RECREACTIE 7 | november 2024 magazine over recreatie en toerisme Steeds meer regels Lastendruk dreigt ondernemers te verstikken Eiland van Maurik: creatief en innovatief investeren Noord-Holland wil toerisme beter spreiden Laatste trends op grootste Recreatie Vakbeurs ooit
Dé specialist in de bouw van sanitaire units van hoge kwaliteit Maatwerk dat volledig aan uw wensen voldoet Volledige ontzorging van ontwerp tot sanitaire installatie Innovatieve milieu- en energiebewuste oplossingen Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialen Units zijn schakelbaar, fl exibel en verplaatsbaar mobielbouw.nl biedt u nog veel meer informatie
Wij staan voor u klaar! 12 - 14 NOVEMBER 2024 Evenementenhal Hardenberg Ook dit jaar staan wij op de Recreatie Vakbeurs. Bezoek onze stand 601 en laat u verrassen door ons actuele aanbod! Verblijfsrecreatie Watersport Dagrecreatie Sport en Wellness F.A. Molijnlaan 28 8071 AG Nunspeet Tel: 0341 - 25 23 63 www.vandeloosdrechtrbm.nl DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR
colofon voorwoord Hoofdredactie: HISWA-RECRON, Marike Rosier, communicatie@hiswarecron.nl Eindredactie: Maarten Bokslag, www.bokslag.com Redactiecommissie: Charlotte de Baat, Jeffrey Belt, Arthur van Disseldorp, Wanda van Eck Aan dit nummer werkten mee: Jaap van Sandijk, Jos van der Sterren, Rosanne de Groot Opmaak: Dock35 Media Coverfoto: Shutterstock Bladmanagement: Dock35 Media, Sjoerd Franssen Advertenties: Dock35 Media, Martijn Penning, (0314) 355 826, martijn@dock35media.nl Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Abonnementen: HISWA-RECRON, Storkstraat 24, 3833 LB Leusden, communicatie@hiswarecron.nl, (033) 303 9700, 70 euro per jaar, 35 euro voor studenten en medewerkers van recreatiebedrijven. Gratis voor HISWA-RECRON-leden, overheden en pers. Als vakblad hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er vanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Oplage: 4.400 exemplaren. De samenstellers hebben de grootst mogelijk zorgvuldigheid betracht. Noch HISWA-RECRON, noch redactie, noch auteurs aanvaarden enige aansprakelijkheid bij eventueel voorkomende fouten. Marike Rosier Manager Communicatie Ruimte Een van de grootste struikelblokken waar ondernemers momenteel mee te maken hebben, is de toenemende regelgeving en administratieve lastendruk. Van complexe vergunningstrajecten tot steeds veranderende milieueisen: de hoeveelheid regels lijkt elk jaar toe te nemen. Het gevolg? Ondernemers worden geremd in hun bedrijfsvoering, in innovaties en in hun creativiteit. In sommige gevallen blijkt de regelgeving zelfs zo beperkend dat projecten of investeringen worden uitgesteld. Soms moeten ondernemers juist extra kosten maken om zich aan te passen aan onlogische regels. In de coverstory lees je enkele schrijnende voorbeelden. In de rubriek Regio in Beeld staat PARTNERS IN BUSINESS: KENNISPARTNERS: Noord-Holland centraal en dan specifiek de drukte en spreiding van toerisme in die provincie. Hier zie je hetzelfde mechanisme ontstaan. De provincie wil reguleren en legt meer regels op. Op Texel heeft de lokale politiek bedacht dat het goed zou zijn om het omzettingsrecht te beperken. Dat houdt in dat ondernemers kampeerplekken niet kunnen omzetten naar zomerhuisjes. Hierdoor worden bedrijven op slot gezet, terwijl de doelen van de gemeente Texel steeds verder uit beeld verdwijnen. Laten we met elkaar in de lobby en in onze contacten met gemeente, provincie en Rijk vragen om een meewerkende en meedenkende overheid. We moeten echt zien te voorkomen dat er nog meer onlogische beperkende maatregelen worden opgelegd. Onze sector drijft immers op de passie en vindingrijkheid van ondernemers. Op pagina 35 lees je meer over het onbezorgd bouwen van hutten op je bedrijf. Het is een geliefde activiteit voor jong en oud, maar zelfs hier gelden regels - van een zachte ondergrond tot toezicht. Want net als in het echte ondernemersleven geldt: bouwen is geweldig, zolang we niet verdwalen in de regels. Veel leesplezier! 07-2024 | Recreactie 5
Recreatie 12/13/14 NOVEMBER ’24 EVENEMENTENHAL HARDENBERG Dé vakbeurs voor een toekomstbestendige recreatiebranche BESTEL JE TICKETS MET CODE MP1202 VERBLIJFSACCOMMODATIES, SPELEN & BEWEGEN, ENTERTAINMENT & GAMES, RECREATIETECHNIEK, DIGITALISERING & MARKETING, ZWEMBAD & WATER, TUIN & PARK, MOBILITEIT, INTERIEUR & STYLING, TINY HOUSES & BIJZONDER OVERNACHTEN, OUTDOOR LIVING EN HORECA LEVERANCIERS RECREATIE-VAKBEURS.NL
inhoud Informatief Mens & bedrijf 10 16 22 32 37 Onder de aandacht Kort nieuws uit de branche Coverstory Lastendruk verstikt ondernemers Regio in beeld Noord-Holland wil af van de drukte Kennis delen Bezoek HISWA-RECRON op de grootste Recreatie Vakbeurs ooit Productnieuws Een overzicht van de laatste innovaties 33 35 13 28 De bezieling Eiland van Maurik investeerde in voorzieningen en is nu jaarrond open Ondernemen Kennis delen Verkoop met behoud van plaats Vakinfo Veilig hutten bouwen Column RecreAnders 07-2024 | Recreactie 7
Draadloos beheer van uw camping of vakantiepark ICY Campsite Management en ICY Accommodation Management zijn slimme, cloud-based systemen waarmee u uw campingplaatsen en vakantiewoningen op afstand kunt beheren. Ze hebben een zeer korte terugverdientijd doordat de effi ciëntie van uw onderneming verbetert en u energie bespaart. De systemen van ICY zijn interessant voor ieder type onderneming; of u nu een kleine camping of een groot park beheert. ICY Accommodation Management Dit systeem biedt veel mogelijkheden voor uw vakantiepark, zoals: • Energiebesparende thermostaten • Melding bij o.a. rook, brand, lage cv-druk, inbraak, vorst of spanningsuitval • Warm welkom voor uw gasten • Koppeling met uw reserveringssysteem • Zeer korte terugverdientijd ICY Campsite Management Dit systeem biedt veel mogelijkheden voor uw camping, zoals: • Per plaats: - Ampèrelimiet instellen - Energieverbruik uitlezen - Stroom aan/uit op basis van boeking - Prepaid tegoed instellen • Vorst- en CV-drukalarm in sanitairgebouwen • Plug & Play in bestaande situatie inbouwen of compleet ingerichte nieuwe kasten Bezoek ons op de Recreatievakbeurs, zodat we alle mogelijkheden kunnen toelichten voor uw bedrijf. • Koppeling met uw reserveringssysteem www.icy.nl Beide systemen worden geleverd met eenvoudig te gebruiken software en een smartphone app. Bezoek ons op de Recreatievakbeurs Stand 450
Eenvoudig, Veilig, Rendabel Watermanagement met SCHELL SWS. Drinkwgiëne en waterbesparing gaan hand in hand – dankzij SWS. Uw v steem: - erk. - Ondersteuning bij he giëne. - -SWS. - Duurzaam water besparen en energiek erlagen. Bezoek onze stand 212 op de Recreatie Vakbeurs 12, 13 en 14 november in Evenementenhal Hardenberg! V oor gezondheid. Ontdek nu SWS.
