid. 20 Nieuwe wetten en regels Wat verandert er in 2025? 22 Het Portret Dit keer: Adrienne Vermin van Van der Rest Nautic. 24 TechTalk Een technische update over de kiel, de kielconstructie en de wijze waarop de kiel-rompverbinding tot stand komt. 07 Op Stapel 08 Ondernemersnieuws 28 Vraag & Antwoord 28 Column Candice Ramboarison 29 Nieuws I Mens & Bedrijf 32 Nieuws I Innovatie kalender Overzicht van bijeenkomsten, evenementen, workshops, trainingen en vergaderingen van HISWA-RECRON. Maart Training: natuurinclusief ondernemen Zuid-Holland 11 en 25 maart 2025 Locatie in Zuid-Holland www.hiswarecron.nl/agenda Ledenbijeenkomst: toekomstbestendig ondernemen 18 maart 2025 Eiland van Maurik, Maurik www.hiswarecron.nl/agenda April Jachtbouwmissie naar Italië 8 tot en met 11 april 2025 Diverse locaties waaronder Genua en Livorno www.hiswarecron.nl/agenda Meer bijeenkomsten Houd www.hiswarecron.nl/agenda in de gaten voor een actueel overzicht van evenementen, trainingen, vergaderingen en andere bijeenkomsten. 01 2025 | HISWA MAGAZINE 5
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
uitgelicht Op Stapel Edorado 8S De Edorado 8S is een innovatieve, elektrische hydrofoil powerboat die luxe en prestaties combineert. Met het geavanceerde hydrofoilsysteem komt de boot bij snelheid uit het water, waardoor weerstand en energieverbruik drastisch afnemen. Dit resulteert in een efficiënte, stille en soepele vaarervaring. De 8S is ontworpen met oog voor detail en biedt tal van slimme functies. Zoals de inklapbare elektrische spiegel, verzonken klampen en de geïntegreerde ankeroplossing. Ook aan comfort is gedacht: onder de hoofdsteun van het zonnedek bevindt zich een bar met champagnekoelers en glazen. De cockpit is voorzien van een kantelbare stuurconsole met geïntegreerde schermen. Met twee elektrische motoren en een set intrekbare hydrofoils haalt de Edorado 8S een topsnelheid van 38 knopen. Bij lagere snelheden blijven de foils volledig verborgen in de romp, waardoor de boot ook in ondiep water goed manoeuvreerbaar blijft. www.edorado.com Specificaties Lengte:....................................8,40 meter Breedte: ......................................2,50 meter Diepgang: .......................................0,45 meter Motoren: .....2 x 50 kW elektrische aandrijving 01 2025 | HISWA MAGAZINE 7
nieuws Ondernemersnieuws HISWA-RECRON heeft 12 nieuwe leden 1. Landgoed Lemmenhof www.lemmenhof.nl 2. Jachthaven de Aardbei www.deaardbei.nl 3. Piet Hein www.piethein.nl 4. Hidea Europe www.hideaeurope.com 5. Stacaravan- en chaletpark De Stern www.stacaravan-chaletpark-stern.nl 6. Reigwein Marine www.reigweinmarine.nl 7. Camping Hengeland www.campinghengeland.nl 8. ’t Geuldalhoe www.geuldalhoe.nl 9. Yachtcharter Friesland www.yachtcharter-friesland.nl 10. Holld Marine www.holld.com 11. Hof de Brulle www.hofdebrulle.nl 12. Vergeer Watersport www.vergeerwatersport.nl Op zoek naar personeel? Dit zijn de trends Het watersportseizoen gaat binnenkort van start. Ben je nog op zoek naar personeel? Ontdek de trends op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie in de watersport- en jachtbouwbranche. Gebruik échte gezichten Wil je echt verbinding maken met potentiële medewerkers? Laat zien hoe het is om te werken in jouw bedrijf. Zet medewerkers in als ambassadeurs en deel hun ervaringen via video’s, vlogs of social media. Denk aan een ‘dag in het leven van een jachtbouwer’ of een ‘behind-the-scenes’ van het werk in de haven of loods. Dit creëert een authentiek beeld en inspireert nieuwe talenten. Dit heet ook wel Employer Generated Content. Beeld beeld beeld Beeld – foto’s, filmpjes, illustraties, infographics – is ontzettend belangrijk. Maak bijvoorbeeld een video van de toekomstige werkplek of van een interview met een medewerker. Dit geeft potentiële werknemers een realistisch beeld van de werkomgeving en maakt jouw bedrijf nog aantrekkelijker. Vergroot je betrokkenheid Maak verbinding met veel verschillende mensen om je heen, waaronder ook lokale organisaties. Organiseer bijvoorbeeld een netwerkborrel, een open dag of een speed date sollicitatieronde. Met deze trends zorg je ervoor dat jouw bedrijf opvalt in de krappe arbeidsmarkt en dat je talent weet te binden en boeien. Maak van jouw team de ambassadeurs van het vak en laat zien waarom werken in de watersport- en jachtbouwbranche zo mooi is. Meer informatie: Lucie Schuijt, medewerker arbeidsmarktbranding: l.schuijt@hiswarecron.nl of 033 30 39 735. Of kijk op www.hiswarecron.nl/arbeidsmarkt. Varen doe je samen! zoekt nieuwe voorzitter Voor de komende convenantperiode van vijf jaar is het projcet Varen doe je Samen! op zoek naar een nieuwe voorzitter voor de stuurgroep. Varen doe je Samen! is een samenwerkingsverband dat zich inzet om de veiligheid op en rond het water te vergroten. De partners binnen Varen doe je Samen! bundelen hun krachten om vaarweggebruikers te informeren en motiveren om de wateren veilig met elkaar te delen. De huidige voorzitter, Felix Cohen, sluit zijn termijn af, en de organisatie zoekt een opvolger met affiniteit voor veiligheid op het water en de veelzijdigheid van zowel beroeps- als pleziervaart. Ben jij of ken jij iemand die voldoet aan dit profiel? Meer informatie: Jeroen van den Heuvel, j.heuvel@hiswarecron.nl of 033 - 303 97 20. 8 HISWA MAGAZINE | 01 2025
Let op: de Arbeidsinspectie gaat controleren De Arbeidsinspectie gaat in 2025 inspecties doen bij watersportbedrijven. Er komen tijdens een dergelijk bezoek veel aspecten aan de orde, maar bovenaan staat de RI&E. Een complete en actuele RI&E is noodzakelijk als basis voor een goed arbobeleid. Het ontbreken van een goede RI&E zal tot forse boetes leiden. HISWARECRON heeft exclusief voor leden een RI&E beschikbaar. Deze RI&E is speciaal voor de watersport uitgewerkt en vorig jaar verrijkt met de module 'proefvaren'. In de loop van 2025 wordt de RI&E door een veiligheidskundige beoordeeld en zo nodig geactualiseerd. De RI&E van HISWA-RECRON staat in de Kennisbank. www.hiswarecron.nl/kennisbank Ga mee met de jachtbouwmissie naar Italië in april Iedereen die actief is in de jachtbouw en benieuwd is naar zakelijke kansen in Italië, kan mee op economische missie naar Italië. De missie is van dinsdag 8 april tot en met vrijdag 11 april 2025 en wordt geleid door Reinette Klever, minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp. Door deel te nemen aan deze missie kom je meer te weten over de ontwikkelingen, kansen en uitdagingen in de Italiaanse jachtbouwsectoren. Daarnaast is het mogelijk om contracten, een intentieverklaring of Memorandum of Understanding (MoU) te ondertekenen in het bijzijn van de minister. Italië is voor Nederland een erg belangrijke handels- en samenwerkingspartner. • Voor Nederland is Italië de derde economie binnen de Eurozone, en de zesde exportmarkt van de wereld. In 2023 exporteerde Nederland voor 37,4 miljard euro naar Italië. • Van de Nederlandse export naar Italië gaat 80 procent naar NoordItalië. De meeste Nederlandse bedrijven kiezen die regio ook voor (een eerste) vestiging. • Italië heeft de meeste investeringen uit ‘NextGenerationEU’, het herstelplan van de EU na de coronacrisis. Aangevuld met fondsen uit eigen land bedragen de investeringen in totaal 222 miljard euro. Reinette Klever. • Italië staat bekend om de sterke maakindustrie (tweede van Europa) en om het innovatieve mkb. Italiaanse bedrijven hebben vaak specialisaties waarin ze al wereldleider zijn. • Italië is bijvoorbeeld wereldleider in het maken van superjachten. Het land is vooral sterk in grote (zeil)jachten en maxi RIB’s. Na Italië volgen Nederland en Turkije. Als leiders in de sector werken Italië en Nederland al tientallen jaren samen. • In 2023 had de Italiaanse jachtbouwsector een omzet van 8,33 miljard euro, 13 procent meer dan in 2022. • Binnen de sector zijn digitalisering en duurzaamheid belangrijk. Daarom zijn innovatie en goede esthetische waarden nodig. Dit alles past perfect bij de goede naam van ‘Made in Italy’. Deze missie is bedoeld voor Nederlandse innovatieve ondernemers uit de jachtbouwsector. Tijdens de missie zijn er veel netwerkbijeenkomsten en bezoeken aan Italiaanse jachtwerven. Vooral in Miglio Blu ofwel de blauwe mijl, dat is het gebied tussen Genua en Livorno. Deelname kost 950 euro per bedrijf (dat is voor twee personen). Voor iedere extra deelnemer geldt een meerprijs van 475 euro. Meer informatie over het programma en aanmelden: Michaël Steenhoff, m.steenhoff@hiswarecron.nl of 033 - 303 97 21. Of kijk op www.rvo.nl/evenementen/ economische-missie-creatieve-industrie-jachtbouw-italie. 01 2025 | HISWA MAGAZINE 9