onder de aandacht In memoriam: Peter Brussel Algemeen voorzitter van HISWA-RECRON Peter Brussel is 6 oktober onverwachts op 67-jarige leeftijd overleden. Dat is een groot gemis voor onze branchevereniging, maar natuurlijk vooral voor zijn familie en dierbaren. Peter was een inspirerende leider, een gedreven pleitbezorger van de watersport- en recreatiesector en bovenal een warm en oprecht mens. Hij trad eind 2013 aan als voorzitter van HISWA Vereniging en in 2019 leidde hij de fusie met RECRON. Onder zijn leiding groeide HISWA-RECRON uit tot een krachtige vertegenwoordiger van de watersport en recreatie in Nederland, met een focus op kwaliteit, duurzaamheid, digitalisering, innovatie en samenwerking. Peter was niet alleen een strategisch denker, maar ook een man van de praktijk, met een enorme ervaring als ondernemer. Hij begreep de uitdagingen en kansen binnen de watersport- en recreatiesector en wist bruggen te slaan tussen ondernemers, beleidsmakers en het publiek. Zijn betrokkenheid en toewijding maakten hem een gewaardeerd en geliefd bestuurder, zowel binnen als buiten HISWA-RECRON. Genomineerden Recreatie Verkiezingen Inspiratiereis Lapland Van 6 t/m 10 februari vindt de HISWA-RECRON inspiratiereis naar Lapland plaats. Ontdek hoe je jouw onderneming duurzamer en innovatiever kunt maken, terwijl je geniet van unieke activiteiten in een prachtige winteromgeving. Of je nu geïnteresseerd bent in duurzame bedrijfsvoering, nieuwe zakelijke inzichten wilt opdoen, of gewoon wilt genieten van de magie van het noorderlicht: deze reis biedt voor ieder wat wils. Het programma bevat onder meer bezoeken aan lokale ondernemers, workshops en presentaties en avontuurlijke activiteiten. www.hiswarecron.nl » Actueel » Agenda FNV Recreatie organiseert jaarlijks de Recreatie Verkiezingen, in samenwerking met SFRecreatie, HISWA-RECRON en CNV Vakmensen. Op 7 oktober werden de namen van de genomineerden bekendgemaakt. Er worden awards uitgereikt in drie categorieën: Beste Leerbedrijf; Talent Recreatie en Beste Praktijkopleider. Als Beste Leerbedrijf zijn dit jaar genomineerd Recreatiepark de Leistert (Roggel), Hof van Saksen (Nooitgedacht) en Landal Rabbit Hill (Uddel). Op 11 december vindt de feestelijke uitverkiezing van de winnaars plaats, tijdens de Dag van de Recreatie op het circuit in Zandvoort. www.dagvanderecreatie.nl 10 Recreactie | 07-2024 Foto: De Leistert
Arbeidsmarktmonitor Duurzaamheidscongres Op 3 oktober vond in de Jaarbeurs het Duurzaamheidscongres Kampeerbranche plaats. HISWA-RECRON was een van de organisatoren van dit congres, waar de duurzame ontwikkelingen van zowel de industrie, de recreatiebedrijven als bij consumenten samenkomen. Met zo’n 200 mensen was het congres goed bezocht. Zowel kampeerauto’s als boten zullen in de toekomst steeds vaker elektrisch worden, zo bleek. Uit onderzoek van de ANWB kwam naar voren dat kampeerders duurzaamheid steeds belangrijker vinden. Ondernemers moeten meer aandacht geven aan de duurzame stappen die ze zetten. Het congres werd afgesloten met de uitreiking van de Duurzame KampeerAwards. Hertzinger Green Connect won de prijs voor het ‘meest duurzame innovatieconcept’. HISWA-RECRON lid Lemeler Esch werd uitgeroepen tot meest duurzame kampeerplek. "Het bedrijf heeft een unieke balans gevonden tussen natuur, landbouw en recreatie", oordeelde de jury. De Arbeidsmarktmonitor Gastvrijheidssector is van een update voorzien en bevat nu data van 2023. Deze monitor geeft inzicht in onder meer het aantal banen, baankenmerken, arbeidsmobiliteit en onderwijs in de sector. In 2023 telde Nederland ongeveer 167.000 bedrijven in de gastvrijheidssector. Dit is meer dan 7% van alle bedrijven in Nederland. Daarbij biedt de sector werk aan bijna 449.000 fte, een groei van 3% ten opzichte van 2022. In de sector werken relatief veel jongeren, zo blijkt uit de monitor. Van de werknemers is 41% tussen de 15 en 24 jaar. De sector staat daarmee voor een uitdaging, want het aantal studenten dat een mbo- of hboopleiding in de gastvrijheidssector volgt, is 7% gedaald ten opzichte van 2022. www.hiswarecron.nl (zoekterm: monitor) Raad voor Recreatie en Toerisme In september werd de Landelijke Raad voor Recreatie en Toerisme ingesteld. Deze nieuwe samenwerking van overheid, onderwijs, bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen gaat aan de slag met kansen en uitdagingen in de sector recreatie en toerisme. Thema’s zijn onder meer integrale gebiedsontwikkeling, duurzame arbeidsmarkt en kennisontwikkeling. Dit soort grote maatschappelijke uitdagingen vraagt om een gemeen schappelijke koers en integrale samenwerking. De gastvrijheidssector pakt die handschoen op met het instellen van dit belangrijke adviesorgaan. Uniek is dat de ministeries EZ, OCW, VRO en LVVN deelnemen, evenals IPO (provincies) en VNG (gemeenten). HISWA-RECRON is goed vertegenwoordigd in de Raad: directeur Geert Dijks maakt deel uit van het bestuur. www.lrrt.nl 07-2024 | Recreactie 11
onder de aandacht Btw-petitie voor Tweede Kamer “Nederland is vakantieland nummer 1 voor Nederlanders. Maar liefst 70% van alle vakanties van Nederlanders is in eigen land. Dat geeft aan hoe belangrijk het is dat vakantie vieren in Nederland betaalbaar blijft. Dat kan alleen als het lage btw-tarief behouden blijft.” Zo begon Geert Dijks, directeur van HISWA-RECRON, zijn toelichting bij de petitie tegen de btw-verhoging, die maar liefst 21.522 maal werd ondertekend. Dijks overhandigde de petitie op 15 oktober in de Tweede Kamer aan Jeanet Nijhof-Leeuw, voorzitter van de vaste Kamercommissie Financiën. Ook Kamerleden Joost Sneller, Henk Vermeer en Pieter Grinwis waren aanwezig. De Tweede Kamer gaat binnenkort in debat over dit onderwerp. Arthur van Disseldorp President EFCO Nieuwe leden Tussen 5 september en 15 oktober zijn de volgende bedrijven lid geworden van HISWA-RECRON. Welkom! Triple A Naval & Industry, Middelburg, www.aaa-yachting.nl Yachtcharter BLY, Harderwijk, www.yachtcharterbly.nl Rondvaartbedrijf Zilvermeeuw, Drimmelen, www.zilvermeeuw.nl Santos Boats, De Kwakel, www.santosboats.com De Steven/KVDB, Drachten, www.destevenverhuur.nl Holiday at my Home, Didam, www.holidayatmyhome.com Op 4 oktober vond in het Spaanse Santander de jaarlijkse ledenvergadering plaats van EFCO&HPA, de Europese koepel van recreatie-brancheverenigingen. Tijdens die bijeenkomst werd Arthur van Disseldorp, regiomanager van HISWA-RECRON, gekozen tot ‘President’, ofwel voorzitter. “Belangrijk, want steeds meer zaken spelen op Europees niveau”, vertelt Van Disseldorp. Hij noemt de internationale btw-verschillen als voorbeeld. “Die variëren in de EU van 0 tot 24%. Dat is echt een hot item.” Daarnaast wordt gesproken over zaken als klimaatverandering, bosbranden en overstromingen, de valutaproblematiek en de nasleep van de Brexit. Maar ook de macht die internationale bedrijven als Booking.com hebben komt aan de orde, en de Europese regels om die te beperken. Van Disseldorp behoudt zijn functie als President twee jaar; het is een roulerend voorzitterschap. 12 Recreactie | 07-2024 Foto: De Zilvermeeuw
RecreAnders IAAPA Expo Europe Jos van der Sterren Docent en senior onderzoeker toerisme Breda University of applied sciences Ruimte voor innovatie Van 23 t/m 27 september vond in de RAI Amsterdam de IAAPA Expo Europe plaats. Deze toonaangevende beurs, met congressen en sprekers voor de attractiesector, was groter dan ooit. Druk was het ook: voor diverse lezingen en events stonden de mensen in de rij. Charlotte de Baat van HISWA-RECRON was een van de sprekers op het internationale congres. “Ik stond op het Innovation Stage en heb natuurlijk over HISWA-RECRON verteld, maar vooral over drie trends. Ten eerste de groeiende samenwerking van attracties met verblijfsaccommodaties. Daarnaast de digitale tools, die ondernemers helpen, maar ook de bezoekerservaring verbeteren. En ten slotte duurzaamheid, wat in feite geen trend meer is maar een kernwaarde.” Van Gogh Nationaal Park Op 15 oktober ging het licht op groen voor het nieuwe Van Gogh Nationaal Park in Brabant. Dit loopt door een belangrijk deel van het Brabant zoals Van Gogh het kende: van geboorteplaats Zundert via Breda, Tilburg, Den Bosch en Eindhoven naar Helmond. Het wordt een internationaal visitekaartje van wat Nederland aan natuur en cultuur te bieden heeft, schrijft de provincie Noord-Brabant. “Vincent van Gogh is de bekendste Brabander aller tijden”, vertelt HISWARECRON regiomanager Arthur van Disseldorp. “Daar kunnen we gezamenlijk heel veel mee. Nu al, maar zeker in de komende jaren, komen velen naar het ‘homeland’ van Van Gogh: Brabant. Dat gaat veel kansen opleveren voor recreatieondernemers. Mijn tip is dat onze leden daar actief op inspelen!” Een opvallend bericht tijdens de Kampeer & Caravan Jaarbeurs: “Lichtere caravans in opkomst door elektrische auto”. Er zijn ook dit jaar weer meer caravans verkocht. Nederland gaat daarmee in tegen de Europese trend. We blijven toch dat kampeervolkje, al is het moeilijk om die nieuwe caravans te stallen. Er gebeurt veel. Innovaties in ontwerpen van caravans en campers worden ook steeds duurzamer. We hebben in het kader van het Europees project www.CrossReTour.eu veel mooie voorbeelden voorbij zien komen. Dan gaat het ook om duurzame oplossingen, ontwikkeld door recreatiebedrijven. Veel bedrijven maken flinke stappen om van het gas af te komen. Ze zijn creatief bij het aanpakken van de problemen die ontstaan door netcongestie. En ze werken samen om investeringen in zonnepanelen terug te verdienen, als de salderingsregeling wordt afgebouwd. Ook op het gebied van watermanagement zien we leuke plannen: tegelwippen rondom vakantiehuisjes, het aanleggen van eigen vakantiemoestuintjes, het kanaliseren, opvangen en hergebruiken van regenwater. Als ondernemer kun je veel doen om je bedrijf te verduurzamen, maar het beïnvloeden van gedrag is een stuk moeilijker. Met CrossReTour onderzoeken we of we klanten en personeel via gamification kunnen beïnvloeden. Door duurzaam gedrag als spel aan te bieden wordt het leuk! Vooral kinderen zijn dan een interessante doelgroep. Ook AI en oplossingen met augmented reality komen steeds meer in beeld. Het leuke daarvan is, dat nieuwe concepten gemakkelijk door meer bedrijven kunnen worden ontwikkeld. Het zou mooi zijn, als deze innovaties konden rekenen op een duidelijk en voorspelbaar beleid door de overheid, en aanjaagsubsidies gericht op de transitie van onze sector. Daar ziet het op dit moment echter niet naar uit. Er is juist sprake van de verhoging van btw-tarieven en het afbouwen van duurzame innovatieregelingen, zoals het Nationaal Groenfonds. Daarom wil ik besluiten met een oproep aan het kabinet: geef ondernemers in de gastvrijheidssector de ruimte. Ze zijn een belangrijke pijler onder de Nederlandse economie. Bovendien zijn ze in staat tot het vinden van creatieve en innovatieve oplossingen, voor de meervoudige transities waar ons land voor staat. 07-2024 | Recreactie 13
Eén leverancier voor al jouw inventaris Inkoopvoordeel Totaalleverancier Van servies en bestek tot aan electronica, tuinmeubelen en schoonmaakspullen. We hebben álles voor in jouw accommodaties. We leveren de beste producten van eigen merk of bekende merken zoals Amefa, Nardi en Philips. Door groot in te kopen voeren we de beste prijzen. Altijd op voorraad Al ons inventaris is na te bestellen. Ook over 5 tot 10 jaar. Zo hoef je nooit meer van lijn te wisselen omdat iets niet leverbaar is.
Complete inventarispakketten voor uw recreatie woningen. Er wordt momenteel veel geïnvesteerd in het plaatsen van nieuwe accommodaties voor uw gasten. Om uw gast de allerbeste vakantie beleving te geven, is het van groot belang dat in de accommodaties alles tot in puntjes geregeld is. Natuurlijk staat er een goede bank, een lekker bed en waarschijnlijk hangen er zelfs al een mooie paar schilderijen aan de muur. Maar heeft u ook al nagedacht over de artikelen voor in de keuken, op de tafel, in de slaapkamer en op het terras? Wilt u deze in een basis of juist een luxe uitvoering? Marindex stelt volgens uw wensen een compleet inventarispakket samen, waar alle woonbehoeften in één pakket per accommodatie compleet geleverd worden. Hierdoor bespaart u veel uitzoekwerk doordat u niet meer van winkel naar winkel hoeft te rijden, alle webshops hoeft door te pluizen en één of meerde grote verzamel pallets hoeft uit te zoeken. U besteld uw eigen samengestelde pakket binnen 1 minuut via onze webshop. Heeft u binnenkort nog meer nieuwe accommodaties? Marindex heeft het pakket online voor u opgeslagen zodat ook hier straks dezelfde artikelen gebruikt worden. Zodra uw accommodaties in gebruik worden genomen, gaan er helaas toch wel eens wat artikelen stuk. Marindex zorgt ervoor dat u zonder lange zoektocht weer dezelfde items kan bestellen als eerder geleverd. Deze artikelen vind je namelijk terug in uw persoonlijke bestellijst, hierdoor heeft u nooit meer 2 verschillende wijnglazen in het keuken kastje staan. Wilt u ook een compleet inventaris pakket samenstellen? Neem dan contact op met een van de specialisten bij Marindex via: www.marindex.nl of bel direct 0182-511 511 Marindex B.V. Plaza 28 4782 SK , Moerdijk
coverstory Steeds meer regels Lastendruk dreigt ondernemers te verstikken De lastendruk bij ondernemers in watersport en recreatie is enorm, en het wordt maar niet minder. Sterker: met elk incident lijkt het alleen maar meer te worden. De enorme hoeveelheid regels en administratieve verplichtingen loopt de spuigaten uit. Voor elk wissewasje zijn logboeken nodig, en soms controles door drie instanties. Daarbij azen zowel de landelijke als de lokale overheid op de toeristische euro’s. Blijft ondernemen op die manier nog wel mogelijk? Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: De Posthoorn, De Zeven Linden, Shutterstock Eind augustus haalde Jacco Vonhof, voorzitter van MKB Nederland, de grote landelijke media met zijn pleidooi voor verlaging van de lastendruk. “Het nieuwe kabinet moet voor elke nieuwe regel die het instelt, een bestaande regel schrappen”, 16 Recreactie | 07-2024 stelde Vonhof daarbij. “Ondernemers vinden alle regels een groter probleem dan het personeelstekort. Het beperkt hun mogelijkheden om te groeien. Dat schaadt niet alleen bedrijven, maar ook onze economie.” Minister Dirk Beljaarts van Economische Zaken reageerde op LinkedIn. “Regels kunnen soms onbegrijpelijk of onuitvoerbaar lijken. Dan zitten ze juist onze ondernemers en onze economie in de weg”, erkent Beljaarts, die tot voor kort directeur was van KHN. “Vandaar dat
Soms zijn regels ingesteld met een nobel doel, maar blijken ze in de praktijk niet te werken het vanaf mijn eerste dag als minister een speerpunt is om de regeldruk te verminderen voor ondernemers. Ik ga samen met andere ministeries onderzoeken welke regels kansrijk zijn om te verbeteren.” Logboeken Hoe schrijnend is die lastendruk dan eigenlijk? Hilde Spijkers is eigenaar van Camping de Posthoorn in Rucphen, én gemeenteraadslid voor de VVD. Zij wil met alle plezier praten over haar zorgen als ondernemer. “Als je het hebt over lastendruk en regels denk ik vooral aan de logboeken. Je kunt het zo gek niet verzinnen of we moeten logboeken bijhouden. Soms moeten we maandelijks, soms wekelijks tot zelfs twee keer per dag bemonsteren. Denk aan zaken als legionella, het zwembad, de speeltoestellen, de waterhuishouding. Natuurlijk, dat moet goed zijn. Maar we hebben overal apparatuur op zitten die de minste afwijking direct meldt. En tóch moeten we handmatig bemonsteren, want zo zijn de regels...” Spijkers ergert zich ook over de ongelijkheid. “De B&B of minicamping die een opblaasbad neerzet, heeft al die verplichtingen niet. Maar die hebben ook geen systemen die het meten. Dus waar is de kans nou groter dat het misgaat?” Spijkers wil ook wel wat zeggen over de toeristenbelasting, maar wel nadrukkelijk als ondernemer, niet als raadslid. Ze 07-2024 | Recreactie 17 >
Avonturen bouw je met Palènpa Palènpa is een unieke manier van hutten bouwen. Zonder te zagen en te timmeren en met je handen als enige gereedschap bouwen kinderen prachtige hutten waar ze heerlijk in kunnen spelen. De palen en panelen worden aan elkaar verbonden met bouten en vleugelmoeren. Daardoor kunnen de hutten ook makkelijk weer uit elkaar worden gehaald zodat er opnieuw gebouwd kan worden. Zo kan hutten bouwen telkens weer op het programma gezet worden. Palènpa is geschikt voor bedrijven in recreatie en kinderopvang. De kinderen bouwen onder toezicht van begeleiders of ouders.
coverstory houdt de politiek graag gescheiden van het belang van haar bedrijf. “Het is niet alleen een onrechtvaardige belasting, het kost ons ook jaarlijks heel veel tijd om alle gegevens aan te leveren. Er zijn speciale inventarisatieformulieren en voor volwassenen en kinderen zijn aparte tarieven. Vroeger deed de gemeente die inventarisatie trouwens zelf, maar ze hebben dat bij de ondernemers op het bordje gelegd.” Ook ergerlijk: de maandelijkse CBS-formulieren waarin de aantallen gasten moeten worden doorgegeven. “Wij hebben veel vaste gasten en dus komt er heel vaak hetzelfde uit. Die aangifte is zinloos. Maar wel verplicht.” Vergunningen en formulieren Hilde Spijkers kan nog wel even doorgaan. Als zij zonnepanelen wil plaatsen, moeten er allerlei formulieren worden ingevuld voor terugleveren; terwijl ze dat nooit gaat doen. Als ze een hekwerk wil plaatsen rond haar eigen erf, is er vergunning nodig. Als ze een fietstocht organiseert vanaf de camping moet de eigen gemeente vergunning verlenen, maar ook bij de gemeenten waar ze even doorheen rijden moet een ‘verklaring van geen bezwaar’ worden aangevraagd. “Overal zijn regels voor en vaak zijn de eisen tegenstrijdig”, verzucht Spijkers. “De brandweer eiste branddeuren van ons. Maar toen kwam de verzekering en die vond dat inbraakgevoelig. Op een gegeven moment weet je het als ondernemer echt niet meer.” HISWA-RECRON directeur Geert Dijks herkent de verhalen; hij hoort ze zo vaak van ondernemers. “Het adagium van de overheid moet zijn: vertrouwen, vereenvoudiging en voorspelbaarheid”, vindt Dijks. “Maar daar zien we in de praktijk weinig van terug. Vaak is het instellen van nieuwe regels incidentgestuurd. Het patroon is vaak hetzelfde: er gaat iets vreselijk mis, ergens in het land. En vervolgens wordt de hele ‘Je kunt het zo gek niet verzinnen of we moeten logboeken bijhouden’ sector voortaan, tot het einde der dagen, gedwongen tot controles en registraties. De legionella-uitbraak op de Westfriese Flora was zo’n moment. De brand in café ‘t Hemeltje ook. Het leidde tot strenge regels. Maar je kunt niet elk risico wegregelen. Je creëert zo schijn-veiligheid. De overheid zal meer vertrouwen moeten hebben in de goede ondernemers met verantwoordelijkheidsgevoel. Goed gedrag moet je belonen met minder controles en minder administratieve verplichtingen.” Milieukeuring Soms zijn regels ingesteld met een nobel doel, maar blijken ze in de praktijk niet te werken. Een goed voorbeeld geeft Sjors van Gestel, van Camping de Zeven Linden in Baarn. “Er is een > En de gemeente? Het grootste deel van de belastingen en regels wordt vanuit het Rijk opgelegd. Ook gemeenten kunnen daar last van hebben, vertelt Rosanne de Groot, gemeenteraadslid voor Lokaal Apeldoorn en jurist bij Stellicher Advocaten in Arnhem. “Het mag wel wat minder”, vindt De Groot. “We willen alles regelen, maar dat leidt tot een stapeling van regels. Ondoorzichtig voor ondernemers, maar soms óók voor gemeenten. Dat kan het geval zijn als een ondernemer een vergunning aanvraagt. Vaak zijn er voor één locatie verschillende vergunningen nodig. Dan moet de ondernemer langs verschillende loketten en dat gaat niet altijd goed. Dan is het voor de gemeente ook gewoon teveel.” Ondernemers zeggen op lokaal niveau vooral last te hebben van onvoorspelbare verhogingen van de toeristenbelasting. Sytse Wiering, een collega van Rosanne de Groot in de raad van Apeldoorn, weet er alles van. “Het kan heel lastig worden als een bedrijf onderneemt in verschillende gemeenten. En verhogingen moeten goed afgestemd worden met de ondernemers, zodat ze weten waar ze aan toe zijn”, stelt Wiering. In Apeldoorn loopt de meerjarenafspraak komend jaar af en dan zou het tarief – nu voor campings € 0,62 – best eens flink omhoog kunnen gaan. “Hoe dan ook gaan we dat in overleg met de ondernemers doen. Het kan ook dat we overgaan op een forfaitair bedrag. We hebben elkaar nodig”, stelt Wiering. “Dus moeten we kijken wat goed is voor allebei. Dan kan het ook zo zijn dat we de extra inkomsten als gemeente gebruiken voor versterking van het centrum, of van de infrastructuur. Daar profiteren de recreatiebedrijven ook van. Hoe dan ook willen wij niet verhogen om begrotingstekorten aan te vullen. Dan ga je niet netjes met elkaar om.” 07-2024 | Recreactie 19