nieuws Nieuwe training: praktijkopleider watersportindustrie Wil jij mbo-studenten begeleiden in jouw bedrijf? Dan is een goede voorbereiding essentieel. HISWA-RECRON en Endurance (TOP Supplier van HISWA-RECRON) bieden een praktijkgerichte training aan voor medewerkers van watersportbedrijven die mbo-studenten begeleiden. Tijdens de training leer je hoe je studenten motiveert, begeleidt en beoordeelt. Je krijgt inzicht in de vaardigheden die studenten moeten leren en hoe je dat in jouw bedrijf het beste aanpakt. Ook komt arbeidsmarktbranding aan bod: hoe zorg je ervoor dat studenten voor jouw bedrijf kiezen? De training bestaat uit drie fysieke bijeenkomsten van drie uur bij ROC Firda in Sneek en twee digitale sessies. Je sluit af met een opdracht binnen je eigen bedrijf en ontvangt bij goed gevolg het certificaat Praktijkopleider Watersportindustrie van HISWA-RECRON. Dat is drie jaar geldig. De kosten bedragen 955 euro exclusief btw, inclusief lesmateriaal en certificaat. Voor bedrijven die de HISWA-cao volgen, vergoedt het Sociaal Fonds HISWA de kosten. Meer informatie over aanmelden en data: www.hiswarecron.nl/agenda Uitzonderingssituatie voor zeilinstructeurs ten einde Veel zeilinstructeurs hadden vanwege hun seizoenswerk voorheen een aparte status: zeilscholen hadden een vrijstelling om geen loonbelasting voor zeilinstructeurs door te rekenen. Zeilinstructeurs waren vaak niet in dienst, maar ontvingen wel een vergoeding. In de praktijk kregen ze in veel gevallen kost en inwoning in ruil voor het geven van zeilles. Vaak te beschouwen als een soort werkvakantie. Daar is nu een einde aan gekomen. De Belastingdienst accepteert deze vrijstelling niet langer. Er is echter nog veel onduidelijkheid over hoe zeilscholen dit moeten oplossen. Het in dienst nemen van zeilinstructeurs als werknemers blijkt in de praktijk geen haalbare kaart. Zeilscholen moeten in dat geval het minimum loon betalen, hetgeen niet in verhouding staat tot de prijs die gevraagd wordt voor een zeilles. HISWA-RECRON is samen met het bestuur van de HISWA-RECRON Zeil- en Vaaropleidingen actief op zoek naar oplossingen die passen binnen deze nieuwe werkelijkheid. Meer informatie: Paul van Well, p.vanwell@hiswarecron.nl of 033 - 303 97 32. Duurzame samenwerking De Europese watersportkoepel EBI, de internationale watersportkoepel ICOMIA en de Amerikaanse watersportbrancheorgnanisatie bekrachtigden op BOOT Düsseldorf hun samenwerking op het gebied van duurzaamheid. Het gaat om de zogenoemde Life Cycle Assessment in de recreatievaart. Samen willen de partijen een mondiale aanpak ontwikkelen om de milieubelasting in de jachtbouw- en watersportsector te beoordelen en te verbeteren. Het gaat daarbij om het kwantificeren van de milieubelasting van een pleziervaartuig in elke fase van zijn leven, inclusief grondstoffen, productie, gebruiksfase, verwijdering en recycling. HISWA-RECRON is lid van zowel EBI als ICOMIA en zodoende nauw betrokken bij dit initiatief. Meer informatie: www.europeanboatingindustry.eu Boten te koop? Kies voor YachtShift Als je gebruikte of nieuwe boten online wil adverteren, is YachtShift van HISWA-RECRON het CMS (Content Management System) dat je hierbij kan ondersteunen. Het systeem is voor en door de branche ingericht, onafhankelijk van marktpartijen. In navolging daarvan krijgt www.hiswa.nl - waar onder de knop Kopen gebruikte en nieuwe boten van leden worden geadverteerd - een update. Er worden relevante functies toegevoegd waarmee de waarde voor consumenten die een boot zoeken verder wordt verhoogd. Meer informatie: www.hiswarecron.nl/ kennisbank/yachtshift. 10 HISWA MAGAZINE | 01 2025
nieuws Update onderzoeken Klein Vaarbewijs Eind 2024 is er geënquêteerd over het vaarbewijs. In opdracht van I&W rapporteert Nestra de effectiviteit van het huidige Klein Vaarbewijs. Toeval of niet, tegelijkertijd wordt in opdracht van de Europese Commissie onderzocht of de vaarbewijzen in de EU beter geharmoniseerd kunnen worden. Zodat het vaarbewijs uit de ene lidstaat ook geldig is in de andere lidstaat. HISWA-RECRON verzet zicht tegen grote aanpassingen in de huidige regelgeving. Op basis van ongevallenstatistieken in de afgelopen jaren, inclusief de coronaperiode, is daar geen aanleiding voor. Over inhoudelijke verbeteringen wordt al gesproken. Een uitgebreid dossier over het vaarbewijs staat in de Kennisbank: www.hiswarecron.nl/kennisbank. Personeelsadvies nodig? Marjolein Posthumus, projectleider Human Resources Watersport bij HISWA-RECRON, bezoekt watersportondernemers die hulp en advies kunnen gebruiken bij hun personeelsbeleid. Ze ondersteunt met pragmatische oplossingen en producten, op elk niveau. De ene ondernemer heeft personeelszaken deels goed geregeld, bij de ander zit het in het hoofd, weer een ander is nog zoekende. De ondersteuning kan daarom variëren van het meelezen met het personeelshandboek tot het opstellen van arbeidscontracten. Maar ook ouderenbeleid, verzuimbeleid of omgaan met ongewenst gedrag op de werkvloer zijn onderwerpen die besproken kunnen worden. Ondernemers die hier ook gebruik van willen maken, kunnen contact opnemen met Marjolein Posthumus: m.posthumus@hiswarecron.nl of 033 - 303 97 48. Nieuwe HISWA-cao vanaf 2025 Leden van HISWA-RECRON en CNV stemden in met een nieuwe cao voor de watersportindustrie en waterrecreatie. Deze HISWA-cao geldt per 1 januari 2025 en loopt tot en met 2026. Belangrijke afspraken zijn onder andere een salarisindexering in vier stappen, een uitbreiding van het mantelverlof en strengere voorwaarden voor de 80-90-100 regeling. Daarnaast wordt gekeken naar de invoering van een loopbaanscan voor werknemers. Werkgevers die de HISWA-cao volgen, vallen onder het Sociaal Fonds HISWA. De pensioenregeling blijft ondergebracht bij het Bedrijfstak Pensioenfonds Vlakglas. Nieuwe tariefkaart HISWA Meer informatie: www.hiswarecron.nl/kennisbank/cao. Magazine 2025 Ook in 2025 zijn de mogelijkheden om te adverteren in HISWA Magazine legio. Dat kan met een reguliere advertentie, maar ook met een advertorial, meehechter of oplegger. HISWA Magazine verschijnt zes keer per jaar in een oplage van 4.500 exemplaren. Uit lezersonderzoek blijkt dat er een hoge waardering voor het blad is. Het blad kent een lange houdbaarheid en een groot bereik, zowel in print als online. HISWA Magazine profileert zich als het vakblad (b-t-b) voor de watersport en jachtbouw. Het wordt daarom breed verspreid onder ondernemers en stakeholders in de watersport- en jachtbouwsector. De nieuwe tariefkaart kun je aanvragen via www.hiswarecron.nl/magazines. HISWA magazine magazine voor 01 | februari 2025 | jaargang 32 de watersportbranche Marketing AI in de watersport Marketing van Cooperyacht: groots en gedurfd Technische update over kielen 01 2025 | HISWA MAGAZINE 11
column marketing AI in de watersport We horen steeds meer over het gebruik van artificiële intelligentie (AI). In de rubriek Nieuws-Innovatie verderop in dit HISWA Magazine, gaan al twee berichten over AI, van Sea.ai en Brunswick. Wat is AI en wat is het niet? Gebruiken bedrijven in de watersport en jachtbouw het al? Of kijkt de sector nog even de kat uit de boom? Tekst: Klaas Wiersma Kunstmatige intelligentie is in opkomst. Bedrijven bouwen een business case rond AI of verwerken het in hun producten. Zo heeft cameraspecialist Sea.ai de afkorting zelfs gekscherend verwerkt in de bedrijfsnaam. Sea.ai levert een alarmsysteem met camera’s dat waarschuwt voor aanvaringen. Door alle camerabeelden op te slaan in een centrale database leert het systeem steeds beter het verschil tussen een hoekige golf en een drijvende zeecontainer. Brunswick Corporation (Mercury, Navico Group) toont op de Consumer Electronics Show in Las Vegas begin dit jaar een stuurhutsimulator. Hierin kan met de door kunstmatige intelligentie ondersteunde co-captain worden gevaren. Deze functie biedt: - ondersteunde navigatie: proactieve ondersteuning om optimale routes te plannen en te volgen - - veiligheidsmonitoring: detecteert en rapporteert potentiële risico’s aan boord autonoom manoeuvreren: stelt de boot in staat om complexe handelingen uit te voeren, zoals aanmeren, zonder directe menselijke tussenkomst Een bedrijf in navigatiesoftware, Savvy-navvy, en een leverancier van elektromotoren, RAD Propulsion, voegen hun data samen en komen ze tot Smart Range Technology. Het systeem combineert de hoeveelheid juice in de accu’s met het verwachtte verbruik op basis van wind en stroom en toont de range op de digitale kaart. Savvy-navvy noemt dit overigens ‘smart’ en niet ‘artificial intelligence’. Er is een verschil tussen beide begrippen. Smart of AI Het feit dat Savvy-navvy zijn nieuwe technologie ‘smart’ noemt, geeft precies aan waar de grens ligt tussen slimme en kunstmatig intelligente systemen. Kenmerk van kunstmatige intelligentie is dat het een systeem is dat zichzelf kan verbeteren op basis van ervaring. Het kan leren, redeneren en problemen oplossen. Sommigen dichten artificiële intelligentie zelfs creativiteit toe. Bij smart of slim gaat het om het verwerken van gegevens volgens vooraf ingestelde regels en patronen. Van een navigatieprogramma dat aangeeft tot waar je veilig kunt varen, zonder een noodoproep te hoeven doen in een drukke havenmonding vanwege lege accu’s, wil je natuurlijk liever niet dat een systeem zichzelf nieuwe manieren leert om de gestelde vraag (wat is de range) op te lossen. Er is een verschil tussen ‘smart’ en ‘artificial intelligence’. Wat is AI dan wel? Er zijn verschillende definities van artificiële intelligentie maar de meest algemene komt neer op het volgende: kunstmatige intelligentie kan zelfstandig leren om patronen en verbanden te vinden met specifieke algoritmes en veel rekenkracht. Een algoritme is een serie van instructies. Elk van deze regels leidt tot een actie: als dit, dan dat. Overigens zijn de algoritmen de afgelopen decennia niet spectaculair verbeterd ten opzichte van eind vorige eeuw. Wat wel extreem is verbeterd, is de geheuge ncapaciteit van computers. Door de krachtige processoren kan big data worden geanalyseerd en geclassificeerd om datapatronen te identificeren en beslissingen te nemen op basis van die patronen. Vormen van AI Kunstmatige intelligentie kan op verschillende manieren worden ingedeeld. Eerst is er de verdeling in sterke en zwakke AI. Iedereen is wel eens in aanraking gekomen met zwakke (narrow) AI, bijvoorbeeld met beeld- of spraakherkenning of chatbots. De sterke (general) AI is een stuk geavanceerder. Hierbij kan een model begrip tonen, leren en kennis toepassen net als een menselijk brein. Deze vorm van AI bestaat nog niet en er wordt vooral theoretisch over gesproken. Binnen de narrow AI maken we onderscheid tussen machine Wat is AI? 12 HISWA MAGAZINE | 01 2025
Op het ontwerp van de Sunreef 35M Eco-catamaran staat een typisch AI-gegenereerd zeil dat ver afstaat van een zeil zoals een ontwerper dat zou tekenen. Klanten hebben zulke specifieke vragen, dat kunnen we niet aan AI overlaten. learning en deep learning. Bij de laatste werkt het AI-model met meerdere lagen. Een voorbeeld: boten tellen Om bovenstaande wat concreter te maken kijken we naar een voorbeeld van de inzet van AI van afgelopen zomer. Voor Waterrecreatie Nederland telde stagiair Apostolos Koutsaris alle boten in Nederland, of eigenlijk: laten tellen. Zijn AI-model kwam op 258.000 boten waarvan er 29.000 op het land staan. Voor het herkennen van vormen op een foto gebruikt hij een zogenaamd Convolutional Neuraal Netwerk (CNN), een deep learning model dat meerdere lagen gebruikt voor het herkennen van beeld. Om het model te laten oefenen annoteert hij 11.000 boten op de foto’s. Het gewenste resultaat blijkt lastiger dan gedacht en hij moet meerdere modellen maken voordat het systeem door heeft wat de bedoeling is. Uiteindelijk zijn er elf versies nodig voordat het model echt goed werkt. Dit AI-model traint Koutsaris met 6.500 foto’s voordat het zelfstandig aan de slag kan met de 837 gigabyte aan beelddata. Het is natuurlijk heel veel werk om eerst 11.000 boten te markeren. Misschien was zelf alles tellen wel sneller geweest. Maar nu kan de telling met ‘een druk op de knop’ opnieuw worden uitgevoerd om te kijken of het aantal boten toe- of afneemt. AI in de jachtbouw In de superjachtindustrie creëren ontwerpers tegenwoordig in een handomdraai een nieuwe visual om de klant een beeld te geven van wat er allemaal mogelijk is. Maar hoe gaan andere watersportbedrijven om met AI? Wij spraken er vier. Dykstra Naval Architects Bij Dykstra Naval Architects in Amsterdam vertelt ontwerper Wick Hillige dat hij dagelijks gebruik maakt van ingewikkelde computermodellen voor het ontwerpen van boten maar dat daar geen AI bij komt kijken. “Klanten hebben bij ons zulke specifieke Gebruikers van Microsoft ‘krijgen’ Copilot er gratis bij. Een CRM-programma als Salesforce ziet patronen sneller dan de mens. 01 2025 | HISWA MAGAZINE 13
Dé makelaar or w voor wsport mak gebonden bedrijv en onrend g bonden bedrijv onr mullermak ermak Blijf op de hoogte li linkedin.com/company/muller-makelaardij 0515 43 06 23 Marina Management Het draadloze energie beheersysteem voor uw jachthaven • Te koppelen met uw reserveringssysteem • Op afstand in-/uitschakelen van stroompunten • Energieverbruiken uitlezen • Ampère limieten instellen • MID gecertifi ceerd instellen r Meer weten? Scan de code, vul het formulier in en wij nemen vrijblijvend contact met u op. www.icy.nl Informeer naar onze jachthavenzuilen en tapautomaten