Dichtbij jouw branche Ontmoet ons op de Recreatie Vakbeurs van 12 t/m 14 november in de Evenementenhal in Hardenberg. Je vindt ons in stand 434! Met Alfa haal je veel kennis van de recreatiesector in huis. Niet voor niets zijn we exclusief partner van HISWA-RECRON. Bij Alfa vind je adviseurs die dichtbij je camping of bungalowpark staan. Eén voor één zijn het specialisten met een actuele kennis van recreatiezaken, ook als het gaat om complexe wet- en regelgeving. Klanten komen bij ons voor de jaarrekening en voor de bedrijfsopvolging, maar ook met vragen over het familiebedrijf, de (fiscale) optimalisering van het bedrijf, de inzet van personeel, het verduurzamen van hun onderneming tot aan de verkoop of aankoop van een onderneming in de vrije tijdssector. Neem voor meer informatie contact op met Herma Brinkhuis via (088) 2532803 of Wim Kappers via (088) 2532804. Alfa Accountants en Adviseurs en ABAB gaan vanaf 1 januari 2025 samen verder onder de naam aaff. Alfa Accountants en Adviseurs Anders Celsiusstraat 3 7442 PB Nijverdal 088 2532750 nijverdal@alfa.nl
coverstory regel dat er een milieukeuring moet worden uitgevoerd, zodra je gasgestookte ketels samen meer dan 100 kW vermogen hebben. Wij hebben twee ketels in het sanitairgebouw: één gebruiken we in de zomer voor het warme kraanwater, de ander in de winter om het gebouw vorstvrij te houden. Ze worden in feite nooit tegelijk gestookt, maar het vermogen is opgeteld wel meer dan 100 kW. Dus zou de milieukeuring verplicht worden. Die moeten we door een extern bureau laten doen en dat brengt altijd weer nieuwe verplichtingen met zich mee. Daarom zitten we er nu maar over te denken om één van de ketels weg te doen, en zowel warm water als vloerverwarming op de grootste ketel te stoken.” De regel – een verplichte milieukeuring – is voor Van Gestel dus zo vervelend, dat hij liever zijn systemen ombouwt. Een hoop extra werk en een investering, terwijl er in feite niets verbetert. Van Gestel zit in het bestuur van de bedrijfsgroep Kampeeren Bungalowbedrijven van HISWA-RECRON. Van leden hoort hij heel diverse verhalen. “Per bedrijf verschillen de voorbeelden. Maar iedereen heeft er last van. Vooral de stapeling van regels, en het feit dat regels zomaar weer kunnen veranderen. Je bent er als ondernemer veel tijd aan kwijt, en zelfs dan kun je niet álles bijhouden. Gelukkig helpt HISWA-RECRON. De medewerkers zijn goed op de hoogte en de kennisbank bevat heel veel informatie.” Seizoenskrachten HISWA-RECRON heeft op het moment een enquête uitstaan bij de leden, waarmee de regeldruk wordt geïnventariseerd. Het is te vroeg voor conclusies, maar zeker is wel dat ook het inhuren van seizoenskrachten een ware molensteen aan ‘Als je toeristenbelasting verhoogt wegens een begrotingstekort, ga je niet netjes met elkaar om’ De lastendruk onderzocht In 2019 onderzocht bureau Ginder (destijds nog ZKA genaamd) op verzoek van HISWA-RECRON de lastendruk op recreatiebedrijven. Het uitgebreide onderzoek leverde schokkende resultaten op: er zijn maar liefst 120 verschillende regelingen waar recreatieondernemers mee te maken hebben! De conclusie was, dat 30 cent van elke in de recreatiesector bestede euro, direct doorvloeit naar de overheid. Op het moment loopt een update van dit onderzoek, waarvan de resultaten binnenkort worden gepubliceerd. Tom Gosens, een van de onderzoekers, kan alvast een tipje van de sluier oplichten. “De afgelopen zes jaar is de toeristenbelasting gemiddeld 25% gestegen. De belastingen op energie zijn in bepaalde categorieën enorm omhoog gegaan, met bijvoorbeeld 197% meer belasting op aardgas, 109% meer op elektriciteit. Dat zijn geen geringe verhogingen en die hebben beslist invloed op de ondernemingen.” regels met zich meebrengt. “Deels om tijdelijke arbeid te ontmoedigen”, stelt Dijks. “Maar ondernemers hebben hier geen keuze. Het hoort bij de recreatiesector dat het in de zomer druk is en in de winter niet.” Voor Hilde Spijkers van Camping de Posthoorn is het reden genoeg om de inhuur van medewerkers uit te besteden. “Ik heb geen enkele behoefte om me daar ook nog in te verdiepen”, vertelt ze. Maar de ondernemer betaalt voor dat uitbesteden wel fors extra, bovenop de toch al hoge personeelskosten. Soms worden regels enkel opgelegd aan grote bedrijven. Fijn voor het mkb, is dan de gedachte. Dat geldt ook voor de dit jaar ingevoerde CSRD, een dwingende richtlijn voor duurzaam ondernemen voor bedrijven met meer dan 250 werknemers. Geert Dijks: “Maar die richtlijn schrijft ook voor dat grote bedrijven aantoonbaar duurzaam moeten inkopen. Die leggen de verantwoordelijkheid dus mooi bij hun leveranciers neer. Het gevolg? Als een groot bedrijf een personeelsdag organiseert bij een van onze leden, moet de ondernemer eerst een lijst invullen met zestig duurzaamheidsindicatoren. Soms gaat het om dingen waar je nog nooit van hebt gehoord. En daar moet ook nog goed op gescoord worden. Het is maar één voorbeeld. Er is echt sprake van wildgroei. Ondernemen is op deze manier niet leuk meer.” 07-2024 | Recreactie 21
regio in beeld Spreidingsbeleid moet eff ectiever Noord-Holland wil af van de drukte Noord-Holland is door zijn bijzondere natuurgebieden een aantrekkelijke provincie voor toeristen en recreanten. Zo aantrekkelijk dat op verschillende gebieden – met name aan de kust - teveel druk is ontstaan. Spreiding en uitbreiding van het aanbod is noodzakelijk. Er is veel extra recreatieruimte nodig, maar of die er ook komt is onzeker. Wat betekent dat voor recreatieondernemers? Tekst: Jaap van Sandijk Foto’s: De Jongens uit Schoorl, Jaap Botma, Shutterstock De ruimte voor recreatie staat onder druk. Dat wordt in de toekomst nog nijpender, als gevolg van de groeiende bevolking en toename van het toerisme, concludeert de ANWB in haar onderzoek ‘Meer ruimte voor recreatie’. Om de hoeveelheid groen in Nederland op peil te houden moet er tot 2030 ongeveer 27.000 hectare bijkomen en is er tot 2050 zelfs zo’n 63.000 hectare extra nodig. Dat is heel herkenbaar voor de drukbezochte provincie Noord-Holland, zegt HISWA-RECRON regiomanager Gerdina Krijger. “Het is een lastig dilemma, want de drukte is ontstaan omdat de kust en de natuurgebieden heel attractief zijn. Dat betekent dat het voor ondernemers aantrekkelijk is om juist daar bedrijfsactiviteiten te ontwikkelen. Tegelijkertijd zie je dat de natuur beschermd moet worden.” De provincie Noord-Holland onderkent de problemen. In het onderzoek ‘Natuur- en recreatiegebieden Noord-Holland’ concludeert de provincie dat veel natuur- en recreatiegebieden zelfs te intensief worden benut voor recreatie. In 70 procent van de gebieden in de provincie is sprake van te veel bezoekers, met schade en overlast als gevolg. Met name de kustgebieden trekken steeds meer mensen. De recreatieve druk zal de komende decennia nog toenemen. Recreatiezonering De provincie wil de problemen te lijf gaan met recreatiezonering, uitbreiding van het groene recreatiegebied, gedragsbeïnvloeding en marketing. Nieuw aanbod (en verbeterd bestaand aanbod) moet zo aantrekkelijk zijn, dat een belangrijk deel van 22 Recreactie | 07-2024
de recreanten besluit om de druktegebieden in duinen, kust en heide links te laten liggen. De provincie ziet op diverse plaatsen nog wel kansen om het aanbod te verbeteren. Maar dan moeten wel de juiste voorwaarden worden gecreëerd, stelt de provincie. Voor recreatiezonering is ecologisch onderzoek van belang. Hiermee kun je per landschapstype goed in beeld brengen wat de mogelijkheden voor intensivering en optimalisering zijn. De provincie wijst op het succes van de recreatiezonering op de Veluwe. Daar is gebruik gemaakt van vuistregels voor het reguleren van recreatiedruk, die ook Noord-Holland zou kunnen inzetten. Ook op het gebied van gedragsbeïnvloeding en marketing valt veel winst te behalen. Zo is de informatievoorziening over buitenrecreatie enorm versnipperd. De provincie pleit voor een goede, eenduidige en actieve informatievoorziening: online en offline. Met slimme communicatie en recreatiemarketing moeten kwetsbare natuurgebieden worden ontzien en het bezoek aan onderbenutte gebieden worden gestimuleerd. Ruimte voor ondernemen Maar wat betekenen de toekomstplannen van de provincie voor recreatieondernemers? Is er voor hen voldoende ruimte om uit te breiden? Hoe houden ze het hoofd boven water, tussen soms concurrerende belangen van natuur, bewoners en woningbouw? Krijger: “Van belang is dat er voldoende ruimte is voor bedrijven om te ondernemen en plannen te realiseren. De fysieke ruimte om uit te breiden in het kustgebied is beperkt. Vaak gaat het om herinrichting van terreinen, waarbij ondernemers soms wel tien jaar of langer bezig zijn om hun plannen te realiseren. De kwetsbare natuur speelt daarbij ook een rol. Veel terreinen liggen in of nabij Natuurnetwerk Nederland of Natura 2000-gebieden. De ondernemer moet dan aantonen dat de ontwikkelingen de natuur niet verstoren. Dat vergt onderzoek en kost veel geld. Een ondernemer kan zich dan terecht afvragen of zijn plannen na tien jaar nog wel up-todate zijn.” Wat recreatieondernemer Richard Minkema betreft ligt de oplossing voor het drukteprobleem heel dichtbij. Minkema is eigenaar van buitensportbedrijf De Jongens uit Schoorl. De onderneming, gespecialiseerd in het organiseren van evenementen, zomerkampen en bedrijfsuitjes, is gevestigd in Camperduin. Om precies te zijn op een stukje nieuw Nederland waar nog veel toerisme en recreatie mogelijk is. “Een uniek gebied”, aldus Minkema, “met een lagune die je nergens anders vindt. Het enige meer in Nederland dat je kunt vinden op een strand.” Zo’n tien jaar geleden werd de Hondsbossche en Pettemer Zeewering tussen Petten en Camperduin versterkt met 35 miljoen kuub zand uit zee. Hierdoor ontstond een nieuw strand- en duingebied van 300 meter breed en 5,5 kilometer 07-2024 | Recreactie 23 >
Nieuw Miele appWash voor uw wasserette Eenvoudig was- en droogbeurten afrekenen met pinpas Relax… en de was wordt gedaan. Miele komt met dé premium betaaloplossing voor de wasserette op uw camping, recreatiepark of haven. Met de Miele appWash tap & go, kan uw gast via de telefoon of de NFC-terminal machines reserveren, boeken en nu ook eenvoudig met pinpas betalen. Zo ontlast u uw receptie omdat losse muntverkoop niet meer nodig is en maakt u het uw gasten net weer even gemakkelijker om hun vakantiewasjes weg te werken. De voordelen voor u: • Minder werk: nooit meer munten uitgeven, beheren en boeken • Minder personeel nodig: minder interactie met de receptie dankzij onze intuïtieve bedieningen, posters en de gratis gebruikersondersteuning - geen vragen meer van gebruikers • Kies voor appWash PAY waarbij u de machines zelf aanschaft • Óf kies voor appWash RELAX waarbij u compleet ontzorgd wordt Meer weten over Miele wasmachine en drogers met appWash voor uw camping, recreatiepark of haven? Scan de QR-code en bekijk dan onze website of neem contact op met uw Miele Accountmanager Chris Lunter. Bereikbaar via: 06-55148058 www.miele.nl/professional | Telefoon: 0347 - 37 88 84 | E-mail: professional@miele.nl
regio in beeld lang. Panoramaduinen, bos, weiland en laag polderland maken het gebied heel aantrekkelijk voor recreatie. In de buurt van de strandlagune is ook Laguna Beach Meetings & Events van Richard Minkema gevestigd. Kustveiligheid Het nieuw opgespoten gebied was onderdeel van het project Kust op Kracht. Dat was in de eerste plaats gericht op kustCamperduin is een nieuw stuk land waar nog ontwikkelingen mogelijk zijn Drukte op Texel Om drukte op het eiland tegen te gaan wil de Texelse politiek het zogeheten omzettingsrecht inperken. Dit betekent dat recreatieondernemers kampeerplaatsen niet kunnen omzetten naar zomerhuizen. Gerdina Krijger van HISWA-RECRON wees de gemeenteraad al eerder op de grote gevolgen. “Op deze manier zet je bedrijven op slot en tast je hun concurrentiepositie aan”, aldus de regiomanager. “Bovendien komt een aantal bedrijven hierdoor onder water te staan. Dat zijn bedrijven waarbij de omzettingsmogelijkheden onderdeel zijn van de bancaire financiering. Door de inperkingsmaatregel daalt de waarde van de betreffende bedrijven drastisch, tot wel 50 procent.” Krijger benadrukt dat de maatregel een ander effect heeft dan de politiek denkt. “Wij leggen de gemeente uit dat er door het omzetten niet meer, maar juist mínder toeristen in het hoogseizoen komen. Het aantal slaapplaatsen neemt namelijk aanzienlijk af als toeristische plaatsen vervangen worden door vakantiehuizen. Bovendien kunnen deze jaarrond verhuurd worden. Dit zorgt voor spreiding. Dat is goed voor de werkgelegenheid en het in stand houden van voorzieningen. Daar heeft iedereen baat bij.” HISWA-RECRON brengt de schade in beeld die de ondernemers gaan lijden als gevolg van de plannen. Eind dit jaar neemt de Texelse politiek een besluit. veiligheid, maar het belang van de recreatiemogelijkheden werd meteen ingezien. Des te vreemder vindt Minkema het dan ook dat die mogelijkheden bij lange na niet zijn benut. “Dit gebied is een belangrijk middel in de strijd tegen drukte. Het probleem is, dat het nog steeds te onbekend is. Dat is met name door de provincie onvoldoende opgepakt. Gemeenten en terreinbeheerders moeten meer en beter samenwerken. De provincie moet het voortouw nemen tot een geïntegreerd beleid.” Minkema vindt dat er meer gedaan moet worden aan gedragsbeïnvloeding. Tegelijkertijd weet hij hoe lastig dit is. “Mensen zijn kuddedieren. Ze gaan altijd naar hetzelfde strand. En gaan dan op hetzelfde plekje liggen. Dat gebeurt generatie op generatie. En kijk eens: wij bevinden ons in een uniek stukje Europa waar je niet hutjemutje op het strand ligt. En zelfs helemaal alleen op een rustig plekje kunt liggen. Maar ja, mensen blijven naar Bergen, Egmond en Castricum rijden.” Om hier verandering in te brengen heeft de regio Alkmaar een nieuwe regionale toeristische visie, waarin wordt aangegeven dat we met de regio moeten gaan voor spreiding in het seizoen en gebied. Minkema: “Dan kun je denken aan marketing, maar ook aan productaanbod. Wij zien hier wel kansen voor Camperduin.” Drukte is subjectief Regiomanager Gerdina Krijger: “Drukte is subjectief. Vaak wordt drukte toegeschreven aan de verblijfsrecreatie, terwijl het eigenlijk de dagrecreanten zijn die de grootste drukte veroorzaken. Meer recreatieareaal biedt dan een oplossing. Tegelijkertijd zien we ook dat gemeenten ingrijpen, door bepaalde ontwikkelingen van verblijfsrecreatieve bedrijven aan banden te leggen. Dat kan contraproductief werken, zoals op Texel het geval is. Een meewerkende en meedenkende overheid is van groot belang. Goede plannen moeten door kunnen gaan. We moeten voorkomen dat de overheid onlogische beperkende maatregelen oplegt.” 07-2024 | Recreactie 25