marketing De simulator met AI ondersteuning van Brunswick op CES25. vragen, dat kunnen we niet aan AI overlaten. We draaien wel simulaties maar we willen altijd de controle houden en begrijpen wat eruit komt. Bovendien denk ik dat AI ook de fun van ons werk zou wegnemen.” Een Nederlandse bouwer van high-end open dagboten Het Hoofd IT van dit bedrijf wil ons anoniem te woord staan. “Voor sales en marketing gebruiken wij geen AI. Maar in ons Enterprise Resource Planning systeem (ERP), is standaard de AI van Microsoft Copilot geïntegreerd. Dat is dezelfde AI die ook in Microsoft Office-producten zit. Op die manier kunnen we snel rapportages genereren. Vroeger deden we dat zelf en dat gaat nu veel sneller. Maar het is altijd goed om dit soort zaken nog wel te controleren.” Het bedrijf is aan het kijken of het AI kan gaan gebruiken bij marketing en sales. Maar dit soort technologie staat volgens de IT-medewerker nog in de kinderschoenen. “We hebben wel veel geautomatiseerd met slimme automatisering maar dat is geen AI. Ook de kosten spelen een rol. Zeker als het gaat om specifieke toepassingen kijken we wel altijd goed naar wat het oplevert. De AI die we nu gebruiken is gewoon onderdeel van de licentie, of je er nou gebruik van maakt of niet. Maar nogmaals, let op. Ook al staat erbij dat er AI wordt gebruikt en dat het een hulpmiddel is, je moet altijd zelf checken of alles klopt.” Maas RBM Voordelen ziet Klaas van Erp van Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij nog niet in het gebruik van AI in zijn werk. “Bij een taxatie van een camping of een jachthaven gaan we eerst een spreekwoordelijke kop koffie drinken. Het taxatierapport dat we daarna maken moet voldoen aan regels en eisen, met specifieke informatie van het desbetreffende object daarin verwerkt. Als we een object gaan verkopen maken we een maatwerktekst voor op de website of in een brochure. Ik zie niet dat AI dat kan overnemen. Ons werk is echt mensenwerk en erg specialistisch. “Maar…ik weet dat ik niet helemaal op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op dit gebied. Misschien is er inmiddels meer mogelijk.” Van Emstede en Slager Advocaten Advocaat Edwin Slager van Van Emstede en Slager Advocaten (Kennispartner van HISWA-RECRON) is wel op de hoogte. Dat komt vooral omdat zijn levenspartner veel doet met AI. “Een cursus AI voor de advocatuur staat hoog op mijn lijstje van dingen die ik komend jaar wil doen.” Slager heeft nog altijd een flinke bibliotheek met juridische boeken. “Daar lees ik nog regelmatig in om zaken op te opzoeken. Maar dat wordt wel minder. Dat soort kennis ontwikkelt zich in een programma als ChatGTP met ex - ponentiele snelheid. In een dergelijke cursus AI is in de advocatuur ook veel aandacht is voor veiligheid en privacy en de risico’s die AI met zich meebrengt. Wij hebben natuurlijk onze geheimhoudingsplicht.” Het AI-model van Apostolos Koutsaris pikt de boten er (bijna) feilloos uit. Om antwoord te geven op de vraag of Nederlandse watersportondernemers al AI gebruiken zien we dat de meeste nog geen geschikte toepassing zien om hun werk over te laten aan AI-modellen. AI wordt misschien ongemerkt al wel gebruikt in softwareprogramma’s. De verwachting is dat we dat steeds vaker zien. Veel ondernemers hebben de indruk dat AI nog in de kinderschoenen staat. 01 2025 | HISWA MAGAZINE 15
column jachtbouw Cooperyacht Jong, grootdenkend team voor sportieve tenders In 2009 richtten twee ondernemers – André Tromp en Harald Hoevenaar – Cooperyacht op. Ze lanceerden een klassieke sloep, de Cooper745. Na het succes van dit model kwam snel de volgende, net wat groter en meteen favoriet in de Cooper-serie: de Cooper800. In 2019 kwam de nieuwste telg – de Cooper680 op de markt en werd direct ‘HISWA Boot van het jaar 2020’, als meest ideale boot voor de Nederlandse binnenwateren. Tekst: Dominique van Dam Inmiddels is Cooper, na vijftien jaar, uitgegroeid tot een bedrijf met vijftien medewerkers met klanten in Nederland, in Scandinavische landen en succesvol op de Duitse, Britse, Spaanse, Aziatische en Australische markt. We spreken Stijn van Dommelen van Cooperyacht, over de marketing en sales van het merk – groots en gedurfd met een vleugje Nederlandse nuchterheid. Met ambassadeurs over de hele wereld en klanten die meedenken over het volgende model is het voor Cooperyacht goed toeven in Nieuwersluis met ook een eigen marina in Loosdrecht. In de haven bij Eerste Plas – de Coopermarina – liggen de boten Nu een Cooper in het gezin is een klant voor later. van eigenaren die hun Cooper graag hier houden en er in de Gooi- en Vechtstreek vele uren mee varen. Een plek waar je (kleur)opties live bekijkt of andere eigenaren naar hun ervaringen vraagt. Maar ook verkopen zij hier occasions. Kersverse Cooper-bezitters, die nog even zoeken naar een ligplaats dichter bij huis zijn hier welkom. Tegelijkertijd heeft het bedrijf een verkoopkantoor en -werf in Nieuwersluis. Stijn van Dommelen. 16 HISWA MAGAZINE | 01 2025
Maandelijks brainstormen Als je Van Dommelen, nu een jaar Sales Manager, vraagt naar de marketing- en salesstrategie voor de verkoop van de verschillende modellen, vertelt hij enthousiast over het on-the-go ontwikkelingen. ‘We steken elke maand de koppen bij elkaar’, begint hij. ‘We hebben veel jonge mensen in ons team. We zijn creatief en willen groeien. In dat overleg kijken we wat we willen bereiken. Wat nodig is, en wat er aankomt aan seizoensgebonden acties zoals de winterstalling. Dan is niets te gek, we brainstormen volledig vrij van beperkingen, ‘die komen later wel.’ Soms kijken ze naar andere merken en “verCooperen” ze een mooi, aansprekend concept. ‘Dat zijn leuke sessies. Uniek omdat we allemaal tussen de 19 en 28 jaar zijn en vaak te gekke ideeën hebben.’ Op deze manier kwamen bijvoorbeeld de marketingacties voor kerst 2023 en 2024 tot stand. ‘Zoals de Amazon-reclame van 2024 over het verspreiden van geluk. Wij wilden ook zoiets doen. Zo gingen we in 2023 in Amsterdam over straat met een Cooper800. Afgelopen jaar zijn we over de Vecht naar de Utrechtse grachten gevaren en hebben we de actie daar naartoe uitgebreid.’ Ook de rest van het jaar gebeurt er genoeg in Nieuwersluis. ‘We hebben geen échte showroom, je kunt bij ons niet in een grote hal tientallen boten bekijken in alle kleuren en formaten. Wat we wel hebben: een haven vol Coopers met hun eigenaren. We gaan met geïnteresseerde mensen altijd varen.’ Hoewel volgens Van Dommelen een showroom nog een mooie aanvulling zou zijn. ‘In de winter doen we ook regelmatig proefvaarten.’ De kerstactie in Utrecht. Jonge marketingdoelgroep De koper van een Cooperyacht is niet per se van de leeftijd van de mannen die hier in Nieuwersluis werken. ‘Ze zijn gemiddeld 01 2025 | HISWA MAGAZINE 17
WIJ SDHEID KOMT MET DE JAREN vandeloosdrechtrbm.nl DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR r Nautische advocaten legal support in stormy times Van Emstede & Slager Advocaten nautical lawyers | HISWA-RECRON Kennispartner Emmalaan 9, 1075AT Amsterdam +31 (0)20 675 94 94 | edwin@vanemstedeslager.nl www.nautische-advocaten.nl Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche geconfronteerd kan worden, daaronder begrepen algemene voorwaarden, bouw en verkoop van vaartuigen, reparatie/renovatie, jachthaven- en jachtverhuurkwesties, het opstellen van diverse contracten én incasso. Vele leden van HISWA-RECRON en de Nederlandse Jachtbouw Industrie kozen Van Emstede & Slager Advocaten reeds als hun huisadvocaat. i Al meer dan 50 jaar r G v r o t e n a a g e n a a n b o d