de bezieling Eiland van Maurik is nu jaarrond open Creatief investeren in vernieuwing In 2021 – in de nasleep van de coronacrisis – vierde het Eiland van Maurik de 50e verjaardag als recreatieterrein. Het jubileum viel samen met een ingrijpende upgrade van het vakantiepark met jachthaven. Afgelopen zomer opende een groot centrumgebouw met een compleet activiteitencentrum en uitstekende horeca. De insteek van de operatie? Het jaarrond geopend houden van het park in de uiterwaarden. Tekst: Maarten Bokslag Foto’s: Eiland van Maurik Jenneke van Egdom en Lennard Kempers Het Eiland van Maurik ontstond eind jaren ‘60 na het verleggen van de loop van de Nederrijn. De afgesneden zijtak van de rivier bleek perfect voor een recreatiegebied en het recreatieschap opende in 1971 dan ook een camping. Gaandeweg kwamen er ook ligplaatsen voor boten langs de dijk: het begin van de huidige jachthaven. In 1981 kwamen Leo en Ria Kempers in beeld als beheerders om de jachthaven uit te breiden. Al snel kregen zij ook het beheer over de camping, die zij uitbouwden tot een bloeiend bedrijf. “Een heel gezellig bedrijf ook”, herinnert Lennard Kempers (57) zich. Samen met broers en zus groeide hij op temidden van de campinggasten. Het bedrijf telde vooral jaarplaatsen, naast de jachthaven en een fors evenementen terrein. Masterplan Sinds 1998 is Lennard eigenaar van het bedrijf dat zijn ouders opbouwden. Inmiddels samen met zijn partner Jenneke van Egdom. In 2011 volgde een masterplan voor de toekomst en samen 28 Recreactie | 07-2024 hebben zij het bedrijf ingrijpend herzien. Gaandeweg werd het aantal jaarplaatsen verminderd. Kempers: “Dat hebben we heel geleidelijk aan gedaan en daar ben ik best een beetje trots op. We hadden een behoorlijk aantal stacaravans en chalets, die eigendom waren van de huurders. Elke keer als iemand wilde vertrekken hebben wij het chalet overgekocht. Het eerste terrein met jaarplaatsen hebben we in 2013 kunnen opheffen: daar zijn luxe verhuuraccommodaties voor in de plaats gekomen. Nu hebben we nog maar een paar jaarplaatsen over en die contracten zijn eind 2024 ook afgelopen. Eind volgend jaar zouden daar honderd extra verhuuraccommodaties moeten staan.” Op dat moment is de operatie om het bedrijf te moderniseren min of meer afgerond. Van 250 jaarplaatsen in 2010 is het bedrijf dan overgestapt op 325 verhuureenheden, naast de nog steeds bestaande camping met 250 toeristische plaatsen. De volledige operatie wordt uit eigen middelen en met behulp van de bank gefi nancierd. Kempers wil geen verkoop aan particulieren meer, want dat ontneemt hem de mogelijkheid om snel de bakens te verzetten, als dat nodig is. Hij houdt zaken graag in eigen beheer. Die grote stroom toeristische gasten is noodzakelijk om de uitgebreide voorzieningen van het 38 hectare grote park te kunnen dragen. De voorzieningen en de verhuuraccomodaties samen, moeten voldoende perspectief bieden om het bedrijf jaarrond geopend te houden. Die mijlpaal is nu bereikt: dit is de eerste winter dat het Eiland van Maurik open blijft. Vat vol ideeën De voorzieningen zijn beslist indrukwekkend. Lennard Kempers is een vat vol ideeën en daarnaast zijn hij en Jenneke stad en land afgereisd om inspiratie op te doen. Zo bezochten zij onder meer de IAAPA Expo in Orlando, de grootste recreatiebeurs ter wereld. Een van de zaken die ze daar zagen werd mee genomen naar het eigen bedrijf. In 2021 verrees de Maurik Mining Factory: een Amerikaanse houten waterbaan, met karakteristiek reservoir, waar kinderen met zeefjes naar mooie stenen kunnen
‘De groei is ook nodig om zelf wat vrije tijd te krijgen’ zoeken. Lennard legt het uit: “In onze winkel kun je zakjes met zand kopen. In elk zakje zitten ook mooie gekleurde steentjes en daar gaat het natuurlijk om. De kinderen zeven het zand eruit in de waterbaan en houden de kleurige steentjes over. Het is een enorm succes!” Datzelfde geldt voor de pumptrack, een flinke fietsbaan die net als de Mining Factory direct vooraan het bedrijf een plek vond. “Ons bedrijf is gericht op actieve gezinnen”, vertelt Kempers. “Oók met wat grotere kinderen. Voor kinderen tot 12 jaar is er al heel veel aanbod. Omdat wij ook een watersportbedrijf zijn, is hier voor actieve jongeren in de middelbareschoolleeftijd heel veel te beleven.” Als een bedrijf jaarrond open wil blijven, zijn overdekte faciliteiten belangrijk. Al jaren geleden besloot de familie Kempers dat de vroegere botenstalling als uitgangspunt kon dienen voor nieuwe centrumvoorzieningen. Telkens werd er een stukje afgesnoept, voor overdekt spelen en horeca. In het kader van het masterplan uit 2011 is de botenstalling uiteindelijk geheel gesloten en het pand van maar liefst 4.500 vierkante meter werd volledig ingericht ten behoeve van de gasten. De opening van het overdekt zwembad in 2017 was een belangrijke stap. In 2021 kwam er een Spar, een fullsize supermarkt waar veel meer te koop is dan enkel de vergeten boodschapjes. Niet alleen de verblijfsgasten op het park doen er hun inkopen, ook de passanten in de jachthaven zijn er blij mee. Golf in the dark 1 juli dit jaar werd een grote klapper gemaakt met de opening van family entertainment center MAUK: een enorm gebouw vol activiteiten, speelplezier, vermaak én horeca voor jong en oud. Ook daar zitten weer echte pareltjes bij, zoals het golf in > 07-2024 | Recreactie 29
Hoe bepaal jij je bedrij fsstrategie? De Nederlandse horeca- en recreati ebranche is volop in beweging. Het aanbod van bedrij ven om ons heen verandert, maar de eisen en wensen van gasten ook. Hoe bepaal je jouw strategie? En hoe voer je ‘m uit? De ondernemersadviseurs en branchespecialisten van Countu s helpen je met het ‘Businessplan op 1 A4’. Experti seteam Recreati e & Horeca Dokter Stolteweg 2 / 8025 AV Zwolle 038 45 526 00 / recreati e-horeca@countu s.nl COUNTUS.NL Samen bepalen we jouw strategie, geven we je handvatt en voor de uitvoering en meten we of je op koers ligt. Zo wordt in 1 A4 duidelij k waar jij op kunt stu ren om nóg succesvoller te worden. Benieuwd? Neem contact op voor een vrij blij vend gesprek. Countu s. Daar reken je op. 1924 - 2024 Stuur op prestatie Met de beste werk- & transportvoertuigen Bezoek onze stand op de Recreatie Vakbeurs - stand 734 - 12 - 13 - 14 november Scan de QR code voor meer informatie heybroek.com
de bezieling the dark. Dat is midgetgolf in een vrij donkere, schitterend aangeklede ruimte. Door de fraaie decors is het echt een droomlandschap. De hyper bowling kan niet ontbreken: bowlen blijft nog steeds favoriet bij vriendengroepen en families van alle leeftijden die samen een activiteit zoeken. Klein maar fijn: in een van de horecacorners zijn sjoelbakken geïntegreerd in het tafelblad. Het sjoelen is dankzij nieuwe spelelementen opnieuw uitgevonden. In het knutseltheater kunnen kinderen onder begeleiding heerlijk plakken, tekenen, schilderen, schuimsnijden en figuurzagen. In het science lab kunnen ze proefjes doen. De arcade club is vooral populair bij jongeren, maar ook bij vriendengroepen die het tegen elkaar opnemen op de elektronische apparaten. De grote overdekte speeltuin Eiland Avontura is compleet vernieuwd en nog verder uitgebreid en geperfectioneerd. De diverse faciliteiten worden versterkt door verschillende kwaliDit jaar werd een grote klapper gemaakt met family entertainment center MAUK tatieve horecafaciliteiten. Van fastfood tot dineren of tapas: bij het Eiland van Maurik is het allemaal mogelijk. Eind oktober worden ook de vijf privé-karaokekamers geopend. Daar kun je in besloten kring karaoke zingen, op de muziek die je zelf graag wilt. Kempers verwacht er veel van. “MAUK is in de schoolvakanties primair bestemd voor de gasten van de camping, de lodges, de huisjes en de jachthaven”, vertelt Kempers. “Buiten het hoogseizoen richten we ons veel meer dan voorheen ook op families, kinderfeestjes en dagrecreatie van gezinnen en vriendengroepen uit de regio.” De Luttenberg in Raalte In 2002 kocht de familie Kempers, eigenaar van Eiland van Maurik, ook vakantiepark De Luttenberg bij Raalte. Net als bij het Eiland van Maurik is ook hier al jaren een overstap gaande naar verhuureenheden, maar verder zijn er vooral verschillen. In de uiterwaarden van Maurik draait alles om water, terwijl De Luttenberg midden in de bossen ligt. “Ook dat park heeft prima voorzieningen, maar zeker niet zoals hier”, vertelt Lennard Kempers. “Het heeft 5 sterren-faciliteiten met een overdekt zwembad en wellness, maar is een stuk kleiner.” Leuk ondernemen Inzet op verhuuraccommodaties, uitgebreide weersonafhankelijke voorzieningen en jaarrond geopend: dat is leuk ondernemen, vindt Lennard Kempers. “Jenneke en ik hebben de groei van het bedrijf ook ingezet omdat we zelf wat meer vrije tijd wilden. We hebben nu 40 mensen in vaste dienst, naast zo’n 80 oproepkrachten. Bij deze omvang is het haalbaar om aparte managers op de verschillende bedrijfsonderdelen te zetten. Natuurlijk volg ik het bedrijf dagelijks: we wónen er. Maar ik hoef bijna niet meer om te kijken naar de dagelijkse gang van zaken. Jenneke en ik zijn vooral nog bezig met de leuke kanten van het ondernemen: het ontwikkelen van nieuwe dingen. Tekenend is dat we begin juli, een week na de opening van MAUK, samen naar onze zeilboot aan de Middellandse Zee zijn gegaan. Midden in het hoogseizoen zijn we vijf weken gaan zeilen. Héérlijk.” 07-2024 | Recreactie 31