jachtbouw Cooperdag 2024 De nieuwe Cooper900 wordt samen met eigenaren ontworpen. Naast de campagnes op social media is er natuurlijk het dagelijkse marketing- en saleswerk te doen. De website, de beelden die de wereld in gaan. ‘Een fotograaf maakt veel gave foto’s en filmpjes voor ons. Hij weet wat de trends zijn, wat belangrijk is. Dat is prettig werken.’ Daarnaast breiden de beursdeelnames uit: ‘We staan dit jaar voor het eerst op Salone Nautico Venetia, omdat we tegenwoordig een Cooper800 in Venetië hebben varen. Deze klant wil graag als ambassadeur optreden met zijn eigen Cooper, en dat is natuurlijk geweldig. Op Ibiza is ook zo’n ambassadeur te vinden.’ zo’n veertig jaar of ouder. Het zijn mensen met eigen ondernemingen, vaak mannen, die de boot bij ons kopen. We richten onze campagnes voornamelijk in op Facebook, Instagram, TikTok en via mailings. De kinderen namelijk van onze kopers, zitten zeker op Instagram en TikTok. En die zoon of dochter heeft best veel te zeggen, blijkt vaak. We willen bij deze nieuwe generatie zeer aanwezig zijn, want nu een Cooper in het gezin is een klant voor later. We maken dus voor TikTok korte filmpjes en shots om views te genereren en onze naamsbekendheid te vergroten.’ Nieuw model in de familie Cooperyacht breidt zich langzaam uit, met een meer internationale focus. Verder ligt er een nieuw model op de tekentafel: een Cooper900 die ze samen met eigenaren gaan ontwerpen. Deze laten ze bouwen op de werf in Cambodja, waar alle 600 Coopers tot nu toe vandaan komen. ‘Het is een tussenmaatje, die we graag toevoegen aan de reeks modellen die we hebben.’ ‘Wat Cooperyacht uniek maakt, is bijvoorbeeld de barbecue die we twee keer per jaar houden in combinatie met een vaartocht met de Cooperclub, georganiseerd door Cooper-eigenaren. Het is net een familie!’ 01 2025 | HISWA MAGAZINE 19
column wetgeving Wijzigingen wet- en regelgeving 2025 Per 1 januari 2025 zijn diverse wetten aangepast en ook nieuwe regels ingevoerd. Een groot deel hiervan treft ook ondernemers in de watersport en jachtbouw. De belangrijkste wijzigingen zetten we in dit artikel op een rij. Tekst: Marjolein Posthumus, Martin Merks en Marcel Tap Mkb-winstvrijstelling daalt De mkb-winstvrijstelling daalt van 13,31 procent naar 12,71 procent. In de praktijk wordt een kleiner percentage van je winst vrijgesteld van belasting. Het belastbaar bedrag wordt dus hoger in 2025 en daarmee ga je mogelijk ook meer belasting betalen. Zelfstandigenaftrek gaat verder omlaag De zelfstandigenaftrek gaat verder omlaag van 3.750 naar 2.470 euro. De zelfstandigenaftrek wordt versneld afgebouwd tot 900 euro in 2027. Controle ZZP’ers De Belastingdienst gaat strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Daarbij wordt gecontroleerd of een zelfstandige die je inhuurt wel écht als zelfstandige werkt. Als de Belastingdienst vaststelt dat er sprake is van een ‘verkapt dienstverband’, kan dat gevolgen hebben. Het kan leiden tot naheffingen. Over het kalenderjaar 2025 worden nog geen boetes opgelegd. HISWA-RECRON organiseert dit jaar een kennissessie in samenwerking met Alpha Accountants en Adviseurs over dit thema. Houd www.hiswarecron.nl/agenda in de gaten hiervoor. BPM op bestelauto’s met CO2 -uitstoot De BPM (belasting van personenauto’s en motorrijwielen) voor bestelauto’s is sinds dit jaar gebaseerd op de CO2 -uitstoot, en niet meer op de netto-catalogusprijs. Hoe hoger de uitstoot, hoe hoger de belasting. Voor elektrische bestelauto’s en andere emissievrije voertuigen blijft de BPM op nul. Stijging wettelijk minimumloon Het wettelijk minimumloon is verhoogd naar 14,06 euro per uur voor volwassenen vanaf 21 jaar. Afschaffing lage-inkomensvoordeel (LIV) Het lage-inkomensvoordeel (LIV) is komen te vervallen. Dit betekent dat je geen tegemoetkoming meer ontvangt in de loonkosten voor werknemers die minimaal 1.248 De BPM voor bestelauto’s wordt gebaseerd op de CO2 -uitstoot. De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) verandert. 20 HISWA MAGAZINE | 01 2025
Er wordt strenger gecontroleerd op het inhuren van ZZP’ers. uur per jaar werken en een gemiddeld loon verdienen tussen 100 en 125 procent van het wettelijk minimu mloon. Bedrijfsopvolgingsregeling wijzigt De regels voor de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) veranderen. Als je een onderneming door een schenking of erfenis krijgt, betaalde je daar erf- of schenkbelasting over. Hoeveel belasting je betaalt, hangt af van de waarde van de onderneming. Je kunt ook een vrijstelling gebruiken: de Bedrijfopvolgingsregeling (BOR). Je hoeft geen schenk- en erfbelasting meer te betalen tot een bedrijfswaarde van 1,5 miljoen euro. Die grens lag op 1.205.871 euro. Is de bedrijfswaarde hoger dan 1,5 miljoen euro? Dan is het percentage van de vrijstelling omlaaggegaan. Over de bedrijfswaarde boven 1,5 miljoen euro is dat van 83 naar 70 procent gedaald. Andere wijzigingen Een uitgebreider overzicht van de wijzigingen per 1 januari 2025 staan op de websites van de Kamer van Koophandel en de Rijksoverheid. Wetswijzigingen | Ondernemersplein Nieuwe wetten en regels voor onder nemers vanaf 2025 | KVK 01 2025 | HISWA MAGAZINE 21
het portret rubriek Adrienne Vermin In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is of verband houdt met het thema. In dit nummer is dat Adrienne Vermin-van Liere, directeur bij Van der Rest Nautic. Tekst: Liane Jansen Wat maakt Van der Rest Nautic een gevestigde naam in de watersport? “Van der Rest Nautic startte in de jaren ’60 door Henk en Marja van der Rest. Met de bouw van de Kievit en later de Piewiet verwierf het bedrijf naam en faam op het gebied van polyester jachtbouw. De laatste 25 jaar is het accent verlegd naar een jachtservicebedrijf met vestigingen in onze twee havens: Van der Rest Nautic Marina in Kats en Jachthaven Wemeldinge. We voeren de meest uiteenlopende reparaties en vernieuwingen uit. Denk aan complete refits, schadeherstel na aanvaringen of teakdekvervanging. Daarnaast zijn we dealer van Yanmar en Raymarine. Met een team van 25 mensen is geen klus te gek. In één van onze havens of op locatie, we zijn daar waar de klant ons nodig heeft. Het grootste deel van dit team werkt trouwens al jaren bij ons. Sommigen zelfs al 30 jaar of langer, waar kom je dat nog tegen?” Wat is jouw rol? “Mijn specialiteit is het verbinden van ons team. Alle neuzen dezelfde kant op met een duidelijke visie voor de toekomst. We hebben in deze branche de verantwoording om het ambacht te blijven promoten. Daarnaast ben ik gek op cijfertjes. En ik hecht er veel waarde aan om onze klanten goed te kunnen bedienen. Voor mij is het de uitdaging om die drie zaken zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Dat doe ik graag met mijn team, deze mensen hebben immers het dagelijks contact met klanten. Als kind lag ik al met mijn ouders in de haven hier. Ik heb dus van dichtbij meegemaakt hoe het bedrijf is gegroeid. Ik ken daarom ook veel klanten al jaren, dat schept een band. Waar ik echter mee worstel, is de aanwas van nieuw talent voor het bedrijf. Jongeren met technische interesse kiezen sneller voor de IT-branche dan voor een bedrijf waarin met de handen gewerkt wordt. Toch blijf ik geloven dat er altijd wel een groep jongeren is die het mooie van het vak ziet. We hebben in deze branche de verantwoording om het ambacht te blijven promoten. Een boot bouwen of repareren blijft prachtig handwerk.” 22 HISWA MAGAZINE | 01 2025
Jachthaven Wemeldinge. Welke toekomstplannen heb je? “Groei is mooi maar daar ligt de focus niet. In de huidige markt heeft stabiliseren onze prioriteit. Het liefst worden we nog een beetje beter in waar we al goed in zijn; service, kwaliteit en betrouwbaarheid. We hebben twee mooie havens, uitgebreide stallings- en kraanfaciliteiten maar er valt altijd en op ieder vlak iets te verbeteren. In Kats zijn de gebouwen bijvoorbeeld toe aan vervanging. Zowel de werkplaatsen als de kantoren en het sanitair worden daar volledig nieuw gebouwd. Verder ben ik blij met onze nieuwe portaalkraan. Het is een prachtig apparaat, met een mastenkraan die bijna ongelimiteerd alles aankan en een speciale hoogwerker die is geïntegreerd op de portaalkraan. Uniek voor Nederland. Een klusje in de mast? We fixen dat straks veilig en snel.” Waar bestaant jullie marketinginspanningen uit? “De focus ligt op onze website met up-to-date informatie en mooie rekentools voor stalling en ligplaatsen. Op de één of andere manier hebben we de luxe dat onze bestaande klanten geweldige ambassadeurs zijn. In de relatief kleine watersportwereld is dat de beste marketing die ik me kan wensen.” Waar ben je trots op? “In de ruim 50 jaar die we nu bestaan is het steeds gelukt om relevant en flexibel te blijven. Dit door mee te bewegen met de markt en de veranderende wensen van onze klanten. Loslaten en nieuwe dingen opstarten vraagt inzet en lef. Niet alleen voor het managementteam maar voor alle medewerkers. Nieuwe dingen leren, technisch up to date blijven. Als ik vandaag rondkijk in mijn bedrijf, dan is het werk misschien veranderd maar de passie is gebleven.” Biografie Adrienne werkte enkele jaren in de accountancy, maar is nu al 33 jaar werkzaam bij Van der Rest Nautic. De laatste 20 jaar als directeur. In haar vrije tijd zeilt ze graag. 01 2025 | HISWA MAGAZINE 23