kennis delen HISWA-RECRON pakt groots uit op Recreatie Vakbeurs Het HISWA-RECRON Paviljoen wordt dit jaar een van de grote trekkers op de Recreatie Vakbeurs. De branchevereniging biedt activiteiten en faciliteiten die zijn gericht op ontmoeten, informeren en verbinden. In de deelname wordt samengewerkt met Stichting KMVK en NRIT Media. Het doel is om samen de branche te versterken. Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Recreatie Vakbeurs De beursbezoeker zal de prominente aanwezigheid van HISWARECRON al snel opvallen bij het bezoek aan de Recreatie Vakbeurs in Hardenberg. Het HISWA-RECRON Paviljoen is te vinden in de Klepperzaal van de Evenementenhal, waar ook het bezoekersrestaurant is. “In vergelijking met eerdere jaren is daar veel meer de mogelijkheid om elkaar informeel te ontmoeten”, vertelt Wanda van Eck van HISWA-RECRON. “We hebben dit jaar een ruimere inrichting met statafels en zithoekjes.” De ruimte biedt leden en businesspartners volop mogelijkheid om kennis en ervaring uit te wisselen en hun onderlinge relaties te versterken. Activiteiten Leden van de branchevereniging zijn op woensdagmiddag 13 november van 16.00-18.00 uur welkom op de eindeseizoensborrel van HISWA-RECRON. “Een gezellige, informele bijeenkomst waar ondernemers kunnen napraten over het afgelopen seizoen”, vertelt Van Eck. Daarnaast kunnen bezoekers terecht bij verschillende workshops die in een Amerikaanse schoolbus worden gegeven in de Klepperzaal. Die gaan onder meer over smart fotografie en AI. De Best Practice Lounge van de Recreatie Vakbeurs is dé plek waar je je kunt laten inspireren door succesvolle praktijkvoorbeelden uit de recreatiebranche. Speciaal voor de leden van de HISWA-RECRON Business Club wordt op 14 november van 9.00-10.00 uur een ontbijtsessie georganiseerd. Ook de businesspartners vinden het immers fijn om kennis en ervaring met elkaar uit te wisselen. Er is daarnaast veel aandacht voor de arbeidsmarkt. Scholen zijn uitgenodigd voor een beursbezoek en in de HISWA-RECRON stand wordt dagelijks aandacht besteed aan de nieuwe BBL-opleiding voor de recreatie. Nooit eerder was HISWA-RECRON zo nadrukkelijk aanwezig op de Recreatie Vakbeurs. Is dat puur door het thema van de beurs: ontmoeten, informeren, verbinden? “Het is meer dan alleen aansluiten op een thema”, zegt Wanda van Eck. “Als je als branche wilt innoveren en professionaliseren is die verbindende factor heel belangrijk. Als je als ondernemers elkaar versterkt, sta je ook als branche sterker. En daar gaat het uiteindelijk om.” Over de Recreatie Vakbeurs De 22e editie van de Recreatie Vakbeurs vindt plaats op 12, 13 en 14 november van 10.00-18.00 uur in de Evenementenhal Hardenberg. Op de beurs staan meer dan 330 exposanten in 12 verschillende segmenten, verdeeld over acht grote beurshallen. www.recreatie-vakbeurs.nl 32 Recreactie | 07-2023
kennis delen Verkoop met behoud van plaats, of niet? De laatste jaren zien we ook in Nederland een tendens ontstaan dat belangengroepen naar de rechter stappen om één partij aan te spreken. Dat kan gaan om het krijgen van een schadevergoeding van farmaceuten of het stoppen van milieubelastende activiteiten, maar steeds vaker worden er ook zogenaamde ‘collectieve acties’ ingesteld tegen recreatieondernemers. Tekst: Rosanne de Groot (Stellicher advocaten) Foto: Maarten Bokslag Er zijn veel onduidelijkheden over de verkoop van stacaravans of chalets met behoud van plaats. Het uitgangspunt is: een recreant mag zijn kampeermiddel te allen tijde verkopen. Daarvoor is de toestemming van de recreatieondernemer niet nodig. Als de recreant zijn kampeermiddel met behoud van de jaarplaats wil verkopen is de toestemming wel nodig. Maar wanneer geef je die toestemming, en wanneer niet? Veel recreatieondernemers hanteren verkoopvoorwaarden. Als aan de voorwaarden is voldaan, kan (of moet) de toestemming worden gegeven. In de praktijk ontstaan dan vaak discussies. Bijvoorbeeld als het kampeermiddel misschien nog niet zo oud is, maar er wel verloederd uitziet. De recreant voldoet mogelijk aan de verkoopvoorwaarden, maar de recreatieondernemer wil het liefst van het verloederde kampeermiddel af. Het hanteren van verkoopvoorwaarden is niet verplicht, maar als je ze hebt en de voorwaarden zijn voorafgaand aan het sluiten van de huurovereenkomst bekendgemaakt aan de recreant, dan ben jij er als recreatieondernemer ook aan gebonden. Dan maken ze immers onderdeel uit van de huurovereenkomst met de recreant. Heb je geen verkoopvoorwaarden, dan heb je meer vrijheid om als recreatieondernemer per geval te bekijken of je toestemming wenst te verlenen. Wil je de verkoopvoorwaarden wijzigen of intrekken? Houd er dan wel rekening mee dat dit ruim tevoren moet worden bekendgemaakt aan de recreant. Verplichte taxatie Hanteer je als recreatieondernemer verkoopvoorwaarden, dan moeten die redelijk zijn. De toestemming mag bijvoorbeeld niet afhankelijk zijn van een financiële tegemoetkoming of van een opdracht tot bemiddeling bij verkoop. Wel mag je eisen stellen aan het kampeermiddel, of een taxatie vooraf verplicht stellen. In de RECRON-voorwaarden staat dat de koopprijs van het kampeermiddel niet méér kan zijn dan de waarde van alleen het kampeermiddel. De waarde van de grond, de omgeving en het vakantiepark mogen niet in de koopprijs worden meegenomen. Verkoopvoorwaarden kunnen jou als recreatieondernemer ook beperken Samenvattend: verkoop van een kampeermiddel met behoud van de jaarplaats is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de ondernemer. Je kunt als recreatieondernemer verkoopvoorwaarden hanteren. Dat is duidelijk en transparant, maar verkoopvoorwaarden kunnen jou als recreatieondernemer ook beperken. Je bent er zelf namelijk ook aan gebonden. Het is daarom goed om te bezien of je als recreatieondernemer wel verkoopvoorwaarden wilt hanteren of dat je de vrijheid wilt behouden om per geval te beoordelen of je de toestemming wilt verlenen. 07-2024 | Recreactie 33
Gastensets & Inventaris voor de recreatie Een warm welkom zit ‘m in de details. Door nét dat beetje extra te doen, voelen uw gasten zich welkom en thuis. Zo creëert u een buitengewone vakantiebeleving, die zorgt voor tevreden en terugkerende gasten. Wecovi Service heeft een ruim aanbod aan gastensets en inventaris voor de recreatie. Om het u makkelijk te maken kunt u 24/7 uw producten online bestellen via onze webshop. We zien u graag op wecoviservice.com WELCOME TO THE WORLD OF JUMPING PILLOWS® www.airtrampoline.nl Meer dan 23 jaar ervaring Betrouwbaar De beste garantie in de markt Goede en bewezen kwaliteit Gedegen advies Korte communicatielijnen * vraag naar de voorwaarden PRINT MAAKT INDRUK OP JE GASTEN Geef je gasten rust en informatie met een eigen welkomstmagazine. Vol tips over je park en de omgeving, zonder digitale afl eiding. PRINT BLIJFT HANGEN WAAR DIGITAAL VERDWIJNT 0314-362505 info@werffmedia.nl - werffmedia.nl Ontdek de (veelal gratis) mogelijkheden bij WerffMedia Bezoek ons: stand 124 GARANTIE* JAAR
vakinfo Veilig hutten bouwen Het bouwen van hutten spreekt veel kinderen tot de verbeelding. Het daagt ze uit hun creatieve vaardigheden in te zetten en stimuleert ze om samen te werken. Ook voor recreatiebedrijven is dit een aantrekkelijke activiteit in het aanbod voor kinderen. Het is een creatieve en vernieuwende aanvulling op bijvoorbeeld een speeltuin of animatieprogramma. Tekst: Jaap van Sandijk Foto: Palènpa In veel gemeenten zie je elke zomervakantie kinderen actief bezig tijdens huttenbouwweken. Die weken zijn vaak snel volgeboekt. En dat is niet zo gek. Kinderen kunnen al hun creativiteit kwijt in het bouwen van een hut. Ze worden gestimuleerd om hun sociale vaardigheden te gebruiken en leren samenwerken. Het is ook goed voor het zelfvertrouwen en de sociale ontwikkeling. Een kind dat trots is op zijn bouwwerk, bouwt ook eigenwaarde op. Daarnaast leren ze risico’s in te schatten en wordt hun ruimtelijk inzicht gestimuleerd. Als recreatiebedrijf kun je hutten bouwen ook als activiteit aanbieden. Daarmee voeg je iets toe aan je aanbod van speeltoestellen. Qua regelgeving heb je als ondernemer te maken met het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen 2023 (WAS). Hutten bouwen als activiteit valt niet binnen het WAS, maar je