techtalk Kielenkijker Zeiljachten gaan lang mee en daardoor is goed onderhoud van groot belang. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is de kiel, de kielconstructie en de wijze waarop de kiel-rompverbinding tot stand is gebracht. Een ongeluk waarbij het afbreken van de kiel drie doden tot gevolg had, motiveerde Vincent de Vries van Triple A Yachting tot het ontwikkelen van een specialisme waarbij hij onderzoek doet naar de staat van de kielophanging. HISWA Magazine ging met hem in gesprek. Tekst: Michaël Steenhoff Hoe ontwikkelde je de kennis op dit vlak? “Ik startte met een opleiding niet-destructief onderzoek ultrasoon niveau 2. Met deze meettechniek kun je smeed- en gietstukken zoals kielbouten, inwendige corrosie in metalen leidingen, huiddiktemetingen van scheepsrompen en lassen inspecteren. Daarna verdiepte ik me in kielbouten. Ik inspecteerde ze op vormen van metaalmoeheid, zoals kristalstructuurverandering met als gevolg scheurvorming, en vormen van corrosie, zoals spleet- en putcorrosie.” Wat kom je in de praktijk tegen als het gaat om de kielophanging? “Als opdrachtgevers mij inschakelen om de kielbouten te controleren en te meten dan is er vaak wat aan vooraf gegaan. Zoals hard aan de grond lopen of het raken van een rots of strekdam, waardoor ze willen weten of dat ook geen schade aan de kiel heeft veroorzaakt. Wat ik heel veel zie, is dat kielen niet goed vastzitten waardoor er zeewater bij de kielbouten kan komen. Dat is iets waar veel meer aandacht voor moet zijn en daarom controleer ik altijd het aanhaalmoment van de kielbouten. Opvallend is dat in circa 75 procent van de Opvallend is dat in circa 75 procent van de gevallen de kielbouten niet strak genoeg zijn aangehaald. gevallen de kielbouten niet strak genoeg zijn aangehaald en zo los staan dat ik met een steeksleutel de bout of de moer gewoon kan aandraaien. Als een kiel loszit of niet vast genoeg zit, dan gaat de zaak bewegen waardoor de bouten gaan buigen met alle mogelijke gevolgen van dien. Een ander aandachtspunt wat je zelf gemakkelijk kunt zien, zijn roestsporen rond de kielflens of kiel-rompverbinding. Dat betekent vaak dat de kielbouten aan het roesten zijn, waarbij de roest via de flens naar buiten loopt. Ik beperk me dus niet tot de kielbouten maar onderzoek de gehele kielconstructie. Maar het loszitten van de kiel of vormen van metaalmoeheid, kom ik vaker tegen dan aantoonbare corrosieproblemen.” Hoe ga je te werk bij een inspectie? “Eerst vraag ik om foto’s en/of tekeningen van de kielconstructie. Ik wil graag zien of de kielbouten goed bereikVincent de Vries. Roestige kielbout. 24 HISWA MAGAZINE | 01 2025
Ultrasoon meten van een kielbout. baar zijn zodat ik ze kan voorbewerken en de metingen kan uitvoeren. Als ik eerst een half interieur uit elkaar moet halen of een watertank moet verwijderen om bij de kielbouten te kunnen komen, dan ben ik al gauw een halve dag verder. Daarna maak ik een offerte en na opdracht maak ik een tekening van de positie van de kielbouten en nummer die. Verder gebruik ik een invullijst waarop staat welke sensoren ik gebruik en welke indicaties ik tegenkom die op een mogelijk probleem kunnen duiden. Verder is het prettig als de eigenaar aan boord is zodat ik kan uitleggen wat ik doe en hij kan meekijken op de display van de apparatuur. De voorbewerking van de kielbouten voordat ik ga meten is van belang. Het te meten oppervlak moet vlak en glad zijn, zonder butsen, bulten, krassen, coating en bramen, om een goed contactvlak te hebben zodat de geluidsgolven ongestoord de kielbout in kunnen gaan.” Roestvorming rond de kieflens. Bij welke kielconstructies moet je extra oplettend zijn? “Bij conventioneel gebouwde boten met wrangen en stringers zijn er minder problemen dan bij jachten met een ingelijmd polyester kielframe waar de kiel aan hangt. Ik maak wel mee 01 2025 | HISWA MAGAZINE 25
Olav Boats BV zoekt: investeerders en locaties Op zoek naar investeerders Op de bank doet uw vermogen al een tij d niet veel meer. Geld dat niet beweegt, is geld dat steeds minder waard wordt. Negatieve rentes, vermogensbelastingen of een torenhoge infl atie; laat uw vermogen daar niet aan ten prooi vallen. De stap naar een goede investering hoeft niet altij d gezet te worden in de richting van cryptovaluta, aandelen of vastgoed. Bij OLAV BOATS BV ligt uw rendement aan de kade te wachten tot u aan boord stapt. U kunt al investeren vanaf €129.000 met een verwacht rendement tussen de 8 en 10% netto. Locaties in heel Nederland gezocht Heeft u een recreatie/watersport bedrij f en een prachtige locatie waar u minimaal 5 Houseboten (8×3 / 10×3 meter) kunt plaatsen maar ontbreekt het u momenteel aan de fi nanciële middelen om deze investering zelf te kunnen doen? Of wilt u uw vermogen in andere verbeteringen binnen uw bedrij f stoppen? OLAV BOATS BV heeft voor u de oplossing. Verwachte opbrengst voor u als ondernemer tussen de €20.000 en €40.000 per seizoen! Interesse? Haal het maximale uit uw recreatiebedrij f en kom in contact met Olavboats via 036 536 00 36 of stuur een e-mail naar info@olavboats.nl. Uw rendement begint vandaag. Scan de qr-code en bekijk de rekenvoorbeelden! Raadhuisstraat 40 3891 EB Zeewolde T 036 536 00 36 M 06-53787753 info@olavboats.nl www.olavboats.nl
techtalk Schade aan de kiel na het raken van een obstakel. Als er lekwater langs de kielbouten de bilge inloopt moet je opletten. dat zo’n kielframe in zijn geheel is losgekomen van de romp door bijvoorbeeld een gronding waarbij de kiel het gehele frame omhoog heeft gedrukt. Dat zijn dure reparaties.” Wat zijn verdachte signalen als je naar een kiel kijkt? “Als er lekwater langs de bouten de bilge inloopt moet je op - letten. Op zout liggend is dat wat makkelijker vast te stellen dan bij varen op zoet water. Als het jacht op de kant staat, is het vooral een kwestie van goed kijken hoe de kiel tegen de romp is bevestigd. Vooral bij oudere loden kielen is het van belang dat de voorspanning op de kielbouten met regelmaat, zeg iedere vijf jaar, gecontroleerd wordt. Een goed moment daarvoor is als de boot in de kraan hangt. Dan kan ik goed controleren of er beweging in zit, niet alleen de kiel ten opzichte van de romp, maar de romp zelf mag zeker ook niet flexen. Ook als de boot op z’n kiel wordt gezet is het goed om te kijken of er geen water tussen de romp en kiel(flens) uit geperst wordt. Dan weet ik ook dat er werk aan de winkel is. Binnen in de boot zijn de voorste en achterste kielbouten extra aandacht waard. Als er bijvoorbeeld rondom die bouten scheurtjes zichtbaar zijn in de gelcoat of topcoat.” Als er twijfel is over een kiel, is het dan nodig om de kiel van de boot te halen? “Vaak is dat niet nodig. Het is ook best een lastige en kostbare klus omdat de gebruikte kitten zo goed zijn dat de kiel moeite heeft om los te komen. Dat kan zelfs schade opleveren aan het laminaat. Je kunt kielbouten vervangen terwijl de kiel er nog onder hangt, alleen als de kiel van gietijzer is. Ik heb dat zelfs wel eens gedaan terwijl de boot nog in het water lag, alhoewel dat natuurlijk best spannend is. Ik geef na mijn inspectie indien nodig een reparatieadvies waarmee de klant dan naar een werf kan gaan om het werk uit te laten voeren of het zelf ter hand neemt.” Een laatste tip? “Ik kom gevallen tegen waar bootbezitters al 20 jaar of langer niet onder de vloer hebben gekeken hebben. Laat mensen eens onder de vloer van hun boot kijken!” Ultrasoon meten Met de ultrasone meettechniek worden er hoogfrequente - 1 tot 10 MHz - geluidsgolven in het materiaal gezonden. Indicaties als scheurvorming, breuk, kristalstructuurverandering en corrosie leveren een reflectie van de meetgolven terug naar het meettoestel. Op het display zijn, door geoefende ogen, de indicaties te zien en te bepalen welke soort indicatie het is. 01 2025 | HISWA MAGAZINE 27
vraag & antwoord column Vraag van een lid van HISWA-RECRON Ik ben bezig met een nieuw artikel op onze website. Nu zag ik op de website van een ander bedrijf een mooie bijpassende foto. Mag ik die ook gebruiken, omdat de foto toch al online staat? Candice Ramboarison Contentspecialist bij HISWA-RECRON Antwoord Nee, dat mag niet. Je hebt namelijk altijd te maken met auteursrecht: het recht dat gemaakt beeldmateriaal eigendom is van de maker. Dit is geregeld in de Auteurswet. In de Auteurswet staat dat alleen de maker zijn werk (tekst en beelden) mag publiceren en vermenigvuldigen. Ook als je een filter over de foto heen doet of de foto bewerkt/bijsnijdt, dan zit er nog steeds auteursrecht op. Wil je toch een bepaalde foto graag gebruiken? Vraag dan schriftelijke toestemming aan de maker en maak heldere afspraken bijvoorbeeld over hoe, waar en hoe vaak je de foto wilt gebruiken en de vergoeding daarvoor. Doe je dit niet, dan mist de maker hierdoor inkomsten. Hij kan je hierop aanspreken en een schadevergoeding eisen, inclusief de gemaakte juridische kosten. Bij uitzondering geldt bij schendingen namelijk dat die juridische kosten soms hoger zijn dan de werkelijk geleden schade. Het gebruik van een foto koppel je aan een licentie voor enkele tientjes per periode. Een incassodossier starten en brief schrijven om het strijdig gebruik te laten staken, gaat vaak al om een paar honderd euro, zo niet meer. Het advies is dus ook om er niet te licht over te denken. De pakkans is tegenwoordig groot met software die automatisch zoekt in oude versies van websites. Social media: onmisbaar voor je merk Als Gen Z’er is social media onmisbaar in mijn leven. Ik gebruik de platforms om in contact te zijn met mijn vrienden en om op de hoogte te blijven van de laatste trends en nieuws. Maar welke social media gebruiken wij, jongeren tussen de 15 en 35 jaar, hoe intensief en waarvoor nog meer? In het jaarlijkse jongerenonderzoek, uitgevoerd door Mediahuis, Wayne Parker Kent en Mediatest, kwamen interessante cijfers naar voren over social mediagebruik bij jongeren. We besteden gemiddeld vijf uur per dag op onze schermen. We kunnen over het algemeen stellen dat de meeste tijd op het scherm wordt besteed aan social media. WhatsApp en Instagram zijn favoriet, waarbij Snapchat en TikTok snel groeien. Het Facebook-gebruik daalt, vooral onder jongeren. LinkedIn daarentegen wordt verrassend populairder bij 15-21 jarigen, met een groei van 21 procent naar 28 procent. Social media accounts zijn tegenwoordig ook onmisbaar voor ondernemingen. Ben je als Tips Het is raadzamer om een professionele fotograaf in te huren die in opdracht voor jouw bedrijf rechtenvrije foto’s maakt. Of maak ze zelf. In dat geval geldt het auteursrecht voor jou: als je zelf foto’s, afbeeldingen of teksten maakt, krijg je hiervoor automatisch auteursrecht, ook wel copyright genoemd. Copyright is ook wel herkenbaar aan het copyrightsymbool: ©. Je kunt ook gebruik maken van auteursrechtvrije beeldbanken. Op internet vind je een aantal beeldbanken (zoals Pixabay en Unsplash) met een collectie rechtenvrije stockfoto’s. Dat betekent dat je deze foto’s vrij mag gebruiken. bedrijf niet actief op platforms zoals Instagram, TikTok of LinkedIn, dan mis je een enorme kans om je doelgroep te bereiken. Om succesvol te zijn, moet je echter wel meer doen dan alleen aanwezig zijn. Bied vooral authentieke en relevante content die aansluit bij de interesses van jongeren. Denk aan inspirerende verhalen, samenwerkingen met influencers en interactieve formats zoals polls en challenges. Daarnaast is het belangrijk om via social media direct in gesprek te gaan met je klanten. Dit helpt niet alleen om vertrouwen te winnen, maar ook om een loyale community op te bouwen die je merk ondersteunt. Social media is dus veel meer dan een tijdverdrijf. Het is dé plek waar je als watersportbedrijf de jongere vaargeneratie kunt inspireren en aan je merk kunt verbinden. 28 HISWA MAGAZINE | 01 2025
nieuws NIEUWSMENS&BEDRIJF In memoriam: Paolo Vitelli Paolo Vitelli, oprichter en president van de Azimut-Benetti Group en een gigant in de Italiaanse botenindustrie, is op 77-jarige leeftijd overleden na een huise lijk ongeval in Ayas, Valle d’Aosta, Italië. www.azimutbenetti.com Vetus presenteert nieuw E-Line model Op de Duitse botenbeurs BOOT presenteerde Vetus een nieuw model in de E-Line met een hoger vermogen. Het gaat om een van de vloeistofgekoelde elektromotoren. Tot nu toe bestond de E-Line uit motoren van 6kW, 8kW en 11kW. www.vetus.com Recordpoging van Vaarplezier Van de beoogde 750 cursisten is het niet gekomen, maar de recordpoging om met heel veel watersporters tegelijk de theorie voor Klein Vaarbewijs I te volgen in het DeLaMar-theater in Amsterdam was een groot succes. Ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van de stad Amsterdam probeerde Vaarplezier 750 cursisten tegelijk de cursus te laten volgen. De aanbieder van vaaropleidingen moest genoegen nemen met 200 cursisten, alsnog een record. www.vaarplezier.nl Yanmar’s E-Saildrive Yanmar toonde op BOOT Düsseldorf de nieuwe elektrische saildrive. Het gaat om de E-Saildrive SD2 48V-serie waarmee Yanmar eind 2024 een DAME Award won. Het is Yanmar’s eerste elektrische voortstuwingsproduct. Voor deze saildrive is geen aanpassing aan de romp nodig. Het geïntegreerde koelsysteem en motorcontroller maken de overstap naar elektrisch zeer eenvoudig. www.yanmar.com/marine 01 2025 | HISWA MAGAZINE 29
nieuws - - Twee zilveren awards voor KNRM-jubileum Op het Best Events Award (BEA) World Festival in Rome heeft de KNRM met de viering van het 200-jarig jubileum twee zilveren awards gewonnen. De jury prees de authentieke verhalen. Deze sluiten perfect aan bij het thema van dit jaar: ‘Hyper Authentic’. De KNRM nam het op tegen de opening van de Olympische Spelen, FIFA World Cup en Koningsdag in Emmen. De prijzen vielen in de categorieën Celebration en Roadshow. www.beaworldfestival.com www.knrm.nl 3 Blau Weiss Yacht Charter partner van Linssen Het Duitse charterbedrijf Blau Weiss Yacht Charter ging een partnerschap aan met Linssen Boating Hollidays. Blau Weiss Yacht Charter is gevestigd in Neurenberg aan het Main-Donaukanaal (Beieren). Bij de nieuwe partner is vanaf komend seizoen een Linssen Grand Sturdy 35.0 AC – 75 Edition te boeken. www.blauweiss-charter.com Westside Sailing terug naar Workum Westside Sailing begon als Holland Sailing op de Suderséleane in Workum. Het verhuisde tien jaar geleden naar Lemmer maar keert nu terug naar de oude locatie in Workum. www.westside-sailing.nl 30 HISWA MAGAZINE | 01 2025