zorgplicht als ondernemer blijft wel staan. Want veiligheid staat voorop. Bouwpakket Maar wanneer is hutten bouwen veilig? Voor ondernemers (en ouders) die het timmer- en zaagwerk te ver vinden gaan, zijn er bouwpakketten waarmee gebouwd wordt zonder te zagen en te Je kunt ook een hut bouwen zónder zagen en timmeren timmeren. Je handen zijn dan het enige gereedschap. Met behulp van bouten en vleugelmoeren kunnen kinderen palen en panelen verbinden. Zo creëren ze hutten en torens. Met muren, bruggen, dakpanelen en ladders maken ze de bouwwerken compleet. Bouwwerken waar je doorheen kan kruipen en overheen kan lopen. En omdat de onderdelen gezamenlijk een hoogte van 2 meter 40 kunnen bereiken, kunnen kinderen naar hartenlust klimmen en klauteren. Tegelijkertijd leren ze avontuurlijk spelen. Een ander voordeel van zo’n bouwpakket is, dat de onderdelen herbruikbaar zijn. Waar moet je als recreatiepark aan voldoen om deze activiteit aan te bieden? De regelgeving schrijft voor, dat de activiteit moet plaatsvinden op een dempende ondergrond zoals gras of zand. En dat er wordt gebouwd onder toezicht, bijvoorbeeld van ouders. Dat toezicht kun je ook op een andere manier organiseren. Bijvoorbeeld door hutten bouwen in te zetten in je vaste programma-aanbod, met steun van het animatieteam. Met dank aan Palènpa 07-2024 | Recreactie 35
Al 50 jaar partner van de recreatie sector De juiste producten én advies bij technische vraagstukken Meer info op wildkamp.nl/recreatie Ruim assortiment voor ondernemers in de recreatie sector Altijd & overal online bestellen Ondersteuning op maat bij projecten Direct iets nodig? Altijd een vestiging in de buurt BEZOEK ONS TIJDENS DE RECREATIEBEURS IN HARDENBERG Uw partner in vernieuwing en onderhoud MEER TIJD. TIJD MEER SPECIALISME. MEER WINST SPECIALISME. SPECIALISME WINST Meer informatie: w.toopateam.nl | info@topateam.nl LEISURE TAXATEURS NEDERLAND UW TAXATIE SPECIALIST IN LEISURE Leisure Taxateurs Nederland is gespecialiseerd in het professioneel taxeren van exploitatiegebonden recreatieen watersportbedrijven en onroerend goed in heel Nederland. www.leisuretaxateurs.nl +31 (0)85 488 35 80 info@leisuretaxateursnederland.nl
productnieuws Tekst: Jaap van Sandijk Elektrisch bedrijfsvoertuig Compact, licht en wendbaar. Dat is de Pulse 4, een elektrische lichte vrachtwagen die beschikt over verschillende configuraties, zodat je hem voor vele functies kunt gebruiken. De versie met kort chassis heeft een laadbak of bergruimte. Voor de versie met lang chassis variëren de configuraties van een open laadbak tot een koelruimte. Afhankelijk van de batterij heeft de wagen een actieradius van 129, 161 of 246 kilometer. www.urbanmobilitygroupbenelux.com (+32) 011 561 311 Thuisbatterij Sanitairunits Steeds vaker worden sanitaire units aan de buitenkant aangepast aan de omgeving. Van Keulen Mobielbouw voorziet deze units van verschillende soorten duurzaam hout, kunststof en RVS plaatwerk in diverse kleuren. De units kunnen ook worden geleverd met een natuurlijk begroeid groendak. www.vankeulenmobielbouw.nl (0548) 61 26 93 Met een thuisbatterij op je bedrijf ben je minder afhankelijk van de overheid en de energieleveranciers. Je hebt controle over je eigen energie, opgewekt door je eigen zonnepanelen. Andere voordelen? De thuisbatterij kan worden ingezet als noodstroomvoorziening en vermindert de druk op het elektriciteitsnet. Dat kan bijdragen aan de stabiliteit van het net in je regio. www.solvos4leisure.com (0297) 26 98 57 Verkoelende plek Met de Abrio bied je je gasten op hete dagen verkoelende mist en schaduwplekken. ’s Avonds verandert de Abrio in een ontmoetingsplek, verlicht door de zachte gloed van ledverlichting op zonne-energie. Gebruikers van de Abrio die het warm hebben, kunnen de nevelsproeier zelf activeren. www.watergamesandmore.com (079) 206 50 60 07-2024 | Recreactie 37
BESPAAR OP BEDRIJFSKOSTEN en spaar het mileu! WARMTE TERUGWINNING ZORGT VOOR EEN LAGERE ENERGIEREKENING Doorschuiver Type: Zanussi ZHT8IELG geheel rvs (AISI304) geisoleerde bovenkap energiezuinige dubbelwandige tank capaciteit 1440 borden p/uur 3 wasprogramma's: 45|84|150 sec. extreem laag verbruik: 2 liter per spoelbeurt automatisch zelfreinigingsprogramma afm. 75x88x227 cm 400 Volt | 9,9 kW Type: Zanussi ZLAI3 dubbelwandig rvs (18/10) rvs spoelarmen 3 wasprogramma’s: 90|120|240 sec. 2,5 liter per spoelbeurt HACCP monitoring zelfdiagnose systeem diepgetrokken naadloze bodem ingebouwde naglansdosering automatisch zelfreinigingsprogramma gegarandeerde naspoeltemperatuur van minimaal 84°C incl. borden- en koppenkorf, 2 bestekcylinders afm. 60x61x82 cm 400 Volt | 5,35 kW 4550.1562 normaal Voorlader 3.895,actie 3.195,inruilkorting 300,NU 2.895,Lease vanaf 67,74* GEGARANDEERD DESINFECTIE Alle Active modellen zijn uitgevoerd met een gegarandeerd desinfecterend spoelsysteem. De atmosferische boiler garandeert een naspoelkwaliteit die nog niet eerder vertoont is, waardoor het water op een zeer hoge en stabiele temperatuur (84°C) blijft en de druk constant is. ACTIVE ZL1 4550.1550 230 Volt 2.475,Type ZL1 en ZL3 demontabele wasarmen vervaardigd van roestvaststaal (AISI 304) 2 wasprogramma’s 120|180 sec. 5,8 liter boiler voorzien van een grof- en fijnvuilfilter naglansinjector en zelfreinigingsprogramma inclusief bordenkorf en 1 bestekkorf afm. 60x65x82 cm QUA HOOGTE EENVOUDIG TE PLAATSEN ONDER SPOEL- OF WERKTAFEL ZL3 4550.1548 400 Volt 2.675,Lease vanaf 42,88* 1.695,- 1.950,Lease vanaf 49,34* Pure and ActivActive P A ti d Zuiniger Schoner Met maar liefst 5.000,EIA fiscale aftrek 4550.682 normaal 14.885,actie 7.995,inruilkorting 1.000,NU 6.995,ACTIVE Lease vanaf 152,49 * ACTIVE
Doorschuif vaatwasser Type: Hakpro HDS80 geheel rvs (AISI 304) diepgetrokken tank met afgeronde hoeken laag verbruik: slechts 2 liter per spoelbeurt atmosferische boiler naglanspomp 3 programma's 45|84|150 sec. zelfreinigingsprogramma en automatische leegloop krachtige 12 liter boiler incl. 1 bordenkorf + 1 bestekkorf afm. 67x76x157 cm (excl. beugel) 400 Volt | 9,9 kW COMBINATIE A GESCHIKT VOOR GROTE PANNEN, SCHALEN EN PIZZABORDEN tot 44 cm hoogte 4558.911 normaal actie 6.429,4.845,inruilkorting 750,NU ACTIVE Meerdere opstellingen en combinaties mogelijk COMBINATIE B 120 cm | | 67 cm | 110 cm | 4558.913 normaal 6.589,actie 4.945,Inruilkorting 750,4194.110 4558.010 COMBINATIE C 110 cm | 67 cm 4194.106 4.195,Lease vanaf 98,16* | | 120 cm | 4558.915 normaal 6.589,actie 4.945,Inruilkorting 750,4194.108 4558.010 Glazenspoeler 1 wasprogramma: 120 seconden inzet voor 12 schotels 29x29x7,5 cm incl. 1 glazenkorf en 1 bestekkorf 30 korven per uur naglansinjector 230 Volt OOK LEVERBAAR MET AFVOERPOMP EN/OF DOSEERUNIT Vanaf art.nr afm. cm afm. korf 4550.1500 44x50x64 38x38 cm 1.690,3-voudige werking: - voorkomt kalkaanslag - bespaart op onderhoud - verminderd wasmiddelgebruik 1.275,4550.1510 46x55x70 40x40 cm 1.835,- 1.395,EMMELOORD Platinaweg 21 8304 BL Emmeloord Tel: (0527) 635 635 info@hakpro.nl AMSTERDAM De Flinesstraat 20 1114 AL Duivendrecht Tel: (020) 665 6428 amsterdam@hakpro.nl 1.275,Lease vanaf 32,26* GRONINGEN Verl. Bremenweg 10c 9723 JV Groningen Tel: (050) 318 1600 groningen@hakpro.nl ROTTERDAM Schuttevaerweg 13 3044 BA Rotterdam Tel: (010) 750 2750 rotterdam@hakpro.nl VENLO Venrayseweg 44 5928 NZ Venlo Tel: (077) 387 4242 venlo@hakpro.nl VLISSINGEN Bedrijfsweg 9 4387 PD Vlissingen Tel: (0118) 493 222 vlissingen@hakpro.nl 23-06-00 Alle prijzen zijn in euro's, exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen. Wijzigingen voorbehouden zonder voorafgaande kennisgeving. Zet- of drukfouten voorbehouden. 4194.112 4.195,Lease vanaf 98,16* COMBINATIE D 120 cm | 4194.102 4.095,Lease vanaf 95,82 * | 67 cm | 110 cm | 4558.917 normaal 6.618,actie 4.945,Inruilkorting 750,4194.114 4558.010 COMBINATIE E | 180 cm 4194.106 4.195,Lease vanaf 98,16* | 67 cm | 110 cm | 4558.919 normaal 6.944,actie 5.145,Inruilkorting 750,4194.118 4558.010 Century waterontharder Type Compact geïntegreerde harstank, 5 ltr. bypass is standaard inbegrepen capaciteit 1050 ltr. per uur afm. 21,5x35x46 cm 4194.106 4.395,Lease vanaf 102,84* 4270.102 865,745,hakpro.nl
WINTERKLAAR MET ONZE VERLICHTING Creëer een veilige en sfeervolle omgeving met onze duurzame verlichtingsoplossingen. Wij zorgen ervoor dat uw recreatiebedrijf ook in de wintermaanden helder zicht houdt.
1 Online Touch