nieuws Nieuwe eigenaar watersportwinkel Zwartsluis 115 jaar was bekende watersportwinkel Koos Slurink Watersport aan de sluis van Zwartsluis een begrip in de regio. Eind 2024 sloten de deuren. Hoge kosten voor personeel, prijsstijgingen en de concurrentie van webwinkels noopten tot dit einde. Inmiddels is het pand overgegaan naar Bonsink Aquaservice. Op 1 april opent de nieuwe winkel. www.aquaservice.nl KPN opnieuw hoofdsponsor SAIL Voor de derde keer verbindt KPN zich als hoofdsponsor aan SAIL. Dit jaar viert het evenement een driedubbel jubileum, het is de 10e editie, SAIL bestaat 50 jaar en in 2025 bestaat de stad Amsterdam 750 jaar. Van 20 tot en met 24 augustus 2025 verwacht de stad twee miljoen bezoekers. Andere sponsoren zijn: Booking.com, Heineken, Sligro, Tommy Hilfiger, Verpact en Heren2. De slogan van SAIL 2025 luidt: ‘United by Waves’. www.sail.nl Samenwerking Jachthaven Waterland en Europarcs Jachthaven Waterland en Europarcs gaan samen de Jachthaven van Uitdam opnieuw op de kaart zetten. In Uitdam ontwikkelde Europarcs een aantal jaren geleden de camping met jachthaven tot het resort Poort van Amsterdam. De focus lag hierbij op het “landgedeelte”. Nu is het tijd om de beleving van de jachthaven te laten matchen met het park. Afgelopen winter is de haven op diepte gebracht en zijn de kade en steigers vernieuwd. Komend voorjaar is alles gereed. www.waterlandyacht.nl/waterland-uitdam Wisseling van de wacht bij IMCI Na 25 jaar draagt managing director Uli Heinemann van het International Marine Certification Institute (IMCI) het roer over aan Ulrich Manigel, een ervaren opvolger. IMCI is de grootste CE-certificeerder in de watersportbranche. “Na het ondertekenen van meer dan 67.700 certificaten is het tijd voor mij om een nieuwe fase in mijn leven te beginnen”, legt Heinemann uit. ”Ik blijf echter trouw aan de branche en blijf werken als adviseur en beoordelaar op het gebied van CE-, UKCA- en NMMA-certificeringen.” Veel leden van HISWA-RECRON werkten met hem samen. Daarnaast was hij zeer betrokken bij de Technical Committee van ICOMIA – waar HISWA-RECRON ook deel vanuit maakt – vanwege zijn enorme kennis en kunde op het gebied van pleziervaartuigen. www.imci.org 01 2025 | HISWA MAGAZINE 31
nieuws NIEUWSINNOVATIE 2.0 versie van Yamaha’s Harmo elektromotoren De nieuwe, 2.0-modellen van de Harmo elektrische buitenboordmotoren van Yahama zijn nu volledig te integreren met Yamaha’s HelmMaster EX. Functies als autopilot en SetPoint behoren tot de opties. Ook de Harmo 2.0 modellen zijn weer voorzien van de rimdrive waarbij de schroef niet wordt aangedreven via de as maar door de ring rond de schroefbladen. www.yamaha-motor.eu Elektrische rib met topsnelheden Het nieuwe Chinese merk Accxel lanceerde deze winter het 6,4 meter lange instapmodel Ace 640. Deze geheel elektrische rib zou een topsnelheid kunnen halen van 50 knopen. Daarvoor is de ExploMar Wave 300 elektrische buitenboordmotor gemonteerd. Deze motor kan een volle minuut een piekvermogen van 225 kW leveren. Het continugebruik ligt rond de 150 kW. Daarvoor is een accu ca 125 kWh aan boord. www.accxel.com, www.explomar.com Goed passend reddingsvest ‘Een reddingsvest werkt alleen als het wordt gedragen’, is een bekende uitspraak onder redders. Met de ErgoFit 290N van Crewsaver zal dit eerder gebeuren, Crewsaver keek goed naar de draagbaarheid. Dit vest heeft een extra brede hals waardoor er geen druk komt op de achterkant van de nek bij het dragen over een dikke jas of een capuchon met hoge kraag. Ook biedt de ErgoFit 290N een flexibele pasvorm voor een breed scala aan lichaamstypen. www.crewsaver.com 32 HISWA MAGAZINE | 01 2025
nieuws AI en machine vision De Sea.AI Brain is de nieuwe versie van de bestaande Sea.AI veiligheidscamera’s. Het bedrijf Sea.AI levert camera’s die op het hoogste punt van een boot worden gemonteerd om continu uit te kijken naar obstakels. Dat kunnen andere boten zijn maar ook zogenaamde UFO’s (Unidentified Floating Objects). Brain gebruikt kunstmatige intelligentie en machine vision om elke potentiële gevaar op een aanvaring te identificeren. Door een database aan te leggen van alle objecten wordt het systeem steeds rijker. www.sea.ai Nieuwe kombuiskookplaat van GN Espace GN Espace galley systems voegde een nieuw fornuis toe aan het Explorerassortiment. Het gaat om een elektrische inductiekookplaat met een inbouwoven. De kooktoestellen worden niet cardanisch geïnstalleerd en zijn dus vooral geschikt voor motorboten, catamarans en rivierboten. Volgens GN Espace verbruiken de fornuizen 25 tot 30 procent minder elektriciteit, bijvoorbeeld doordat de voorverwarmtijd van de oven, met slechts 8 minuten tot 180 graden, extra kort is. www.gn-espace.com Samenwerking Raymarine en Maretron Dankzij een nieuwe samenwerking tussen de maritieme elektronicamerken Raymarine en Maretron is het nu mogelijk dat de MConnect-technologie van Maretron rechtstreeks kan samenwerken met de multifunctionele displays van Raymarine. MConnect biedt realtime toegang tot honderden datapunten in de systemen van een boot. Deze zijn nu zichtbaar in de LightHouse-interface van Raymarine. www.raymarine.com en www.maretron.com Eerste emissieloze Sunreef 35M Eco De verkoop van de eerste Sunreef 35M Eco is een grote stap voor de in Polen gevestigde werf. Deze zeilcatamaran - Sunreef bouwt ook motorcatamarans - kan geheel emissieloos varen. Zonnepanelen zijn keurig weggewerkt in de romp, de opbouw en de bimini, een gepatenteerd systeem waar de werf om bekend staat. Op de flybridge is een pierenbadje en een ‘alfresco lounge’ om buiten te ontspannen. www.sunreef-yachts.com 01 2025 | HISWA MAGAZINE 33
nieuws E-boot naar oliestaat Medasia Marine, leverancier van superjachten, tenders en ribs, leverde onlangs de eerste volledig elektrisch aangedreven X-Shore 1 aan een klant in Dubai. Een opvallende levering die aantoont dat ook in het Midden-Oosten stappen worden gezet op het gebied van duurzaamheid en moderne maritieme technologie. www.medasiamarine.com Brunswick Corporation toont AI-toepassingen Op de Consumer Electronics Show (CES) 2025 in Las Vegas toonde het maritieme technologiebedrijf Brunswick de Boating Intelligence. Met de zogenaamde ACES-strategie, een afkorting die staat voor Autonomous, Connected, Electrified en Shared, wil het bedrijf meer AI-toepassingen in de producten integreren. Zo wordt varen eenvoudiger, veiliger, slimmer en duurzamer. Op de beurs is te zien hoe op een simulator de door AI aangestuurde co-captaintechnologie de navigatie ondersteunt, autonome manoeuvres kan inzetten en helpt bij de veiligheidsbewaking. www.brunswick.com Samenwerking levert Smart Range Technology De combinatie van smart routing van navigatiesoftware Savvy-navvy en de data van de elektrische motoren en accu’s van RAD Propulsion, biedt unieke mogelijkheden. De stroombeheergegevens van RAD Propulsion worden nu visueel weergegeven op de navigatie-kaarten. Zo is op de kaart precies te zien tot hoever er kan worden gevaren. Nieuw is dat factoren zoals getij, wind en weersomstandigheden, die van invloed zijn op het bereik, worden meegenomen in de slimme bereiktechnologie van Savvy Navvy. www.savvy-navvy.com en www.radpropulsion.com 34 HISWA MAGAZINE | 01 2025
Een verfrissende watersportbeurs! Van 5 t/m 9 maart 2025 gaat Boot Holland een nieuwe koers varen! Met een frisse look, een moderne nautische uitstraling en innovatieve themapleinen wordt jouw beursbezoek een unieke ervaring. Ontdek de nieuwste trends, bewonder meer open boten dan ooit en ontmoet het team van nautische experts dat de beurs van de toekomst vormgeeft. Koop je tickets nu met korting! 5 t/m 9 maart 2025 www.boot-holland.nl WTC EXPO Leeuwarden
Wij weten veel van boten, omdat we zelf ook varen.
1 Online Touch